Հայ վերլուծական մտքի թռիչքները հիրավի տպավորիչ են` մեր մեկնաբանները կարողանում են կապել Հայաստանում կատարվող բոլոր իրադարձությունները և հարմարեցնել դրանք սեփական տեսություններին: Ընդհանրապես, աոանց մեծ ճիգերի ամեն ինչ կարելի է բխեցնել ամեն ինչից: Վերցնենք ցանկացած երկու իրադարձություն: Օրինակ` այս շաբաթ Հայաստանում կրկին կարկուտ է տեղացել, իսկ Բոլոնիայի համալսարանում հայտնաբերվել է հրեաների սուրբ գրբի` Թորայի հնագույն օրինակներից մեկը: Ուզո՞ւմ եք իրար հետ կապեմ այդ երկու տեղեկատվությունները: Քանի որ հրեաների սուրբ գրքերում գրված է, որ իրենց ազգը պետք է տիրի ամբողջ աշխարհին, հրեաները դա անում են ուրիշ ազգերի, մասնավորապես, թուրքերի միջոցով: Եվ ահա, Թորայի պահանջներին համապատասխան, նրանք հրահանգել են թուրքերին, որպեսզի վերջիններս կարկտային ամպերը քշեն դեպի Հայաստան, ինչի հետևանքով էլ մեզ մոտ կարկուտ եկավ: Ինձ թվում է` այս իմ «վերլուծությունը» լիովին տեղավորվում է Հայաստանում «մասոն բռնողների» տրամաբանության մեջ: Սերժ Սարգսյանը մայիսի 28-ին չի մասնակցել Բիշքեկում կայացած ՀԱՊԿ երկրների ղեկավարների ոչ պաշտոնական հանդիպմանը: Թե ներկայիս, թե նախորդ նախագահները, թե այլ պետությունների ղեկավարներ այս կամ այն պատճառով երբեմն չեն մասնակցում նման միջոցառումների: Որևէ պաշտոնական կամ ոչ պաշտոնական ինֆորմացիա այն մասին, որ դա դեմարշ է կամ բոյկոտ` ի պատասխան գազի զնի բարձրացման, չկա: Մանավանդ, որ թե նախագահը և թե լրահոսին հետևող ՀՀ մնացած քաղաքացիները առնվազն մեկ տարի առաջ գիտեին, որ գազը թանկանալու է: Իսկ բոյկոտի և դեմարշի վարկածի դեմ վկայում է թերևս այն, որ այսօր վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը մեկնել է Մինսկ`մասնակցելու ԱՊՀ երկրների նախարարների խորհրդի նիստին: Բայց ոչ: Սկզբում վերլուծաբանները գալիս են այն միանշանակ եզրակացության, որ Սերժ Սարգսյանը բոյկոտում է ՀԱՊԿ-ը, իսկ հետո ավելի խորանում` բոյկոտի վարկածը հորինել է հենց իշխանությունը` նախագահի վարկանիշը բարձրացնելու նպատակով: Եվ այստեղ այդ տեսության հեղինակներին օգնության է գալիս Ուելսի արքայազն Չարզլը, որը նույն ժամանակահատվածում եկել է Հայաստան: Դե, գիտեք` աշխարհի ամենաազդեցիկ մասոնական օթյակը Լոնդոնում է` այստեղից բխող բոլոր հետևանքներով: Ուրեմն, ըստ վերլուծաբանների, Հայաստանը երես է թեքել իր ռազմավարական դաշնակցից և մասոնների դրդմամբ կոդմնորոշվում է դեպի Արևմուտք: Ուղղակի հիշեցնեմ աոավել խորաթափանց վերլուծաբաններին, որ թագավորական ընտանիքը թեև շատ մեծ հարգանք է վայելում Անգլիայամ, սակայն ոչ մի գործնական իշխանության չունի և զբաղվում է հիմնականում բարեգործական, հումանիտար ծրագրերով: Հենց այդպիսի ծրագիր է Չարլզը իրականացնում Երևանում` առօրյա քաղաքականության հետ այդ ամենը անմիջական կապ չունի: Բայց եթե ուզում եք, ես մի շարք եզրահանգումներով կարող եմ «ապացուցել», որ արքայազն Չարլզը իրականում կիրգիզ է և Հայաստան է եկել Բիշքեկից:

Առավոտ

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների տարածաշրջանային այցերից, հատկապես` Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումներից առաջ` հանրության մոտ որոշակի հույսեր կամ տագնապներ են առաջանում, որ կարգավորման գործընթացը թևակոխել է վճռորոշ հանգրվան:

Իհարկե, այդ այցերը կամ հանդիպումներն ավարտվում են հերթապահ հայտարություններով, որին հաջորդում են երկու կողմերի փոխադարձ մեղադրանքներն առ այն, որ հատկապես մյուս կողմի ապակառուցողական կեցվածքը խանգարեց համաձայնությունների կայացմանը կամ` փաստաթղթի ստորագրմանը:

Թե՝ Հայաստանում, և թե՝ Ադրբեջանում` շարքային մահկանացուներս չենք կարող իմանալ, թե ինչքանով են անկեղծ մեր ղեկավարների պնդումները:

Նախ, բանակցային գործընթացը կոնֆինդենցիալ է, հետևաբար դրա մանրամասներին կարող են տիրապետել սահմանափակ թվով մարդիկ:

Մյուս կողմից` երկու երկրների իշխանությունները զուրկ են վստահության ռեսուրսից, և մեր հասարակությունները, մեղմ ասած, չեն վստահում նրանց խոսքին:

Այս իրողությունների համատեքստում` հետաքրքիր բացահայտումներ է արել Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը: Նա ասել է, որ 2007-ին Ադրբեջանի իշխանությունն էր դեմ Մադրիդյան սկզբունքներին, իսկ 2009-ին ընդդիմացողն արդեն եղել է մեր իշխանությունն` նորացված տարբերակին:

Ստացվում է` զույգ իշխանությունները մասամբ են անկեղծ եղել իրենց հասարակությունների հետ:

Իսկ ինչո՞ւ Լավրովը, որը միջնորդ երկրի ԱԳ նախարար է, կատարեց այս բացահայտումը:

Սովորաբար, դա տեղի է ունենում երկու դեպքում` կամ կողմերի, դրանցից մեկի նկատմամբ ճնշում գործադրելու անհրաժեշտություն է լինում, կամ էլ` կարգավորման հիշատակված տարբերակներն այլևս չեն քննարկվում և բանակցային սեղանին է նոր տարբերակ:

Դժվար է ասել, թե վարկածներից որն է իրականը:

Հայաստանի և Ադրբեջանի իշխանություններից հարցի պատասխանն ակնկալելն` անիմաստ է:

Մնում է սպասել` առնվազն մինչև տարեվերջ, երբ, ըստ միջնորդների, հնարավոր կլինի կազմակերպել երկու նախագահների հերթական հանդիպումը` տևական դադարից հետո:

Գուցե այդ ժամանակ կարգավորման գործընթացում ակտիվություն նկատվի, մանավանդ որ` երկու երկրներում էլ ընտրական ցիկլն ավարտված կլինի:

Ս. Սուրենյանց

Իշխանական շրջանակներում քննարկվում է մի քանի մարզպետների պաշտոնանկության հարցը: Ըստ Հանրապետական կուսակցության մեր աղբյուրների, այդ հարցը կլուծվի մինչև հունիսի վերջ:Ավելին, իշխանական կուլիսներում արդեն նրանց փոխարինողների անուններ են նշվում: Դեռ նախագահական ընտրություններից հետո նույն շրջանակներում խոսվում էր, որ առնվազն չորս մարզպետներ պաշտոնանկ են արվելու: Խոսքը հատկապես այն մարզերի մասին է, որոնց մարզկենտրոններում փետրվարի 18-ին Սերժ Սարգսյանն անգամ պաշտոնական թվերով պարտվել էր Րաֆֆի Հովհաննիսյանին: Ընտրություններից անմիջապես հետո Շիրակի այլևս նախկին մարզպետ Աշոտ Գիզիրյանը` չսպասելով հետագա խոսակցություններին ու «ոազբորկաներին», ինքը ազատման դիմում գրեց: Դրանից հետո խոսվում էր, որ միանշանակ պաշտոնանկ է արվելու Տավուշի մարզպետը, սև ցուցակում նշվում էին նաև Արմավիրի, Արարատի և անգամ Վայոց Ձորի մարզպետների անունները: Այս պահին կայացված ոչ պաշտոնական որոշման համաձայն, հարվածի տակ են միայն երեք մարզպետներ: Խոսքը Կոտայքի մարզպետ Կովալենկո Շահգալդյանի, Սյունիքի մարզպետ Սուրեն Խաչատրյանի և Տավուշի մարզպետ Արմեն Ղուլարյանի մասին է:

Ըստ թերթի`որպես Տավուշի մարզպետի թեկնածու շրջանառվում է ՀՀԿ-ական Գագիկ Մելիքյանի անունը, Սյունիքի մարզպետի համար` Խաչիկ Ասրյանի անունը, իսկ Կոտայքի մարզի դեպքում դեռ անորոշ է: Մանրամասները` թերթի այսօրվա համարում:

Հայկական ժամանակ

Եթե մարդը ազգությամբ իբր հայ է և եկել է Երևան իբր ռուսաստանյան վերնախավի «հայամետ» մասի կարծիքն արտահայտելու, ապա նա, ենթադրում եմ, չպիտի կրկնի ադրբեջանական քարոզչության անհեթեթ սուտը, թե Լաչինը ազատագրել են ռուսական զորքերը: Սակայն քաղաքագետ Սերգեյ Կուրղինյանը դա արեց` հակասության մեջ մտնելով գիտնականի իր բարձր կոչման հետ: 1992 թվականին աշխարհի մի քանի երկրներ, այդ թվում պարոն Կուրղինյանի «հակառակորդ» Միացյալ Նահանգները, հնարավորություն ունեին ճշմարտությունը արձանագրելու [թեկուզ տիեզերքից], և եթե ռուսական որևէ ստորաբաժանում մասնակցեր Ղարաբաղյան պատերազմին, ապա այդ երկրները, վստահ եմ, չէին լռելու: Որպես այս պատերազմը լուսաբանած լրագրող` կարող եմ հավաստիացնել, որ իմ գործուղումների ժամանակ որևէ ռուս զինվորի չեմ հանդիպել: Եվ հակառակը` երբ «ադրբեջանական» տանկերը ներխուժեցին Շահումյանի շրջան, անտառներով Հաթերք փախած բնակիչներից շատերը ինձ պատմում էին, որ այդ տանկերի ղեկին ամենևին էլ ադրբեջանցիներ չէին: Սերգեյ Կուրղինյանը, իհարկե, խելացի մարդ է, նրան հետաքրքիր էր լսել, թեև, անկեղծ ասած, մտքի տիտանի տպավորություն էլ նա չի թողել: Ես վստահ չեմ նաև, որ նա Պուտինի «հատուկ բանագնացն» է, որը եկել է Հայաստանի ղեկավարությանը ինչ-որ «մեսիջներ» փոխանցելու: Որքան հասկանում եմ, այդպիսի մեսիջներ ասուլիսների միջոցով չեն փոխանցվում: Ուրիշ հարց, որ նա արտահայտում է ռուսաստանյան կայսերապաշտական որոշ շրջանակների կարծիքը: Այդ կարծիքը պետք է ընդունել ի գիտություն` չհամարելով այն մեր բարեկամ երկրի վերնախավում առկա միակ տեսակետը և, ամենակարևորը` չկառուցելով սեփական վարքագիծը միայն այդ կարծիքի [ըստ էության, տվյալ դեպքում` սպառնալիքների] հիման վրա:Ելակետը, ինձ թվում է, պետք է լինի այն, որ աշխարհի ոչ մի երկիր շահագրգռված չէ, որ մեր պետությունը կայանա: Եվ այդ առումով մենք ունիկալ չենք, ամեն մի պետություն աճեցնում է իր եղունգը` բացառապես սեփական գլուխը քորելու նպատակով: Այստեղից ելնելով` ցանկացած պետության հետ պետք է հնարավորինս համագործակցել`դրա համար վճարելով պատշաճ գին` ոչ ավել, ոչ պակաս: Ամենասխալ բանն է` ենթադրել, թե մեզնից ինչ-որ հավելյալ գին են պահանջում: Մենք ամենևին պարտադրված չենք ընդօրինակել Ռուսաստանի ծայրահեղ կոռումպացված և խիստ ավտորիտար համակարգը կամ բացել ռուսական դպրոցներ: Ով Հայաստանում դա անում է, ելնում է բացառապես սեփական շահերից: Ոչ ոք մեզ չի ստիպում մտնել գոյություն չունեցող Եվրասիական միության կամ Մաքսային միության մեջ: Հանգիստ, առանց «եղբայրական» էմոցիաների մտածենք` դա մեր պետությանը օգո՞ւտ կբերի, թե՞ վնաս: Մյուս կողմից` ոչ ոք մեզ չի ստիպում գրանցել միասեռական ամուսնությունները: Ով այդպիսի հեռանկար է ներկայացնում, պարզապես մոլորեցնում է հասարակությանը և ցանկանում է թյուր պատկերացում ստեղծել Եվրոպայի մասին: Որևէ երկրի, որևէ բևեռի կամ նույնիսկ որևէ արժեքի հանդեպ կույր պաշտամունքը կամ կույր ատելությունը միևնույն գավառամտության դրսևորումն է:

Առավոտ

Սպորտի նախարարի պաշտոնում Յուրի Վարդանյանի նշանակումը դարձավ նոր կաբինետի, թերևս, միակ ինտրիգը: Ես կասեի` պրիմիտիվ ինտրիգը:

Ով չի ալարում` քննարկում է, թե ինչով կավարտվի նորանշանակ նախարարի և օլիմպիական կոմիտեի նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի հակադրությունը:

Անկեղծ ասեմ` այս հարցն ինձ ընդհանրապես չի հետաքրքրում, որովհետև այս երկու արժանավոր այրերը միևնույն է` չունեն սպորտի զարգացման հայեցակարգ, հետևաբար` նրանց հակադրության հիմքում, լավագույն դեպքում, լինելու են անձնական խնդիրները:

Մինչև նոր կառավարության ստեղծումը` շատ էր խոսվում, որ կառավարությունում տեղի են ունենալու կառուցվածքային, համակարգային բարեփոխումներ, մանավորապես` հարկային և մաքսային ոլորտներում, տարածքային կառավարման համակարգում:

Այս փոփոխությունները մնացին թղթի վրա:

Տեսանելի է, որ շուտով ավելանալու է փոխվարչապետների թիվը, թեև այդպես էլ անհասկանալի մնաց, թե վարչապետն ինչով է հիմնավորում իր այդ առաջարկը: Եթե դրա հիմքում Վաչե Գաբրիելյանի ամբիցիաների բավարարումն է, դրա համար կարելի էր ավելի խելամիտ լուծումներ գտնել:

Նոր կառավարության ձևավորման գործընթացում այդպես էլ գործուն քայլեր չարվեցին` գործադիր իշխանության ստրուկտուրալ միասնականությունը վերականգնելու ուղղությամբ:

Այսօր կառավարության մեջ գործում են տարբեր ստորաբաժանումներ, որոնց թե՝ կարգավիճակներն են տարբեր, և թե՝ դրանց ղեկավարների նշանակման կարգը:

Այս խնդրին, ամենայն մանրակրկիտությամբ, անդրադարձ կար նախագահի թեկնածու Հրանտ Բագրատյանի ծրագրում:

Ցավոք, իշխանության կողմից այդ կարծիքներն անտեսվեցին:

Եվ վերջապես, անզեն աչքով էլ տեսանելի է, որ մի քանի նախարարությունների գոյությունն առնվազն անհասկանալի է:

Մի առիթով` նույն Գագիկ Ծառուկյանն ասել էր, թե չի տեսնում սպորտի նախարարության գոյության իմաստը: Կարծում եմ` միանգամայն ճիշտ հարցադրում է:

Անհասկանալի է, թե ինչով է զբաղված Սփյուռքի նախարարությունը: Սիրիահայերի հարցում այս կառույցի դերակատարությունը գրեթե զրոյական է, նույնը կարելի է ասել հայկական գաղութներին հուզող այլ հարցերի վերաբերյալ:

Եթե Սփյուռքի նախարարի հաստիքը պահում ենք նրա համար, որ Եվրատեսիլներից առաջ նախարարը դիմի սփյուռքահայերին` Հայաստանի մասնակցին աջակցելու նպատակով, ապա համոզվեցինք, որ սփյուռքում նրա կոչն արժեք չունի:

Կամ` ո՞րն է քաղաքաշինության նախարարության ֆունկցիան: Գուցե այն, որ նախարարի պորտֆելը նպաստում է, ասենք, ՕԵԿ-ական Սամվել Թադևոսյանի լամինատի ներկրման բիզնեսի զարգացմանը:

Գուցե իմ դիտարկումները սուբյեկտիվ են, բայց ժամանակն է, որ հասարակական քննարկման թեմա դառնա կառավարության համակարգային և կառուցվածքային բարեփոխումների թեման:

Սուրեն Սուրենյանց

Վաղը Ղրղզստանի մայրաքաղաք Բիշքեկում նախատեսված է ՀԱՊԿ անդամ երկրների նախագահների ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովը:

Այսօր պարզ դարձավ, որ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանն այդ հանդիպմանը չի մասնակցելու:

ՀԱՊԿ բիշքեկյան նախատեսված մյուս հանդիպումներին Հայաստանը ներկայացնում են ԱԳ և ՊՆ նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը, Սեյրան Օհանյանը ու ԱԽ քարտուղար Արթուր Բաղդասարյանը:

Ընդ որում, ուշագրավ է, որ նախագահի մամուլի քարտուղարը նախագահի Բիշքեկ չմեկնելը հիմնավորել է՝ ոչ թե նրա ծանրաբեռնվածությամբ կամ Առաջին հանրապետության տարեդարձի տոնով, այլ պարզապես ասել է, որ նման հանդիպում Սարգսյանի օրակարգում չկա:

Ակնհայտորեն՝ սա Ռուսաստանին ուղղված դեմարշ է. Սարգսյանը չի ուզում հանդիպել Պուտինին:

Ըստ ամենայնի՝ հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա է ճգնաժամ, որը դրսևորվեց թե՛ Մոսկվայի գազային քաղաքականության մեջ, և թե՛ ռուս-ադրբեջանական վերջին մերձեցման միտումներում:

Կարծես թե՝ հիմնազուրկ չեն այն պնդումները, թե Կրեմլին չեն գոհացնում եվրաինտեգրման ուղղությամբ Հայսատանի իշխանության կատարած քայլերը:

Ըստ ամենայնի՝ Հայաստանը չի ուզում առևտրի մեջ մտնել, հետևաբար՝ նոր զիջումներ անել Մոսկվային:

Համենայն դեպս՝ սա է Սարգսյանի դեմարշի տրամաբանական բացատրությունը:

Դժվարանում եմ պնդել, թե արդյո՞ք եվրաինտեգրացիան Սերժ Սարգսյանի պարագայում արժեհամակարգի դրսևորում է, կամ հետևողական քաղաքականություն:

Ենթադրվում է, որ դա նույնպես թելադրվում է իշխանության կայունությունը պահպանելու հրամայականով:

Բայց փաստ է, որ այս պահին, գոնե այս հարցում, Սարգսյանի և պետության շահերը համընկնում են:

Այլ խոսքով՝ արտաքին քաղաքականության դիվերսիֆիկացիան և Ռուսաստանից կախվածության թուլացումը՝ միակ երաշխիքն է, որով հնարավոր է Հայաստանի ինքնիշխանությունը զերծ պահել կայսերապաշտական նոր ոտնձգություններից:

Սուրեն Սուրենյանց

Օրը մի քանի անգամ, մենք մեր համակարգիչները ռեստարտ ենք անում՝ դրանց գործունեության բնականոնությունը վերականգնելու համար:

ԱԺ պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանն ասում է, որ մեր քաղաքական համակարգն ևս ռեստարտի անհրաժեշտություն ունի:

Անշուշտ, դրական է, որ դաշնակցական գործիչն ինքնաքննադատաբար խոստովանում է, որ քաղաքական համակարգը «կախված» վիճակում է ու դեղատոմս է առաջարկում:

Խնդիրն այն է, սակայն, որ համակարգիչները տարեկան մեկ-երկու անգամ ֆորմատ ենք անում՝ դրանց բացարձակ անաշխատունակության վտանգը կանխելու համար:

Ես կարծում եմ, որ մեր քաղաքական համակարգն այնպիսի վիճակում է, որ նրան ռեստարտը չի փրկի՝ ֆորմատ է պետք:

Ֆորմատի արդյունքում, իհարկե, որոշ բաներ կջնջվեն, նոր ծրագրեր ու հակավիրուսային համակարգեր են պետք:

Բայց հենց այդ էլ պետք է մեր քաղաքական համակարգին, որովհետև այն իսկապես ենթարկվել է անբուժելի վիրուսների հարձակման:

Ֆորմատն, օրինակ, իշխանությանը կարող է ձերբազատել օլիգարխիկ բաղկացուցիչից և նրան տալ դեմք, որն ավելի մարդկային է:

Ֆորմատը ՀԱԿ-ին կարող է ձերբազատել ԲՀԿ-ի քսակին տիրանալու գայթակղությունից ու նրան վերադարձնել իրական քաղաքականություն:

Ֆորմատը ԲՀԿ-ին կհամոզի, որ ներկա ձևաչափով ինքը քաղաքական դաշտում անելիք չունի:

Ֆորմատը կօգնի, որպեսզի Րաֆֆի Հովհաննիսյանը կարողանա զանազանել իրականն առասպելականից, ծիսականը՝ քաղաքականից:

Ֆորմատի օգնությամբ՝ ՀՅԴ-ն միգուցե դառնա սոցիալիստական կուսակցություն՝ վերադառնալով իր կուսական արմատներին:

Ֆորմատը պետք է նաև Արթուր Բաղդասարյանին և ՕԵԿ-ին՝ հասկանալու համար, որ իրենց համար՝ իշխանության մեծահոգության ժամանակներն անցել են:

Մի խոսքով՝ պատրաստվենք համազգային ֆորմատի:

Սուրեն Սուրենյանց

Ասա` ով է ընկերդ, ասեմ` ով ես դու:

Ժողովրդական այս ասացվածքը վերաբերում է ոչ միայն մարդկային, կենցաղային հարաբերություններին, այլ, թերևս, նաև` պետություններին:

90-ականների կեսերին, նորանկախ Հայասատանի և դեմոկրատացվող Ռուսաստանի նպատակները շատ դեպքերում նույնն էին: Թերևս դա էր պատճառներից մեկը, որ այդ փուլի հայ-ռուսական հարաբերությունները մեծապես նպաստեցին այն բարենպաստ միջավայրի ստեղծմանը, որն օժանդակեց հայկական կողմի հաղթանակին ղարաբաղյան պատերազմում:

Ժամանակի ընթացքում Ռուսաստանը փոխվեց, փոխվեց նաև Հայաստանը:

2000թ-ից` նեոկայսերականությունն աստիճանաբար դարձավ Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություն, այդ երկրի ներսում հետևողականորեն ոչնչացվեցին դեմոկրատական և ընտրական ինստիտուտները:

Ռուսական մոդելը ներմուծվեց նաև Հայաստան` քաղաքական, տնտեսական, հանրային հարաբերություններում «վերածնելով» սովետական մոդելը, իսկ հայ-ռուսական հարաբերությունները տեղավորելով ֆորպոստային տրամաբանության մեջ:

Ըստ այդմ` մեր քաղաքական համակարգը շարունակում է փրկություն փնտրել մոսկվաներում, հասարակության մի ստվար զանգված էլ պատգամի պես «օրհնում է էն սհաթը», որը կապված է ռուսական սապոգի հետ:

Այսօրվա Ռուսաստանի բովանդակությունը հասկանալու համար` բավական է ուսումնասիրել սոցիոլոգիական մի հարցում, որն օրերս հրապարակել է Լևադա կենտրոնը:

Ըստ այդմ, Ռուսաստանի հասարակության կողմից` 20-րդ դարի ամենաընդունելի գործիչներ են համարվել Լեոնիդ Բրեժնևը, Լենինը և Իոսիֆ Ստալինը:

Այս երեք գործիչներն ինչպիսի բացասական ազդեցություն են ունեցել մեր ազգային հարցերում` ակնհայտ է: Դրա մասին շատ է խոսվել և, կարծում եմ` թեման լրացուցիչ անդրադարձի կարիք չունի:

Այս հարցումն ավելի էական է` ռուսական էլիտայի և հասարակության արժեհամակարգը բացահայտելու տեսանկյունից:

Նշված երեք կոմունիստական գործիչներն ասոցացվում են տոտալիտարիզմի, քաղաքական այլատացության, ռեպրեսիաների հետ:

Արդ, ժամանակակից Ռուսաստանում հենց այս արժեքներն են գնահատվում հասարակության կողմից:

Հայաստանը նման դաշնակից ունենալ չի կարող, որովհետև արժեքային նման համակարգի լոկալացումը մեզանում` կբերի մեր երկրի իզգոյցամանը, վերջնականապես ճանապարհ կհարթի Հայաստանի` ռուսական գուբերնիայի վերածվելու կործանարար ընթացքի համար:

Էլ չասած այն մասին, որ տոտալիտար Ռուսաստանը բազմաթիվ անգամներ իր հարցերը միջազգային հարաբերություններում լուծել է մեր հաշվին: Սա էլ արձանագրում է պատմությունը:

Սուրեն Սուրենյանց

Հայաստանում ձևավորվել է քաղաքական գործիչների մի դաս, որը ձևակերպում և պաշտպանում է Կրեմլի շահերը շատ ավելի ջերմեռանդորեն, քան իրենք` ռուսները:

Մերոնց ջերմեռանդությունը հատկապես դրսևորվում է ֆորսմաժորային իրավիճակներում:

Այդպիսի գործիչների շարքում իր ուրույն տեղն ունի «Ղարաբաղ» կոմիտեի նախկին անդամ Աշոտ Մանուչարյանը:

Գազի թանկացման հարցում Հայաստանի իշխանությունն ունի ահռելի պատասխանատվություն և որևէ բանական մարդ դա չի հերքում: Բայց երբ լսում ես Աշոտ Մանուչարյանին, ակամայից ուզում ես հանդես գալ Սերժ Սարգսյանի և մյուսների պաշտպանությամբ:

Նա ասում է, որ ռուսները Սերժի իշխանությանը պատժում են, որովհետև պաշտոնական Երևանը որդեգրել է եվրոինտեգրացիայի քաղաքականությունը:

Դա նույնն է, որ Մանուչարյանը Հայաստանի իշխանությանը մեղադրի` ռուսական մարտահրավերներից Հայաստանի անկախությունը պաշտպանելու համար:

Իր ռուսասիրական դատողությունները ներկայացնելիս` 88-ի շարժման ղեկավարներից մեկը կարևոր մի բացահայտում է արել. «Ռուսաստանը շատ դժգոհ էր Սերժ Սարգսյանից և խրախուսում էր, որ ՀՅԴ—ն, ԲՀԿ—ն և ՀԱԿ—ը միասնական ճակատով հանդես գան, բայց վերջին պահին ինչ—որ բան կատարվեց: Սերժ Սարգսյանը եղավ Ռուսաստանում ու դրանից հետո  բոլոր կուսակցությունները հանվեցին ընտրապայքարից: Ինչ—որ բան պայմանավորվել էին, ինչ—որ բան խոսվել է: Լիակատար վստահություն Սերժ Սարգսյանին, ինչ—որ բան խոսվել, կատարվել է: ՀԱՊԿ—ի գործառույթների շրջանակներում մի շարք պայմանավորվածություններ կատարվեցին: Հայաստանը մի բան անում է, որ արդեն 20 օր է՝ շատ ուժեղ հակահայկական քայլեր են կատարվում Ռուսաստանի կողմից,  ինչ—որ բան փոխվել է»:

Մանուչարյանի տեղեկատվությունը միանգամայն ճշմարիտ է, այդ ինֆորմացիային տիրապետում եմ նաև ես, ինչի մասին մի քանի անգամ ակնարկել եմ ասուլիսներում և հարցազրույցներում:

Ստացվում է` Հայաստանում հասարակ ժողովրդին խաբում է` ոչ միայն իշխանությունը, այլ նաև` ընդդիմությունը:

Վաղուց էր հայտնի, որ նախագահական ընտրություններին ընդառաջ` ՀԱԿ-ի, ՀՅԴ-ի ու ԲՀԿ-ի քաղաքական վարքագծերի ներդաշնակությունը բնական հիմքեր չունի ու թելադրվում է մոսկովյան կենտրոնից:

Կարճ ասած` Կրեմլը խնդիր ուներ Սարգսյանի հետ և ընդդիմադիր եռյակին օգտագործում էր նրա դեմ` որպես մահակ:

Հետո` ռուսական և հայկական իշխանություններին հաջողվեց ընդհանուր հայտարարի գալ, և եռյակը դուրս բերվեց խաղից:

Տեր-Պետրոսյանն անկեղծ չէր, որ նախագահական ընտրություններին իր չմասնակցությունը հիմնավորում էր տարիքային գործոնով: Նույն կերպ անկեղծ չէին նաև ՀՅԴ և ԲՀԿ գործիչները, ովքեր հազար պատճառ էին բերում` քողարկելով իրականությունը:

Այսպիսի ընդդիմությանը հասարակությունը պետք է պատժեր, ինչին ականատես եղանք Երևանի ավագանու ընտրություններում:

Հայաստանյան ընդդիմության ակտիվությունը կամ պասիվությունը արդյունք է` ոչ թե հասարակության պահանջների, դարդ ու ցավի, այլ` մոսկովյան ցուցումների:

Մեր ողջ քաղաքական համակարգն ողորմելի վիճակում է` Կրեմլի անցակետի մոտ հայտնված մուրացիկի կարգավիճակում:

Սուրեն Սուրենյանց

ԲՀԿ­ականները տեղեկացնում են, որ ավագանու ընտրությունների նախընտրական շրջանում տեղի ունեցած ԲՀԿ միտինգից առ ժամանակ առաջ լուրջ խոսակցություն է տեղի ունեցել Գագիկ Ծառուկյանի և Ոոբերտ Քոչարյանի միջև` ԲՀԿ-ի կարգավիճակի, ընդդիմադիր լինել-չլինելու շուրջ: Ծառուկյանը հասկացրել է, որ ինքն առանձին խաղացող է, կարող է դուրս գալ նույնիսկ Պուտինի վրա: Այդ խոսակցությունից հետո տեղի ունեցած միտինգում Ծառուկյանն ասել է, որ ինքը որևէ պարտավորվածություն չունի որևէ մեկի առջև` նկատի ունենալով նաև Ոոբերտ Քոչարյանին:

Հրապարակ