«Գիտեք՝ Հայաստանի հարավ-արևելյան ուղղությամբ ինժեներական աշխատանքներ իրականացնող մեր ստորաբաժանման ուղղությամբ հարվածներ են հասցվել: Սա ադրբեջանական ագրեսիայի հերթական դրսևորումն է»,-կառավարության այսօրվա նիստում հայտնեց Նիկոլ Փաշինյանը:

Նա տեղեկակցրեց, որ ինժեներական աշխատանքներն իրականացվելիս են եղել Հայաստանի տարածքում և հարված հասցրած ադրբեջանական ստորաբաժանումները նույնպես գտնվել են ՀՀ տարածքում

«Սա ագրեսիվ գործողությունների շարունակությունն է, Հայաստանի տարածքը օկուպացված է և մեր դիրքորոշումը միանշանակ է ու աներկբա՝ Ադրբեջանի զինված ուժերը պետք է հետ քաշվեն Հայաստանի Հանրապետության տարածքից»,-ասաց գործադիրի ղեկավարը:

Նշելով, որ Հայաստանը զինված ուժերի բարեփոխումների լայնածավալ գործընթաց է սկսել՝ Փաշինյանն հայտարարեց, որ Արդբեջանը նման սադրանքներով փորձում է այնպես անել, որ ՀՀ-ն հնարավորություն չունենա իրականացնել բարեփոխումները:

«Բոլոր այն ուղղություններով, դեպքերում որտեղ հնարավոր է, ցավոք, նրանք որոշակի հաջողություն ունեն նաև մեր դաշնակիցների հետ հարաբերությունների իմաստով, որտեղ հնարավոր է, նրանք այնպես անեն, որ Հայաստանին զենք և ռազմամթերք չմատակարարվի: Մենք դեպքեր ունենք, որ հարյու միլիոնավոր դոլարներ վճարված են, բայց Հայաստանի նկատմամբ մատակարարումների պարտավորությունները չեն կատարվում՝ այդ թվում դաշնակից երկրների կողմից:

Սա ցավալի իրողություն է և մենք պետք է խորապես վերլուծենք այս իրադրությունը, բայց ամեն դեպքում ուզում եմ ընդգծել, որ մենք պետք է խորապես արձանագրենք և հասկանանք ևս մեկ բան, որ այս ամենը տեղի է ունենում մի հեռահար, կամ գուցե ոչ հեռահար նպատակով, որ մենք հրաժարվենք մեր պետականությունից, հրաժարվենք ինքնիշխանությունից, տարածքային ամբողջականությունից զիջումներ անենք, բայց ուզում եմ նաև ընդգծել, որ ի հեճուկս բոլոր գործոնների՝ մենք վճռական ենք մեր անկախությունը, ինքնիշխանությւոնը, տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու գործում: Փառք բոլոր այն հերոսներին, որոնք կանգնած են ՀՀ անկախության, ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության պաշտպանության դիրքերոմ»,-ասաց Նիկոլ Փաշինյանը:

Նա տեղեկացրեց, որ շատ ակտիվ աշխատանք է տանում միջազգային բոլոր հնարավոր գործընկերների հետ:

ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի փաստաբանական թիմը խմբավորել է վերջին շաբաթներին տարբեր լրատվամիջոցներից Դավիթ Տոնոյանին ուղղված հարցերը եւ ներկայացնում է պատասխանները:

Ստեղծված իրավիճակում ինչպե՞ս եք պատկերացնում Հայաստանի տարածք ներխուժած եւ դիրքավորված թշնամանական զորքերի հետքաշումը:

Երկօրյա ռազմական գործողությունների արդյունքում բավականին տարօրինակ իրավիճակ է ստեղծվել՝ երկկողմանի զոհերի եւ վիրավորների քանակը բավականին մեծ է, դիրքային փոփոխությունների պատկերը՝ մտահոգիչ:

Հակառակորդը հայտարարում է, որ իր նպատակին հասել է եւ արհամարհում է միջազգային բոլոր արձագանքները: Առերեւույթ ՀՀ զինված ուժերը «կաշկանդվածություն» են դրսեւորում, որը, կարծում եմ, քաղաքական որոշման արդյունք է: Նման «կաշկանդվածության» շարունակությունը ծանր հետեւանքներ է թողնելու զինված ուժերի բարոյահոգեբանական վիճակի եւ, հետեւաբար, մարտունակության վրա:

Հարց է առաջանում՝ ո՞րն է այն «կարմիր գիծը», որի հատման պարագայում Զինված ուրեն այլեւս կաշկանդված չեն լինի: Արդյո՞ք քաղաքական իշխանությունը զինված ուժերի գործողությունները գնահատում է բավարար, թե՞ կարծում է, որ դրանք ունակ չեն նշված իրավիճակում պատշաճ գործելու, եւ ցանկացած հանդուգն գործողություն կարող է մեծաթիվ կորուստների պատճառ դառնալ:

Այս հարցադրումներին հրապարակային պատասխաններ չեն հնչել: ՀՀ սահմանների վտանգված լինելը չի չեզոքացվելու, ժողովրդական լեզվով ասած, «պլստալու», «արանքը ճղելու» կամ «Աստված կտա»-ի միջոցով: Զինված ուժերի ղեկավարությունը քաղաքական ղեկավարությունից պետք է պահանջի բանակին անհրաժեշտ միջոցների մատակարարում, իսկ կառավարությունն օր առաջ դա պետք է ապահովի՝ ցանկացած գնով: Կրկնում եմ՝ ցանկացած գնով. եւ՛ ուղիղ, եւ՛ փոխաբերական իմաստով:

Հայաստանը պաշտոնապես հայտարարել է, որ Նախիջեւանից ներխուժման վտանգ է տեսնում: Ի՞նչ կարող են անել զինվորականները եւ դիվանագետները այդ վտանգը չեզոքացնելու կամ մեղմելու համար:

Նախիջեւանի ուղղությունը նոր չէ, որ խնդրահարույց է: Ժամանակին բավականին միջոցներ ձեռնարկվել էին այդ ուղղությամբ ռազմական գործողությունների վտանգը չեզոքացնելու համար:

Մոտեցումս հետեւյալն է՝ Զինված ուժերի մարտունակությունը սեղմ ժամկետում պետք է կտրուկ բարձրացնել, որակական փոփոխություն ապահովել հակառակորդի նկատմամբ, որպեսզի հնարավոր լինի ժամանակակից ռազմական գործողություններ վարել ՀՀ սահմանի ամբողջ երկայնքով եւ ապահովել ՀՀ պարտավորությունը Արցախի ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգությունը եւ ինքնորոշվելու իրավունքը երաշխավորելու առումով:

Նենսի Փելոսիի այցից առաջ, դրա ընթացքում եւ դրանից հետո կարծիքներ հնչեցին, որ Հայաստանը պետք է փորձի ռազմական եւ ռազմատեխնիկական համագործակցություն ծավալել Արեւմուտքի հետ: Որքանո՞վ եք իրատեսական համարում նման գաղափարները:

Նման համագործակցություն ծավալելու գաղափարը նոր չէ եւ լիովին իրատեսական է: Գործնական առումով ինձ հայտնի չէ, թե արդյո՞ք արեւմտյան երկրները 2020 թվականի նոյեմբերից հետո հանել են քաղաքական սահմանափակումները Հայաստանին եւ Ադրբեջանին սպառազինություններ մատակարարելու վերաբերյալ: Եթե այդ սահմանափակումները հանվել են, թուլացվել են կամ «անտեսվում են», ապա՝ ի գո՛րծ: ՀԱՊԿ-ին մեր անդամակցությունը երբեք իրական խոչընդոտ չի եղել Արեւմուտքից ռազմական գնումներ կատարելու համար, դա արհեստածին միֆ է: Գործել են զուտ վերոհիշյալ սահմանափակումները:

Նշեմ նաեւ, որ զենքի եւ զինամթերքի գնումները լռություն են սիրում, այլ ոչ թե հրապարակախոսական ելույթներ։

Հայաստանի իշխանությունները հանդես են եկել ՀԱՊԿ-ի փաստացի անգործության հրապարակային քննադատությամբ: Ինչպե՞ս եք գնահատում դա:

ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցությունը, որպես Ադրբեջանին զսպող գործոն, դարձյալ միֆ է, որի փլուզման ականատեսն ենք հիմա: ՀՀ անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին հետապնդում է անվտանգության ապահովման այլ՝ բազմաշերտ նպատակներ, որոնց փոփոխություն ես չեմ տեսնում:

Անկախ ամեն ինչից, ՀԱՊԿ-ը որեւէ կերպ չի խոչընդոտում, որ ՀՀ Զինված ուժերը պաշտպանեն մեր սահմանները։

Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում կոչ է արել Հայաստանի իշխանություններին «իրական քայլեր ձեռնարկել Հարավային Կովկասում խաղաղություն հաստատելու համար, այլ ոչ թե զբաղվել բանակցային գործընթացի իմիտացիայով»։

Հայտարարության մեջ նշվում է, որ Ադրբեջանը Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման նախաձեռնողն է՝ միջազգային իրավունքի սկզբունքների, մասնավորապես ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների անձեռնմխելիության խստիվ պահպանման հիման վրա։

«Կոչ ենք անում Հայաստանին հարգել այս հիմնարար սկզբունքները, կատարել իր միջազգային պարտավորությունները՝ հանուն տարածաշրջանում խաղաղության, անվտանգության և բարգավաճման ապահովման։ Հայաստանը վերջապես պետք է դադարեցնի բանակցությունները կեղծելը և իրական, կառուցողական քայլեր ձեռնարկի․ տարածաշրջանի խաղաղ զարգացմանն այլ այլընտրանք չկա», – հայտարարել է այն երկրի արտաքին գործերի նախարարությունը, որի բանակը երկու շաբաթ առաջ ագրեսիա էր իրականացնում Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ։

«Արեւմուտքի համար չափազանց կարեւոր է, որ Իրանը չդառնա ատոմային տերություն, որի հայտը նա երկայացրել է: «Ուրանի հարստացման միջուկային օբյեկտները, որոնք գոյություն ունեն Իրանում, Արեւմուտքի համար ռազմական թիրախ են: Առաջին խնդիրը, որն Արեւմուտքը լուծում է՝ Իրանին արգելելն է՝ դառնալ ատոմային տերություն, քանի որ դրանից հետո Մերձավոր եւ Միջին արեւելքում մի քանի պետություն եւս նման հայտ են ներկայացնելու, իսկ դա նշանակում է, որ տարածաշրջանում ուժերի հարաբերակցությունն էականորեն փոխվելու է» ,-«Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ռազմական փորձագետ, պահեստազորի գնդապետ Հայկ Նահապետյանը՝ անդրադառնալով տարածաշրջանային զարգացումներին:

Նրա խոսքով, այս տեսանկյունից ամենաշահագրգիռ պետությունն Իսրայելն է, որ ռազմական, դիվանագիտական ու քաղաքական առումով առավելագույնս ներկայացված է Ադրբեջանում եւ Թուրքիայում: «Եթե անհրաժեշտ պահը գա եւ Իրանի միջուկային օբյեկտները իսրայելական օդուժի կողմից ռմբակոծվեն, չեմ բացառում, որ Հայաստանն իր օդային տարածքը կտրամադրի Իսրայելի ռազմաօդային ուժերին»,-կարծում է Նահապետյանը:

Նրա խոսքով, երկրորդ խնդիրը, որ ուզում է լուծել Արեւմուտքն Իրանի հետ կապված, դա Իրանի կառավարման համակարգի փոփոխությունն է: Նահապետյանը հիշեցնում է՝ շահի ժամանակ ամենահարուստ նավթագազային երկիր Իրանը բենզին արտադրել չէր կարողանում, դա արգելված էր: «ԱՄՆ-ին պետք է այդպիսի Իրան, իսկ որպեսզի դա տեղի ունենա, Իրանում պետք է իշխանափոխություն լինի, իշխանափոխության համար լավագույն միջոցը, որին Արեւմուտքը տիրապետում է, անջատողականությունն է՝ պատմական Հայաստանի մաս կազմող Ատրպատականի հատվածում, որտեղ այս պահին ապրում են ազգությամբ ազերիներ, որոնք Ադրբեջանում իշխանության գտնվող կովկասյան թաթարների հետ ոչ մի արյունակցական կապ չունեն: Մյուս անջատողական տրամադրությունը, որ տարիներ շարունակ ԿՀՎ-ն սնուցել է, դա Բելուջստանն է: Այստեղ հնարավոր է գունավոր հեղափոխության մեթոդաբանությամբ եւ գործիքակազմով անջատողական տրամադրություններ հրահրվեն ու շատ կարեւոր է, որ այդ սցենարի դեպքում, Հայաստանի տարածքով դեպի Վրաստան ու Ռուսաստան տանող՝ Իրանի համար կյանքի ճանապարհ հանդիսացող ճանապարհը փակվի: Առաջին էտապը հավաքական Արեւմուտքը լուծեց՝ Մեծ Բրիտանիայի կառավարմամբ իրականացրեց 44-օրյա պատերազմը եւ այս պահի դրությամբ 104 կմ՝՝ Արաքսի հովտից, հայտնվել է Ադրբեջանի, Թուրքիայի եւ Իսրայելի վերահսկողության ներքո, մնացել է Մեղրի-Ագարակը՝ 42 կմ-ը»,-ասում է փորձագետը՝ հավելելով, որ Արեւմուտքի համար այս հատվածը շատ կարեւոր է, ու քանի որ ռազմական ճանապարհով այն վերցնել հնարավոր չեղավ, հիմա փորձ է արվում դա վերցնել դիվանագիտական ճանապարհով:

«Այսինքն, Հայաստանը ստորագրում է այպես կոչված, խաղաղության պայմանագիրը, որը ոչ այլ ինչ է, քան կապիտուլյացիայի պայմանագիր եւ դրանով այդ տարածքը դառնում է որեւէ պետության ու հատկապես Հայաստանի պետական ինստիտուտների հսկողությունից դուրս տարածք, որին դեմ են Ռուաստանը եւ Իրանը, որի ահմար դա կյանքի ճանապարհ է: Սրանով է պայմանավորված Իրանի կոշտ դիրքորոշումը: Նախորդ շաբաթ Իրանի հոգեւոր առաջնորդի, նախագահի , հեղափոխության պահապանների կորպուսի, անվտանգության խորհրդի հանձնաժողովի կողմից եւ մեջլիսում հարցի քննարկման ժամանակ լրջագույն հայտարարություններ եղան, որ Իրանը չի բավարարվի միայն քաղաքական մեթոդներով»:

Հայկ Նահապետյանը պատահական չի համարում, որ Իրանը եւ Ռուսաստանը մի շարք պայմանագրերով եւ համաձայնագրերով դառնում են ռազմավարական գործընկեր, որից հետո չի բացառվում նաեւ՝ ռազմավարական դաշնակից, եթե Իրանը դառնա ԵԱՏՄ եւ Շանհայան կազմակերպության անդամ:

Նահապետյանի խոսքով, այդ նույն ճանապարը կյանքի ճանապարհ է նաեւ Հայաստանի համար , մինչդեռ գործող իշխանությունը այն աճուրդի է հանել: «Հավաքական Արեւմուտքը եւ ՆԱՏՕ-ն այս տարածաշրանում երկու թիրախ ունի՝ ՌԴ-ն եւ Իրանը: Ռուսաստանի դեմ առավելագույն լարումներ են հրահրում, որպեսզի տարածաշրջանի երեք պետությունների՝ Ռուսաստանի, Թուրքիայի եւ Իրանի միջեւ բախում առաջանա, այսինքն, երկրորդ ճակատի բացում: Սա առավելագույն ծրագիրն է, նվազագույնն այն է, որ այս տարածաշրջանից ռուսական զինակայությունը դուրս գա»:

Նրա դիտարկմամբ՝ Հայաստանը այս սցենարի դեպքում կորցնելու է Իրանին կապող սահմանային ճանապարհը եւ դառնալու է բանանային անկլավային պետություն՝ շրջապատված թուրքական աշխարհով:

«Կարծում եմ, որ ցանկացած հայ կարող է ուսումնասիրել 107 տարի առաջվա մեր պատմությունը՝ հասկանալու համար, թե դա ինչ կնշանակի: Օսմանյան կայսրությունում հայերը ապրեցին մի քանի 100 տարի, բայց վերջնարդյունքում մենք ցեղասպանվեցինք, ուստի, նրանք, ովքեր կարծում են , թե Թուրքիայի հետ բիզնես շահեր են զարգացնելու, սխալվում են, դա կլինի այնքան, որքանով, ինչ-որ ժամանակ հետո Թուրքիայի ղեկավարությունը հարմար պահն օգտագործելով, այս տարածաշրջանն ամբողջովին իրենով է անելու՝ չենք լինելու Աջարիա, դա լինելու է առաջին փուլում, երկրորդ փուլում՝ ուղղակի, թուրքական պետության մաս»,-եզրափակել է Հայկ Նահապետյանը:

Իրանի հասարակությունը բաժանված է երկու՝ ազատական հայացքներով եւ փակ, ավանդական հայացքներով շերտերի, որոնք միշտ աչքի են ընկել հակասություններով՝ հանգեցնելով ցնցումների: Այս մասին News.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց իրանագետ Նվեր Դավթյանը:

Նրա խոսքով, նման վտանգավոր բեւեռացում, որը սպառնում է ներքին կայունությանը, կա նաեւ տարածաշրջանի այլ պետություններում։

Ըստ իրանագետի` ոսկե միջինը երիտասարդների բնական կարիքների եւ հասարակության հիմքերի միջեւ հավասարակշռություն գտնելն է։ Նման հասարակության կտրուկ ազատականացումը ռիսկեր է պարունակում։ Մյուս կողմից, իրանցի երիտասարդների դժգոհությունը կարող է հանգեցնել նրանց արտագաղթի ավելացմանն ու երկրից ուղեղների արտահոսքին ու ապագայում ժողովրդագրական խնդիրներ ստեղծել։

«Կա արտաքին ազդեցություն, եւ դա նկատելի է։ Իրանի իշխանությունների կոշտ վերաբերմունքը իրադարձություններին հենց դրա հետ է կապված։ Բողոքի ակցիաները կարող են հետաքրքրել արտաքին ուժերին, որոնք ձգտում են թուլացնել Իրանի աճող դերը տարածաշրջանում»,- նշեց փորձագետը։

Դավթյանը վստահություն է հայտնել, որ կայուն եւ ուժեղ Իրանը կարող է շատ ավելի լուրջ պայմաններ ստեղծել ողջ տարածաշրջանի կայունությունն ու անվտանգությունն ապահովելու համար, սակայն դա ոչ բոլորին է ձեռնտու։

«Այն, որ Ադրբեջանը երկար ժամանակ է ինչ հակաիրանական հարթակ դառնալու ճանապարհին է, փաստ է։ Օրերս տեղեկություն է ստացվել Ադրբեջանի կողմից ահաբեկչական խմբավորման Իրան ներխուժելու փորձի մասին։ Կան ուժեր, որոնք գործում են ինչպես Իրանի ներսում, այնպես էլ երկրից դուրս։ Դրանց թվում են երկրները, որոնք դեմ են տարածաշրջանում Թեհրանի դերի ամրապնդմանը։ Խոսքը Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի մասին է։ Այս ամենը նպատակաուղղված է Հայաստանի սահմանը պաշտպանելու Իրանի հնարավորությունները վերացնելու փորձերին»,- ընդգծեց Դավթանը։

Իրանագետը Արեւմուտքին խորհուրդ տվեց դիտարկել Ադրբեջանիը ժողովրդավարության տեսանկյունից, որպեսզի երկարաժամկետ խաղաղության պայմաններ ստեղծվեն՝ հիշեցնելով, որ հենց Ադրբեջանն է սպառնում Հայաստանի ժողովրդավարությանը։

«Եվ եթե նրանք չեն խոսում Ադրբեջանում ժողովրդավարության խնդիրների մասին, ապա Փելոսիի հայտարարությունները Հայաստանում ժողովրդավարության մասին անիմաստ են», — եզրափակեց Դավթյանը։

Իրանում վերջին օրերին տեղի ունեցող զարգացումներում նկատելի է թուրքական հետքը։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել թուրքագետ, ԵՊՀ արեւելագիտության ֆակուլտետի դեկան Ռուբեն Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով Իրանում այս օրերին ընթացող բողոքի զանգվածային ակցիաներին, անկարգություններին։

«Տեւական ժամանակ է, ինչ թյուրքախոս իրանցի ազգաբնակչության հանդեպ իրականացվում է պանթյուրքիզմի ծածուկ եւ բացահայտ քաղաքականություն եւ այն, ինչ հիմա կատարվում է, վկայում է այն մասին , որ կա թուրքական հետք, կա թուրքական հետաքրքրություն, որովհետեւ մի դեպքի հետ կապված սկսված այդ պրոցեսը լայնացրել է իր գաղափարական աշխարհագրությունը։ Այդ բողոքի ցույցերին միացել են նաեւ պանթյուրքիստական շրջանակները, որոնք վաղուց հայտնի են Իրանում եւ ընկալվում են որպես իրանական պետության դեմ գործող եւ բացահայտ թուրքական ազդեցության շրջանակներ։ Բնական է, որ այն իրավիճակում, երբ աշխարհն ու ամբողջ տարածաշրջանը գերլարված է եւ գտնվում է պատերազմի մեջ, Թուրքիան պետք է օգտագործեր իր լծակները՝ Իրանում անկայունություն ստեղծելու համար»,- բացատրում է մասնագետը։

Հիշեցնենք, գլխաշորը պատշաճ ձևով չկրելու համար ձերբակալված երիտասարդ կնոջ մահը Իրանում հուզումներ են առաջացրել ։ Մի քանի օր է, ինչ Թեհրանում և երկրի տարբեր շրջաններում բողոքի մարդաշատ ակցիաներ են անցկացվում։ Արևմուտքը դատապարտում է Իրանի իշխանություններին։

Թուրքագետը շեշտում է՝ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության գործիքակազմում, այսպես կոչված, փափուկ ուժի դերակատարությունը շատ մեծ է, այն կիրառվում է աշխարհի տարբեր երկրներում ՝ այդ երկրների հասարակություններում եղած խոցելի խմբերի եւ Թուրքիայի համար ձեռնտու հանգամանքների վրա։ Այդ գործիքակազմից է նաեւ պանթյուրքիզմը, որը մասնագետի խոսքով, դժվար է անվանել փափուկ ուժ, բայց կիրառվում է՝ եվրոպական երկրներից մինչեւ ՌԴ եւ Կենտրոնական Ասիայի երկրներ, որտեղ կան թյուքախոս ժողովուրդներ եւ Իրանը բացառություն չէ։

Ռուբեն Մելքոնյանը նաեւ ընդգծում է՝ Իրանի դեմ քայլերն անպայմանորեն ունեն Թուրքիա-Արեւմուտք համագործակցության ենթատեքստը ու հենց դա է պատճառը, որ մեկ դժբախտ դեպքից ծագած խնդիրը ընդլայնել է իր գաղափարական աշխարհագրությունը։ Այսինքն՝ այնտեղ ոչ միայն կանանց իրավունքների հետ կապված ընդվզումներ են, այլ այդ ընդվզումները շատ սահուն կերպով քաղաքական երանգ են ստանում։ Մյուս կողմից, տեղի ունեցողը, Ռուբեն Մելքոնյանի խոսքով, կարող ենք ընկալել նաեւ Թուրքիայի կողմից մեսիջ Իրանին առ այն, որ երկրի ներսում հնարավորություն կա անկայունություն հրահրելու։ «Սա կարող ենք նաեւ ժամանակագրական իմաստով շաղկապել Ադրբեջանի՝ երեկվա կոշտ հայտարարության հետ, որը շատ կոշտ գնահատեց Իրանից հնչող հայտարարությունները եւ հատկապես այն, որ Իրանի համար անթույլատրելի է Հայաստան-Իրան սահմանի փոփոխությունը։ Քաղաքական մեսիջների կոնտեքստում այդ հուզումների տակ թաքնված է թուրքական եւ ադրբեջանական պառակտիչ շրջանակների գործունեությունը։ Պետք է շեշտել, որ Իրանի այդ շրջանակները ոչ միայն Թուրքիայի կողմից են աջակցություն ստանում, այլեւ Ադրբեջանի՝ լինելով թյուրքախոս, ադրբեջանցիների համար այդ տարածքն ու այդ բնակչությունն ունի շատ ավելի այլ նշանակություն»,-նշում է թուրքագետը։

Անդրադառնալով դիտարկմանը, թե ինչ ազդեցություն կարող են ունենալ իրանի ներսում հուզումները հարավկովկասյան տարածաշրջանի զարգացումների եւ մասնավորապես Սյունիքի շուրջ զարգացումների վրա՝ հաշվի առնելով Թեհրանից հնչող շատ ուղիղ մեսիջները՝ Ռուբեն Մելքոնյանն ասաց․ «Իրանի համար այդ պառակտիչ երեւույթը նոր չէ, պանթյուրքիստական շրջանակաները վաղուց են այդ գործունեությունն իրականացնում, ուստի, վստահ եմ , որ Իրանի պես դարավոր պետականություն ունեցող երկիրը ունի համապատասխան մեխանիզմներ՝ այդ ամենը վերահսկողության տակ վերցնելու եւ միեւնույն ժամանակ, այլ ֆրոնտներում՝ իր համար հետաքրքրություն ներկայացնող ճակատներում զուգահեռ պայքարը տանելու։ Սա առաջին դեպքը չէ, նախորդ դեպքերն էլ շատ արագ իրանական պետությունը վերահսկողության տակ է վերցրել, ընդ որում, պանթյուրքիաստական շրջանակաները նաեւ համապատասխան պատժի են արժանացել։ Այս անգամ էլ, ենթադրում եմ, այդ զսպող մեխանիզմները լավագույնս կօգտագործվեն»։

Մինչ մեր տարածաշրջանում խմորումներ են՝ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ՄԱԿ-ի ամբիոնից առաջարկեց ՆԱՏՕ-ի դիտորդական խումբ ուղարկել Հայաստան։ Այս հրավերն ինչ ազդեցություն կարող է ունենալ հայ-իրանական հարաբերությունների վրա՝ հարցին արձագանքելով՝ Ռուբեն Մելքոնյանը պատասխանեց․«Այդ հրավերը, եթե անձամբ Փաշինյանի մտքի դրեւսոորումն է, դա եւս ողբերգություն է, բայց եթե այն մեր պետական ինստիտուտների՝ ԱԳՆ-ի կամ այլ պետական կառույցների հավաքական կարծիքն է, դա էլ ավելի մեծ ողբերգություն է։ Այն առնվազն 3 խնդրահարույց կետ ունի։ Նախ, եթե դու հրավիրում ես այլ ուժերի որպես դիտորդ, դու ֆիքսում ես, որ այլեւս գոչություն չունես որպես պետություն եւ այն լծակները, որով դու պետք է պաշտպանես քո տարածքային ամբողջականությունը, ըստ էության ոչնչացվել են։

Երկրորդ, սա խախտում է դաշնակցային հարաբերությունները՝ որքան էլ ՀԱՊԿ-ը լավ չի աշխատում եւ մենք ունենք դժգոհություններ, այնուամենայնիվ, դե յուրե, դա ռուս -հայկական եւ ՀԱՊԿ-ի պայմանագրերով վերահսկվող տարածք է եւ դա նաեւ այդ հարաբերությունների հանդեպ է որոշակի սխալ քայլ։ Եվ, երրորդ, ինչպես Նենսի Փելոսիին Ավարայրի ճակատամարտի նկարի մոտ տանելը, այնտեղից Իրանին մեսիջ հղելը, ինչպես դրանից առաջ իշխող ուժի պատգամավորի հայտարարությունը ԱԺ ամբիոնից, թե Իրանը տոտալիտար երկիր է, եւ այդ հրավերը նույն տրամաբանության շարունակությունն են, այն է՝ այս տարածաշրջան հրավիրել մի ուժի, որի հետ Իրանը դե յուրե եւ դե ֆակտո թշնամի է, այն Իրանը, որի շահերը բազմաթիվ համընկնման կետեր ունեն մեր շահերի հետ։ Սա ոչ այլ ինչ է, քան հակապետական քաղաքականություն, այսինքն, քայլ որն ուղղակիորեն դեմ է Հայաստան պետության շահին եւ սա արդեն շարունակվում է ավելի քան 4 տարի։ Այսքան պատահականություններ՝ պետության դեմ քայլեր անելու համապատկերում, դժվար է պատկերացնել»։

Խոսելով, առհասարակ, ՄԱԿ-ում Փաշինյանի ելույթից, Ռուբեն Մելքոնյանն ասաց՝ այլ կերպ, քան խայտառակություն, դա հնարավոր չէ բնութագրել, որովհետեւ այդ բարձր ամբիոնից քաղաքական գործիչներն ու պետական բարձր պաշտոնյաներն այդպես ելույթ չեն ունենում։ Որպես Թուրքագետ, Մելքոնյանը հատուկ շեշտեց․«Թուրքական պետությունների հետ՝ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ նման ոճով՝ պարտվածի ոճով, չեն խոսում եւ թշնամուց սահմանենրի քարտեզների ճշգրտում չեն աղերսում, որովհետեւ նման հռետորաբանության պարագայում թշնամին ոչ թե զիջումների է գնում, այլ իր քաղաքական ախորժակն է ավելացնում»։

Մասնագետն ասում է՝ եթե նախկինում ՀՀ գործող իշխանությունները 5 քայլից 4-ում էին սխալվում, մեկն էլ՝ կիսասխալ էր, ՄԱԿ-ի ամբիոնից ունեցած ելույթում Փաշինյանը սխալվեց 5 քայլից 5ում։ «Բավական լուրջ տապալում էր, կարծում եմ, որ այդ ելույթն ինքնին, հայկական դիվանագիտության եւ պետական քաղաքականության խայտառակ բնույթի դրսեւորումն էր, իսկ, այսպես կոչված, գեղջկական դիվանագիտության ու գավառական խորամանկության փորձերը, որ այդ ելույթում կային, մեծ քաղաքականության ու մեծ պետությունների դեպքում ուղղակի քմծիծաղ կարող են առաջացնել, իսկ մեր պարագայում՝ էլ ավելի անկայունացնել իրավիճակը տարածաշրջանում եւ ավելի խոցելի դարձնել մեր պետության շահերը»,-եզրափակեց Ռուբեն Մելքոնյանը։

2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը չի ենթադրում Ադրբեջանից Նախիջեւան տանող հստակ ճանապարհը, Sputnik Արմենիային ասացին Հայաստանի տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարությունից:

«Տարածաշրջանում տրանսպորտային եւ տնտեսական կապերի ապաշրջափակման գործընթացը չի դադարեցվել։ Հայաստանի տարածքում երկաթուղու շինարարությունը դեռ չի սկսվել, սակայն Ադրբեջանից Նախիջեւան տանող ճանապարհի հետ կապված՝ տեղեկացնում ենք, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության 9-րդ պարբերությունը որեւէ հստակ ճանապարհ կամ ուղի չի ենթադրում։ Խոսքը գնում է տրանսպորտային եւ տնտեսական կապերի ապաշրջափակման, ինչպես նաեւ Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի արեւմտյան հատվածի եւ Նախիջեւանի միջեւ տրանսպորտային կապի ապահովման անվտանգության մասին։ Հարցը դեռ քննարկվում է»,- ասվում է Sputnik Արմենիայի հաղորդագրությունում։

Նախարարությունը նաեւ նշել է, որ երկաթուղու եւ մայրուղու ակտիվացման հստակ ժամկետներ դեռեւս հնարավոր չէ նշել։

Նախարարությունը նշել է, որ կոմունիկացիաների ապաշրջափակման վերաբերյալ պայմանավորվածություններ չկան հանձնաժողովի հաջորդ նիստի վերաբերյալ։

ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում իր ելույթի ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ Բաքուն ամեն կերպ փորձում է մեղադրել Երեւանին հաղորդակցությունների բացման հարցում ապակառուցողական դիրքորոշման մեջ։ Իրականությունն այն է, որ Հայաստանը պատրաստ է իր ազգային օրենսդրության շրջանակներում իր ճանապարհները բացել Ադրբեջանի համար։

Սակայն Բաքվում, նրա խոսքով, ցանկանում են, որ նոր երթուղի անցկացվի։ Սա ընդունելի է նաեւ Հայաստանի համար, սակայն 2020 թվականի հայտարարության մեջ նշվում է, որ նոր երթուղին կարող է կառուցվել կողմերի համաձայնությամբ։ Հայաստանը պատրաստ է կառուցել ճանապարհ, որը կգործի Հայաստանի ազգային օրենսդրությանը համապատասխան եւ ինքնիշխան վերահսկողության ներքո։

Թեև պաշտոնապես հրադադար է հայտարարված, բայց գրեթե ամեն օր թշնամու  ԶՈւ ստորաբաժանումները կրակ են բացում հայ-ադրբեջանական սահմանի հայկական դիրքերի ուղղությամբ: Պաշտոնյաները հայտարարում են՝  տեղեկություններ կան, որ Ադրբեջանը ծրագրում է հերթական հարձակումը՝ Նախիջևանի ուղղությամբ։ Նման պայմաններում իր երկրի, իր ժողովրդի մասին իսկապես մտածող իշխանության քայլերը պարզ է, թե ինչ պետք է լինի՝ պատրաստվել այդ պատերազմին։ Իսկ արդյո՞ք Հայաստանի գործող իշխանությունները պատրաստվում են թշնամու կողմից ծրագրվող պատերազմին։

Panorama.am-ը զրուցել է ռազմական փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանի հետ՝ հնարավոր պատերազմի, գործող իշխանության քայլերի կամ՝ հակաքայլերի մասին։

Panorama.am-Ռուս-ուկրաինական պատերազմը շարունակվում է, Ռուսաստանում հայտարարված է մոբիլիզացիա։ Արդյոք այս ամենը հետևանք, ազդեցություն կարող է ունենալ հայ-ադրբեջանական սահմանային իրավիճակի վրա, արդյոք Ռուսաստանը կարող է որևէ կերպ միջամտել իրավիճակի սրման դեպքում։

Կարեն Վրթանեսյան-Այս պահին զարգացումներ կանխատեսելը շատ անշնորհակալ գործ է։ Զարգացումներ՝ նկատի ունեմ կոնկրետ Ռուսաստանը կխառնվի, թե չի խառնվի։

Այն, ինչ կատարվում է այսօր, կանխատեսելի էր ու կանխատեսվել է դեռ 2021 թվականի փետրվար-մարտին։ Ես խոսել եմ այդ մասին, որ Ուկրաինայում պատերազմ է եփվում ու եթե պատերազմ սկսվի, Ռուսաստանն այդ պատերազմի մեջ խրվի, ինչ է լինելու միայն ռուս խաղաղապահների վրա հույս դրած Հայաստանի անվտանգության վիճակը։

Այս խնդիրները, որոնք այսօր կան ու ներկայացվում են անսպասելի, ֆանտաստիկ մի բան, որ ընկել է Հայաստանի «խեղճ իշխանությունների գլխին», այդ ամեն ինչը վաղուց շատ կանխատեսելի էր, հասկանալի էր, որ շատ լուրջ ու իրական, մոտալուտ նման ռիսկ կա և այդպես էլ եղավ։ Եթե Հայաստանի ներկայիս իշխանություններն իսկապես ներկայացնեին հայկական շահը, իրենք առաջին հերթին նոյեմբերի 9-ից սկսած պետք է արագորեն վերազինեին բանակը, ուշքի բերեին պարտություն կրած բանակին, ոչ մի դեպքում չպետք է հանձնվեին ռազմավարական մեր դիրքերը, առավել ևս բանավոր պայմանավորվածությամբ, օրինակ, հանձնվել է Իրանի հետ մեզ կապող ռազմավարական նշանակության ճանապարհը, Նիկոլ Փաշինյանի խոստովանությամբ՝ բանավոր պայմանավորվածությամբ հանձնվել է Սյունիքը պաշտպանող դիրքերը, բարձունքները։
Որևէ բան չի արվել, ընդհակառակն ամեն ինչ արվել է մեր դիրքերը թուլացնելու համար։

Հիշենք անցած տարվա մայիսի իրադարձությունները, երբ թշնամին ներխուժեց Հայաստանի Հանրապետության տարածք,  ամենակարևոր իր առաջխաղացումները եղել են առանց գեթ մեկ կրակոցի։ Հայկական իշխանությունները, Նիկոլ Փաշինյանը զգուշացված լինելով, որ թշնամին ինչ-որ բան է պատրաստում այդ ուղղությամբ, որևէ արձագանք չեղավ դրան, որևէ բան չուժեղացվեց և առանց մեկ կրակոցի  թշնամին եկավ, նստեց Սև լճում և այլն։

Ընդհակառակը, իշխանական քարոզչական համակարգը լծվում է ապացուցելու, որ որևէ խնդիր չկա։ Հետո հայտարարում են՝ թշնամին գրավել է, օկուպացրել է։ Երբ զգուշանում էին, ու երբ հնարավոր էր դա կանգնեցնել, ինչո՞ւ որևէ բան չէր արվում։ Հետո նշանակեցին, գտան մեղավորին՝ ՀԱՊԿ-ին։
Այսինքն, ենթադրվում է՝ Հայաստանը ներկայացնող իբր  իշխանությունը ոչ մի բան չպետք է անի, իսկ ՀԱՊԿ-ը պետք է լծվի Հայաստանի շահերի պաշտպանությանը, մի կողմից Հայաստանն ասի՝ մենք ոչ մի բան չենք անում, չենք կրակում, միայն բանակցում ենք, իսկ ՀԱՊԿ-ը պետք է զորք բերի՞ ու կռվի՞ հայկական հողի համար։

Այն, ինչ հիմա կատարվում է  Ռուսաստանում, Ուկրաինայում  ու դրանից բխող բոլոր վատ հետևանքները մեզ համար, այդ բոլորը կանխատեսելի էին դեռ շատ վաղուց, կանխատեսվել են, դրանց մասին հրապարակային հայտարարվել են։ Գաղտնի չի եղել, բոլորը տեղյակ էին, միայն մեր իշխանությունն իբր անտեղյակ էր։

Հիմա, երբ փորձում են արդարանալ, թե զենք չկա, որ առնենք, շատ դժվար է  զենք գնել, պարզ է՝ երբ այս մասշտաբի կռիվ է լինում, ամբողջ աշխարհում էլ սկսվում է  զենքի դեֆիցիտ, դրա համար դա պետք է արվեր վաղուց՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից սկսած։

Փորձագետները, քաղաքական գործիչները շատ լավ հասկանալով, որ այսպիսի  կոնֆիգուրացիայով սահման ունենալը ինչ է նշանակում անվտանգության տեսակետից, այդ ամեն ինչի մասին զգուշացրել են՝ բաց, հրապարակային։ Որևէ բան այս իշխանությունները չեն ձեռնարկել, ընդհակառակը՝ արել են ճիշտ հակառակը. օրինակ, բանակը ուժեղացնելու փոխարեն, ըստ էության, կազմաքանդել են, ողջ սպայակազմն առավոտից երեկո հարցաքննությունների էր, մեկ ձերբակալում էին, մեկ բաց էին թողնում։ Մինչ օրս կրկնվում է։ Այդ ամեն ինչն ուղղված էր բանակը քանդելուն։ Այլևս չեմ հավատում, որ սա միտումնավոր չէ արված, ու ես տեսնում եմ, որ այս իշխանությունները սպասարկում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի շահերը Հայաստանում, ըստ էության, իրենց նպատակը Հայաստանին հնարավորինս անպատրաստ պահելն է Ադրբեջանի հաջորդ ագրեսիաների դիմաց։ Ադրբեջանն էլ, բնականաբար, դրանից օգտվում է։

Panorama.am-Ադրբեջանը հրադադարի ռեժիմը պարբերաբար խախտում է, պաշտոնյաները հայտարարում են նոր պատերազմի հնարավորության մասին։  Ո՞րը պետք է լինի այս իշխանության անելիքը։

Կարեն Վրթանեսյան-Խնդիրը ոչ թե այն է, որ իրենք չգիտեն՝ ինչ պետք է անել, այլ իրենք անում են ճիշտ հակառակն այն բանի, ինչ պետք է արվեր։ Դա է խնդիրը։ Քանի դեռ այս իշխանություններն են ներկայացնում Հայաստանը, քանի այս իշխանություններն են որոշումներ կայացնում Հայաստանի անունից, մենք անընդհատ գնալու ենք նոր պարտությունների։ Այլ տարբերակ չկա։ Անհնարին է։ Այս իշխանությունները Հայաստանը պաշտպանելու նպատակ չունեն։

Այո, նոր պատերազմ հնարավոր է ու մտավախություն ունեմ, որ իրենք այս քաոսը ստեղծում են, որպեսզի հերթական ահռելի կորուստներից հետո ասեն՝ ժողովուրդ ջան ինչ արած, ստիպված ենք, օրինակ, հանձնել Սյունիքը կամ Ջերմուկը կամ ինչ-որ բարձունք։

Այս ֆոնին Ադրբեջանը ծայրահեղ լկտիացել է, արդեն բացահայտ ամենաբարձր մակարդակով հավակնությունները չի էլ թաքցնում Հայաստանի Հանրապետության տարածքի հանդեպ, ծաղրում են, ասում՝ եթե ձեր սահմանն է, ինչու չեք պաշտպանում։  Ըստ էության, չկա ինչ-որ մի կետ, որտեղ ադրբեջանցին կշտանալու է ու կանգնի։ Մինչ մենք չենք պաշտպանում, իրենք առաջ են գնում, իսկ այս իշխանություններն ամեն ինչ անելու են, որ մենք չկարողանանք պաշտպանվել։

Panorama.am-Իրանը զպող դեր կարո՞ղ է խաղալ Ադրբեջանի համար՝ հաշվի առնելով իրանցի պաշտոնյաների, նախագահի հայտարարությունները, որ պետությունների տարածքային ամբողջականության և տարածաշրջանում սահմանների փոփոխությունն անթույլատրելի է, Իրանը չի հանդուրժի տարածաշրջանում սահմանների ոչ մի փոփոխություն։

Կարեն Վրթանեսյան-Սահմանների փոփոխություններն արվում են զենքով և ոչ թե հայտարարություններով։ Իրանի շահերից է բխում այդ հայտարարություններն անելը։ Իրանը կմտնի՞ պատերազմի մի երկիր, որը որևէ կերպ իրեն օգնության չի դիմում։ Չի մտնի։ Մենք հիմա փորձում ենք փրփուրներից կախվել՝ փրկություն ենք փնտրում Փելոսիի գրկում, ՀԱՊԿ-ում, Պուտինի հայացքում, Իրանի այս կամ այն խոսքերում։ Չկա այդպիսի բան։ Մենք կարող ենք մեր երկիրը պահել, միայն եթե մենք ենք այն պաշտպանում։ Հայաստանի ներկայիս իշխանություններն ամեն ինչ անում են, որ հայը չկարողանա իր երկիրը պաշտպանել, հայն իր երկում չապրի։ Այս ամեն ինչի արդյունքը սա է լինելու։

Panorama.am-Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն օրերս այցելել է Բերձոր քաղաք, որը օգոստոսի  վերջին հանձնվել է ադրբեջանական կողմին, սպառնալիքներ է հնչեցրել Հայաստանի հասցեին, խոսել ինչ-որ քարտեզների մասին։ Արդյո՞ք ՄԱԿ-ի բարձր ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը կարողացավ համարժեք արձագանքել, պատասխանել Ալիևի հոխորտանքներին։

Կարեն Վրթանեսյան-Նիկոլ Փաշինյանը Ալիևին չի պատասխանում, Փաշինյանը սպասարկում  է Ալիևի շահերը Հայաստանում։ Անիմաստ է քննարկել Փաշինյանի խոսակցությունները, հայտարարությունները։  Այդ մարդը բազմիցս, հարյուր անգամ ապացուցել է, որ իր խոսքը կոպեկ չարժի։ Պահի տակ ինչ իրեն հարմար է գտնում, խոսում է, հաջորդ վայրկյանին իր իսկ ասածից հրաժարվում է։

Անիմաստ է դա քննարկել։ Կրկնում եմ՝ Նիկոլ Փաշինյանն իր գործողություններով, ոչ թե խոսքերով ու հայտարարություններով, անմիջականորեն սպասարկում է  Ադրբեջանի և Թուրքիայի շահերը։ Ըստ էության, մենք Հայաստանում գործ ունենք թուրք-ադրբեջանական օկուպացիոն վարչակարգի հետ։

Եթե մենք ուզում ենք ունենալ Հայաստան անունով պետություն կամ գոնե որպես հայ առանց թաքնվելու այս հողում ապրենք, այլ տարբերակ չեմ տեսնում, միակ ելքը Փաշինյանի իշխանության հեռացումն է։

Գեղարքունիքի մարզի Նորաբակ գյուղից երևում է, թե ինչպես է թշնամին ՀՀ ինքնիշխան տարածք ներխուժելուց հետո օր ու գիշեր ինժեներական աշխատանքներ կատարում, որպեսզի ավելի բարենպաստ դիրքից իրականացնի հերթական հարձակումը հայկական դիրքերի ու բնակավայրերի վրա։ Ինչպես «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նշեց Նորաբակի վարչական ղեկավար Վազգեն Ասատրյանը, ադրբեջանցիները ոչ միայն նոր դիրքեր են ավելացրել, այլև՝ դիրքերում անձնակազմերի թվաքանակն են մեծացրել։

«Առաջ են եկել այն հատվածում, որը 2021թ. մայիսից իրենց հսկողության տակ էր արդեն. նոր դիրքեր են դրել, ամրաշինական կառույցներ են սարքում»,-նշեց Նորաբակի վարչական ղեկավարը։

Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ ադրբեջանական վերջին ռազմական ագրեսիայի հետևանքները նորաբակցիներն ամբողջ ձմեռվա ընթացքում էլ են զգալու։ Գյուղի խոտհարքերն ամբողջությամբ վառվել են թշնամու հրետակոծության պատճառով։

«Խոտը քաղած, կապած դաշտում է մնացել։ Ոչ ոք չէր հասցրել տուն տանել։ Ամբողջը վառվել է»,-ասաց Ասատրյանը։

Ադրբեջանական հրետակոծությունից տուժել են նաև Վերին Շորժայի բնակիչները։ Վնասի չափերը դեռ չեն հստակեցրել, բայց առնվազն 8 բնակելի տուն ավերվել է, վառվել է նաև ցորենի արտերի մի մասը։

«Դեռ չեմ կարող ասել, թե որքան ցանքատարածություն է վառվել, բայց որ մի մասը վառվել է, դա փաստ է»,-ասաց Վերին Շորժայի վարչական ղեկավար Արտյոմ Երանոսյանը և հավելեց, որ ադրբեջանական հրետակոծությունից ավերված տների վերանորոգման ուղղությամբ դեռ ոչինչ չի արվել։

Ռուսաստանի արտաքին հետախուզության գեներալ-լեյտենանտ Լեոնիդ Ռեշետնիկովը վերլուծել է Հայաստանի շուրջ ստեղծված լարված աշխարհաքաղաքական իրավիճակը։

RUSARMINFO-ի եթերում Ռեշետնիկովը նշել է, որ Ադրբեջանը թուլություն է զգում Հայաստանի ամենաբարձր օղակներում, և հասկանում է, որ ՀՀ ղեկավարությունը չունի արմատական ​​որոշումներ կայացնելու հաստատակամություն։ Ուստի Բաքուն պարբերաբար, քայլ առ քայլ, կծում է հայկական տարածքները։

Արտաքին հետախուզության գեներալ-լեյտենանտը «Օրը Նվեր Մնացականյանի հետ» հաղորդաշարի շրջանակում խոսել է ռուսական կողմի դիրքորոշման, Բաքվի և Անկարայի հետ Մոսկվայի հարաբերությունների, Երևանի հետ հարաբերություններում հնարավոր խնդիրների մասին։