Իշխանությունը գործը տանում է դեպի նոր մարտի 1։ Այս մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարեց ՀՅԴ ԳՄ անդամ, «Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Արծվիկ Մինասյանը։

«Նրանք արյուն են տենչում։ Երբ տեսնում են, որ քաղաքացիները ուժի կիրառման ճանապարհով չեն գնում, սադրում են։ Նրանք չեն հասկանում, որ մենք արդեն անցել ենք այս բոլոր փուլերը, չեն հասկանում, որ նրանք վերջապես դառնում են ոչնչություն։

Ով էլ լինի պատվիրատուն, նա պատասխան կտա օրենքի ողջ ծավալով։ Նույնը վերաբերում է կատարողներին։ Այսօր ոստիկանությունը առանձնակի դաժանություն է ցուցաբերել։ Ինձ թվում է՝ ոստիկանությունը հավելավճարներ է ստանում ոչ միայն իշխանություններից, այլ նաեւ այլ վայրերից։ Հայկազ Ջումարդյանի, Միքայել Արզումանյանի եւ այլ երեւույթների նման մարդիկ, հավանաբար, այլ տեղերից ֆինանսավորում կստանան քաղաքացիների եւ ընդդիմության նկատմամբ առանձնակի կոշտ վերաբերմունքի համար»,-հավելեց ընդդիմադիրը։

Մինասյանը խոսեց նաեւ իր նկատմամբ կիրառված բռնության մասին։

«Ոստիկանների հարվածները ցավալի էին։ Պայքարի շրջանակում, կարծում եմ, դա նորմալ է: Ամենակարեւորն այն է, որ Հայաստանը դառնա իրավական պետություն։

Այս երկու օրերի ընթացքում տարբեր գույների բերետավորները, ինչպես հրահանգվել է, որոշել են պատժել ՀՀ քաղաքացիներին։

Այսօրվա դրվագը դրա դրսեւորումներից մեկն էր։ Ոստիկանությունը, ակնհայտորեն, գիտեր, որ ես պատգամավոր եմ, եւ ես միայն կոչ էի անում, որ մարդկանց բերման ենթարկեն առանց բռնության։

Մարդիկ պատրաստ էին կամովին գնալ ոստիկանություն, սակայն, չնայած դրան, ոստիկանությունը բռնություն կիրառեց ամենացինիկ կերպով, այդ թվում՝ իմ նկատմամբ։

Հրամանատար կոչվածը (եթե չեմ սխալվում՝ Հայկազ Ջումարդյան), ցինիկաբար դիմելով ինձ, փորձեց ճնշում գործադրել՝ հասկանալով, որ խախտում է օրենքը։

Այդ պահին հայտնվեց մեկ այլ ոստիկան, որը՝ փորձելով ձեռքով խեղդել ինձ, սկսեց սպառնալ ինձ։ Նա թմրամիջոցների ազդեցության տակ է եղել, կամ նրան հրահանգել են անպայման վիրավորել ինձ։

Այդ պահին մեքենայում զինվորական համազգեստով տղամարդն անգիտակից վիճակում է եղել։ Երբ պահանջեցի օգնել քաղաքացուն, այս ոստիկանը շարունակեց սպառնալից տոնով խոսել, ապա քաղաքացուն բառացիորեն նետեցին ասֆալտին։

Ովքե՞ր են այդ իրավապահները, ինչպե՞ս են նրանք վերաբերում օրենքին: Նրանք հանցագործներ են։ Կարծես հրահանգ են ստացել»,- ասաց նա։

 Ուկրաինայի պատերազմը ազդանշան է ողջ աշխարհին՝ հրաժարվելու հանածո վառելիքից։ Այս մասին հայտարարել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերիշ։

Ելույթ ունենալով Համաշխարհային օդերեւութաբանական կազմակերպության «Գլոբալ կլիմայի վիճակը 2021» զեկույցի մեկնարկի ժամանակ՝ Գուտերիշը ստացված տվյալները նկարագրել է  որպես «մարդկության՝ կլիմայի խանգարմանը դիմակայելու անկարողության մռայլ ցուցակ»:  
«Համաշխարհային էներգետիկ համակարգը խաթարված է եւ մեզ ավելի է մոտեցնում կլիմայական աղետին: Հանածո վառելանյութերը փակուղի են՝ եւ՛ բնապահպանական տեսանկյունից, եւ՛ տնտեսապես»,-ասել է նա։

«Նիկոլ Փաշինյանը խնդրել է Կրեմլին ՀԱՊԿ զորքեր մտցնել Հայաստան Ղազախստանի օրինակով»,-ուկրաինական «Ունիան»–ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հաղորդել է «Բազա» թելեգրամյան ալիքը՝  հղում անելով իր աղբյուրներին։ Պատճառն, ըստ այդ աղբյուրների, Երևանում և այլ քաղաքներում ամենօրյա ռեժիմով ընդդիմության կողմից անցկացվող մասսայական բողոքի գործողություններն են, որոնք վախեցրել են երկրի ղեկավարին (Փաշինյանին,-հեղ.)։

Տեղեկությունը բավական հետաքրքիր լույս է սփռում հատկապես «արևմտամետ» ներկայացող և արևմտյան երկրների  և ՀՀ-ում գործունեություն ծավալող այդ երկկրների դիվանագիտական կառույցների կողմից «ժողովրդավար» հռչակվող Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական կերպարի վրա:

Եվ այսպես, ըստ կայքի ըստ աղբյուրի՝ Մոսկվայում ՀԱՊԿ գագաթնաժողովի նախօրեին Փաշինյանը պաշտոնական հարցում է ուղարկել ՀԱՊԿ-ին։

«Նա եկել է Մոսկվա, որպեսզի կազմակերպության անդամներից երաշխիքներ ստանա՝ եթե Երևանում իրավիճակը զարգանա ղազախական սցենարով, ապա Ռուսաստանը և ՀԱՊԿ մյուս անդամները զորք մտցնեն, ճնշեն անկարգությունները և օգնեն Փաշինյանին մնալ իշխանության։ Իբրև թե՝  երկրում ներկայումս մեծ թափ է հավաքում ազգայնական շարժում, որը սպառնում է պետության սահմանադրական կարգին, հետևաբար անհրաժեշտ որոշումը՝ Հայաստան ռազմական կոնտինգենտ ուղարկելն է»,- ասել է  աղբյուրը, հավելելով, որ Փաշինյանի այդ խնդրանքը մերժվել է։

Ավելին, ըստ այդ տեղեկությունների, նախագահի աշխատակազմում, և հենց իրեն են խնդրել հետ կանչել խնդրանքը, հակառակ դեպքում հայկական կողմին խոստացել են այն պաշտոնապես հանել օրակարգից։

Մեկ այլ աղբյուրի համաձայն՝ նախագահականի պատասխանից հետո Փաշինյանը  փորձել է աջակցություն ստանալ անմիջապես Վլադիմիր Պուտինից, սակայն այստեղ նա  ևս մերժվել է։

Աղբյուրը նշել է նաև, որ ՀՀ ղեկավարը հանդիպմանը սպասել է  հինգ ժամ, սակայն այդպես էլ  հավանություն չի ստացել ռուս զինվորականների օգնությամբ իր խնդիրը լուծելու հարցի շուրջ։

Աղբյուրը՝  168.am-ը

«Դիմադրություն» շարժումը մտադիր է հանդիպել Հայաստան ժամանող Լիտվայի նախագահի հետ, քանի որ Նիկոլ Փաշինյանն այլեւս լեգիտիմ չէ

Համապատասխան նամակն արդեն հղվել է՝ նշելով, որ հանդիպման նպատակն է ներկայացնել Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը և մեր ժողովրդին իրապես մտահոգող խնդիրները:

Նամակում, մասնավորապես, ասվում է.

«Սիրելի հայրենակիցներ, վաղը Հայաստան է ժամանելու Լիտվայի Հանրապետության Նախագահ Գիտանաս Նաուսեդան։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի արտահայտում հայ ժողովրդի կամքը և, հետևաբար, այլևս լեգիտիմ չէ՝ նամակով դիմել ենք Լիտվայի Հանրապետության Նախագահ պարոն Նաուսեդային՝ առաջարկելով վաղը հանդիպել նաև մեզ հետ՝ Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը և մեր ժողովրդին իրապես մտահոգող խնդիրները ներկայացելու համար: Ստորև ներկայացնում եմ նամակի բովանդակությունը.

«Մեծարգո պարոն Նախագահ,
Տեղեկացանք Հայաստանի Հանրապետություն Ձեր այցի մասին։

Լիտվայի և Հայաստանի միջև բարեկամությունը դարերի պատմություն ունի, լիտվացի և հայ ժողովուրդները 1988թ.-ի ազգային-ժողովրդավարական զարթոնքի և անկախության համար մղվող պայքարի առաջամարտիկներն էին։ Մենք ջերմությամբ ենք հիշում լիտվացիների վերաբերմունքնը Արցախի անկախացման գործընթացին և այն սատարումը, որ ստացել ենք Լիտվայի ժողովրդի կողմից Արցախյան շարժման ժամանակ։

Այսօր Դուք Հայաստան եք այցելում հայերի համար շատ ծանր ժամանակահատվածում. Հայաստանի Հանրապետության հարյուր-հազարավոր քաղաքացիներ մտահոգված են 44-օրյա պատերազմից հետո ստեղծված տարածաշրջանային և ներքաղաքական օրակարգով։ Տևական ժամանակ է՝ այդ քաղաքացիների հետ միասին, մենք պայքար ենք մղում հանուն արժանապատվության վերականգնման և ժողովրդավարական արժեքների պահպանման և բարձրաձայնում մեր անհանգստությունները Երևանի փողոցներից և Ֆրանսիայի հրապարակում տեղադրված վրանային քաղաքից, որի կողքով անցնելու է Ձեր ավտոշարասյունը։

Ցավոք, Ձեր այցը Հայաստանի Հանրապետություն կարող է ՀՀ իշխանությունների կողմից դիտարկվել և շահարկվել՝ որպես սատարում գործող իշխանությունների կողմից վարվող բիրտ ու հակաժողովրդավարական քաղաքականությանը։ Այս օրերի ընթացքում հազարավոր մեր քաղաքացիներ բերման են ենթարկվել, նրանց նկատմամբ կիրառվել է բիրտ և անհամաչափ ուժ, ակնհայտ սահմանափակվել են նրանց խոսքի, ազատ տեղաշարժի, երթերի ու հանրահավաքների անցկացման, ինչպես նաև քաղաքացիների խաղաղ անհնազանդության իրավունքները։
Մենք՝ «Դիմադրություն» համահայկական շարժման ներկայացուցիչներս, ամենայն հարգանքով, Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում այն փաստը, որ Հայաստան Ձեր պաշտոնական այցի շրջանակներում այն անհատները, որոնց հետ Դուք պատրաստվում եք հանդիպել, չեն ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու կամքը։ Խոսքը հատկապես վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորմանը։

Մենք իրապես հավատում ենք, որ Դուք, լինելով ժողովրդավարական պետության ղեկավար, կդիտարկեք հայ ժողովրդի իրական պահանջները լսելու հնարավորությունը։ Արտաքին քաղաքականության և ներքաղաքական զարգացումների մասին հայերի կարծիքների ու մտահոգությունների վերաբերյալ անկողմնակալ և լիարժեք տեղեկություն ստանալու համար Ազգային ժողովի ընդդիմադիր երկու խմբակցությունների պատգամավորները ցանկություն են հայտնում անձամբ հանդիպել Ձեզ հետ, պարոն Նախագահ։

Հաշվի առնելով Ձեր հագեցած օրակարգը՝ մենք պատրաստ ենք Հայաստան այցի ընթացքում հանդիպել Ձեզ հետ ցանկացած ժամի և ցանկացած վայրում՝ լինի Հայաստանում Լիտվայի դեսպանատունը, թե Ֆրանսիայի հրապարակը կամ որևէ այլ տեղ։
Հանդիպելով մեզ հետ՝ Դուք հնարավորություն կունենաք ականջալուր լինելու գրեթե մեկ ամիս Երևանի կենտրոնում բողոքի ցույցեր անցկացնող հարյուր-հազարավոր հայերի ցանկությանը ու պահանջներին։ Հնարավորություն կունենաք տեսնել Ֆրանսիայի հրապարակում տեղադրված վրանային քաղաքը։

«Դիմադրություն» համահայկական շարժման անունից հանդիպմանը կմասնակցեն ԱԺ ընդդիմադիր պատգամավորներ Իշխան Սաղաթելյանը, Արթուր Վանեցյանը, Հայկ Մամիջանյանը և Արամ Վարդևանյանը։
Մենք լիովին համոզված ենք, որ ԵՄ անդամ հանդիսացող պետության ղեկավարը չի արդարացնի Նիկոլ Փաշինյանի հրահանգով սեփական երկրի քաղաքացիների նկատմամբ կիրառվող ոստիկանական վայրագությունները և չի մերժի մեր խնդրանքը։
Մենք կիսում ենք ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների հանդեպ նույն արժեքները, և շարժման ներկայացուցիչների հետ Ձեր հանդիպման բուն փաստը ևս մեկ անգամ կընդգծի ապագայի հանդեպ մեր ընդհանուր տեսլականի կարևորությունը»»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:

Shell ընկերության միջոցով ադրբեջանական կապիտալը միջնորդավորված կարող է ներթափանցել Հայաստան։ Այս մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկայի ոլորտի փորձագետ Վահե Դավթյանը։

Նա նշեց, որ Ադրբեջանն ինքը կանգնած է վառելիքի արտադրության խնդրի առաջ, քանի որ նավթադոլարները չեն ուղղվում արտադրական հզորությունների ձեւավորմանը։ «Ադրբեջանն ինքը շարունակում է կախված մնալ բենզինի եւ դիզվառելիքի ներկրումից։ Միաժամանակ, ադրբեջանական վերնախավը սերտ կապեր ունի այս ընկերության հետ, ուստի նման ճանապարհներով Հայաստան ադրբեջանական կապիտալի ներթափանցելու սցենարը չի կարելի բացառել»,- հավելեց Վահե Դավթյանը։

Առաջին հայացքից նման խոշոր արեւմտյան ընկերության մուտքը պետք է հանգեցնի դրական արդյունքի, սակայն փորձագետը հորդորեց հաշվի առնել նաեւ ռիսկերը՝ աշխարհատնտեսական պատերազմի տրամաբանության մեջ տեղավորվող գործընթաց է դիտարկվում։

«Սա նիդեռլանդա-բրիտանական ընկերություն է, որը հեռացել է ռուսական շուկայից եւ դուրս է եկել «Սախալին-2» նախագծից՝ դեմարշ անելով Ռուսաստանի դեմ։ Նա չի համագործակցի «Ռոսնեֆտ»-ի հետ, այլ կփորձի Հայաստան ներկրել եվրոպական եւ կատարական վառելիք»,- պարզաբանեց նա։ Նրա խոսքով, Հայաստանի իշխանությունները լուրջ մրցակից են ստեղծել ռուսական կապիտալի համար, ինչը կարող է հանգեցնել բացասական տնտեսական ու քաղաքական հետեւանքների։

«Հայաստանից ռուսական կապիտալի տեսական դուրս բերումը կստեղծի վակուում, որի համալրումը կարող է տեղի ունենալ, օրինակ, Թուրքիայով։ Այս դեպքում Անկարան Հայաստանում խորը տնտեսական էքսպանսիա կիրականացնի։ 2022 թվականի փետրվարից Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի շուկան ազատականացվել է։ Սա նշանակում է, որ ներկրողները հնարավորություն ունեն ավելի էժան էլեկտրաէներգիա ներկրել արտաքին շուկաներից։ Թուրքիան ակտիվորեն էլեկտրաէներգետիկ հզորություններ է կառուցում, եւ նրա ռազմավարության հիմքում այն գաղափարն է, որ 2025 թվականից արդեն ինքը պետք է սկսի էլեկտրաէներգիա արտահանել։ Թուրքիան բաց չի թողնի հայկական շուկայում, որտեղ ի դեպ էլեկտրաէներգիայի ավելցուկ կա, իր տեղը զբաղեցնելու հնարավորությունը։ Տնտեսական էքսպանսիան ի վերջո կհանգեցնի քաղաքական ազդեցության աճի։ Թուրքիան սովորաբար մշակութային միջանկյալ էքսպանսիա է իրականացնում»,- ընդգծեց Դավթյանը։ Հիշեցնենք, որ վերջերս Հայաստանի իշխանությունները հայտնել էին, որ այս տարվա աշնանը Shell ընկերությունը երկրում բենզալցակայաններ կգործարկի։

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը եվրոպական երկրների էներգետիկ քաղաքականությունը համարում է «տնտեսական ինքնասպանություն», գրում է ՏԱՍՍ-ը։

«Ակնհայտ է, որ Ռուսաստանի էներգետիկ ռեսուրսներից հրաժարվելով, Եվրոպան կկորցնի նաև տնտեսական ակտիվությունը մեծացնելու հնարավորությունը։ Նման տնտեսական հրադատությունը (ինկվիզիցիայի դատավճռի արձակումը և իրականացումը, գլխավորապես, դատապարտյալների հրապարակային ողջակիզումը խարույկի վրա- Խմբ.), ինքնասպանությունը, իհարկե, եվրոպական երկրների ներքին գործն է»,- ասել է Պուտինը՝ ելույթ ունենալով նավթարդյունաբերության զարգացմանը նվիրված հանդիպմանը։

«Ռուսական էներգառեսուրսներից հրաժարվելը նշանակում է, որ Եվրոպան համակարգված, երկարաժամկետ հեռանկարում, դառնում է էներգառեսուրսների ամենաբարձր արժեք ունեցող տարածաշրջանն աշխարհում: Սա կարող է լրջորեն խաթարել եվրոպական արդյունաբերության մի զգալի մասի մրցունակությունը»,- կանխատեսել է ՌԴ ղեկավարը։

Սա կարող է լրջորեն խաթարել եվրոպական արդյունաբերության մի զգալի մասի մրցունակությունը, որը ամենալուրջ կերպով կորցնում է մրցակցությունը աշխարհի այլ տարածաշրջանների ընկերություններին, իսկ որոշ փորձագետների կարծիքով՝ անդառնալիորեն։

Այս բոլոր գործընթացներն այսուհետ միայն կարագանան, վստահ է ՌԴ նախագահը։

Պուտինը նաև ասել է, որ Եվրոպան խնդիր է դնում հրաժարվել ռուսական էներգակիրներից՝ անտեսելով իր տնտեսությանը հասցված վնասը։

«Եվրոպացիները բացահայտ խոստովանում են, որ դեռ չեն կարող ամբողջությամբ հրաժարվել ռուսական էներգետիկ ռեսուրսներից, առավել ևս ակնհայտ է, որ ԵՄ որոշ երկրներ, որոնց էներգետիկ հաշվեկշռում հատկապես մեծ է ռուսական ածխաջրածինների մասնաբաժինը, երկար ժամանակ չեն կարողանա հրաժարվել մեր նավթից: Սակայն նրանք նման խնդիր են դրել, մենք դա տեսնում ենք, նրանք դա դնում են՝ ուշադրություն չդարձնելով այն վնասներին, որոնք արդեն հասցրել են իրենց իսկ տնտեսությանը»,- ասել է նա։

«Կա առաջարկ՝ Ադրբեջանն արել է իր առաջարկը, Հայաստանն արել է իր առաջարկը: Ամեն մի բառը քննարկման առարկա է», — «Ազատության» հետ հարցազրույցում հայտարարեց Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը:

«Կա առաջարկ՝ Ադրբեջանն արել է իր առաջարկը, Հայաստանն արել է իր առաջարկը: Վերցնում ենք երկու առաջարկը, նստում ենք և սկսում ենք քննարկել: Ամեն մի ձևակերպումը, ամեն մի բառը քննարկման առարկա է, բայց ինչ-որ բանից պետք է սկսել, չէ՞: Ինչ-որ ձևակերպում Ադրբեջանի ձևակերպման մեջ մեր դուրը չի գալիս, ինչ-որ՝ մեր, դա է գործընթացը», — նշեց խորհրդարանի խոսնակը:РЕКЛАМА

Հարցին, թե ինչպե՞ս են տեսնում Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի վերջնական լուծման հարցը, Ալեն Սիմոնյանը պատասխանեց. «Ձեզ ասելը նշանակում է, պայմանական, ինչ-որ բանակցային գործընթացի մեջ խառնվել, որի իրավասությունը ես չունեմ»:

«Ես որպես օրենսդիր մարմնի ղեկավար, չեմ կարող բանակցային պրոցեսի մաս հանդիսանալ և ինչ-որ ձևով կանխորոշել: Այդ հարցին կպատասխանի արտաքին գործերի նախարարը, կառավարության ղեկավարը, ես հիմա այդ գործողությունն անելով, մեղմ ասած, կխառնվեմ մի գործընթացի մեջ, որին ես այս պարագայում խառնվելու իրավունք չունեմ», — նշեց Սիմոնյանը:

«Ազատության» դիտարկմանը, թե մինչև բանակցությունների գնալը, պետք է արդեն քաղաքական որոշում կայացրած լինեին, ԱԺ նախագահն արձագանքեց. «Քաղաքական որոշման մասին «Ազատության» ուղիղ եթերում ասելը նշանակում է դա ասել Ադրբեջանին, Ռուսաստանին, Ֆրանսիային: Եթե ես դրա կարիքն ունենամ, ես դա կանեմ այդ ճանապարհով»:

Անդրադառնալով իշխանության հրաժարականը պահանջող ընդդիմության պնդմանը՝ եթե Արցախի կարգավիճակի հարցն ուզում են լուծել հայանպաստ, պետք է ասեն, որ երբեք չեն պատկերացնում Ղարաբաղն Ադրբեջանի կազմում, Սիմոնյանը նշեց. «Իրենք որևիցե հարցի պատասխան չեն ուզում ստանալ, իրենց բազմաթիվ անգամ առաջարկվել է գալ և դրա մասին զրուցել: Իրենց հետաքրքիր է, ժողովրդական լեզվով ասեմ, պաշտոնակռիվը, որովհետև այս ամբողջ կռիվը պաշտոնի համար է, տեղի համար է, և մենք այսպես ասած մեր 10 մատին մոմ էլ անենք, մեկ է, իրենք ասելու են՝ «բայց այդ մոմն, այնուամենայնիվ, կարճ է վառվում» և այլն: Ուստի բովանդակային զրույցի մեջ մտնելու համար հիմա նույնիսկ այս ֆորմատով համարում եմ անիմաստ, որովհետև հիմա վերցնելու են ինչ-որ նախադասություն կտրեն, մի բառակապակցություն վերցնեն, ասեն՝ «բայց դու սենց ասեցիր, նենց ասեցիր», 100 անգամ ասվել է՝ հետաքրքրված եք Արցախով, Ամիրյան փողոցի վրա չեն Արցախի հարցով հետաքրքրվում, եկեք մեր հետ խոսացեք, պատմենք ձեզ»:

Մշտադիտարկման աշխատանքները հնարավորինս մասնակցային և արդյունավետ դարձնելու նպատակով, ի թիվս այլ գործիքների, իրականացվել են թվով 12 ֆոկուս խմբային քննարկումներ, որոնց մասնակցել են Ռազմավարությունից բխող 2019-2022 թվականների Գործողությունների ծրագրով իրավասու պետական մարմինները, մասնագիտացված ՔՀԿ-ները և ոլորտային փորձագետները, փաստաբաններ և այլ շահագրգիռ կողմեր։

Զեկույցում ոչ միայն ներկայացվել են մշտադիտարկման աշխատանքները, այլև ներկայացվել են մեթոդական նկատառումներ, առաջարկություններ՝ ըստ ոլորտների։

Ռազմավարությունից բխող գործողությունների պլաններով հաշվարկվել են 103 գործողություն և ենթագործողություն, որից ժամկետում կատարվել է միայն 32%-ը։ Գործողությունների կեսից ավելին՝ 56%-ը չի կատարվել, իսկ շուրջ 10%-ը կատարվել է ժամկետի որոշակի կամ էական խախտմամբ։ Գործողությունների մի մասի իրավական վերլուծությունը, ինչպես նաև գործողությունների թերակատարումը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ Ռազմավարությամբ սահմանված նպատակները չեն իրականացել, մասնավորապես չի ամրապնդվել դատական իշխանության անկախությունը և անաչառությունը, էականորեն չեն բարելավել դատական իշխանության հանրային հաշվետվողականության կառուցակարգերը, իսկ օրենսդրական բարեփոխումները չեն իրականացվել նախատեսված ծավալներով և բովանդակությամբ։  

Մշտադիտարկման արդյունքները հրապարակվել նաև թվային ցուցանիշների տարբերակով։

Ռազմավարության գործողությունների քանակական գնահատման արդյունքում 50 տոկոս և ավելի կատարողական ցուցանիշ ունեցող նպատակներից առանձնացված ու իրավական վերլուծության ենթարկված հետևյալ` «4. Ընտրական օրենսդրություն», «5. Դատական իշխանության անկախության և անաչառության ամրապնդում», «5,6,7. Դատական իշխանության 164 անկախության և անաչառության ամրապնդում, դատական իշխանության հանրային հաշվետվողականության կառուցակարգերի բարելավում, կոռուպցիայից և հովանավորչությունից զերծ դատական համակարգ», «11. Քրեական և քրեական դատավարության օրենսդրության բարեփոխումներ» նպատակների ներքո գրանցած ազդեցության մակարդակի արդյունքները և ռազմավարական ուղղությունների ներքո իրականացված գործողությունները, սույն ռազմավարական նպատակնների և ռազմավարական ուղղությունների համապատասխանության և լրիվության տեսանկյունից, գնահատվել են «Չեն համապատասխանում և ամբողջական չեն»:  

Նկատի ունենալով Ռազմավարության և դրանից բխող գործողությունների կատարողականի բավականին ցածր ցուցանիշները և առանձնացված ու իրավական վերլուծության ենթարկված ռազմավարական նպատակների և ռազմավարական ուղղությունների ներքո գրանցած ազդեցության մակարդակի արդյունքների ու իրականացված գործողությունների ոչ համապատասխան և ոչ ամողջական լինելը, Իրավաբանների հայկական ասոցիացիայի կողմից առաջարկվել է մշակել հիմնովին նոր Դատական և իրավական բարեփոխումների հնգամյա ռազմավարություն՝ հիմք ընդունելով զեկույցում բարձրացված դիտարկումները, հատկորոշած բացթողումները և առաջարկությունները, այդ թվում չկատարված գործողություններին ուղղված վերանայման առաջարկները՝ ապահովելով գործընթացի բարձր մասնակցայնություն՝ ոլորտի բոլոր դերակատարների ներգրավվմամբ։

Հարկ է նաև նշել, որ սկզբնական ժամանակացույցով նախատեսված էր մշտադիտարկման արդյունքների առաջին նախագիծը ներկայացնել շահագրգիռ կողմերի դիտարկմանը մինչև 2022թ․ ապրիլի 15-ը։ Սակայն, նկատի ունենալով ՀՀ արդարադատության նախարարության խնդրանքը՝ հնարավորության դեպքում տրամադրել զեկույցի նախագիծը մարտ ամսվա ընթացքում՝ այն նոր Ռազմավարության մշակման աշխատանքներում նկատի ունենալու նպատակով, ուստի զեկույցի առաջին նախագիծը պատրաստ է եղել 2022 թ․ մարտի 10-ին, և շրջանառության մեջ է դրվել նույն թվականի մարտի 15-ից։ Այն նաև ուղարկվել է շահագրգիռ իրավասու մարմիններին՝ նախագծի վերաբերյալ կարծիքներ, դիրքորոշումներ և առաջարկներ հավաքագրելու նպատակով։ Իրավասու մարմինների որոշ դիրքորոշումներ ու առաջարկներ ընդունվել են ԻՀԱ-ի կողմից և դրանք ներառվել են զեկույցի վերջնական տարբերակում։

Հավելենք նաև, որ զեկույցի շնորհանդեսը տեղի կունենա հունիս ամսին, որի վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկություններ կտրադրվեն բոլոր շահագրգիռ կողմերին։

Արցախի Հանրապետության ողջ տարածքում Ներքին գործերի նախարարությունը կազմակերպում և իրականացնում է հատուկ միջոցառումներ, այս մասին տեղեկացնում է Արցախի ՆԳՆ–ն։

Հատուկ միջոցառումներն իրականացվում են՝ հաշվի առնելով վերջին շրջանում հրազենի գործադրմամբ կատարված հանցագործությունների և իրավախախտումների թվի աճը, ինչպես նաև քաղաքացիների սահմանադրական իրավունքները, հասարակական կարգն ու անվտանգությունն ապահովելու նպատակով, ԱՀ Նախագահի կողմից Անվտանգության խորհրդի նիստում տրված հանձնարարությունները, ՆԳ նախարարի կարգադրությունները և ԱՀ ոստիկանության պետի հրամանը։

Ճանապարհային ոստիկանությունը` համատեղ քրեական հետախուզության և Ստեփանակերտ քաղաքի վարչությունների, շրջանային բաժինների և ԱՀ ԱԱԾ ծառայողների, ներպետական ու միջհամայնքային ճանապարհահատվածներում` պարեկային ծառայությունն իրականացնում է ուժեղացված ռեժիմով, որի շրջանակներում կանգնեցվում են բոլոր տրանսպորտային միջոցները, ստուգվում են ճանապարհային երթևեկությանը մասնակցելու իրավունք վերապահող և փոխադրվող բեռի փաստաթղթերը, վարորդների և քաղաքացիների ներկայությամբ զննվում են տրանսպորտային միջոցները, ինչպես նաև փոխադրվող բեռը` քաղաքացիական շրջանառությունից հանված առարկաներ, նյութեր և իրեր, հանցավոր ճանապարհով ձեռք բերված գույք, առարկաներ, հանցագործության գործիքներ և հանցագործության հետքեր կրող այլ առարկաներ տեղափոխելու մասին տեղեկությունների կամ հիմնավոր կասկածների առկայության դեպքում։

Մեկ անգամ ևս՝

Թուրքիայի հետ «սահմանի բացման» հարցը

Քաղաքական և ենթակառուցվածքային խնդիրներից զատ առկա են Թուրքիայի հետ առևտրատնտեսական հարաբերությունների իրավական կարգավորման լրջագույն խնդիրներ։

Առաջին

Հայաստանը 2003թ.-ից անդամակցում է Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանը (ԱՀԿ), Թուրքիան ԱՀԿ անդամ է՝ 1995թ.-ից։

Հայաստանի ԱՀԿ-ն անդամակցելիս Թուրքիան կիրառել է ԱՀԿ Մարակեշի համաձայնագրի հոդված 13-ի մաս 1-ի դրույթը։ Համաձայն այս դրույթի՝ ԱՀԿ անդամ պետությունը կարող է դեմ չլինել որևէ երկրի անդամակցությանը («դեմ» չքվեարկել), սակայն հրաժարվել կիրառել ԱՀԿ համաձայնագրերի դրույթները այդ երկրի հանդեպ։ Այսինքն` չլինել «դեմ» անդամակցությանը (անդամակցությունը կոնսենսուսով է), սակայն պաշտոնապես չճանաչել այդ երկրին, որպես ԱՀԿ անդամ պետություն, համապատասխանաբար հրաժարվելով իրավական առումով կանոնակարգված երկկողմ և բազմակողմ առևտրային հարաբերություններից։

Արձանագրենք.

Հայաստանի ու Թուրքիայի միջև չեն գործում ԱՀԿ համաձայնագրերը։

Երկրորդ

Հայաստանի Հանրապետությունը 2015թ.-ից անդամակցում է Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵԱՏՄ)։

Համաձայն «Եվրասիական տնտեսական միության մասին» պայմանագրի (հոդված 25)՝ միության անդամ երկրներում գործում են արտաքին առևտրի Միասնական մաքսային սակագներ և այլ կարգավորումներ։ Հետևաբար, ԵԱՏՄ անդամ երկրները, այդ թվում՝ ԱՀԿ շրջանակում չեն կարող միայնակ բանակցել, սահմանել, կամ փոփոխել մաքսատուրքերի սակագները, կամ հաստատել առևտրի պայմանները երրորդ երկրների հետ։ Միաժամանակ, համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության «Եվրասիական տնտեսական միության մասին» 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագրին միանալու մասին» պայմանագրի (կետ 38)՝ Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության անդամ երկրների հետ բանակցություններն անցկացվում են Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի կողմից հաստատված կազմով պատվիրակության կողմից։ Բանակցությունների արդյունքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունները հավանության են արժանանում Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի խորհրդի կողմից: Թուրքիայի հետ երբևէ բանակցություններ չեն վարվել։

Արձանագրենք՝

Թուրքիայի կողմից Հայաստանին ԱՀԿ անդամ ճանաչելու հետ կապված գործընթաց սկսելիս՝ բանակցություններն ընթանալու են ԵԱՏՄ լիազորված պատվիրակության հետ։

Երրորդ

Թուրքիան 1995թ.-ից հանդիսանում է Եվրոպական Միության (ԵՄ) մաքսային միության անդամ։ Այս միությունում նույնպես գործում են Միասնական արտաքին (մաքսային) սակագներ և այլ կարգավորումներ։

Հայաստանը, լինելով ԵԱՏՄ անդամ, իսկ Թուրքիան՝ ԵՄ մաքսային միության, առևտրային և սակագնային հարցերով առաջնորդվելու են համապատասխան միությունների օրենսդրությամբ և կարգավորումներով։ Այսինքն, որպեսզի Հայաստանն ու Թուրքիան սահմանեն որևէ առևտրի ռեժիմ, և այն իրավական ուժ ստանա, ապա պետք է բանակցեն ԵԱՏՄ և ԵՄ մաքսային միության պատվիրակությունները։

Արձանագրենք.

Հայաստանը և Թուրքիան չեն կարող սկսել, և միայնակ` բացառապես երկկողմ բանակցություններով իրավաբանորեն հաստատել որևէ առևտրատնտեսական հարաբերություններ։

Ընդհանուր եզրահանգումը հետևյալն է.

Հաշվի առնելով վերոնշյալը, և առկա աշխարհաքաղաքական իրողությունները (մասնավորապես՝ Ռուսաստան-Արևմուտք քաղաքական առճակատումը) տեսանելի ապագայում ու գործնականում Հայաստան — Թուրքիա երկկողմ առևտրատնտեսական հարաբերությունները իրավական առումով չեն կարող կարգավորվել։

Լրացուցիչ անհրաժեշտ պարզաբանում

«Սահմանը բացել» ամենևին չի նշանակում հենց այնպես, առանց միջազգային իրավական կարգավորման՝ սահմանի վերացում, կամ ազատ առևտրի ռեժիմի սահմանում, և դրանից բխող՝ ապրանքների էժանացում։

Թուրքական որոշ ապրանքների մինչ օրս համեմատաբար էժան լինելը պայմանավորված է դրանց, որպես անձնական բեռ, կամ այլ ձևակերպմամբ ներմուծման հետ, ինչը հետևանք է Հայաստանի և Թուրքիայի միջև արտաքին տնտեսական հարաբերությունները կանոնակարգող երկկողմ, կամ բազմակողմ միջազգային իրավական կարգավորման բացակայությամբ, այդ թվում՝ ԱՀԿ շրջանակում։

ՀԳ

Կրկնում եմ…

Առանց Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության և Արցախի ինքնորոշման վերջնական ճանաչման՝ որևէ երկարատև արդյունավետ փոխհարաբերություններն ու համագործակցությունն անհնար են։

Կարեն Ճշմարիտյան

ՀՀ Էկոնոմիկայի նախկին նախարար