Շատերն են պատմելու պատերազմի 44 օրերի մասին, եւ բոլոր հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան «Ռեքվիեմ» շարքի երկրորդ մասում ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը։

«Իսկ հիմա պատերազմի 44 օրվա մասին, որոնք սխրանքի, հայրենասիրության,  անձնազոհության, բայց նաեւ լկտի ստի եւ դավաճանության 44 օրեր էին։ Այդ 44 օրվա ընթացքում մենք ապացուցեցինք, որ կարող ենք կռվել, բայց նաեւ ապացուցեցինք, որ կարող ենք կուրորեն հավատալ մի մարդու, որը 2,5 տարի խաբելուց բացի ոչինչ չի արել։ Ես այսօր, երբ պատմեմ պատերազմի 44 օրվա մասին, չեմ անդրադառնալու ռազմական գործողությունների իրարամերժ ու քաոտիկ շարժումներին, ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Աննա Հակոբյանի կոնկրետ հրահանգներով, կոնկրետ ջարդեր են իրականացվել կոնկրետ գնդերում, ինչպես են հանձնվել գյուղեր։  Ես դա չեմ անելու, որպեսզի էլ ավելի չցավեցնեմ այն ծնողներին, որոնք խելագարված դեռ որոնում են իրենց զավակներին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես եւ ով հանձնեց Շուշին, ես նույնիսկ չեմ պատմելու, թե ինչպես նոյեմբերի 4-ին, գիշերվա ժամը 4-ին դուք փախցրեցիք ձեր բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, որովհետեւ ամսի 4-ին, ժամը 6-ին Շուշին արդեն հայկական քաղաք չէր։

Շուշին ընկավ ամսի 5-ի վաղ առավոտյան։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչո՞ւ են Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը հրահանգ տալիս գրավել Լելե Թեփե բարձունքը, որ ցույց տան, թե իրենք վերադարձնում են այն, ինչը, իրենց ասելով, Սերժ Սարգսյանը կորցրել էր։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես էր Աննա Հակոբյանը բունկերում գոռում՝ «ուզում ա 5 հազար մարդ մորթվի, ուզում ա՝ 6 հազար մարդ մորթվի, մենք, մեկ ա, պետք ա էդ Լելե Թեփեն հետ բերենք»։ Ես չեմ պատմելու, վստահ եմ, որ պատմելու են ականատեսները։ Մենք տեսնում ենք, որ պրոցեսը  գնում է, գեներալ Մովսես Հակոբյանն արդեն պատմում է։ Շատերն են պատմելու, եւ այդ հարցերի պատասխանները լինելու  են պետական դավաճանության քրեական գործի հատորների մեջ։ Եվ ինձանից շատ ավելի գիտակ մարդիկ են պատմելու ռազմական գործողությունների մասին։ Ես չեմ պատմելու, թե ինչպես Նիկոլ Փաշինյանը, երբ Ռուսաստանից սկսեց գալ աներեւակայելի քանակի զենք ու զինամթերք, այն զինատեսակները, որ կարող էին փակել երկինքը, չէր թողնում, որ այդ զենքը Հայաստանից հասնի Արցախ։ Դրանց ցուցակները կան։

Ես չեմ պատմելու, որ Նիկոլ Փաշինյանը հատուկ, հետեւողական ձեւով զորքը սոված թողեց։ Ես չեմ պատմելու գողությունների մասին, որոնք եղել են այդ ընթացքում։ Ես չեմ պատմելու զինատեսակների մասին, որոնք պայթում էին մեր տղաների ձեռքերում, որովհետեւ ինչ-որ մեկը փող էր աշխատել։ Այդ ամենի մասին, վստահ եմ, կպատմեն շատերը», ասել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպանը։

Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարներ Ջեյհուն Բայրամովը եւ Մեւլութ Չավուշօղլուն մարտի 17-ին հեռախոսազրույց են ունեցել։

Սրանում զարմանալի ոչինչ չէր լինի, եթե չլիներ այն, որ նախարարները նախօրեին մասնակցել էին Անկարայում կայացած ԹՊԿ-ի գագաթաժողովին եւ կկարողանային քննարկել բոլոր հուզող հարցերը։

Հատկանշական է, որ ԱՀ եւ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի ծառայությունները հեռախոսազրույցի բովանդակության մասին անորոշ տեղեկություններ են հայտնել։

«Նախարարները քննարկել են Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի միջեւ երկկողմ եւ տարածաշրջանային համագործակցության, ինչպես նաեւ միջազգային կազմակերպությունների շրջանակներում արդիական հարցեր»,- նշվում է հաղորդագրությունում։

20 տարուց ավելի Գերմանիայի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում գործող Միություն ընդդեմ Ցեղասպանության կազմակերպության թուրք և քուրդ անդամները Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցի առթիվ այս տարվա ապրիլ ամսին կայցելեն Հայաստան և ապրիլի 24-ին իրենց հարգանքի տուրքը կմատուցեն Մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին։

Այդ մասին Akunq.net-ը տեղեկանում է կազմակերպության ֆեյսբուքյան էջից։ Աղբյուրի փոխանցմամբ՝ կազմակերպության պատվիրակությունը Հայաստանում կգտնվի 2023 թ․ ապրիլի 19-ից 27-ը։

Թեմայի վերաբերյալ կազմակերպության հրապարակած հայտարարության մեջ նաև նշվում է․ «Համավարակի պատճառով վերջին 3 տարին չէինք կարողացել մասնակցել Երևանում կազմակերպվող հիշատակի միջոցառումներին։ Մեր ավանդույթների համաձայն՝ այս տարի ևս 2023 թ․ ապրիլի 24-ին ծաղկեպսակ կզետեղենք Երևանում գտնվող Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրին՝ 1915 թ․ Ցեղասպանության զոհերին հիշատակելու համար։

Միաժամանակ, սույն այցի ընթացքում մեզ համար կարևոր կլինի նաև Արցախի շրջանում ապրող հայ ժողովրդին մեր համերաշխությունն արտահայտելու առումով։ Դատապարտում ենք Ադրբեջան պետության և նրա դաշնակից Թուրքիայի՝ արցախահայության ու Հայաստանի հանդեպ ագրեսիվ պահվածքը և պահանջում, որ նրանք անմիջապես իրենց ձեռքերը քաշեն այդ տարածքներից։

Միություն ընդդեմ Ցեղասպանության»

Հիշեցնենք, որ Միություն ընդդեմ Ցեղասպանության կազմակերպությունը ստեղծվել է 1998 թ․, Գերմանիայի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում։ Այն հիմնել էր 2021 թ․իր մահկանացուն կնքած թուրք մտավորական Ալի Էրթեմը։ Կազմակերպությունն առաջին անգամ Հայաստան էր այցելել հենց հիմնադրման տարեթվին՝ 1998 թվականին։ Միություն ընդդեմ Ցեղասպանության կազմակերպությունը հիմնադրման ամսաթվից սկսած ամեն տարի, ապրիլի 24-ին որևէ ներկայացուցիչ է ուղարկում Երևան՝ միության անդամների անունից Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրին ծաղկեպսակ խոնարհելու համար։ Միության անդամները միաժամանակ խորհրդանշական գումար են հավաքում և նվիրաբերում Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտին՝ Մեծ եղեռնից վերապրած հայերին փոխանցելու կամ այլ ծախսեր հոգալու նպատակով։

Կազմակերպությունը նաև ակտիվ գործունեություն է ծավալում Ֆրանկֆուրտում, Գերմանիայի այլ քաղաքներում, ինչու չէ, նաև՝ ուրիշ երկրներում։ Այսպես, միությունը երբեմն հանդես է գալիս զանազան միջոցառումներով, այդ թվում՝ դասախոսություն-սեմինարներ, կլոր սեղան-քննարկումներ և այլ հետաքրքիր ձեռնարկներ, որոնք բոլորն էլ նվիրված են լինում Թուրքիայի կողմից իրագործված ցեղասպանությունների հետևանքների վերացմանը։  

ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը, իր հայազգի գործընկեր Արարատ Միրզոյանի հետ հանդիպումից հետո տված համատեղ մամուլի ասուլիսում անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական հակամարտությանը, հայտարարել է, որ միշտ պետք է կողմերի հաշտեցման ուղիներ և շահերի հավասարակշռում փնտրել. հենց այսպես է Ռուսաստանը՝ որպես Հայաստանի դաշնակից և Ադրբեջանի ռազմավարական գործընկեր, վարվել, երբ 2020-ին դադարեցրել է պատերազմը:

«Չեմ ցանկանում խորանալ պատմության մեջ, բայց բոլորին հայտնի է, որ հնարավորություն կար ավելի շուտ հասնել կրակի դադարեցմանը, քան արդյունքում դա տեղի ունեցավ: Բայց ես դա թողնում եմ պատմաբաններին, որպեսզի նրանք ուսումնասիրեն, թե ինչպես է դա տեղի ունեցել: Մենք կողմ ենք նրան, որ խստորեն, ամբողջ ծավալով ու առանց որևէ իմպրովիզների կյանքի կոչվեն Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների միջև ջեռք բերված բոլոր եռակողմ պայմանավորվածությունները՝ նախևառաջ 2020-ի նոյեմբերի 9/10-ի գիշերը ստորագրված պայմանավորվածությունները: Եվ Լաչինի միջանցքի խնդիրը պետք է դիտարկվի բացառապես  այս համատեքստում: Եվ միայն Լաչինի միջանցքին վերաբերող պայմանավորվածությունների բոլոր ասպեկտների ամբողջական, առանց բացառությունների կյանքի կոչումը կարող է հանգուցալուծել ներկայիս իրավիճակը: Հենց դրանով էլ հիմա զբաղված են մեր խաղաղապահները», - ասել է Լավրովը:

Շուրջ երկու տարի անհետ կորած համարվող ժամկետային զինծառայող Նորիկ Մկրտչյանի մոր նկատմամբ տևական ժամանակ օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ են իրականացվել, իրավապահները ստուգել են նրա հեռախոսազանգերը։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ն տեղեկանում է նրա փաստաբան Լուսինե Վիրաբյանից։

Հիշեցնենք, որ զինծառայող Նորիկ Մկրտչյանը բանակ է զորակոչվել 2021թ փետրվար ամսին, իսկ նրա գտնվելու վայրն անհայտ է համարվում 2021թ մայիսից, երբ Գեղարքունիքի և Սյունիքի մարզերում լարված իրավիճակ էր, Ադրբեջանի ԶՈՒ-երը հատել էին ՀՀ պետական սահմանը, տեղակայվել ՀՀ ինքնիշխան տարածքում, իսկ մամուլում շրջանառվող տեսանյութերից երևում էր, թե ինչպես են հայ և ադրբեջանցի զինծառայողների միջև ծեծկռտուք տեղի ունենում։ Զինծառայողի անհետանալու դեպքի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ, որի շրջանակներում որպես մեղադրյալ է ներգրավվել հենց ինքը՝ Նորիկ Մկրտչյանը ու հայտարարվել հետախուզում։

2022թ վարույթն իրականացնող մարմինը կասեցրել էր գործի վարույթը՝ մեղադրյալի գտնվելու վայրն անհայտ լինելու հիմքով, սակայն նոր Քրեական դատավարության օրենսգրքի կարգավորումների համաձայն՝ օրերս նոր որոշում է կայացրել, կասեցված գործը վերսկսվել է, համապատասխանեցվել օրենքին և կրկին կասեցվել։ Փաստաբան Վիրաբյանը, սակայն, ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքին, որ բոլոր գործողություններն իրականացվել են, ընդհուպ, տևական ժամանակ ստուգել են Նորիկ Մկրտչյանի մոր հեռախոսազանգերը։
«Ստանալով սանկցիան և ստուգելով տեսել են, որ որևէ կապ չկա տղայի հետ, այսինքն, բացառվում է, որ ծնողի օգնությամբ խուսափում է քննությունից, իսկ ծնողի հետ կապ չունենալով, առանց աջակցության ինչպե՞ս կարող է 18 տարեկան զինծառայողը միայնակ գոյատևել։

Բացի այդ, քննչական գործողություններ են իրականացվել, հարցումներ են ուղարկվել ՍԷԿՏ համակարգին, սահմանապահ զորքերից պատասխան է ստացվել, որ մուտք-ելք չի իրականացվել, այսինքն, հանրապետությունից դուրս գալը նույնպես բացառում ենք։ ԿԽՄԿ հարցումների համաձայն՝ նրա անունը գերիների ցանկում չկա։ Այսինքն՝ բոլոր հանգամանքներն ունենք, քննիչը կատարել է բոլոր գործողությունները, որոնք կարող էին բացառել ուղղակի ֆիզիկական ներկայությունը Նորիկ Մկրտչյանի և նրան վերագրվող արարք կատարելու հանգամանքը, բայց մեղադրանքը մնում է նույնը, գործ չի հարուցվում, որ պարզեն, թե ինչ եղավ ի վերջո զինծառայողի հետ»,- նշեց Վիրաբյանը՝ հավելելով, որ քննիչն ունենալով այս բոլոր տվյալների համակցությունը, ուղղակի չի կատարում իր լիազորությունները, գործով քննություն չի կատարվում զինծառայողի անհետացման ուղղությամբ, չի պարզվում, թե ինչ է տեղի ունեցել Նորիկ Մկրտչյանի հետ, ինչի հետևանքով կապը կորել է նրա հետ։ Լուսինե Վիրաբյանը նշեց՝ ցանկացած վարկածի վերաբերյալ կասկածներ ունեն, դրանք ունի նաև քննիչը, բայց անտրամաբանական է քննություն չիրականացնելը՝ հասկանալու, թե ինչ հանգամանքներում է անհետացել զինծառայողը, այլ ոչ թե՝ ինչ հանգամանքներում է թողել, հեռացել։ Փաստաբանը վստահեցնում է, որ զինծառայողը համածառայակիցների, հրամանատարական կազմի հետ. ծառայության նկառմամբ երբևէ որևէ խնդիր չի ունեցել, ինչի մասին վկայում են նաև ցուցմունքները, միակ խնդիրն այն է եղել, որ դիրքեր բարձրանալիս Մկրտչյանն ունեցել է առողջական խնդիրներ։

«Ցուցմունքներ կան, որ առողջական խնդիրներ են եղել, ներարկումներ են արել, մենք չենք բացառում, որ որոշակի դեղամիջոցներով ներարկումներից հետո ինչ-որ հանգամանքներ են եղել, բայց ի սեր Աստծո, թող ծածկադմփոց չանեն, նորմալ քննություն իրականացնեն, պարզեն և ծնողին հայտնեն զինծառայողի ճակատագիրը, ոչ թե զինծառայղոին մեղադրյալի կարգավիճակ տան և քննության իմիտացիա անեն»,- նշեց Վիրաբյանը։