ՀՀ գլխավոր դատախազությունը մշակել է « Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագիծ, որով առաջարկում է որոշ հանցատեսակների համար փոխել պատժաչափը և ազատազրկման վերին սահմանն ամրագրել 20 տարին` ներկայիս 15 տարվա փոխարեն:

Կարծիք կա, որ հաճախ դատարանները պատիժ նշանակելիս գտնում են, որ հանցանք կատարած անձի համար 15 տարի ազատազրկումը մեղմ պատիժ է և գերադասում են նշանակել ցմահ ազատազրկում, մինչդեռ, եթե ազատազրկման վերին սահմանը լինի 20 տարին, ապա ցմահ ազատազրկվածների թիվը կնվազի, որի արդյունքում հնարավոր կլինի կանխատեսել հանցագործի ուղղումը և նրա վերադարձը հասարակություն:

Այս և մի քանի այլ հարցերի շուրջ զրուցեցինք իրավաբան, քրեական իրավունքի մասնագետ` Սերգեյ Մարաբյանի հետ:

— Պարոն Մարաբյան, արդյո՞ք վերը նշվածը նշանակում է, որ օրինագծի ընդունումից հետո հնարավոր է վերանայվեն նախկինում ցմահ ազատազրկման դատապարտվածների գործերը:

— Ո´չ, նախկինում դատապարտվածների գործերն այլևս չեն վերանայվի, քանի որ դատապարտումը կատարվել է այն օրենքի շրջանակներում, որի գործունեության ժամանակ են նրանք կատարել հանցագործությունը: Օրենքն ունի հետադարձ ուժ, եթե անձի վիճակը բարելավում է: 15 տարին փոխարինելով 20 տարով` օրենքը կորցնում է իր հետադարձ ուժը և դառնում է խստացնող օրենք:

Բացի դա, ցմահ ազատազրկումն այն պատժատեսակն է, որ չի փոխարինվում որևէ այլ պատժատեսակով։ Եթե մենք ցմահ ազատազրկման փոխարեն օրենքում ունենայինք 50 տարի, կարելի էր վերանայել ցմահ ազատազրկվածների գործերը, բայց այսօր չկա դրա անհրաժեշտությունը: Քրեական օրենքը մաթեմատիկական ճշգրտություն է պահանջում:

— Փաստորեն, եթե ընդունվի նախագիծը, ցմահների թիվը կնվազի։

— Այո, հետագայում, հավանական է, ցմահ ազատազրկվածների թվի նվազում, քանի որ որոշ հանցագործությունների դեպքում 20 տարի ազատազրկումն ավելի տրամաբանական է, քան ցմահը: Ցմահ ազատազրկվածները հիմնականում վերածվում են «պարազիտների», որոնք ապրում են հասարակության հաշվին: Այս փոփոխության շնորհիվ պետությունը կխնայի հասարակությունից գանձած գումարը և ստիպված չի լինի պահել գաղութներում գտնվող մարդկանց:

Փոփոխությունն ունի նաև առավելություն` անձին հնարավորություն է տրվում ուղղվել,իսկ հասարակությանը` տեսնել նրա ուղղվելու գործընթացը: Այսինքն` մարդը կարող է փոխվել, վերադառնալ հասարակություն և ապրել բնականոն կյանքով:

Պատիժը պետք է համարժեք լինի կատարած արարքին, քանի որ մարդու կյանքը բացարձակ արժեք է, և մարդը պետք է գիտակցի, որ ոտնձգություն է կատարում մի արժեքի վրա, որն անդառնալի է:

-Չե՞ք կարծում, որ մարդուն ցմահ ազատազրկելու և 20 տարի հետո միայն նրան հնարավորություն տալու անդրադառնալ իր դատավճռի վերանայմանը, ճիշտ մոտեցում չէ։ Փաստորեն, մենք մահապատիժը ցմահով փոխարինելուց հետո, դեռ չենք հասել այն 20 տարվա սահմանագծին, որպեսզի հասկանանք` վերաբացված գործի արդյունքում ինչ մոտեցումներ են կիրառվելու։

— Այո, դեռ ցմահ դատապարտվածներից 20 տարին լրացրած դատապարտյալ չունենք։

Դժվար է մարդուն ցմահ ազատազրկման դատապարտելը։ Չպետք է մոռանալ նաև դատավորների հոգեբանական վիճակը, հեշտ չէ ստորագրել մարդուն չորս պատերի մեջ ցմահ փակելու դատավճռի տակ: Հաճախ դժվարին կացության մեջ են հայտնվում դատավորները մտածելով, որ ցմահ ազատազրկումը կարող է լինել խիստ պատիժ, իսկ 15 տարին` մեղմ։

— Ի՞նչ եք կարծում, հնարավոր չէ՞ թեկուզ` որպես ապագայի ծրագիր, մեր լքված գյուղերում հիմնել գաղութ- բնակավայրեր, որտեղ կպահվեն երկարաժամկետ դատապարտված անձինք, իրենց ընտանիքների հետ, նրանց կարելի է տրամադրել որոշակի պայմաններ, թույլ տալով զբաղվելու գյուղական աշխատանքով։ Մի խոսքով, լավ ռազմավարության դեպքում կարելի կլինի նորմալ ծրագիր մշակել, սա, իհարկե, այլ խոսակցության թեմա է, բայց…

— Այսօր հասարակության մեկ երրորդն աշխատում է, որ մնացածին պահի, էլ ինչ խոսք կարող է գնալ դատապարտյալների աշխատանքի մասին: Դատապարտյալներն այսօր նախընտրում են փակվել գաղութներում, քան կատարել հանրային աշխատանք, որի մեջ մտնում են` ծառերի տնկում, աղբի հեռացում և այլն:

— Լավ, ո՞րն է ելքը, գնալով մեր դատապարտյալների քանակն ավելանում է,ասել է թե` մեր առանց այդ էլ հարկային բեռի տակ կքած բնակչությանը ստիպում ենք բանտերում պահել ահռելի թվով մարդկանց։ Ամենաչնչին արարքի համար ազատազրկումը դատախազություն – դատարան կառույցի համար դարձել է մի բաժակ ջուր խմելու պես բան։ Արդյունքում` ազգի մեջ ավելանում է չարությունն ու թշնամանքը։ Սա չափազանց լուրջ մտահոգություն է առաջացնում, իսկ բնակչության նման արտահոսքի պայմաններում, պարզապես, ազգային անվտանգության առումով է անթույլատրելի ու վտանգավոր։ Հանդուրժողականությունը մեզանում դարձել է փնտրվող կատեգորիա։

— Այսօր պետության խնդիրն է ոչ թե պատժել, այլ ունենալ խաղաղ հասարակություն : Ոչ թե առաջնորդվել` « Աչքի դիմաց աչք» սկզբունքով, այլ փորձել հաշտության եզրեր գտնել: Պետք է փորձել այնպես անել, որ մեղադրյալը հասկանա իր մեղքը ու ոչ միայն ներողություն խնդրի, այլ հատուցի պատճառած վնասը, իսկ տուժողն էլ գիտակցի, որ միգուցե ինքն է նպաստել այդ արարքին: Այս երկուսի հաշտության միջոցով հարմոնիա բերել մարդկային հարաբերություններում:

Ազնիվ Կարապետյան

Վերջերս մեր երկրում բավականին բուռն քննարկվում է գենդերային հավասարության խնդիրը, սակայն դրա արդյունքներն այնքան էլ շոշափելի չեն։ Այսօր «Ուրբաթ» ակումբում քննարկում էր կազմակերպվել «Կինը քաղաքականության մեջ» խորագրով, որին մասնակցում էին «Ժառանգություն» խմբակցության անդամ Անահիտ Բախշյանը և ՀՅԴ անդամ Լիլիթ Գալստյանը, ինչ- որ անհետաձգելի գործ էր ունեցել բանավեճի հրավիրված մյուս տիկինը` հանրապետական Կարինե Աճեմյանը։

Անահիտ Բախշյանն ասաց, որ համոզված է` այնտեղ, որտեղ կին գործիչները շատ են , ավելի օրինական գործունեություն է ծավալվում։ Նա հիշեց իր ամուսնու`Յուրի Բախշյանի խոսքը. «Եթե կանայք շատ լինեն մեր կողքին, մենք մեզ ավելի ջենթլմեն կզգանք, հատկապես այն կանայք, որոնք սկզբունքային են և իրենց խոսքը գործով են ներկայացնում»։ Տիկին Բախշյանը վստահ է, որ եթե կանանց այդ տեսակը գերակշռի, ապա մեր երկրում զգալի դրական փոփոխություններ կլինեն։

Լիլիթ Գալստյանը բերեց մի քանի թվեր`գործադիր մարմնում կանանց ընդգրկվածությամբ մեր երկիրն աշխարհում 98-րդ տեղում է, իսկ խորհրդարանում`108-րդը։ Ըստ Լ. Գալստյանի` մեր երկրում զարգացած է արական քաղաքական մշակույթը. «Ժողավուրդն այսօր կնոջ պոտենցիան ամբողջովին չի օգտագործում։ Կանայք ընդգրկված են առավելապես ցածր վարձատրվող ոլորտներում»։

Այն հարցին, թե կա՞ն հավասար իրավունքներ քաղաքական դաշտում, տիկին Բախշյանը բերեց Արևիկ Պետրոսյանի օրինակը. «Չնայած վերջինս բավականին կիրթ էր և ներկայանալի, բայց կոալիցիան իր «գզվրտոցը» կնոջ հաշվին լուծեց»։

Այսօր մշակույթի և առողջապահության ոլորտներում գերակշռում են կին գործիչները, միաժամանակ այս ոլորտները բավականին կոռումպացված են, ի՞նչ հարաբերակցության մեջ է գտնվում կինը և կաշառակերությունը հարցին, տիկին Բախշյանը պատասխանեց. «Չնայած ընդունում եմ այդ փաստը, բայց երբեք կինը մեր հասարակության մեջ չի ընկալվում որպես կաշառակեր: Կաշառակերությունը միայն տղամարդուն է բնորոշ»: Ինչ խոսք, զարմանալի տարբերակում է, տիկին Բախշյանը պիտի որ այդ հարցում օրինակների պակաս չունենար, իր կոլեգաների` դպրոցների տնօրենների մեծ մասն այդ հարցում գրեթե մրցակից չունեն։

Արդյո՞ք քաղաքականությունը չի կոշտացնում կնոջը, սառը չի դարձնում, և հակառակը` որպես էմոցիոնալ էակ, արդյոք կինը կարողանո՞ւմ է ճիշտ դատել և որոշումներ ու օրենքներ ընդունել: Հարցին ի պատասխան, Գալստյանը բերեց Զարուհի Փոստանջյանի օրինակը. «Եթե կինն իր մեջ ունի քաղաքական ջիղ, և զգում է, որ պարտավոր է ինչ-որ բան անել երկրի և իր երեխայի ապագայի համար, ապա նա, ավելի լավ ձևով դա կանի, քաղաքական ոլորտում լավագույն օրինակը Զարուհի Փոստանջյանն է, ով ունի ընտանիք, զբաղվում է քաղաքականությամբ, միաժամանակ ամենաթեժ խնդիրների կենտրոնում է գտնվում, բայց եղել է ու մնում է կանացի»:

Այն էկզոտիկ հարցը, թե ինչ կփոխվի, եթե մեր երկրի նախագահը կին լինի, այստեղ ևս բարձրացվեց: Բանախոսներն ասացին, որ միաժամանակ կլուծվեն բազմաթիվ խնդիրներ, քանզի կինը պատասխանատու է և արդարամիտ, սակայն հասարակությունը դեռևս հոգեպես պատրաստ չէ կին նախագահ ընդունելուն:

Իսկ որ կանայք իրենք իրենց տեսակին չեն ապավինում ու, կոպիտ ասած, տղամարդու հետ ավելի լավ են յոլա գնում քան իրար հետ` փաստ է, ու ինքնին արդեն խնդիր է երկրի համար։

Շուշան Գալստյան

Ծաղկաձորում մասնակցում էի բնապահպանական լիդերության ճամբարի: Երեկ վերջին օրն էր, որոշեցի ավարտից հետո մի քիչ զբոսնել:

Արդեն մութ էր, հեռվից սկսվեցին լսվել «դրուժբա» -ի ձայներ: Արդեն հստակ լսվում էր և երևում, թե որտեղ են կրկին ոտնձգություններ անում բնության հետ: «Վալլետա» հյուրանոցի հենց տերերը փորձում էին ազատվել երբեմնի ձիգ, սլացիկ, փարթամ սոճիներից, խանգարում են ծառերը, ուզում են տարածքը մեծացնել, նոր փողաբեր կառույցներ տնկել կանաչ տարածքի փոխարեն:

Մոտենալուն պես, հանեցի տեսախցիկս: Հինգ տղամարդ պարանով կապել էին խեղճ ծառը ու փորձում էին վայր ընկնելու ուղղությունը որոշել: Տարեցը Մանվելն էր, հավանաբար հոթելի տերը կռացած հատումն էր իրականացնում: Մեզ ` ինձ ու ընկերուհուս` Աննային տեսնելուն պես հարձակվեցին` «խցիկդ հեռու պահի, ինչ էս նկարում, ո՞վա թողել»։ Բրդեցին, հրեցին, փորձում էին խլել տեսախցիկս` խուսափելով ընկնել տեսախցիկի ֆիքսած պատկերի մեջ:

Ես տոնս բարձրաձրեցի ու իրենց կարգի հրավիրեցի, պահանջեցի ցույց տալ այն ծառհատման թույլտվությունը , որ իրենց ասելով` տվել է բնապահպանության նախարարությունը: Ձեռքերը դողում էին , թերթում էր փաստաթղթերի մի ողջ փաթեթ, որում, իհարկե, բացակայում էր թույլտվությունը: Այս հանցավոր բանդային միացավ ևս մի ավտոմեքենա` փորձելով պարզել, թե մենք ովքեր ենք, որտեղից հայտնվեցինք ու ինչպես կարող են մեզ հետ իրենց հարցերը լուծել:

Քանի որ գիշեր էր, բն.նախարարությունը չէր աշխատում, քաղաքացիական ներուժն էր, որն կարող էր մի բան փոխել այդ իրավիճակում:
Վերադառնալով հյուրանոց, տեղեկացրեցինք ճամբարի բոլոր մասնակիցներին և շտապ բոլորով ուղևորվեցինք դեպքի վայր:
Մոտ քսան հոգի զինված խցիկներով արագ, հավասար քայլերով ներխուժեցինք իրենց տարածք:

Ավաղ, ծառն արդեն վերջնականապես հատված էր:

Փոխարենը` մեկ այլ շոուի ականատես եղանք, հայտնվել էին ոստիկաններ ու իբր արձանագրում էին տեղի ունեցածը :
Ոչ ոք ահազանգ չէր տվել նրանց, այդ ինչպե՞ս, որտեղի՞ց, օդի՞ց իմացան ու հայտնվեցին…դժվար չէր կռահել:
Վստահ կարող եմ ասել, կրկին գործում էր իրավապահների աջակցությամբ անտառհատների հանցավոր գործարք:
Իրար պաս տալով քաչալացնում են մեր սարերը, այս դեպքում` Ծաղկաձորը, որից միայն տկլոր ձոր է մնացել, լքված, անտեր, միայնակ մի ձոր:

Մենք չենք հավատում երեկվա ոստիկաններին, համարում ենք, որ համագործակցում են «Վալլետայի» տերերի հետ և պահանջում ենք անկախ հետաքննություն անել ու պատժել մեղավորներին:

Հետևելու ենք

Խնդրում եմ, հարգելի մամուլ, իրավապաշտպաններ, քաղաքացիներ ահազանգեք տարբեր ուղղություններով, Կոտայքի մարզի ոստիկանություն, բն.նախարարության տեսչություն, տեղյակ պահեք, որ այնտեղ, հենց այս պահին, եթե շարունակվի անպատժելության մթնոլորտը, կվերացվեն մեր վերջին թթվածնաբեր անտառները:

Երեկ , արդեն իսկ, հայտնաբերեցինք ավելի քան տաս ծառ, իսկ դա նշանակում է, որ ավելին է քան վարչական տույժը, այսինքն` արդեն որակվում է որպես քրեորեն պատժելի արարք: Ձեր միջոցով հայտնում ենք հաղորդում հանցագործության մասին:Սպասում ենք արձագանքներին:

Հ.Գ. Այս նամակը ուղարկվել է խմբագրության կայքէջին առանց ստորագրության, սակայն Ծաղկաձորում հատվող ծառերի մասին, մենք ունենք նաև մեկ այլ տեղեկություն, որը կհրապարակենք ավելի ուշ` մի քանի դետալներ ճշտելուց հետո։Իսկ այս պահին Բնապահպանության նախարարությունից հաստատեցին տեղեկատվությունը, նշելով, որ խումբ է մեկնել Ծաղկաձոր և ուսումնասիրությունների արդյունքների մասին կտեղեկացնեն փոքր- ինչ ուշ։

«Коммерсант» թերթը տեղեկացնում է, որ հարստացված ուրանի մաքսանենգության համար Վրաստանում ձերբակալված հայերից մեկն ասել է, թե պատրաստ է հայտնել մատակարարների և արտադրողների անունները, եթե իրավապահները մեղմեն իր պատիժը։

Համաձայնվել են Վրաստանի իրավապահ մարմինները թե ոչ, դեռևս հայտնի չէ։ Վրաստանի ներքին գործերի նախարարության ներկայացուցիչ Շոթա Ուտիաշվիլին հայտարարել է, որ իրենց արդեն հայտնի է , թե ով է հայերին ուրան մատակարարել։ Վերջինս համոզմունք է հայտնել, որ ուրանը արտադրվել է Ռուսաստանում։

Տեղեկություններ կան, որ ձերբակալված հայերը հաստատել են, որ իրենց մատակարարը կապեր ուներ Ռուսաստանի հետ։ Սպառազինությունների, էներգետիկայի և բնապահպանության Կենտրոնի տնօրեն Անատոլի Դյակովը նշել է, որ ուրանի ծագումը ակնհայտ չէ։ Վերջինիս խոսքերով` տվյալ ուրանի հարստացման մակարդակը ցույց է տալիս, որ այն կարող էր օգտագործվել հետազոտական ռեակտորներում, որոնք խորհրդային տարիներին տեղակայված են եղել տարբեր ինստիտուտներում։

Հայտնի Է դարձել, որ ձերբակալվածներն ուրանն իրենց հայրենակից` Գարիկ Դադասյանից են ստացել: Վերջինիս այս տրվա ապրիլին ձերբակալել են Հայաստանի իրավապահ մարմինները:

ՀՀ ոստիկանության Հասարակայնության հետ կապերի և լրատվության վարչությունը դեռևս անտերության է մատնված։ Սայաթ Շիրինյանին ոստիկանությունը դեռ փոխարինող չի գտել, իսկ լրագրողների հարցերին պատասխանողը, ինչպես հայտնի է, հիմնականում գլխավոր պատասխանատուն էր, այլ կերպ ասած՝ լրագրողները ևս ծանր կացության մեջ են հայտնվել:

Նախորդ օրը հերթական կրակոցներն են արձանագրվել Երևանում` Հարավ-Արևմտյան Բ1 թաղամասում։ Այս անգամ «զոհը» պատգամավոր, Հայաստանի թիվ մեկ օլիգարխ Սամվել Ալեքսանյանի թիկնապահներից Սևակ Ղազարյանն է եղել, ով, սակայն , միայն թեթև հրազենային վնասվածք է ստացել: Դեպքն, անշուշտ, թեթևներից չէ, ինչով պայմանավորված` ոստիկանական աշխատանքները գլխավորել է անձամբ Երևանի ոստիկանապետ Ներսես Նազարյանը: Հայտնի չէ` մահափորձը կոնկրետ թիկնապահի՞ն է հասցեագրված եղել, թե՞ նրա շեֆին, ամեն դեպքում, դեպքի վայրում հայտնաբերվել են բազմաթիվ պարկուճներ: Կրակոցները հնչել են նոյեմբերի 7-ի գիշերը, սակայն ոստիկանության կայքում առ օրս դատարկություն է` ոչ մի տեղեկություն ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավորի վրա հնարավոր հարձակման վերաբերյալ, կամ եթե նման բան չկա, ապա գոնե իրականության պարզաբանում։ Այնտեղ, հավանաբար, դեռ Սայաթ Շիրինյանի «սուգն» է և, ենթադրելով այն բանից, որ ՀՀ ոստիկանապետը հատուկ պատվիրակությամբ թռել է Մոսկվա, «սուգը» կշարունակվի ևս մի քանի օր:

Նոյեմբերի 9-ին ՀՀ ոստիկանության պատվիրակությունը մասնակցելու է ՀԱՊԿ անդամ-երկրների ՆԳ նախարարների խորհրդակցությանը, իսկ նոյեմբերի 10-ին՝ ՌԴ Միլիցիայի օրվան նվիրված տոնակատարություններին: Եվ մինչ ՀՀ ոստիկանապետը կոլեգաների հետ ՌԴ մայրաքաղաքում տոնական եռուզեռի մեջ կլինի, ՀՀ ոստիկանության Հասարակայնության հետ կապերի և լրատվության վարչություննը ընկղմված կլինի անորոշության և տագնապային սպասման հոգեվիճակում` փորձելով գուշակել, թե այս անգամ ում կբերի իրենց գլխին Ալիկ Սերգեյիչը` պրոֆեսիոնալ կա՞դր, թե՞ դարձյալ իր բարեկամներից որևէ մեկին:

ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը դժվարանում է պատախանել, թե քանի հաշվառված անօթևան, երևանյան բառապաշարով ասած` բոմժ կա հանրապետությունում: Անօթևանների համար նախատեսված միակ պետական կացարանը գտնվում է Հաղթանակ գյուղում, որը կարող է տեղավորել միայ 80 մարդ` այն էլ 60-օրյա պայմանագրով: Կենտրոնը տարեկան ընդունում է 600 մարդ: Կենտրոնի փոխտնօրեն Արթուր Մարկոսյանի տվյալներով` 60 օրից մարդիկ դուրս են գալիս ու վերադառնում փողոց: Երբեմն էլ մեկ-երկու օրից վերադառնում են` նոր պայմանագիր կնքելու համար:

Դանիական «Հանս Քրիստիան Կոֆոեդ» բարեգործական հիմնադրամը, որն արդեն ութ տարի է, ինչ գործում է Հայաստանում, կացարան է կառուցել Վարդաշենում և ութ տարի սպասում է իր ներկայացրած ծրագրի հավանության արժանանալուն: «Կառավարությունը հավանություն տվել է ծրագրին, պարզապես բյուջետային հատկացումներ չեն եղել։ Մենք այս տարի նույնպես դիմել ենք կառավարությանը, որպեսզի ծրագրի իրականացման համար 10 մլն 200 հազար դրամ հատկացնի: Սակայն դեռ չգիտենք` հատկացումներ կլինե՞ն, թե՞ ոչ»,- ասում է Սոցապ նախարարության` տարեցների և հաշմանդամների վարչության պետ Արթուր Կեսոյանը:

Հատուկ քննչական ծառայության վարույթում ամռանը հայտնվեց մի գործ, որի շուրջ բավականին մութ խոսակցություններ էին պտտվում:
Մասնավորապես ասվում էր, թե խնդիր է դրած այդ գործը «ջրել», հատկապես որ, մեղավոր նշվող մի քանի անձանցից ընդամենը մեկն էր ձերբակալվել, և, որ աստիճանաբար ամեն ինչ արվելու է այդ գործը կոծկելու համար:

Մենք հարցում ուղարկեցինք ՀՔԾ` պարզելու, թե ի՞նչ ընթացքի մեջ է հիշյալ քրեական գործը և արդյո՞ք հատուկ գործեր քննող մարմինը նախանձախնդիր է գործի լիարժեք բացահայտման հարցում։ ՀՔԾ –ից երկու օր անց ստացվեց պատասխան, որը ներկայացնում ենք ստորև:

«Կոտայքի մարզի Արզական գյուղի բնակիչներ Եղիազար Գևորգյանի և Արմեն Մելքոնյանի հայտարարությունների հիման վրա հարուցված, ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության վարույթում քննված քրեական գործի նախաքննությամբ պարզվել է, որ նույն գյուղի բնակիչներ Հարություն և Վարդան Թադևոսյանները 2010թ. հունիսի 2-ին` ժամը 14-ի սահմաններում, Արզական գյուղի կենտրոնական հատվածում վիճաբանել են Եղիազար և Գևորգ Գևորգյանների հետ, իսկ այնուհետև` Արմեն Մելքոնյանի հետ, որի ընթացքում դիտավորությամբ կոպիտ կերպով խախտել են հասարակական կարգը. բացահայտ անհարգալից վերաբերմունք դրսևորելով հասարակության նկատմամբ` բազմաթիվ անձանց ներկայությամբ տվել են հայհոյանքներ և ծեծի ենթարկել վերջիններիս` Եղիազար Գևորգյանի և Արմեն Մելքոնյանի առողջությանը պատճառելով միջին, Գևորգ Գևորգյանի առողջությանը` թեթև վնաս:

Վարդան և Հարություն Թադևոսյաններին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քր. օր-ի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին և 4-րդ կետերով:
2010թ. հոկտեմբերի 29-ին քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան»:

Թադևոսյանները տարիներ շարունակ այնպիսի վարք էին դրսևորել, որ ողջ գյուղը, մեղմ ասած, հոգնել էր նրանցից: Հենց դրանով էր պայմանավորված այն, որ երբ գործը մի փոքր հնչեղություն ստացավ, գյուղացիների շրջանում հույս արթնացավ, թե հնարավորություն կստեղծվի, ի վերջո, թոթափել գյուղի «տեռորիստների» լուծը։ Սակայն երբ սկսվեցին քրեական գործը «ջրելուն» վերաբերող շշուկները, եղած հույսն էլ մարեց. մարդիկ խոսում էին, որ Հայաստանում արդարության հասնել հնարավոր չէ, որ սանձարձակներից ազատում չկա:

Հարություն Թադևոսյանը Արզական գյուղում գտնվող Գիտությունների ազգային ակադեմիայի պանսիոնատի վերակացուն էր, ինչի շնորհիվ վայելում էր Ռադիկ Մարտիրոսյանի հովանավորությունը: Վարդան Թադևոսյանը` նրա եղբայրը` գյուղի նախկին ավագանին, վերջին ընտրություններին տապալվեց և դրանից հատկապես չարացավ: Թադևոսյանների մյուս հովանավորը, ասում են, հիշյալ ընտրատարածքից մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված Ազգային ժողովի պատգամավոր Ռոբերտ Թովմասյանն է: Հենց այդ հովանավորչությունն էլ, դարձյալ ըստ լուրերի` դարձել էր Թադևոսյանների սանձարձակ վարքի և անպատժելիության գլխավոր երաշխիքը:
Եթե այդ օրը արձանագրված խուլիգանությունը հնչեղություն ստացավ, ապա բոլորովին չի նշանակում, թե նրանց նկատմամբ գյուղում տիրող բացասական վերաբերմունքը, այդ օրերին էր առաջացել .

Հաջորդ ուշագրավ պահը հովանավորներից առավել հզորի բացահայտումն էր: Հաշվի առնելով, որ ՀՀ-ում պատգամավորներն ավելի մեծ «պրախոդ» ունեն, քան գիտնականները, որոշեցինք «հովանավորչության» իրական հիմքերը փնտրել Ռոբերտ Թովմասյանի մոտ: Մեր հարցերին պատգամավորը բավականին անկեղծ և, որոշ դեպքերում, ինչ-որ տեղ նաև հետաքրքիր պատասխաններ ուներ:

— Պարո´ն Թովմասյան, Արզական գյուղում Թադևոսյանների նկատմամբ հարուցված քրեական գործի հետագա ճակատագրի հարցում նաև Ձեր անունն էր շոշափվում, ասվում էր, որ նրանց լկտի պահվածքի մեջ նաև Դուք մեղքի որոշակի բաժին ունեք, քանի որ հովանավորներից մեկն եք: Արդյո՞ք դա համապատասխանում է իրականությանը, Դուք հովանավորու՞մ էիք նրանց, թե՞:

— Ես Արզականի իմ ընտրատարածքում բոլորին էլ հովանավորում եմ:

— Այսինքն` հովանավորում եք հանցագործների՞ն:

— Չէ, ոչ թե հովանավորում եմ, այլ ընկերական հարաբերություններ ունեմ իրենց հետ:

— Իսկ որ իրենց այնպես էին պահել, որ ամբողջ գյուղը, այսպես ասած, «յախա» է թափ տալիս:

— Ես չեմ կարող ասել նման բան, թե ամբողջ գյուղը. պահվածք է եղել, սխալ է եղել, էնպես չի, որ ես արդարացնում եմ, չեմ արդարացնում նման պահվածքը:

— Օրինակ, չարժե՞ր, որ դուք` որպես հեղինակավոր մարդ, ա´յ, էդպիսին լիներ պատգամավորը, կանչեիք ու ինչ պետք է ասեիք, կարգի հրավիրեիք:

— Արվել ա, արդեն արվել ա, ասվել է ընկերական, շատ շտապ կերպով էդ բոլորը արվել ա, հաշտեցրել ենք:

— Իսկ որ խոսակցություններ կային, թե քրեական գործը փորձում են «ջրե՞լ»:

— Ես չեմ կարծում, թե նման բան հնարավոր է: Հետո, գիտե՞ք, չեմ կարող ասել, թե միակողմանի է եղել, հասցրել են պարզապես, հասցրել են: Էս պահին ավելի լավ էր, որ վեճ էր եղել, ո´չ մարդ էր վնասվել, կարելի էր հաշտեցնել և գնար, իսկ եթե դնենք օրենքի ուժով… Հետո էլ պատահական չի, որ բոլորն են զարմանում, թե ես էդ ոնց ստացվեց, որ 18 հազար ձեն տարա, երկրորդ թեկնածուն, որ մեծ ուժեր պաշտպանում էին, երեք անգամ քիչ հավաքեց, ոչ էլ փող եմ բաժանել, որովհետև այ էս ձևի հարաբերություններ են եղել, հարգել են, ես էլ իրանց եմ հարգել: Ես էլ կարայի փող բաժանեի: Ես բոլորին էլ լավ եմ նայել:

Լուսինե Կեսոյան

ՀՀ Ճանապարհային ոստիկանությունում ինտենսիվ բարեփոխումներ են: ՀՀ ոստիկանապետը հրահանգել է ազատվել համակարգի«անճոռնի» ճուտիկներից։

Այսուհետ մեր գայիշնիկները թոփ տասնյակ են լրացնելու. ճանապարհային ոստիկանությունում աշխատանքի ընդունվելու համար պարտադիր չափորոշիչներ են լինելու նաև 170 սմ հասակն ու 90 կգ չգերազանցող քաշը: Գեր և ցածրահասակ ճանապարհային ոստիկաններից Ալիկ Սեգեյիչը հրամայել է աստիճանաբար ազատվել։ Նրանց եթե աշխատանքից ուղղակի չեն ազատում, ապա տեղափոխում են համակարգի մեկ այլ` հանրության աչքին չերևացող աշխատանքի:

Ոստիկանապետի հրամանից ՃՈ բարձրաստիճաններին հաջողվել է խուսափել։ Մարգար Օհանյանը մի առանձնակի ուրախությամբ տեղեկացրեց, որ դա չի տարածվելու իրենց վրա, ԳԱԻ-ի ֆեյսկոնտրոլը վերաբերելու է միայն շարքայիններին: Սա, իհարկե, մխիթարական է, քանի որ Հայաստանում այս համակարգի աշխատողների ստամոքսի տրամագիծն աճում է պաշտոնի բարձրացմանն ուղիղ համեմատականով: Չնայած արված վերապահումների հիման վրա կարելի է փաստել, որ ոստիկանապետի հերթական բարեփոխումը ևս զուտ ձևական բնույթ է կրելու կամ, որ ավելի հավանական է, դառնալու է պարզապես անցանկալի տարրերից ազատվելու հարմար պատրվակ:

Մեր տեղեկություններով, ՀՀ ճանապարհային ոստիկանությունում վերջին երկու ամսվա ընթացքում աշխատանքից բավականին ինտենսիվ ազատումներ են լինում: Մեկ ամսվա կտրվածքով խոսվում էր շուրջ 35 ոստիկանի ազատման մասին, սակայն, չգիտես ինչու, ՃՈ պետն ամեն կերպ փորձում է այդ տեղեկությունը հերքել, հավաստիացնելով, թե ազատումները չեն անցնում երկու տասնյակը:

Ճանապարհային ոստիկաններին ազատում են պաշտոնական դիրքի չարաշահման մեղադրանքով, սակայն զարմանալի տրամաբանությամբ նրանց նկատմամբ քրեական գործեր չէին հարուցվում` բավարարվում էին ընդամենը աշխատանքից հեռացնելով:

«Բարեփոխումների» նման «ընթացակարգը» ևս կասկածելիների շարքից է. եթե իսկապես ՀՀ ոստիկանապետը նախանձախնդիր է իր ղեկավարած համակարգի ամենաարատավորված կառույցը փոքրիշատե մաքրելու կեղտերից, ապա այդ դեպքում ինչու՞ չի հրապարակայնացնում արածը, ինչու՞ հանրությանը տեղյակ չեն պահում, որ Ճանապարհային ոստիկանությունում այլևս կաշառակեր ոստիկանները խրախուսելի չեն, որ ահա այսքան թվով մարդիկ ազատվել են աշխատանքից: Մարգար Օհանյանը մեզ հետ մասնավոր զրույցում դա բացատրեց նրանով, թե կաշառքն այն բանն է, որ ապացուցման ենթակա չէ, ենթադրենք, տվյալ անձնավորությունը կաշառք է տվել աշխատանքի ընդունվելու համար` «չէ՞ որ նա այդ քայլին դիմելու համար ստիպված է եղել մի քանի խոչընդոտներ հաղթահարել` ծանոթներ գտնել և այլն, ուստի դժվար է նման մեկից սպասել, որ կգա և հայտարարություն կգրի կաշառք տալու մասին»: Հենց դրա վրա էլ հույս են դնում կաշառք վերցնողները։ Երևի թե այդ պատճառով է, որ ոստիկանական մեկ աստղ կամ մեկ աստիճան բարձրացնելու համար սահմանված գումարը 3 հազար դոլար է, որն, ինչպես ասում են, գնում է ուղիղ ոստիկանապետին։ Բայց դե նման բաները, ինչպես Օհանյանն է ասում, չեն ապացուցվում։

Ճանապարհային ոստիկանությունում իրականացվող այս կարգի «բարեփոխումները» և հատկապես դրանց չհրապարակայնացնելն այլ ենթադրությունների տեղիք են տալիս: Հայտնի է, որ ոստիկանության բոլոր կառույցներում աշխատանքի տեղավորելու գործը համակարգում է ՀՀ ոստիկանապետի եղբայրը: Եթե համակարգը համալրված է կադրերով, ստացվում է, որ աշխատանքի տեղավորելու գործը բարդանում է, իսկ որոշ քանակությամբ ազատումների դեպքում նոր հնարավորություններ են բացվում:

Ներկա փուլում ազատումների այս շարքը ոստիկանապետին հնարավորություն է տալիս ընդամենը հաջող փոխտեղումներ ապահովել և թարմ արյուն հաղորդել թե´ համակարգին, թե´ սեփական ֆինանսներին: Եթե նախկինում կարելի էր Ճանապարհային ոստիկանությունում աշխատանքի ընդունվել ընդամենը 500 դոլարով, ապա այսօր արդեն շրջանառվում է 15-20 հազար դոլար կաշառքի չափը:

Մինչև 2011թ. ամսվա կտրվածքով աշխատանքից ազատելով 30 ճանապարհային ոստիկան և Նոր տարուց արդեն նրանց փոխարեն բարետես`170 սմ հասակ և մինչև 90 կգ քաշ ունեցողներին ընդունելով, կարելի է ասել, որ Ալիկ Սարգսյանը միանգամից մի քանի նապաստակ խփած կլինի. ոստիկանապետի եկամուտները կավելանան շուրջ 1,5-2 մլն դոլարով` 100 ճանապարհային ոստիկանի հաշվով։ (Սա հարցի չերևացող կողմն է, անապացուցելին, թեև` ամենակարևորը), իսկ հանրությանը բարետես ոստիկաններին ի ցույց դնելով, կարելի կլինի համոզել, որ համակարգում իսկապես ինչ-որ բան տեղից շարժվում է և ղեկավարությունը գոնե փորձում է ինչ-որ բան փոխել:

Բայց ամբողջ հարցն այն է, որ այդ բարեփոխումներ կոչվածը այդպես էլ որևէ արդյունք չի տա, որովհետև որքան էլ ոստիկանապետը ձգտի բարետես ճանապարհային ոստիկաններով ՃՈ կառույցը կարգի բերել, միևնույն է` ոչնչի չի հասնի: Որովհետև այստեղ ոչ թե արտաքին գրավչության էլեմենտներ են հարկավոր, այլ, նախևառաջ, ներքին կուլտուրայի բարեփոխման լուրջ խնդիր կա:

ՀՀ Ճանապարհային ոստիկանությունն ամենաեկամտաբեր կառույցներից մեկն է համարվում։ Եթե այստեղ աշխատանքի անցնելու համար մարդիկ պատրաստ են մինչև 20 հազար դոլար զոհաբերել, գիտեն, որ չանցած մեկ տարի, նախկինում ոչինչ չունենալով, ճանապարհային ոստիկան դառնալով, կարող է վարել արտասահմանյան թանկարժեք ավտոմեքենա, կառուցել առանձնատուն, ամեն օր սնվել լավագույն ռեստորաններում։

Իսկ կատարած ծախսերի և ձգտումների արդարացումը լուծում են ի հաշիվ ՀՀ վարորդների, այն վարորդների, որոնց մոտ ՀՀ ճանապարհային ոստիկանությունն այլ զգացում, բացի արհամարհանքից, չի հարուցում: Այնպես որ, եթե Ալիկ Սարգսյանն իսկապես ցանկություն ուներ ինչ-որ բան փոխել իր ղեկավարած համակարգի ամենաարատավոր կառույցում, ապա պետք է դա աներ ոչ թե ձևական կողմն ապահովելով, այլ, առաջին հերթին, վարվեցողության կանոններին ծանոթ ոստիկաններ ապահովեր և բովանդակային հարցերը լուծեր:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

Երկու օր առաջ տեղեկություն էր տարածվել, թե «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի ցմահ ազատազրկման դատապարտվածների բաժանմունքում բողոքի ակցիա է նախապատրաստվում։ ՀՀ Քրեական օրենսգրքի փոփոխությունների հանդեպ իրենց անհամաձայնությունը ցմահ դատապարտվածներն իբր պատրաստվում էին արտահայտել զանգվածային հացադուլով: Այդ փոփոխություններով նախատեսվում է ցմահ ազատազրկումից առաջ սահմանել ևս մեկ առավելագույն պատժաժամկետ` ազատազրկում 20 տարի ժամկետով:

Սա, որքան էլ տարօրինակ է, որոշ դատապարտյալների մոտ նեգատիվ վերաբերմունք է առաջացրել: Պատճառն այն է, որ դատապարտյալներին լուրեր են հասել, թե ՀՀ Գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը ձգտում է հասնել նրան, որ այս փոփոխությունները չտարածվեն մինչև փոփոխությունների ուժի մեջ մտնելը դատապարտվածների վրա, այսինքն` այս փոփոխությունները «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի դատապարտյալների վրա չեն տարածվելու: Հենց սա էլ ընդվզում է առաջացրել դատապարտյալների շրջանում, որոնք պահանջում են մարդու իրավունքների միջազգային կոնվենցիայի դրույթները հարգել և իրենց պատժաչափը վերանայել:

Մեր հարցումները, սակայն, ցույց տվեցին, որ զանգվածային հացադուլի վերաբերյալ լուրերն ավելի քան անհիմն են եղել: Իրականում նման մտադրություն ծագել է ընդամենը երկու բանտախցերում, որտեղ հիմնական կազմակերպիչը եղել է Արմեն Տեր-Սահակյանը` Վանո Սիրադեղյանի բանդայի ղեկավարը: Տեր-Սահակյանը փորձել է բողոքի ակցիա կազմակերպել, սակայն նրան հասկացրել են, որ անտեղի իրար խառնվել չարժե, որ ավելի լավ է հանգիստ նստի իր տեղում: Թե ի՞նչն է ստիպել Տեր-Սահակյանին այդ աստիճան ակտիվություն դրսևորել, դժվար է ասել: Արդյո՞ք դա կարող է պայմանավորված լինել Վանո Սիրադեղյանի հնարավոր վերադարձի խոսակցություններով, նույնպես հայտնի չէ: Ամեն դեպքում, մեր տեղեկություններով ցմահ ազատազրկման դատապարտվածների շրջանում Արմեն Տեր-Սահակյանն առանձնապես մեծ հեղինակություն չի վայելում, գոնե այն աստիճան, որ նրա ասելով, կամ հրահանգով բոլորը մի մարդու նման մասշտաբային բողոքի ակցիաներ սկսեն անել:

Ի դեպ, ի տարբերություն քրեակատարողական մյուս հիմնարկների առանձին բաժանմունքների, կոնկրետ «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի ցմահների բաժանմունքում ավելի քան նորմալ բարքեր են, եթե այդ կերպ կարելի է արտահայտվել. այստեղ «գող», «զոնը նայող» հասկացություն` որպես այդպիսին, պարզապես չկա, այստեղ շատ խցերում էլ գրեթե ընտանեկան մթնոլորտ է տիրում` հավանաբար պայմանավորված կարգավիճակից բխող անհուսությունից։ Դատապարտյալները հասկանում են, որ ուզած-չուզած դատապարտված են իրար հետ լինելու, ուստի նախընտրում են գոյատևել հնարավորինս համերաշխ` փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում: