Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների դատարանում՝ դատավոր Մխիթար Պապոյանի նախագահությամբ, այսօր սկսվեց Ազգային գրադարանի «ատկատների» գործով դատաքննությունը:

Ըստ մեղադրանքի, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարությանը հատկացված միջոցների հաշվին Հայաստանի ազգային գրադարանում իրականացվող հիմնանորոգման աշխատանքները համակարգող պատասխանատու ստորաբաժանման ղեկավար Գոռ Քամալյանը շուրջ 3 տարի իր պաշտոնական դիրքը ծառայության շահերին հակառակ է օգտագործել: Մասնավորապես, նա, ծառայողական պարտականությունները չկատարելով, դրական եզրակացություններ է տվել 28.385.280 ՀՀ դրամի ծավալային հավելագրումներով կազմված կատարողական ակտերի՝ կապալառուի և տեխնիկական հսկողություն իրականացրած հսկիչների կողմից իրենց աշխատանքներն ամբողջությամբ և պատշաճ կատարելու վերաբերյալ:

Դրա հետևանքով, ըստ մեղադրական եզրակացության, «Հիդրոշինարար-5» ԲԲ ընկերության տնօրեն Հարություն Անդրեասյանի կողմից յուրացվել են պետբյուջեից հատկացված առանձնապես խոշոր չափերի գումարներ։

Ըստ ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության քաղաքաշինական ծրագրերի իրականացման բաժնի գլխավոր ճարտարագետ Գևորգ Սոսյանին առաջադրված մեղադրանքի, նա հանդիսանալով ՀՀ Շիրակի մարզում ՀՀ 2011թ. պետական բյուջեով նախատեսված օբյեկտների, շինարարական աշխատանքների իրականացման, շինարարական աշխատանքների որակի տեխնիկական հսկողության և հեղինակային հսկողության ծառայությունների մատուցման պայմանագրերի պատշաճ կատարման նկատմամբ վերահսկման լիազորություններով օժտված պատասխանատու պաշտոնատար անձ, ավելի քան մեկ տարի իր պաշտոնական դիրքն օգտագործել է ծառայության շահերին հակառակ: Մասնավորապես, Շիրակի մարզի Մեծ Մանթաշ համայնքի «Մեծ Մանթաշի միջնակարգ դպրոց» ՊՈԱԿ–ի հիմնանորոգման աշխատանքների ընթացքում, կատարողական ակտերում նշված աշխատանքների ծավալները հավելագրելու միջոցով յուրացման եղանակով առանձնապես խոշոր չափերի շուրջ 11.010.020 դրամ գումար հափշտակելու պայմաններում, աշխատանքներն, ամբողջությամբ և պատշաճ կատարված լինելու մասին տվել է դրական եզրակացություններ, ինչի հետևանքով անզգուշությամբ առաջացել են ծանր հետևանքներ:

Իսկ «Ճաննախազիծ» ինստիտուտ ՍՊ ընկերության տեխնիկական հսկիչ Աշոտ Մամիկոնյանը մեղադրվում է այն բանում, որ տեխնիկական հսկողության իրականացնելով Շիրակի մարզի «Մեծ Մանթաշի միջնակարգ դպրոց» ՊՈԱԿ-ում նախատեսված և իրականացված հիմնանորոգման աշխատանքների նկատմամբ, իր լիազորությունները կազմակերպության շահերին հակառակ և ի օգուտ «Ն. Մ. Օհանյան» ՍՊ ընկերության փաստացի տնօրեն Հայկազ Էլոյանի օգտին օգտագործելով, առանց կատարողական ակտերի ծավալները կատարված լինելը ստուգելու, 2011-2012 թվականների ընթացքում ստորագրել է աշխատանքների լրիվ կատարված լինելու մասին թվով 13 կատարողական ակտեր, որոնց հիման վրա «Ն. Մ. Օհանյան» ՍՊ ընկերության փաստացի տնօրեն Հայկազ Էլոյանին հնարավորություն է ընձեռել ՀՀ պետական բյուջեից ստանալ փաստացի չկատարված 11.010.020 ՀՀ դրամ ծավալով աշխատանքների համար վարձատրություն, ինչի հետևանքով առաջացել են ծանր հետևանքներ, այն է՝ յուրացվել են պետբյուջեից հատկացված առանձնապես խոշոր չափերի գումարները։

Գոռ Քամալյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերով՝ Պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելը և նույն արարքը, որն անզգուշությամբ առաջացրել է ծանր հետևանքներ: Գևորգ Սոսյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 2-րդ մասով՝ Պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելը, որն անզգուշությամբ առաջացրել է ծանր հետևանքներ, իսկ Աշոտ Մամիկոնյանին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 214-րդ հոդվածի 2-րդ մասով՝ Առևտրային կամ այլ կազմակերպությունների ծառայողների կողմից լիազորությունները չարաշահելը, որն առաջացրել է ծանր հետևանքներ:

Բոլոր երեք ամբաստանյալները հայտարարեցին, որ առաջադրված մեղադրանքում իրենց մեղավոր չեն ճանաչում:

Դատարանի սահմանած ապացույցների հետազոտման կարգի համաձայն, այսօր սկսվեց գործի գրավոր ապացույցների հետազոտումը: Դրանց հետազոտումից հետո կհարցաքննվեն վկաները, վերջում՝ ամբաստանյալները:

Փաստինֆո

Դատավարական ղեկավարում իրականացնող դատախազը հաստատել է ՔԿՀ-ի պետի տեղակալ Դ. Մուրադյանի կողմից առանձնապես խոշոր չափերի կաշառք պահանջելու և ստանալու դեպքի առթիվ հարուցված քրեական գործով մեղադրական եզրակացությունը:

Գլխավոր դատախազության լրատվական ծառայությունից հայտնում են, որ մինչդատական վարույթում ձեռք բերված ապացույցների համաձայն`Դ. Մուրադյանը, 2011թ. դեկտեմբերի 1-ից մինչև 2013թ. փետրվարի 6-ը աշխատելով որպես ՀՀ ԱՆ «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի պետի տեղակալ, օժտված լինելով քրեակատարողական հիմնարկի օպերատիվ և բժշկական սպասարկման բաժինները համակարգելու լիազորությամբ, 2012թ օգոստոսից մինչև դեկտեմբերն ընկած ժամանակահատվածում առանձնապես խոշոր չափերի կաշառք է պահանջել և ստացել նույն քրեակատարողական հիմնարկում պատիժը կրող Ա. Հակոբյանից:
Նախաքննության տվյալներով Դ. Մուրադյանը միջին ծանրության հանցագործություններ կատարելու համար 5 տարի 6 ամիս ժամկետով ազատազրկման դատապարտված Ա. Հակոբյանից պահանջել և, որպես կաշառք, վերջինից անձամբ և նրա կնոջ միջոցով ստացել է ընդհանուր առմամբ 1.631.320 ՀՀ դրամին համարժեք 4.000 ԱՄՆ դոլար, ինչպես նաև 540.000 ՀՀ դրամ արժողության կահույք: Ձեռք բերված ապացույցների համաձայն` Դ. Մուրադյանը կաշառքը պահանջել է դատապարտյալին առանց բավարար հիմքերի քրեակատարողական հիմնարկի բուժմաս ընդունելու և տևական ժամանակ այնտեղ պահելու, կնոջ հետ ոչ պլանային երկարատև և կարճատև տեսակցություններ տրամադրելուն նպաստելու, ինչպես նաև` պատժախցի վերանորոգումը թույլատրելու, այն կահավորելու և սահմանված կարգի խախտմամբ, բջջային հեռախոս պահելու ու դրանից օգտվելու թույլատրության համար:

Նախաքննությամբ պարզվել է նաև, որ 2012թ ընթացքում նույն դատապարտյալի պայմանական վաղաժամկետ ազատմանն իր լիազորությունների շրջանակում նպաստելու համար Դ. Մուրադյանը 2 անգամ կաշառք է պահանջել և ստացել, ապա վերադարձրել` չկարողանալով լուծել նրա պայմանական վաղաժամկետ ազատման հարցը:

ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում իրականացված նախաքննությամբ ձեռք բերված ապացույցների հիման վրա Դ. Մուրադյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով:

Քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան` ըստ էության քննելու:

Հուլիսի 1-ին ՀՀ Կոտայքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում՝ դատավոր Յուրի Բաղդասարյանի նախագահությամբ, կսկսվի Արամուս գյուղի Վլադիկ Առաքելյանի անվան միջնակարգ դպրոցի 2011-2012 թթ. ուսումնական տարվա ընթացքում 12-րդ դասարանի աշակերտուհի Մարիամ Արշակյանի մահվան գործով դատավարությունը: Ամբաստանյալները երեքն են՝ «Աբովյանի ԲԿ» ՓԲ ընկերության վիրաբույժ Վահագն Կիրակոսյանը, նույն բժշկական կենտրոնի թերապևտիկ բաժանմունքի օրդինատոր Նարինե Ամիրխանյանը և հիվանդանոցային ծառայության վերակենդանացման բաժնի հերթապահ բժիշկ անեսթեզրոլոգ–ռեամատոլոգ Աշխարհաբեկ Մեհրաբյանը: Բոլոր երեք բժիշկները մեղադրվում են ՀՀ քրեական օրենսգրքի 130-րդ հոդվածի 2-րդ մասով` բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների կողմից մասնագիտական պարտականությունները չկատարելը կամ ոչ պատշաճ կատարելը։

Ըստ մեղադրանքի՝ բժիշկներն, ունենալով բարձրագույն բժշկական կրթություն, հանդիսանալով բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող անձ, իրենց մասնագիտական պարտականությունները կատարել են ոչ պատշաճ, դրանց նկատմամբ դրսևորել են անփույթ վերաբերմունք, որը 2012 թվականի մայիսի 20-ին Ժամը 22:00-ի սահմաններում անզգուշությամբ առաջացրել է բուժվող հիվանդ Մարիամ Արշակյանի մահը:

Սկզբնապես ՀՀ ոստիկանության Քննչական գլխավոր վարչության հատկապես կարևոր գործերով քննության վարչությունում քննվող քրեական գործով հիշյալ հոդվածով մեղադրանք էր առաջադրվել նաև «Աբովյան» բժշկական կենտրոնի բժիշկ-վնասվածքաբան Երեմ Շմավոնյանին, սակայն նրա մասով մեղադրանքը նախաքննության ընթացքում հերքվել է և նախաքննական մարմնի կողմից 2013թ. մայիսի 22-ին որոշում է կայացվել նրա նկատմամբ իրականացվող քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին` բժշկի արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով:

Բժիշկ Երեմ Շմավոնյանի պաշտպան Երեմ Սարգսյանը «Փաստինֆո»-ի թղթակցին հայտնել է, որ բժիշկներին առաջադրված մեղադրանքի հիմքում ի սկզբանե դրված է եղել հանձնաժողովային դատաբժշկական փորձաքննության եզրակացությունը, որի համաձայն` Մարիամ Արշակյանի մահը վրա է հասել ճարպային էմբոլիայից` ձախ ազդրի միջին երրորդականի փակ կոտրվածքի հետևանքով:

Փորձագիտական հանձնաժողովը հանգել էր այն եզրակացության, որ Մարիամ Արշակյանին բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող վերը նշված բժիշկները բուժման ընթացքում թույլ են տվել մի շարք բժշկական սխալներ, որոնց պատճառով էլ ժամանակին չեն կարողացել կանխատեսել Մ.Արշակյանի մոտ առաջացած ճարպային էմբոլիան, հետևաբար նաև համապատասխան բուժում չեն իրականացրել, որի արդյունքում էլ հիվանդը մահացել է:

Ըստ պաշտպանի` փորձագետների կողմից տրված այդ եզրակացությունը զուրկ է եղել որևէ պատճառաբանությունից և գիտական հիմնավորումից, դրանում ներառված են եղել ընդամենը դատաբժշկական բնագավառի այդ մասնագետ-փորձագետների սուբյեկտիվ կարծիքներն ու դատողությունները: «Փորձագետները նշել էին այն ենթադրյալ սխալները, որոնք բժիշկներն, ըստ իրենց, թույլ էին տվել, այն ենթադրյալ բժշկական միջոցառումները, որոնք կատարելու դեպքում հնարավոր է, որ ժամանակին ախտորոշեին ճարպային էմբոլիան, ապա նաև բուժեին այն: Սակայն իրենց հետևությունները կատարելիս փորձագետները հղում չէին կատարել այն նորմատիվ-իրավական փաստաթղթերին, որոնք սահմանում են բժշիկների պարտականությունները եզրակացությունում նշված` չկատարված ախտորոշիչ և բուժական հետազոտությունները և գործողությունները կատարելու մասով, ինչի պատճառով էլ անհասկանալի է եղել, թե նշված հետևություններին հանգելու համար փորձագետներն ի՞նչ մեթոդիկա են կիրառել: Եթե նրանք որպես ուղեցույց են ընդունած եղել համապատասխան միջազգային փորձը, ապա այդ դեպքում էլ հղում չէին կատարել նաև որևէ մասնագիտական գրականության վրա»,- ասաց պաշտպանը:

Հենց նշված պատճառաբանություններով էլ Ե.Սարգսյանը նախաքննական մարմնին միջնորդություն է ներկայացրել կրկնակի դատաբժշկական հանձնաժողովային փորձաքննություն նշանակելու մասին, որում հղում կատարելով ճարպային էմբոլիայի վերաբերյալ միջազգային ճանաչված մասնագետների հեղինակած մասնագիտական կոնկրետ գրականությանը, դրանցում նշված հիմնավորումներով, ինպես նաև հիվանդության պատմագրում առկա տվյալներով հերքել է փորձագետների հանձնաժողովի կողմից իր պաշտպանյալին վերագրված բժշկական սխալները և բացթողումները:

Ներկայացված միջնորդությունը նախաքննական մարմնի կողմից բավարարվել է և նշանակվել կրկնակի դատաբժշկական հանձնաժողովային փորձաքննություն: Նոր հանձնաժողովն իր կողմից տրված նոր եզրակացությամբ հիմնավոր է համարել պաշտպանության կողմի ներկայացրած պատճառաբանությունները և գտել է, որ կոնկրետ բժիշկ Ե.Շմավոնյանի կողմից հիվանդին ցուցաբերվել է անհրաժեշտ և բավարար ծավալով բժշկական օգնություն, նրա կողմից բժշկական սխալ թույլ չի տրվել և, հետևաբար, հիվանդի մահը բժիշկ Ե.Շմավոնյանի կողմից իրականացված սխալ գործողությունների կամ դրսևորած անգործության հետևանք չի հանդիսանում:

Հատուկ քննչական ծառայությունում քննվող աղմկահարույց գործերի, ծառայության առաջիկա տարիների գերխնդիրների, կադրային ջարդի ու Սյունիքի նախկին մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանի տան շրջակայքում տեղի ունեցած սպանության վերաբերյալ «Արմենպրես» լրատվական գործակալության հարցերին է պատասխանել ՀՀ Հատուկ քննչական ծառայության պետ, Արդարադատության երրորդ դասի պետական խորհրդական Վահրամ Շահինյանը:

— Պրն Շահինյան, Հատուկ քննչական ծառայությունն առաջիկա տարիներին իր գերխնդիրը ո՞րն է համարում։

— Հատուկ քննչական ծառայության գերխնդիրը հանցագործությունների դեմ առավել արդյունավետ պայքարի կազմակերպումն ու ՀՀ Սահմանադրությամբ երաշխավորված մարդու իրավունքների ու օրինական շահերի պաշտպանությունն է։ Այս գերխնդիրը լուծելու համար, անշուշտ, անհրաժեշտ են մի շարք օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պայմաններ, որոնք հնարավորություն կտան առավել սեղմ ժամկետում լուծել այն խնդիրները, որոնք այսօր դրված են Ծառայության առջև։

Օրինակ՝ օբյեկտիվ պայմաններից, առաջին հերթին, նկատի ունեմ մեր երկրում վերջին տարիներին արձանագրված հանցավորության մակարդակի կայունացումը, հանցավորության շարժընթացում ու կառուցվածքում տեղի ունեցող դրական փոփոխությունները, հանցագործությունների աճի պատճառների ու նպաստող պայմանների վերացմանն ուղղված արդյունավետ միջոցների կիրառումը, հանցագործությունների դեմ պատշաճ պայքար կազմակերպելու համար անհրաժեշտ օրենսդրական դաշտի կատարելագործումը, հանցագործությունների կանխմանն ուղղված միջոցների համակարգի զարգացումը և այլն։

Ինչ վերաբերվում է սուբյեկտիվ պայմաններին, ապա դրանք կապ ունեն անհատական, սոցիալական, կազմակերպական բնույթի բազմաթիվ գործոնների հետ, որոնցից առանձնահատուկ կցանկանայի նշել մեր քննիչների մարդկային ու մասնագիտական որակները, նյութական ապահովվածության մակարդակը, նախաքննության՝ որպես իրավական-կազմակերպական գործառույթի իրականացման զուտ տվյալ անձին բնորոշ առանձնահատկությունները և այլն։

— Հանցագործությունների բացահայտման գործում ուշադրությունը ո՞ր ուղղության վրա է կենտրոնացված լինելու։

— Իմ պատկերացմամբ, այս կառույցը պետք է լինի մեր երկրի ամենաարհեստավարժ, սկզբունքային ու անաչառ քննչական կառույցը, որն ի զորու կլինի կատարել ամենաբարդ, բազմադրվագ, ցանկացած բնույթի, այդ թվում՝ ծանր ու առանձնապես ծանր հանցագործությունների փաստերով հարուցված քրեական գործերի նախաքննությունը։ Անշուշտ, այս որակներին կարելի է հասնել միայն արհեստավարժության նոր նշաձող սահմանելու և կադրային ճիշտ մոտեցումներ ունենալու պարագայում։ Սրա հետ մեկտեղ, ցավով պետք է նշեմ, որ վերջին տարիներին պրոֆեսիոնալ շատ քննիչներ նյութական ապահովության շարժառիթներով թողել են քննչական աշխատանքն ու տեղափոխվել այլ՝ ավելի բարձր աշխատավարձ առաջարկող մասնավոր կառույցներ կամ, առավել հաճախ՝ սկսել են զբաղվել փաստաբանական գործունեությամբ։ Այս հանգամանքը խիստ դժվարացրել է մեր աշխատանքը երիտասարդ, մասնագիտական պատշաճ մակարդակ և բարոյական անհրաժեշտ հատկանիշներ ունեցող բանիմաց կադրերի որոնման հարցում։

Օգտվելով առիթից, ուզում եմ դիմել մեր քննչական կորպուսի այն կադրերին, ովքեր ունեն վերը նշված հատկանիշները, դիմեն և մասնակցեն Ծառայության կողմից հայտարարված մրցույթին և, մրցույթը հաջողությամբ անցնելուց հետո, համալրեն մեր շարքերը։

Կարծում եմ՝ մոտ ապագայում Ծառայության հետ շփվող քաղաքացիները կհամոզվեն, որ փոխվել է Հատուկ քննչական ծառայության աշխատանքի ոճն ու գործելակերպը, և եթե մարդն օրենքը չի խախտել, ապա Ծառայության աշխատակիցների հետ շփումներ ունենալուց երբեք չի մտահոգվի, կհամոզվի, որ հնարավոր ամեն ինչ արվելու է, որպեսզի ապահովվեն ՀՀ Սահմանադրությամբ և մյուս օրենքներով երաշխավորված մարդու իրավունքները։ Ի վերջո, «Հատուկ քննչական ծառայության մասին» ՀՀ օրենքը ևս ամրագրել է, որ հատուկ քննչական ծառայությունն իրականացվում է օրինականության, մարդու և քաղաքացու իրավունքներն ու ազատությունները, պատիվը և արժանապատվությունը հարգելու, մարդասիրության ու հրապարակայնության սկզբունքների պահպանմամբ։

— Պրն Շահինյան, Ձեր պաշտոնավարման ընթացքում արդեն մի շարք աշխատակիցների եք հեռացրել, արդյո՞ք, դա կադրային ջարդ չի ենթադրում։

— Ծառայության որոշ աշխատակիցների՝ սեփական դիմումի համաձայն աշխատանքից ազատվելը բնավ կադրային ջարդ չի ենթադրում։ Ասեմ, որ պարզապես ոմանք անցել են երկարամյա ծառայության կենսաթոշակի, ոմանք էլ՝ ցանկություն են հայտնել տեղափոխվել այլ աշխատանքի։

Պաշտոնավարման առաջին իսկ օրը հրավիրված խորհրդակցության ժամանակ աշխատակիցներին ասել եմ, որ զուտ Ծառայության ղեկավարի փոփոխությունը բացասաբար չի անդրադառնալու որևէ մեկի վրա, միաժամանակ նրանց առջև հստակ պահանջ է դրվել ունենալ այն որակները և բավարարել այն պահանջներին, որոնց մասին արդեն նշեցի։ Բացի այդ, Ծառայությունում օրենքի ուժը պետք է իրացնել ուժի չդիմելով, նախապատվությունը ավելի շատ տալ ինտելեկտուալ, հոգեբանական լծակներին, որոնց շնորհիվ նաև մարդկանց վստահությունն է աճում Հատուկ քննչական ծառայության հանդեպ: Սա ինքնուրույն ձեռքբերում է, և ասեմ, որ այն դարձել է Հատուկ քննչական ծառայության գործելաոճը:

— Ծառայության աշխատանքին խոչընդոտող, անլուծելի ի՞նչ խնդիրներ կան։

— Ծառայության աշխատանքին խոչընդոտող որևէ լուրջ կամ անլուծելի խնդիրներ չկան։ Միակ խնդիրը թերևս կադրայինն է: Այս առնչությամբ Ծառայության ղեկավարությունը որևէ ջանք չի խնայում այս հարցը սեղմ ժամկետում և հընթացս լուծելու համար։ Ավելին՝ օգտվելով առիթից ես պետք է իմ շնորհակալությունը հայտնեմ հանրապետության ղեկավարությանը, քանի որ մեր ամենօրյա աշխատանքում զգում ենք աշխատանքի պայմանները բարելավելուն միտված միջոցառումները, որոնք, ինչ խոսք, կնպաստեն Ծառայության աշխատանքների արդյունավետության բարձրացմանը, առավել որակյալ կադրերով համլրելու և կոռուպցիոն ռիսկերից զերծ մնալու գործընթացին։

— Մամուլով և էլեկտրոնային լրատվամիջոցներով հաճախ է քննադատություն հնչում Հատուկ քննչական ծառայության հասցեին, որ վերջինս չի զբաղվում այս կամ այն պաշտոնատար անձանց ունեցվածքի ձեռք բերման օրինականության ստուգմամբ, որոնց թվում հիշատակվում են հատկապես Երևանի քաղաքապետն ու ՀՀ վերահսկիչ պալատի նախագահը։

— Հաշվի առնելով հարցի կարևորությունն ու դրա շուրջ ձևավորված հասարակական մեծ հնչեղությունը, առավել խորությամբ ու սպառիչ պատասխանելու համար կուզեի նախ վերլուծել քրեադատավարական օրենսգրքում ամրագրված՝ քրեական գործ հարուցելու համար անհրաժեշտ երկու պայմանների՝ առիթների ու հիմքերի հասկացությունները, ինչպես նաև այդ կապակցությամբ քրեական դատավարության իրավունքի գիտության մեջ ընդունված մոտեցումները, քանզի հարցը շատ նեղ, մասնագիտական բնույթ ունի, որի պատճառով հանրության շրջանում այն տարաբնույթ մեկնաբանությունների ու թյուր ըմբռնումների տեղիք է տվել:

Այսպես, ՀՀ քրեական դատավարության գործող օրենսգիրքը թեև դատախազին, քննիչին, հետաքննության մարմնին պարտավորեցնում է իրենց իրավասության շրջանակներում քրեական գործ հարուցել օրենսգրքով նախատեսված առիթների և հիմքերի առկայության դեպքում և սպառիչ կերպով սահմանում է այդ առիթները, սակայն, ցավոք, այն, ի տարբերություն նախկին օրենսգրքի, որևէ կերպ չի անդրադառնում քրեական գործ հարուցելու հիմքերին ու չի տալիս վերջիններիս օրենսդրական բնորոշումը։

Մասնավորապես, քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված՝ քրեական գործ հարուցելու առիթներն են հանցագործության մասին ֆիզիկական և իրավա­բա­նական անձանց, ինչպես նաև լրատվական միջոցների հաղորդումները, հետաքննության մարմնի, քննիչի, դատախազի, դատարանի, դատավորի կողմից հանցագործությունների մասին տվյալների, հանցագործության նյութական հետքերի և հետևանքների հայտնաբերումը:

Հանցագործության մասին հաղորդումը, որպես քրեական գործ հարուցելու առիթ, իրենից ներկայացնում է ֆիզիկական, իրավաբանական անձի գրավոր կամ բանավոր դիմումը քրեական հետապնդում իրականացնող մարմնին’ կոնկրետ հանցագործության տարրեր պարունակող նա­խա­պատրաստվող կամ կատարված հանցագործության մասին տեղեկատվությամբ:

Այսինքն՝ առիթը պայման է, որի առկայության դեպքում օրենքը լիազորում է իրավասու մար­մին­­նե­րին և պաշտոնատար անձանց կատարել գոր­ծողութ­յուն­ներ, որոնք իրենց ամբողջականությամբ ներկայացնում են քրեական դատավա­րութ­յան սկզբնական փուլում իրականացվող գործողությունների բովանդակությունը:

Ինչ վերաբերում է քրեական գործ հարուցելու հիմքերին, ապա դրանց բնութագիրը տրվում է քրեական դատավարության իրավունքի գիտության կողմից, ըստ որի քրեական գործ հարուցելու հիմքը հանդիսանում են կոնկրետ հանցա­գոր­ծութ­յան հատկանիշներ մատնանշող բավարար տվյալները։ Քրեական գործ հարուցելու հիմքի այս բնորոշումն իր արտացոլումն է գտել նաև ՀՀ վճռաբեկ դատարանի համապատասխան նախադեպային որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշման մեջ։

Քրեական գործի հարուցման առիթները պետք է բովանդակեն տեղեկություն հանցա­գոր­ծութ­յան հատկանիշներ մատնանշող բավարար տվյալների առկայության մասին:

Միայն այս դեպքում դրանք կարող են հիմք հանդիսանալ ստուգելու և քրեական գործ հարուցելու կամ հարուցումը մեր­ժելու որոշում ընդունելու համար: Այսինքն’ քրեական գործ հարուցելու հիմք կարող է հան­դի­սանալ ոչ թե ցանկացած, դեկլարատիվ ու չփաստարկված, սոսկ հռետորական հայտարարությունը, այլ միայն կոնկրետ հանցագործության մասին բավարար տվյալներ մատնանշող հաղորդումը:

Մինչդեռ Ձեր հարցում նշված պաշտոնատար անձանց վերաբերյալ լրատվա­միջոցների հրապարակումները հանցագործության հատկանիշներ մատնանշող, նա­խա­պատ­րաստ­վող կամ արդեն կատարված հանցագործության մասին որևէ տեղեկություն չեն պա­րունակել, ուստի այդ կապակցությամբ քրեադատա­վա­րական բնույ­թի որոշումներ չէին կարող կայացվել:

— Պարոն Շահինյան, գիտեմ, որ Հատուկ քննչական ծառայությունում է քննվում նաև ՀՀ ոստիկանության աշխատակիցների մասնակցությամբ ստեղծված ֆինանսական բուրգի պատմությունը։ Ի՞նչ փուլում է այս քրեական գործը։ Արդյո՞ք քրեական գործով կանմեղադրյալներ: Հետաքրքիր է՝ նրանց շարքում չկա՞ն հանրությանը հայտնի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ։

— Այսպես կոչված, ֆինանսական բուրգի վերաբերյալ քրեական գործն իր բնույթով բարդ է ու բազմադրվագ, և քննությունը մեծ ուժեր ու տևական ժամանակ է պահանջում։ Ասեմ, որ քրեական գործով կազմվել է քննչական խումբ։ Նկատի ունենալով, որ նախաքննությունը գտնվում է ապացույցների հավաքման փուլում, նաև անմեղության կանխավարկածից ու նախնական քննության տվյալների հրապարակ­ման անթույլատրելիությունից ելնելով՝ առայժմ ձեռնպահ կմնամ գործի մանրամասներին անդրադառնալուց, միայն կասեմ, որ նախաքննության ներկա փուլում քրեական գործով որպես մեղադրյալ ներգրավված անձինք չկան։

— Օրեր առաջ ՀՀ ֆինանսների նախարարության ֆինանսական վերահսկողությանտեսչության պետը հայտարարեց, որ կատարված ստուգումներով պետական աջակցությանծրագրի շրջանակներում ՀՀ մարզերի համայնքներին հատկացված դիզելային վառելիքիբաշխման ընթացքում հայտնաբերվել են չարաշահումների դեպքեր և ստուգումներինյութերն ուղարկվել են Հատուկ քննչական ծառայություն։ Այդ նյութերն արդյո՞ք ստացվելեն, և ինչպիսի՞ն է լինելու Ծառայության մոտեցումը հիշատակված չարաշահումներին։

— Ասեմ, որ արդեն հարուցվել է չորս քրեական գործ ՀՀ Կառավարության 2012-2013թթ. մի շարք որոշումներով հողօգտագործողներին մատչելի գներով դիզելային վառելանյութ և ազոտական պարարտանյութ տրամադրելու գործընթացում Արարատի, Գեղարքունիքի, Կոտայքի և Շիրակի մարզպետարանների պաշտոնատար անձանց կողմից կատարված յուրացման, պաշտոնեական կեղծիքի և պաշտոնեական դիրքի չարաշահման դեպքերի առիթով:

Բազմակողմանի, օբյեկտիվ և լրիվ նախաքննություն ապահովելու նպատակով հիշյալ չորս քրեական գործերը, նաև Վայոց ձորի մարզպետարանի աշխատակիցների կողմից կատարված նույն բնույթի հանցագործությունների վերաբերյալ մայիսի 3-ից քննվող քրեական գործը միացվել են մեկ վարույթում:

Այդ քրեական գործով ներկա դրությամբ մեղադրվում են ՀՀ Վայոց ձորի մարզպետարանի գյուղատնտեսության և բնապահպանության վարչության պետը, ինչպես նաև Վայոց ձորի նախկին մարզպետի մտերիմ անձանցից մեկը, և նրանց նկատմամբ որպես խափանման միջոց է կիրառված կալանավորումը։ Քրեական գործի նախաքննությունը շարունակվում է, միջոցներ են ձեռնարկվում հանցագործությամբ պետությանը պատճառված վնասը վերականգնելու (ներկա դրությամբ վերականգնվել է շուրջ 8 մլն դրամ), ինչպես նաև չարաշահումներին մասնակից մյուս պաշտոնատար անձանց պարզելու և նրանց քրեական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը լուծելու ուղղությամբ։

— Միջազգային կառույցների կողմից մեր պետության առջև պարտավորություններ են դրվելոստիկանության և քրեակատարողական հիմնարկներում խոշտանգումների և այլ դաժան,անմարդկային կամ նվաստացնող վերաբերմունքի կապակցութ­յամբ գործերի քննությանարդյունավետության բարձ­րաց­ման և դրանց դեմ պայքարի ուժեղացման անհրաժեշտության առումով։ Նման բնույթի գործերով ՀՔԾ-ն զբաղվու՞մ է ։

— Նախ նշեմ, որ արդեն 20 տարի է, ինչ Հայաստանի Հանրապետությունը միացել է «Խոշտանգումների և այլ դաժան, անմարդկային կամ նվաստացնող վերաբերմունքի և պատժի մասին» ՄԱԿ-ի կոնվենցիային, և ոստիկանության ու պետական այլ մարմինների պաշտոնատար անձանց կողմից վատ վերաբերմունքի վերաբերյալ գործերի քննությունն իրականացնում է հենց Հատուկ քննչական ծառայությունը և այդ բնույթի գործերի քննությունը դարձել է Ծառայության գործու­նեութ­յան կարևոր գործառույթներից մեկը։

Ունենք այդ կապակցությամբ հարուցված քրեական գործեր և բազմաթիվ նյութեր։ Բոլոր գործերով և նյութերով աշխատում ենք ապահովել արդյունավետ և անաչառ քննություն, հաշվի առնելով Եվրոպայի խորհրդի Խոշտանգումների կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի սահմանած չափանիշները:

Ուրախությամբ պետք է նշեմ, որ խնդրի կարևորությունը գիտի նաև ՀՀ ոստիկանության ղեկա­վարությունը, որը միանշանակ համակարծիք է մեզ հետ այն հարցում, որ բռնությամբ, խոշտան­գումներով, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբեր­մունքով հան­ցագործությունների բացահայտումն անթույլատրելի ու անընդունելի է, և համատեղ ջանքերով մենք պետք է փորձենք ի սպառ վերացնել նման անթույլատրելի դրսևորումները և ապահովենք ՄԱԿ-ի վերոհիշյալ Կոնվենցիայի արդյունավետ կիրա­ռու­մը։

— Պարոն Շահինյան, և թերևս վերջին հարցը։ Հատուկ քննչական ծառայության ուշադրության կենտրոնո՞ւմ է Սյունիքի նախկին մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանի տան շրջակայքում տեղիունեցած աղմկոտ սպանության պատմությունը։

— Նկատի ուենալով, որ հիշատակված դեպքի առթիվ հարուցված քրեական գործի նախաքննությունը Հատուկ քննչական ծառայությունը չի իրականացնում, ուստի նպատակահարմար չեմ համարում անդրադարձ կատարել այլ քննչական մարմնի վարույթում քննվող քրեական գործի նախաքննությանը։

Հարցազրույցը վարել է Վարդան Սարգսյանը

ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում ավարտվել է 2013 թվականի մայիսի 1-ին Արարատի մարզի Քաղցրաշեն գյուղում մի խումբ անձանց կողմից բռնությամբ զուգորդված խուլիգանություն կատարելու դեպքի առթիվ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի հատկանիշներով հարուցված քրեական գործի նախաքննությունը:
Նախաքննության ընթացքում պարզվել է, որ է 2013 թվականի մայիսի 1-ին` ժամը 14-30-ի սահմաններում, Քաղցրաշեն գյուղի բնակիչներ՝ ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ Արտաշատի ՏՀՏ գլխավոր հարկային տեսուչ Ավագ Գալստյանը, որդու՝  Սիփան Գալստյանի, և եղբորորդու՝  Նարեկ Գալստյանի հետ չնչին առիթով՝ խուլիգանական մղումներով աղմկելով ու բարձրաձայն հայհոյանքներ տալով մտել են հարևանությամբ բնակվող Գագիկ Հարությունյանի տան բակ, ապա նաև՝ տուն, որտեղ, անտեսելով տանը գտնվող կանանց, անչափահաս երեխաների, ինչպես նաև աղմուկից փողոցում հավաքված բազմաթիվ հարևանների ներկայությունը, բացահայտ անհարգալից և արհամարհական վերաբերմունք դրսևորելով հասարակության նկատմամբ, հայհոյանքները շարունակելով հարձակվել և կոպիտ ֆիզիկական ուժի գործադրմամբ ձեռքերով և ոտքերով բազմաթիվ հարվածներ են հասցրել 66-ամյա Գագիկ Հարությունյանին: Նարեկ Գալստյանը, խոհանոցից վերցնելով մետաղյա կաթսա և այն որպես զենք օգտագործելով, դիտավորությամբ հարվածել է Գագիկ Հարությունյանի գլխին, ով ուշաթափվել և վայր է ընկել: Նույն գործողությունը կատարել է նաև Սիփան Գալստյանը հասարակական կարգի խախտումը խափանելու նպատակով վիճաբանությանը միջամտած՝ Գագիկ Հարությունյանի հարս Անահիտ Հարությունյանի նկատմամբ, ում՝ որպես զենք օգտագործվող առարկայով հարվածելուց և վայր գցելուց հետո շարունակել է խուլիգանական գործողությունները, նույնիսկ՝ այդ վիճակում ոտքով հարվածել է վերջինիս որովայնին:
Ավագ, Սիփան և Նարեկ Գալստյանների խուլիգանական գործողությունները հաջողվել է դադարեցնել միայն վիճաբանության ու հայհոյանքների ձայներից հավաքված բազմաթիվ հարևանների ու պատահական անցորդների ակտիվ միջամտության շնորհիվ:
Ավագ Գալստյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով, իսկ Սիփան և Նարեկ Գալստյաններին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 4-րդ մասով:
Քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ հանձնվել է հսկող դատախազին՝  այն հաստատելու և Արարատի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարան ուղարկելու համար:

ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում ավարտվել է ՀՀ ԱՆ «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի պետի օպերատիվ գծով նախկին տեղակալ Դավիթ Մուրադյանի կողմից դատապարտյալ Արտակ Հակոբյանից առանձնապես խոշոր չափերի դրամ և գույք կաշառք ստանալու դեպքի առթիվ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով հարուցված քրեական գործի նախաքննությունը:
Նախաքննությամբ պարզված տվյալների համաձայն` Դավիթ Մուրադյանը, հանդիսանալով պաշտոնատար անձ, կաշառք տվողի օգտին իր լիազորությունների շրջանակում գործողություն կատարելու, իր պաշտոնեական դիրքն օգտագործելով այդպիսի գործողություն կատարելուն նպաստելու, ծառայության գծով հովանավորչության համար դատապարտյալ Արտակ Հակոբյանից և նրա կնոջից՝  Հայաստան Հակոբյանից, պահանջել ու ստացել է առանձնապես խոշոր չափերի դրամ և գույք:

ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության լրատվական ծառայությունից հայտնում են, որ 2013թ. հունիսի 24-ին քրեական գործն ուղարկվել է նախաքննության օրինականության նկատմամբ հսկողություն իրականացնող դատախազին՝ Դավիթ Մուրադյանի նկատմամբ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 311-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ կետով կազմված մեղադրական եզրակացությունը հաստատելու և քրեական գործը դատարան ուղարկելու համար:

«Հայկական ժամանակ» օրաթերթի հունիսի 26-ի  համարում ««Զմեյը»  «Հայկական Ջեյմս Բոնդ»  հոդվածում հիշատակված է Բելգիայում բնակվող  ոմն  Աշոտ Օ-ն, որն ներկայացված է իբր ԱԱԾ գործակալ «Զմեյ» ծածկանունով և իբր «ժամանակին ավտոմեխանիկի հաստիքով ընդունվել է ԱԱԾ»:

Այդ և բերված այլ «փաստերը», որտեղ հիշատակվում է ԱԱԾ անունը ուղղակի ծիծաղ են առաջացնում և վկայում են այն մասին, որ գործ ունենք ոչ թե մասնագիտական անպարտաճանաչության ու անգրագիտության, այլ ավելի վտանգավոր երևույթի հետ. ակնհայտ է պետական կարևորագույն կառույցի վարկաբեկելու, նրա հանդեպ հանրության վստահությունը խարխլելու և ընթերցողին մոլորեցնելու միտում:

ՀՀ ԱԱԾ Մամուլի կենտրոն

ՀՀ գլխավոր դատախազությունում հարուցվել է քրեական գործ` համալսարանի երկու ավագ հաշվապահների կողմից առանձնապես խոշոր չափերով յուրացում կատարելու փաստի առթիվ:

Երևանի պետական համալսարանի ռեկտորի կողմից ստացված հաղորդման հիման վրա նախապատրաստված նյութերով պարզվել է, որ նշված կրթական հաստատության երկու ավագ հաշվապահները, իրենց պաշտոնեական դիրքն օգտագործելով, խախտելով ռեկտորի հրամանի պահանջները, 2010-2012թթ. ընթացքում համալսարանի ուսանողներից կանխիկ գանձել են առանձնապես խոշոր չափերով ուսման վարձավճարներ:

Ըստ ռեկտորի` թիվ 188&26 հրամանի` 2013թ. հունվարի 1-ից արգելվել է կանխիկ դրամով վճարումների կատարումը, այդ թվում` աշխատավարձերի, դրան հավասարեցված վճարների, կրթաթոշակների վճարումը, ուսանողներից ուսման վարձավճարների կանխիկ գանձումը և պահանջվել է դրանք կատարել բանկային փոխանցման միջոցով:

Ուսանողների կողմից կանխիկ մուծված վարձավճարների դիմաց հաշվապահները տրամադրել են վարձավճարները վճարելու վերաբերյալ կտրոններ, սակայն այդ գումարները համալսարանի դրամարկղ չեն մուտքագրել` յուրացնելով մի քանի տասնյակ միլիոնների հասնող գումարներ:

Փաստի առթիվ հարուցվել է քրեական գործ` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 179-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին և նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետերով:

Քրեական գործի նախաքննությունը հանձնարարվել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր ոստիկանության քննչական գլխավոր վարչության ՀԿԳ քննության վարչությանը:

ՀՀ Նախագահի վերահսկողական ծառայությունից ստացված հաղորդման հիման վրա ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում նախապատրաստված նյութերով պարզվել է, որ «Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարան (Պոլիտեխնիկ» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության պաշտոնատար անձինք, օգտվելով ՀՀ պետական կառավարման մարմինների առանձին պաշտոնատար անձանց կողմից ծառայության նկատմամբ անփույթ վերաբերմունքի հետևանքով իրենց պարտականությունները ոչ պատշաճ կատարելու հանգամանքից, վատնել են ՀՀ Կառավարության 2010թ. մայիսի 13-ի թիվ 654-Ն որոշմամբ անհատույց օգտագործման իրավունքով պետական ոչ առևտրային կազմակերպությանն ամրացված, պետական սեփականություն հանդիսացող առանձնապես խոշոր չափերի` 18.286.607 ՀՀ դրամ արժողությամբ թանկարժեք մետաղներից պատրաստված իրերը` 2012թ. մարտի 28-ին «Երևանի» Ադամանդ՚ ապրանքա-հումքային բորսա» ՓԲ ընկերության միջոցով 2.251.605 ՀՀ դրամով ապօրինի օտարել` վաճառել են այլ անձի:

Նախապատրաստված նյութերով ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում հարուցվել է քրեական գործ` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 179-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետով և 315-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, կատարվում է նախաքննություն:

ՀՀ Ազգային անվտանգության ծառայության Քննչական վարչությունում լրտեսության վերաբերյալ  քննվող քրեական գործի  շրջանակներում իրականացված քննչական և օպերատիվ–հետախուզական միջոցառումների արդյունքում սույն թվականի հունիսի 22-ին ձերբակալվել է ՀՀ պաշտպանության նախարարության N  զորամասի պայմանագրային զինծառայող, Կապան քաղաքի բնակչուհի, չամուսնացած, 1982թ. ծնված Մանե Արտաշեսի Մովսիսյանը:

ՀՀ ԱԱԾ կողմից ձեռք են բերվել անհերքելի փաստեր, որոնք վկայում են, որ Մ. Մովսիսյանը 2012թ. հունվարից` մինչ  զինծառայության անցնելը, համացանցի միջոցով ծանոթացել է «Օդնոկլասսնիկի», mail.ru agent և §Facebook¦  սոցցանցերում §S Dr¦, §Seryan Dervisyan¦,  §Tigran Dervisyan¦ պրոֆիլներով  հանդես եկող, Թուրքիայի տարածքում գործող Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների աշխատակցի հետ և վերջիններիս նամակագրական կապը  շարունակվել է նաև Մ. Մովսիսյանի ՀՀ ՊՆ-ում ծառայության անցնելուց հետո: Առկա տվյալների համաձայն, Մ. Մովսիսյանն Ադրբեջանի հատուկ ծառայություններին է փոխանցել ծառայության ընթացքում իրեն հասանելի դարձած ՀՀ վերաբերյալ ռազմական բնույթի պետական և ծառայողական գաղտնիք պարունակող տեղեկություններ:

ՀՀ ԱԱԾ Մամուլի կենտրոնից հայտնում են, որ նմանատիպ հանցագործություն կատարելու համար ԼՂՀ ԱԱԾ կողմից ձերբակալվել են 2 անձիք, որոնցից մեկը հանդիսանում է ԼՂՀ ՊԲ զինծառայող: Վերջիններս ևս համացանցի միջոցով հավաքագրվել էին վերոնշյալ պրոֆիլներով հանդես եկող Ադրբեջանի  հատուկ ծառայությունների աշխատակցի կողմից և այժմ ԼՂՀ դատարանում նրանց հանդեպ ընթանում է դատաքննություն: