ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի մշտական ներկայացուցչության ղեկավար Յաշար Ալիեւի նամակը, որը հասցեագրված է կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշին, տարածվել է որպես Գլխավոր ասամբլեայի եւ անվտանգության խորհրդի փաստաթուղթ: Այս մասին հայտնում է Ազերթաջը՝ հրապարակելով նամակի բովանդակությունը։

Նամակում թվարկված են ԶԼՄ-ներում պարբերաբար շրջանառվող ադրբեջանական «ապացույցները», որոնք հիմնված են շինծու նյութերի վրա։ Հետաքրքիրն այն է, որ ադրբեջանցի պաշտոնյան առաջին պատերազմում որպես անհետ կորած նշել է 3890 թիվը՝ այդպիսով հերքելով գրեթե 5 հազար անհետ կորածների թիվը, որին պարբերաբար հղում են կատարում Ադրբեջանում։ Ադրբեջանցի պաշտոնյան «ՄԱԿ-ի ուշադրությանն է ներկայացրել հայերի վայրագությունների փաստերը»՝ որպես «ապացույց» նշելով իբր հայտնաբերված գերեզմանները։ Հիշեցնենք, որ գերեզմանները  խորհրդավոր կերպով «գտնվել են» նույն ժամին եւ պահին, երբ այնտեղ հայտնվել են Լեռնային Ղարաբաղի տարածքները գրաված ադրբեջանցի զինվորները։ Ավելորդ է ասել, որ ոչ մի փորձաքննություն չի իրականացվել, ամենայն հավանականությամբ, պարզապես այն պատճառով, որ փորձաքննության ենթարկելու բան չկար, եւ բոլոր «ապացույցները» ոչ այլ ինչ են, քան անհիմն պնդումներ։

«Միայն 2022 թվականին Հայաստանը Ադրբեջանին է փոխանցել 106 մարդու խառը մնացորդներով 67 պարկ»,-ասել է Ալիեւը։ Մինչդեռ, ավելի վաղ հայկական կողմը հայտարարել էր Բաքվին 108 մարդու աճյուն հանձնելու մասին, եւ նման «անճշտություններն» աններելի են ադրբեջանցի պաշտոնյայի համար:

Եվ, ինչպես սպասվում էր, Ալիեւը ոչ մի խոսք չի ասել խոշտանգված հայերի, ադրբեջանական գերության մեջ մնացած հայերի, Ադրբեջանում պահվող տասնյակ հայերի մասին, որոնց ներկայությունը Բաքուն հրաժարվում է ճանաչել։ Նույն կերպ ադրբեջանցի պաշտոնյան «մոռացել է» պատմել ադրբեջանցի զինվորականների կողմից գերեվարված հայ զինվորների գնդակահարության բազմաթիվ փաստերի մասին, ինչպես, օրինակ 2022 թվականի սեպտեմբերին։ 

Արեւմուտքը  Ռուսաստանի դեմ գործնականորեն իրական պատերազմ է մղում, որին նրանք վաղուց էին պատրաստվում, հայտարարել է ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը ՀԱՀ արտգործնախարար Նալեդի Պանդորի հետ բանակցություններից հետո, հաղորդում է ՌԻԱ Նովոստին։

«Երբ մենք խոսում ենք այն մասին, թե ինչ է կատարվում այնտեղ՝ Ուկրաինայում, մենք խոսում ենք այն մասին, որ այս պատերազմն այլեւս հիբրիդային չէ, այլ գրեթե իրական, որը Արեւմուտքը երկար ժամանակ  նախապատրաստում էր Ռուսաստանի դեմ՝ ձգտելով ոչնչացնել ռուսական ամեն ինչ՝ լեզվից մինչեւ մշակույթ, որը դարեր շարունակ եղել է Ուկրաինայում եւ արգելելով մարդկանց խոսել իրենց մայրենի լեզվով»,- պարզաբանել է ռուսական դիվանագիտության ղեկավարը։

Նա ընդգծել է, որ Մոսկվան չի հրաժարվում բանակցություններից, սակայն որքան երկար է Արեւմուտքը ձեռնպահ մնում դրանցից, այնքան ավելի դժվար կլինի հակամարտության լուծում գտնելը։

Ինչպես հիշեցրել է Լավրովը, ՆԱՏՕ-ի, ԵՄ-ի եւ Սպիտակ տան ներկայացուցիչները բացահայտ հայտարարում են, որ Ուկրաինայի համար դեռ վաղ է բանակցություններ սկսելը, այլ «այս իրավիճակում անհրաժեշտ է ավելին նվաճել»։

Նրա խոսքով, այլ երկրներին սպառնալով, որպեսզի նրանք չաշխատեն Ռուսաստանի հետ՝ ԱՄՆ-ն արդեն անցնում է բոլոր կարմիր գծերը։ «Այն ճնշումը, որը ԱՄՆ-ն գործադրում է աֆրիկյան երկրների վրա, դա ոչ միայն նրանց, այլեւ ասիական, լատինաամերիկյան երկրների վրա է ազդում, նրանք անընդհատ հրապարակավ հայտարարում են, որ Ռուսաստանի հետ համագործակցողները կզղջան դրա համար, սպառնում են մեծ պետություններին, որոնք հազարամյա քաղաքակրթություններ են… Սպառնալով եւ ճնշում գործադրելով՝ ԱՄՆ-ն եւ բրիտանացիները նույնպես, անցնում են բոլոր կարմիր գծերը»,- ասել է  նախարարը։

Ուկրաինայում և Եվրոպայում նացիստների դեմ պատերազմը նոր Հայրենական պատերազմ է, և հաղթանակն այդ պատերազում Ռուսաստանինն է լինելու, Տելեգրամի իր էջում գրել է ՌԴ անվտանգության խորհրդի ղեկավարի տեղակալ Դմիտրի Մեդվեդևը։

Նա այսպես մեկնաբանել է Եվրոպական միության արտաքին հարաբերությունների և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելի հետևյալ հայտարարությունը․ «Ռուսաստանը սովոր է մինչև վերջ պայքարել, սովոր է գրեթե պարտվել, հետո բաց թողածը լրացնել։ Նա դա արել է Նապոլեոնի հետ կռվում, արել է Հիտլերի հետ կռվում։ Աբսուրդ է մտածելը, որ Ռուսաստանը պարտվել է պատերազմն Ուկրաինայում»։ Բորելն այս հայտարարության համատեքստում էլ ավելի կարևոր է համարել Ուկրաինային Արևմուտքի կողմից ռազմական օգնություն տրամադրելը։

«Ապրի, այնումենայնիվ, այդ Բորելը։ Հիշել է, որ մեր երկիրը հաղթել է Նապոլեոնին ու Հիտլերին։ Նկատի ունեցեք, որ նա անձամբ է այդ համեմատությունը տարել։ Համապատասխանաբար, «ուկրանացիստները» և Արևմտյան Եվրոպան Ռուսաստանի հետ կռվի մեջ մտածների անմիջական ժառանգորդներն են։ Նշանակում է՝ նրանց հետ պատերազմը նոր Հայրենական պատերազմ է, և հաղթանակն էլ մերը կլինի, ինչպես 1812-ին և 1945-ին»,-ի պատասխան Բորելի՝ հայտարարել է Մեդվեդևը։

Ադրբեջանի թենիսի ֆեդերացիան (ATF) բողոք է հղել Թենիսի միջազգային ֆեդերացիային (ITF)՝ պահանջելով պատժել հայկական արմատներով ռուս թենիսիստ Կարեն Խաչանովին և սադրանք է որակել Australian Open մրցաշարում թենիսիստի հայտարարությունը՝ ի պաշտպանություն Արցախի Հանրապետության։ Այս մասին գրում է rsport.ria.ru կայքը։

Հիշեցնենք, որ Խաչանովը մրցաշարի ընթացքում իր աջակցությունն է հայտնել Արցախին։ Australian Open-ի 1/8 եզրափակչում հաղթանակից հետո նա  գրություն էր թողել տեսախցիկին․ «Շարունակեք հավատալ մինչև վերջ։ Ուժեղ մնա՛, Արցախ» (Keep believing all the way until the end! Artsakh Stay Strong)։ Մինչ այդ՝ երրորդ շրջանի խաղում հաղթելուց հետո, գրել էր. «Ուժեղ մնա՛, Արցախ» (Artsakh stay strong!!!)։

ATF -ն դատապարտել է տեղի ունեցածը և ռուս թենիսիստի գործողությունները համարել «անընդունելի սադրանք՝ ուղղված Ադրբեջանի դեմ»։ Ազգային ֆեդերացիան պաշտոնական բողոք է ուղարկել ITF-ին։ 

«Ադրբեջանի թենիսի ֆեդերացիան դատապարտում է այս միջադեպը և նման իրավիճակի կրկնությունից խուսափելու համար խնդրում է պատժել թենիսիստին (Խաչանովին) և ավելի խիստ միջոցներ ձեռնարկել՝ հետագայում նման միջադեպերը կանխելու համար»,- ասվում է հայտարարությունում։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը հայտարարել է, որ Անկարան նպատակ չունի «Թայֆուն» բալիստիկ հրթիռով հարվածել Աթենքին, հաղորդում է Anadolu-ն:

Թուրքիան 2022 թվականի հոկտեմբերին Սեւ ծովի վրա փորձարկել է երկրում արտադրված փոքր հեռահարության բալիստիկ հրթիռը։ Այն անցել է 561 կիլոմետր եւ ընկել Սինոպ նավահանգստի ափի մոտ։ Էրդողանը հայտնել է, որ հրթիռի հեռահարությունը կհասնի 1000 կմ-ի։

«Այսօր Հունաստանում քննարկում են Աթենքի ուղղությամբ թուրքական «Թայֆուն» հրթիռների հարվածի հավանականությունը։ Մենք նման նպատակներ չունենք։ Գլխավորն այս հարցում այն է, որ հույները մտածված գործեն»,-հայտարարել է Էրդողանը։

«Մի՞թե Հունաստանում կարծում են, որ Թուրքիան անտեսելու է սպառազինության տեղակայումը կղզիներում, որոնք, համաձայն միջազգային պայմանավորվածությունների, «ապառազմականացված գոտիներ են»»,-ասել է նա։

Թուրքիայի նախագահը՝ հղում անելով Հունաստանի վարչապետ Կիրիակոս Միցոտակիսի արտահայտություններին Անկարայի հասցեին, կոչ է արել «սխալ քայլեր» չանել։

«Իմացե՛ք, եթե սխալ քայլ եք անում մեր երկրի նկատմամբ, ապա արձագանքը չի ուշանա։ Անսանձ թուրքերը  կանցնեն գործի»,-սպառնացել է Էրդողանը։

ՆԱՏՕ-ի երկրները դեռ կզղջան ուկրաինական հակամարտությունում իրենց ներգրավվածության համար, հայտարարել է ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը: Այս մասին հաղորդում է «Արմենպրես»-ը՝ վկայակոչելով «РИА Новости» գործակալությանը:

«Այն (հակամարտությունը) իսկապես զարգանում է վերընթաց կերպով: Մենք տեսնում ենք ՆԱՏՕ-ի երկրների անուղղակի, իսկ երբեմն նաև ուղղակի ներգրավվածությունն այս հակամարտությունում: Մենք լսում ենք հայտարարություններ, որոնք վկայում են այս ներգրավվածության աճը շարունակելու քաղաքական կամքի գերակայության մասին:

Մենք տեսնում ենք հակում դեպի մոլորություն, դրամատիկ մոլորություն, թե մարտի դաշտում Ուկրաինան հաջողության հասնելու հնարավորություններ ունի: Սա արևմտյան հանրության դրամատիկ մոլորությունն է, որը կստիպի դեռ քանիցս զղջալ դրա համար», — հայտարարել է Պեսկովը լրագրողների հետ զրույցի ընթացքում։

Պեսկովը նաև անդրադարձել է այն հրապարակումներին, թե ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ մասնակի զորահավաքի մասին հրամանագիրը դեռ շարունակում է գործել:

Պեսկովը հավաստիացրել է, որ մասնակի զորահավաքի շրջանակներում անհրաժեշտ թվով մարդ Է հավաքագրվել: Իր հերթին Եվրամիության արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր  ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելն այսօր հայտարարել է ԵՄ-ի առանձին երկրների՝  Ուկրաինային ծանր տանկեր և մարտական սպառազինություն տրամադրելու պատրաստակամության մասին:

«Կարծում եմ, որ Ուկրաինային անհրաժեշտ են մարտական սպառազինություն և ծանր տանկեր, որոնք նրանք խնդրել են, և առանձին եվրոպական երկրներ պատրաստ են դրանք տրամադրել», — մեջբերում է Reuters գործակալությունը Բորելի խոսքերը։

Գերմանիայի Ռամշտայն ամերիկյան ավիաբազայում մեկնարկել է արևմտյան պետությունների պաշտպանության նախարարների հերթական՝ 8-րդ հանդիպումը, որում քննարկվում է Կիևին ցուցաբերվող հետագա օգնությունը, առաջին հերթին՝ Leopard տանկերի մատակարարման հարցը։

Նման մատակարարումներ կարող են տեղի ունենալ միայն այդ տանկերն արտադրող երկրի՝ Գերմանիայի համաձայնությամբ, սակայն Բեռնլինն առայժմ համաձայնություն չի տալիս դրան:

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան պատասխանել է Արցախյան կարգավորման վերաբերյալ հայկական կողմի հայտարարությունների մասին լրատվամիջոցների հարցին: Մասնավորապես Զախարովային հարցրել են, թե ինչպես կարող է մեկնաբանել հունվարի 10-ին կայացած մամուլի ասուլիսում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունն առ այն, որ հայկական կողմը պատրաստակամ է ստորագրել ռուսական առաջարկների հիման վրա Արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման վերաբերյալ փաստաթուղթը:

«Դժվար է գնահատել հայկական կողմի դիրքորոշումը, երբ նույն հարցի շուրջ պաշտոնական Երևանի հայտարարություններն էապես տարբերվում են։ Նշված ասուլիսի ժամանակ Հայաստանի վարչապետը խոսել է ռուսական առաջարկների հիման վրա փաստաթուղթը ստորագրելու մտադրության մասին, և միևնույն ժամանակ հակամարտության՝ Արևմուտքի կողմից առաջ տարվող ինչ-որ «համապարփակ լուծման» նախապատվության մասին։

Ավելի վաղ ՌԴ ԱԳ նախարար Ս. Լավրովի մեկնաբանություններում մանրամասն նկարագրվել էր ռուսական ջանքերի քրոնիկան ինչպես երկկողմ ձևաչափերում, այնպես էլ ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման միջազգային մեխանիզմների շրջանակում, այդ թվում՝ Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության և հարակից եռակողմ համաձայնագրերի կատարման շրջանակում։

Բաքվի հետ խաղաղության պայմանագրի մշակման հարցում 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագրի վրա հիմնվելու Երևանի համաձայնությունը, որն ամրագրվել է 2022 թվականի հոկտեմբերին Պրահայում կայացած գագաթնաժողովից հետո արված հայտարարության մեջ, արմատապես փոխել է բանակցային գործընթացի տրամաբանությունը։ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը հաստատում է Խորհրդային Միության հանրապետությունների միջև գոյություն ունեցող սահմանների անձեռնմխելիությունը։ Այդ ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը մտնում էր Ադրբեջանական ԽՍՀ կազմի մեջ։ Իհարկե, այս հանգամանքը շատ դժվար է անտեսել Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության գործընթացում։

Հիշեցնենք նաև, որ 2022 թվականի դեկտեմբերի 23-ին Մոսկվայում նախատեսված էր Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների հանդիպումը խաղաղության պայմանագրի շուրջ։ Երկու երկրների ղեկավարները համաձայնել են դրան։ Հանդիպման համար ամեն ինչ պատրաստված էր։ Բայց Հայաստանի ղեկավարությունն էր, որ վերջին պահին չեղյալ հայտարարեց Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Ա. Միրզոյանի այցը։ Դա թույլ չտվեց քննարկել ոչ միայն խաղաղության պայմանագիրը, այլեւ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման այլ հրատապ հարցեր, այլև Լաչինի միջանցքի շուրջ ստեղծված իրավիճակը։

Եթե հայ գործընկերներն իսկապես շահագրգռված են առկա խնդիրների՝ ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ համաձայնագրերի համապարփակ իրականացմանը համահունչ լուծմամբ, ապա սխոլաստիկայով զբաղվելու փոխարեն անհրաժեշտ է շարունակել համատեղ աշխատանքը։ Հայ-ադրբեջանական խաղաղության պայմանագրի բանակցությունների համար հարթակ տրամադրելու ռուսական առաջարկը մնում է ուժի մեջ», — ասել է Զախարովան։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի վարչակազմի աղբյուրը մեկնաբանել է լրատվամիջոցներում տարածված տեղեկությունն առ այն, որ Անկարան կասետային զինամթերք է մատակարարել Ուկրաինա: Աղբյուրն այս տեղեկությունը որակել է որպես «ապատեղեկատվություն», որը խաթարում է խաղաղության ջանքերը։

«Թուրքիայից Կիև կասետային զինամթերքի մատակարարումների մասին տեղեկությունները ապատեղեկատվություն են, որոնք խաթարում են խաղաղության ջանքերը», — ՌԻԱ «Նովոստի»-ին հայտնել է Թուրքիայի նախագահի աշխատակազմի աղբյուրը:

Մինչդեռ Կրեմլում դժվարացել են գնահատել Թուրքիայի կողմից Ուկրաինային կասետային զինամթերք մատակարարելու մասին տեղեկատվության հավաստիությունը։ Լրագրողները Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովին խնդրել են մեկնաբանել նման մատակարարումների մասին տեղեկությունները, որոնք տարածվել են մամուլում: 

«Իհարկե, դժվար է խոսել այդ տեղեկությունների հավաստիության մասին: Դուք գիտեք, որ ավելի շատ կեղծ, քան հավաստի և ճշմարտացի տեղեկություններ են տարածվում: Իհարկե, մենք ուշադիր հետևում ենք այս ամենին», — ասել է Պեսկովը:

Նրա խոսքով, «բոլորը քաջատեղյակ են Թուրքիայից Ուկրաինա «Բայրաքթար»-ների, դրանց համար զինամթերքի և այլնի մատակարարումների մասին»։

«Թուրքիան ունի իր պարտավորությունները՝ որպես ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր, իր երկկողմ հարաբերությունները: Մենք նույնպես գիտակցում ենք դա: Բայց միևնույն ժամանակ, մեզ և Թուրքիային դեռ միավորում են շատ ու շատ գործընկերային հարաբերությունները, որոնք հիմնված են փոխշահավետության, փոխըմբռնման, հարգանքի և ամենաբարդ խնդիրները քննարկելու փոխադարձ պատրաստակամութան վրա»,- ասել է Պեսկովը։

Foreign Policy-ն, հղում անելով ամերիկյան և թուրքական աղբյուրներին, ավելի վաղ հայտնել էր, որ Թուրքիան 2022 թվականի նոյեմբերից Ուկրաինային մատակարարում է այսպես կոչված բարելավված երկակի նշանակության զինամթերք:

Զրահատեխնիկայի և կենդանի ուժի դեմ արդյունավետ համարվող այս ամերիկյան զինամթերքն արտադրվել է Թուրքիայում «սառը պատերազմի» ժամանակաշրջանում՝ Միացյալ Նահանգների հետ համատեղ արտադրության համաձայնագրի շրջանակներում, ասվում է զեկույցում:

«Այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ-ն հրաժարվել է Ուկրաինային կասետային զինամթերք տրամադրել, Թուրքիան միակ երկիրն էր, որտեղ նրանք կարող էին ձեռք բերել դրանք», — ասել  է հրատարակությանը աղբյուրներից մեկը։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, որ ակնկալում էր Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր ստորագրել 2022 թվականին։

«Ես անկեղծորեն հույս ունեի, որ մինչև տարեվերջ (2022թ.- խմբ.) մենք կկարողանանք խաղաղության պայմանագիր կնքել, բայց դա տեղի չունեցավ։ Ինչի՞ է սպասում Հայաստանը. Հավանաբար ինչ-որ աշխարհաքաղաքական փոփոխություններ, գուցե ինչ-որ մեկը նրան ինչ-որ բան է խոստացել»,- ասել է Ալիևը:

Անդրադառնալով խաղաղության պայմանագրի ստորագրման ժամկետներին՝ Ալիևը նշել է, որ խաղաղության պայմանագրի Ադրբեջանի առաջարկը «որոշ ժամանակ սեղանին կլինի»։

«Նրանք սահմանազատում չեն ուզում, ինչը նշանակում է, որ սահմանն անցնելու է այնտեղ, որտեղ մենք հարմար ենք համարում։ Սահմանը սահմանազատված չէ, իսկ ո՞վ ասաց, որ այն անցնում է այնտեղով, ոչ այստեղով։ Ես կարծում եմ, որ դա այստեղ է անցնում, դրա համար պատճառներ ունեմ՝ պատմական և քարտեզագրական»,- ասել է Ալիևը և հավելել. 

«Մենք սպասում ենք, որ Հայաստանը պաշտոնապես ճանաչի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը։ Այս տարին Հայաստանի համար կլինի վերջին շանսը: Հետո կլինի 2024 թվականը, ապա 2025-ին կավարտվի Ռուսաստանի խաղաղապահ առաքելությունը: Նրանք պետք է մի փոքր հեռու մտածեն»,- ասել է նա:

Անկարան առաջիկա ամիսներին Ուկրաինայում պատերազմի սրացում է կանխատեսում։ «Ռուս-ուկրաինական պատերազմը, ըստ երեւույթին, կսրվի առաջիկա ամիսներին: Սա նշանակում է ավելի շատ մահեր, ավերածություններ եւ երկարաժամկետ խորը ճգնաժամ»,- Twitter-ում գրել է Թուրքիայի նախագահի մամուլի քարտուղար Իբրահիմ Քալինը:

«Թուրքիան կշարունակի իր ինտենսիվ ջանքերը բանակցությունների համար ճանապարհ բացելու համար»,- հավելել է նա։