Ֆեյսբուքի օգտատեր Անկախ Հայաստանն իր էջում գրել է.

«Խորը ցավով ու սրտի մեծ կսկիծով հայտնում եմ բոլորիս՝ ընտրողներիս, համար տխուր նորություն՝ «Ազատ դեմոկրատները» չեն մասնակցում ավագանու ընտրություններին»: Իհարկե շնորհավորում եմ Ավագանու ընտրություններին մասնակցող բոլոր կուսակցություններին. այս ծանր բեռը փեշներից թափվեց: Ես գիտեի, թե ինչպես էիք սպասում այս նորությանը ու գիտեմ, ինչքան էիք վախենում ձեր տոկոսների համար, որոնք իհարկե միանշանական այս հայտնի կուսակցությանն էր գնալու: Այժմ ուրախացեք, ցնծացեք, մարդիկ ձեզ թույլ տվեցին պայքարել 😀 Էխ էս կուսակցության վրա հաստատ նավս կա, թուղթ ու գիր անողի մոտ պիտի գնան, ինչ անում են չի ստացվում :(»:

Պարզվում է` մայիսին կայանալիք Երևանի ավագանու ընտրություններում իրենց կարևոր ներդրումն են ունենալու նաև մարզերի բնակիչները: Երեկ «ՀԺ»-ն տեղեկացել է, որ մայրաքաղաքից դուրս գտնվող դպրոցներում աշխատող ուսուցիչների վրա պլան է դրվել: Ուսուցիչներն, ըստ այդմ, պետք է ներկայացնեն Երևանում բնակվող իրենց ծանոթ-բարեկամների անձնագրային տվյալները, թվով 5-6 անձի, և հոգ տանեն, որպեսզի նրանք մասնակցեն ընտրություններին` քվեարկելով Հանրապետական կուսակցության օգտին: Երեկ թերթի թղթակիցը զրուցել է նման հրահանգ ստացած ուսուցիչներից մեկի հետ, որի անունը հասկանալի պատճառներով չի հրապարակել:
— Երևանի ավագանու ընտրությունների հետ կապված հրահանգներ եք ստացել կասե՞ք` կոնկրետ ի՞նչ է պահանջվում ձեզնից:
— Հարցնում էին` հարազատ ունե՞ք Երևան քաղաքում, վստահելի մարդիկ: Ասացինք` այո: Դե, հնարավոր չէ, որ գոնե մի հոգի գտնվի, որը չունենա թեկուզ մեկ վստահելի մարդ: Ընտրությունների համար անձնագրերի տվյալները ուզեցին, իսկ այսօր ես տեղեկացա, որ ովքեր արդեն բերել ներկայացրել են, պարզվել է, որ պարտադիր է եղել նաև տան հասցեն և այն տեղամասի համարը, որտեղ այդ մարդիկ պետք է քվեարկեն:
— Իսկ ինչու է կարևորվում, որ վստահելի մարդ լինի:
— Դե, չգիտեմ ինչի համար են իրենք այդքան կարևորում, բայց դե ասում էին, որ պետք է ընտրել Հանրապետական կուսակցությանը: Եթե հրաժարվես, չաջակցես, խնդիրներ կունենաս: Ես հաստատ համոզված եմ, որ եթե գոնե մեկ հոգու անուն չներկայացնեմ, այդպես կլինի: Ինչքան էլ լավ աշխատես, հաստատ կարող են, չէ՞ վատը տեսնել: Ասացին՝ ուզում ենք իմանալ, թե որ համայնքում ինչքան մարդ կա ընտրության մասնակցող: Իրենք մեզ ասում են, որ այնքան էլ կարևոր չէ՝ այդ մարդիկ ում կընտրեն: Ընդհանուրի մոտ չէ, բայց ներքին կարգով բոլորիս ասվել է, որ պետք է Հանրապետականին ընտրել:
-Իսկ ժամկետ ասվե՞լ է, թե մինչե երբ պիտի ներկայացնեք Երևանում բնակվող ձեր հարազատների տվյալները:
— Այս շաբաթ արձակուրդ էինք, և ասացին` այդ ընթացքում կարգավորեք:

Հայկական ժամանակ

Երկու անձի մոտ, որից մեկը` Վրաստանի քաղաքացի, ախտորոշվել է սիբիրյան խոց` մաշկային ձևը:

Համաճարակաբանական հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ նրանք մարտի 7-ին Վրաստանի Բոգդանովկայի շրջանի Փոքր Գոնդուրա գյուղում իրականացրել են խոշոր եղջերավոր կենդանու մորթ և մարտի 15-ին վերադարձել Երևան: Հիվանդները մարտի 18-ին դիմել են բժշկական օգնության:

Առողջապահության նախարարությունից հայտնում են, որ լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքում հաստատվել է սիբիրյան խոց ախտորոշումը:

Հիվանդների վիճակը բավարար է, կա առողջացման դրական շարժընթաց:

Պարույր Հայրիկյանը պետական լիազոր մարմնից պահանջում է ողջամիտ ժամկետում բացահայտել իր դեմ իրականացված մահափորձի իրական պատվիրատուին.  Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է  ՀՀ նախագահի նախկին թեկնածու, «Ազգային ինքնորոշում միավորում» կուսակցության նախագահ Պարուր Հայրիկյանի փաստաբան Լևոն Բաղդասարյանը, որը «ողջամիտ ժամկետ» ասելով՝  նկատի ունի մինչև 4-5 ամիս:

Այն հարցին, թե նախագահի նախկին թեկնածու Վարդան Սեդրակյանն որքանով կապ ունի գործի հետ, փաստաբանը պատասխանել է. «Կալանավորված է, և նախաքննությունը գնում է: Մենք վստահում ենք նախաքննության մարմնին, մենք չենք կասկածում, նրա պրոֆեսիոնալիզմին»։

Սակայն Լևոն Բաղդասարյանի հավաստմամբ, իրական պատվիրատուներն են այս պահին ձերբակալված չեն, և փաստաբանը, դժվարանալով պատասխանել, թե արդյոք Վարդան Սեդրակյանը գործի՞ք է եղել ինչ-որ ուժերի ձեռքում,  հորդորել է հարցն ուղղել նախաքննության մարմնին:

Իսկ ԱԻՄ ներկայացուցչական խորհրդի անդամ Մանյա Այվազյանի տեղեկացմամբ,  առողջապահության նախարարության ցուցումով որոշվել է, որ Պարույր Հայրիկյանը բուժումը պետք է ստանա արտերկրում:

«Պարույր Հայրիկյանի առողջության առաջընթաց չի նկատվում: Կրակոցից ճզմվել է ներվային համակարգը, ոչ մի բժշկական կենտրոն չունի այնպիսի զինվածություն, որ համապատասխան բուժօգնություն ստանա»,- մանրամասնել է նա:

Վերջին շաբաթվա ընթացքում հանրապետությունում շարունակվում է արձանագրվել սուր շնչառական վարակներով պայմանավորված հիվանդացության աճ` գրեթե 1,3 անգամ։ Եթե մարտի 4-ից 10-ն արձանագրվել է հիվանդության 8433 դեպք, ապա մարտի 11-ից 17-ը` 11404:

Համաճարակաբանական վերլուծությունների արդյունքներով վերջին շաբաթվա ընթացքում հիվանդացության աճ է արձանագրվել հատկապես մանկահասակ երեխաների շրջանում, ինչի արդյունքում Երևանի մանկական հիվանդանոցներն ու բաժանմունքներն աշխատում են գերծանրաբեռնված։

Առողջապահության նախարարությունը վստահեցնում է, որ անկախ այդ հանգամանքից, բոլոր հիվանդները ստանում են անհրաժեշտ բուժօգնություն։

Ելնելով իրավիճակից` ուժեղացվել է հսկողությունը նախադպրոցական կազմակերպություններում։

Ներկայումս հանրապետության բժշկական օգնության և սպասարկման կազմակերպություններում բուժում են ստանում`

Մարզերում`

սուր շնչառական վարակներով` 270 հիվանդ,

թոքաբորբերի թեթև ձևերով` 90 հիվանդ,

Երևանում`

սուր շնչառական վարակներով` 384 հիվանդ,

թոքաբորբի թեթև ձևերով` 89 հիվանդ:

Երևանի ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքներում բուժում է ստանում 31 հիվանդ, որոնց վիճակը գնահատվում է միջին ծանրության:

Վերջին շաբաթվա ընթացքում իրականացվել է լաբորատոր 86 հետազոտություն, որի արդյունքում 20 դեպքում հայտնաբերվել է գրիպի Ա H1N1 ենթատեսակը, 25 դեպքում` գրիպի Բ տեսակը, իսկ մնացած դեպքերում գրիպի հարուցիչներ չեն հայտնաբերվել։

Հանրապետությունում շրջանառում են նաև շնչառական այլ վարակների հարուցիչներ` ռեսպիրատոր սինտիցիալ վիրուսներ:

2013 թվականի մարտի 16-ին Տավուշի մարզի Արծվաբերդ համայնքում արձանագրվել է 7 տարեկան երեխայի մահվան դեպք։ Երեխայի մոտ գրեթե մեկ շաբաթ նկատվել են գրիպանման երևույթներ, սակայն բժշկական օգնության չեն դիմել։ Հետագայում երեխայի մոտ զարգացել է շնչառական անբավարարություն: Երեխայի եղբայրը ևս հիվանդ է գրիպով։ Նա հոսպիտալացվել է ժամանակին և ստացել անհրաժեշտ բուժում, ինչի արդյունքում ունի առողջացման դրական տեղաշարժ։ Նրա մոտ լաբորատոր հետազոտությամբ հաստատվել է գրիպի Ա H1N1 ենթատեսակը, իսկ մահացած երեխայի լաբորատոր հետազոտություններն ընթացքում են։

Հաշվի առնելով գրիպի և սուր շնչառական վարակների փոխանցման օդակաթիլային մեխանիզմը, ինչպես նաև ներկայումս սուր շնչառական վարակներով հիվանդացության աճը ՀՀ առողջապահության նախարարությունը կրկին հորդորում և հիշեցնում է.

1. Գրիպանման երևույթների առկայության դեպքում մնալ տանը, չհաճախել աշխատանքի, դպրոց, մանկապարտեզ, բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ

2. Չմասնակցել զանգվածային միջոցառումներին, որը կարող է պատճառ դառնալ հիվանդի վիճակի վատացման և նոր դեպքերի առաջացման ու տարածման

3. Չշփվել գրիպանման երևույթներով անձանց հետ

4. Եթե շրջապատում առկա է գրիպով հիվանդ, պահպանել 2 մ հեռավորություն

5. Չզբաղվել ինքնաբուժմամբ, անհարկի չօգտագործել հակաբիոտիկներ` կամզակերպելով բժշկի այցը տուն

6. Պահպանել հազալու և փռշտալու վարվելակարգը

7. Խստորեն հետևել անձնական հիգիենային

8. Հագնվել եղանակին համահունչ

9. Հաճախակի օդափոխել փակ տարածքները:

Այսօր ՎԱՐԿԱԾ  ակումբում ՀՀ ճանապարհային ոստիկանության պետի տեղակալ, գնդապետ  Հայկ Սարգսյանը տեղեկացրեց, որ ինչպես անցյալ տարի, այնպես էլ այս տարվա ընթացքում Երևան քաղաքում ճանապարհատրանսպորտային պատահարների հետևանքով զոհվածների քանակը նվազել է:

Ըստ Հայկ Սարգսյանի, թվի նվազումը կապված է  տեսախցիկների և արագաչափ սարքերի գործարկման հետ: Նրա տեղեկացմամբ, Երևան քաղաքի 50 խաչմերուկում տեղադրված են երթևեկության կանոնների խախտումներն ամրագրող  63 արագաչափ սարքեր:

«Զոհվածների քանակը, նախորդ տարվա համեմատությամբ, 29-ով պակասել է, դա արդեն մեծ արդյունք է, և վարորդներն ուշադիր են երթևեկում, ինչն էլ բերում է տրանսպորտային պատահարների նվազեցմանը»,-ավելացրեց ՀՀ ճանապարհային ոստիկանության պետի տեղակալը:

Ասուլիսի մյուս բանախոս Հայաստանի ավտոմոբիլային ֆեդերացիայի նախագահ Մկրտիչ Փիլտոյանը ցանկություն հայտնեց, որ Ճանապարհային ոստիկանության տուգանքներ նշանակողներն ավելի լիբերալ վերաբերմունք ցույց տան, ամեն մի մանրուքին ուշադրություն չդարձնեն:

Ի պատասխան Փիլտոյանի, Հայկ Սարգսյանը նշեց, որ տեսախցիկով հայտնաբերված խախտումները հայտնաբերողի կողմից օնլայն կարգով փոխանցվում են սպայական անձնակազմի տեսուչներին, որոնք մասնագետներ են և նրանք քննարկում են խախտում առկա է, թե ոչ: «Եթե  խախտման մեջ մի փոքր անգամ դեպի վարորդի կողմն է, այսպես ասած, մենք դա վճռում ենք հօգուտ վարորդի»,-ընդգծեց նա:

Հայկ Սարգսյանն, անդրադառնալով, Ճանապարհային  երթևեկության նշաններին, հայտնեց, որ շուտով բուռն կերպով կսկսվի գծանշման աշխատանքները: «Երթևեկության նշանները մշտապես մեր ուշադրության կենտրոնում են, եթե որևէ նշանի հետ կապված խնդիր է առաջանում, անմիջապես մենք անմիջապես լուծում ենք տալիս: հատկապես մեծ ուշադրություն են դարձվում դպրոցամերձ տարածքներին»:

Հայաստանի ավտոմոբիլային ֆեդերացիայի նախագահ Մկրտիչ Փիլտոյանն իր հերթին տեղեկացրեց, որ շուտով ֆեդերացիան Կառավարությանը կներկայացնի մի նախագիծ՝ ստեղծել ներկայացնելու է Ճանապարհային նշանների վերականգման, փիլիսոփայությունը փոխելու հայեցակարգ:

«Ինչպես է պատահում, որ մեկ հրապարակային երթևեկության մեջ մեկ սկզբունք լինի, մյուս հրապարակային երթևեկության մեջ՝ ուրիշ»,-հարցրեց Փիլտոյանը:

Հայկ Սարգսյանն էլ բացատրեց. « Օրվա տարբեր ժամերի տարբեր խաչմերուկներում երթևեկության տարբեր ինտեսիվություն է նկատվում, տրանսպորտի քանակն ութ անգամ գերազանցում է նորմայից»:

Նախկին փոխոստիկանապետ Ռոբերտ Մելքոնյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.

«Մեր կյանքի այն արարքները, որ մենք բարի և ազնիվ ենք համարում, և որոնց մասին թեթև սրտով ու հաճույքով ենք պատմում, դրանք որպես կանոն բոլորն էլ վերաբերում են այն այսպես կոչված «հեշտ», բնական, առօրեական համարվող տեսակին, որոնք մենք հեշտությամբ էլ մոռանում ենք: Մյուս արարքները, որոնց մասին դժվարանում ենք խոսել կամ խուսափում ենք, մենք երբեք չենք կարողանում մոռանալ, դրանք ինչ-որ չափով ավելի շատ են մերը, ավելի շատ են մեզ հուզում, ազդում մեր վրա, մեր կյանքի վրա, փոխում մեր կյանքը, քան առաջինները, և բնականաբար նրանց երկար ու ձիգ ստվերները փռվում են մեր կյանքի բոլոր մնացած օրերի վրա:
Յուրաքանչյուրիս կյանքում լինում են նաև սպասման պահեր: Մարդը սպասում է ինչ-որ մի իրադարձության, մի որոշումի, երջանկության…Մինչդեռ կյանքը շարունակվում է և այդպես էլ կյանքի երջանկությունը ցավոք մնում է օդից կախված…Ստեղծվում է մի իրավիճակ, երբ այնքան էլ չես վստահում կյանքին և վախենում ես, որ քեզ հետ ինչ-որ մի բան կկատարվի ու սպասումներդ այդպես էլ չեն իրականանա, չես հասնի քո երազած երջանկությանը: Դե իսկ երջանկության ամենակարճ ճանապարհը, իհարկե հիմարությունն է: Եվ պատկերացնո՞ւմ եք, սարսափելին հենց այն է, որ շատ-շատերին դա գրավում է և հաճույքով ընտրում են այդ ճանապարհը:
Եվ ինչ, մնում է մի բան`անտիկ սուրհանդակի նման նպատակին հասնել մեռնելով…Տեսնել, թե ինչպես երջանկությունն ու մահը միաժամանակ ոտք են դնում քո շեմին: Տիրանալ սիրած կնոջը, երբ սերն արդեն հանգչում է: Անկարող լինել հաճույք վայելել, երբ վերջապես ձեռք է բերված երջանիկ լինելու իրավունքը: Հասնել նպատակին, երբ այն այլևս քեզ պետք չէ…
Եթե միայն մարդ ծնվելիս գիտակցեր, թե որքա~ն խենթանալու չափ տանջալից է կյանքը…
Բայց միևնույն ժամանակ շատ հետաքրքիր…»:

Ամերիկահայ լրագրող, ակտիվիստ և իրավապաշտպան Արա Մանուկյանը մարտի 17-ից հացադուլ է սկսել ԱՄՆ ներկայացուցիչների պալատի անդամ Ադամ Բ. Շիֆի գրասենյակի առջև: Այս կերպ նա իր բողոքն է արտահայտում Բարաք Օբամայի կողմից Ս. Սարգսյանին` վերընտրվելու կապակցությամբ շնորհավորական ուղերձ հղելու փաստին: Արա Մանուկյանը հացադուլ սկսելու մասին հայտարարել էր մի քանի օր առաջ Օբամային հղած իր բաց նամակում: Նամակով նա հորդորել էր ԱՄՆ նախագահին հետ վերցնել ժամանակից շուտ Ս. Սարգսյանին հղված նրա շնորհավորական ուղերձը և եթե նա դա չաներ կամ չարձագանքեր իր նամակին, ապա ինքը հացադուլ կհայտարարեր:

Հայկական ժամանակ

Արարատի ՀՀԿ-ական փառապանծ քաղաքապետ Աբրահամ Բաբայանը, որին ժողովուրդն ասում է թուրք Աբրիկ, անդրադառնալով Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հայտարարությանը, որ ինքը պետք է հրաժարական տա, իր շրջապատում ասել է. «էդ բո՞մժն ով ա»: Նա իր վաստակավոր ընտրակեղծարար օգնականների հավաքի ժամանակ ասել է, որ Րաֆֆին պետք է գոհ մնա, թե չէ «էն 100 ձայնն էլ չէին թողնի»: Ի դեպ, այդ հավաքի ժամանակ նա «լեզվի սայթաքում» է թույլ տվել և ասել, որ բոլոր ընտրատեղամասերում 700-ական քվեաթերթիկ է լցոնել հանուն Սերժ Սարգսյանի»:

Սա այն քաղաքապետն է, որին ՀՀԿ-ն մեղադրում է խորհրդարանի ընտրությանը ընտրակաշառքի համար տրված 800 հազար դոլարը գրպանելու մեջ: Աբրահամ Բաբայանից այդ գումարը հետ են պահանջել, և երևում է՝ նա վճարել է «բնամթերքով», այսինքն՝ նախագահի ընտրությանը լցոնումներ կատարելով «իր հաշվին»: Իսկ այն 800 հազարով, ասում են, բիզնես է զարգացնում Փարիզում, որտեղ տուն ունի:

Երևանի ավագանու անդամ, ճարտարապետ Լևոն Իգիթյանը Րաֆֆի Հովհաննիսյանի և Անդրիաս Ղուկասյանի հացադուլների կապակցությամբ արտահայտվելով, դրանք բնորոշել էր բոշայություն և բոմժություն: Լևոն Իգիթյանը հարմար տեղավորվել է Երևանի ավագանում, լայնորեն մասնակցում է Երևանի «կառուցապատմանը», վարձով է տալիս պատկերասրահ, քվեարկում քաղաքապետի բոլոր որոշումների օգտին, և այլն:

Սյունիքի մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանը՝ Լիսկան, Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հասցեին նույնպես ասել էր, թե նա՞ ով է, որ նրա պահանջով հրաժարական տա: Իսկապես, ո՞վ կարող է պահանջել Լիսկայի հրաժարականը. նա վեր է օրենքից ու ամեն ինչից: Նրա և նրա մերձավոր հարազատների անունները շոշափվում են մի քանի սպանությունների, բռնաբարությունների և այլ հանցագործությունների առթիվ հարուցված քրեական գործերում, սակայն նա անձեռնմխելի է:

Lragir.am

Գառնիկ Մկրտչյանը ֆիզմաթ. գիտությունների դոկտոր է, աշխատում է Երևանի պետական համալսարանի Ուժեղ դաշտերի ֆիզիկայի կենտրոնում, Քվանտային դինամիկայի լաբորատորիայի վարիչն է։

Թե ինչն է ձգում իրեն գիտության մեջ, ներկայացնում է պատկերավոր. Անցյալի և ապագայի մասին ինչ էլ ասեմ, սուտ է լինելու. չկա այլևս այն պատանին, որը ձգտում էր դեպի գիտություն: Ավելի լավ է պատասխանել, թե ինչն է պահում ինձ գիտության մեջ հիմա: Դա հաճույքն է, ճանաչելու հաճույքը, և կապ չունի՝ դո՞ւ ես այդ գիտական արդյունքն ստացել, թե՞ մեկ ուրիշը:

Այլ հետաքրքրություններից, նախասիրություններից՝ ապրել, Ճանաչել, քայլել, սիրել, լսել, հարցերիս պատասխանել… 🙂 Նախասիրած ասույթը՝ “Знающий не говорит, говорящий не знает” (Лао-Цзы). Կյանքի ու մասնագիտական կարիերայի «շրջադարձային պահը» համարում է հավիտենական ներկան:

Գառնիկի հետ զրուցեցինք նաև իր գիտական աշխատանքներից, համագործակցություններից, մրցանակաբաշխություններից, հայաստանյան գիտության խնդիրներից, ապագայից ու շատ այլ հարցերից.

Աշխատանքները նվիրված են ոչ-գծային քվանտային էլեկտրադինամիկայի,  ռենտգենյան քվանտային էլեկտրոնիկայի, նանոկառուցվածքների ոչ-գծային էլեկտրադինամիկայի, կոհերենտ ատոմամոլեկուլյար համակարգերի քվանտային օպտիկայի և ինֆորմատիկայի հիմնախնդիրներին: Ունի շուրջ 60 գիտական աշխատանք՝ նշված թեմաներով:

Միջազգային գիտական համագործակցություններից: Ուժեղ դաշտերի ֆիզիկայի կենտրոնը հաստատել է 10-ից ավելի միջազգային համագործակցություններ՝ եվրոպական երկրների, ԱՄՆ-ի, Կանադայի և այլն  առաջնակարգ կենտրոնների հետ:

Ներքին համագործակցության մակարդակը Հայաստանում շատ ցածր է, և դա գալիս է հենց գիտության կազմակերպան խորհրդային ձևից: Պետք է ամեն ինչ անել, որ հանեն բոլոր տեսակի տիտղոսները, որոնք խանգարում են իրական գիտական համագործակցությանը:

Գիտական մրցանակներից և դրամաշնրհներից ստացել եմ ՀՀ նախագահի մրցանակ 2002թ.: Մասնակցել եմ Միջազգային գիտատեխնիկական կենտրոնի՝ 2 և CRDF- 1 դրամաշնորհներին: Դրանք կարևոր են ֆինանսական կողմից միայն:

Համահեղինակների թիվը, մեկ աշխատանքի, առավելագույնը 4 է: Ես աշխատել եմ բոլորի հոդվածների վրա և փորձել եմ էական ներդրում ունենալ յուրաքանչյուրում:

Հայաստանում գիտության թերֆինանսավորման պատճառներն ու խորքային արմատները։ Նախ՝ կա օբյեկտիվ պատճառ ՝ դա պետության վիճակն է: Կարծում եմ, լուծումը շատ պարզ է. պետք է հիմնականում պետական մակարդակով ֆինանսավորում՝ գոնե ներկայիս տվածից 4 անգամ շատ: Պետք է համալսարանները հասկանան, որ ուսում տալը գործի միայն 30 տոկոսն է: Մեր համալսարանների մեծ մասը նույնացվել են ուսումնարանների հետ: Համալսարանը պետք է հիմնականում գիտական կենտրոն լինի, պետք է գործող գիտնականները դասավանդեն, այլ ոչ թե դասախոսները: Պետք է գիտության մեջ գումարներ ներդնեն (ուսման վճարներից, մասնավոր սեկտորից):

Պետք է մասնավոր և պետական համալսարաններին օրենքով պարտադրեն՝ եկամուտների զգալի մասը գիտության մեջ դնելու: Պետք է համալսարաններին թողնեն բիզնեսով զբաղվել, և եկամուտները գիտության մեջ դնել: Զարգացած պետությունների փորձը ցույց է տալիս, որ գիտության կազմակերպման ամենաարդյունավետ միջոցը գիտության կենտրոնացումն է համալսարաններում: Պետք է գիտահետազոտական ինստիտուտները միաձուլել համալսարաններին, ինչը նաև կուժեղացնի համալսարանների գիտաուսումնական մակարդակը:

Բնագիտության մեջ պետք է մտցնել միաստիճան համակարգ` PhD, և այդ աստիճանը չպետք է ցմահ տրվի: Պետք է այդ աստիճանը հետ վերցնել բոլոր նրանցից, ովքեր վերջին 3 տարում գոնե 3 նորմալ տպագրություն չեն տվել (այս դեպքում չինովնիկները չեն ձգտի ձևական աստիճաններ ստանալ): Գիտնականը պետք է գործող լինի: Պետք է վերացնել բոլոր տեսակի տիտղոսները, տարիքային սահմանափակումները (թե՛ վերևից, թե՛ ներքևից) և առաջնորդվել միայն կատարվող աշխատանքով:

Առանձին քննարկման առարկա է հասարակագիտությունը: Այստեղ նույնպես պետք է անցնել միաստիճան համակարգի՝ հստակեցված ստանդարտներով: Հայաստանում տարեկան մի քանի հարյուր թեկնածուական ատենախոսություն են պաշտպանում, բայց հիմնականում արդյունքները չեն տպագրվում համաշխարային մակարդակի պարբերականներում: Ատենախոսությունների պաշտպանության համար պետք է մտցնել տպագրությունների նվազագույն թույլատրելի գումարային ազդեցության գործակից, կամ հասարակագիտությանն ավելի հարմար ստանդարտ, ինչը թույլ կտա բարձրացնել պաշտպանությունների մակարդակը:

Վերաբերմունքը՝ տարատեսակ մրցանակներին ու խրախուսական մրցանակաբաշխություններին: Հենց սկզբից ասեմ, որ դեմ եմ մրցանակաբաշխություններին: Դրանք ծնում են նախանձ, անհարկի մրցակցություն, որակի հաշվին հոդվածների քանակի աճ և այլ բացասական երևույթներ: Մեր մոտ կազմակերպվածները խաբկանք են: Դրանք բոլորը հատվածական և իրենց իսկ գովազդին միտված, կասկածելի ծրագրեր են: Նորից հղում անեմ Լաո Ցզիին` “Чтобы в народе не старались выслужится друг перед другом, нужно не возвеличивать достойных”.

Մրցանակաբաշխությունների արդյունքներն ամփոփելիս ինչի՞ն առավելություն տալ.  տպագրությունների քանակի՞ն, թե՞ հղումների թվին։ Կարծում եմ՝ պետք է կիրառել ինդեքսավորվող ամսագրերում տպագրությունների գումարային ազդեցության գործակիցը, բայց նորմավորված՝ հեղինակների թվին: Այսինքն, ամեն տպագրության համար վերցնել տեսակարար ազդեցության գործակիցը=(ազդեցության գործակից)/( հեղինակների թվին):

Իսկ եթե ազդեցության գործակիցը բաժանվի տվյալ բնագավառի առավելագույն ազդեցության գործակիցի վրա՞։ Համաձայն եմ, պետք է նորմավորել միջին ազդեցության գործակիցի վրա: Թե տեխնիկապես, ինչպե՞ս կարելի է դա իրականացնել, այս պահին լավ չեմ պատկերացնում: Մասնավորապես, կարելի է վերցնել տվյալ բնագավառի   ամենահեղինակավոր 5-10 ամսագիր և հաշվարկել դրանց միջին ազդեցության գործակիցը:

Ինչպե՞ս անել, որ մրցույթներում կիրառվող չափորոշիչներն անհավասար պայմանների մեջ չդնեն տեսաբաններին ու փորձարարներին։ Պետք է բաժանել իրարից: Ինքս տեսաբան եմ, բայց բոլորս հասկանում ենք, որ փորձն ավելի կարևոր է բնագիտության մեջ: Պետք է առանձնացնել տեսաբանների և փորձարարների համար մրցույթները՝ նախապատվությունը տալով փորձին:

Կոլաբարացիաների շրջանակներում կատարված աշխատանքներն ինչպե՞ս գնահատել, h-ինդեսքն օգտակա՞ր է։ Ո՛չ, հ-ինդեքսն այս դեպքում կիրառելի չէ: Կան աշխատանքներ, որոնք ունեն 100-500 հեղինակ և մեկ տարվա ընթացքում կարող են հավաքել 500 հղում: Բայց դա չի նշանակում, որ ինչ–որ մի հեղինակ կարող է իրեն վերագրել այս ամենը: Այդ իսկ պատճառով պետք է բաժանել հեղինակների թվի վրա:

Հայաստանում երիտասարդ գիտնականների մասնագիտական զարգացման հիմնական խանգարող հանգամանքը գիտական դպրոցների սակավաթիվ լինելն է: Արդիական խնդիրներով զբաղվող խմբեր են պետք: Կարելի է մատների վրա հաշվել դրանք: Այս խնդիրը կլուծվի միայն՝ գիտության կազմակերպչական ձևը փոխելով:

Ինչ վերաբերում է երիտասարդ գիտնականների կողմից իրենց խնդիրների բարձրաձայնմանը՝ ամեն ինչ չափի մեջ լավ է:

Վերջին տարիներին դրական միտումներ՝ ո՛չ, չեմ տեսնում։ Կարծում եմ` այստեղ գործում է միջուկային ֆիզիկայից հայտնի կրիտիկական զանգվածի էֆեկտը:  Որպեսզի շղթայական ռեակցիան ընթանա, պետք է գերազանցվի շեմային զանգվածը: Իրական դրական միտումներ կտեսնենք ֆինանսավորման գոնե քառակի ավելացման դեպքում:

Շահագործո՞ւմ են արդյոք երիտասարդ գիտնականների աշխատանքը տիտղոսակիր կամ պաշտոնատար անձինք։ Կարծում եմ, գիտությամբ զբաղվելիս պետք է մոռանալ փառքի, համահեղինակների հերթականության մասին, տիտղոսների մասին…

Արտասահմանում եղել եմ կարճատև այցելություններով: Իրենց հիմանական առավելությունը՝ այնտեղ տեսականն ուղիղ կապված է փորձի հետ, ինչը շատ կարևոր է: Հակառակ դեպքում, անկախ քեզանից, հայտնվում ես խաղից դուրս:

Գիտական աշխարհում գենդերային խնդիր, այո, իհարկե կա: Դա գալիս է դարերի խորքից: Տղամարդը, վախենալով կնոջից, միշտ ձգտել է նսեմացնել նրան՝ կնոջը թողնելով միայն տնային գործեր: Կարծում եմ, ժամանակի ընթացքում այդ դիսբալանսը կվերանա:

Հետթեկնածուական կարգավիճակի (PostDoc) համակարգի ներդրման համար, կարծում եմ, Հայաստանը շատ փոքր է: Եվրոպային ինտեգրվելու դեպքում դա կդառնա ակտուալ:

Հայաստանո՞ւմ մնալ ու գործել, թե՞ գնալ արտասահման՝ 50/50։

Մաղթանքս երիտասարդ գիտնականներին ու ընդհանրապես գիտական հանրությանը՝ ապրել ներկայում:

Զրուցեց Մանե Հակոբյանը