06.05.2024 | 15:10
Մեկ է՝ վերջում Մանուկյանին, Քոչարյանին, Սարգսյանին, բանանի Միհրանին, Վանեցյանին ...06.05.2024 | 14:10
Սոչիի իշխանությունները քաղաքի բնակիչներին և հյուրերին խորհուրդ են տվել խուսափել ...06.05.2024 | 13:10
ՆԱՏՕ-ն սահմանել է 2 կարմիր գիծ, որոնց հատման դեպքում, կմիջամտի Ուկրաինայի հակամա...06.05.2024 | 11:10
Սահմանազատման գործընթացը գաղտնի է և հատուկ դուրս է դրված իրավական մեխանիզմներով ...04.05.2024 | 15:10
Եթե իշխանությունը շարունակի ազգակործան քաղաքականությունը, Սփյուռքը ստիպված է ավե...04.05.2024 | 14:10
Ցավում եմ, որ ՀՀ իշխանությունները շարունակաբար իջեցնում են նաև քաղաքական մշակույ...04.05.2024 | 13:10
Կրեմլը «վտանգավոր» է որակել Մակրոնի և Քեմերոնի հայտարարությունները...04.05.2024 | 12:10
ՀՀ-ում ոչ մի ՄԻՊ այսքան սիրված չի եղել իշխանության կողմից․ Իրավապաշտպան...04.05.2024 | 11:10
ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու համար պետք է առնվազն 6 ամիս շուտ ծանուցում ուղարկել. որքանով...03.05.2024 | 14:10
Գործող ռեժիմն ընդամենը սգո ծառայություններ է մատուցում. Ստեփան Դանիելյան...03.05.2024 | 12:10
ՀՀ-ում տագնապալի զարգացումներ են, անհասկանալի է ձեր հանդուրժողականությունը. Ընդդ...03.05.2024 | 11:10
Ոստիկանությունն ուժ գործադրելու լեգիտիմ իրավունք պետք է ունենա․ Նիկոլ Փաշինյան...02.05.2024 | 15:10
Լատվիայի ԱԳ ղեկավարը հայտնել է, որ Ուկրաինան ստացել է արևմտյան զենք՝ Ռուսաստանին...02.05.2024 | 14:10
«Ես գողական կյանքով ապրող եմ, պարտքի մնացած գումարը ինձ պետք է տաք». Գեղարքունիք...02.05.2024 | 13:10
Հաղթանակը մերն է լինելու․ Մեդվեդևը մայիսի 1-ի շնորհավորանքում ծաղրել է Զելենսկու...02.05.2024 | 12:10
Պահի հրամայականն է կասեցնել Տավուշում սահմանագծման անօրինական գործընթացը...02.05.2024 | 11:10
Ադրբեջանի նպատակն է՝ ամրապնդվել մեր բարձունքներում, որ շարունակի իր նվաճողական ը...01.05.2024 | 15:10
Փաշինյանը Հայաստանի խնդիրները կեղծորեն բարդում է 1915 թվականի ցեղասպանության հոգ...01.05.2024 | 14:10
Հիմա հավատում ենք, որ Հայաստանի հետ միասին քաղաքական ճանապարհով և կարճ ժամանակու...01.05.2024 | 13:10
Ճշմարտության և ներքին առողջացման շարժումը թակելու է նաև «մեծարգո»-ի սպասարկման հ...01.05.2024 | 12:13
Ողբերգական դեպք՝ Երևանում․ թիվ 90 դպրոցի 11-ամյա աշակերտուհու սիրտը կանգ է առել...01.05.2024 | 11:10
Փաշինյանը ամոթանք է տվել, թե՝ չեք ուզում ձեր մի կտոր հողը զիջել հանուն Հայաստանի...23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...Արեւիկը իմ մանկության ընկերուհին էր գյուղում անցկացվող ամառային արձակուրդերին: Սեւուկ, գանգուր մազերով աղջիկ էր: Աչքերը փոքր, միջին չափսի փոքր սապատով քթի մոտ տեղադրված թավ հոնքերով, ներքեւի շրթունքը վերեւինից քիչ հաստ, որ նրան ինչ-որ անբացատրելի հմայք էր տալիս, համենայն դեպս` իմ աչքին: Փոքրիկ բոյն էլ նվազ մարմնի հետ նրա մինչեւ տասնվեց-տասնյոթ տարեկանը մանկահասակի տպավորություն էր թողնում, անպաշտպան տեսք տալիս, որ նայելիս ուզում էիր պաշտպանես, գրկես վտիտ ուսերն ու թաքցնես սաղ աշխարհից: Մենք օրերով խաղում էինք, Արեւիկին էլ ամիսը մի անգամ ուղարկում էին տավարի հերթի, մի անգամ էլ` ոչխարի: Մենք պանիր, հաց, պոմիդոր ու վարունգ էինք վերցնում, թարմ կանաչիների հետ, մի կուժ էլ ջուր գյուղի «ներքի» աղբյուրից ու գնում «օչերեդի»: Լավ օրեր էին, անասուններն արածում էին, մենք էլ ճոնջի էինք գցում ծառիցն ու սաղ օրը վայելում ճոնջու վերուվարը, վերանում աշխարհից: Հողը փորփրում էինք, տարբեր տեսակի արմատներ քանդում ու ուտում դրանցից պիտանիները: Երբեմն, եթե տնից հեռու փախած հավ էինք տեսնում, բռնում էինք, փետրում, փետուրը վռազ թաղում փորոտիքի հետ, կրակ էինք վառում, խորովում ու ուտում գողացած ու դրա համար չափազանց համով դառած հավը: Չէ, մենք կարայինք տնից միս բերենք ու խորովենք, բայց գողացածն ուրիշ էր, ու էդ միասին գործած «վատ» արարքը մեզ սարքում էր համախոհներ, լռության հանցակիցներ, ու մենք ավելի էինք մոտիկանում, դառնում էինք մի հոգի: Արեւիկի ընտանիքում մի պատմություն կար, որ սաղ գիտեին գյուղում:
Էս Արեւիկի պապը` Արշակ ամին, քսան տարեկան էր դառել արդեն, դե մերն էլ սկսել էր հարսնացու ման գալ, որ պսակի: Հարեւանի տղեն` իմ ապուպապս, մի լավ աղջիկ էր բերել կողքի գյուղից, Արշակ ամու մերն էլ հարցուփորձ էր արել թազա հարսին ու իմացել, որ նրան մորաքրոջ աղջիկ ունի մարդու տալու:
Արշակ ամին պապիս հետ վեր ա կենում մի օր ու գնում հարեւան գյուղ աղջկատեսի: Մի սիրուն աղջիկ հաց ա գցում, չայ ա տալիս, ու Արշակ ամուն ասում են, որ դա ա էդ աղջիկը: Նա էլ հավանում ա: Մի ամիս անց գալիս են զուռնա-դհոլով, հարսանիք ու նշան մի տեղ անում, հարսին վերցնում, բերում են մեր գյուղը: Էն վախտերն էլ հարսի երեսին թավ քող էին գցում պսակելիս ու մինչեւ քնելը չէին բացում: Տենց քողով հարսին բերում են, մեր գյուղում հարսանիքը շարունակում տղու տանը: Հարսանիքից հետո տան սաղ ժողովուրդը դուրս են գալիս սրահում քնում, թազա հարս ու փեսուն` օթախում քնացնում: Դե էն վախտերն էլ էլեկտրականություն չկար, լամպ էին վառում, առաջին գիշերն էլ ի՞նչ լամպ, եթե վառած էլ էր լինում հանգցնում էին, որ աղջիկը չամաչի առանց էդ էլ կուսության կորստի հետ կապված առաջին գիշերվա ապրումներից: Ըտենց քնում են հարս ու փեսա, Արշակ ամին հարսի երեսը բնականաբար մութ սենյակում չի տեսնում:
Առավոտը Արշակ ամին արթնանում ա, տեսնում կողքի պառկածը հեչ նման չի իրա տեսած ու հավանած աղջկան: Նա սիրուն, սպիտակ, անմազ երես ուներ, սա բեղավոր ա ու սեւ: Արշակ ամին չի իմանում, թե ինչ անի: Գնում ա, պապիս ասում ա` արի մի հատ նայի, տես էս աղջիկն է՞ն ա, որին մենք տեսել ենք, ես էլ հավանել եմ: Պապս գալիս ա, Արշակ ամու թազա բեղավոր կնիկն էլ հաց ա գցում, չայ տալիս: Պապս ասում ա` չէ, Արշակ, սա բեղավոր ա, նա բեղեր չուներ: Ու Արշակ ամին հասկանում ա, որ իրան խաբել են: Պապս էլ ասում ա` դե հիմա ի՞նչ պիտի անես, երեւի սա քո բախտն ա, հո չե՞ս տանելու սրան աղջիկ բերած, կնիկ սարքած տաս ծնողներին, թե սա իմ հավանածը չի: Քոնը սա ա: Արշակ ամին էլ մտածում ա, որ եթե տենց ասի, կարա հետ տա, բայց էս խեղճ աղջկա կյանքը վարի կտա, սրան ոչ ոք էլ չի ուզի կնիկ դառած: Ու տենց համակերպվում ա իրա ճակատագրի հետ ու մնում Անուշ տատի հետ: Անուշ տատն էլ բեղերը հենց նենց չի ունենում, ինչ որ հորմոնալ խանգարումներ էլ ա ունենում հետը, մի խոսքով` երեխա չի կարում ունենա: Վերցնում են Արշակ ամու ախպոր չորս երեխեքից մեկին ու պահում իրանց երեխու նման: Դա էլ հենց Արեւիկի հերն ա լինում: Այ տենց: Մինչեւ հիմա մեր գյուղում ասում են. «Խաբել են` ոնց որ Արշակ ամուն», եթե ուզում են ասեն, որ մեկին ուժեղ հարիֆացրել ու խաբել են: Բա¯:
Անուշ տատը բարի կնիկ էր, թթու լավաշ էր միշտ տալիս մեզ, մխաշար, կաթի սերն էր հավաքում ու տալիս, որ մենք ուտենք, «ջան գցենք»: Դե ինձ ջան գցել պետք չէր էդքան էլ, բայց վտիտ ու նվազ Արեւիկին պետք էր: Նա էլ գցեց: Տասնյոթում թափ առավ, հասավ միջին բոյի` կնոջ համար, կրծքեր սկսեցին երեւալ նույնիսկ, մի խոսքով, Արեւիկս սիրունացավ: Դե իհարկե, չդառավ գեղեցկուհի, բայց իրա մուշտարին ուներ:
Քաղաքում էին ապրում իրանք, հերը հանքում առաջավոր էր, սոցիալիստական մրցման հաղթող, լավ փող էր աշխատում տաժանակիր աշխատանքով, բայց ընտանիքը լավ ապահովում էր, լավ էին ապրում, ուրիշներից հետ չէին մնում: Աբոյներով ռեմոնտ արած բնակարան ունեին, չեխական ստենկա ու խոլ, խոհանոցի մեբելն էլ մերձբալթյան էր: Չորս սենյակ ունեին:
Արեւիկը աշխատում էր ուսումնարանին կից գործարանում, դեռ պրակտիկա էր: Ընդեղ մի տղու հետ ծանոթացավ, հավանեցին իրար, ու շուտով Արեւիկին եկան ուզելու: Արեւիկը շա¯տ, շա¯տ պարկեշտ, հայկական ավանդական դաստիարակություն ստացած աղջիկ էր: Չնայած ես էլ գյուղ չէի գնում ամառները, այլ Սեւան, բայց քաղաք գնալիս միշտ զանգում էի, հետաքրքրվում` ո՞նց ա, ի՞նչ ա Արեւիկս: Մանկական ընկերուհին ուրիշ բան ա: Կյանքը տանում ա ձեզ իրարից տարբեր ճանապարհներով, դառնում եք ամենքդ մի ձեւի մարդ, ամենքդ ձեր ներքնաշխարհի, կրթվածության ու հակումների համեմատ ընկերական շրջապատ, ժամանց ու կյանք եք ընտրում, հետաքրքրություններն էլ ժամանակի հետ ավելի են ուժեղ տարբերվում: Բայց միասին անցկացրած մանկության հավ գողանալու նման հիշողությունները միավորում են, ու միշտ ուզում ես իմանաս, թե ո՞նց ա մանկությանդ ընկերուհին:
Երբ ես իմացա, որ Արեւիկը նշանվել ա, ուրախացա, զանգեցի շնորհավորեցի, որովհետեւ եթե ինձ համար հաջող ամուսնությունն ու հաջող կյանքը հոմանիշներ չէին դեռ, Արեւիկի համար դա նպատակ էր: Ու ես ուրախ էի, որ Արեւիկս հասնում ա իրա նպատակին` ամուսնանալու ա, ընտանիք կազմի, երեխեք ունենա: Արեւիկին, ինչպես հայ կանանց ութսուն եւ ավելի տոկոսին, կյանքում ուրիշ բան պետք չէր:
……………………………….
Եսօր Արեւիկիս հարսանիքն ա: Չնայած ես հարսանիքներ չեմ սիրում, բայց Արեւիկիս հարսանիքին պիտի գնամ, գիտակցությունս ասում ա` գնա, ենթագիտակցությունս էլ բողոքում ա: Բայց ես ենթագիտակցությունս պիտի անջատեմ էսօր, որովհետեւ Արեւիկիս պետք եմ, հարսնաքուր եմ: Հատուկ նույնիսկ սիրուն շոր եմ առել ամերիկայից եկած պասիլկի միջից, մեր թաղի սպեկուլյանտ Սեւո տոտայից, հարյուր ռուբլի եմ տվել, սիրուն շոր ա, սաղին դուր ա գալիս, բացի ինձնից, մի տեսակ փայլուն ա, մեջը լյուրեքս գցած, եսիմ, ասում են` մոդնի ա: Մազերս երկարել են, իմ ուզած երկարությունն ա հիմա. ուսերիս վրա նստած: Շորը հագել եմ հիմա, կանգնել եմ հայելու առաջ, դուրըս եմ գալիս, բայց մի տեսակ ես չեմ, ես ե°ս եմ, երբ մալյարի շալվարով եմ լինում կամ էլ «վրանգլեր» ջինսովս: Չէ, առած չի, ինձ համար վրանգլեր առնող չէր լինի, ուղղակի հերս աշակերտ ա պարապել ինստիտուտի համար, դրանք էլ նորեկ հայեր են, պասիլկա բան են ստանում, դե վարձի մի մասի տեղն են տվել: Իմ վրանգլերից ոչ ոք չունի: Ունեն լեվայս, տեխասներ ունեն: Իսկ վրանգլեր մենակ ես ունեմ: Ահավոր թանկ ա, երկու հարյուր հիսուն ռուբլի, երկու ամսվա աշխատավարձ: Բայց էսօր չեմ հագնի դա, էսօր սենց շորի օր ա: Որովհետեւ Արեւիկիս հարսանիքն ա: Հարսնաքուր եմ, ուրեմն պիտի Սրեւիկի ուզածով հագնեմ, իսկ Արեւիկս սենց ա ուզում: Նույնիսկ շրթներկ կքսեմ, հատուկ օր ա սա: Արեւիկս ամուսնանում ա: Հերը փող չի խնայել, ամեն ինչ տեղը տեղին արել ա: Զուռնա-դհոլ, աղջկա տանը` երաժշտություն, հարսանքի սեղան, հետո էլ տղու տանը: Գնամ:
Արեւիկենց տանը եռուզեռ ա: Գյուղի հայաթում են հավաքվել հյուրերը, խումբ-խումբ դառած գյալաջի են անում, սպասում են, որ խնամիքը գան:
Հենա, գյուղի վերեւում երեւացին մեքենաները: Արեւիկի մերը ափալ-թափալ շորերը փոխեց, խեղճի վրա հալ չկա, երեւի սաղ նախորդ օրը տանջվել ա: Ես գնում եմ Արեւիկի մոտ: Արեւիկս նստել ա ներսի օթախում ու դողում ա:
— Արեւիկ, խի՞ ես դողում տենց, ուրախ չե՞ս, հարսանիքդ ա, էդ չէի՞ր ուզում, քեզ ինչքան գիտեմ, նպատակդ եղել ա ամուսնանալը: Սիրո՞ւմ ես Ռուդիկին, թե՞ չես սիրում, ասա, ես քեզ կառնեմ ու կփախչենք, վեջդ մի դնի, ասա°, փոշմանե՞լ ես:
— Չէ, չեմ փոշմանել, ուղղակի վախում եմ մի տեսակ, ոնց որ սիրտս անհանգիստ լինի էլի: Դե առաջի գիշեր ա, բան ա, ասում են` ցավում ա, համ էլ ամոթ բան ա մի տեսակ:
— Է, Արեւիկ, խի՞ գիտեիր` ամուսնանալը խաղ ու պար ա՞, շախմատ ես խաղալու մարդուդ հետ: Համ էլ ի՞նչի ես վախենում, ասում են` վատ բան չի էդ սեքսը: Սաղ ուզում են, դու վախում ես: Ցանցառ մարդ ես, Արեւիկ:
— Դե հա, հասկանում եմ ամեն ինչ, ուղղակի վախում եմ էլի: Ամեն ինչ նորմալ ա, բանի տեղ մի դնի, եկան խնամիքը, դուրս արի գնա պարի: Սինի, բան են տալու, թո քեզ էլ մի նվեր տան:
— Յա, Արեւիկ, ես չեմ կարա պարեմ, ես պարող չեմ: Ինձ նվեր պետք չի:
— Իմ խաթեր պարի էլի էսօր:
— Դե լավ, տենամ կարա՞մ:
— Կարաս, գնա:
Դուրս եկա, խնամիքը իջնում էին կակռազ մեքենաներից: Ի՞նչ անեմ, ո՞նց պարեմ ես: Բայց խոսք եմ տվել Արեւիկիս:
Զուռնա-դհոլը նվագեցին: Պահ-պահ են ասում սաղ, պար են գալիս հայաթի մեջտեղը: Ես էլ մտա: Չեմ իմանում ձեռքերս ո՞նց շարժեմ, նայում եմ, դեմս Արեւիկի հորաքրոջ աղջիկն ա պարում, ու կրկնում եմ իրա շարժումները: «Մարդու աննորմալ ռիթմիկ շարժումը կոչվում է պար»: Լսել եմ ինչ-որ տեղ: Հա, հասկացանք` բալետ են պարում, մեջը իմաստ կա, բա սենց քամակը դես-դեն գցելու, ձեռքերը վերեւդ պտտելու մեջ ի՞նչ իմաստ կա: Չէ, չեմ հասկանում ես: Դե պարեմ էլի, Սրեւիկիս խաթեր: Սինի են տվել, պար պիտի ածեմ: Ինչ էլ ծանր սինի ա, կոնյակ ա մեջը, կոնֆետներ ու ինչ որ տուփ ա, էդ էլ երեւի նվերս ա: Տենաս ի՞նչ ա: Հաստատ պենյուար բան կլնի, կամ էլ` կամբինացիա ու կալգոտկի: Սաղ Հայաստանը կամբինացիա ա հագնում, ես չեմ կարողանում հասկանամ դրա իմաստը:
Դե լավ ա, մտնում ենք տուն: Մտանք Արեւիկիս սենյակը, տղամարդկանց դուրս են արել, հարսին հագցնում են: Արեւիկս շատ, շատ ամաչկոտ ա, երեխա վախտ նույնիսկ մոտս չիշիկ չէր անում, գնում էր հեռու, թաքնվում, հետո անում: Բա ՞ոնց ա հիմա Արեւիկս էս սաղ մի քսան հոգու առաջ հանվելու, տկլորանա: Խե¯ղճ Արեւիկ: էլի դողում ա, ավելի ա դողում:
Հանեց շորերը: Ոնց որ տասը տարեկան երեխուն կրծքեր կպցրած լինեն ու մի քիչ էլ տուտուզ, էնքան վտիտ ա Արեւիկս: Չէ, Անուշ տատի, քո կաթի սերը Արեւիկին ջան չգցեց:
Հանում են հարսի շորերը, սկզբից տրուսիկ ու լիֆ են հագցնում, Արեւիկս մտնում ա մահճակալի հետեւը ու ընդեղ փոխում ա դրանք, երեւի կարելի ա տենց: Հետո կամբինացիա են հագցնում սպիտակ, հետո հարսի շորը: Սիրուն շոր ա, ժանյակավոր, Արեւիկս հագավ ու դառավ գեղեցկուհի: Ամեն շոր հագցնելուց ասում են.
— Շնորհավոր լինի, պարզերես հարս գնաս, լավ հարս դառնաս, յոթը երեխա բերես:
Կոնֆետների բոնբոներկան բացել ա Արեւիկի տալն ու բաժանում ա սաղին: Սաղ ուտում են ու ասում` շնորհավոր: Ես էլ եմ ուտում ու ասում: Վերջ, Արեւիկի գլխին հարսի քող են գցել, Անուշ տատի ստվար քողից չէ, Արեւիկիս երեսը երեւում ա Գաուսի հնարած կինոյի էֆեկտի տպավորության նման, էն որ համր կինոյում ցանցի միջով էին նկարում դերասաններին, որ դեմքի անհարթությունները չերեւան: Հիմա Արեւիկս ա իրա քողի տակին դառել սիրուն, անթերի: Դե հարս ա, երեւի հարսների համար էլ են դա հնարել, որ հարսները սաղ սիրուն լինեն: Արեւիկս ինձ համար ամենասիրունն ա, բայց դե օբյեկտիվ նայած` սովորական աղջիկ ա էլի:
Մոտեցա Արեւիկիս գրկեցի, պաչեցի, ասեցի` քեզ համբերություն էսօր, հետո էլ` երջանկություն: Կարծես թաղում լիներ:
Դուրս եկա: Կանգնել եմ մարդկանց ամբոխի մեջ ու սպասում եմ սաղի նման: Թոյբաշին իրա պարն ա պարում: Ինչքան գիտեմ, Արեւիկի հորքուրը պիտի ձգտի կանաչ ժապավենը կապի թոյբաշու կարմիրից վերեւ, ու թոյբաշին էլ պիտի չթողնի, որովհետեւ եթե թողնի` տան գլխավորը Արեւիկն ա լինելու: Երանի թե կարա կապի Սաթո տոտան: Արեւիկս իրա տանը մատրիարխատ կսարքի: Հիհի: Չէ, հիմարություն ա, ինչ էլ լինի, կանաչը կարմիրի տակն են կապելու, հո խայտառակ չեն լինելու: Տենց էլ եղավ, չնայած Սաթո տոտան նենց տիպն ա, որ կտանի Վանի պապու աղբյուրն ու ծարավ հետ կբերի, բայց ստեղ երեւի ինքը տենց որոշեց, որովհետեւ էս մի թիքա թոյբաշին քաք էր կերե` Սաթո տոտայի հետ մրցի: Կապեցին, ծափահարեցին: Հիմա զուռնա են նվագում մենակ: Վայ, նենց չեմ սիրում զուռնայի ձայնը: Զռռան ձեն ա, տհաճ: Երեւի թե զուռնայի ձայնի պատճառով էլ ա, որ հարսանիքներ չեմ սիրում: Համ էլ հարսը միշտ մեղքս ա գալիս: Փեսեն էլ, բայց էդքան չէ, ինչքան հարսը: Քիչ ա մի սաղ օր բոլորն իրանց են նայում, պիտի նենց անեն, որ հանկարծ քիթ չփորեն, ձվեր չքորեն, խայտառակ կըլնեն: Ո՞նց են էդքան վեր կենում-նստում ամեն կենացի հետ, հետո էլ համարյա ոչ ուտում են, ոչ խմում: Հարսանիքը սաղի համար տոն ա, բացի հարս ու փեսուց երեւի ու սեղանը մատակարարողներից, նվագողներից, ու թամադայից: Թամադան պապս ա: Պապս ամեն ինչի թամադա ա: Թաղումների, հարսանիքների, ծնունդների, քառասունքների… Տատս էլ մոտը նստում ա, որ հանկարծ չթողնի մի ավելորդ բան ասի, որովհետեւ պապս որ ցիկլի մեջ ա ընկնում, սկսում ա իրա մասին պատմել կամ անեկդոտներ, երգելով, բանաստեղծություններ ու ասացվածքներ մեջբերելով: Եթե չկանգնացնես, կարա անընդհատ խոսա: Շախով մարդ ա պապս: Վիդնի էլ ա: Ինքնուս երաժիշտ ա, ժողգործիքների խումբ ունի, հարգում են սաղ, սիրում են, համերգներին գալիս են: Չէ, թամադան մեղք չի, պապս կայֆ ա ստանում թամադայությունից: Ինքը արտիստ ա ու հանդիսատեսներ ունի: Տատս ա մեղքը:
…………………………………………..
Արեւիկին բերում են: Երեւացին, փեսեն մոտեցավ, Արեւիկը մտավ թեւը: Վա¯յ, էս ի՞նչ ա: էս ինչ օդ ա լցվել թոքերս էլի: Վայ, դավաճան ծիծաղ, ի՞նչ ես անում, Արեւիկիս հարսանիքն ա, թող մնամ էլի: Չեմ կարողանում հարսանիքներին ու թաղումներին մասնակցել, քանի որ պաթետիկան զռռում ա, իսկ ես հիստերիայի մեջ եմ ընկնում, երբ լիքը ժողավուրդ մի տեղ հավաքվում ա ինչ-որ վերամբարձ, կեղծ պաթետիկ մի գաղափարի ոգով համախմբված, ինչ-որ երեւույթով կամ իրադարձությամբ միավորված: Չեմ էլ իմանում, թե ինչ անեմ, եքա մարդ եմ, սկսում եմ անղեկավարելի ծիծաղել, չնայած ծիծաղելի ոչ մի բան ոչ հարսանիքի, ոչ էլ առավել եւս թաղման արարողությունների մեջ չկա: Ծիծաղում եմ, հեւալով, շունչս կտրվելով էնքան, մինչեւ թուլանում եմ ու հետո սկսում լացել: Վատագույն դեպքում վերջանում ա ուշաթափությամբ, լավագույն դեպքում` թողնում փախչում եմ: Իսկ ամենալավն էն ա, որ վաբշե չեմ գնում: Առաջին անգամ սենց բան պատահեց ինձ հետ, երբ տասնվեց տարեկան էի, ընկերուհիս սրտի արատ ուներ ու հիվանդանոցում պառկած էր, հետո ծննդին դուրս էր գրվել եկել տուն, ծնունդ արել, հաջորդ օրն էլ իմացանք, որ մահացել ա… Գնացի թաղում, իմ կյանքում առաջին գիտակցված մահն էր Ռուզանի մահը: Ռուզանի թաղումը դառավ իմ հետագա կյանքի ամենամեծ խայտառակությունը, ամոթն ու վախը: Ես հենց տեսա թաղման թափորը, լացող մարդկանց ու հանգիստ, անվրդով դեմքով կարծես քնած Ռուզանին, սկսեցի ծիծաղել: Մարդիկ շշմած ինձ էին նայում ես էլ չէի կարում, թե հանգստանամ, հետո ծիծաղս վերածվեց լացի, ու ես ուշաթափվեցի թաղման եկած մարդկանց ապշած հայացքների առաջ…
Դրանից հետո ոչ մի թաղում էլ չգնացի, գիտեի թե` դիակի տեսքից ա ինձ մոտ էդ աննորմալ պոռթկումը:
Չնայած ինքս ինձ ստիպեցի ու գնացի բժշկականի անատոմիկ կորպուս, նայեցի լիքը դիակների, նույնիսկ հերձման ներկա գտնվեցի: Մի խոսքով, դիակից չէր իմ հիստերիան:
Երբ Երեւանում սկսվեցին 1988-ի ազգային զարթոնքի, «Ղարաբաղ» կոմիտեի ցույցերը, ու ես ամբոխի մեջ մտած գնացի օպերայի առաջ, ուր ելույթներ էին ունենում ազգասեր հռետորները ու լոզունգներ գոռում-գոչում սովետի միապաղաղ կյանքից հոգնած ու ըմբոստության համի կայֆը առաջին անգամ ղարաբաղյան շարժման մեջ գտած ցուցարարները: Մի երկու ժամի չափ լավ էի, ու ոչ մի բան ցույց չէր տալիս, որ կարող ա չարաբաստիկ դավաճան ծիծաղը սկսվի սենց մի տեղ, ուր դիակ չկա: Մի շատ ակտիվ հռետոր էր քաղաքացիական անհնազանդություն ու «Ղարաբաղը մերն է» գոչում. որ նայում էիր նրան, թվում էր, թե էդ մարդը ամբողջ կյանքում քուն չի ունեցել Ղարաբաղի հայաբնակ ժողովրդի Ադրբեջանի լծի տակ յոթանասուն տարի գտնվելու դարդից, նենց կեղծ պաթետիկա էր թափվում վրից: Ես զգացի, որ կրծքավանդակս դավաճանաբար սկսեց լցվել ծիծաղի օդով, ու մի քանի րոպե դիմադրելուց հետո դուրս մղվեց ռունգերովս, բերանովս, թվում էր, թե ականջներս էլ են ծիծաղում, բայց ախր ես հո գիտեի, որ դա ոչ մի ծիծաղ էլ չի, դա ալերգիա ա: Ժողովուրդը ինձ էր նայում նենց, կարծես ես ազգասպան էի դառել իմ էդ ծիծաղով: Ընկերուհիներս ինձ ստվար ամբոխի միջով մի կերպ հանեցին ցուցարարների միջից, նստացրին Սարյանի արձանի մոտ ու ջուր տվեցին: Ես ջրով խեղդվեցի ու ծիծաղս մոռացա:
Հետո եղավ հարսանքահիստերիա, դե դա ամենափոքրագույնն էր նմանատիպ անախորժությունների շարքում, որովհետեւ հարսանքավորները որոշեցին, որ ես ուղղակի հարբած եմ մինչեւ հարսանիքը սկսելը, քանի որ ծիծաղս բռնել էր հարսին տղու տնից տանելու արարողության վրա, երբ թոյբաշին պար էր գալիս, սինիներ էին պար տալիս, ու էն մոմենտին, որ հարսը դուրս եկավ փեսու թեւը մտած` ես պայթեցի ու պուկ փախա տատիս տան երրորդ հարկը, փակեցի դուռ ու լուսամուտ ու հեռուստացույցը զռռացրի:
Չէ, չի թողնում: Բայց ախր սա հարսանիք ա, ա°յ ծիծաղ: Դե, էլ բռնել ա: Թողնեմ գնա՞մ: Արեւիկս կնեղանա: Ծիծաղում եմ, ու կանգ առնել չկա: Սաղ հարս ու փեսից ուշադրությունները դեպի ինձ են ուղղել: Երեւի մտածում են, թե խմած եմ: Չէ, գնամ: Փախա, խութով բաձրացա մեր տուն, ռադիոն զռռացրի, որ զուռնա-դհոլի ձենը չլսեմ, ու սկսեցի զռռալ, ինչպես միշտ վերջանում ա էդ տեսակի ծիծաղը: Լավ ա, ուշքից չգնացի:
Հարսանիքի վերջը տենց էլ չտեսա: Հըլը պիտի տղու տուն էլ գնայի, որպես հարսնաքուր: Կներես, Արեւիկ, գիժ եմ ես երեւի:
Արեւիկին տարան…
Հաջորդ օրը ամենավատ օրերից մեկն էր իմ կյանքում..
Արեւիկին զուռնա-դհոլով Ռուդիկը տարել ա, մի գիշեր հետը քնել, տեսել ա` աղջիկ չի, հետ ա բերել, հորը տվել ու ասել ա, որ Արեւիկը աղջիկ չի եղել, որ ինքը դուռակ չի, որ կնիկ սաղացնեն վրեն..
Արեւիկին տեսա, նստած էր իրանց հայաթում, փոքրիկ աթոռի վրա, ձեռները շեքի առաջ բռունցք արած կարծես պաշտպանելիս, մարկանցից փակելուս լիներ, գլուխը հենած գոմի դռանը ու չէր խոսում: Ես խոսցնում եմ, ինքը չի պատասխանում…
Գնացի քաղաք: Արեւիկս մնաց գյուղում, Անուշ տատի մոտ: Հետո գալիս էի, տեսնում էլի Արեւիկս նույն դիրքով նստած ա: Վախենում էի խոսցնեմ արդեն, ասում էին` գժվել ա:
Արեւիկի պարկեշտության ու միամտության մասին սաղ գյուղը գիտեր, ու նրա կուսաթաղանթի մի կաթիլ արյան բացակայությունը կարեւոր էր մենակ Ռուդիկի ու իրա ընտանիքի համար: Մեկ էլ` Արեւիկի, որովհետեւ Արեւիկը գժվել էր: Տարել էր հերը ստեղ-ընդեղ, բժիշկներին էր ցույց տվել, բուժումներ էին արել, ու Արեւիկս քիչ թե շատ ուշքի էր եկել: Հերը նույնիսկ չէր էլ մտածել որ աղջկան հարցուփորձ անի, թե ո՞ւր ա նրա կուսաթաղանթը, որովհետեւ դա Արեւիկն էր, որովհետեւ եթե ես աչքերի արանքով, առհամարհանքով ու զզվանքով էի նայում պարկեշտության էդ ազգային չափանիշին, ապա Արեւիկի համար դա կարեւոր էր, շատ կարեւոր, ու Արեւիկը չէր կարա կյանքում իրա համար էդքան մեծ նշանակություն ունեցող բանի հետ տենց խաղեր անի: Չէ, չէր կարա: Արեւիկի հետ Աստված էր խաղեր արել ու փորձություններ ուղարկել…
Հետո իմացա, որ չանցած էդ ապուշ դեպքից մի տարի` Արեւիկս կազդուրվել էր իրա, ինչպես պարզվեց, ժամանակավոր խելագարությունից, որն ընդամենը ուժեղ հոգեկան ապրումների, ցնցումների հետեւանքով տարած փսիխոզ ա եղել, ու սկսել էր աշխատել լամպերի գործարանում:
Չանցած մի քանի ամիս, իրա հետ աշխատող մի շատ լավ տղա հավանել էր Արեւիկիս, Արեւիկս էլ ուժ էր գտել իրա մեջ ու հավատ ունեցել էնքան, որ նորից հավատացել էր «հայ տղամարդ» անունը կրող հոտից Նվեր անունով մի տղայի խոսքերին, որ կտանի, իրա կինը կդարձնի, որ իրանք լավ կապրեն, երեխեք կունենան… Եկել էր Արեւիկին ուզելու ու առանց հավատալու կամ թքած ունենալով նույնիսկ, եթե էն մարդին գնալուց աղջիկ էլ չի եղել, առանց հարսանիք անելու ամուսնացել ա հետը:
Արեւիկն ու Նվերը, որն Աստծու կողմից ուղարկված մի իսկական նվեր էր Արեւիկիս համար, հաշտ ու խաղաղ ապրում են մինչեւ օրս մեր քաղաքում:
Ես Արեւիկին վաղուց չեմ տեսել, բայց ամեն ինչ, ինչ ինձ պետք ա իմանալ, որպեսզի մանկության ընկերուհուս համար հանգիստ լինեմ` գիտեմ: Արեւիկը ունի ամուսին, երեխաներ, մի խոսքով` հասել ա նրան, ինչին ձգտում էր, իրա նպատակին: Ես էլ ուրախ եմ: Շատ:
Ռուդիկը երկու կնիկ ա ուզել Արեւիկից հետո, երկուսից էլ բաժանվել ա, չնայած երկուսն էլ կուսաթաղանթ են ունեցել, ու հիմա ջհանդամված ա ռուսաստանները…
Այսօր դոլարի միջին փոխարժեքը «ՆԱՍԴԱՔՕԷՄԷՔՍ Արմենիա» բորսայում գերազանցել է 1 շաբաթ առաջ սահմանած ռեկորդային նիշը: Դոլարի միջին փոխարժեքը կազմել է 378.80 դրամ` սա 2011 թ. ամենաբարձր փոխարժեքն է: Չի բացառվում, որ առաջիկա օրերին դոլարի փոխարժեքը գերազանցի 379 դրամը, քանի որ բորսան փակվել է 1դոլար/379 դրամ փոխարժեքով, իսկ այնուհետ դոլարի առաջարկը իրականացվել է 379.75 դրամով: Դոլարի փոխարժեքի թռիչքաձեւ աճին կարող է խոչընդոտել միայն ՀՀ Կենտրոնական բանկի արտարժութային ինտերվենցիան:
Կանխիկ արտարժույթի շուկայում դոլարի առքն այսօր իրականացվում է ընդհուպ մինչեւ 378 դրամով, վաճառքի առավել տարածված փոխարժեքը 380 դրամն է:
Forbes –ը կազմել է մահացած ամենահարուստ աստղերի վարկանշային աղյուսակը: Երկրորդ տարին անընդմեջ այն գլխավորում է Մայքլ Ջեքսոնը:
Պարբերականի տվյալով` վերջին 12 ամսվա ընթացքում փոփ երաժշտության արքայի գործերը բերել են 170 մլն դոլարի եկամուտ`անցած տարվա 275 մլն դոլարի դիմաց: Սակայն դա չի խանգարել նրան ցուցակը կրկին գլխավորել:
Երկրորդ տեղում է Էլվիս Փրեսլին, որի ձայնագրությունների և նրա մասնակցությամբ այլ տեսանյութերի վաճառքը նրա ժառանգներին 55 մլն դոլարի եկամուտ է բերել:
Երրորդ տեղում է սեքս խորհրդանիշ Մերիլին Մոնրոն, ով աշխատել է 27 մլն դոլար:
Ցուցակում ընգրկվել են նաև The Beatles խմբի մասնակիցներ Ջոն Լենոնը`12 մլն դոլար և Ջորջ Հարիսոնը`6 մլն դոլար: Ցուցակում նոր մասնակից է 2011թ. մահացած Էլիզաբեթ Թեյլորը, ով կիսել է ցուցակի 5-րդ տեղը Լենոնի հետ:
Աթերոսկլերոզը ( հուն. Athere` շիլա և sclerosis` կարծրացում) իրենից ներկայացնում է ճարպային և սպիտակուցային փոխանակության խանգարման հետևանքով ծագած խրոնիկական հիվանդություն: Այն բնութագրվում է հետևյալ պատկերով` էլաստիկ և մկանաէլաստիկ տիպի զարկերակների ախտահարմամբ` ինտիմայում ճարպերի, սպիտակուցների օջախային կուտակման, ինչպես նաև շարակցական հյուսվածքի արագընթաց աճակալման տեսքով:
Աթերոսկլերոզը լայնորեն տարածված է Եվրոպայի և Հյուսիսային Ամերիկայի տնտեսապես զարգացած երկրների ազգաբնակչության շրջանում: Հիմնականում այս հիվանդությամբ ախտահարվում են կյանքի երկրորդ կեսին: Երկրագնդի տարբեր ծայրերում այս հիվանդությունը հանդիսանում է մահացության դեպքերի և հաշմանդամության առավել հաճախակի պատճառներից մեկը:
Ծագումնաբանություն
Աթերոսկլերոզի զարգացման համար ամենակարևոր դիտվող գործոններն են`
1. փոխանակային
2. հորմոնային
3. հեմոդինամիկ
4. նյարդային
5. անոթային
6. ժառանգական
7. ազգային
Փոխանակային գործոնների շարքում հիմնական նշանակություն ունեն սպիտակուցային և ճարպային, առաջին հերթին` խոլեստերինի և լիպոպրոտեիդների, նյութափոխանակության գործոնները: Մարդու օրգանիզմում խոլեստերնը ենթարկվում է տարբեր փոխարկումների: Այս դեպքում, կախված նյութափոխանակման առանձնահատկություններից, խոլեստերինի տարրատեսակ միացություններ կարող են առաջանալ, որոնց կազմում այն հեշտ է թափանցում անոթի պատի մեջ: Աթերոսկլերոզի զարգացման համար ժառանգական գործոնների դերն ապացուցված է (օրինակ` երիտասարդ մարդկանց աթերոսկլերոզը ընտանեկան գերլիպոպրոդեմիայի բացակայության դեպքում): Աթերոսկլերոզը սահմանված է համարել բազմապատճառային հիվանդություն, որի ինչպես ծագումնային, այնպես էլ զարգացման գործընթացը կապված է արտածին և ներածին գործոնների ազդեցության հետ:
Աթերոսկլերոզի ախտաբանական գործընթացն ունի երկու դրսևորում`
1. անոթի պատի փոփոխությունները խորանում են, դրանով իսկ ավելացնելով խոլեստերինի կուտակումները,
2.զարկերակի պատից խոլեստերինը դուրս է գալիս, կուտակումները ներծծվում են, և անոթի պատի վնասված հատվածները ապաքինվում են, իսկ վաղ սկզբնական փուլերում անոթի կառուցվածքը լիովին ենթակա է վերականգնման:
Աթերոսկլերոզի պատճառագիտության մեջ բացառիկ դեր է հատկացվում նյարդային գործոնին` սթրեսային և բախումնային իրավիճակներին:
Այդ պատճառով այն դիտվում է որպես բանականացման` սապիենտացիայի հիվանդություն:
Կանխարգելում
Հիվանդության զարգացման համար բնորոշ է ալիքաձև ընթացքը, այդ պատճառով նրա կանխարգելման գործընթացը չի կարող սահմանափակվել որևէ ժամկետով կամ կուրսով:
Սիրտը և անոթային համակարգը ակտիվորեն մասնակցում են շրջապատող միջավայրի գրգռիչների հանդեպ մարդու պատասխան հակազդեցությունը: Հետևաբար` նյարդային համակարգի գերլարումն ուղեկցվում է սրտի և անոթային համակարգի լարված գործունեությամբ:
Անհատական կանխարգելման հիմքն օրգանիզմում նյարդային և հորմոնային կարգավորման ամենաբարենպաստ ակտիվության պահպանումն է, որի խանգարումը յուրաքանչյուր մարդու համար որոշվում է ոչ այնքան արտաքին գրգռիչների բնույթով, որքան դրանց հանդեպ օրգանիզմի հակազդեցությամբ:
Աշխարհահռչակ դեմքերը շարունակում են Twitter-ի և սոցիալական այլ ցանցերի միջոցով աջակցություն հայտնել Թուրքիայի ավերիչ երկրաշարժից տուժածներին։
Նրանցից ամերիկյան շոու բիզնեսի հայազգի աստղ Քիմ Քարդաշյանը Twitter–ում գրել է. «Թուրքիա, իմ աղոթքներով քեզ հետ եմ»:
Այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը սեյսմոլոգ Վլադիմիր Բալասանյանը այն կարծիքը հայտնեց, որ հոկտեմբերի 23-ին տեղի ունեցած երկրաշարժը կարող է ազդել Հայաստանի վրա. «Երկրաշարժը Հայաստանի վրա կարող է անդրադառնալ, ասենք, քսան, հիսուն տարի հետո, բայց կարող է նաև ընդհանրապես չանդրադառնալ»,- ասաց նա:
Ըստ սեյսմոլոգի` Թուրքիայի երկրաշարժը և օրեր առաջ Հայաստանում` Գառնիի տարածքում տեղի ունեցած երկրաշարժը մեկ փլվածքային գոտում չեն ընդգրկված, բայց փոխկապակցված են մեկ ընդհանուր գեոդինամիկ պրոցեսով և այս կամ այն չափով ազդում են միմյանց վրա:
Ամեն անգամ, երբ կրկեսի մոտով անցնելուց տեսնում եմ մարմնավաճառներին, մոտս հակասական զգացումներ են առաջանում՝ խղճահարություն, նողկանք …
Ամենահին մասնագիտության տեր մեր հայրենակցուհիները գոյատևում են ինչպես կարողանում են, և ես չէ, որ պիտի դատեմ նրանց: Նրանք իրենց մարմնի տերն են ու իրավասու են տնօրինել սեփական հայեցողությամբ, ուզում են վաճառել՝ թող վաճառեն: Բայց միևնույն է, կրկեսի մոտով էդ «վտանգավոր գոտին» անցնելը ամեն անգամ ինձ սթափեցնում է, ու որքան էլ լավ օրս լավը եղած լինի, մեկ է՝ չեմ կարողանում անտարբեր լինել ու չցնցվել…
Մարմնավաճառ ասելով մենք կին ենք պատկերացնում միանգամից: Բայց կան և տղամարդիկ, ավելի շուտ՝ երիտասարդ տղաներ, որոնք նույնպես մարմնավաճառությամբ են զբաղվում: Չէ, խոսքը գեյերի կամ տրանսների մասին չի, այլ հետերոսեքսուալ, «նատուրալ» ու «նորմալ» տղաների:
Վերջերս հանդիպեցի նրանցից մեկին սոցիալական ցանցում: Երիտասարդը կլիենտ էր «կպցնում», հավանաբար, քանի որ սկսեց հաճոյախոսություններով: Ընտրել էր ինձ տարիքիցս ելնելով: Հավանաբար անձնական կյանքիս ինֆորմացիան այն մասին, որ միայնակ եմ, դարձրել էր ինձ նրա հնարավոր թիրախներից մեկը: Իմանալով, որ լրագրող եմ, միանգամից փոխեց և´ զրույցի ոճը, և´ թեման.
— Իսկ չե՞ս ուզում գրես, թե ո՞նց են հարուստ, տարիքով կանայք օգտվում երիտասարդների ֆինանսական վիճակից ու սարքում իրանց անձնական օգտագործման «պուտանկեք»:
— Դու քո մասի՞ն ես խոսում, թե՞ պատմություն ես լսել:
— Ես էդքան խելք ունեի, որ չդառնայի, բայց այ ընկերոջս բախտը չբերեց: Բայց ես էլ կդառնայի, եթե ծնողներս ինձ չապահովեին մինիմալով:
Ու պատմեց պատմությունը: Բանակից վերադառնալով` դիմել է աշխատանքի տեղավորման գործակալություն: Էնտեղ առաջարկել են վարորդ-մենեջերի (չգիտեի, որ էդպիսի մասնագիտություն կա. խմբ.) աշխատանք, սեփական մեքենայով, խոստանալով 200 000 դրամ` կես ամսվա համար, բայց փորձաշրջանն անցնելուց հետո: Մեքենան հավանել են, երիտասարդին նույնպես: Սկսել է աշխատել: Ուղևորները հարուստ կանայք էին հիմնականում, մեկ-մեկ տղամարդիկ: Ստեփանը (պայմ.) շատ ուրախ էր. բա ուրախ չլինե՞ր, բանակից եկավ ու միանգամից էդպիսի «չալաղաջ» գործ կպցրեց: Տանում էր նրանց Սևան, Գառնի — Գեղարդ, մի խոսքով՝ ուր ուզում էին, էնտեղ էլ տանում էր: Շատ կարճ ժամանակ անց, Ստեփանը զգացել է, որ կլիենտը՝ հիսունին մոտ մի տիկին, մտերմության նշաններ է ցույց տալիս, ինչ-որ նվերներ է անում:
«Դե, ի՞նչ կա էդտեղ որ, մտածեցի, սիրուն տղա եմ, ամեն ինչս տեղը, նա էլ երևի սիրահարվել ա: Գնացինք մի անգամ Սևան, մինչև գնալը դեռ գործակալությունում ասեցին, որ պիտի մնանք մի երկու օր Սևան, որ «չնեղացնեմ» կլիենտին: Գնացինք, հասանք տեղ: Կոնյակ, շամպանսկի, խորոված, ամեն ինչ, ինչ սիրտս ուզեր անում էր ինձ համար էդ կինը: Մի խոսքով` էդ կինն ինձ «կպցրեց»: Սիրուն կին էր, լավ պահպանված, խնամված: Դե, մտածեցի` տուրիստ ա էլի, «կայֆավատ» ըլնեմ իմ համար, մեկ ա գնալու ա: Մի խոսքով` հետ եկանք Երևան, էդ կնոջ հետ էի մի 10 օր: Կես ամիս փորձաշրջանս էլ անցել էր, էդ ընթացքում էլ նվերներ, էլ ռեստորաններ, ինչ շքեղություն ասես, որ ես չտեսա: Հետո գործակալությունում ասեցին, որ մի քանի օրից հետո էլի երկու կին են լինելու ու որ էլի Սևան ենք գնալու: Ես գոհ էի, ինչի՞ց պիտի դժգոհ լինեի որ: Համ գործ ա, համ հաճույք: Էս մեր սեքսի դիֆիցիտ երկրում, ուր աղջիկները կուսություն են իբր պահում, ինձ լյուբոյ ջահել կնախանձեր»:
— Բա ո՞նց եղավ հետո, ես դեռ ոչ մի մարմնավաճառություն չտեսա քո պատմածի մեջ: Երկու հասուն մարդու փոխադարձ համաձայնությամբ ինտիմ կապ է միայն:
— Ես դեռ չգիտեի ինձ ինչ ա սպասվում: Գործակալություն գնացի, քանի որ փորձաշրջանս ավարտվել էր, որ իմանամ, թե ո՞վ ա ինձ վճարելու, ասեցին, որ կլիենտները, եթե հավանել են: Ասեցին քո կլիենտին էլ հարցրու: Զանգեցի էդ կնոջը, քանի որ էդ օրը տեղ չուներ գնալու, իմ սենց ասած հանգստյան օրն էր, ասեց հանդիպենք խոսանք: Գնացի իրեն վերցրեցի կենտրոնից գնացինք ռեստորան: Մի քիչ նստեցինք, հետո մեզ միացան երեք համարյա էդ կնոջ տարիքի կին: Կլիենտս ականջիս փսփաց, թե՝ դու շատ լավն ես, ընկերուհիներս էլ քեզանից չէին հրաժարվի: Չգիտեի ինչ անեմ: Նեղացա, թողեցի գնացի:
Գնացի գործակալություն հաջորդ օրն ու ասեցի, բա սենց-սենց, չեմ կարա իրան էլ սպասարկեմ: Տղա էր գործակալության աշխատողը, ոնց կար, տենց էլ պատմեցի: Ինքն էլ ինձ որպես գաղտնիք ասեց, որ իրանց գործակալությունը,( ու ոչ միայն) տենց տղաներ է գտնում հարուստ կանանց սպասարկելու համար, ու սկզբից չեն ասում, թողնում են, որ սովորես ցոփությանը, զգաս ինչ ա քեֆիդ տվածին պես ապրելն, ու հետո տղաներն իրենք չեն կարողանում հրաժարվել էդ գործից: Ես հրաժարվեցի: Թքեցի էդ խոստացված 200 000-ի վրա էլ, ի վերջո, իմ կայֆին «տժժացել» էի»:
— Բա որ տենց կայֆ ու «տժժիկ» գործ ա, էլ խի՞ ես ընկերոջդ մասին ասում, որ բախտը չի բերել: Համ էլ մեր հասարակությունում տղամարդիկ «պուտանկեք» չեն ընկալվում, ի՞նչ պրոբլեմ կա: Եթե մարդն ընդունում ա, իրան ձեռ ա տալիս գործը՝ անում ա:
— Հասկանո՞ւմ ես, էդ տղան դառել ա ինվալիդ: Մենք հենց էդ գործակալությունում ենք հանդիպել ու ծանոթացել, պարզվեց ընդհանուր ծանոթներ ունենք, մի խոսքով հետո մտերմացանք: Էդ տղան, չհասկանալով ու ինձ չլսելով, որ էդ 200 000 դրամը, կամ էդ ավտոն (ինքը ավտո չուներ, իրան կլիենտն էր առել) իրան երջանկություն չեն բերի, սատանայի պայմանագիր կնքեց դրանց հետ: Ու էդ տղու հոգեկանը սկսեց նենց տակնուվրա լինել, որ ինքը վախենում է երիտասարդ աղջիկների հետ լինի, իրան թվում ա, որ ինքը պետք ա մենակ հաճույք պատճառի:
Որ նույն էդ կինը կարող ա իրա ընկերուհու ծնունդին էդ տղուն նվեր տա մի օրով «վեշի» տեղ:
Որ էդ տղու մոտ երբ չի ստացվում, մեծ չափաբաժին «Վիագրա» են խմացնում զոռով, դե հո մեքենա չի էդ տղան, ու հիմա դառել ա ինվալիդ, իրան խաղալիքի նման փոխել են մեկ ուրիշ գեղեցիկ ու անխելք երիտասարդի հետ: Ինքը հիմա իսկականից իմպոտենտ ա ու երիկամների պրոբլեմ ունի: Մեկ էլ ասել են, որ երեխա չի կարող ունենալ: Հիմա ստեղ չի, գնացել ա արտասահման, ու դժվար թե հետ գա Հայաստան, ուր կյանքը մարդուն սարքում ա «պուտանկա» ու ինվալիդ»:
— Ի՞նչ անեն մեր անփող երիտասարդները, որ էդպիսի թակարդի մեջ չընկնեն:
— Ամեն մարդ ի վերջո ինքն է ընտրում իր ճանապարհը, ուղղակի պետք ա հստակ պատկերացնեն, ինչի են գնում: Եթե ինչ-որ բարոյական սկզբունքներ են անտեսում, իրանց սրտին ու հոգուն դեմ են գնում, ունենում են հոգեկան տրավմաներ: Երբ դեմ են գնում մարմնի պահանջներին ու գերագնահատում են սեփական հնարավորությունները, կարան դառնան ընկերոջս նման ինվալիդ:
Ուզում եմ զգուշացնեմ անխելք ու անփող ջահելներին, որ զգույշ մնան ամառվա ընթացքում սնկերի պես աճող աշխատանքի տեղավորման գործակալություններից, երբ իրենց առաջարկում են անձնական մենեջերի, վարորդի կամ էսկորտի (ուղեկցորդ Լ.Վ.) աշխատանք` անսպասելի բարձր աշխատավարձով: Դա մի թակարդ է, որի մեջ շատ հեշտ ա ընկնել, ու որը կարող է շատ վատ հետևանքներ ունենալ ու կործանի տղու կյանքը:
Դա իրանց համար բիզնես ա՝ առնում են իրանց մարմինն ու հոգին, ու հետո ով ուզում ա իրանց՝ ծախում են: Բան չունեմ ասելու. Սա թրաֆիկինգ է, բայց քողարկված, իբր ոչ ոք իրենց չի ստիպում, չնայած հնարավոր է, որ տենց էլ ա լինում, անձամբ ես չեմ լսել, բայց մեկ ա՝ խաբեություն է…»
Լուսինե Վայաչյան
Հ.Գ. Չգիտեմ ինչու ես համոզված եմ, որ տղան պատմում էր իր պատմությունը. տրամաբանորեն կարելի էր եզրակացնել, քանի որ շատ զգացմունքային էր նկարագրում ապրումները…
Նյութն ավելի ամբողջական դարձնելու համար որոշեցի հարցնել սեքսոպաթոլոգ Վրեժ Շահրամանյանի կարծիքը «Վիագրա» պրեպարատի չարաշահման հնարավոր վնասների մասին: Նա ասաց, որ «Վիագրա» պրեպարատի կողմնակի էֆեկտների մեջ իրոք կարող են լինել այն բարդությունները, որոնց մասին խոսվում է պատմության մեջ: Նա խորհուրդ է տալիս անպայման խորհրդակցել բժշկի հետ, նախքան որևէ պոտենցիայի բարձրացմանը նպաստող դեղամիջոց ընդունելը: Բացի այդ «Վիագրա»-ն հակացուցված է այն անձանց, որոնք ունեն սիրտ-անոթային հիվանդություններ, երիկամների եւ լյարդի ֆունկցիայի խանգարումներ ու գլաուկոմա, ինչպես նաև արյան բարձր ճնշում:
Հոկտեմբերի 22-ին Սան Պաուլոյի 35-րդ Միջազգային կինոփառատոնի շրջանակում տեղի է ունեցել հայ ականավոր կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովի կիրառական աշխատանքների ցուցահանդեսի բացումը:
Բացմանը մասնակցել են Բրազիլիայում ՀՀ դեսպան Աշոտ Եղիազարյանը, նահանգային և քաղաքային կառավարության անդամներ, մտավորականներ, բրազիլահայ համայնքի ներկայացուցիչներ, լրագրողներ:
Ցուցադրվել են Փարաջանովի հեղինակած ժապավենները, ինչպես նաև նրա մասին պատմող վավերագրական ֆիլմեր:
Բացի այդ, ներկայացվել է հայ լուսանկարիչ, Երևանի Փարաջանովի թանգարանի տնօրեն Զավեն Սարգսյանի` Հայաստանի մասին պատմող լուսանկարները:
Եվրոպայում ամենահայտնի մեքենա է ճանաչվել Volkswagen Golf-ը:
Սեպտեմբերին այս մոդելի մեքենաների վաճառքի ծավալը, նախորդ տարվա համեմատ ավելացել է 8.5%-ով , այսինքն՝ գրեթե 48 հազար ավտոմեքենա այն դեպքում, երբ անցյալ տարի նույն ամսին վաճառվել էր միայն 44 հազար մեքենա:
Երկրորդ տեղը զբաղեցրել է Ford Fiesta-ն: Ըստ Jato կազմակերպության տվյալների`եվրոպացիներն այս մեքենան սկսել են ավելի քիչ գնել: Անցյալ տարվա սեպտեմբերի տվյալների համեմատությամբ` այս տարի մոտ10%-ով նվազել է Ford Fiesta-ի վաճառքի ծավալը:
3րդ տեղը բաժին է ընկել Opel Corsa ին, որին հաջորդում են VW Polo-ն, Ford Focus-ը, Renault Clio-ն, Opel Astra-ն, Volkswagen Passat-ը, Renault Megane-ը:
Սրտի իշեմիկ հիվանդությունն իրենից ներկայացնում է սիրտանոթային համակարգի առավել տարածված հիվանդություն, որի հիմքում ըն- կած է սրտամկանի արյան վատ մատակարարումը՝ պսակային անբավարարությունը՝ պայմանավորված հիմնականում սրտի պսակային զարկերակների աթերոսկլերոզով։ «Արտի իշեմիկ հիվանդությունե հասկացությունը ներառում է հիվանդության ինչպես սուր (կրծքային հեղձուկ, սրտամկանի ինֆարկտ), այնպես էլ քրոնիկ, (օջախային կամ տարածուն կարդիոսկլերոզ՝ սրտի մկանահյուսվածքների ախտահարում) ձևերը։ Քանի որ այս փոփոխությունները պայմանավորված են անոթների աթերոսկլերոզով, կարդիոսկլերոզի այս ձևն անվանում են աթերոսկլերոզային։ Հաճախ այն ուղեկցվում է սրտի աշխատանքի վատացմամբ՝ սրտային անբավարարությամբ և ռիթմի խանգարումներով։ Սրտի իշեմիկ հիվանդության սրացմանը հաջորդում է հարաբերական հանգստի շրջանը։
Պատճառներ
Սրտի իշեմիկ հիվանդության առաջացման պատճառներից են, մասնավորապես, տարիքը, ժառանգական նախատրամադրվածությունը, քիչ շարժուն ապրելակերպը, շատակերությունը, մարմնի ավելորդ քաշը, արյան մեջ ճարպերի քանակի ավելացումը, զարկերակային արյան բարձր ճնշումը, ածխաջրային փոխանակության խանգարումները, հատկապես՝ շաքարախտը։
Ապացուցված է նաև, որ ծխողները սրտային իշեմիկ հիվանդություններով ավելի հաճախ են հիվանդանում, քան չծխողները։ Շատ մասնագետներ ուշադրություն են դարձնում սրտի իշեմիկ հիվանդության տարածվածությանը բնավորության որոշակի գծեր և կենսակերպ ունեցող մարդկանց շրջանում, որոնց բնորոշ է գործունեության բոլոր ոլորտներում մշտապես հաջողության ձգտումը և ձեռքբերածի նկատմամբ անբավարարվածությունը, երկարատև աշխատանքով ծանրաբեռնվածությունը, ժամանակի քրոնիկական անբավարարությունը։
Որպես կանոն՝ սրտի իշեմիկ հիվանդության սկզբնական կլինիկական դրսևորումները ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից առաջացած լարման կրծքային հեղձուկի նոպաներն են։ Հիվանդության հետագա ընթացքը սովորաբար երկարատև է՝ տասնյակ տարիներ։ Բնորոշ դեպքերում, որոշ ժամանակ անց լարման կրծքային հեղձուկին միանում են հանգստի ժամանակ առաջացող նոպաները։ Հիվանդության սրացման շրջանում առավել իրական է սրտամկանի ինֆարկտի վտանգը։
Բուժում / Կանխարգելում
Պետք է ընդգծել, որ ռիսկի գործոնները միարժեք պատճառ չեն հիվանդության համար, բայց դրանց ամբողջությունը նպաստում է սրտի իշեմիկ հիվանդության առաջացմանը։ Ուստի արդյունավետ կանխարգելման համար շատ կարևոր Է ռիսկի գործոնների իմացությունը։ Էական նշանակություն ունի նաև սննդակարգը, որը պետք է հիմնվի հետևյալ սկզբունքների վրա. սննդի ընդհանուր քանակի և կալորիայի սահմանափակում, հասակին և մարմնակազմվածքին համապատասխան բնականոն քաշի պահպանում, կենդանական ճարպերի և հեշտ յուրացվող ածխաջրերի զգալի սահմանափակում, ալկոհոլի բացառում, բուսական յուղով, C և B խմբի վիտամիններով սննդի հարստացում։ Խորհուրդ է տրվում չորսանգամյա (2500 կկալ սննդարարության սահմաններում) սնուցում (չափավոր ֆիզիկական ակտիվության դեպքում)՝ ներառելով մեծ քանակությամբ լիարժեք սպիտակուցներ պարունակող մթերք (կաթնաշոռ, ոչ ճարպոտ միս, ձուկ և այլն), հում բանջարեղեն, միրգ և հատապտուղներ։ Ավելորդ քաշի դեպքում բժիշկը նշանակում է հատուկ սննդակարգ։
Կանխարգելման կարևոր տարրերից է բավարար շարժողական ակտիվությունը։ Մտավոր աշխատանքի դեպքում պետք Է ժամանակ հատկացնել զբոսանքին, ֆիզիկական աշխատանքին, ֆիզկուլտուրայով զբաղվելուն և այլն։ Հանգստյան օրերը և արձակուրդը խորհուրդ է տրվում անցկացնել քաղաքից դուրս։ Հրաժարվել ծխելուց։ Սրտի իշեմիկ հիվանդության վաղ առաջացումը կանխարգելող միջոցառումներից է հիպերտոնիկ հիվանդության և շաքարախտի ժամանակին ու կանոնավոր բուժումը։ Մասնագիտության ճիշտ ընտրությունը, աշխատանքի խելամիտ կազմակերպումը, համբերատարությունը և բարյացակամ վերաբերմունքը շրջապատի նկատմամբ նույնպես կարող են կանխել սրտի իշեմիկ հիվանդությունները:
-
-
04.05.2024 | 12:10
ՀՀ-ում ոչ մի ՄԻՊ այսքան սիրված չի եղել իշխանության կողմից․ Իրավապաշտպան -
06.05.2024 | 03:10
Մեկ է՝ վերջում Մանուկյանին, Քոչարյանին, Սարգսյանին, բանանի Միհրանին, Վանեցյանին են բերելու ցույց տան -
03.05.2024 | 02:10
Գործող ռեժիմն ընդամենը սգո ծառայություններ է մատուցում. Ստեփան Դանիելյան -
06.05.2024 | 12:10
Ո’չ երաշխավոր կա, ոչ պատերազմից խուսափելու երաշխիք` հանձնելուց` պատերազմ, չհանձնելուց` պատերազմ. Բագրատ Սրբազան -
06.05.2024 | 01:10
ՆԱՏՕ-ն սահմանել է 2 կարմիր գիծ, որոնց հատման դեպքում, կմիջամտի Ուկրաինայի հակամարտnւթյանը -
02.05.2024 | 01:10
Հաղթանակը մերն է լինելու․ Մեդվեդևը մայիսի 1-ի շնորհավորանքում ծաղրել է Զելենսկուն -
01.05.2024 | 03:10
Փաշինյանը Հայաստանի խնդիրները կեղծորեն բարդում է 1915 թվականի ցեղասպանության հոգեցնցման վրա -
02.05.2024 | 12:10
Պահի հրամայականն է կասեցնել Տավուշում սահմանագծման անօրինական գործընթացը -
02.05.2024 | 02:10
«Ես գողական կյանքով ապրող եմ, պարտքի մնացած գումարը ինձ պետք է տաք». Գեղարքունիքի բնակիչը սպառնացել է ընտանիքին -
02.05.2024 | 03:10
Լատվիայի ԱԳ ղեկավարը հայտնել է, որ Ուկրաինան ստացել է արևմտյան զենք՝ Ռուսաստանին հարվածելու թույլտվությամբ. Զախարովան պահանջել է այդ երկրների ցանկը
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.