«Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում իրական էթնիկ զտումներ է իրականացրել։ Մենք կարող ենք խոսել Ադրբեջանի կողմից կազմակերպված ավելի քան 9-ամսյա շրջափակման մասին։ Մարդիկ չեն ունեցել հիմնական սննդամթերք, դեղորայք, վառելիք և այլն: Այսպիսով խախտվել են նրանց բոլոր հիմնարար իրավունքները, ստեղծվել է հումանիտար աղետ, որը սեպտեմբերի 19 — ին վերաճել է Ադրբեջանի ռազմական միջամտության»,- «Փաստինֆո» -ի եթերում հայտարարել է ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպան Անահիտ Մանասյանը:

Պաշտպանը նշել է, որ Ադրբեջանի ռազմական գործողության հետևանքով հայ բնակչության շրջանում կան զոհեր: Այդ թվում՝ քաղաքացիական բնակչությունից։ Նրանց թվում են կանայք, երեխաներ։ «Ստեղծվել է վախի մթնոլորտ, Մարդիկ զրկվել են անվտանգության երաշխիքներից, այդ թվում՝ իրենց կյանքի երաշխիքներից։ Այս պայմաններում Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները ստիպված են եղել լքել իրենց տները։

Նրանցից ոչ ոք դա չի արել կամավոր, նրանք բռնի տեղահանված մարդիկ են, որոնք վերը նշվածի պատճառով ստիպված են եղել լքել իրենց հայրենիքը՝ թողնելով իրենց ունեցվածքը», — շարունակում է ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանը:

«Մեր գրասենյակի համար շատ կարևոր է Հայաստան բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների շրջանում հատկապես խոցելի կատեգորիայի բացահայտումը։ Անմարդկային, դաժան, արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի զոհ դարձած մարդիկ, իհարկե, խոցելի խմբերի շարքին են դասվում, և պետությունը պետք է ունենա հատուկ քաղաքականություն և մեխանիզմներ նրանց իրավունքների ապահովման համար:

Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմը նման փաստեր է բացահայտում, դրա համար մենք գնում ենք Գորիսի, Վայքի, Կոռնիձորի և այլ համապատասխան կենտրոններ, հարցազրույցներ ենք անցկացնում բռնի տեղահանված անձանց հետ՝ պետական մարմիններին հանձնարարականներ տալու նշված անձանց իրավունքների պաշտպանության հատուկ մեխանիզմների տրամադրման վերաբերյալ:

Մենք հավաքագրել ենք տեղեկատվություն, որը մտադիր ենք տրամադրել պետական մարմիններին և միջազգային կազմակերպություններին։ Այն պարունակում է բոլոր տեսակի անմարդկային, արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունք։ Այդ թվում՝ խոշտանգումների, դիակների պղծման, տարատեսակ բռնությունների դեպքեր։ Ես դիմել եմ քննչական մարմիններին, և մենք արդեն ունենք հավաստի տեղեկատվություն, այդ մասին։ Օրինակ՝ կա մարմին՝ կտրված ականջներով, կա տղայի մարմին՝ կտրված ձեռքով, կնոջ պղծված մարմին և այլն։ Հայտնաբերվել են նաև Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների զանգվածային սովի դեպքեր», — պատմում է օմբուդսմենը։

Մ

«Տարիների ընթացքում բացառապես սեփական քրտինքով ստեղծածը թողել ու հարկադրաբար հեռանալ քո իսկ տնից, քո կյանքից, մի ուրիշ ցավ է։ Գիտակցական ամբողջ կյանքումս աշխատել եմ, ամուսնանալուց հետո էլ ամուսնուս հետ սկսեցինք մեր տունը կառուցել։ 9 հոգով տարիներ շարունակ մի բնակարանում էինք ապրում ու զուգահեռ կառուցում մեր փոքրիկ անկյունը։ 2023թ մայիսի վերջին ավարտեցինք տան շինարարությունը ու հասցրեցինք վայելել ընդամենը չորս ամիս․․․»,- «Փաստինֆո»-ին պատմում է Ստեփանակերտից բռնի տեղահանված, չորս երեխաների մայր Նախշունը։

Բազմանդամ ընտանիքը գաղթի ճանապարհը բռնել է սեպտեմբերի 28-ին, երեք օր անցկացրել ճանապարհներին, հոկտեմբերի 1-ի հասել Փարաքարում ապրող բարեկամի տուն։

«Հայրս, որ ծնվել է Սարուշենում, ասել էր՝ մինչև բոլոր տղաների մարմինները չհանեն գյուղից, ոտքս ոտքիս առաջ չեմ դնելու։ Մինչև դուրս գալու պահն ինքներս մեզ հույս էինք տալիս, որ ինչ-որ բան կփոխվի, մի հրաշք կլինի․․․ Մտածում էինք, որ եթե մնանք, դուրս չգանք, գուցե Արցախը հնարավոր լինի պահել, բայց արդեն իրատեսական չէր, քանի որ ռեսուրսներ չկային։ Եթե օգնող ուժ գար Հայաստանից, տղաներին օգնության հասնեին, այլ իրավիճակ կլիներ այսօր․․․ Դեռ չենք գիտակցում կատարվածը, դեռ տաք ենք, վազվզում ենք այս ու այն կողմ․․․ Երևի կխելագարվենք, եթե մի օր հետ գնալու հույսը կորցնենք։ Տնից դուրս գալուց առաջ ամեն ինչ հավաքել ենք, մաքրել, դասավորել, մի անգամ էլ շրջել բոլոր սենյակներով, նոր փակել դուռն ու դուրս եկել՝ հետ գնալու հույսով»,-ասում է Նախշունն ու ավելացնում՝ վախը շատ մեծ էր, որ ադրբեջանցիները նորից կփակեն ճանապարհը ու գերի կմնան իրենց իսկ տներում․․․

Առաջին բանը, որ տնից մեքենա է տեղափոխվել, Նախշունի կարի մեքենան է։ Արդեն քանի տարի է՝ ընտանիքի մայրը՝ չորս զավակների հետ, կարի գործ է անում։ Հիշում է՝ շրջափակման ընթացքում չի եղել մի օր, որ ինքը պարապ մնա․ մի տեղից մի բան գտնում ու գործ էր անում․

«Գուցե այսքան ծանր չլիներ ամեն ինչ, եթե մեր ամբողջ կյանքն աշխատած, քարը քարի վրա դրած չլինեինք։ Այնքանը ստեղծես, հետո ստիպված լինես ամեն ինչ թողնել ու դատարկաձեռն դուրս գալ․․․

Շատ դժվար է հիմա մեզ համար օգնություն ստանալը․ հոգեբանորեն շատ ենք ընկճվում, ծանր է, բայց գիտակցում եմ, որ եթե այս պահին հրաժարվենք այդ օգնությունից, չենք կարող ոտքի կանգնել։ 9 հոգանոց ընտանիքը պահելը հեշտ չէ, առավելևս, որ գլխիդ տանիք չկա ու չգիտես՝ վաղն ուր ես լինելու։ Հիմա կիսված է մեր ընտանիքը․ մի մասը մի բարեկամի տան է, մյուսը՝ մեկ ուրիշ։ Արդեն քանի տուն ենք նայել, բայց հարմար տարբերակ չենք գտել․ այնպիսի գներ են ասում, որ ի վիճակի չենք վճարել»,-ասում է բռնի տեղահանված կինը։

Նախշունի ամուսինը երեք պատերազմներին մասնակցել ու ինչպես ինքն է ասում՝ հրաշքով է փրկվել։ Հիմա ամուսինն էլ է աշխատանք փնտրում։ Հաճախակի հնչող հարցերից, թե ինչու չեն ուզում գյուղում ապրել՝ հետն էլ սահմանամերձ, Նախշունն արդեն հոգնել է, ասում է՝ երեխաներն ամեն մի փոքր ձայնից վեր են թռչում, պատերազմների արհավիրքը նրանց աչքի առաջ ու մտքերում է։ Բացի այդ, Ստեփանակերտը, որտեղ ծնվել ու ապրել է ամբողջ կյանքը, ոչնչով չի զիջում աշխարհի ոչ մի քաղաքի ու եթե չլիներ այս աղետն ու թրքանալու հեռանկարը, այն չէր փոխի անգամ Փարիզի հետ․․․

Տեղեկությունը, թե ՌԴ ՊՆ պատվիրակությունը Բաքվում կամ Երևանում քննարկում է Ղարաբաղից խաղաղապահների դուրսբերման հարցը, չի համապատասխանում իրականությանը։ Այս մասին ՏԱՍՍ-ին հայտնել է դիվանագիտական ​​աղբյուրը։

«Մի շարք լրատվամիջոցներում տեղ գտած տեղեկությունն այն մասին, որ ՌԴ ՊՆ պատվիրակությունը Բաքվում կամ Երևանում քննարկում է Ղարաբաղից ռուսաստանյան խաղաղապահ զորախմբի դուրսբերման հարցը, չի համապատասխանում իրականությանը։ Խոսքը խաղաղապահների ընթացիկ գործունեության վերաբերյալ պլանավորված շփումների մասին է»,- ասել է գործակալության զրուցակիցը։

Վերին Լարսի անցակետում Ռուսաստան գնացող ուղղությամբ հերթեր, կուտակումներ չկան, հոկտեմբերի 5-ի առավոտվա դրությամբ մոտ 250 հայկական բեռնատար Հայաստանից Ռուսաստան ճանապարհներին է, մի մասը ձևակերպում է անցնում: «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում տվյալներ ներկայացրեց Ռուսաստանում ՀՀ դեսպանությանը կից մաքսային կցորդ Վահան Հակոբյանը:

«Այս պահին հերթեր, կուտակումներ չունենք Ռուսաստան մտնող ուղղությամբ: Լարսի անցակետում այժմ աշխատում են բնականոն ռեժիմով: Առավոտվա դրությամբ մոտ 250 հայկական բեռնատար Հայաստանից ՌԴ ճանապարհներին է գտնվում, այսինքն՝ մի մասը ճանապարհին է, մի մասը հասել, ձևակերպվում է, միգուցե դրանց մի մասը ձևակերպվել, դուրս է եկել: Նախորդ օրը 140 հայկական բեռնատար, որոնցից 35-ը՝ հայկական կոնյակով բեռնված, փաստացի մտել է Ռուսաստան՝ բոլոր մաքսային ձևակերպումներն ավարտած: Եվ 207-ը դեպի Հայաստան են շարժվել»,-ասաց Հակոբյանը:

Մաքսային կցորդը տեղեկացրեց, որ հոկտեմբերի 4-ի ուշ երոկոյան ռուսական կողմը հանել է կոնյակի մասով իր սահմանած նոր կարգավորումը: Ռուսական մաքսային ծառայությունը մաքսային հսկողություն էր սկսել իրականացնել Հայաստանից ՌԴ արտահանվող կոնյակի նկատմամբ, Հայաստանից գնացող ամբողջ կոնյակը ենթարկվում էր մաքսային հսկողության, երբեմն ապրանքն ուղարկում էին փորձաքննության: Հիմա այս խոչընդոտը հանվել է:

«Մինչև այս պահը մոտ կոնյակով բեռնված 50 բեռնատար ձևակերպվել և մտել է Ռուսաստանի տարածք: Լարսի անցակետում կանգնած է ևս 47 բեռնատար, որոնք սպասում են փորձաքննության եզրակացությանը, որ շարժվեն ՌԴ»,-ասաց Հակոբյանը:

Ռուսական կողմից խոստացել են այդ պատասխանները շատ արագ տալ: Եվ առավելագույնը 1 շաբաթվա ընթացքում այդ 47 բեռնատարները ևս պետք է շարժվեն:

Այսպիսով այսուհետ Վերին Լարսի անցակետից հայկական կոնյակը փորձաքննության հիմնականում չի ուղարկվելու, միայն եզակի դեպքերում, երբ լինեն խիստ կասկածներ ու հիմքեր: Ըստ անհրաժեշտության՝ բոլորի նկատմամբ լինելու է սովորական զննում:

Իսկ ինչ վերաբերում է Ռուսաստանից դուրս եկող ուղղությանը, ապա Վերին Լարսում կան հերթեր: Հակոբյանի խոսքով՝ սակայն դրանք վերաբերում են հիմնականում երրորդ երկրներ ապրանք տանող բեռնատարներին:

«Հոկտեմբերի 1-ից ուժի է մեջ է մտել ՌԴ կառավարության համապատասխան որոշումը, որով արտահանման մի շարք մաքսատուրքեր են սահմանվել երրորդ երկրներ արտահանվող ապրանքների համար: Շատ տնտեսավարողներ, որոնք ՌԴ-ից ապրանք են արտահանում երրորդ երկրներ, անպատրաստ են հասել Լարսի անցակետ և պետք է վճարումներ կատարեն, փաստաթղթեր լրացնեն: Դրա հետ կապված ձևակերպման գործընթացը դանդաղել է: Բայց այդ ընդհանուր հերթի մեջ հայկական բեռնատարներ երկար չեն սպասում և սպասարկվում են արտահերթ»,-ասաց մաքսային կցորդը:

«Փոխարժեքի շուկայում առաջացել է աննորմալ վիճակ, քանզի մեր երկիրն է աննորմալ վիճակում հայտնվել։ Խուճապը, բացասական սպասումները և մռայլ ապագան հանգեցրել են դրամի անկման։ Ու քանի դեռ Հայաստանի իշխանությունը չի փոխվել ու մեր երկրի ապագան հարցականի տակից դուրս չի եկել, փլուզումներն անվերջ են լինելու»,-։ֆեյսբուքյան գրառմամբ անդրադառնալով դրամի կտրուկ արժեզրկմանը, նշել է «Մայր Հայաստան» դաշինքի ղեկավար Անդրանիկ Թևանյանը: 
Նա առանձնացրել է դրամի անկման պատճաների երկու խումբ՝ հոգեբանաքաղաքական և  տնտեսական։
Անդրանիկ Թևանյանը գրել է. «Մեկ շաբաթվա ընթացքում դրամի փոխարժեքը դոլարի նկատմամբ թուլացավ շուրջ 65 դրամով, այսինքն՝ 16 տոկոսի չափով։ Եվ սա դեռ վերջը չէ։ Օրվա ընթացքում ամեն ինչ այնպես է փոխվում, որ դժվար է ասել, թե օրվա վերջում կամ վաղն ի՞նչ պատկեր կունենանք։
Դրամի անկումն ունի հոգեբանաքաղաքական, տնտեսական պատճառներ։
1. Հոգեբանաքաղաքական
Արցախի հանձնումից հետո մարդկանց մոտ անկումային, դեպրեսիվ տրամադրություններ են առաջացել։ Նիկոլ Փաշինյանի «Ապագա կա՛»–ն դրսևորվում է իր ամբողջ վտանգավորությամբ և արյունոտ տեսքով։ Կասկածի տակ է հայտնվել պետության հեռանկարը։
Արցախից բռնի տեղահանված հայերից շատերը չեն համաձայնում բնակվել Սյունիքում կամ մի շարք սահմանամերձ շրջաններում, քանզի մտավախություն ունեն, որ Փաշինյանը դրանք ևս հանձնելու է և չեն ուզում ևս մեկ անգամ վերմակ–դոշակով փախչել։
Սյունիքը, Հայաստանի այլ տարածքներն ու ի վերջո պետությունը կորցնելու վախը մարդկանց մոտ գերիշխող է դարձել։ ՀՀ–ի գոյության և ապագայի նկատմամբ ունեցած անվստահությունը տարածվում է հայկական դրամի նկատմամբ, ինչն էլ բերում է դրա արժեզրկման։
Ներկա վիճակը մարդկանց մոտ իռացիոնալ ու բացասական սպասումներ է առաջացնում, ինչն էլ իր հերթին բերում է խուճապի։ Դրամի անկումը առավելապես այդ խուճապի հետևանք է։
Հայաստանի ապագայի մասով ծանր սպասումներ են առաջանում նաև հայ–ռուսական հարաբերությունների թշնամացման պատճառով։ Նիկոլ Փաշինյանը հետևողականորեն քանդում է մեր անվտանգային ճարտարապետության վերջին բեկորները՝ պատերազմ հայտարարելով անձամբ Վլադիմիր Պուտինին։ Սա էլ է խորացնում խուճապային տրամադրությունը, քանզի նույնիսկ երդվյալ հակառուսներն են հասկանում, որ Մոսկվան այս ամենն անպատասխան չի թողնելու, ինչից շտապելու են օգտվել փաշինյանական իշխանության հովանավորներ Թուրքիան, Ադրբեջանը, մյուսները։
Հայ–ռուսական հարաբերությունները թշնամացումը լուրջ խնդիրներ է առաջացնելու նաև տնտեսության ոլորտում, ինչը ևս ազդելու է դրամի նկատմամբ վստահության վրա։
Ներքին անկայունությունը նույնպես դրամի օգտին չէ։ Փաշինյանը ցնցումների է տանում Հայաստանը։ Այդ պայմաններում դրամը բնականաբար պետք է անցնի ազատ անկման ռեժիմի։2. ՏնտեսականԱրցախի անկումը ոչ միայն արժեհամակարգային, անվտանգային, քաղաքական լրջագույն հարված էր մեր պետականությանը, այլ նաև սոսկալի տնտեսական հարված։ Այդ հարվածի մասշտաբներն այնքան մեծ են փոքրիկ Հայաստանի համար, որ դեռ տաք ենք ու չենք զգում (մի պահ զուտ մակերեսային հաշվարկ արեք, թե ինչ տնտեսական ակտիվներ հայտնվեցին թշնամիների ձեռքում և ամեն ինչ պարզ կդառնա)։ Սա չէր կարող չհարվածել ազգային դրամին։Սրան գումարած՝ հսկայական դրամական միջոցներ են հայտնվել բռնագաղթած արցախցիներին օգնելու համար, ինչը մեծացրել է դրամական զանգվածը շուկայում։ Դա ինֆլյացիայի պատճառ է դարձել։Հաջորդը․ տարադրամի նկատմամբ պահանջարկը, այսինքն՝ դրամից ազատվելու ցանկությունը մեծացել է ռելոկանտների մոտ, որոնք լքում են Հայաստանը՝ բնակարանների վարձավճարների ու կյանքի թանկացման պատճառով։Ստեղծված իրավիճակում Կենտրոնական բանկի կրավորական կեցվածքը լրացուցիչ պատճառ է դարձել դրամի անկման համար, ինչն էլ իր հերթին բերել է սպեկուլյացիոն գործարքների ակտիվացմանը։Կան նաև բազմաթիվ այլ միկրո պատճառներ, որոնք հանգեցրեցին դրամի թուլացմանը, բայց դրանց այս պահին իմաստ չունի անդրադառնալ։․ ․ ․Եվ այսպես, փոխարժեքի շուկայում առաջացել է աննորմալ վիճակ, քանզի մեր երկիրն է աննորմալ վիճակում հայտնվել։ Խուճապը, բացասական սպասումները և մռայլ ապագան հանգեցրել են դրամի անկման։ Ու քանի դեռ Հայաստանի իշխանությունը չի փոխվել ու մեր երկրի ապագան հարցականի տակից դուրս չի եկել, փլուզումներն անվերջ են լինելու»։
https://www.facebook.com/andranik.tevanyan.1/posts/pfbid02j6qiQerouPe6my9DfLxZ

ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարությամբ է հանդես եկել։

«Խստորեն դատապարտում ենք Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի առաջնորդների՝ Արկադի Ղուկասյանի, Բակո Սահակյանի, Արայիկ Հարությունյանի, Դավիթ Իշխանյանի, Ռուբեն Վարդանյանի և այլոց ձերբակալությունները։

Չնայած ԼՂ ներկայացուցիչների հետ երկխոսությանը, հայերի իրավունքների հարգման և պաշտպանության, նրանց վերադարձը ԼՂ չխոչընդոտելու պատրաստակամության, տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման վերաբերյալ Ադրբեջանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարություններին, Ադրբեջանի իրավապահ մարմինները շարունակում են կամայական ձերբակալությունները:

Հայաստանի Հանրապետությունը բազմիցս, այդ թվում՝ սեպտեմբերի 23-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի հարթակից, բարձրաձայնել է այդպիսի գործողությունների բացառումը երաշխավորելու անհրաժեշտության մասին։ Սեպտեմբերի 28-ին Հայաստանի Հանրապետությունն արդեն իսկ դիմում է ներկայացրել ՄԱԿ-ի Արդարադատության միջազգային դատարան՝ Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման միջազգային կոնվենցիայի շրջանակներում քննվող Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով ժամանակավոր միջոց կիրառելու մասին Ադրբեջանից պահանջելով ձեռնպահ մնալ Լեռնային Ղարաբաղի ներկայիս կամ նախկին ղեկավարության կամ զինվորականների նկատմամբ պատժիչ գործողություններից։

Հայաստանի Հանրապետությունը կձեռնարկի բոլոր հնարավոր քայլերն ապօրինաբար ձերբակալված ԼՂ ներկայացուցիչների իրավունքները միջազգային, այդ թվում՝ դատական ատյաններում պաշտպանելու համար։ 

Նաև կոչ ենք անում միջազգային գործընկերներին հետամուտ լինել մինչ օրս Ադրբեջանին ուղղված բոլոր՝ ԼՂ ժողովրդի իրավունքների և անվտանգության պաշտպանության վերաբերյալ իրենց ուղերձներին և խնդիրը հասցեագրել թե´ Ադրբեջանի հետ երկկողմ հարաբերությունների տիրույթում, թե´ տարբեր միջազգային ատյաններում»,- ասվում է հայտարարությունում։

Ռուբեն Վարդանյանի զավակները հանդես են եկել հայտարարությամբ, որը ներկայացվում է ստորև.

«Մենք՝ Ռուբեն Վարդանյանի չորս զավակներս, դիմում ենք աշխարհի առաջնորդներին, մարդու իրավունքների պաշտպաններին և լրատվամիջոցներին՝ Ադրբեջանի ապօրինի կալանավորումից մեր հորը և բոլոր հայերին ազատելու հրատապ օգնության խնդրանքով։ Մենք նրա հետ կապ չենք կարողանում հաստատել նրա առևանգումից ի վեր և չափազանց անհանգստացած ենք մեր հոր առողջության և կյանքի համար:

Մոտ մեկ տարի առաջ մեր հայրը բարդ որոշում կայացրեց՝ ապրելու Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) ժողովրդի հետ, քանի որ ցանկանում էր պաշտպանել արցախահայությանն ու նրանց իրավունքները։ Նրա այդ ցանկությունն այնքան ուժեղ էր, որ թողեց ամեն ինչ և գնաց զրկանքների մեջ ապրելու` նրանց հետ կիսելով նաև շրջափակման ողջ ծանրությունը:

Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի իշխանության վերջին՝ սեպտեմբերի 19-ի ագրեսիայի հետևանքով սկսվեց տեղի բնակչության բռնի տեղահանումն ու արտագաղթը դեպի Հայաստան: Նրանց թվում էր նաև մեր հայրը, որն ադրբեջանական անցակետում հատուկ կերպով առանձնացվել է ու կալանավորել։

Մենք չենք ցանկանում, որ նա դառնա տարածաշրջանում քաղաքական լարվածության ևս մեկ զոհ, հատկապես, որ նրա առաքելությունը մշտապես եղել է հենց այդ նույն լարվածության նվազեցումն ու ձգձգված հակամարտության համար խաղաղ լուծում գտնելը։

Մեր հայրը մարդասիրական գործիչ է և երբեք ներգրավված չի եղել ռազմական գործունեության մեջ։ Նա համահիմնադրել է «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնությունը՝ ամենամեծ մարդասիրական հիմնադրամներից մեկը, որն ուղղված է հենց խաղաղության հաստատմանն ու մարդու իրավունքների պաշտպանությանն ամբողջ աշխարհում: Հենց այս նպատակով էլ վերջին տասնամյակների ընթացքում նա մեծ ներդրումներ է արել տարածաշրջանի կրթության և մշակույթի պահպանման, եկեղեցիների վերանորոգման, ինչպես նաև Շուշիի մզկիթի վերականգնման գործում:

Մարդասիրության ոլորտում հայտնի և ակտիվ հայ առաջնորդն այս պահին հայտնվել է ձգձգված քաղաքական հակամարտության և ոչ թափանցիկ արդարադատության համակարգի զոհի կարգավիճակում:

Մենք շնորհակալ ենք բոլոր նրանց, ովքեր այս ծանր պահին մեզ աջակցում ու զորակցում են: Դա մեզ ուժ է տալիս, բայց չենք կարող հանգիստ լինել, քանի դեռ մեր հայրը և մյուս գերիներն ազատ չեն արձակվել։ Օր օրի ավելի է մեծանում վտանգը, որ նա կարող է այլևս երբեք չմիանալ մեր ընտանիքին:

Մենք՝ որպես նրա զավակներ, կոչ ենք անում ձեզ՝ պաշտպանելու մեր հոր և անօրինական կերպով կալանավորված բոլոր հայերի իրավունքները և կոչ անել, որպեսզի նրանց շուտափույթ, անվտանգ և առանց վերապահումների ազատ արձակեն: Ոչ մի մարդ չպետք է կալանավորվի կամ քրեական պատասխանատվության ենթարկվի իր համոզմունքների, կրոնի կամ ազգային պատկանելության համար:

Մենք աղոթում ենք մեր հոր անվտանգ վերադարձի համար և հայցում ձեր օգնությունը»։

Փաշինյանի իշխանությունը երկիրը աշխարհաքաղաքական սակարկումների դաշտ մղեց, իսկ Արցախն ու Հայաստանը պոլիգոնի վերածեց: Ֆեսյսբուքյան իր էջում գրել է պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը։

«Արցախը 9 ամիս բլոկադայի մեջ էր, հետո Ադրբեջանը մարտական գործողություններ ծավալեց, հրադադարից հետո մարդկանց պատանդի կարգավիճակով էին պահում և ոչ մի միջազգային կառույց կամ դերակատար լուրջ քայլերի չգնաց:

Հիմա նոր ՄԱԿ-ի առաքելությունը մուտք է գործում Արցախ, որպեսզի «տեղում ծանոթանա իրավիճակին և որոշի բնակիչների հումանիտար կարիքները»:

Դա անում մի պահի, երբ 100 հազարից ավելի մարդ արդեն էթնիկ զտումների հետևանքով լքել է իր օջախը:

Այս պահին էլ մի քանի տասնյակ մարդ պատանդի կարգավիճակում է և չի կարողանում դուրս գալ Արցախից, իսկ մի քանի զինվորականներ, քաղաքական գործիչներ էլ ահաբեկիչների կողմից առևանգվել են»,- գրել է նա:

Իրավաբան, ԱԺ նախկին պատգամավոր, Արդարադատության նախկին նախարար Արփինե Հովհաննիսյանն անդրադարձել է այն բացասական տրամադրություններին, որոնք առկա են Արցախից եկած մեր հայրենակիցների նկատմամբ:

«Գուցե հիմա դրա ժամանակը չէ, բայց ուզում եմ անդրադառնալ այն որոշ բացասական տրամադրություններին, որոնք առկա են Արցախից եկած մեր հայրենակիցների նկատմամբ: Ինտելեկտի և բարոյականության ամենատարբեր աստիճան ունեցող մարդկանց կողմից հնչում են ամենատարբեր մտքեր…

Ընդ որում, սովորաբար, այդ մարդիկ կա´մ իշխանության բացահայտ կողմնակիցներ են, կա´մ թաքնված այդպիսիք, կա՛մ «քաղաքականությամբ չզբաղվող» անհատներ, որոնց հացի սեղաններին կամ այլ միջավայրերում առկա են իշխանության ամենատարբեր կալիբրի չինովնիկներ կա´մ էլ մոլորյալներ: Նրանց բոլորին մի բան է միավորում` յուրաքանչյուրն իր ճաշակին, խղճին, գիտելիքին ու այդ պահին առկա այլ  հանգամանքին հարմար հիմնավորում է գտնում արդարացնելու սեփական անգործությունը կամ դաժանությունը, թե բա` իրենց հողնա, բա պետք է զոհվեին, իբր իրենք Սյունիքի կամ Տավուշի համար մի բան արել են կամ պատրաստ են զոհել իրենց հարազատին կամ իրենց, հաջորդը` չկռվեցին, նախ իրենք կռվել են այնքան, որքան շանս ու հնարավորություն եղել է, շատերը նահատակվել են, շատերին հրադադարից հետո զենքը ձեռքին հանել են շրջափակումից և, բացի այդ, այսինքն՝ բոլոր տղամարդիկ ու հազարավոր կանայք ու երեխաներ պիտի զոհվեին, որ ձեր քիմքին հարիր պաշտպանություն լինե՞ր: Այս տրամաբանությամբ վաղը սյունեցուն կամ վարդենիսցուն էլ կասեք՝ դե բա իրենց հողնա, պիտի պահեին:

Եվ, բացի այդ, երբվանի՞ց բոլորդ դարձանք էլիտար և բնիկ երևանցի, իսկ Երևանն էլ՝ էլիտար մեգապոլիս: Այդ մարդիկ «ձեր» Երևանը չեն ուզում, իրենց Արցախն են ուզում: Իսկ եթե Արցախը իրենցը չեք համարում, այլ թուրքինը, բայց դրա հետ մեկտեղ չգիտեք ու չեք կարդացել պատմություն, աշխարհագրություն, ապա գոնե մի վիճեք:

Հանուն ճշմարտության` փաստարկների գերակշիռ մասի իրական պատճառը արցախցի ռազմաքաղաքական տարբեր ժամանակների ղեկավարության հանդեպ գեներացված ատելությունն է: Ճիշտ, թե սխալ` հիմա էական էլ չէ: Ես, օրինակ, Արայիկ Հարությունյանին համարում եմ մեղավոր, բայց նրան հավատացած մարդուն չեմ ատում կամ պիտակավորում դրա համար: Արձանագրենք:
Ատելով Արցախի կամ Հայաստանի նախկին ղեկավարներից ինչ-որ մեկին ու դրա արդյունքում զազրախոսելով ամեն ինչ կորցրած մարդկանց հասցեին ոչ ոքի ոչինչ չեք անում, քան ինքներդ ձեզ:

Դուք ընդամենը փնտրում եք արդարացում ձեր անմարդկային վարքագծի, մարդկային դիմագիծը կորցնելու, ոչինչ չանելու, աղետի ու ողբերգության մասշտաբները չգիտակցելու համար: Ի դեպ, ոչ մի բանով չտարբերվելով ծանր հանցանքներ կատարած հանցագործներից, որոնք միշտ մի ինչ-որ պատճառ ունեն հիմնավորելու իրենց կատարած ոճրագործությունը: Վերջերս սեփական երեխային սեռական ոտնձգության ենթարկած գարշանքը ևս ինչ-որ բան էր խոսում` բացատրելով ու հիմնավորելով:

Ասելքիս հետևյալն է` երբ ու եթե հերթը հասնի քաղաքական առումով անհեռատես ու գավառական մտածելակերպով էլիտաների մեղքերը թվարկելուն, ես թերևս ձեզանից յուրաքանչյուրից ավելի լավ կանեմ դա: Չխնայելով ոչ մեկիդ կուռքին: Չանելով կողմնապահություն:
Բայց սա դրա մասին չէ, այլ մարդու կողմից մարդուն սիրելու, երկու անչափահաս բալիկին հրետակոծության արդյունքում կորցրած մորը, որդուն ու եղբորը կորցրած կնոջը, որդու կամ թոռան գերեզմանը կորցրած տարեցին ու խեղված ճակատագրեր ունեցող հազարավոր մարդկանց ապրումակցելու, ժպտալու, ձեռք մեկնելու, թշնամուց տարբերվելու: Մի նույնացրեք մարդուն ու ձեզ համար ատելի ինչ-որ մեկին: Մի՛ արեք: Մարդ մնացեք:

Հ.Գ. Նիկոլ Փաշինյանն էլ մի օր կգնա, ինչպես Լևոն Տեր-Պետրոսյանը,  Ռոբերտ Քոչարյանը կամ Սերժ Սարգսյանը գնացին: Տակը կմնաք դուք ու ձեր դեմքը: Եթե մնա»,- Facebook-ում գրել է Հովհաննիսյանը:

Մենք սիրում ենք պատմել և խոսել, թե որքան հին ազգ ենք մենք, բայց ի՞նչ ենք մենք սովորել այդ հազարավոր տարիների ընթացքում:

Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը:

«Գլուխ գովալ անցյալով և բաժանվել իրարից: Դու հայաստանցի ես, ես՝ ղարաբաղցի, դու սիրիահայ ես, ես՝ ռուսաստանահայ, ես՝ ապարանցի, դու՝ գյումրեցի, վանաձորցի, երևանցի, հետո օրինակ՝ Երևանում՝ կոմիտասցի, կենտրոնցի, արեշցի, հետո՝ մեր թաղ, ձեր թաղ, մեր շենք, ձեր շենք:

Հիմա այս առիթը փորձելու են օգտագործեն մեզ հերթական մահացու հարվածը հասցնելու համար: Հերի՛ք է, հերի՛ք:

Ախր սպանելուց մեզ առանձին-առանձին չեն սպանում է, սպանում են բոլորիս մի տեղում ու մի զարկով:

Ես չեմ հավատում, որ այսօր կա մի հայ, որի սրտից արյուն չի գնում, ով ուզում է լինի, որ անկյունում ուզում է լինի և ինչ գաղափարի կրող լինի:

Այս օրերին լավ առիթ է հասկանալ, որ հայը հային չի կարող թշնամի լինել, ատել, ուզենալ սպանել, մենք ոչ դրա ռեսուրսն ունենք, ոչ էլ իրավունքը: Հարցեր ունենք շատ իրար, անհամաձայնություններ՝ ավելի շատ, բայց կա գիծ, որը անցնել չի կարելի, վերջացել է այդ լիմիտը վաղուց, վերջացե՛լ է, լսո՞ւմ եք:

Հա, ու մեղավորներ մի փնտրեք, բոլորս էլ մեղավոր ենք, բոլորս: Հիմա մի բան կա, որ պետք է անենք՝ ՄԻԱՍՆԱԿԱՆ լինենք: Մեր վերքերը բուժենք ու գնանք առաջ:

Մեր սարերի պես պինդ ենք, սա էլ կանցնենք, դիմանալ է պետք»,- գրել է նա: