Կրթության և գիտության նախարարությունը բավական լուրջ «քիմմաքրում» է իրականացրել բարձրագույն կրթական հաստատություններում:

Սակայն դա արվել է ոչ այնքան կիսատ գործը շարունակելու, և համակարգն առողջացնելու միտումով որքան, հաջորդ տարի պետական և ԿԳՆ-ի սրտացավության շրջանակներում պետական բուհերի համար շրջանավարտ ապահովելու համար։ Բանն այն է որ հաջորդ տարի դպրոցները շրջանավարտներ չեն ունենալու։ Ելնելով դրանից` «Կրթական ծրագրերի իրականացման լիցենզավորման հանձնաժողովի» նիստում որոշվել է մի շարք բուհերի զրկել լիցենզիայից:

Այդ հրապարակման շնորհիվ հայ հանրությանը վերջապես բախտ վիճակվեց տեղեկանալ, որ Հայաստանում նման անվամբ բուհեր գոյություն ունեն, որոնք այլևս չեն գործելու. Ռուս-հայկական ժամանակակից հումանիտար ինստիտուտ, «Մյուդ» իրավաբանական ինստիտուտ, «ԷյԱյՅու» Արիա միջազգային համալսարան, Վանեվան» ինստիտուտ, Արմավիրի «Արարատ» համալսարանն, որն ունի սեփական շենք և հրաշալի պայմաններ ու դասախոսական կազմ, «Քավենդիշ»-ը, որ Գրանդ Տոբակո ընկերությունը ստեղծել էր բիզնեսի այդ տեսակն էլ ունենալու համար, չհաջողելով փակեց համալսարանը, Արտաշատի «Արտաշատ» համալսարանում ինչ-որ դեպքեր սարքվեցին` բերելով լուծարման:

Հանձնաժողովի «դամոկլյան սուրը» վերջնականապես իջել է նաև մի քանի բուհերի որոշ ֆակուլտետների վրա. այդպես, այլևս առոչինչ են դառնում Երևանի «Մենեջմենթի» համալսարանի Ձեռնարկությունների տնտեսագիտություն և կառավարում, Լրագրություն, Իրավագիտություն, Թարգմանչական գործ, «Գալիք» համալսարանի Իրավագիտություն, Կառավարում, Օտար լեզու և գրականություն, «Լորիս Քալաշյանի անվան հայկական բաց համալսարանի» Իրավագիտություն, Օտար լեզու և գրականություն, Մանկավարժություն և հոգեբանություն, Ինֆորմատիկա և հաշվողական տեխնիկա, Գեղանկարչություն, «Ավետիք Մկրտչյանի անվան տնտեսաիրավագիտական համալսարան» Ֆիզկուլտուրա և սպորտ, Մանկավարժություն և մեթոդիկա, Ֆինանսներ, Իրավագիտություն, Երևանի «Էկոլոգիայի տնտեսագիտության և իրավունքի հայկական ինստիտուտի» Ֆինանսներ, Իրավագիտություն, Օտար լեզու և գրականություն, «Երևանի մշակույթի համալսարանի» Լրագրություն ֆակուլտետները: Սրանով կարծես հիմք է դրվում այս բուհերի դանդաղ փակման գործընթացի։

Բացի վիրահատական ճանապարհով Հայաստանի կրթական համակարգից հիշյալ բուհերը կտրել-գցելուց, հանձնաժողովը մի քանիսին էլ դեղին քարտ է ցույց տվել. նախազգուշացումներ են ստացել Երևանի Կառավարման և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների համալսարանը, Երևանի հումանիտար ինստիտուտը և «Կովկասի ինստիտուտ» հիմնադրամը` հանձնաժողովը նրանց պարտավորեցրել է վերացնել բացահայտված թերացումները` հաջորդ անգամ սև ցուցակի մեջ չհայտնվելու համար:

Ընդհանուր առմամբ, կասեցվել է 8 կազմակերպության լիցենզիաների գործողությունը. 2010թ. մարտին դադարեցվել էր Մոնթե Մելքոնյանի անվան համալսարանի, իսկ մասնակի` 6 կազմակերպության բարձրագույն մասնագիտական ծրագրերի իրականացման լիցենզիաների գործողությունները:

Կրթության նախարարությունը միաժամանակ հավաստիացրել է այս բուհերում սովորող ուսանողներին, որ նրանք կարող են իրենց կրթությունը շարունակել ոչ պետական հավատարմագրված բուհերի և պետական բուհերի նույն կամ հարակից մասնագիտությունների համապատասխան կուրսերում: Այս երգը երգվեց նաև նախորդ փակման գործընթացը սկսելուց առաջ, երբ ամեն ինչ դեռ նոր –նոր էր կազմակերպվում ու ուսանողներին կանգնեցրին փաստի առջև։

Պետական բուհերում սովորելու հնարավորության հավաստիացումները ուղղակի քաղցր հաբեր են ուսանողներին` այդ պահին շոկից դուրս բերելու հարցում, որի զորությունը տևում է մինչև տեղափոխման դիմում գրելը։ Դրանից հետո նրանք արագ հասկանում են, որ խաբված են ու ոչ միայն պետական, այլև քիչ թե շատ հեղինակավոր բուհ չեն կարող դիմել։

Նախարար Աշոտյանը չի խուսափում գնահատականներ տալուց, շեշտելով, որ ոչ պետական բուհերը չեն կարող համեմատվել պետականների հետ, քանի որ մեր կրթական համակարգը չի զարգացել այնքան, որ մասնավոր բուհը համարժեք մակարդակ ունենա:

Իհարկե, լավ է, որ Կրթության և գիտության նախարարությունում, թեկուզ հազվադեպ, բայց ինչ-որ դրական բան արվում է, բայց ամբողջ հարցն այն է`թե ինչպե՞ս է դա արվում։

Եվ որ ամենակարևորն է, ո՞վ պետք է պատասխան տա «գրդոնի» համար, որ այսքան տարի անխափան հոսել է որոշ մարդկանց գրպանները։ ՀՀ կրթական համակարգն այն աստիճան է այլասերվել, ու բուհերում` լինի դա պետական, թե մասնավոր, բարքերի այնպիսի անկում է, որ այստեղ ոչ թե տեղային վիրահատական միջամտություններով է կարելի ինչ-որ բան շտկել, այլ` համակարգային բուժմամբ:

Լուսինե Կեսոյան

Շատ հարմար է ապրել մի շենքում, որի տակ խանութ կա, ավելի լավ, եթե դա սուպերմարկետ է, բայց Կոմիտաս 54/1 բնակիչները բոլորովին ուրախ չեն այդ հանգամանքից, քանի որ նրանց բակը վեր է ածվել աղբանոցի:

Սա SAS-ի բակի կողմն է: Ամենուր թափթփած են արկղեր, զանազան տարաներ, ժամկետն անցած սննդի մնացորդներ, որոնք հոտում են, գրավում «բոմժերին» ու թափառական շներին: Սուպերմարկետը սեփական աղբամաններ չունի, իր աղբը թափում է բակում տեղադրված 3 բավականին փոքր աղբամանների մեջ:

SAS սուպերմարկետների ցանցը համարվում է քաղաքակիրթ, բարձր որակի սպասարկում ու ապրանքի տեսականի ունեցող խանութների ցանց: Ինչպե՞ս կարող էր խոշոր տնտեսվարող սուբյեկտը թույլ տալ այսպիսի իրավիճակ: Շենքի բնակիչ Վարդի Քեշիշյանի խնդրանքով ես սկսեցի պարզել իրողությունը:

«Մեր բակը դառել է աղբանոց, մուտքն է փակվում, աղբահանող մեքենաները, որոնց համար նրանք ասում են, որ վճարում են, տանում է միայն տնտեսական աղբը՝ արկղերը, պլաստիկե տոպրակներն ու զանազան այլ տարաներ: Ժամկետանց սնունդը ևս թափվում է մեր բակում, ու երբ վերևից հավաքում ու տանում են էդ տարաները, հոտած սննդի հոտն տարածվում է բակով մեկ: Հակասանիտարական վիճակ է բակում: Ես արդեն մեկուկես ամիս է փորձում եմ ինչ-որ բան կարգավորել, դիմել եմ և´ SAS-ի ղեկավարությանը, և´ համատիրություն, և´ կոմունալ ծառայությունների վարչություն, որը զբաղվում է աղբահանության կազմակերպմամբ: SAS-ում առաջին անգամ քաղաքավարի արձագանքեցին, ասացին, որ կշտկեն, կկարգավորեն: Որոշ ժամանակ անց, տեսնելով, որ ոչինչ չի փոխվում նորից դիմեցի: Այս անգամ պակաս բարեհամբույր ընդունելության արժանացա: Առաջարկեցի Գրիբոյեդովի նրբանցքում տեղադրել խանութի համար աղբամաններ, առաջարկս համարեցին խելքին մոտ ու ասացին, որ ընթացք կստանա: Բայց մինչ օրս շարունակում են աղբը թափել շենքի աղբանոցը: Դիմեցի համատիրություն, այնտեղ ինձ ասացին. «Գիտե՞ս ում հետ ես ոտք գցում»: Ասացին, որ խանութն իրենց ոչինչ չի վճարում: Մենք ի՞նչ անենք, մենք ինչի՞ պիտի մեր օրը սկսենք ու վերջացնենք աղբակույտի կողքին: Երեկոները թափառական շներից ու բոմժերից ենք վախենում, որոնք գալիս են աղբը քրքրելու:

Արաբկիրի կոմունալ վարչությունն ասաց, որ եթե աղբահանությունը ժամանակին կատարվում է, ապա դա իրենց պրոբլեմը չէ:

SAS-ի տնօրինությունը` ի դեմս աշխատակցուհի Էլենի ինձ ասաց, որ այդ բակն աղբանոց էր մինչև իրենց այդ շենքում հաստատվելը, ու իրենց վճարած ամսական 90 000 գումարի շնորհիվ, շենքի բակից աղբը տեղահանվում է օրական երկու անգամ: Նրանք պայմանագիր ունեն աղբ տեղափոխող կազմակերպության հետ:

Այդ կազմակերպությունը, ինչպես պարզեցի, «Էկոառ»-ն է, որը զբաղվում է «լայնածավալ ու շինարարական աղբի տեղափոխմամբ», այսինքն՝ փչացած մթերքի տեղափոխումը, եթե այն կոնկրետ արկղերի վրա չի, կամ թափթփած է կողքերը, նրանց պայմանագրային պարտավորությունների մեջ չի մտնում: Նաև պնդում է, որ իրենց կողմից բակը չի աղտոտվում, աղբը նետվում է միայն տեղադրված 3 արկղերի մեջ, ինչին հակադարձնում են բնակիչները, ասելով, որ նույնիսկ տեխնիկական աշխատողներն են խանութի աղբը խանութի հետնամուտքի փոքրիկ դռնակից դուրս շպրտում: «Էկոառ»-ում ասացին, որ նրանց մեքենաները գրաֆիկով են աշխատում, ու իրենց կողմից սպասարկվող յուրաքանչյուր տնտեսվարող սուբյեկտ գիտի իր ժամը, և կարող է նման անախորժություններից խուսափելու համար հավաքել իր աղբը խանութի ներսում, ու հետո միանգամից բեռնել աղբատարի մեջ: Գրիբոյեդովի նրբանցքում հատուկ SAS-ի համար մեծ կոնտեյներներ տեղադրելու առաջարկս խանութի ղեկավարության ընդունվել է։ Ինձ այսօր հեռախոսով SAS ցանցի տնօրինության անունից հայտնեցին, որ մոտ ժամանակներս աղբահանության վիճակը կկարգավորվի. Տնօրինությունը կդիմի քաղաքապետարան՝ կոնտեյներներ տեղադրելու պահանջով: Սպասենք՝ տեսնենք:

Քաղաքակիրթ երկրներում աղբահանության հարցը վաղուց կարգավորված է: Փողոցներում դրված են մարդաբոյի՝ տնտեսական թափոնների ու մթերքի մնացորդների համար առանձին հատկացված կոնտեյներներ, բնակչությունն էլ գիտակից է, մերոնց նման իր տան շեմից աղբը մաքրող ու հարևանի դռան դեմը քշող չի՝ ամեն տեսակի աղբ գցում է իրեն հատկացված տեղը: Եթե ժողովրդից մեկ առ մեկ չենք կարող պահանջել հետևել քաղաքակրթության նորմերին, ապա տնտեսվարող սուբյեկտներից ու կազմակերպություններից պարտավոր ենք՝ մե´ր քաղաքն է, մե´նք պիտի հետևենք ու տեր կանգնեք մեր քաղաքի մաքրությանը:

Շենքերի աղբարկղերը իրենց թափոնների համար միայն SAS-ը չի օգտագործում, ուղղակի մեծ սուպերմարկետի աղբը շատ է, ու հասցրած անհարմարություններն էլ հետը, դրա համար էլ բողոք է առաջացրել: Բայց այն, որ քաղաքում աղբահանությունը մնում է շատ ցածր մակարդակի, որ մենք բոլորս ամեն օր հայհոյելով չգիտես ում, իսկ եթե չգիտես ում, ապա՝ իշխանություններին, անցնում ենք աղբակույտերի մոտով, փաստ է: Այս կոնկրետ դեպքը բարձրաձայնելով, երկու-երեք օր բոլոր պատասխանատու կառույցները՝ քաղաքապետարանի կոմունալ վարչություն, սուպերմարկետ, աղբահանող կազմակերպություն խառնելով իրար հարցը գոնե լսելի դարձավ: Մենք հետամուտ կլինենք, թե ինչպե՞ս է կատարում SAS-ն իր խոստումը, ու տեղյակ կպահենք ընթերցողին:

Յուրաքանչյուր երկրի քաղաքակրթության մակարդակը որոշվում է իր հանրային տարածքների աղբատեղերի, զուգարանների մաքրության շեմով: Ու մինչև այդ տարածքը չմաքրվի՝ մենք չենք մաքրվի:

Լուսինե Վայաչյան

Հ.Գ. Երեկոյան դեմ, երբ գնացի լուսանկարելու, Վարդն ասաց, որ այսօր երեք անգամ են տեղափոխել աղբը, բայց բակն էլի կեղտոտ է՝ հոտած մթերք կա թափթփած, աղբարկղերն էլ լիքն են, այսինքն` տարել են միայն SAS-ի տարաները: Արաբկիրի կոմունալ վարչությունը, ասելով, որ իրենց պարտավորությունը կատարում են , սուտ դուրս եկավ, որովհետև շենքի աղբը այդ պահին դեռ տեղում է (լուսանկարները կցված են):

Ամերիկացի վերլուծաբան Արիել Քոենը կարծում է, որ Բաքուն եւ Անկարան պետք է «զայրույթից իրենց կորցրած լինեն» ՀՀ տարածքում ռուսական ռազմական բազայի տեղակայման մասին համաձայնագրում նախանշված փոփոխությունների կապակցությամբ:

«Ժառանգություն» վաշինգտոնյան հիմնադրամի ավագ հետազոտողն այդ մասին գրում է Wall Street Journal-ում տպագրված «Reset the Russian Reset Policy» հոդվածում:

Նշելով, որ համաձայնագրում կատարված փոփոխություններից հետո ռուսական բազան Հայաստանում կմնա առնվազն մինչեւ 2049թ.` Արիել Քոենը զուգահեռներ է անցկացնում Սեւծովյան նավատորմը Սեւասոտպոլում մինչեւ 2042թ. տեղակայելու ժամեկտների երկարացման մասին վերջերս ստորագրված ռուս-ուկրաինական համաձայնագրի հետ:

«Հայաստանը պաշտպանելու Ռուսաստանի պարտավորվածությունն Ադրբեջանին դնում է չափազանց դժվարին վիճակի մեջ: Դա հստակ նախազգուշացում է սեպարատիստական Լեռնային Ղարաբաղը կամ ՀՀ կողմից գրավված 7 շրջանները վերադարձնելու Ադրբեջանի ցանկացած փորձի դեմ: Ենթատեքստը եւս պարզ է. Ադրբեջանը պետք է ետ կանգնի Արեւմուտքի հետ համագործակցությունից, կամ բախվի հետեւանքներին: Ռուս-հայկական համաձայնագիրը Ռուսաստանին դարձնում է գերիշխող ուժը Հարավային Կովկասում, քանի որ ԱՄՆ-ը եւ ՆԱՏՕ-ն չեն ցանկանում ստանձնել տարածաշրջանում երկարաժամկետ ռազմական ներկայության պարտավորություն»,- գրում է Արիել Քոենը:

Միաժամանակ, վերլուծաբանը չի բացառում, որ Ռուսաստանը հնարավորություն է գտել մեղմելու Ադրբեջանի արձագանքը` մատնանշելով Բաքվին C-300 զենիթա-հրթիռային համալիրների վաճառքի մասին վերջին հաղորդագրությունները:

«Իրանական միջուկային ծրագրի շուրջ լարվածության ուժեղացումը եւս կարող էր կարեւոր դեր ունենալ Գյումրիում ռուսական բազայի տեղակայման ժամկետների երկարացման գործում: «Թեժ հակամարտության» դեպքում Ռուսաստանն ի վիճակի կլինի կանխել Կովկասում ամերիկյան եւ դաշնային զորքերի տեղակայումը` ներառյալ ավիաբազաների օգտագործումը: Ռուսական վերահսկողությունը Հարավային Կովկասի օդային տարածքի հանդեպ Հայաստանի, Աբխազիայի եւ Հարավային Օսիայի բազաներից կարող է անհնարին դարձնել ԱՄՆ օդային գործողություններն առանց Ռուսաստանի համաձայնության»,- նշում է «Ժառանգություն» վաշինգտոնյան հիմնադրամի ավագ հետազոտողը:

Իսկապես մտահոգիչ է երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյաների առողջական վիճակը: Այս հարցում առաջատարը, թերևս, վարչապետն է. նա ամենաբազմազբաղն է։ Գործադիրի ղեկավարը առողջական խնդիրներ ունի, և, ըստ պաշտոնական տեղեկատվության, Տիգրան Սարգսյանն իր կարճատև արձակուրդը կանցկացնի բուժման մեջ։ Առողջական խնդիրները լուծելու նպատակով արտերկիր են մեկնում այլ` ոչ պակաս բարձրաստիճանավորներ, բայց սովորաբար այդ մասին չի խոսվում։ Մեր ունեցած տվյալներով, նրանց մոտ գերիշխողը արյան հետ կապված հիվանդություններն են։

Այն, որ հայ գործադիր և օրենսդիր մարմինների համարյա բոլոր անդամները հիվանդ են, բավական մտահոգիչ է: Մոտ մեկ ամիս առաջ իր կարևորագույն պոստն էր լքել ՀՀ ոստիկանապետ Ալիկ Սարգսյանը: Մարդիկ մտածում էին, թե նա կայֆերով ամառ է անցկացնում Հավայան կղզիներում, մինչդեռ ոստիկանապետը, դարձյալ ՀՀ անխոնջ պաշտոնյայի ճակատագրին հավատարիմ, արձակուրդն անցկացնում էր նախորդ կայֆերի ժամանակ վնասած ուսը կարգի բերելով:

Որոշակի հետաքրքրություն է ներկայացնում նաև մեր պաշտոնյաների մարմինների «թույլ» օղակները. քանի որ ՀՀ ոստիկանությունը, մասնավորապես ՀՀ ոստիկանապետն իր ուսերին է վերցրել ՀՀ քաղաքացիների անվտանգության պահպանման պատասխանատու գործը, որը նվիրական լինելով հանդերձ նույնքան ծանր է ու դժվարին, Ալիկ Սարգսյանի մոտ խնդիրներ էին ծագել հենց ուսի շրջանում, դրա համար էլ նա ստիպված իր արձակուրդի թանկ օրերը հատկացրեց ուսի վիրահատության բարդ գործընթացը կազմակերպելուն:

ՀՀ գործադիրների և օրենսդիրների` որոշ օրգանների շարքից դուրս գալը անհատական առանձնահատկություններ էլ ունի. պինդ ոսկորները մի փոքր ավելի երկար են դիմանում, ովքեր մի քիչ ավելի փխրուն են, միանգամից տեղի են տալիս: Օրինակ` ՀՀ Կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանի մոտ գլխի հետ կապված խնդիրներ ծագեցին նախարարական բարձր պաշտոնը զբաղեցնելուց կարճ ժամանակ անց. բնական է, կրթությունն ու գիտությունը հիմնականում գլխով լուծելի ոլորտներ են, դրա համար էլ ՀՀ գործադիրի այս անդամի «թույլ օղակը» հենց գլխի հատվածում էր առաջացել:

Լինում են նաև դեպքեր, երբ առողջական խնդիրներն ավելի քան տեղին են հայտնվում և փրկում մեր բարձրաստիճաններին մի շարք` ոչ հաճելի պարտականություններից: Այդպես, անցյալ տարի համաներման արդյունքում 2008թ. Մարտի 1-ի հետևանքով ազատազրկման մեջ հայտնվածներից շատերը ազատ արձակվեցին: Նրանց մեջ էին նաև ՀՀ Ազգային ժողովի մի շարք պատգամավորներ, որոնք զրկվեցին մանդատներից: Քանի որ նրանք հալածյալի կարգավիճակում էին հայտնվել ընդդիմադիր գործունեության համար, ենթադրվում էր, որ բանտից դուրս գալուց հետո էլ պետք է շարունակեին գործունեությունը: Բայց նրանք ընդդիմադիր գետի հորձանուտն երկրորդ անգամ մտնել չէին ցանկանում: Եվ այստեղ պաշտոնաթող օրենսդիրներին օգնելու եկան առողջական խնդիրները: Խաչատուր Սուքիասյանը, Հակոբ Հակոբյանը (Լեդի Հակոբ) միանգամից մեկնեցին արտասահման` առողջությունը վերականգնելու, և մինչ այժմ այնտեղ ինտենսիվ զբաղվում են առողջական խնդիրների լուծմամբ:

ՀՀ գործադիրների և օրենսդիրների մեջ լինում են նաև տխուր բացառություններ: ՀՀ ամենահետաքրքիր բացառությունը Գյումրու քաղաքապետ Վարդան Ղուկասյանն է: Նա իր առողջական խնդիրները լուծելու համար ոչ միայն չի հետևում ՀՀ վարչապետի և ոստիկանապետի օրինակին և դրանք կազմակերպում արձակուրդի ընթացքում, այլև ավելին, առողջական խնդիրներն օգտագործում է պատվերով հիվանդանալու բարի ավանդույթների համաձայն: Վարդանիկը այս տարվա մայիսին մեկնեց Ֆրանսիա` առողջական խնդիրները կարգավորելու: Սակայն մինչ այդ էլ նա պարբերաբար լքում էր պոստը` պատճառաբանելով առողջության վերականգնումը: Վարդանիկը բացառություն է նաև «թույլ օղակի» առումով. անհնար է ասել, թե Գյումրու քաղաքապետը հատկապես մարմնի ո՞ր մասին է «զոռ տալիս», անհնար է գուշակել անգամ, թե մեկնումների ժամանակ հատկապես իր ի՞նչն է բուժում Վարդանիկը: Ամբողջ իռացիոնալությամբ հանդերձ, Վարդանիկի պարբերական բուժումներն ու այդ նպատակով ձեռնարկված ուղևորությունները մի ուշագրավ

առանձնահատկություն ունեն. դրանք ձեռնարկվում են հատկապես այն ժամանակ, երբ Հայաստանի երկրորդ քաղաքում լուրջ խնդիրներ են ծագում և հատկապես, երբ սև ամպեր են կուտակվում Ղուկասյանի գլխին:

Մենք գրել էինք Տիրուհի լիլիթի պատմությունը, կնոջ` որը սադո — մազո սեքսի, հայերիս համար ոչ ընդունելի մի աշխարհ բացեց մեզ համար։

Լիլիթի նամակները կարծում ենք ավելի ամբողջական կդարձնի այն` ինչ կատարվում է մեր շուրջը։

Մաս 1

Սկսեմ պատմել: Ես աշխատում եմ բերդանման մի տեղ, ուր բոլոր պայմանները կան մարդ տանջելու համար: Կլիենտը պիտի գար էնտեղ:

Տանտիրուհին տարիքով կին ա, 15 տարի առաջ սարքել ա էդ տունը, ու էդ օրվանից օգտագործում ա որպես Ֆորդ-բոյարդի պես մի բան՝ էկզոտիկայի սիրահարների համար, մենք ասում ենք «տանջատուն»: Երկու կատու ունի , նորմալ կյանքով ապրում ա, մեզ հետ էլ լավ շփվում: Տանը 6 սենյակ կա, որից երկուսն են միայն տանջասենյակներ, մնացածը՝ նորմալ տուն ա. Կա խոհանոց, ճաշասենյակ, հյուրասենյակ, բազմոց, բաղնիք, զուգարան, էդ կնոջ երեխաների լուսանկարները, զանազան բույսեր, հեռուստացույց, կոմպյուտեր… Երբ կլիենտ չենք ունենում, բոլորս միասին խոսում ենք կյանքից, կամ կլիենտներից, հետո ճաշ ենք եփում, քնում ենք, մի կես ժամով դուրս ենք գալիս մաքուր օդի… Մի խոսքով, զբաղվում ենք, մինչև կլիենտը կզանգի:

Աղջիկներից ոչ ոք նարկոտիկներ կամ ուրիշ բան չի օգտագործում, խմում են՝ չափավոր: Տանտիրուհու անունը պայմանական ասենք Ռիմա: Շատ բարի, փափուկ կին ա: Աստղագուշակությամբ ա հետաքրքրվում: Մեկ-մեկ նա այցելուներ ա ունենում գերոնտոֆիլներից՝ դա նրանք են, ովքեր սիրում են տարիքով կյանանց: Ռիման 70-ին մոտ կին ա, իր տարիքի համար շատ լավ պահպանված ու ուրախ: Տղամարդիկ սիրում են համբուրել նրա ոտքերը ։

Աշխատանքս արդեն սիրում եմ: Սա շատ ճիշտ գործ ա, սրա մեջ շատ նուրբ մարդ կային էություն կա, ու խորհուրդ՝ մարդիկ իրանց ամենազզվելի ու ատելի ֆանտազիաները, հաճախ ամաչելով, ուզում են իրականացնել: Ու մեր դերն էն ա, որ վստահություն առաջացնելով մեզ մոտեցնենք, որ նրանք էլ չամաչեն, ազատվեն ամոթից, թող որ մենք էլ կլինետ չունենանք…

Երբ խոսում եմ ստեղի կանանց հետ (առաջ գիտեի, թե մենք երկու հոգի ենք, պարզվեց՝ ավելի շատ ենք), հասկանում եմ, որ շատ-շատ տարբեր կլիենտներ կան:: Կան, որ ուղղակի ենթարկվում են մեզ՝ Տիրուհիներիս: Սրանք սիրում են կանացի հագուստ հագնել, էդ կլիենտները բոլորովին զզվելի չեն:

Մի քանի աղջիկներ ընդունում են, որ կարան մերկանան կլիենտների առաջ, դա անում են, որպեսզի շատ կլիենտ ունենան: Նորմալ ա: Ուրիշներն ընդհանրապես չեն ուզում ոչ մարմինը ցուցադրել, ոչ թույլ են տալիս իրանց կպնել: Բայց հաճախ կպնում են: Ռիման մեզ ասում ա, որ մենք ենք որոշում, թե ի՞նչ անենք, ի՞նչ չանենք կլիենտի հետ: Լավ ա մեր տերը տղամարդ չի, պատկերացնում եմ ինչ կաներ մեր գլխին:

Էս գործն ինձ ահագին լիցքաթափում ա, մանավանդ ուրիշ իմ նման «տիրուհիների» հետ շփվելը, նրանց համոզվածությունը, որ իրանք վատ բան չեն անում, ինձ հանգստացնում ա: Նորմալ կյանքում, երբ փողոցում եմ, ես նայում եմ շուրջս, միլիոն կանայք ու աղջիկներ եմ տեսնում, որոնք շատ մաքուր են, «գլամուր» ու անհասանելի, բայց հասկանում եմ, որ դա միայն արտաքինն ա, որ նրանք դատարկ են: Ընդհանրապես այլ կանանց հետ չեմ կարողանում խոսալ: Խոսում ենք կյանքից, բայց շատ զգույշ, դրանք մնում են երեսանց զրույցներ, ոչ մի խորը բան: Այ երբ գալիս են աշխատելու էսպիսի մի տանը, բոլորը խոսում են շատ բաց։

Մի քանի օր առաջ շատ հարուստ մի կլիենտ ունեինք: Բոլորը նրան լավ ճանաչում են, նա ամեն երկու շաբաթը մեկ գալիս ա: Գալիս ա, ու պահանջում, որ բոլոր աղջիկները միզեն իրա դեմքին: Ամեն միզելու համար 25 դոլար ա տալիս: Մեզ մոտ էդ հարուստը մնում ա 2-4 ժամ: Ինքն իրան կապում ա աթոռից, շղթայում ձեռքերը, ու սպասում, որ հերթական աղջիկները իրան սյուրպրիզ անեն, ու ստորացնեն իրան:
Լուսինե Վայաչյան
Շարունակելի…

ՀՀ կառավարությունը որոշել է զորակոչային տարկետման իրավունք տալ 4 հոգու: Որպես կանոն, նման բախտի արժանանում են միայն ընտրյալները կամ իսկապես առանձնահատուկ տաղանդով օժտվածները, կամ առանձնաշնորհյալների զավակները: Կրթության և գիտության նախարարության կրթության վարչության պետ Արթուր Բաղդասարյանը սիրահոժար տրամադրեց տարկետման իրավունք ստացածների տվյալները. դրանք դրված են նաև նախարարության www.edu.am կայքում, այնպես որ ցանկացած ոք կարող է պարզել, թե ում է ՀՀ գործադիրն ազատել զինվորական ծառայությունից:

Տարկետման հնարավորություն ստացածները հիմնականում բնակվում են «գոլդ» հասցեներում և ընդունվել են արտերկրի բուհեր: Այդպես, Գոռ Գասպարի Հովակիմյանը` 1992թ. ծնված, որ բնակվում է Երևանի Վարդանանց 2 հասցեում, ընդունվել է Լոնդոնի Գլուսիստերշիրի համալսարան` «Գործարարության կառավարում» մասնագիտությամբ: Երևանի Չարենցի փողոցում բնակվող Դավիթ Նորայրի Հակոբյանը ընդունվել է Ստոկհոլմի ԿԹՀ Տեխնոլոգիաների թագավորական ինստիտուտ, Թումանյան 1-ում բնակվող Արտավազդ Մյասնիկի Գրիգորյանը` Պրահայի ինտերնացիոնալ համալսարան: Իսկ ահա Արշակունյաց պողոտայում բնակվող Նարեկ Տիգրանի Աբգարյանի ընդունվելու վայրն անհայտ է:

Եթե այս երիտասարդներն իսկապես իրենց ուժերով են ընդունվել արտերկրի հեղինակավոր բուհեր և կառավարությունն ընդառաջ է գնացել նրանց` թույլ տալով հանգիստ կրթվել` առանց պարտադիր զինծառայության պարտքը կատարելու, ապա այս երիտասարդներին և գործադիրին կարելի է միայն ողջունել: Սակայն, ցավոք, ոչ միշտ է, որ այդպես է լինում: Սովորաբար նման հնարավորություն ստանում են հենց պաշտոնյաների երեխաները. օրինակ, կառավարության անցած նիստին գործադիրը տարկետման իրավունք էր տվել Երևանի փոխքաղաքապետ Կամո Արեյանի որդուն: Իհարկե, լավ է, որ երիտասարդները ձգտում են կրթություն ստանալ աշխարհի հեղինակավոր բուհերում, սակայն վատն այն է, որ ՀՀ բուհերն այն աստիճան են կորցրել հեղինակությունը, որ ով կարողանում է, նախընտրում է արտերկրի բուհերը: Վատ է այն, որ նման հնարավորություն ունեն միայն երկրում եղանակ փոխող մարդիկ, այն մարդիկ` ովքեր ի զորու են ազդել ՀՀ կրթական համակարգը կիսամեռ վիճակից դուրս բերելու հարցում, բայց նրանք, ներսում դրությունը շտկելու փոխարեն, իրենց երեխաներին դուրս են տանում երկրից, ՀՀ քաղաքացիների մոտ էլ ավելի ամրապնդելով կարծիք, թե ՀՀ կրթական համակարգի վերափոխման համար դեռ շատ ջուր պիտի հոսի:

Լուսինե Կեսոյան

Այսօր Կրթության և գիտության նախարար Արմեն Աշոտյանը «Վարչարարության թափանցիկություն և հակակոռուպցիոն բաղադրիչ» լոզունգի ներքո հանրակրթության ասպարեզ է ներմուծել բիզնեսի մի տեսակ, որ կարելի է անվանել «փողով օրագիր»: Սրա էությունը ոչ թե այն է, որ դպրոցներում սկսելու են օրագրեր վաճառել կամ փող տալով օրագրում բարձր գնահատական նշանակել տալ, այլ որ բարձր տեխնոլորգիաները ներխուժելու են նաև դպրոց` այնտեղից դուրս քշելով թղթից օրագիր կոչվածը: Նախարարը ներկա է եղել «dasaran.am» կայքի շնորհանդեսին։

Կայքի միջոցով 2009-2010 ուսումնական տարվա երկրորդ կիսամյակին Երևանի թիվ 114 և 177 դպրոցներում ներդրվել է վիրտուալ օրագրերի համակարգը: Սրա միջոցով յուրաքանչյուր ծնող կարող է օնլայն եղանակով ծանոթանալ իր երեխայի առաջադիմությանը, վարքին, ընթացիկ հանձնարարություններին և այլն:

Տեղեկատվության մեջ նշված էր, որ սույն ծառայությունը լինելու է կամավոր հիմունքներով, ամսական 2000 դրամ վճարով: Երբ ԿԳՆ Կրթության վարչության պետ Արթուր Բաղդասարյանից հետաքրքվեցինք, թե արդյոք շատ չէ՞ 2000 դրամը, վերջինս սկսեց բացատրել, որ իրենք ձգտելու են խիստ տարբերակված մոտեցում հանդես բերել, որ գումարը կտատանվի` ելնելով դպրոցի և այնտեղ սովորող աշակերտների թվից, որ այդ ծառայությունն ապահովող ընկերությունը հոգալու է նաև կորպորատիվ, սոցիալական (անապահովների համար) փաթեթների մասին:

Ընդ որում, կանխիկ փողի հետ դպրոցներում շփումը բացառելու համար բոլոր վճարումները կատարվելու են բանկերում: Մի հետաքրքիր հանգամանք. մեր հարցումից հետո նախարարության կայքից վիրտուալ օրագրի համար սահմանվելիք վճարի մասին տեղեկատվությունը հանվեց:

Պ-ն Բաղդասարյանի խոսքից կարելի է եզրակացնել, որ բավական լուրջ խտրականություն է գնալու դպրոցների հարցում: Դեռ նախնական, փորձնական փուլում ընտրվել են միայն երկու դպրոց, մեկը` անգլիական թեքումով 114 դպրոցը, որը համարվում է թիվ 1 էլիտար դպրոցը և քաղաքի ծայրամասում` Ավանի Դուրյան թաղամասում գտնվող 177-րդ շարքային հանրակրթական դպրոցը: Հնարավոր է, որ հետագայում վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը կարողանա իրագործել իր հերթական ուտոպիստական ծրագիրն ու անգամ ամենահեռավոր գյուղերում ինտերներտը դառնա հասանելի, իսկ ծնողները` այնքան գերժամանակակից, որ կարողանան օնլայն եղանակով ստուգել իրենց երեխաների առաջադիմությունը, սակայն այս պահին արդարացի չի նման մոտեցումը։ Երեխան մեղավոր չի, որ ինքը ոչ թե երևանում է ծնվել այլ հեռվոր մարզում։ Իսկ որ առայժմ գյուղական բնակավայրի դպրոցականը չի կարող օնլայնով օրագիր պահել կասկածի տեղիք չի տալիս։

Բացի այդ, հնարավո՞ր է, ասենք Կալինինոյի շրջանի գյուղերից մեկի մի քանի հոգանոց աշակերտ ունեցող դպրոցից նույն գումարը հավաքել, ինչ Չեխովի կամ Պուշկինի դպրոցների աշակերտներից:

Սա իմիջիայլոց, վատ բիզնես չէ: Եթե հիմա սովորական օրագրի արժեքը սկսվում է, ենթադրենք, 300 դրամից, ապա օնլայնի դեպքում ստացվում է, որ այն կարժենա 18000 դրամ (9 ամիս` բազմապատկած 2000 դրամով): Այս օրագրերը անհատական են լինելու և ծնողներն այնտեղ մուտք կունենան միայն հատուկ գաղտնագրի ներմուծմամբ։ «Վերջին ժամանակահատվածում նախարարությունը խիստ կարևորում է կրթական ոլորտի բարեփոխումներում հասարակական և մասնավոր այն նախաձեռնությունները, որոնք միտված են կրթության որակի բարձրացմանը, վարչարարության թափանցիկությանը, ունեն հակակոռուպցիոն բաղադրիչ»-,նշել է նախարարը: Փաստորեն, 18 հազար դրամանոց օրագրեր ներմուծելով Կրթության և գիտության նախարարությունը հույս ունի բարձրացնել կրթության որակը, վարչարարությունը դարձնել թափանցիկ, և դպրոցը զերծ պահել կոռուպցիայից:

Լ.Կ.

Այսօր «Սոս Խոսրով» էկոլոգիական հասարակական դաշինքը իր մտահոգությունը ներկայացրեց « Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի կենտրոնական հատվածում «Գիլան» պետական արգելավայրի հիմնման վերաբերյալ կառավարության որոշման վերաբերյալ։

Դաշինքի անդամներն ասացին, որ պետական արգելոցից առանձնացվել է մոտ 116 հա և այդ տարածքի կարգավիճակը իջեցվել է ու դարձվել արգելավայր, որով խախտվել է արգելոցի տարածքի ամբողջականությունը։ Դե քանի որ արգելոցն անձեռնմխելի է, իսկ արգելավայրում կարող են հյուրեր լինել, ոչ ավել ոչ պակաս ռեստորանային այցելուների տեսքով, մեր հյուրասեր փողատերերը որոշել են օգտագործել տարածքը։

Դաշինքի անդամները նշեցին, որ ներկայումս վերոնշյալ տարածքում ռեստորանային համալիրի ծավալուն շինարարություն է գնում։ Նրանց կարծիքով «Գիլան»-ի կարգավիճակի իջեցումը ոչ մի հիմնավորում չունի և նման որոշումներ կայացնելով պետությունը խախտում է Օրհուսի կոնվենցիայի դրույթները և մի շարք այլ օրենքներ։ «Պետական զավթողական քաղաքականությունն արդեն հասել է բնության հատուկ պահպանվող տարածքներին։ «Գիլան»-ի կարգավիճակի փոփոխությունը հանգեցնում է արգելոցի մասնատմանը և հետագայում նաև նրա վերացմանը։ Կենդանական պոպուլյացիաների մասնատումը լուրջ վտանգ է ներկայացնում կենսաբազմազանության պահպանման համար»,- համոզված են Դաշինքում։

ՀՀ Բնապահպանության նախարար Արամ Հարությունյանը խոստացել է սառեցնել շինարարությունը, սակայն, դա մյուս դեպքերի նման ժամանակավոր բնույթ է կրում։ Նախարարության ներկայցուցիչը կարծիք է հայտնել, թե «Գիլան» -ի տարածքում չկան Կարմիր գրքում ընդգրկված կենդանիների և բույսերի տեսակներ, ինչն ըստ Դաշինքի, անընդունելի կարծիք է։

Դաշինքի ներկայացուցիչները համոզված են, որ արգելոցում բնակվող և Կարմիր գրքում ընդգրկված կենդանիները անպայման կհայտնվեն կառուցվող ռեստորանի ճաշացանկում։ Նրանց պաշտոնական տվյալներ չեն հայտնում կառույցի տիրոջ, կառուցապատողի, և այլ մանարամասների մասին , ինչն ինքնին խոսուն երևույթ է։

Հարցի կարագավորման հույսով «Սոս Խոսրով» էկոլոգիական հասարակական դաշինքը բաց նամակով դիմել է ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին, և խնդրել վերանայել «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի տարածքի մի հատվածի վրա «Գիլան» արգելավայրը հիմնելու վերաբերյալ ՀՀ կառավարական որոշումը և վերականգնել արգելոցի տարածքի ամբողջականությունը։ Դաշինքի աշխատանքային խումբը պատրաստ է դիմել նաև միջազգային կառույցներին,եթե նամակը պատասխան չստանա։

Մեր ունեցած տվյալներով պատմական արգելոցում կառուցվող փառահեղ ռեստորանի տերը, որտեղ Կարմիր գրքից էկզոտիկ խորտիկներ են մատուցվելու, ԱԺ նախագահն է։

Ալիսա Շեկոյան

Այսօր հերթական անգամ «Տաշիր» առևտրի կենտրոնում երկու մարդ են ուշաթափվել։ Պատճառը` անտանելի տոթի պայմաններում օդափոխիչների բացակայությունն է: «Օր չի լինում, որ «շտապօգնություն չկանչենք» ,- պատմում են ոսկու տաղավարի աշխատակիցները։ Հատկապես արտասահմանցիները ի տարբերություն հայերի, ոչ մի կերպ չեն, կարողանում պատկերացնել, թե ինչպես կարելի է առանց օդափոխության ու նման հականորմատիվ պայմաններում աշխատել:

Առևտրի կենտրոն ասվածը Հայաստանում մի յուրահատկություն ունի. սրանք ստեղծվում են միմիայն գերշահույթ ապահովելու նպատակով, որի պատճառով էլ տերերն առանձնապես չեն մտահոգվում իրենց աշխատողների համար մարդկային պայմաններ ստեղծելու հարցով: Իսկ Վարչապետը, բացի լոլոներ կարդալուց այլ բան չի անում վկան` բաղնիքի ոսկու շուկան. Աղմուկ- աղաղակից հետո վիճակն անփոփոխ է։

«Տաշիր» առևտրի կենտրոնը պատկանում է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Կարապետյանին: Իհարկե, սա Կարապետյան ընտանիքին պատկանող բիզնեսի մի չնչին մասն է, և, բնական է, որ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարը, առանձնապես մտահոգ չի, որ մի փեշ փող տվող, իր տունը առևտրով մի կերպ պահող, շարքային քաղաքացին իր օբյեկտում վտանգում է կյանքը. Եթե Աստված մի արասցե, ոսկու տաղավարում հրդեհ բռնկվի մարդիկ, որ տապակվում են տոթից խեղդամահ կլինեն։ Բայց պարոն Կարապետյանին կարծես այնքան էլ չի հուզում, թե իր համար հավելյալ, կողմնակի եկամուտ ապահովող հիշյալ օբյեկտում ինչպիսի անմարդկային պայմաններ են տիրում: Նրանք անմարդկային պայմաններից բողոքող ցանկացած մեկին դուռն են ցույց տալիս . «Հարմար չի գնա ո՞վ է քեզ պահում»։

Պատմում են, որ երբ վերջերս ահազանգ էր ստացվել, թե «Տաշիր»-ում ռումբ է տեղակայված, զանգահարել էին տիրոջը, Կարապետյանը, որ այդ ժամանակ քնած է եղել, խիստ զայրացել էր, թե «ի՞նչ եք ինձ էդ լավկի համար անհանգստացնում»:

Սա բավական խոսուն է: Եվ դա այն դեպքում, երբ այստեղ վաճառասրահների համար գանձվող ամենամսյա գումարները սկսվում են 150 հազար դրամից` հասնելով մինչև 400-600 հազար դրամի: Ընդ որում, ամռան այս օրերին «Տաշիրում» ընդհանրապես անտանելի է, քանի որ այնտեղ տեղակայված է նաև «Տաշիր-գրուպի» «Տաշիր-պիցցա»-ի արտադրամասը, որի պիցցաներից ու զանազան այլ ուտելիքներից տարածվող անհրապույր հոտը շատ հաճախ մարդկանց ստիպում է րոպե առաջ լքել առևտրի կենտրոնը:

Սակայն այս ամենի մեջ, չի կարելի մեղադրել ո´չ Կարեն Կարապետյանին, ո´չ էլ առավել ևս նրա եղբայր Սամվել Կարապետյանին, երևի, թե նրանց մեղքը տնօրինողներին անսահմանափակ իրավունքներ շնորհելու, մեկ էլ իրենց անվանը անփույթ վերաբերվելու մեջ է: Հայտնի է, որ Սամվել Կարապետյանը (Կալուգայի Սամո) բազմաթիվ նման օբյեկտներ ունի նաև Ռուսաստանի Դաշնության տարբեր քաղաքներում, բայց կարելի է չկասկածել, որ այնտեղի նույնանման կենտրոններում հաստատապես ապահովված կլինեն քաղաքակիրթ առևտրի բոլոր պայմանները: Այդ դեպքում ո՞րն է նման վերաբերմունքի պատճառը սեփական հայրենիքում, ո՞րն է պատճառը, որ Կարեն Կարապետյանը նման ձևով է կառավարում իր այս բիզնեսը` չէ՞ որ դատելով նրանից, թե ինչպես են գումարներ կորզում այնտեղ աշխատող մարդկանցից և փոխարենը ինչպիսի պայմաններ են հրամցնում, ու ինչպես է նա վերաբերվում դրանց, կարելի է դատել, թե ինչպես է ղեկավարվում աշխատակազմը։ Չի բացառվում, որ սեփական բիզնեսը «լավկա» որակողը կարող է նույնպիսի հեշտությամբ «լավկա» որակել սեփական հայրենիքը:

«Տաշիր» առևտրի կենտրոնում տարրական պայմաններ չապահովելու համար Կարեն Կարապետյանին մեղադրել չի կարելի, որովհետև նա այդ շարքում ոչ առաջինն է, ոչ էլ վերջինը. առևտրի կենտրոնների նման վիճակը Հայաստանում ընդունված երևույթ է` այստեղ պարզապես անհնար է գտնել քաղաքակիրթ առևտրի կենտրոն:

Նույնպիսի պայմաններում է մարդկանց պահում նաև Խաչատուր Սուքիասյանը մի հարյուր մետր այն կողմ. «Ռոսիա» առևտրի կենտրոնում. սրահների տերերը վճարում են օրական 4000-6000 դրամ, սակայն այստեղ ևս օդափոխիչ կա միայն առաջին հարկում:

Այս ամենով հանդերձ, ո´չ մի առևտրի կենտրոն և ո´չ մի առևտրի կենտրոնի տեր չի կարող համեմատվել «Հրազդան» տոնավաճառի և նրա տիրոջ` պատգամավոր Աշոտ Աղաբաբյանի հետ: Նա մարդկանցից 6 քմ տարածքի համար շաբաթն ընդամենը երկու գիշեր առևտուր անելու հնարավորություն տալու համար վերցնում է 240 հազար դրամ` փոխարենը նրանց հրամցնելով ասֆալտի մի հատված: Լույս, ջուր, պայմաններ, ոչ մի նման ավելորդություն, պարոն Բուռնաշը մարդկանց տալիս է միայն ասֆալտ, որի վրա ամսական հսկայական գումարներ վճարող մարդիկ սեփական ուժերով տաղավարներ են կառուցում, հետո էլ հեռանալիս քանդում այդ տաղավարները, որպեսզի որևէ նեղություն չպատճառեն «տիրոջը»: Այնպես որ, այստեղ օդափոխիչի մասին խոսակցություններ կամ տրտունջ ընդհանրապես չի լինում. եթե չկա հոսանք, եթե ձմռան սառնամանիքին են մարդիկ բաց երկնքի տակ առևտուր անում, ապա ամռան շոգին կանեն ու կանեն:

Սա ոչ թե առանձին առևտրի կենտրոնների կամ նրանց տերերին վերաբերող հարցեր են, այլ տարվող պետական քաղաքականության, հենց պետության թողտվությամբ են օբյեկտատերերը նման բիզնես ծավալում. եթե իշխանությունները քաջություն ունենան առևտրի կենտրոնների տերերի առաջ որոշակի պայմաններ դնել, նրանք չեն էլ համարձակվի մարդկանց նման ստրկական դրության մեջ պահել. ի դեպ, Աղաբաբյանը հատուկ այդ նպատակով պահում է նաև ծեծողների հրոսակախումբ, որոնք հաշվեհարդար են տեսնում բոլոր նրանց հետ, ովքեր ռիսկ են անում բողոքել պատգամավորից ու նրա տոնավաճառից:

Իսկ պետությունը չի միջամտում և ոչինչ չի ձեռնարկում քաղաքակիրթ առևտուր կազմակերպելու համար, որովհետև առևտրի բոլոր կենտրոնները իշխանության, պետության ներկայացնողների ձեռքում են. «Տաշիրը» նախագահի աշխատակազմի ղեկավարինն է, «Հրազդանը»` ԱԺ պատգամավորի, «Ռոսիան»` նախկին պատգամավորի, «Հայաստանը»` դարձյալ Հայաստանի օլիգարխներից մեկի` Հայրապետ Հայրապետյանինն է,հիմա էլ քաղաքապետ Բեգլարյանն է պատրաստվում համալրել նրանց շարքերը։

Այս բոլոր մարդիկ հենց նրա համար են ձգտում տեղ զբաղեցնել իշխանական համակարգում, որպեսզի իրենց մանդատներն ու լիազորությունները ծառայեցնեն սեփական բիզնեսն առանց գլխացավանքի առաջ տանելու գործին: Իսկ մարդիկ ինչ-որ օդափոխիչների մասին են երազում…

Լուսինե Կեսոյան

Վերջին շրջանում բավական ակտիվ խոսակցություններ էին շրջանառվում, թե հարկային մարմիններն ինտենսիվ ստուգումներ են սկսել Արարատի մարզում գտնվող Հովիկ Աբրահամյանին պատկանող օբյեկտներում:

Ազգային ժողովի խոսնակը հատկապես ԲՀԿ ղեկավար Գագիկ Ծառուկյանին խնամիանալուց և քոչարյանական խաղեր տալուց հետո մի տեսակ ընդգրկվեց ՀՀ «հալածյալների» ցանկում և եթե այս տեմպերով շարունակվի, չի բացառվում, որ մի օր էլ նա դառնա թունդ ընդիմադիր կամ հռչակվի ՀՀ հերթական «քաղբանտարկյալ»:

Տեսնենք, թե ի՞նչ ստուգումներ են և արդյո՞ք իրականությանը համապատասխանում են դրանց վերաբերյալ խոսակցությունները: Մենք նախ փորձեցինք Պետեկամուտների կոմիտեից հավաստի ինֆորմացիա ստանալ (որպեսզի հետո չմեղադրվենք ստահոդ լուրեր փոխանցելու մեջ) կատարված ստուգումների վերաբերյալ, թե մարզի ո՞ր օբյեկտներն են ստուգվել, չարաշահումներ հայտնաբերվել են, թե ոչ, եթե այո, ապա ի՞նչ կարգի, սակայն ՊԵԿ լրատվական ծառայությունը` իր աշխատաոճին հավատարիմ, այդպես էլ անպատասխան թողեց հարցումը, թեև չբացառեց էլ, որ մոտ ապագայում առաջադրված հարցերի պատասխաններն անպայման կլինեն։

Այդպես, պաշտոնական տեղեկատվություն չստանալով, փորձեցինք հասկանալ, թե այդ ի՞նչ ստուգումներ էին, որ նախաձեռնել էին առյուծի սիրտ կերած հարկային մարմինները, և ի՞նչ առնչություն ունի այս ամենի հետ ԱԺ նախագահը։

Ասում են` Ազգային ժողովի ներկայիս խոսնակն իր գործարար տաղանդը դրսևորել է դեռ վաղ երիտասարդության շրջանում` Երևանում ծաղիկ ծախելով: Ասում են, որ ճարպկությունը` իր առաջխաղացման գրավականը, նա դրսևորել է դեռ այն ժամանակ, երբ օպերայի մոտ իր մայրիկի հետ ծաղիկ էր վաճառում։ Այն ժամանակ դա հարգանքի արժանի վաստակ չէր, և Սերգեյիչն էլ ոստիկան չէր, ու շարքային ոստիկանները արգելում էին մարդկանց փողոցային առևտուրը: Ու քանի որ Բեգլարյանն էլ թաղապետ չէր, հայհոյելով քշում էին նրան տարածքից. չանցած երկու րոպե, ժիր պատանին ծաղիկներով հայտնվում էր նույն Օպերայի հակառակ կողմում և շարունակում իր գործունեությունը: Այսօր Աբրահամյանն արդեն միայն հարսանեկան արարողությունների ծաղիկների վրա հազարավոր դոլարներ է ծախսում:

Արտաշատի գինու գործարանը վաճառելուց հետո Արգամիչը իր հայրենի գյուղում կառուցեց Մխչյանի գինու և կոնյակի գործարանը: Մարզում Աբրահամյանների սեփականության ցանկում կան նաև ավազի հանքեր, որտեղից օրական 40 մեքենա ավազ է վաճառվում: Նախկինում Աբրահամյանը գյուղապետերին պարտադրում էր իր հանքերից գնել նաև ավազի խոշոր մնացորդները և օգտագործել որպես շեբեն, սակայն, հիմա այլևս դրանք հատուկ տեխնոլոգիայով մանրացվում են և շատ ավելի թանկ գնով վաճառվում շինարարական կազմակերպություններին` գյուղապետերին ազատելով գոնե այդ գլխացավանքից:

Արարատում ասում են, որ իր ունեցվածքի մեծ մասին Աբրահամյանը հասել է սրանից-նրանից խլելու ճանապարհով. վկան` այլևս հանգուցյալ նրա առաջին գործընկերը`գինեգործ Զորիկը, որի մահից հետո Աբրահամյանն իր դստերը կնության տվեց նրա տղային:

ԱԺ խոսնակը մարզում հասցրել է իրենով անել նաև հարյուրավոր հեկտարներով հողակտորներ` մոտավորապես խոսվում է 700-800 հա մասին: Աբրահամյանը 50 տոկոս փայատեր է նաև մի շարք գազալցակայաններում:

ԱԺ խոսնակը բավական օրիգինալ կարգ է մտցրել մարզում. եթե որևէ մեկը ցանկանում է գործ սկսել, ապա դրա ամենակարևոր նախապայմանն է` բոլոր աշխատանքները, ներդրումները սեփական ուժերով կատարել-հաղթահարելուց հետո Աբրահամյանին «պրիզնատ գալ» որպես փայատեր։

Սա բավական ընդունելի մոտեցում է Հայաստանի Հանրապետությունում` որոշ ժամանակից սկսած, նման մարտավարությամբ են գործում գրեթե բոլոր տեղական ֆեոդալները, այնպես որ Մխչյանի հերոսը չէր կարող բացառություն լինել:

«Չկա էստեղ մի բան, որ նա փայ չունենա»,- ասում են արտաշատցիները:

2007թ. Հանրահավաքներից մեկում Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դեռ ՀՀ փոխվարչապետի աթոռի շեմը հաղթահարած Հովիկ Աբրահամյանի մասին ասել է: «Փորձեք հիշել կամ պարզել, թե ո՛ր կենդանակերպի նշանի տակ ծնված երջանիկին են պատկանում թեկուզ Խորհրդային Հայաստանի վարչական միավորներից մեկի՝ Արտաշատի շրջանի հետևյալ ձեռնարկությունները. Արտաշատի գինու գործարանը, նույն քաղաքի մեխանիկական գործարանը, Շահումյան գյուղի շարժական մեքենայացված շարասյունը, այդ գյուղում տեղակայված գյուղշին 5-րդ տրեստի ավտոպարկը, Արտաշատի «Սիրիուս» գործարանը, Արտաշատի կենցաղսպասարկման շենքը՝ վերածված կազինոյի, «Արտաշատ» գաստրոնոմը, Արտաշատի հին բաղնիքը, նույն քաղաքի հյուրանոցի ռեստորանը, Մխչյան գյուղի գինու գործարանը, շրջանի բոլոր գազալցակայանները, Մխչյանի ավտոձեռնարկությունը, Մխչյանի բետոնի գործարանը, Արաքս գետի երեք ավազահանքեր, հազարավոր հեկտար կազմող հողատարածքներ ու հանքավայրեր Նարեկ, Քաղցրաշեն, Ուրցաձոր, Գոռավան գյուղերում և Արարատի մարզի այլ բնակավայրերում»:

Հենց այս ամենը հաշվի առնելով էլ հարց է ծագում` ի՞նչ ստուգումների մասին կարող է խոսք լինել. Պետեկամուտների կոմիտեի սովորական ստուգումները, որ նրանք պարտավոր են ժամանակ առ ժամանակ կատարել այս կամ այն մարզում, կարելի է հանգիստ խղճով որակել զուտ Աբրահամյանների ունեցվածքի ստուգում, քանի որ Արարատի մարզում շատ քիչ օբյեկտներ կհանդիպես, որոնցում ԱԺ նախագահը մաս չունենա: Այստեղ ՊԵԿ-ը, ինչ էլ անի մեխանիկորեն որակվելու է ոտնձգություն և փորձ` ճնշելու քոչարյանական թևին պատկանող և Գագիկ Ծառուկյանի խնամիության պատվին արժանացած Աբրահամյանին: Այլ հարց է, որ Պեկ-ին այդքան էլ հաճախ «դաբրո» չի տրվում քիթը խոթել ԱԺ նախագահի բիզնեսների մեջ ու նման հազվադեպ փորձերը անմիջապես քաղաքական աստառ են ստանում։

Իսկ արարատցիներն առանձնապես չեն ըմբոստանում Աբրահամյանի փայատիրական նկրտումների դեմ և ենթարկվում են մարզում նրա հաստատած կարգուկանոնին` հասկանալով, որ մի բան է` Հայաստանում լինել շարքային քաղաքացի — գործարար, այլ բան` ունենալ նման հզոր ու ճարպիկ պաշտպան:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ