1292 թ. բազմաշնորհ Մոմիկը Նորավանքում մի Ավետարան է նկարազարդել, որի լուսանցազարդերից մեկը երկհարկանի, բարձրագմբեթ եկեղեցի է։ Շուրջ 40 տարի անց այդ գաղափարը կյանքի կոչվեց Նորավանքում՝ որպես Ս. Աստվածածին եկեղեցի դամբարան։

Կարեն Մաթևոսյանի ֆեյսբուքյան էջից

Այս ի՞նչ օրի հասանք, որ ղազախներ, թուրքմէններ….չեմգիտեր ինչեր մեզի խելք պիտի սորվեցնեն եւ իրենց կամքը թելադրեն մեզի…Ա՛Լ ԿԸ ԲԱՒԷ: ՄԵՆՔ մեր խելքը եթէ հաւաքենք, քով-քովի գանք, մեր հաւաքական ոյժը կոթողենք, կրնանք վստահաբար լուծել մեր հարցերը…: Սա մեծամտութիւն կամ գոռոզամտութիւն չէ, այլ՝ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՐԺԱՆԱՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ….Մենք անպատիւ կամ մեծապատիւ ՄՈՒՐԱՑԿԱՆՆԵՐ չենք, ասոր-անոր դուռը ինկած….ՏԷՐԸ կրնանք դառնալ մեր երկրին, ճակատագրին, եթէ լաւ կազմակերպուինք, մէկտեղենք ու համադրենք մեր կարելիութիւնները, եթէ թօթափենք մեր վրայէն ամէն ծուլութիւն, ապաւինողականութիւն, ստրկամտութիւն….վերադառնանք մեր ԲՈՒՆ ԷՈՒԹԵԱՆ՝ նոր կեանք տանք տքնաջան աշխատանքի, ստեղծագործական մեր դարաւոր կորովի, ջանասիրութեան, ազատասիրութեան եւ այլ ազգային առաքինութիւններուն, որոնք ՀՐԱՇՔ կրնան գործել հայ կեանքին համար ամէնուրեք….ՀԱՒԱՏԱՆՔ ՄԵՐ ՀԱՒԱՔԱԿԱՆ ՈՅԺԻՆ…..

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Սիրելի ժողովուրդ, ողբալու ժամանակը չէ երբե՛ք, ոչ ալ՝ խեղճանալու…Պարզապէս ԶԳԱՍՏԱՆԱԼՈՒ, ՈԳԵԶԻՆՈՒԵԼՈՒ ԵՒ ՃԻՇԴ ՀԱԿԱՀԱՐՈՒԱԾ ՏԱԼՈՒ ժամանակն է…: ԱՐՑԱԽԻ ՄԻԱՒՈՐՄԱՆ հարցով, մենք ոտքի ելանք 1988-ին եւ նուաճեցինք մեր ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆԸ….Դժբախտաբար, մենք լիարժէք ՏԷՐԸ չեղանք մեր անկախութեան….Պատմութեան հոլովոյթի անհրաժեշտութեամբ, մենք ՀՐԱՄԱՅԱԿԱՆԻՆ տակն ենք այսօր ՏԷՐ կանգնելու Արցախին, եւ անոր միջոցով գուցէ վերանուաճենք մեր ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆԸ….Պիտի հասկնանք պատմական պահի անհրաժեշտութիւնը եւ ոտքի ելլենք դարձեալ յանուն ՀԱՅԱՍՏԱՆ-ԱՐՑԱԽ ՄԻԱՒՈՐՈՒՄԻՆ եւ ԻՆՔՆԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆ….այս անգամ արդէն չկրկնելով միեւնոյն սխալները, խրատուած ըլլալով անոնցմէ…..Պատմութիւնը թերեւս վերջին առիթ մը կու տայ մեզի…..Պիտի գործենք բանականութեամբ, ոգիով եւ վճռակամութեամբ….եւ Սարդարապատեան ՄԻԱՍՆԱԿԱՆՈՒԹԵԱՄԲ….

***

ԺԱՄԱՆԱԿԸ շատոնց է եկած, որ ՄԵՆՔ ալ ոգիի յանդգնութիւն ցուցաբերենք եւ համաժողովրդական մակարդակով յայտարարենք ԱՐՑԱԽԻ ՄԻԱՑՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ….Ա՛լ մեր հաբերութեան բաժակը յորդած է…վերջին կաթիլը հրամցուեցաւ՝ Նազարպայեւի կողմէ, որ ԿԱՐԵԼԻ ՉԷ ԿՈՒԼ ՏԱԼ, եթէ ունինք ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՐԺԱՆԱՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ, եթէ ՏԷՐՆ ենք մեր ՃԱԿԱՏԱԳՐԻՆ…ԱԼ ԿԸ ԲԱՒԷ….

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

ԱԶԳԱՅԻՆ ՏՕՆԵՐԸ նաեւ արժանի ՀՊԱՐՏՈՒԹԵԱՆ առիթներ են, ո՛չ՝ ազգային սնապարծութեան….ա՛յն ՀՊԱՐՏՈՒԹԵԱՆ, որուն համար Վահան Թէքէեան՝ խորունկ բանաստեղծը, պիտի ըսէր նշանակալից կերպով. «Օդի, ջուրի, հացի նման Մենք պէտք ունինք հպարտութեան….»: Ազգային իրա՛ւ հպարտութիւնը իր սնունդը կ’առնէ ազգային արժանապատուութենէն, հոգիի, մտքի, ոգիի իրագործումներէն, ազգային սխրագործութիւններէն, ազգային-հաւաքականը՝ նեղ-անձնականէն եւ հատուածականէն ՎԵՐ դասելու գիտակցութենէն, յանձնառութենէն….Ազգովին յառաջդիմելու, զարգացման նոր որակ ձեռքբերելու վճռակամութենէն….Մենք պիտի կարենանք նորովի ՆՈՒԱՃԵԼ ԱԶԳԱՅԻՆ ՄԵՐ ՀՊԱՐՏՈՒԹԻՒՆԸ….

***

Մեր յաղթանակները չեն եղած յանուն ուրիշին հողը զաւթելու, յանուն ծաւալողապաշտ նկրտումներու իրագործման….այլ ԷԱՊԷՍ յանուն ՀԱՅՕՐԷՆ ապրելու իրաւունքի կենսագործման, յանուն ազգային-հայրենական ԱՐԺԱՆԱՊԱՏՈՒՈՒԹԵԱՆ վերականգնումին….յանուն ՀԱՅԵՑԻ ԻՆՔՆՈՒԹԻՒՆԸ եւ ՀՈՂ ՀԱՅՐԵՆԻՆ պաշտպանելու սրբազան նպատակին….Ահա թէ ինչու մեր յաղթանակները մեծ ԻՄԱՍՏ, ԱՐԺԷՔ ու ԽՈՐՀՈՒՐԴ ունին իրենց մէջ….ԱԶԳԱՅԻՆ-ՀԱՅՐԵՆԱԿԱՆ ՅԱՐԱՏԵՒՄԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ….

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Վաղը հայ աշխարհը կը տօնէ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆԿԱԽՈՒԹԵԱՆ տարեդարձը…: Մենք այդպէս ալ, սակայն, չկրցանք ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԻԼ մեր մանր, սին, եսամոլ ու հատուածամոլ նկատառումներէն, նեղմիտ ու նեղսիրտ աշխարհայեացքէն, չկրցանք տեսնել ԱՄԲՈՂՋ ԱՆՏԱՌԸ՝ փոքրիկ թուփերու եւ ծառերու ետին, չկրցանք էապէս ըմբռնել որ ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆ ունենալու համար, պիտի թօթափել մեր մէջ ամէն ստրկամտութիւն, օտարին ապաւինելու ապաւինողական հոգեբանութիւն, չկրցանք մեր ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆԸ կառուցել ՀԱՄԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ազգային ձգտումներուն եւ իտէալներուն վրայ…: Նիւթապաշտութիւնը, աթոռամոլութիւնը, օտարամոլութիւնը շատ աւելի հրապուրեցին մեզ, քան ՃՇՄԱՐԻՏ ՀԱՅՐԵՆԱՍԻՐՈՒԹԻՒՆՆ ու ՀԱՅՐԵՆԱՇԻՆՈՒԹԻՒՆԸ….իրական անկախութիւնը շատ աւելին է, քան ինքնափառաբանման ճառերն ու խօսքերը….ՃՇՄԱՐԻՏ ԱՆԿԱԽՈՒԹԻՒՆԸ ՄԵԾԱԳՈՅՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ Է՝ ԱԶԳ ՈՒ ՀԱՅՐԵՆԻՔ ԿԱՌՈՒՑԵԼՈՒ….

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Դժուար է ընդունիլ ճշմարտութիւնը, երբ սեփական շահերդ են խնդրոյ առարկայ….Բայց երանի՛ անոնց որոնք երբե՛ք չեն տատամսիր փնտռելու եւ բարձրաձայնելու ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆԸ, անկախ իրենց շահէն ու դիրքէն, անկախ իրենց վայելած համարումէն ու յարգանքէն, քանզի ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆԸ աւելի բարձր է քան որեւէ այլ բարիք….ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԻՒՆԸ միակ ճանապարհն է ՃԱՆԱՉՈՂՈՒԹԵԱՆ, հակառակը՝ ԻՆՔՆԱԽԱԲԷՈՒԹԻՒՆ Է….

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Անիի մոտ գտնվող Հոռոմոսի վանքի 1038 թ. կառուցված գավթի գմբեթի քանդակազարդ բազմանիստ թմբուկը հայ միջնադարյան արվեստի բացառիկ արժեք է։
Լսնկ. Կ.Մ., 30.09.2013։
Horomos

Կարեն Մաթևոսյանի ֆեյսբուքյան էջից

ՎԵՐՋԻՆ ԶԱՆԳ….Լուսաւոր թախիծի եւ տրտմանոյշ երջանկութեան պահ, զոր ապրեր ենք պատանեկան տարիքին, գագաթ մը նուաճած ըլլալու ցնծութեամբ, անմիջապէս անդրադառնալու համար, որ մէկ լեռնագագաթին կը յաջորդեն անվերջ նորեր, նորանոր բարձունքներ, զորս պիտի նուաճել անդադրում ու անվերջ….Կեանք մը տեւող ՄԱԳԼՑՈՒՄ է կարծէք կեանքի ընթացքը, ընդհանրապէս, եւ ա՛յդ է որ զայն կ’ընծայէ անչափ հետաքրքրական, նորանոր մարտահրաւէրներով լի…Վերջին Զանգը թող չըլլայ երբեք ՎԵՐՋԻՆԸ, այլ ՍԿԻԶԲԸ նորանոր զանգերու, երազներու…., որպէսզի չըսենք բանաստեղծին նման՝ «ԵՍ ԵՐԱԶԻՍ ՏԻՐԵՑԻ ՄԵՌՑՆԵԼՈՎ ԶԱՆԻԿԱ»….

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Երկրի մը, պետութեան մը կամ ժողովուրդի մը ՈՐԱԿՆ ՈՒ ՄԱԿԱՐԴԱԿԸ հասկնալու համար, պիտի նայիլ թէ ան ինչպէ՞ս կը վերաբերի իր հաւաքականութեան ամէնէն թոյլ ու տկար անդամին….տարեցին, հիւանդին, անկարին….Եթէ ան արժանի հոգատարութիւնը եւ խնամքը կ’ընծայէ անոնց, յայնժամ կարելի է ըսել որ այդ երկիրը, պետութիւնը կամ ժողովուրդը իսկապէս ալ ՔԱՂԱՔԱԿԻՐԹ է, այլապէս՝ ոչ: Տկարին նկատմամբ ճիշդ եւ արժանավայել ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔԸ չափանիշ է բարոյականութեան եւ գիտակցութեան որակի, որոշապէս..

***

Մի բուռ ժողովուրդ ենք մնացեր՝ դարաւոր տառապանքներէ, չարչարանքներէ, ցեղասպանութենէ վերապրած…..սակայն դեռ որքա՛ն կոտորակուած, մասնատուած ենք, դեռ որքան ներքին գզուըռտոցներով ենք զբաղած, դեռ որքա՛ն անհասկցող, անհանդուրժող ենք իրար նկատմամբ….եւ այսպէս կը շարունակենք մեր ճամբան, առանց խրատուելու մեր դաժան պատմութենէն, առանց էապէս իրարու հետ լեզու գտնելու….ամէն մէկս՝ իր կեղեւին մէջ պարփակուած, ամէն մէկս իր ԵՍ-ին սպասարկու….Եւ դեռ կան մեր անբուժելի քէներն ու ոխերը, մեր անհաշտ պայքարները….յանուն սին աթոռի կամ աթոռակներու, յանուն մի փոր հացի, յանուն սեփական գրպանի, դիրքի, փառքի…: Չեմ գիտեր ի՞նչ ունինք, որ չենք կրնար բաժնուիլ…: Տեղին չէ՞ մեծն Յովհաննէս Թումանեանի դիպուկ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄԸ. «ՄԵՆՔ ՆԵՐՍԻՑ ԵՆՔ ՓՉԱՑԱԾ….»: Պիտի կարենա՞նք ԻՆՔՆԱՄԱՔՐՈՒԻԼ….առանց որուն վստահաբար ՉԻՔ ՓՐԿՈՒԹԻՒՆ:

Երան Գույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Խաչքար Արուճում։ Բագրատունյաց շրջանում Արուճն իր այգիներով շատ հայտնի է եղել, բավական է նշել, որ Անիի, Հոռոմոսի և Հառիճի վիմագիր արձանագրություններում հիշատակվում են տեղի եկեղեցիներին նվիրաբերված Արուճում գտնվող 14 այգի (իրենց հատուկ անուններով)։ Այգիների մի մասում խաչքարեր են կանգնեցված եղել։ Armenia. Aruch.

***

Եթե նախորդ խաչքարը Արուճի տաճարից հյուսիս էր գտնվում, այս մեկը բնակավայրի հարավային կողմում է, երբեմնի այգիների տեղում։

***

Վաղ միջնադարյան քառակող կոթողի պատվանդան Արուճի տաճարի ներսում։

***

Արուճի մեկ այլ խաչքար բնակավայրի հարավային կողմում։ Այս ընդարձակ տարածքը միջնադարում ծածկված էր այգիներով, որոնց տերերն հենց այգիներում խաչքարեր էին կանգնեցնում ի բարեխոսություն իրենց ու իրենց ընտանիքների։

Կարեն Մաթևոսյանի ֆեյսբուքյան էջից