«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Փետրվարին ԱԱԾ ռազմական հակահետախուզության դեպարտամենտն աղմկեց օտարերկրյա լրտեսական ցանցի բացահայտման մասին։ Հայրենիքի դավաճանության այս գործով անցնում է 19 զինվորական։ Նրանք իբր սոցցանցերով ինչ-որ ֆեյք կանանց հետ են ծանոթացել եւ գումարի դիմաց նրանց փոխանցել են տվյալներ՝ հայկական զորամասերի տեղակայման, զինտեխնիկայի քանակի եւ տեսակի, անձնակազմի եւ այլնի վերաբերյալ:

Մի քանի հոգի էլ՝ հնամաշ կոշիկներ հագած, հեռուստատեսությամբ ուրախ ձայնով պատմեցին, որ դոլարներ են ստացել տվյալներ փոխանցելու դիմաց։ ԱԱԾ-ն չի հայտնում, թե որ ժամանակահատվածում են իրականացվել լրտեսական գործողությունները, ինչ վնաս է հասցվել պետությանը, անգամ փաստաբանների անուններն են գաղտնի պահվում։ Տեղեկատվական վակուումի պայմաններում սկսեցին լուրեր տարածվել, թե այս գործը կարվել է հենց հակահետախուզությունում, իսկ այժմ մեզ հայտնի է դարձել, որ գործի կարերը պայթում են, եւ ԱԱԾ քննիչները ոչ մի կերպ չեն կարողանում գլուխ բերել ու քննությունը հասցնել տրամաբանական ավարտին։

«Եթե իմ որդին մեղավոր է, բերեք` դրեք դեմս, ես ինքս նրան փրթիկ-փրթիկ անեմ»,- ասել է Վեդիում բնակվող կադրային սպա, կապիտան Տարոն Ամիրխանյանի մայրը՝ Ալվարդ Մանուկյանը, իրեն հարցաքննող ԱԱԾ-ականներին։ Նա իր փաստաբանի օգնությամբ միջնորդություն է ներկայացրել՝ պարզելու, թե որտեղից են եկել ֆեյք-աղջկա նամակները որդուն, միջնորդել է վեր հանել Տարոն Ամիրխանյանի եւ այդ աղջկա խոսակցությունը, հեռախոսազրույցները։ Ոչ մի միջնորդություն ԱԱԾ քննիչները չեն բավարարել։ «Ուրեմն, էդ նամակ ուղարկողը հենց քո կողքը նստած է, ոչ մի ադրբեջանցի էլ չի,- եզրակացրել է Ալվարդ Մանուկյանը։- Ո՛չ բանկային հաշիվ կա կամ այլ փաստաթուղթ, որ որդուս փող են փոխանցել, ո՛չ էդ աղջկա հետ պերեպիսկեն են ցույց տալիս, ո՛չ գոնե ասում են, թե որտեղից է էդ աղջիկը նամակներ գրել տղայիս»։

Որքան էլ զարմանալի է, քիչ էր մնացել՝ նա գնար էդ աղջկա ձեռքն ուզելու իր տղայի համար։ Կինը պատմում է, որ իր հերոս, պատերազմի մասնակից, կադրային զինվորական որդին մի թերություն ունի՝ կնամոլ է։ Նախկին կնոջ հետ էլ հարաբերությունները վատ են եղել, ու Տարոնի սոցցանցերի էջերում բազմաթիվ կանայք են «բնակվել»։

Պատերազմը սկսվելուց հետո նրա էջին «մի սիրուն աղջիկ» նամակ է գրել, ներկայացել է որպես Վրաստանի բնակիչ։ Խոսել է նրա որդու հետ 2020 թվականի սեպտեմբերից մինչեւ 2021 թվականի հունվար, մի երկու անգամ՝ վայբերով։ Խոսել է ռուսական համարներով, մաքուր հայերենով ու առանց ակցենտի։ «Տղաս կնոջ հետ հաշտ չէր, որոշեց, որ սրա հետ ամուսնանալու է։ Ոսկի մատանի առանք, պատրաստվեցինք, որ գնանք Վրաստան՝ էդ աղջկան ուզելու։ Բայց էդ աղջիկն ինձ դուր չէր գալիս։ Մի օր նարգիլե ծխելով նկար ուղարկեց, հասկացանք, որ էն աղջիկը չի, որ տուն բերենք։ Տղաս դրան հանեց գլխից։ Մի օր էլ դա կապ հաստատեց Տարոնի նախկին կնոջ հետ, բայց նրա որեւէ տվյալ կամ հեռախոսահամար, կամ անուն տղաս չէր ասել։ Ադրբեջանցին ի՞նչ իմացավ, թե նա նրա կնիկն է, որ նրան զանգեց»,- հարցնում է Ալվարդ Մանուկյանը։

Նա վստահ է, որ այդ աղջկան տվյալները փոխանցել են հենց մեր ԱԱԾ-ականները։ Պատմում է նաեւ, որ Տարոնին մի օր իր մոտ է կանչել Արարատի ԱԱԾ պետը, հարցրել է «դրսերի հետ» նամակների մասին, եւ Տարոն Ամիրխանյանը ցույց է տվել այդ նամակները ԱԱԾ-ականին։ «Թեման փակվել է։ Պատերազմի մասին խոսք անգամ չի եղել էդ նամակներում, ո՛չ քարտեզ, ո՛չ բան։ Մի երկու նկար է եղել տղայիս, մեկը՝ բենզակալոնկի առաջ նկարված, մեկն էլ՝ իր կաբինետում, էլ ոչինչ։ Եթե տղաս կարեւոր տվյալներ փոխանցած լիներ, հիմա վաղուց փակել էին գործը, ուղարկել էին դատարան»,- ասում է մայրը։

Նա արցունքով պատմում է, որ ընտանիքը ծանր վիճակում է հայտնվել այն բանից հետո, երբ որդուն պիտակավորեցին որպես հայրենիքի դավաճան։ Բարեկամներն իրենցից երես են թեքել, իսկ թոռնիկը՝ Տարոնի երեխան, արդեն մի քանի ամիս է, հոգեբանորեն ընկճված վիճակում է, հորն է ուզում։ Տարոն Ամիրխանյանը 44-օրյա պատերազմի մասնակից է, Ջեբրայիլում մարտերի ժամանակ նա 30 հոգանոց խումբ է հանել շրջափակումից, ինքը վիրավորվել է, բուժվել է հոսպիտալում, ապա կրկին մեկնել է ռազմաճակատ։ «Եթե դավաճան լինեի, ինչո՞ւ պետք է մարդկանց հանեի շրջափակումից»,- հարցրել է նա դատավորին` իր կալանքը երկարաձգելու որոշումը քննարկելու ժամանակ։

Դատարանում ԱԱԾ քննիչները որեւէ ապացույց չեն ներկայացրել, ընդամենը պահանջել են դատարանից՝ երկարացնել կալանքը, որ Տարոն Ամիրխանյանը հանկարծ փախուստի չդիմի։ Տարոն Ամիրխանյանը փայլուն ծառայության համար բազմիցս խրախուսվել է վերադաս հրամանատարության կողմից, պատվոգրեր ունի, շնորհակալագրեր, դրական բնութագրեր, բայց այս փաստաթղթերը, որոնք բնութագրում են կապիտան Ամիրխանյանի անձն ու հայրենասիրական որակները, քրեական գործին չեն կցվել։

Քննիչը համարել է, որ դրանք գործի հետ առնչություն չունեն։ Ամիրխանյանի պաշտպանը վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել կալանքը երկարաձգելու դատարանի որոշման դեմ։ Մտավախություն կա, որ դատարանը կաշկանդված է այս գործով արդար որոշում կայացնելու հարցում, եւ գործը մակագրվելու է երդվյալ իշխանականներին՝ դատավորներ Արմեն Դանիելյանին կամ Տիգրան Սիմոնյանին։

Հետաքրքիր է, որ հայրենիքի դավաճանության քրեական գործով ներգրավված մեղադրյալների մեծ մասը հանրային պաշտպաններ ունեն, որոնց անունները գաղտնի են պահվում։

Տպավորություն է, թե ԱԱԾ քննիչները մնացել են իրենց արած «աղմկոտ բացահայտման» ու Նիկոլի՝ դավաճանների անուններ հրապարակելու խոստման տակ եւ հիմա ամեն գնով ձգտում են այս գործը հորով-մորով անել, որ մի քանի անձի դատեն ու ցույց տան, թե ովքեր են պատերազմում պարտության մեղավորները։

Մենք փորձեցինք դատախազությունից ճշտել, թե քրեական գործում կա՞ն արդյոք տվյալներ կամ փաստաթղթեր, որոնք հաստատում են այն փաստը, որ գումարներ են փոխանցվել մեղադրյալներին, կամ` մեր զինվորականներին զանգողների JPS-ով հաստատված կոորդինատներ ունե՞ն։ «Իհարկե, սակայն դրանք ուղղակի նախաքննության տվյալներ են, որոնք չեն կարող հրապարակման ենթակա լինել»,- պատասխանեցին մեզ դատախազությունից: Կսպասենք այդ փաստաթղթերի հրապարակմանը»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում

«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ԱԺ «Հայաստան» եւ «Պատիվ ունեմ» դաշինքների պատգամավորների չստացված այցն Արցախ, երբ նրանց թույլ չտվեցին սահմանն անցնել, այդպես էլ չպարզաբանվեց, եւ չհասկացվեց, թե այդ ամոթալի արգելքի հրահանգն ով է իջեցրել։

Հայաստանյան ընդդիմադիր պատգամավորները, որոնք ի սկզբանե փորձում էին գաղտնի պահել այդ փաստը եւ մեզ խնդրում էին չգրել, որ իրենց թույլ չեն տալիս մտնել Արցախ, երեկոյան ուշ ստիպված էին կցկտուր մեկնաբանություններ տալ եւ ֆեյսբուքյան գրառումներ անել` սլաքներն ուղղելով Նիկոլ Փաշինյան-Ալիեւ դուետի կողմը, հայտարարելով, թե նրանց պայմանավորվածության արդյունքում է Հայաստանի խորհրդարանի պատգամավորների ցանկը փոխանցվել ՌԴ խաղաղապահներին, որոնք էլ անուն առ անուն ստուգել են եւ ասել, որ թույլ չեն տալիս սահմանը հատել։

Ընդդիմադիրները վստահ են, որ առանց ՀՀ իշխանությունների չի եղել դա, եւ որպես ապացույց են բերում իրենց այցի մասին հայտարարությունից հետո ԱԺ-ում հնչած ՔՊ պատգամավորների ելույթները, որոնք փրփրաբերան դատապարտում էին այդ այցը, հարցնում էին, թե ով է արդարացնելու իրենց ստացած աշխատավարձերը, հայտարարում էին, թե այդ այցով վտանգում են Հայաստանն ու Արցախը, եւ ընդդիմադիրները ներքին քայքայիչ գործունեությամբ են զբաղվածԱդրբեջանի հետ համագործակցությամբ։ Սակայն այդպես էլ պարզ չդարձավ, թե ինչու են խաղաղապահները կատարել հրահանգը, երբ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ հստակ ամրագրված է Լաչինի միջանցքով Հայաստանի եւ Արցախի միջեւ անխափան կապի ապահովումը, իսկ ապահովողները հենց ռուս խաղաղապահներն են։ Իրավիճակն ավելի խճճեցին պաշտոնական Երեւանի մեղադրանքները հասցեագրված ռուսական կողմին։

Միջադեպից ժամեր անց ՀՀ արտգործնախարարությունը հայտարարություն տարածեց՝ մտահոգություն հայտնելով ապրիլի 12-ին տեղի ունեցածի կապակցությամբ։ Հայաստանի ԱԳՆ-ն հայտարարեց, որ դա նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության խախտում է, քանի որ դրանում հստակ ամրագրված է Լաչինի միջանցքով Հայաստանի եւ Արցախի միջեւ անխափան կապի ապահովումը: «Հայտարարության բոլոր կողմերը պետք է խստորեն հետեւեն դրա տառին եւ ոգուն, ինչպես նաեւ իրականացնեն ստանձնած պարտավորությունները»,- ասված է հայտարարության մեջ:

Մենք տեղեկացանք, որ ԱՀ խորհրդարանի բոլոր խմբակցությունների ղեկավարները, որոնք Աղավնոյի անցակետում Հայաստանից մեկնած ընդդիմադիր պատգամավորների հետ նախօրեին ժամեր շարունակ անպտուղ բանակցություններ են վարել խաղաղապահների հետ, ասել են, որ 2020 թվականից հետո այդ պատգամավորներից շատերը մի քանի անգամ այցելել են Արցախ, եւ ոչ մի սարսափելի բան տեղի չի ունեցել, մինչդեռ ռուս զինվորները ժամեր շարունակ կրկնել են մեկ բան, որ իրենք ընդամենը հրաման կատարող են, ու վերեւներից է պետք ճշտել, թե ինչու եւ ինչպես։

Երեկ տեղեկացանք, որ Արցախի խորհրդարանական խմբակցությունները քայլեր են ձեռնարկում Արցախում տեղակայված ռուս խաղաղապահների հրամանատարի հետ հանդիպելու համար, որպեսզի պարզեն, թե ումից են նման հանձնարարական ստացել եւ, ամենակարեւորը՝ ինչու են կատարել, քանի որ պաշտոնական Մոսկվան հարկ չի համարել արձագանքել ՀՀ ԱԳՆ-ի հայտարարությանը։ Սրանով պայմանավորված` նրանք հրաժարվում էին մեզ հետ զրույցում մեկնաբանել կատարվածը կամ էլ կցկտուր հայտարարություններ էին անում։ Արցախի ժողովրդավարական կուսակցության խմբակցության ղեկավար Դավիթ Մելքոնյանը մեզ ասաց՝ քանի դեռ իրենք չեն պարզել միջադեպի մանրամասները, չի ցանկանում գնահատականներ ու մեկնաբանություններ տալ։ «Գործընթացներ են գնում, կարեւոր հանդիպում ունենք, երբ կլինի, կպարզենք որոշակի հարցեր, նոր հայտարարություն կանենք»,- ասաց նա։

Արցախի ՀՅ դաշնակցության խմբակցության ղեկավար Արթուր Մոսիյանին հարցրինք՝ ռուս խաղաղապահներն ունե՞ն նման մանդատ, որ արգելեն անխափան ելումուտն Արցախ։ «Բերեք պարզենք, նոր խոսենք»,- ասաց նա: Ե՞րբ եք պարզելու։ «Հավանաբար՝ երեկոյան, փորձում ենք մինչեւ երեկո պարզել»։ ԱԳՆ-ն ողջ պատասխանատվությունը դրեց ռուս խաղաղապահների վրա, ռուսական կողմից չեն հակադարձում, կնշանակի՝ ճշմարտությո՞ւն է։ «Եկեք մի շտապեք, թողեք պարզենք․․․ չգիտե՞ք, որ Հայաստանից ու Ադրբեջանից բոլորը մեղադրում են ռուս խաղաղապահներին, դա իրենց վարվող քաղաքականությունն է»: Բայց ռուսներն առանձնապես չեն հակադրվում։ «Մեկ էլ եմ ասում․ թողեք պարզենք՝ նոր»։ Մոսիյանն ասաց նաեւ, թե պատերազմից հետո չի հիշում նման դեպք, որ խաղաղապահներն արգելեն քաղաքացիների մուտքն Արցախ։

Հետաքրքրվեցինք՝ ի՞նչ համատեղ նիստ էր նախատեսված Արցախում, եւ արդյոք դա ուղիղ կապ ունի՞ կատարվածի հետ։ Մոսիյանն ասաց, որ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովը համատեղ լսումներ էր կազմակերպել Արցախի հիմնախնդիրների եւ ապագա կարգավիճակի տեսլականի թեմայով։

Ավելի վաղ մենք գրել էինք, որ ամեն ինչ սկսվել է հենց այս լսումներից․ անցած շաբաթ ԱՀ խորհրդարանի ղեկավարությունը հրավեր է ուղարկել Հայաստանի խորհրդարանի բոլոր պատգամավորներին` հրավիրելով վերոնշյալ լսումներին, անգամ լսումների օր է նշանակված եղել՝ ապրիլի 13-ը: Նիկոլ Փաշինյանի ուսապարկերը, բնականաբար, մերժել են, քանի որ իրենք ու իրենց ղեկավարն արդեն ձեռքերը լվացել են Արցախից էլ, Արցախի կարգավիճակից էլ: Փորձել են Արայիկ Հարությունյանի միջոցով չեղարկել այդ լսումները, սրանով է բացատրվում, որ օրը հետաձգվել է՝ նշանակվելով ապրիլի 15-ին, իսկ ՔՊ-ականները խաղաքարտերը բացեցին եւ սկսեցին վտանգների մասին գուժել, երբ ընդդիմադիրները խորհրդարանի ամբիոնից հայտարարեցին Արցախ մեկնելու որոշման մասին։

ՔՊ-ական պատգամավորների նախօրեի ելույթներն ինքնին մատնում են Արցախի ճանապարհին կատարված միջադեպի նախապատմությունը եւ այն, որ չի բացառվում՝ Փաշինյանն իր դաշնակից Ալիեւի միջոցով փորձել է կանխել այդ լսումները, քանի որ ինքը Բրյուսելում այլ պայմանավորվածություններ է ձեռք բերել, եւ Արցախի կարգավիճակի մասին որեւէ տառ չկա հանդիպումից հետո տարածված հայտարարության մեջ, ավելիներեկ էլ ԱԺ ամբիոնից մատնեց Արցախի վերաբերյալ իր սակարկումների մասին՝ հայտարարելով. «Միջազգային հանրությունն ասում է մի փոքր իջեցրեք ԼՂ կարգավիճակի հարցում ձեր նշաձողը»: Ինչը նշանակում է, որ կասկածի տակ են դրված ԼՂ-ի անկախությունն ու կարգավիճակը։

Ընդդիմադիր շրջանակները հենց այս համատեքստում են դիտարկում իրենց Արցախ մտնելու արգելքը՝ ասելով, թե կստացվեր, որ, մի կողմից, Փաշինյանը համաձայնություն է տալիս, մյուս կողմից` Արցախում անգամ իշխանական ուժերի մասնակցությամբ անկախ կարգավիճակի հարց են քննարկում։

Վերադառնալով ռուս խաղաղապահների պահվածքին կամ այն հարցին, թե ինչու են ռուսները սպասարկում Փաշինյանի եւ Ալիեւի օրակարգը, քաղաքական շրջանակներում ենթադրում են, թե Ռուսաստանը, Ուկրաինայի հետ հակամարտությամբ ու իր դիրքերի թուլացմամբ պայմանավորված, չի ցանկանում սրել իրավիճակը, Հարավային Կովկասում նոր ճակատ բացել, հատկապես հաշվի առնելով այն փաստը, որ Փաշինյանն ու Ալիեւն ուղիղ աշխատում են իրար հետ եւ կարող են «սարքել» խաղաղապահների գլխին։ Մեծ հաշվով, եթե մենք` երկու թշնամի պետություններս, իրար հետ լեզու ենք գտել, ինչո՞ւ պետք է ռուսներին դա ձեռնտու չլինի:

Նշենք, որ երեկ ընդդիմադիրները, ի պատասխան ԱԳՆ-ի մեղադրանքներին, պարզաբանում էին պահանջում նախեւառաջ ՀՀ իշխանություններից՝ հիշեցնելով, որ եռակողմ հայտարարության կողմերից մեկն էլ ՀՀ իշխանությունն է։ «Օրվա իշխանությունները, որպես իրենց կատարած հայտարարությունների տրամաբանական շարունակություն, պարտավոր են անհապաղ հանդես գալ գործողություններով, հավաստիացումներով, որ Հայաստան-Արցախ անխափան մուտքը Հայաստանի բոլոր քաղաքացիների համար վերականգնված է»,- հայտարարեց «Հայաստան» դաշինքը»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում

«Հրապարակ» թերթը գրում է. «ԱԱԾ տնօրենի նախկին ժամանակավոր պաշտոնակատար Միքայել Համբարձումյանի հետ կապվեցինք այն պահին, երբ նա պատրաստվում էր գնալ Ազատության հրապարակ՝ հանրահավաքին մասնակցելու։ Ասաց, որ մտահոգված է երկրում ստեղծված իրավիճակով, բայց ակնկալիքների մասով դժվարացավ խոսել՝ խնդրելով հարցն ուղղել հանրահավաքի կազմակերպիչներին։ Նրան մի քանի հարց ուղղեցինք։

— Պարոն Համբարձումյան, հանրահավաքը կազմակերպվել է ապրիլի 6-ին Բրյուսելում տեղի ունենալիք Փաշինյան-Ալիեւ հանդիպումից առաջ։ Ի՞նչ կարելի է սպասել այդ հանդիպումից, արդյո՞ք պետք է մտահոգվել։

— Ինձ խիստ մտահոգում է հատկապես այն փաստը, որ մեր երկիրը՝ Հայաստանը, Արցախը, մեր հայրենիքը անսահման զիջումներով, ամեն ինչ զիջելով՝ պատրաստ է մտնելու խաղաղության դարաշրջան, ինչը, կարծում եմ, անթույլատրելի է։

— Կարծում եք՝ Փաշինյանը նոր զիջումների՞ կգնա Ալիեւի պարտադրանքով, եւ այդ հանդիպումը դրա՞ն է միտված։

— Կգնա, թե չի գնա, դա չեմ կարող ասել, բայց, ամեն դեպքում, ես արդեն տեսնում եմ, որ մեր բնակչությունը, մեր ժողովուրդը զիջումներ կամ աններելի զիջումներ ոչ մեկին չի հանդուրժի, այդ թվում՝ Փաշինյանին։

— Բայց կարծես թե հանդուրժում է արդեն երկու տարի։ Արցախի 75 տոկոսի հանձնումը հանդուրժել է, չէ՞։

— Մարդիկ էդ պատերազմից վախեցած էին, ճնշված էին, իմ կարծիքով՝ գնալով պետք է ազգային գաղափարախոսությունը, ազգային արժեքներն արթնանան, չի կարող հայ մարդը զուտ որպես սպառող լինել ու ապրել էսօրվա կյանքով։

— Իսկ Արցախի կարգավիճակի մասով Դուք ի՞նչ տեսլական ունեք, ինչպե՞ս եք պատկերացնում այդ հարցը։

— Արցախի կարգավիճակն արցախցիները վաղուց որոշել են։

— Ինչպե՞ս են որոշել։

— Հանրաքվեով։ Արցախցիները վաղուց անկախ են ու քանի արցախցիներն ապրում են Արցախի տարածքում, Արցախը չի հայաթափվելու։ Չեմ կարծում՝ որեւէ այլ որոշում կայացնեն։

— Բայց հիմա արդեն քննարկվում է Ռուսաստանի կազմ մտնելու, Ռուսաստանին միանալու հարցը։

— Դա նրանից է, որ Հայաստանից անճարություն են տեսնում, հասկանո՞ւմ եք։ Միայնակ են մնացել մարդիկ, աչքի առաջ ունեն հայաթափման վտանգը, գաղթական դառնալու վտանգը, հետեւաբար նաեւ այդ ուղղությամբ են սկսել մտածել։

— Իսկ նորմա՞լ եք համարում այդ տարբերակը։

— Իհարկե, նորմալ չեմ համարում։ Ես իմ կարծիքն ասել եմ, իրենք վաղուց են ինքնորոշվել, իրենք վաղուց են իրենց անկախ հռչակել եւ այսօր էլ պայքարում են իրենց անկախությունը պահպանելու համար։

— Բայց իրենք ասում են՝ Հայաստանը ձեռքերը լվացել է եւ այլեւս ի վիճակի չէ ապահովել Արցախի անվտանգությունը, ուստի հույսը միայն Ռուսաստանի վրա են դրել։

— Ցավոք սրտի, էդպես տեսնում են, էդպես զգում են, էդպես հասկանում են, դրա համար էլ էդպես են հայտարարում։

— Հիմա, եթե Արցախի կարգավիճակի հարցը չի լուծվում հօգուտ մեզ, Հայաստանն էլ չի կարողանում ապահովել Արցախի անվտանգությունը․․․

— Հօգուտ մեզը ո՞րն է, այսինքն՝ հօգուտ արցախցիների՝ էն մարդկանց, ովքեր էնտեղ ապրում են։

— Այո, հօգուտ արցախցիներինը նաեւ հօգուտ հայաստանցիների է, որովհետեւ մենք մի ազգ ու մի ժողովուրդ ենք, չէ՞։

— Այո։

— Հիմա, եթե հօգուտ Հայաստանի եւ Արցախի չի լուծվում այս հարցը, ի՞նչ է մնում, որ Արցախը միանա Ռուսաստանի՞ն։

— Դրա համար էլ տարիներ շարունակ բանակցային գործընթաց էր գնում, մոտենում էին Արցախի միջազգային ճանաչման հնարավորությանը, ցավոք սրտի՝ էսօր իրավիճակը լրիվ այլ է, եւ սկսում ենք ինչ-որ մի անհասկանալի կետից՝ ամբողջ նախկինում կատարվածը ջուրը լցնելուց հետո։

— Նոր պատերազմի վտանգ տեսնո՞ւմ եք։

— Տեսեք, մենք ծանրակշիռ տվյալներ ունենք, որ այսօր Ադրբեջանը կոնկրետ պահանջներ է ներկայացնում Հայաստանին։ Այդ պահանջները չբավարարելու դեպքում հարց է առաջանում՝ ի՞նչ է անելու Հայաստանը։ Հարց է, չէ՞, առաջանում։ Բնականաբար, կա՛մ պատերազմ է լինելու, կա՛մ պետք է Հայաստանը գնա անվերջ զիջումների։ Հիմա պատերազմին դիմակայելու համար պետք էր գոնե այս երկու տարին կամ տարի մի քանի ամիսը չկորցնել եւ բանակը կարգավորել, երկրի ներսում էս բարոյահոգեբանական վիճակը հանգուցալուծման հասցնել, երկրում էսպիսի պառակտված վիճակում նույնիսկ դիմակայելն է բարդ, ես չեմ պատկերացնում՝ եթե պատերազմ սկսվեց, ինչպե՞ս ենք դիմակայելու։ Այդ վտանգը կա, այդ վտանգից ոչ ոք չի կարող խուսափել։ Ինձ համար ամենացավալին այն կլինի, որ եթե, Աստված մի արասցե, սկսենք Հայաստանի տարածքները կորցնել։

— Իսկ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը կամ հեռացումն իշխանությունից որեւէ դրական հեռանկար կառաջացնի՞ մեզ համար։

— Տեսեք, երկրում, երբ որ նման ծանր իրադարձություններ են տեղի ունենում, պետք է անմիջապես այդ իրադարձություններից հետո նախաձեռնել եւ անցկացնել նոր ընտրություններ։ Ընդ որում, ցանկացած նորմալ երկրում, որը, այսպես ասած, դեմոկրատական երկիր կառուցելու գաղափարով է ապրում, նման երկրում իշխանությունը պետք է հեռանար, պայմաններ ստեղծեր նոր արդար ընտրություններ իրականացնելու համար, եւ արդեն նոր դեմքերով, նոր պաշտոնատար անձանցով երկիրը պետք է առաջ շարժվեր։ Հիմա մենք հակառակ մի պրոցեսի մեջ մտանք, ընտրությունները յոթ-ութ ամիս հետո անցկացվեցին, ընտրությունների ընթացքում տեղի ունեցան մի քանի իրադարձություններ, որոնք մտահոգիչ են։ Այդ թվում՝ վարչական ռեսուրսի օգտագործման հետ կապված, եւ էդ ամեն ինչը բերեց հասցրեց նրան, որ էսօր մենք ունենք էսպիսի ներքաղաքական միջավայր, էսպիսի տարանջատված, մասնատված բազմություն։ Այսօր հայը հայ մարդուն ավելի շատ է ատում, քան նույն հակառակորդին, որը հազարավոր զոհեր է պատճառել մեզ։ Սա նորմալ երեւույթ չէ, եւ, իմ կարծիքով, էս ամեն ինչը կարող է հանգուցալուծվել միայն գլոբալ փոփոխություններից հետո։ Այսինքն՝ կա՛մ էդ հարաբերությունները, ներքին համերաշխությունը պետք է ապահովի այս իշխանությունը, կա՛մ պետք է լուծեն անվտանգային խնդիրները, կա՛մ իշխանությունը պետք է հեռանա։

— Իսկ ովքե՞ր պետք է գան իշխանության, այն ուժերը, որոնք այսօր հարթակո՞ւմ են։

— Այն ուժերը, որոնք առանց կողմնակի ազդեցության, առանց կողմնակի միջամտության կընտրվեն ժողովրդի կողմից»:

Մանրամասները թերթի այսօրվա համարում։

«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է․ «Վարչապետի տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի նախաձեռնած հանդիպումը որդեկորույս մայրերի հետ, բացի հասարակության բուռն քննարկման առարկան դառնալուց, նաեւ հենց իշխանության ներսում է կրքեր բորբորքել: «Ժողովուրդ» օրաթերթի տեղեկություններով՝ իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության տիկնայք քննարկել են, թե Հակոբյանն ինչպես, ինչ սկզբունքով է որոշել, թե վերոնշյալ հանդիպմանը ով պետք է մասնակցի: «Ինչպե՞ս է ստացվում, որ այդ հանդիպումներին ամեն անգամ Լենա Նազարյանն է ներկա գտնվում: Այս անգամ անակնկալ էր, որ տիկին Հակոբյանի կողքին ՔՊ-ական պատգամավորներ Լիլիթ Ստեփանյանն ու Տաթեւիկ Գասպարյանն էին նստած»,- անկեղծացավ մեր զրուցակիցը:

ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Ստեփանյանը «Ժողովուրդ» օրաթերթի հետ զրույցում ասաց, որ զոհված զինծառայողների մայրիկների ու հարազատների հետ հանդիպման հրավեր ստացել է գործընկերուհուց: «Հաշվի առնելով, որ ինքս էլ մեր մարզում՝ Կոտայքում, անընդհատ այցելում եմ զոհված տղաների ընտանիքներին, գիտեմ՝ ինչ խնդիրներ ու ինչի կարիք ունեն, ինձ էլ էին հրավիրել։ Ու քանի որ դա եւս մեկ հարթակ էր, առիթ ու հնարավորություն հիշելու հերոսներին, ծանոթանալու նրանց ընտանիքների խնդիրներին, չեմ մերժել»,- ասաց նա: Պատգամավորը տեղյակ չէ, որ Աննա Հակոբյանի հետ հանդիպումն ինտրիգ ու բուռն քննարկումներ է առաջացրել իր իսկ թիմում: «Չգիտեմ ով է ինտրիգ է ման եկել, չգիտեմ՝ ով ինչ ենթատեքստ է տեսնում ու շեշտադրում անում, բայց պետք է հիասթափեցնեմ բոլորին՝ ասելով, որ իրականում հոգեբանական տեսնակյունից բոլորը չէ, որ պատրաստ են զոհված զինվորների ծնողների հետ հանդիպել»,- հավելեց մեր զրուցակիցը»:

Մանրամասները թերթի այսօրվա համարում։

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը մինչև 2027 թվականը ստանալու է ՄԻ-28 մակնիշի 98 նոր ուղղաթիռներ, որոնք սպառազինված են լինելու С-8 տեսակի, 80 միլիմետր տրամաչափի հրթիռներով։ Հրթիռները մշակել են դեռ անցած դարի 60-ական թվականներին, զանգվածաբար կիրառվել են Աֆղանստանում, որտեղ բարձր արդյունավետություն են ցուցադրել։ Այդ հրթիռները գնում էին խորհրդային, ապա ռուսական սպառազինություն ձեռքբերող երկրները, այդ թվում՝ Հայաստանը։ Այժմ էլ նույն Ռուսաստանը 9,7 միլիարդ ռուբլի է հատկացրել նույն՝ 1991 թվականին արտադրված հրթիռներ գնելու համար։ Խոսքը ժամանակին իր երկրում արտադրված և այլ երկրներ մատակարարված նույն հրթիռներից առկա մնացորդների մասին է:

Այս տեղեկությունը Հայաստանի համար ուշագրավ է այն իմաստով, որ ներկայումս Հայաստանին զենք մատակարարող ընկերության ղեկավար Դավիթ Գալստյանին (Պատրոն Դավիթ) և պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանին մեղադրում են անորակ հրթիռներ գնելու մեջ: Ընդ որում, խոսքը հենց վերոնշյալ հրթիռների մասին է: Դավիթ Գալստյանը տարիներ առաջ Հայաստանի պաշտպանության նախարարության պատվերով գնել և փոխանցել է 4232 հատ այդպիսի հրթիռ։ Եվ այն, որ Ռուսաստանը ոչ միայն չի վաճառում, այլև սկսել է հետ գնել այդ հրթիռները, քանի որ դրանց քանակը բավականին քիչ է, ինքնին վկայում է, որ այդ հրթիռները որակյալ են և ժամկետի մեջ»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում

««Փաստ» թերթի տեղեկություններով, Հայաստանին զենք մատակարարող ընկերության ղեկավար Դավիթ Գալստյանի (Պատրոն Դավիթ) և ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի գործով բավականին լուրջ հակասություններ են առաջացել Հայաստանի քաղաքական իշխանության և նախաքննական մարմնի միջև: Բանն այն է, որ քաղաքական իշխանությունը՝ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, ցանկանում է Գալստյանին ու Տոնոյանին պահել կալանքի տակ, գործին տալ այնպիսի «բովանդակություն», որ պատերազմի պարտության պատճառը հնարավոր լինի նաև նրանց «գրպանը գցել»:

Սակայն քննությամբ զբաղվող խումբը, մեր աղբյուրների փոխանցմամբ, այլևս չի կարողանում հիմքեր «ստեղծել» նրանց կալանքի տակ պահելու համար: Բանն այն է, որ մասնավորաբար Պատրոն Դավիթի խափանման միջոցի հարցով դատական նիստում պաշտպանական կողմը ներկայացրել է այնպիսի ապացույցներ, որոնցով ամբողջությամբ հերքվում են այն վարկածները, թե, օրինակ՝ մատակարարված ապրանքը եղել է անորակ ու ժամկետանց: Մյուս կողմից՝ այդպես էլ որևէ փորձաքննություն չի իրականացվում, միակ նշանակված փորձաքննությունն էլ մնացել է անկատար:

Մեր ունեցած տեղեկություններով, սրա պատճառն այն է, որ ցանկացած փորձաքննության արդյունքում ամբողջ մեղադրանքը կարող է «ջրվել»: Սակայն նախաքննական մարմինը, թերթի աղբյուրների փոխանցմամբ, այլևս չի կարողանում ապահովել Փաշինյանի հրահանգների կատարումը և գործի բազմակողմանի քննությունը ձգձգելով՝ առանց որևէ հիմքի շարունակել կալանքի տակ պահել Գալստյանին»։

Մանրամասները թերթի այսօրվա համարում

Մինչ նոյեմբերի 26-ին Սոչիում Վլադիմիր Պուտինի, Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի հանդիպումը և բանակցություններից հետո հայտարարության հրապարակումը, բոլորի համար ակնհայտ էր, որ հերթական ոչ հայանպաստ` կապիտուլյացիոն երկրորդ փաստաթուղթն է ստորագրվելու, որում հստակ սահմանագծվելու են դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի քայլերի հերթականությունը, որոնց արդյունքում Հայաստանը տարածքային կենսական և ռազմավարական նշանակության կորուստներ է ունենալու:

Բայց ինչպես նախկինում գրել էինք` Նիկոլ Փաշինյանը այդ փաստաթղթերը ստորագրելու այլ սցենար էր նախապատրաստել: Նա խուսափում և հրաժարվում էր հենց այդ օրը ստորագրել վերոնշյալ բովանդակությամբ փաստաթղթերը, քանի որ շատ լավ գիտակցում էր` դա լինելու էր իր իշխանության վերջը:

Եվ քանի որ Նիկոլ Փաշինյանի համար թիվ մեկ խնդիրը իր իշխանությունը, իր աթոռը պահելն է, նա այդ նույն կապիտուլյացիոն փաստաթղթերը ստորագրելու համար ընտրել էր այլ եղանակ: Ըստ պայմանավորվածության` Նիկոլ Փաշինյանը Սոչիում ստորագրում էր հասարակության լայն շերտերի ընկալման համար հնարավորինս «անատամ» մի հայտարարություն, որից հետո ՀՀ պաշտպանության և արտաքին գործերի նախարարների մակարդակով ստորագրվում են հիմնական պայմանագրերը: Այդպիսով, ըստ նրա` կարողանում է պահել իր իշխանությունը` գոնե որոշ ժամանակով մոլորեցնելով հանրային կարծիքը և իր միանձնյա պատասխանատվությունը փորձում է բաշխել այլոց, տվյալ դեպքում` այդ նախարարների վրա:

Մեր տեղեկություններով` ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն այս օրերին կոնկրետ փաստաթղթերի շուրջ Մոսկվայում բանակցություններ է վարել ռուսական և ադրբեջանական կողմերի հետ, և այդ փաստաթղթերով ու քննարկումների արդյունքներով շտապ վերադարձել է Հայաստան:

Ավելին, երեկ երեկոյան Նիկոլ Փաշինյանը այդ փաստաթղթերի հետ կապված հանդիպում է անցկացրել իր «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության հիմնական կորիզ հանդիսացող կազմի հետ` ներկայացնելով Սոչիում ձեռքբերված պայմանավորվածությունների իրագործման ճանապարհային քարտեզը, ստորագրման եղանակները:

Այսինքն` ինչպես ավելի վաղ տեղեկացրել էինք` Նիկոլ Փաշինյանը կստորագրի երկրորդ կապիտուլյացիոն փաստաթուղթը, պարզապես այս անգամ նա դա կանի այլ անձանց միջոցով: Ինչպես ամիսներ առաջ Գորիս-Կապան ճանապարհը Ադրբեջանին տրամադրելու փաստաթուղթը ստորագրեց Պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը` Նիկոլ Փաշինյանի անձնական ցուցումով, որի մասին նա վերջերս խոստովանեց ԱԺ-ում, նույն կերպ Հայաստանի կապիտուլյացիոն այս փաստաթղթերը կստորագրեն Սուրեն Պապիկյանն ու Արարատ Միրզոյանը:

Այդպիսով, Նիկոլ Փաշինյանը Թուրքիային և Ադրբեջանին իր տված խոստումները կփորձի իրականացնել անաղմուկ` լայն հասարակության համար փակ և գաղտնի:

Իսկ թե ինչպիսի խայտառակ և Հայաստանի համար վտանգավոր, նվաստացուցիչ դրույթներ և սահմաններ են նշված այդ փաստաթղթերում` կներկայացնենք առաջիկայում:

«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է. Իրավական ոլորտում հետաքրքիր իրավիճակ է տիրում: «Ժողովուրդ» օրաթերթը տեղեկացավ, որ կալանավորված նախկին պաշոնատար անձանց մասով շատերի երկամսյա կալանքի ժամկետները լրանում են:

Եվ այստեղ հետաքրքիրն այն է, որ նախաքննական մարմինները մեծ ջանքեր են գործադրում միջնորդություններ ներկայացնել դատարան, որպեսզի կալանքների ժամկետները երկարացվեն: Եվ նույնիսկ մասնագիտական շրջանակները ենթադրում են, որ մինչեւ հայտնի փաստաթղթի ստորագրումը նախկին պաշտոնյաները կշարունակեն մնալ կալանքի տակ:

Հիշեցնենք, որ այս պահին կալանքի տակ են ՀՀ ՊՆ նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը, ՀՀ ԶՈւ գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ Ստեփան Գալստյանը, նախկին գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը: Ավելին, չի բացառվում՝ առաջիկայում այլ աղմկահարույց կալանավորումներ եւս լինեն, որոնց նպատակը մեկն է՝ շեղել հասարակության ուշադրությունը՝ սպասվելիք փաստաթղթի ստորագրմանն ընդառաջ:

Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Ժողովուրդ» թերթի՝ 23.11.21թ համարում։

«Ժողովուրդ» օրաթերթը գրում է.  Կորոնավիրուսի համավարակով պայմանավորված՝ ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում շարունակվում են սահմանափակումները։ Գրեթե բոլոր երկրներում իշխանությունները տարատեսակ արգելքներով ու սահմանափակումներով ստիպում են քաղաքացիներին պատվաստվել, քանզի համավարակի դեմ պայքարի միակ միջոցը դա են համարում։ Հայաստանում կառավարությանը մոտ կանգնած մեր աղբյուրները հայտնում են, որ Առողջապահության նախարարությունում ակտիվ քննարկվում է հետագայում արգելել չպատվաստվածների մուտքը «Հայփոստ»-ի բաժանմունքներ։

Կառավարությանը մոտ կանգնած մեր աղբյուրի պնդմամբ՝ տարեց մարդիկ, թոշակառուները այն թիրախային խումբն են, որոնք չեն կարողանում հաղթահարել կորոնավիրուսի համավարակը, իսկ վարակվելու դեպքում վերջիններս մոտ շատ բարձր է մահացության ցուցանիշը։ Չպատվաստվածների մուտքը «Հայփոստ»-ի բաժանմունքներ արգելելով՝ կառավարությունը ցանկանում է զերծ պահել թոշակառուներին վարակվելուց։

Շուտով «Հայփոստ-ի ծառայություններից կկարողանան օգտվել միայն պատվաստված քաղաքացիները։ Բացի այդ, «Հայփոստ»-ի ծառայություններից օգտվում են նաեւ սոցիալական նպաստ ստացողները, որոնց մեծ մասը գրանցված աշխատող չէ, եւ վերջիններս կորոնավիրուսի համար հանդիսանում են թիրախային խումբ, շատ ժամանակ կորոնավիրուսով վարակվելու դեպքում արդյունքը լինում է անդառնալի։ Ստացվում է, որ չպատվաստված քաղաքացիները շուտով չեն կարողանա նաեւ թոշակ ու նպաստ ստանալ»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Նախօրեին, անդրադառնալով կորոնավիրուսի դեմ պատվաստման գործընթացին, մասնավորաբար կեղծ պատվաստումների մասին տեղեկություններին՝ Նիկոլ Փաշինյանը ԱԱԾ-ին ու ոստիկանությանը հանձնարարեց. «Ձերբակալեք, կալանավորեք»: Ընդհանրապես, ակնհայտ էր, որ Փաշինյանը բավականին ջղագրգիռ էր: Իրականում նրա անհանգստություններն ու զայրույթը բավականին խոր հիմքեր ունեն և պայմանավորված չեն քաղաքացիների առողջության մասին մտահոգությամբ:

Ըստ մեր ունեցած տեղեկությունների, Փաշինյանը հիանալի հասկանում է, որ պատվաստման ցածր տոկոսը ուղիղ համեմատական է իր ու իր թիմի վարկանիշին, քանի որ հանրությունը որևէ կերպ չի վստահում իշխանություններին ու նրանց խոսքերին, այդ թվում՝ նույնիսկ այնպիսի կարևորագույն հարցում, ինչպիսին պատվաստումն է: Դրա արդյունքում նա ավելի ու ավելի է նյարդայնանում՝ շտապեցնելով ոլորտի պատասխանատուներին: Ի հետևանս, գործընթացն ավելի է տուժում:

Բոլորին արագորեն զանգվածաբար պատվաստելու մոլուցքն իր հերթին հանգեցրել է բացասական այլ երևույթների, այդ թվում՝ ՊՇՌ հետազոտության լիցենզիա չունեցող ԲԿ-ների կողմից տեստի անցկացման (ինչի մասին մենք գրել ենք նախորդ համարում), առանց պատվաստման կեղծ «թուղթ» տալու դեպքերի, ինչի մասին խոսում էր Փաշինյանը, և այլն: Այսինքն, ձևավորվում է կոռուպցիոն լուրջ «ինստիտուտ»՝ իր բոլոր ծանր հետևանքներով»:

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում