«Պանամայի փաթեթ» անվանումը ստացած մի­ջազգային օֆշորային սկանդալի բացահայտման արդյունքում երեկ հրաժարական է ներկայացրել նա­և ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ պետ, գեներալ Միհրան Պողոսյանը, ում անունը ևս շրջանառվում է կոռուպցիոն գործընթացներում։ Միայն թե, նկատենք, որ Միհրան Պողոսյանի քաջագործությունների մասին ՀՀ-ում նոր չէ, որ խոսում են։

Դեռ 2013թ. սեպտեմբերի 11-ին ԱԺ-կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ ԱԺ ՀԱԿ խմ­բակցության ղեկավար Լևոն Զուրաբյանը, խոսելով պետական կառավարման համակարգում կոռուպցի­ոն երևույթների մասին, որպես օրինակ մատնանշել էր. «Կառավարության կայքում տեղադրված է պաշ­տոնական մի փաստաթուղթ, ըստ որի՝ ՀՀ արդարադատության նախարարության Դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայությունր, որպես պատ­վիրատու, չինական BYD մակնիշի ավտոմեքենաների մեծ խմբաքանակ է գնել «Քեթրին գրուպ» ՍՊԸ-ից։ Կասեք՝ ի՞նչ խնդիր կա այստեղ։ Պարզվում է, որ պատվիրատուի՝ ԴԱՀԿ ծառայության պետը և կա­տարողի՝ «Քեթրին գրուպի» հիմնադիրը նույն անձն է՝ ոչ այլ ոք, քան Միհրան Պողոսյանը։ Այսինքն՝ կառա­վարության բարձրաստիճան պետական պաշտոնյան ինքն իրենից մեքենաներ է գնել, պետական բյուջեի միջոցները ծառայեցրել է սեփական բիզնեսի բարգա­վաճման սրբազան գործին։ Կառավարությունը տեղ­յա՞կ է արդյոք իր կայքում տեղադրված այս տեղեկու­թյան մասին, իսկ եթե տեղյակ է, և այս կոռուպցիոն գործարքի համար Միհրան Պոդոսյանը պատասխա­նատվության չի ենթարկվել, ապա ինչո՞ւ կառավարու­թյունն ամբողջ կազմով հրաժարական չի ներկայաց­րել»։

Եվ այն ժամանակ ՀՀ արդարադատության նա­խարար Հրայր Թովմասյանր փորձել էր լղոզել իրա­վիճակը և փրկել իր ենթակայի դեմքը. «Ինչ վերաբե­րում է ձեր կողմից նշված Դատական ակտերի հար­կադիր կատարման ծառայության ղեկավարի կողմից ինչ-որ կազմակերպություն ղեկավարելուն, ապա պի­տի ասեմ, որ այդ ծառայության մասին օրենքով այդ ծառայության ոչ մի ծառայող իրավունք չունի ունենալ և զբաղվել բիզնեսով։ Եթե դուք գիտեք նման կապ, ապա դրանով պետք է զբաղվի էթիկայի հանձնաժո­ղովը և կարող եք դիմել»,- ասել էր նա՝ փորձելով ար­դարացնել Մ. Պողոսյանին։

Չորրորդ իշխանություն

Երկար տարիների պաշտոնավարումից հետո երեկ ԴԱՀԿ պետ Միհրան Պողոսյանր հրաժարական է տվել։ «Հայկական և միջազգային մամուլում վերջերս պանամական օֆշորների մասին հրապարակումներում ի հայտ եկավ նաև իմ անունը։ Ցավում եմ, որ անունս արծարծվում է միլիարդավոր դոլարներ իրականում սեփականացրած՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ընտա­նիքի կողքին։ Անընդունելի եմ համարում, որ իմ անձը պատճառ դառնա իմ երկրի և բռնապետական Ադրբեջանի միջև քաղա­քակրթական որևէ զուգահեռի, ինչի համար էլ այսօր իմ հրաժա­րականի դիմումն եմ ներկայացրել զբաղեցրածս պաշտոնից։ Օֆ­շորային հրապարակումներին հրապարակավ կանդրադառնամ արդեն որպես շարքային քաղաքացի՝ առանց պետական լծակ­ներ տիրապետելու»,- նշել է Միհրան Պողոսյանը։

Սրան նախորդեց մեկ այլ տեղեկու­թյուն, համաձայն որի՝ օրերս ԴԱՀԿ ծառայության արդեն նախկին պետ Միհրան Պողոսյանի երեխաները ցանկացել են Երևան-Փարիզ չվերթով Հայաստանից մեկնել Ֆրան­սիա, սակայն տոմսարկղի մոտ հասնելուն պես նրա թիկնա­պահների և օդանավակայանի աշխատակցի միջև տեղի է ու­նեցել վիճաբանություն, ինչի հետևանքով թիկնապահնե­րից մեկը ծեծի է ենթարկել օդանավակայանի աշխատակ­ցին։ Վեճի հիմնական պատ­ճառը ոչ թե նրա երեխաների՝ երկրից մեկնելու հարցն է եղել, այլ այն, որ իրականում թույլ չի տրվել, որ Միհրան Պողոսյա­նը երկրից մեկնի, ինչն էլ դար­ձել է վիճաբանության պատ­ճառ։

Իր հերթին երեկ ՀՀԿ խմ­բակցության պատգամավոր Հակոբ Հակոբյանը Միհրան Պողոսյանի հրաժարականի փաստն այսպես է մեկնաբա­նել, «Լրագրողների բացահայ­տումների և իշխանության գործողությունների համա­տեքստում այդ հրաժարականը պատահական չի կարող լի­նել»։

Անշուշտ այս ամենը չի կա­րող պատահական լինել։ Սկզ­բի համար նախ ամրագրենք, որ Միհրան Պողոսյանը հրաժարականն ինքնակամ չի ներ­կայացրել, նրան պարտադրել են դա անել։ Սերժ Սարգսյանը դեռևս ՀՀԿ վերջին նիստին կուսակիցներին տեղեկացրել է, որ Միհրանի հրաժարա­կանն է օրակարգում։ Իսկ դրա համար օֆշորային վերջին սկանդալը դժվար թե դեր խա­ղացած լինի։ Եթե խնդիրն օֆշորում գրանցված Միհրանի միլիոննհրը լինեին, ապա նրան հնարավորություն կտր­վեր շարունակել պաշտոնա­վարել՝ ճիշտ այնպես, ինչպես դա եղավ ՀՀ նախկին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի և Նավասարդ Կճոյանի պարա­գայում։ Գրեթե զրոյական է հավանականությունը, որ Քեթրինի Միհրանին հենց դրա համար է հրաժարականի պահանջ ներկայացվել։

Սերժ Սարգսյանը սովորա­բար նման կտրուկ քայլերի գնում է միայն մի պարագա­յում, երբ քցված ու խաբված է զգում իրեն։ Այսինքն՝ պետու­թյանը քցել-խաբելը սովորա­բար ներվում է Սարգսյանի կողմից, իսկ այ իրեն «նեղաց­նելու» պարագան թանկ է նս­տում նեղացնող կողմի վրա։ Ինչ չեն կիսել միմյանց հետ Սերժ Սարգսյանն ու Միհրան Պողոսյանը՝ անպայման ջրի երես դուրս կգա։ Փոքր երկիր ենք, և այդ կարգի տեղեկու­թյուններն արագ են դառնում հանրության սեփականու­թյունը։ Ինչ վերաբերում է բուն Միհրան Պողոսյանին, ապա այս պաշտոնյայի գան­ձագողության մասին մամուլն այնքան է փաստարկված գրել, որ հիմա այլևս դժվար է նոր բան գտնել ու ասել։ Միհ­րան Պողոսյանն ու նրա գոր­ծունեությունը մշտապես եղել են «ՉԻ» ուշադրության կենտ­րոնում։

Վերջին անգամ այս պաշ­տոնյային անդրադարձել ենք հունվարի վերջին, երբ նա հայտարարեց. «Ես ամեն օր վազելով եմ աշխատանքի գա­լիս և հաճույքով եմ աշխա­տանքի գալիս։ Եվ ես կարծում եմ, որ գոնե էդ հարցր՝ «դուք՝ որպես պետական ծառայող, հոզնա՞ծ եք» երևի թե ինձա­նից պետք է հեռու տանել»։ Նրա այս հայտարարության առիթով էլ հարկ էինք համա­րել հիշեցնել՝ իսկապես, այս պարոնը հոգնելու ժամանակ առանձնապես չունի, նա զբաղված է փող աշխատելով՝ Երևանում առանձին շենքեր ու օբյեկտներ հետ գցելով։ Նրանք, ովքեր երբևէ Միհրան Պողոսյանին տեսել են Երևա­նի կենտրոնում զբոսնելիս, անպայման իրենք իրենց հարց են տվել՝ ինչու է երիտա­սարդ պաշտոնյան օրը ցերե­կով շրջում մի խումբ թիկնա­պահների ուղեկցությամբ։ Ընդ որում՝ այդ թիկնապահնե­րը մշտապես մի քանի քայլ հետ ընկած են լինում Միհրան Պողոսյանից։ Բանն այն է, որ Միհրան Պողոսյանի քեռիներն ահագին լավ հարաբերություններ ու­նեն Սերժ Սարգսյանի հետ։ Տղան օգտվում է Սերժ Սարգս­յանի մենաշնորհներից, և հենց այդ ամենն էլ հիմք է տա­լիս, որ Միհրանը քաղաքում այնպես շրջի, ասես ինքը Երև­անը վարձով է տվել, և այս քաղաքում ապրողները բոլորը նրա վարձակալներն են։

Չորրորդ իշխանություն

Ռոբերտ Քոչարյանի փորձերը՝ միջնորդավորված համոզելու, թե ինքը որևէ առնչություն չունի Ղարաբաղին հակամարտու­թյան իրավահավասար կողմի միջազգայնորեն ճանաչված կարգավիճակից զրկելու գործընթացի հետ, պարզապես ձախողվեցին։ Այլ կերպ, իհարկե, չէր էլ կարող լինել, քանի որ պնդումը, թե ԼՂ-ն բանակցային գործընթացից դուրս է մղվել Քոչարյանի պաշտոնավարման օրոք, անառարկելի փաստ է։

Շատերը կհիշեն՝ 2003թ. նախագա­հական ընտրությունների երկ­րորդ փուլից առաջ Հանրային հեռուստաընկերության եթե­րում տեղի ունեցավ բանավեճ Ռոբերտ Քոչարյանի և Ստե­փան Դեմիրճյանի միջև։ Բա­նավեճի ժամանակ ԼՂ խնդրի մասին հարցին ի պատասխան Ստեփան Դեմիրճյանն իր խոսքն ամփոփել էր՝ ասելով. «Մեզ համար ընդունելի կլինի այն լուծումը, որը ընդունելի է Ղարաբաղի ժողովրդի համար։ Սա է մեր սկզբունքային մոտե­ցումը»։

Եվ ահա այստեղ Ռոբերտ Քոչարյանը հակադարձել էր. «Շատ հետաքրքիր հայտարա­րություն էր, գիտեք։ 97 թվի կոնֆլիկտը հենց եղավ դրա շուրջ, և այն ժամանակ իշխա­նությունը ասում էր հետևյալը. «Մեզ համար ընդունելի կլինի այն տարբերակը, որ ընդունելի է Ղարաբաղի ժողովրդի կող­մից»։ Հիշո՞ւմ եք։ Սա նշանա­կում է, որ Ղարաբաղի հարցը միայն ղարաբաղցիների հարցն է։ Ոչ: Եվ այդպես է եղել մոտեցումը այն ժամանակվա իշխանությունների, որի պատճառով Հայաստանը հայտնվել է շատ լուրջ ճնշումների տակ։ Ստեղծվում է մի վիճակ, որ մի­ջազգային հանրության կող­մից չճանաչված միավորը, իհարկե, չունի այդ ամբիոննե­րը, որ պայքարի լիարժեք, և Հայաստանն ասում է՝ ինչ իրենք ընդունեն, մենք կընդու­նենք, ուղղակի հրավեր է ճն­շումների համար։ Եվ սա է պատճառը, որ մենք 97 թվին ստացանք առաջարկ, որն անընդունելի էր մեզ համար։ Դա էր պատճառը, որ մենք ու­նեցանք Լիսաբոնի որոշում, որովհետև Հայաստանը այս­պես ասաց՝ «ես չկամ այդ գոր­ծում, Ղարաբաղը ոնց որոշի՝ ես համաձայն եմ»։

Ուշադրություն դարձրի՞ք՝ Քոչարյանը դեմ է արտահայտ­վել իրողությանը, որ Արցախ­յան հիմնախնդրի բանակցա­յին գործընթացում Հայաս­տանն ու Ղարաբաղը հանդես գան որպես առանձին միավոր­ներ։ Դեռ ավելին, Քոչարյանը Տեր-Պետրոսյանի իշխանու­թյանը քննադատել է հենց դրա համար, և պնդում է, որ Հայաստանը պետք է իր վրա վերցնի նաև Ղարաբաղի փոխարեն պատասխանելու պա­տասխանատվությունը։

Ի դեպ, այս առումով չէր խանգարի հիշեցնել դեռ 2010թ. մարտին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի արդեն համանախագահ Բեռնար Ֆասիեի հայտարարությունը. «Քոչարյանն է ցանկացել, որպեսզի բանակցություններում ինքը ներկայացնի և՛ Հայաստանը, և՛ Ղարաբաղը»:

Չորրորդ իշխանություն

Բազմաթիվ ազատամարտիկներ այս օրերին հայտարարե­ցին, որ չեն մեկնի սահմանային շփման գիծ, մինչև օլիգարխներն ու այնտեղ սելֆի անողները չվերադառնան Արցախից։ «ՉԻ» հետ զրույցում Հետախույզ վետերանների միավորման վարչության անդամ, ազատամարտիկ Արթուր Բունիաթյանը՝ անդրադառնալով հնչեցված տեսակետին, նշեց. «Ընդհակառա­կը, իմ կարծիքով, օլիզարխներն ու նրանց զավակները պետք է մեկնեն պաշտպանելու սահմանները, այլ ոչ թե սոցիալապես անապահով ընտանիքների զավակները։ Առաջնագծում զոհ­վածներից շատերը ընտանիքի միակ երեխան էին, իրենց տան ճրագը», իր ափսոսանքը հայտնեց ազատամարտիկը։

Պարոն Բունիաթյան, գե­ներալ Մանվել Գրիգորյանը հայտարարեց, որ սահմանի վրա ծառայում են մեծ թվով նախարարների ու պաշտոնյա­ների որդիներ, իսկ ասածը հաստատելու համար նա նույ­նիսկ երդվեց իր հոր արևով։

Թող իզուր սուտ երդում­ներ չտա, ամոթ է։ Պետք է հա­կառակը փաստեմ, որ սահմա­նին հիմնականում սոցիալա­պես անապահով ընտանիքի զավակներն են։ Ցանկացած օլիգարխի ու չինովնիկի արու զավակ այսօր լավագույն դեպ­քում գտնվում է Քեմբրիջի, կամ Օքսֆորդի համալսարան­ներում և մոտ 100 դոլար ար­ժողությամբ գուլպաներ է հագ­նում։ Իսկ Հայաստանում նրանց հղփացած գավակները գիշերային ակումբներում իրենց 18, 19, 20-ամյակներն են նշում։ Դա անհնար է, որ օլի­գարխի երեխան երկիր պահի։

Այդ դեպքում, ինչո՞ւ է Ման­վել Գրիգորյանը նման հայ­տարարություններ անում։

Որովհետև Մանվել Գրիգորյանը երևի ունի ընդամենը մեկ փաստ, որ դրանցից մեկի որդին ծառայում է, բայց հարցն այն է, թե ինչպես է ծա­ռայում։ Կարծում եմ, որ էդ օլիգարխի երեխան մի բատալիոն թիկնապահ ունի և էդ մի օրի­նակն է ԵԿՄ նախագահին առիթ տվել օլիգարխների դիրքերից խոսել այդ երևույթի մասին։

Արցախյան ազատամար­տի մասնակիցներից շատերը, ովքեր եղել են դիրքերում, նշում են, որ զինվորները չունեն մութ ժամանակ տեսանելիությունն ապահովող սարքեր։ Ինչո՞ւ: Այդ սարքերը և՞ս գումարային առումով թանկ են։

Կարծում եմ՝ այդ հարցի պատասխանը մեր ողջ ժողո­վուրդը գիտի։ Եթե չինովնիկ­ներն ու օլիգարխները կուտակած փողերով վիլլաներ են սարքում թե արտերկրում, թե Հայաստանում, եթե օլիգարխի տղայի մի զույգ գուլպան, որն ինքը ամեն օր փոխում է, արժի 100 դոլար, այ հենց էդտեղ են էդ փողերը։ Սովետի ժամանակ 1480 հիմնարկ-ձեռ­նարկություն ուղղակի կերան։ Հիմա էլ երկու-երեք միլիոն ժո­ղովուրդ հանել դուրս են շպր­տել երկրից, ինչի՞ մասին է խոսքը։ Էնպես չի, որ երկիրը փող չունի։ Եթե տարեկան կտրվածքով 25 միլիարդ գողա­նում տանում են, չի՞ նշանա­կում, որ կարելի էր էդ գումար­ները արդյունավետ ուղղորդել երկրի պաշտպանությանը։

Կոչեր եղան չինովնիկնե­րին՝ գողացածը վերադարձնե­լու մասին։

Գողը երբեք գողոնը չի վե­րադարձնում, մինչև գողին չես բռնում ու լավ «քոթակ» չես տալիս։ Էղպիսի դեպք չի եղել, որ գողը գողանա ու իր կամքով գողոնը հետ տա։ Նույնը կարե­լի է ասել պետական մասշտա­բի գողերի մասին:

Չորրորդ իշխանություն

Որպես կանոն, պատերազ­մական վիճակներում օբյեկտիվ լրատվությունը երկրորդ պլան է մղվում, և լրատվամիջոցները սե­փական նախաձեռնությամբ դառնում են քարոզչամիջոցներ՝ բոլորը փորձում են միայն ոգևորիչ ու լավատե­սական տեղեկություններ հաղորդել, բոլորը զգուշանում են՝ հանկարծ պատահաբար պետական գաղտնիք չհայտնեն և այլն։

Այդ ամենը հաս­կանալի է՝ երբ առաջին գծում մարտական թեժ գործողություններ են, թիկունքում բոլորն իրենց զինվոր են զգում և փորձում են իրենց զինվորների պես պահել։ Այլ հարց է, որ դա նաև իր բացասական կող­մերն ունի, իրավիճակի մա­սին օբյեկտիվ ինֆորմացիա չունենալով՝ հասարակու­թյունը չի կարողանում ադեկվատ արձագանքել իրավիճակին։ Իշխանու­թյուններն էլ վարպետորեն օգտվում են դրանից և իրենց արած «ղալաթները» թաքց­նում՝ իբր չեն կարող ամեն ինչի մասին բարձրաձայն խոսել, որովհետև ռազմա­կան գաղտնիք է։

Հիմա՝ կոնկրետ օրինակ­ներով։ Տեսեք՝ արդեն տասը օր է բոլորը խոսում են այն մասին, որ ադրբեջանական լայնամասշտաբ հարձակու­մը կասեցնելուց հետո ղա­րաբաղյան բանակն ուր որ է պատրաստվում էր անցնել հուժկու հակահարձակման, բայց ռուսները ստիպեցին հրադադար հաստատել և դրանով իսկ փրկեցին Ադրբեջանին։ Իրականությունն այն է, որ ադրբեջանցիները շատ հզոր հարձակում են սկ­սել, մերոնք էլ հենց հաջորդ օրն անցել են հակահարձակման: Պարզ ասած՝ թշնամին առաջ է եկել այնքան, որքան կարողացել է, մերոնք էլ նրանց ետ են շպրտել այն­քան, որքան կարողացել են։ Այսինքն՝ այնպես չէ, որ եթե հրադադարի որոշում չկայացվեր, ու «Մոսկվայից չհրամայեին»՝ մերոնք երեք օրում ադրբեջանցիներին լց­նելու էին Քուռը։ Եթե ի վի­ճակի լինեին՝ կանեին (հա­զիվ լավ առիթ էր), ու հրադադարի պայմանավորվա­ծությունն էլ բանի տեղ չէին դնի (կասեին՝ ներողություն, հրամանը ուշացումով ենք ստացել)։

Բայց քանի որ պաշտոնական քարոզչու­թյունն այլ իրավիճակ է ներ­կայացնում՝ այսօր տեղից վեր կացողը Երևանի կենտ­րոնում կոչեր է հնչեցնում չենթարկվել բանակի հրա­մանատարությանը և հաս­նել Բաքու։ Եվ սա՝ այն դեպքում, երբ նույն պաշտոնա­կան քարոզչությունն ամե­նայն մանրամասնությամբ հայտնում է, թե թշնամին ինչ զենքերով է ռմբակոծել մեր դիրքերը, որ երկրի արտադ­րության զենքեր էին դրանք, որ թվականի մոդիֆիկացի­այի, կոնկրետ քանի արկ է արձակվել և այլն։ Իսկ հայ­կական կողմի մասին՝ «հովի­վը հրացանով անօդաչու թռ­չող սարք խփեց», «փամփուշտները վերջացան՝ բա­հերով ոչնչացրեցին թշնամուն», և այդպես շարունակ։ Այսինքն, եթե հրադադարը չլիներ՝ մերոնք բահերով ու որսորդական հրացաններո՞վ էին անցնելու հակագրոհի։ Հասկանո՞ւմ եք, կամ «մեր բանակը նույնքան լավ էր զինված, բայց խղճացինք ու չանցանք հակագրոհի», կամ «շատ ավելի վատ զինված մեր բանակն այնուամենայնիվ հաղթեց թշնամուն»:
Քարոզչական այս թեզերից միայն մեկը կարելի է օգտագործել, երկուսը միասին՝ անտրամաբանական է։

Չորրորդ իշխանություն

Երեկ լրատվամիջոցներում հայտն­վեց բավականին ուշագրավ մի նամակ՝ ուղղված ԼՂՀ ՊԲ հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Լևոն Մնացականյանին։ Նամակի հեղինակը Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության քաղաքացի Մարգարիտա Քարամյանն է, որը եղել է Արցախյան շարժման մասնակից, Ար­ցախյան պատերազմի մասնակից։ Հենց այս կինն է գրել Պաշտպանու­թյան բանակի ստեղծման մասին առա­ջին հրամանը։ Եվ ահա նա բաց նամա­կով դիմել է Ղարաբաղի պաշտպանու­թյան նախարարին՝ հորդորելով.

«Դուք, որպես Պաշտպանության բանակի հրամանատար, պետք է անհապաղ վե­րականգնեք մեր բանակի կարգ ու կա­նոնը։ Աոաջին հերթին, պետք է դուրս բերել մեր զորամասերի տարածքից բոլոր՝ բանակի հետ կապ չունեցող, մարտա­կան արվեստին անծանոթ, կասկածելի բնութագրերով ու վարքագծով մարդ­կանց, որոնք ինչ-ինչ պատճառներով այժմ ոչ թե առաջնագծում են, այլ գնդի զորանոցում։ Նրանց պահվածքը արդեն իսկ դժգոհություններ է առաջացրել թե՛ զինվորականների, թե՛ հասարակ քա­ղաքացիների շարքում»։

Չորրորդ իշխանություն

Երեկ ողջ օրն այդպես էլ չհստակեցվեց զինծառայողներից մեկի ճակատագիրը: Պաշտպանության նախարարի մամուլի քարտուղարը դեռ կեսօրին հայտարարեց, որ զինծառայողի ճակատագիրը շարունակում է մնալ անհայտ, և դրա առիթով Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի միջոցով կատարվում են համապատասխան հարցումներ:

«ՉԻ»-ն ուշ երեկոյան կապ հաստատեց Արծրուն Հովհաննիսյանի հետ՝ պարզելու՝ նորություններ կա՞ն արդյոք զինծառայողի վերաբերյալ: Վերջինս մեզ ասաց, որ դեռևս անհայտ է զինվորի ճակատագիրը: Խոսքը կապիտանի, վաշտի հրամանատար Արգիշտի Գաբոյանի մասին է, որն Արթիկի շրջանի Մեծ Մանթաշ գյուղից է: Արգիշտին 23 տարեկան է:

Չորրորդ իշխանություն

Դանիական Berlingske պարբերականի կարծիքով, հետագա զարգացումները շատ բանով կախված են ռուս-թուրքական հարաբերությունների զարգացումից, քանի որ հենց այս երկու երկրներն են առավել ազդում կողմերի վրա և առավել մեծ շահեր հետապնդում։

Միայն Ռուսաստանն ունի կամք և ռազմական ուժ, որպեսզի Ադրբեջանին պարտադրի սթափ լինել։ Սակայն Ռուսաստանը կարող է հակամարտությունը այլ կերպ օգտագործել՝ սեպ խրելով ԵՄ-Թուրքիա հարաբերություններում, որոնք խորացան այն բանից հետո, երբ Եվրամիությունը սկսեց սահմանափակել Թուրքիայով եկող փախստականների հոսքը։ Այնպես որ, ինչքան ուժեղ հնարավոր լինի սադրել Էրդողանին, որպեսզի նա իրեն ցույց տա ամենաբացասական, ռազմաշունչ կողմից, այնքան լավ կլինի։ Ռուսները խաղադրույք են կատարում նրա վրա, որ Էրդողանը կթեժացնի հակամարտաթյունր Կովկասում, մինչդեռ Արևմուտքը կփորձի այն մարել։

Չորրորդ իշխանություն

Եվ այսպես՝ կարող ենք արձանագրել, որ չորսօրյա պա­տերազմում Ղարաբաղի բանակը հաղթեց։ Ընղ որում՝ չնա­յած համընդհանուր ոգևորությանն ու կամավորների մեծ հոսքին, հաղթեց հենց Ղարաբաղի կանոնավոր բանակը, ոչ կամավորական ջոկատներին «հերթ հասավ», ոչ ՀՀ զին­ված ուժերին։ Ավելին՝ հայկական ուժերը նույնիսկ ծանր զինատեսակներ չկիրառեցին (ի տարբերություն Ադրբեջա­նի, որն օգտագործեց իր ունեցած համարյա ամբողջ «տեսականին»)։

Կարող է հարց առաջանալ՝ ինչո՞ւ ենք վստահաբար խոսում ԼՂՀ պաշտպանության բա­նակի հաղթանակի մասին, եթե ռազմաճակատի գծի փո­փոխություն չկա, դեռ մի բան էլ՝ որոշ հատվածներում ադր­բեջանցիները մի քանի հար­յուր մետր առաջ են եկել։ Պատասխանը միանշանակ է. որովհետև Ադրբեջանը հս­կայական ռեսուրսներ օգտա­գործեց ու այդպես էլ իր առջև դրված խնդիրը չլուծեց, իսկ Ղարաբաղի բանակը շատ ավելի փոքր ռեսուրսնե­րով փայլուն լուծեց իր առջև դրված խնդիրը։ Ընդ որում՝ ադրբեջանցիներն ահավոր մեծ կորուստներ ունեցան, բայց մեր կորուստները նույնպես չափազանց մեծ էին՝ երեքուկես օրվա ընթաց­քում կորցրեցինք համարյա այնքան տանկ ու զրահատեխնիկա, որքան նախորդ պատերազմի ողջ ընթաց­քում։ Իսկ սա նշանակում է, որ պետք է մոռանալ նա­խորդ (1991-94թթ.) պատե­րազմի մասին և արձանագ­րել, որ անցած 22 տարիների ընթացքում չափազանց շատ բան է փոխվել՝ փոխվել են և՛ կիրառվող զինատեսակները, և՛ կողմերի մարտավարու­թյունը, ու անփոփոխ է մնա­ցել միայն մի բան՝ հայ զին­վորների անձնական որակ­ների բացահայտ առավելությունն ադրբեջանցիների նկատմամբ։

Հիմա՝ այն մասին, թե ին­չո՞ւ, այնուամենայնիվ, Ադրբե­ջանը սկսեց այս արկա­ծախնդրությունը։ Սկսենք նրանից, որ հնարավոր է՝ Ադրբեջանն իսկապես մտա­դիր էր լայնամասշտաբ պա­տերազմով «վերականգնել տարածքային ամբողջակա­նությունը», և Ստեփանակերտը ռմբակոծելու սպառ­նալիքները դատարկ խոսքեր չէին։ Պարզապես նրանք վերջին պահին ետ կանգնեցին այդ մտադրությունից՝ այն բանից հետո, երբ հայ­կական կողմը նրանց հաս­կացրեց, որ այդ դեպքում Բաքուն ռմբակոծվելու է։ Ընդ որում՝ նրանց սթափեցրեց ոչ թե բանավոր սպառնալիքը, այլ այն, որ նրանք հասկա­ցան (կամ «իրենց խողովակ­ներով» հստակ տեղեկու­թյուններ ստացան)՝ հայկա­կան կողմն ունի դրա համար անհրաժեշտ զինատեսակ­ներ և դրանք կիրառելու վճռականություն։

Չորրորդ իշխանություն

Մարտի 24-ին տեղեկություններ տարածվեցին, թե այդ օրվա Երևան-Մոսկվա թիվ 558 չվերթի ինքնաթիռը պայթելու է։ Մինչ ՀՀ կառավարու­թյանն առընթեր քաղաքացիական ավիացիայի գլխավոր վարչության մա­մուլի քարտուղար Ռուբեն Գրձելյանր հերքում էր տեղեկությունները՝ լրագրողներին մեղադրելով ապատեղեկատվություն տարածելու մեջ, ՀՀ ԱԻՆ ճգ­նաժամային կառավարման կենտրոնից տեղեկացրեցին, որ ստացել են ահա­զանգ, որ Մոսկվա-Երևան չվերթի ինքնաթիռը պայթելու է։ Հետո պարզվեց, որ ՀՀ ոստիկանությունն էլեկտրոնային հասցեին հաղորդագրություն է ստացել, որ Մոսկվա-Երևան ինքնաթիռը պայ­թեցվելու է։ Մի խոսքով, մի ողջ օր «Զվարթնոց» օդանավակայանը վերց­վեց ուժեղացված հսկողության տակ։ Ոստիկանություն, ԱԻՆ, ԱԱԾ, Ալֆա հա­տուկջոկատայիններ. բոլորը տեղում էին։

Ինքնաթիռը, փառք Աստծո, չպայ­թեց, իսկ թե ինչ էր տեղի ունեցել իրա­կանում՝ միայն երեկ հայտնի դարձավ։
ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևանի քննչական վարչության վարույթում քննվող քրեական գործի շրջանակնե­րում ձեռնարկվում են ակտիվ քննչական և օպերատիվ-հետախուզական միջո­ցառումներ՝ պարզելու Երևան-Մոսկվա մեկնող թիվ 558 չվերթի ինքնաթիռը, «Զվարթնոց» օդանավակայանը պայ­թեցնելու վերաբերյալ սուտ հաղորդում ներկայացրած անձի ինքնությունը, դր­դապատճառները։ Այս մասին երեկ տե­ղեկացրել է Քննչական կոմիտեի մամուլի ծաոայությունը։

«Հնարավոր ահաբեկչության մասին հաղորդումն ստացվել էր էլեկտրոնային փոստի միջոցով՝ մարտի 24-ին, «Զվարթնոց» օդանավա­կայանի էլեկտրոնային հասցեով։ ՀՀ իրավասու մարմինների կողմից պատ­շաճ իրականացված գործողություննե­րի և ստուգումների արդյունքում պարզ­վել է, որ այն կեղծ է, և Երևանի քննչա­կան վարչությունում հարուցվել է քրեա­կան գործ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 259-րդ հոդվածի հատկանիշներով։ Քրեա­կան գործով մշակվել է քննչական և օպերատիվ-հետախուզական համա­տեղ միջոցառումների մասին պլան, և ձեռնարկվել են բազմածավալ գործողու­թյուններ։ ՀՀ ազգային անվտանգու­թյան ծառայության համապատասխան ստորաբաժանումների հետ հա­մատեղ իրականացված անհետաձգելի աշխատանքների արդյունքում պարզ­վել է, թե երբ, որ երկրի ինտերնետային օպերատորի օգտատիրոջ կողմից է ստեղծվել այն էլեկտրոնային հասցեն, որից ուղարկվել է նամակը, և հետքերը քողարկելու ուղղությամբ ինչպիսի քայ­լեր են ձեռնարկվել։

Մասնավորապես՝ բավարար տվ­յալներ են ձեռք բերվել առ այն, որ էլեկտրոնային հասցեն ստեղծել է ադր­բեջանական օպերատորի IP հասցեից օգտված անձը, ով ինտերնետային ցան­ցին հասանելիություն է ձեռք բերել եր­րորդ երկրի սերվերի միջոցով (երկիրը պարզվել է)։

Չորրորդ իշխանություն