Մայիսի 20-ին Ռուսաստանի ազգային հավաքականի գլխավոր մարզիչ Դիկ Ադվոկատը հրապարակեց թիմի կազմը, որը կնախապատրաստվի Հայաստանի ընտրանու հետ 2012թ. Եվրոպայի առաջնության ընտրական հանդիպմանը (հունիսի 4-ին) և Կամերունի հավաքականի հետ ընկերական խաղին (հունիսի 7-ին):
Ստորև ներկայացնում ենք Ռուսաստանի հավաքականի կազմը`

Դարպասապահներ

Իգոր Ակինֆեև, ԲԿՄԱ
Վյաչեսլավ Մալաֆեև, «Զենիթ»

Պաշտպաններ

Ալեքսանդր Անյուկով, «Զենիթ»
Ալեքսեյ Բերեզուցկի, ԲԿՄԱ
Վասիլի Բերեզուցկի, ԲԿՄԱ
Սերգեյ Իգնաշևիչ, ԲԿՄԱ
Յուրի Ժիրկով, «Չելսի», Անգլիա
Ռոման Շիշկին, «Լոկոմոտիվ»
Ռենատ Յանբաև, «Լոկոմոտիվ»

Կիսապաշտպաններ

Դինիյար Բիլյալետդինով, «Էվերտոն», Անգլիա
Դենիս Գլուշակով, «Լոկոմոտիվ»
Դմիտրի Տորբինսկի, «Լոկոմոտիվ»
Իգոր Դենիսով, «Զենիթ»
Կոնստանտին Զիրյանով, «Զենիթ»
Ալան Ձագոև, ԲԿՄԱ
Իգոր Սեմշով, «Դինամո»

Հարձակվողներ

Անդրեյ Արշավին, «Արսենալ», Անգլիա
Ալեքսանդր Կերժակով, «Զենիթ»
Ռոման Պավլյուչենկո, «Տոտենհեմ», Անգլիա
Պավել Պոգրեբնյակ, «Շտուտգարտ», Գերմանիա

Երևանի թիվ 12 հատուկ դպրոցը տևական ժամանակ գտնվում էր բոլորի  ուշադրության կենտրոնում: Դրա պատճառը նախ այն էր, որ դպրոցը գտնվում էր Երևանի կենտրոնում, ի տարբերություն այլ նմանատիպ դրպոցների, որոնք սովորական մահկանացուն պետք է կողմնացույցով գտնի: Բացի այդ այս դպրոցի նախկին դաշնակացական քմահաճ տնօրենը, օգտագործելով իր կուսակցության անունը և իր հաշմանդամությունը,  շատ էր աղմկում վիրավորում կոլեկիվի անդամներին, երեխաների ծնողներին, ինչն էլ առիթ դարձավ ,որ խնդիրների կծիկ ունեցող ոլորտում այս մեկի մասին ավելի շատ խոսվի: Իրականում նմանատիպ բոլոր դպրոցներն էլ ունեն շատ լուրջ պրոբլեմներ, որ նախարարությունը ուղղակի կոսմետիկ փակում է:  Ի վերջո՝ բողոքների արդյունքում, 2010 թվականի հոկտեմբերին տնօրենի փոփոխություն եղավ և ժամանակավոր պաշտոնակատար նշանակվեց նախարարության հատուկ դպրոցների գլխավոր մասնագետ Արծվիկ Արշակյանը:

Մեր մի քանի այցելությունները դպրոց՝ ակնհայտորեն անհանգստացնում էր Արծվիկ Արշակյանին, ինչը նա չէր էլ փորձում թաքցնել. «Հըլը ճիշտն ասեք՝ լա՞վ բան եք ուզում գրել, թե՞ վատ: Ճիշտն ասած, այնքան են գրել այս դպրոցի մասին, որ էլ չասած: Ու գիտե՞ք՝ կան ընենց մութ ու մռայլ լրագրողներ, որ ուզում են մի բան գտնել, սենսացիա անել, բայց հավատացեք՝ էս էն ոլորտն ա, որտեղ շատ զգույշ պետք է լինել, ի վերջո՝ գործ ունենք ոչ սովորական երեխաների հետ»:

Ժամանակավոր պաշտոնակատար Արծվիկ Արշակյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ մեծ դժվարությամբ է համաձայնել ստանձնել այդ պաշտոնը, քանի որ դպրոցը իսկապես ողբալի վիճակում է եղել. «Երբ եկա, դպրոցում մնացել էր 25-30 աշակերտ: Շատերի ծնողները երեխաներին այլ դպրոցներ էին տեղափոխել ինչ-ինչ պատճառներով: Այնուհետև նորից թիվը վերականգնվեց, հիմա  դպրոցում 63 երեխա կա»:

Այսօր դպրոցում սովորում է 63 մտավոր հետամնաց երեխա: Մեր այցելության ժամանակ ներկա էին 53-ը: Ի դեպ դպրոց հաճախող երեխաների թիվը, եթե ոչ նկարվում` ապա ուռճացվում է. մի քանի պատճառներով` նախ ֆինանսավորումը տրվում է երեխաների քանակի հիման վրա, երկրորդ` քիչ աշակերտ ունենալու դեպքում դպրոցին սպառնում է փակվելու հեռանկարը և երրորդ հատկապես այս դպրոցներում  աշխատակազմ`ասել է թե դասարան և ուսուցիչ  հավաքվում է երեխաների քանակով, իսկ դա արդեն լուրջ խնդիր է:

Այս տարի դպրոցն ավարտելու է 9 երեխա: Ըստ տնօրենի՝ դպրոցից հետո ծնողները կարող են նրանց, դարձյալ պետպատվերի շրջանակում, տեղափոխել հատուկ կրթահամալիրներ, որտեղ մասնագիտություններ կստանան՝ այգեգործություն, գորգագործություն և այլն:

Դպրոցում սովորող ամենափոքր երեխան 7 տարեկան է, իսկ ամենամեծը՝ 21:

Առաջին հայացքից երեխաների մոտ միշտ չէ, որ նկատելի է մտավոր խնդիրները, ու այս տիպի հատուկ դպրոցներում սողանց է թողնում,որ դպրոց հաճախեն երեխաներ`որոնք մտավոր խնդիրներ չունեն, բայց սոցիալական ծանր պայմանները ստիպել են, որ այս կարգի դպրոց հաճախեն:

«Շատ ճիշտ հարց եք բարձրացնում, քանի որ այսօր չեն գործում գիշերօթիկ դպրոցները, որոնք լուծում էին սոցիալապես անապահով ընտանիքի երեխայի խնդիրը: Մինչև 2005 թվականը մենք ունեինք 12 խոշոր գիշերօթիկ դպրոց, որոնցից օգտվում էր շուրջ 4000 երեխա, սակայն 2005-2006 թվականներին կառավարությունը բեռնաթափման ծրագիր իրականացրեց, և ներմուծվեց ներառական կրթություն, ինչի հետևանքով գիշերօթիկները փակվեցին`վերածվելով սոցիալապես անապահով երեխաների խնամքի կենտրոնների, և տրվեցին սոցապնախարարությանը: Այսինքն, այդ երեխաները կարող են այնտեղ մնալ, սնվել, բայց հաճախել հանրակրթական դպրոց: Այսօր մեր հանրապետությունում կա այդպիսի  7 կենտրոն: Բայց բացառվում է, որ այդ երեխաները հատուկ դպրոց հաճախեն: Իհարկե, մինչև 2005 թվականը հնարավոր էր, և իսկապես շատ էին նման դեպքերը: Երբ սկսեցին գործել բժշկահոգեբանամանկավարժության գնահատման կենտրոնները, որոնց միջոցով երեխաները տարբեր ստուգումներ են անցնում, դրանից հետո, եթե տեսնում են, որ երեխան իրոք կարիք ունի հատուկ դպրոցի, ուղարկում են օժանդակ դպրոց: Ծնողն է կատարում օժանդակ դպրոցի ընտրությունը: Տարին երկու անգամ երեխաներն այստեղ գնահատվում են: Առաջներում հանձնաժողովը դպրոցում էր գնահատում և ցանկացածի կարող էր ընդունել»:

Դպրոցի հիմնական խնդիրներից Արծվիկ Արշակյանը մատնանշեց շենքի խարխուլ վիճակը. «Մի քանի օր առաջ ենք մաքրել. չեք պատկերացնի՝ դպրոցը վերածվել էր զիբիլանոցի, ինչ ասես՝ չէիր գտնի: Կառավարությունը 2010-ի հոկտեմբերին 60 միլիոն դրամ տրամադրեց վերականգնման համար, 30 միլիոն էլ հետագայում պետք է տրամադրի: Բայց տարօրինակն այն է, որ մինչ այժմ շինարարությունը  չի սկսվում… Ես չեմ հասկանում, թե ինչ պրոբլեմ կա. մրցույթը եղել է, հաղթող կազմակերպությունը կա»:

Գլխավոր խնդիրներից է նաև տրանսպորտի հարցը, քանի որ շատ ծնողներ հնարավորություն չունեն երեխաներին դպրոց բերելու՝ հատկապես մարզերից: Իսկ այս դպրոցում երեխաներ կան Սևանից, Չարենցավանից, Արտաշատից: Եվ տնօրենը հաճախ ստիպված է լինում ձեռքը իր գրպանը տանել: Այս խնդրով  դիմել են Ռալֆ Յիրիկյանին: Նա մերժել է` պատճառաբանելով, որ նման ծրագիր չունեն: Արծվիկ Արշակյանի խոսքով՝ տեղի գործարարներից այս հարցով ոչ մեկը ձեռք չի մեկնել, և իրենք դիմել են ամերիկյան մի կազմակերպության ու սպասում են պատասխանի:

Ինչևէ, շրջեցինք դպրոցում. մթությունը, պատերի գորշությունը,  խոնավահոտը սարսափելի տպավորություն գործեցին: Ճաշարանում ինչպես նախկինում, ծանր հոտ էր, անհասկանալի է ի՞նչ են եփում այս դպրոցների խոհարարները, որ գրեթե բոլոր նմանատիպ դպրոցներից նույն տհաճ ճենճի հոտն է գալիս: Իհարկե, տնօրենը վստահեցրեց, որ վերանորոգումից հետո դպրոցը նոր տեսք կստանա և ավելի տրամադրող կլինի: Երբ ուզում էի լուսանկարել երեխաներին, շատերը խուսափում էին՝ ասելով` ես սիրուն չեմ դուրս գալիս… Փոխարենը՝ սիրով պատմում էին, թե ինչ են ուզում դառնալ և ինչպես են պատկերացնում իրենց ապագան: Որոշ երեխաների մեջ արտաքուստ ոչ մի տարօրինակ բան չնկատեցի, սակայն, ըստ մանկավարժի, կան և՛ շատ թեթև, և՛ շատ ծանր շեղումներով երեխաներ: Ոմանք մի քանի տարի շարունակ չեն հաղթահարում տվյալ դասարանը: Օրինակ՝ 7-րդ դասարանում սովորում է 21-ամյա մի տղա, իսկ 3-րդ դասարանում՝ 16-ամյա: Երեխաներ կան, որոնք համարյա չեն խոսում, չեն լսում, և ըստ մանկավարժի՝ նրանց հետ աշխատանքը շատ ծանր է ընթանում:

Զրուցեցինք նաև սոցմանկավարժի հետ: Ըստ նրա՝ դրսից շատ հեշտ է  երևում, բոլորը քննադատում են, բայց երբ ներս են մտնում՝ չեն կարողանում երկար մնալ: Այս երեխաների հետ աշխատելը շատ դժվար է՝ ասաց նա: Մեր հարցին, թե կա՞ն արդյոք խեղված, խաթարված ճակատագիր ունեցող երեխաներ, որոնք բռնության են ենթարկվում կամ ծնողները ստիպում են տարբեր, ամոթալի աշխատանքներ կատարել, պատասխանեց. «Այս երեխաները շատ խոցելի են: Պատկերացրեք, եթե չվերահսկենք՝ այդպիսի դեպքերը չեն բացառվի: Եթե երեխան մի օր բացակայում է, անմիջապես զանգում ենք, որ ճշտենք, թե ինչու ծնողը դպրոց չի բերում նրան… Պարզվում է՝ երեխային տարել է մուրացկանություն անելու, տարաներ հավաքելու: Հավատացեք, ամեն ինչ պետք է ծնողներից սկսել,  որովհետև կան երեխաներ, որոնք տարրական կուլտուրայից զուրկ են: Պատկերացրեք, որ նույնիսկ գդալ բռնել չգիտեն: Ուստի, մեր աշխատանքը, կարելի է ասել, ջուրն է ընկնում՝ հենց երեխաները շաբաթ-կիրակի վերադառնում են տուն»:

Պարզվեց նաև, որ այս դպրոցում սովորում են մի քանի պաշտոնյաների երեխաներ, որոնք նույնպես մտավոր խնդիրներ ունեն: Դաստիարակի խոսքով՝ նրանց միայն դասերին են բերում, ճաշի ժամերին տանում են:

Հիշեցնենք նաև, որ այս դպրոցի տնօրենի ընտրությունը կկայանա աշնանը, քանի որ հատուկ դպրոցների նոր կանոնադրությունը դեռ չի հաստատվել կառավարության կողմից, և ընտրության համար խորհուրդ չի ձևավորվել: Ժամանակավոր պաշտոնակատարը սովորաբար նշանակվում է վեց ամսով, իսկ Արծվիկ Արշակյանի ժամանակավոր պաշտոնավարման ժամկետը լրացել է: Հարցին` արդյո՞ք դա օրենքի խախտում չի, Արծվիկ Արշակյանը պարզաբանեց. «Նախարարի հրամանում կոնկրետ ժամկետ նշված չի, այլ գրված է` տնօրինել մինչ նոր տնօրենի ընտրությունը»:

Ի դեպ, Արծվիկ Արշակյանը տնօրենների հավաստագրման քննությունները հաջողությամբ հանձնած բախտավորներից է:

Շուշան Գալստյան

Այսօր գրախանութներում կարելի է հեշտությամբ գտնել հայ դասական գրողների վեպերի կրճատված և պարզեցված տարբերակները: Այս գործընթացը սկսվեց դեռևս 2007 թվականից, երբ լույս տեսան չորս սեղմավեպեր՝ Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունին», Շիրվանզադեի «Քաոսը», Դերենիկ Դեմիրճյանի «Վարդանանքը» և Րաֆֆու «Սամվելը»: Վեպերի էջերի քանակը կրճատված է, սակայն բովանդակությունը, իբր, պահպանվել է:

Սեղմավեպերի հետ կապված տարբեր և շատ հակասական կարծիքներ կան: Ոմանց կարծիքով՝ առանց դրա էլ մեր երեխաներն անգրագետ են, իսկ այս գրքերով առավել անգրագետ ենք դարձնում մեր սերնդին: Բայց հակառակ՝ դրական կարծիքն էլ կա և իշխում է հատկապես ուսանողության շրջանում:

Հենց նրանցից էլ փորձեցինք պարզել, թե ինչքանով է նպատակահարմար 500-600 էջանոց պատմավեպերի փոխարեն կարդալ 30 էջում «սեղմված» համանուն վեպերը: Հատկապես հիմա, երբ  բուհերում արդեն սկսվել են ավարտական քննությունները: Մասնավորապես ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետում, որտեղ ամենաշատն է ընթերցվում գրականություն,  մի քանի ուսանողներ այս պատասխանը տվեցին. «Շատ լավ բան ա: Իսկապես ուսանողների մասին են մտածել, համ ժամանակ ենք խնայում, համ էլ՝ ում էդքան ներվ կա՝ նստի հազար էջանոց գիրք կարդա»:

Իսկ նույն ֆակուլտետի Հայ գրականության պատմության ամբիոնի վարիչ Սամվել Մուրադյանը ասաց. «Հատկապես քննությունների ընթացքում շատ պարզ երևում է, թե հանձնարարված գրականությունը ինչ տարբերակով են կարդացել: Ուսանողներին թվում է, թե մենք չենք հասկանում, բայց հենց ստեղծագործության նկարագրական մասերից հարց ենք ուղղում`  արդեն ամեն ինչ պարզ է դառնում: Ես մինչ այժմ  այդպես էլ չեմ կարողանում որևէ  դրական բան գտնել սեղմավեպերի մեջ: Դրանք ուղղակի չարիք են՝ հատկապես ուսանողության համար: Մյուս կողմից,  այդ գրքերը կազմելիս առաջնայինը հանվում են նկարագրական հատվածները: Բայց ո՞վ է ասում, որ դրանք իրենց մեջ գաղափարներ չեն պարունակում: Պատկերացրեք «Սամվել»-ը՝ առանց Արարատյան դաշտի նկարագրության, կամ՝ Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպում պահպանված չէ Քանաքեռի բարբառը: Չի պահպանվել նաև վեպի առաջաբանը, և  ընթերցողը, փաստորեն, չի ծանոթանում Աբովյանի ծրագրային դրույթներին` նոր գրականության, նոր հերոսի, նոր բովանդակության և, առավել ևս, նոր լեզվի կարևորության խնդրին»:

Այս հարցի վերաբերյալ  Կրթության և գիտության նախարարությունից չկարողացանք որևէ բան ճշտել, իսկ Հանրակրթության վարչության պետ Նարինե Հովհաննիսյանը մեզ հետ զրույցում ասաց. «Կրթության և գիտության նախարարությունը չի զբաղվում այդ հարցով, և դպրոցներում ու բուհերում դրանք որպես ուսումնական դասագիրք  չեն ճանաչվել»:

Բայց եթե ԿԳ նախարարությունում այդքան  էլ տեղյակ չէին այս խնդրին,  ապա նույնը չէր կարելի ասել Կրթության ազգային ինստիտուտի մասին: Թեև ինստիտուտի  գլխավոր մասնագետ Նաիրա Տողանյանը երկրում չէր, սակայն մեզ մի քանի պարզաբանումներ տվեց հայագիտության  և սոցիալ-մշակութային առարկաների բաժնի աշխատակից, հայոց լեզվի և գրականության  մասնագետ Նվեր Վիրաբյանը: «Մենք վերահսկում չենք իրականացնում, միայն գնահատում ենք, այսինքն՝ կարծիք հայտնում: Սակայն սեղմավեպերը մեզ մոտ ուղարկում են միայն հրատարակելուց հետո, և կարելի է ասել, որ ինչ կարծիք էլ հայտնենք՝ պարզապես ձևական բնույթ է կրում: Սակայն սեղմավեպերի վերաբերյալ մենք մեր կարծիքը չենք փոխել: Նախ նշեմ, որ վեպը սեղմելու հատուկ կարգ, քաղաքականություն գոյություն ունի, ինչը սեղմավեպի հեղինակի մոտ չի պահպանվում: Օրինակ` այնտեղ, որտեղ կրճատում է եղել, պետք բազմակետեր, կախման կետեր դրվեն, որպեսզի ընթերցողը հասկանա, որ տվյալ հատվածը կրճատված է և, հարկ եղած դեպքում, բնօրինակից գտնի ու կարդա համապատասխան հատվածը: Կրթության ազգային ինստիտուտի կողմից ձեռնարկի հեղինակներին անգամ առաջարկ է արվել համապատասխան հանձնաժողով ստեղծել և գործին ավելի մասնագիտորեն մոտենալ, սակայն այս առաջարկը մերժվել է, իսկ Կրթության և գիտության նախարարությունը որևէ քայլ չի ձեռնարկում այս ուղղությամբ»,- ասաց Նվեր Վիրաբյանը և հավելեց, որ այսօր դասականներին «համառոտում» է Արփիկ Ավետիսյանը, որը 50 տարի շարունակ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցիչ է եղել: Կրթության և  գիտության նախարարությունը սեղմավեպերն ընդունել է որպես ուսումնական գրականություն, բայց միայն սփյուռքի համար:

Ի դեպ, սեղմավեպերը վաճառվում են մատչելի գներով՝ 600-1200 դրամ: Տեղեկացանք նաև, որ Երևանի գրախանութներում սեղմավեպերով հետաքրքրվողները շատ են: Զրուցեցինք մի քանի գրավաճառների հետ, նրանցից մի  երիտասարդ գրավաճառուհի ասաց, որ ինքը կտրականապես դեմ է սեղմավեպերին, սակայն այդ գրքույկները մեծ պահանջարկ ունեն, և գրավաճառուհու խոսքով՝ իրենք պարտավոր են վաճառել: Ի պատասխան  մեր հարցի, թե ովքեր են սեղմավեպ գնողները, ասաց` և՛ դպրոցականները, և՛ ուսանողները:

Ի դեպ, գրավաճառուհու հետ մեր զրույցի ընթացքում մի քանի հաճախորդներ «խայտառակություն» կոչեցին սեղմավեպերի «հայտնությունը», ավելին՝ պնդեցին, որ դրանք երեխաներին փչացնելու նոր ձև է: Մի քանի գրավաճառներ էլ ասացին, որ իրենք, կոպիտ ասած, վռնդում են այդ գրքերը «մատակարարողներին»:

Ինչևէ, եթե նույնիսկ անտեսենք հասարակության պահանջները, չենք կարող անտեսել նաև ակնհայտը՝ «սեղմավեպ» կոչվածով ոտնահարվում են հայ դասականների հեղինակային իրավունքները: Ի դեպ, ոտնահարվում են ազատ, անկաշկանդ և առանց խղճի խայթի, որովհետև նրանց իրավունքները պաշտպանող չկա ընդհանրապես:

Շուշան Գալստյան

Մարզային կտրվածքով միայն Կոտայքի մարզն է կատարել բյուջեն, մյուսներում առկա է եկամուտների թերհավաքագրում: Երեւանի բյուջեն կատարվել է 76,1 տոկոսով,  Արագածոտնինը` 82,3 տոկոսով, Լոռունը` 90, Շիրակինը` 91,2 տոկոսով Սյունիքում բյուջեն կատարվել է 90,9 տոկոսով:

Նախատեսված 29,2 մլն դրամի փոխարեն համայնքները հունվար-ապրիլին կարողացել են հավաքագրել միայն 24 մլն դրամ:

Հայաստանի համայնքների բյուջեների կատարողականը 2011 թ. 4 ամիսների կտրվածքով ընդամենը 82,4 տոկոս է, տեղեկացնում է տարածքային կառավարման նախարարության պաշտոնական կայքէջը:

Այսօր քաղաքի տարբեր հատվածներում ականատես ենք լինում ապօրինի, անհիմն շինարարական աշխատանքների:

Կեղծ PR-ի մակարդակում դրանք սկսվում են անհիմն, ցուցադրական պաստառների հրապարակումից:

Այսօր Նալբանդյան 106/1–ի հարակից շենքերի բնակիչները կազմակերպել էին Ապապաստառապատում խորագրով բողոքի ակցիա՝ ընդդեմ դեռևս չհաստատված նախագծի, որը պաստառի տեսքով փակցվել էր իրենց բակում:

Ակցիայի մասնակիցները ստորագրահավաք կազմակերպեցին, որը մտադիր են հանձնել «Ավագ Շին» ՍՊԸ-ի տնօրենությանը: Պահանջի ձևակերպմամբ տեքստի մեջ մասնավորապես նշվում է.

«Հիմք ընդունելով Սայաթ-Նովա պող., Նալբանդյան, Ա. Պետրոսյան և Թումանյան փողոցներով պարփակված տարածքի 150 բնակիչների ստորագրությամբ պատկան մարմիններին ուղղած մեր դիմումին Երևանի քաղաքապետարանի  23.03.2011-ի N 18/08/1-Կ-402 պատասխանը՝ պահանջում ենք դադարեցնել վերոնշյալ տարածքում իրականացվող շինարարական աշխատանքները և տարածքից անհապաղ դուրս բերել ողջ շինարարական տեխնիկան:

Պահանջում ենք նաև տարածքից հանել դեռևս չհաստատված շինարարական ծրագրի նախագիծը պատկերող ցուցապաստառը՝ մինչև պատկան մարմինների կողմից վերջնականապես չմշակվեն և չհամաձայնեցվեն տարածքի բարեկարգմանն առնչվող համապատասխան փաստաթղթերը:

Միաժամանակ տեղեկացնում ենք, որ Երևանի քաղաքապետի կարգադրությամբ նշանակված գալիք շաբաթօրյակի շրջանակներում մենք՝ բնակիչներս ու Երևանի ազատ քաղաքացիներս, պատրաստվում ենք շաբաթօրյակի ժամանակ մասնակցել Նալբանդյան 106/1-ի նախկին մանկապարտեզի տարածքում ծառերի արմատների խնամքի աշխատանքներին»:

Հիշեցնենք, որ բողոքի ալիք բարձրացրած պաստառը փակցվել է ՀՀ բնապահպանության և քաղաքաշինության նախարարների այցի հաջորդ օրը, գաղտագողի` երեկոյան ժամը 22:00-ի սահմաններում: Դեռևս առանց շին.թուլտվության և այլ անհրաժեշտ նախագծային փաստաթղթերի առկայության փակցված պաստառը, որը ներկայացնում է տեղում իբր-կառուցվելիք շենքի համակարգչային գրաֆիկական պատկերը, պատվիրատու «Ավագ Շին» և կատարող «Դիաբազ» ՍՊԸ-ների տվյալները և քանդման թույլտվության համարը, շինարարությունն արտոնող ոչ մի հիմնավոր տեղեկություն չի ներկայացվում:

Նշենք, որ ԶԼՄ որոշ ներկայացուցիչներ, որոնք ժամանել էին ակցիայի սկսվելուց տասնհինգ րոպե առաջ, դժգոհեցին մասնակիցների թվից ու թերևս թերագնահատելով այդ հանրային նախաձեռնության կարևորությունը հեռացան նախքան մասնակիցների հավաքվելը: Չնայած ընդունելի է, որ ակցիայի մասնակիցներն այս անգամ համեմատաբար սակավաթիվ էին, սակայն նրանք արտահայտեցին իրենց ասելիքն՝ ի լուր պատկան մարմինների, ինչպես նաև հանձնեցին վերոհիշյալ պահանջագիրը:

Մեր Քաղաքը քաղաքացիական նախաձեռնություն

Երեկ Երևանի թիվ 114 ավագ դպրոցում շարունակվեց հանրակրթական ուսումնական հաստատության ղեկավարման իրավունք  ստանալու համար քննությունների հանձնման երկրորդ ` բանավոր փուլը: Միջանցքում սպասող տնօրենացուների հուզմունքը նմանվում էր  ընդունելության քննության եկած ուսանողների: Ամենահետաքրքիրն այն էր,  որ դուրս եկող  մասնակիցները   նախ և առաջ  թելադրում էին  այն հարցերը, որոնք քննական տոմսի մեջ էին և հաջորդ օրվա  մտնողները հերթով  գրում էին այդ հարցերը:

Քննությունը բավականին թափանցիկ էր: Լրագրողներին հնարավորություն էր տրված լուսանկարել և ձայնագրել մասնակիցների պատասխանը: Որպես դիտորդ հրավիրված  Ժառանգություն խմբակցության պատգամավոր  Անահիտ Բախշյանը ևս այդ կարծիքին էր. «Ճիշտն ասած քննությունները բավականին արդար և թափանցիկ են կազմակերպված: Եթե հետևենք ամբողջ ընթացքին կտեսնենք, որ որևէ տեղ չի թողնված կաշառքի համար: Կարող են խախտումներ լինել փաստաթղթերում այսինքն կեղծել  ստաժը նույնիսկ եղել են այդպիսի մի քանի դեպք, բայց բացահայտվել է: Եվ ես լինելով ընդիմադիր գործիչ ուզում եմ այս մասին բացահայտ հայտարարել: Այս ամենը կբացառի, որ  տնօրենը լինի անգրագետ ու անկիրթ, քանի որ գոնե 60 հարցի տիրապետելը այն էլ օրենքների  մասին, գոնե ահագին գիտելիք կտա տնօրենին: Այսինքն ստեղծվել է մի  շեմ, որից ցածր չի կարող լինել տնօրենը»,-ասաց Անահիտ Բախշյանը: Մեր այն հարցին թե նախկինում իր ղեկավարած դպրոցի տնօրենը անցե?լ է այս փորձությունը նա ասաց.  «Ես տեղյակ չեմ : Մեր հարաբերություները բավականին լարված են, քանի որ նա այն մարդը չէր, ով արժանի էր գալ ու իմ ստեղծածին տիրապետել»:

Քննությանը որպես դիտորդ հրավիրված Մեհրաբայն գիտաուսումնական կենտրոն ՀԿ նախագահ Վահե Բաբայանը քննության թափացիկությունը հիմնավորեց  նրանով, որ ԶԼՄ-երին հնարավորություն է տրված հետևել գործընթացին:  Նա ասաց նաև, որ այս անգամ բավականին բարձր է  հայտատուների գիտելիքների մակարդակը. «Երևի  կազակերպված վճարովի դասընթացներին մասնակցելը բավականին օգնել է և համեմատած անցած փուլի, որից շատերը կտրվեցին այս անգամ բավականին լավ են պատրաստվել»:

Նշենք , որ առաջին փուլց կտրվեցին երեք հայտատուներ:

Իռլանդիայի Դուբլին քաղաքի «Ավիվա» մարզադաշտում կայացավ Եվրոպայի Լիգայի 2010/11 խաղարկության եզրափակիչ հանդիպումը: Այս անգամ մրցաշարի ամենակարևորագույն խաղը պատմության մեջ առաջին անգամ լիովին պորտուգալական էր: Միմյանց դեմ պայքարի էին դուրս եկել «Պորտուն» և «Բրագան»: Հանդիպումն ավարտվեց 1-0 հաշվով` հօգուտ Պորտուգալիայի չեմպիոնների` «Պորտուի» ֆուտբոլիստների:

Հաղթական գոլը հանդիպման առաջին կեսի վերջին վայրկյաններին իր հաշվին գրանցեց մրցաշարի լավագույն ռմբարկու Ռադամել Ֆալկաոն: Վերջինս դառլնալով 18 գոլի հեղինակ, շրջանցեց «Բավարիայի» լեգենդար ֆուտբոլիստ Յուրգեն Կլինսմանին, ով 1995/96թթ. մրցաշրջանում աչքի էր ընկել 16 անգամ:

ևս մեկ հետաքրքիր փաստ: «Պորտուի» գլխավոր մարզիչ Անդրե Վիլաշ-Բոաշը դարձավ ամենաերիտասարդ մարզիչը, ով կարողացավ իր թիմի հետ նվաճել Եվրոպայի Լիգայի գավաթը: Վիլաշ-Բոաշը պատվավոր մրցանակը նվաճեց 33 տարեկան 213 օրեկան հասակում: Նախկին «ռեկորդը» պատկանում էր Ջանլուկա Վիալիին, ով «Չելսիի» հետ չեմպիոն էր հռչակվել 33 տարեկան 308 օրեկան հասակում:

Հավելենք, որ «Պորտուի» օգտին ևս մեկ ռեկորդ գրանցվեց: Թիմը կարողացավ հաղթել անցկացրած խաղերից 14-ում, այդկերպ թարմացնելով «Բարսելոնայի» 2002/03թթ. ռեկորդը, երբ կատալոնացիները հաղթել էին 13 խաղում:

Թբիլիսիում ընթացող Եվրոպայի կանանց շախմատի անհատական առաջնությունն ավարտվեց:  Վերջին տուրում Լիլիթ Գալոյանը հերթական հաղթանակը տոնեց ադրբեջանուհու նկատմամբ: Նա հաղթեց Խայալա Իսքանդարովային:

Վրացուհի Մայա Լոմինաշվիլուն հաղթեց Լիլիթ Մկրտչյանը, Նելլի Աղինյանը՝ շախմատիստուհի Մարիա Գևորգյանին:

Լիլիթ Մկրտչյանը զբաղեցրեց 21-րդ, Գալոյանը՝ 41-րդ, Աղինյանը՝ 55-րդ տեղը:

Նշենք, որ Էլինա Դանիելյանն այս առաջնությունում զբաղեցրել է երրորդ տեղը՝ արժանանալով բրոնզե մեդալի:

Երևանի թիվ 114 դպրոցում իրարանցում էր: Տնօրենները խառնվել էին իրար մի ուրիշ կարգի: Քննասենյակից դուրս եկողի գլխին էին հավաքվում միանգամից մի քանի հոգի, ու սկսվում էր. դուրս եկածը հերթով իրեն տրված հարցերն էր ասում, լսողները փորձում էին սերտել: Իսկ ներսում երկու հանձնաժողով վճռում էր տնօրենների պաշտոնավարման հետագա ճակատագիրը:

Քննական գործընթացին հետևում էր նաև նախկին տնօրեն, բայց քաղաքականություն մտնելու շնորհիվ պատգամավոր դարձած Անահիտ Բախշյանը: Փորձեցինք տիկին Բախշյանից որոշ մանրամասներ պարզել այս իրարանցումից:

— Տիկի´ն Բախշյան, այս քննություններն ի վիճակի՞ են լիարժեք պատկերացում տալ, թե ինչ տնօրեններ ունենք այսօր:

— Ինչպիսի մանկավարժ է, ինչքանով կազմակերպիչ է, կառավարիչ է, մարդկային փոխհարաբերությունները ինչպես է կառուցում՝ չէ´, բայց էստեղ մի նշաձող կա դրված, որից ցածրը չի կարող անցնել: Այսինքն, գրավոր 60 հարցերից ամեն քննության ժամանակ 60-ը ընտրվում է, բաժանվում է, էդ 60-ից 54-ին պատասխանողը նվազագույնը անցնում է բանավոր փուլը:

— Իսկ «զուբրիտ»-ի խնդիր չկա՞:

— Անպայման կա, բայց եթե անգամ անգիր են արել ինչ-որ բաներ, էդ անգիր բանը մի օր հետք թողնում է ուղեղի մեջ և աշխատանքի ընթացքում: Եթե էդպիսի սիտուացիա լինի, կսկսի հիշել` ա´յ մարդ, ես սրա մասին մի տեղ կարդացել էի, նորից կվերցնի` կկարդա, այսինքն` ինքը կիմանա գոնե, որ դա օրենքով կարելի է կարգավորել` արի` գնամ օրենքի մեջ նայեմ, ոչ թե ինքս որոշեմ ինչ անել:

— Իսկ որ նախարարը ասել էր, թե մեր դպրոցներում էլ կարող են տգետ մարդիկ աշխատել… «տգետ» որակումը նախարարի կողմից, դե, մենք գիտենք` ինչ մակարդակ է դպրոցներում, բայց ամեն դեպքում, որքանո՞վ է արդարացված նման գնահատականը նախարարի կողմից, և եթե տգետներ կան, ապա ինչպե՞ս են հայտնվել այդ պաշտոններին և ինչպե՞ս են շարունակում պաշտոնավարել, երբ կան նախարարություն, կրթության վարչություն:

— Ես լիովին նախարարին համամիտ եմ էդ հարցում: Դպրոցում տգետ, հենց «տգետ» բառն եմ ասում, դպրոցի տնօրեն չպիտի լինի:

— Այսինքն՝ կան:

— Իհարկե´ կան:

— Եվ շա՞տ կան` մե՞ծ տոկոս է կազմում:

— Նու, եթե չլիներ էդպես, անհրաժեշտություն չէր լինի օրենքով էս շեմը դնել: Սա փաստորեն մի շեմ է, որից ցածր չես կարող  դպրոցի տնօրեն ունենալ:

— Ես մեկ-երկու րոպե հետևեցի քննական պրոցեսին, քանի որ Դուք ավելի տևական ժամանակով եք հետևում, ինչպե՞ս է ընթանում հենց քննելու գործը, ինչ-որ հոգեբանական ճնշում կամ հակառակը՝ հուշում, նկատե՞լ եք:

— Ո´չ մի, ում ուզում եք` հարցրեք, առավել ևս՝ հուշել:

— Իսկ փողով հարցերը լուծե՞լ, ծանոթո՞վ…

— Ուրեմն, առիթը օգտագործեմ հայտարարելու հասարակությանը, որ բոլոր այն պաշտոնյաները` գյուղապետ, քաղաքապետ, մարզպետ, նախարար, նախագահ… ինչ-որ մեկը խոստանա փողով էս գործը դզել, չի հաջողվելու:

— Ասենք, տեսա՝ Նարինե Հովհաննիսյանն էր հանձնաժողովում. դե, նրան շատ տնօրեններ կճանաչեն, հնարավոր չէ՞, որ, ասենք, նախապես համաձայնության գան:

— Նարինե Հովհաննիսյանը էսօր ա էստեղ, վաղը էստեղ չի լինի: Էս հանձնաժողովը մեկ օր է մնում ընդամենը:

— Այսինքն` ԽԾԲ-ն այստեղ չի՞ աշխատում:

— Դե, հիմա իմ երևակայությունը թույլ չի տալիս երևակայել, թե ԽԾԲ ո՞նց կարող է լինել: Գրավորի մեջ ես բացառում եմ, բանավոր քննության մեջ էլ:

— Ասենք, աչքերով, շարժումներով, չգիտեմ, ինչ-որ մի ձևով:

— Դե, ի՞նչ պիտի լինի, հարցը պիտի կարդա, բանավոր քննությունը ձայնագրվում է, յուրաքանչյուր հարցի պատասխանից հետո հանձնաժողովի նախագահը իրեն ասում է` ճիշտ է կամ սխալ է: Դա գրվում է, բացի ձայնագրությունից, գրվելուց հետո հանձնաժողովի անդամները տակը ստորագրում են, քննություն հանձնողն էլ դրա տակ է ստորագրում: Հետևաբար, չգիտեմ, ինչքան էլ ուզենան…

— Եվ էսպիսի մի հարց. էստեղ տնօրենները խառն են` և´ մայրաքաղաքից են, և´ մարզերից: Ինչ-որ տարբերություն կա՞, ո՞ր մասն է մեզ մոտ ավելի խոցելի, չէի ուզենա էլի էդ բառը օգտագործել, բայց դե, տգետ տնօրենները ավելի շատ մայրաքաղաքու՞մ են, թե՞ մարզերում:

— Բոլորովին,  ո´չ , չէ´, կարող է առոգանության մեջ լինի տարբերությունը, ասենք, Գեղարքունիքի, չէ´, չէ´, չէ´, չկա´, մարզերից էլ էնքան պատրաստված տնօրեններ են գալիս, քեֆդ գալիս է: Եվ հեռավոր գյուղ, սահմանամերձ գյուղ, բայց պատրաստված, կարգին մարդիկ: Երևանից է գալիս՝ բանի պետք չի:

— Բա «էդ բանի պետք չի»-ն ո՞նց է մինչև հիմա մնացել տնօրեն:

— Դրա համար կկտրվի: Էրեկ գործող տնօրեն կտրվեց, հլը լավ է, որ էս անգամ քիչ կտրվեցին: Բայց օր է եղել, որ 25-ից 13-ը կտրվել են` անցած անգամ:

— Տիկին Բախշյան, Դուք Ազգային ժողովում կառավարության առջև հարց բարձրացրիք այն տնօրենների դիմումի վերաբերյալ, որոնց 5 տարի է մնացել պաշտոնավարել, և որոնք խնդրել էին իրենց զերծ պահել քննություններին մասնակցելուց: Նրանք հասա՞ն իրենց ուզածին, թե՞ ոչ:

— Իհարկե, հասա´ն: Հիմա ասեմ:

— Այսինքն` իրենք քննություն չե՞ն հանձնելու:

— Միայն գրավորն են տալու, բանավորից ազատվեցին: Ուրեմն դա ինչ է` օրենքի մեջ փոփոխություն մտցվեց, 61 տարին 2011 թ. լրացած տնօրեններին տրվեց արտոնություն` միայն գրավոր փուլը տալ:

— Բայց ավելի վատ չէ՞, տարիքով տնօրենը ավելի մեծ շանսեր չունի, ասենք, հիշողության հետ կապված խնդիրներ ունենալ, հազար ու մի թերություն կարելի է գտնել, չգիտեմ, տարեցը կարող է շատ ավելի վատը լինել, քան երիտասարդը:

— Դե, հիմա, ես էդ փոփոխությանը կատեգորիկ դեմ էի, բայց դե մեծամասնությունը` կոալիցիան, քվեարկեց, անցավ:

— Դա, ըստ էության, խտրականություն էր:

— Չէ´, ես նորից եմ ուզում ասել, դա ժեստ էր: Մի խումբ տնօրեններ, առանց ստորագրելու, նամակով դիմել են նախագահին, որ արտոնություն տա: Էդ ո՞ր տնօրենն ա դիմում նախագահին` որը հիշեցնում ա նրան, որ գիտե՞ս, ես էսինչ ժամանակ քեզ ծառայություն եմ մատուցել, քո ընտրությունը հաջողացրել եմ, հիմա դու ինձ տուր էդ արտոնությունը, և տրվեց: Այսինքն` նախագահը հաստատեց, որ էդ արտոնության ժամանակը եկել է, էլի:

— Դե, մարզերում ինչպե՞ս է, տնօրեններին նշանակում է մարզպետը, որի հիմնական ֆունկցիան տվյալ մարզում ընտրություն կազմակերպելն է: Ըստ այդմ, տնօրեն նշանակելիս մարզպետը կողմնորոշվում է հենց այս չափանիշով, թե ում մոտ ավելի լավ կստացվի ընտրության կազմակերպման գործը: Այս առումով տնօրեններին այդքան էլ չի կարելի մեղադրել, վերևից է իջեցվում հրահանգը, նրանք էլ կատարում են:

— Հիմա չեն կարող: Հիմա ենթադրենք՝ մարզպետը ուզում ա սիրուհուն տանի դպրոցի տնօրեն: Էս սիրուհին ուզի-չուզի՝ պիտի գա էս փուլով անցնի:

— Դե, 60 հարց ա, կսովորի, կանցնի, էլի:

— Դե հիմա , թող սովորի, դե հիմա, թե կսովորի, 5 հատ էլ բանավոր հարցին կպատասխանի, ջհանդամ, որ սիրուհի ա, գոնե կիմանանք, որ մի բան գիտի: Դե հիմա, մնացածը իրանց գործն ա արդեն, բարոյականության խնդիր ա:

Հ.Գ.Մեզ պատահած ծանոթ տնօրեններից մի քանիսը, ի դեպ, հաստատեցին, որ չեն կարողացել «դոստուպ» գտնել դեպի քննական հանձնաժողով: Այնպես որ, հուսանք՝ գոնե այս քննությունը կանցնի առանց չարաշահումների:

Լուսինե Կեսոյան

Գիտական, պետական ոլորտի, Հ կ- ների, և քաղաքական կուսակցությունների ավելի քան 150 կանայք մասնակցում են մայիսի 18-ին Երևանում մեկնարկած երկօրյա համաժողովին, որը կազմակերպվել է ԱՄՆ Ազգային Ժողովրդավարական Ինստիտուտի (NDI) և ԱՄՆ ՄԶԳ կողմից` Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատան և Միացյալ ազգերի զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) աջակցությամբ:

ԱՄՆ Միջազգային զարգացման Գործակալությունից հայտնում են, որ համաժողովը կրում է «Խրախուսել Հայաստանում կանանց քաղաքական մասնակցությունը. կանանց համազգային համաժողով և հայեցակարգ» խորագիրը, որի նպատակն է ուշադրություն հրավիրել կանանց հիմնախնդիրներին և նպաստել Հայաստանի քաղաքականության մեջ նրանց ներկայացվածությանն ու մասնակցությանը:

Համաժողովը մեկնարկել է Միացյալ Նահանգների և Եվրոպայի հայտնի կին քաղաքական գործիչների ելույթներով: Հյուրերի թվում են ԱՄՆ դեսպան Մարի Լ. Յովանովիչը, դեսպան Մերիլ Ֆրանկը (ԱՄՆ ներկայացուցիչը ՄԱԿ-ի «Կանանց կարգավիճակ» հանձնաժողովում), Հայաստանում Շվեդիայի դեսպան Դիանա Յանսեն (նստավայրը` Թիֆլիս), Ալբանիայում Մակեդոնիայի նախկին դեսպան Բլագորոդնա Մինգովա Կրեպիեվան, Հայաստանում ՄԱԶԾ-ի մշտական ներկայացուցիչ Դաֆինա Գերչևան, ԱՄՆ Միզուրի նահանգի պետքարտուղար Ռոբին Կարնահանը, և Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Չարլզ Լոնսդեյլը: Միջոցառմանը մասնակցել են նաև Հայաստանի կառավարության բարձրաստիճան անձինք,  տեղական ու միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ: Բացման խոսքում, դեսպան Յովանովիչն ընդգծել է, որ Հայաստանն իր լիարժեք ներուժն իրագործելու համար պետք է հենվի իր բոլոր տաղանդների վրա, այդ թվում նաև կանանց:

Համաժողովի ընթացքում կին մասնակիցները բաժանվել են փոքր աշխատանքային խմբերի` հայեցակարգը մշակելու նպատակով, այստեղ կներկայացվեն կանանց հիմնախնդիրները և դրանց լուծման հետ կապված առաջարկությունները: Քննարկվել են բավականին հետաքրքիր թեմաներ` կոալիցիայի ձևավորումը, գենդերային հավասարության խթանումը կուսակցություններում և տարբեր բնագավառներում, ինչպես նաև տղամարդ քաղաքական գործիչների և հասարակության խրախուսումը` կանանց քաղաքական իրավունքների ընդլայնման աջակցելու նպատակով: