Արդարադատության նախարարությունն առաջարկում է ռազմական դրության ժամանակ ավելի խիստ սահմանափակումներ ներառել օրենքում։ ԱՆ-ն ներկայացրել է «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքում փոփոխությունների նախագիծ , որը վերաբերում է ինտերնետ հասանելիության, էլեկտրոնային մամուլի, սոցիալական ցանցերի և հավելվածների մասնակի կամ ամբողջական սահմանափակմանը։

«Օրենքն ընդունվելու դեպքում Կառավարությունը կարող է արգելափակել սոցցանցերը, էլեկտրոնային մեդիան, հավելվածներ, այն ամենը, ինչ կապված է համացանցի հետ և կարող է համարվել սպառնալիք ռազմական դրության իրավական ռեժիմին»։

Ներկա օրենքով սահմանված է կարծիքի արտահայտման ազատության սահմանափակում, ինչպես նաև տպագրող սարքերի, ռադիոհեռարձակող, ձայնաուժեղացնող տեխնիկական միջոցների, բազմացնող տեխնիկայի ժամանակավոր առգրավում կամ կալանք, լրագրողների հավատարմագրման հատուկ կարգի, կապի միջոցներից օգտվելու հատուկ կանոնների սահմանում, սակայն համացանցի մասին խոսք չկար։

Նոր նախագծով նախատեսվում է ամրագրել հետևալը. «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ինտերնետային կայքերի, սոցիալական ցանցերի, ինտերնետային հավելվածների գործողության ժամանակավոր կասեցում (արգելափակում), ինչպես նաև ինտերնետ հասանելիության մասնակի կամ ամբողջական սահմանափակում։ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ինտերնետ հասանելիության սահմանափակման դեպքում պետական կառավարման համակարգի և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ռազմավարական նշանակության և պետական պահպանության ենթակա օբյեկտների և ենթակառուցվածքների, ինչպես նաև առանձին կազմակերպությունների (անկախ կազմակերպական-իրավական ձևից) ինտերնետ հասանելիության ապահովում»,- նշվում է նախագծում։

Ըստ առաջարկվող փոփոխության, ռազմական դրության պայմաններում կիրառվող ոչ ռազմական բնույթի միջոցառումների իրականացման և սահմանափակումների կիրառման լիազորությունը տրվելու է փոխվարչապետին, որը կարող է ընդունել ենթաօրենսդրական ակտեր։ Կառավարության որոշմամբ կարող է ստեղծվել ռազմական դրության տարածքի հատուկ կառավարման խորհուրդ՝ որպես Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին կից խորհրդակցական մարմին: Խորհուրդը կղեկավարի վարչապետը:

Որպես հիմնավորում Արդարադատության նախարարութունն նշում է, որ ըստ էության ռազմական դրություն հայտարարելու նպատակն է Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի և տնտեսության զորահավաքային ծավալման համար առավելագույն բարենպաստ պայմանների ստեղծմամբ դիմակայել Հայաստանի Հանրապետության վրա զինված հարձակմանը կամ կանխել դրա անմիջական վտանգը, ինչպես նաև ապահովել պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների բնականոն գործունեությունն ու մարդկանց կյանքի և անվտանգության պաշտպանությունը ռազմական դրության պայմաններում։

Շիրակի մարզի Պեմզաշեն համայնքի 31-ամյա բնակչուհի Զարինե Մելիքսեթյանի, նրա 12-ամյա դստեր եւ 8-ամյա որդու սահմռկեցուցիչ սպանությունների գործի նախաքննությունից տուժող կողմը առայժմ դժգոհություններ չունի։ Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց սպանված ընտանիքի հայրը՝ Սեւակ Մելիքսեթյանը։

Սեւակ Մելիքսեթյանը պատմեց, որ վարույթով երկու մեղադրյալներ Վրույր Բարսեղյանի եւ Արկադի Բարսեղյանի հետ շփում ունեցել է՝ որպես համագյուղացի։

«Հոգեկան խնդիրներ ունի՞ Վրույրը, թե՞ ոչ, դեռ պետք է փորձաքննությունն ապացուցի։ Մեր երկրում շատերն են այդ հիմնավորմամբ ազատվում բանակից, բայց հոգեկան խնդիրներ չեն ունենում։ Եթե ինքը հոգեկան խնդիրներ է ունեցել, ինչպե՞ս է ամուսնացել, երեք երեխա ունեցե՞լ։ Ես չեմ հավատում, որ հոգեկան հիվանդ մարդը կարող է նման հանցագործություն անել, երեխաների սպանել»,- նշեց նա։

Սեւակ Մելիքսեթյանը պատմեց, որ մեղադրյալներից ոչ մեկի ընտանիքից իր հետ կապ չեն հաստատել. «Իրենք գյուղում չեն. մնան գյուղում ի՞նչ անեն, ինչպե՞ս ապրեն, պետք է հասկանան, որ չեն կարող։ Իրենք չպետք է պատկերացնեն իրենց վերադարձը գյուղ։ Ես ինչպե՞ս կարող եմ հանգիստ ապրել, եթե գիտեմ, որ մի քանի տուն այն կողմ մարդասպանի ընտանիքն է»,- ասաց Մելիքսեթյանը։

Սեւակ Մելիքսեթյանը հիշում է՝ ընտանիքի հետ վերջին անգամ կապվել էր ողբերգական սպանության օրը՝ երեկոյան․ «Սովորական տրամադրություն ունեին, ի՞նչ իմանայինք՝ ինչ է մեզ սպասվում»։

Նշենք, որ ողբերգությունից մեկուկես ամիս անց էլ ոստիկանները շարունակում են շուրջօրյա հսկողություն իրականացնել թե տուժողի, թե կասկածյալների տների մոտ։

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 9-ին Պեմզաշեն գյուղում սեփական տանը սպանված էին հայտնաբերվել 31-ամյա բնակչուհի Զարինե Մելիքսեթյանի եւ վերջինիս 12-ամյա դստեր ու 8-ամյա որդու մարմինները: Դաժան սպանության կասկածանքով ձերբակալվել, ապա կալանավորվել են նույն գյուղի բնակիչներ 32-ամյա Վրույր Բարսեղյանը եւ նրա ազգականը՝ 41-ամյա Արկադի Բարսեղյանը։ Վրույրը Բարսեղյանն ընդունել է իրեն առաջադրված մեղադրանքը՝ տալով ինքնախոստովանական ցուցմունք, իսկ Արկադի Բարսեղյանը հակառակը՝ չի ընդունում մեղադրանքը եւ նշում է, որ դեպքի վայրում չի եղել։ Սպանված կնոջ ամուսինը ՌԴ-ում էր՝ արտագնա աշխատանքի, վերադարձել է ողբերգական դեպքից հետո։

Ըստ Քննչական կոմիտեի վարկածի՝ անմարդկային սպանությունների շարժառիթը եղել է գողությունը։

Վրույր Բարսեղյանին մեղադրանք է ներկայացվել՝ ՀՀ ՔՕ 155-րդ (սպանություն) հոդվածի 2-րդ մասի 6-րդ, 8-րդ եւ 13-րդ կետերով, 155-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ , 5-րդ, 6-րդ եւ 13-րդ կետերով (2 դրվագ), 252-րդ (ավազակություն) հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով եւ 198-րդ (սեքսուալ բնույթի բռնի գործողություններ) հոդվածի 4-րդ մասով։ Արկադի Բարսեղյանին մեղադրանք է ներկայացվել 155-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 8-րդ, 13-րդ կետերով եւ 252-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով:

2020 թվականի դեկտեմբերի 25-ին հայկական լրատվամիջոցները ողողված էին հետեւյալ վերնագրով նյութերով. «Սկանդալ Ստեփանակերտում. արցախցիների պահանջով ապամոնտաժվում են Աննա Հակոբյանի հիմնադրամի տեղադրած վրանները եւ տոնածառը»:

Եւ իսկապես, տոնածառն ու երեխաների համար նախատեսված միջոցառման տաղավարները ապամոնտաժեցին, միջոցառումը չեղարկվեց: Պատերազմի ամբողջ դաժանությունը իրենց փոքրիկ հոգիներում մի կերպ քարշ տվող երեխաներին թույլ չտվեցին երեք օր ցրվել, կտրվել ծանր իրականությունից:

Մեծերը, հասկանում եք, սիրտ չունեին: Մինչդեռ նրանցից դա չէր էլ պահանջվում: Միջոցառումը մեծերի համար չէր, նրա’նք չպետք է գնային պլաստիլինով տնակներ պատրաստելու, կամ քիմիական փորձեր անելու, կամ հեքիաթ պատմելու: Նրանցից պահանջվում էր իրենց երեխաներին տանել, թողնել այդ տաղավարներում, որտեղ խաղավարներ կային, ու մի քանի ժամ կզբաղեցնեին երեխաներին: Հատուկ ընդգծեմ, որ համերգ, երգ-պար նախատեսված չէր եւ դա դժվար չէր ճշտել:

Մի խոսքով, ավելի էգոիստական պահվածք մեծահասակների կողմից երեխաների հանդեպ, թվում էր թե, հնարավոր չէ պատկերացնել: Բայց դա միայն թվում էր:

Հիմա էլ, այդ նույն մեծահասակները այդ նույն երեխաների ձեռքները սրտաճմլիկ գրառումներ են տալիս, կանգնեցնում են տոնածառների առաջ ու լուսանկարում: Լացացնող տեքստեր են սովորեցնում ու տեսանկահարանում, նրանց մասնակցությամբ տարբեր ակցիաներ են կազմակերպում եւ այդ ամենը տարածում են աշխարհով մեկ, որպեսզի խղճահարություն հարուցեն, վրաններ ապամոնտաժվեն:
3, 4, 5 տարեկան բալիկներին հայրիկներն ու մայրիկները ստիպում են պարզել հետեւյալ բնույթի տեքստեր.«Բացեք կյանքի ճանապարհը, ես ապրել եմ ուզում», «Կարոտում եմ իմ անհոգ Արցախը», «Մենք այստեղ ենք ուզում միայն ապրել», «Արցախը կա ու միշտ կլինի», Արցախը իմ հոգին ու սիրտն է», «Օզում ում ճանապարհը բացվի, մամաս պապաս կյան կոխկս», «Ես Ձմեռ պապիկից ոչինչ չեմ ուզում, միայն խաղաղություն», «Արցախում կամքի ուժ կա» եւ այլն:

Երեխաները չեն տիրապետում տարածաշրջանային խնդիրներին, եւ նրանց մոտ իհարկե հարցեր կառաջանան: Նրանք ոչ մի կերպ չեն հասկանա, թե այդ ինչպես էր, որ Ստեփանակերտի կենտրոնում իրենց համար տեղադրված վրանների հարցերը հայրիկներն ու քեռիները այդքան հեշտությամբ լուծեցին, հզոր եւ հաղթանակած կեցվածքով ոտնակոխ անելով տոնածառն էլ, վրաններն էլ, իսկ ահա ճանապարհի վրաններից ազատվելու համար հենց իրենց՝ երեխաներին են «աշխատացնում»:

Այս հարցը անպայման կուղղվի մեծահասակներին եւ թերեւս ոչ մի սփոփող պատասխան չի գտնի:
Հ.Գ. Մի օր, ի վերջո, պետք է դադարել թաքնվել երեխաների ու 18-20 տարեկան զինվորների թիկունքում։ Եւ որքան շուտ գա այդ օրը, այնքան շուտ կավարտվեն մեր ողբերգությունները:

ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտողար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. 

«Ադրբեջանը հնարավոր բոլոր միջազգային հարթակներում ֆոն է ստեղծում, թե իրականում Արցախում շրջափակում չկա և սահմանափակված է միայն հանքարդյունաբերական ընկերությունների շարժերը։

Ադրբեջանն այս ամենը դրսում ամրապնդելու համար, տարբեր միջազգային ալիքներով տարածում է Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի մեքենաների, Արցախում տեղակայված ռուսական խաղաղապահ առաքելության շարասյունների սահմանափակ շարժերը։
Ռուսական խաղաղապահ առաքելությունն իր զորքերի մատակարարումն է իրականացնում, Կարմիր Խաչն իր միջազգային մանդատից բխող գործառույթներ, մի քանի անգամ էլ ծայրահեղ ծանր հիվանդների շարժ է եղել։

Ադրբեջանը կոտրելով հումանիտար ճգնաժամի ֆոնը՝ ագրեսիվ քաղաքական պահանջներ է առաջ քաշում, ինչին մինչ այս պահն Արցախը համարժեք հակազդել է։

Ճնշումներն աճում են, Արցախում իրավիճակը կայուն վատանում է, սակայն դիմադրության և պայքարի ռեսուրսը չի սպառվել։

Շատ կարևոր է, որ ՄԻԵդ որոշման մեջ նշված է նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մասին, իսկ այդ հայտարարությունում հստակ նշված է Լաչինի միջանցքով մարդկանց բեռների, մեքենաների ազատ տեղաշարժն ապահովելու մասին: Պատահական չէ, որ դատարանը մեջբերում է այդ հայտարարությունը: Այսինքն, սա նշանակում է, որ մենք հիմա կարող ենք վեր կենալ, գնալ ու անցնել Լաչինի միջանցքով։

Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում ասաց Միջազգային իրավական հարցերով ՀՀ ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը, անդրառնալով ՄԻԵԴ–ի կողմից Հայաստանի պահանջը բավարարելուն։

Եղիշե Կիրակոսյանն ասաց, որ ՄԻԵԴ որոշմամբ՝ Ադրբեջանի կողմից գերքայլեր չեն էլ ակնկալում,   գործիքակազմն ունի սահմանափակումներ, բայց կան նաև այլ հարթակներ, որոնք Ադրբեջանին կպարտավորեցնեն քայլեր անել, օրինակ կա  Նախարարների կոմիտեն, որը լինելով Եվրոպայի խորհրդի քաղաքական հիմնական մարմինը, հետևում է նաև  դատարանի վճիռների կատարման ընթացքին։

Եղիշե Կիրակոսյանը նկատեց, որ նման որոշումներից հետո Հայաստանը պետք է լուրջ աշխատանք տանի դիվանագիտական ոլորտում։

Հիշեցնենք, որ Եվրոպական դատարանը բավարարեց Հայաստանի ներկայացրած պահանջը և միջանկյալ միջոցներ կիրառեց Ադրբեջանի նկատմամբ: Սույն թվականի դեկտեմբերի 21-ին Եվրոպական դատարանը ուսումնասիրել է ՀՀ կառավարության ներկայացրած` Ադրբեջանի նկատմամբ միջանկյալ միջոցներ կիրառելու պահանջը: Նշելով, որ այս պահին վիճելի է «Լաչինի միջանցքի» նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից վերահսկողության առկայության հարցը, ինչպես նաև հաշվի առնելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 6-րդ կետով Ադրբեջանի կողմից ստանձնած պարտավորությունները, մասնավորապես, «երաշխավորելու Լաչինի միջանցքով երկկողմ ուղղությամբ տեղաշարժվող անձանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անվտանգությունը», և հիշեցնելով Եվրոպական կոնվենցիայով ստանձնած պարտավորությունները՝ Եվրոպական դատարանը որոշել է Դատարանի կանոնակարգի 39-րդ կանոնի հիման վրա պարտավորեցնել Ադրբեջանին ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ և բավարար միջոցները՝ ապահովելու «Լաչինի միջանցքով» Հայաստանում բժշկական օգնություն ստանալու կարիք ունեցող ծանր հիվանդ անձանց տեղաշարժը, ինչպես նաև ճանապարհին անապաստան մնացած կամ ապրուստի միջոցների կարիք ունեցող անձանց անվտանգ տեղաշարժը:
Միաժամանակ, Եվրոպական դատարանը որոշել է առաջնահերթություն տալ Հայաստանի ներկայացրած թիվ 4 գանգատին՝ Դատարանի կանոնակարգի 41-րդ կանոնի համաձայն:
Հիշեցնենք, որ Հայաստանը ս.թ. դեկտեմբերի 15-ին, 16-ին, 20-ին և 21-ին միջանկյալ միջոց կիրառելու պահանջ և լրացուցիչ տեղեկատվություն էր ներկայացրել Եվրոպական դատարան՝ խնդրելով միջանկյալ միջոց կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ «Լաչինի միջանցքով» անցնող ճանապարհի արգելափակման հետևանքով քաղաքացիական բնակչության իրավունքների խախտումները վերացնելու համար:

ՀՀ օդային տարածքով 2022 թվականի հունվարի 1-ից մինչեւ նոյեմբերի 30-ն ընկած ժամանակահատվածում իրականացված թռիչքների համար ադրբեջանական «AZAL» ավիաընկերությունը «Հայաէրոնավիգացիա» ՓԲ ընկերությանը փոխանցել է 111927,22 եվրո։ Ընդ որում, փոխանցումն իրականացվել է «Եվրակոնտրոլ» կազմակերպության մայրուղային գանձումների կենտրոնական գրասենյակի միջոցով՝ համաձայն սահմանված ընթացակարգի։

Նշենք, որ «Հայաէրոնավիգացիա» ՓԲԸ-ն թռիչքների աէրոնավիգացիոն սպասարկում է իրականացնում ՀՀ օդային տարածքում։ «Եվրակոնտրոլ»-ը օդային նավիգացիայի անվտանգության եվրոպական կազմակերպությունն է։

Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը ողջունում է Ադրբեջանի կողմից Արցախի շրջափակման հարցի քննարկումը ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի դեկտեմբերի 20-ի արտակարգ նիստում։

«Այն, որ նման ազդեցիկ միջազգային  կազմակերպության առանցքային մարմինն  այդ հարցով  արտակարգ նիստ է հրավիրել, արդեն իսկ ցույց է տալիս միջազգային հանրության լուրջ մտահոգվածությունը ստեղծված իրավիճակով, ինչպես նաև Ադրբեջանի ուխտադրուժ քաղաքականության առնչությամբ: Միջազգային հանրության քննադատական դիրքորոշումն այդ երկրի քաղաքականության նկատմամբ արտահայտվեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անդամ երկրների ներկայացուցիչների ելույթներում։

Արցախի ժողովուրդն առերեսվում է մարդասիրական աղետի, ինչը չի կարող և չպետք է անտեսվի։ Հուսով ենք, որ միջազգային հանրությունը կձեռնարկի նաև կոնկրետ քայլեր Արցախի ապաշրջափակման ուղղությամբ։

Ադրբեջանի նկատմամբ համապատասխան պատժամիջոցների կիրառմամբ է միայն հնարավոր կայունացնել իրավիճակը տարածաշրջանում և ստեղծել նախադրյալներ տևական խաղաղության համար»,- ասված է Արցախի ԱԳՆ հայտարարության մեջ:

Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Գառնիկ Դավթյանը գրում է.

Վերջին 2 տարում Ադրբեջանը Դաշքեսան-օկուպացրած(հանձնված) Քարվաճառ-օկուպացրած(հանձնված) Բերձոր կառուցել է 334կմ նոր ճանապարահ, որը համարում են ռազմաստրատեգիական:

Ավելին, նոր ճանապարհը անցնում է Մռավի լեռան միջով: Չնայած այն, որ ձմռանը Քարվաճառում շատ ճանապարհներ կա՛մ անանցանելի են կա՛մ շատ դժվարանցանելի՝ Ադրբեջանը մեծ պատերազմի է պատրաստվում Հայաստանի դեմ ու դրա համար ջանք չի խնայում:

Քարվաճառում նոր զորամասեր են կառուցվել, մեծ թվով զինտեխնիկայի կուտակմամբ, օկուպացվել են Հայաստանից ստրատեգիական բարձրունքներ. Ալիևը ամեն բան անում է, հետագա հարձակման դեպքում հեշտ ճեղքելի դարձնի Սյունիքը և հեշտությամբ այն կտրի Հայաստանից:

Հ.Գ. «Խաղաղության դարաշրջանի» անվան տակ 2 տարի Հայաստանի ոչ հայկական կառավարությունը ոչինչ չի արել ՀՀ ՊՆ-ն արագ տեմպերով ոտքի կանգնեցնելու համար, ու էս իրականության մեջ «մենք» շարունակում ենք անտեսել Մեծ Ոճիրը:

Հ.Գ.Գ. Քարտեզում պատկերված ճանապարհի գիծը պայմանական է:

Ռազմական փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանը գրում է․

«Ձեզ թվում է՝ Լաչինի միջանցքի ճգնաժամն անլուծելի է։ Լինելով կարգին հայ՝ դուք խեղդվում եք մեղքի և ամոթի, անզորության և անելանելության զգացումից, խորը դեպրեսիայի մեջ եք և/կամ սկսում եք ատել բոլորին։

Բայց եկեք այսպիսի մի սցենար քննարկենք…

Ենթադրենք, Ջերմուկից, Կապանից, Գորիսից ու Սիսիանից, Վարդենիսի գյուղերից մի գիշերում տարհանվում են կանայք և երեխաները ու վաղ առավոտյան ՀՀ ԶՈւ-ն ռազմական գործողություններ է սկսում ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու համար։

Օրինակ՝ Իշխանասարի ու Ջերմուկի կողմերում։

Ավիացիայի և հրետանու կիրառմամբ։

Քանի որ ադրբեջանական կողմից այդ դիրքերի մատակարարումը դեռևս բավականին խախուտ է (նամանավանդ ձմեռով), ապա ադրբեջանցիներն այլ տարբերակ չունեն, քան նահանջելը։ Կամ էլ հերոսաբար զոհվելը նույնիսկ առանց գեթ մեկ հայկական զինվոր տեսնելու։

Հնարավոր է, որ նույնիսկ գործողությունը չսկսված նահանջեն, որովհետև ռուսները, որոնց հիմա նոր եռացող ճակատ հեչ պետք չէ, փորձելու են միանգամից «հրդեհը հանգցնել», հասկանալով, որ Թուրքիան էլ է խառնվելու, իսկ դրա հետևանքները կարող են շատ անկանխատեսելի լինել։ Իրանական գործոնն էլ մյուս կողմից։

Հրդեհը հանգցնելու ամենաարագ տարբերակը ճանապարհը բացելն է և այդ գրողի տարած միջանցքը ի վերջո 5կմ լայնության հասցնելը։ Ինչը ռուսները ստիպելու են Ադրբեջանին անել, այլապես ոչ ոք չի կարող կանխատեսել, թե վերջն ինչ է լինելու։

* * *

Գրածս ֆանտաստիկայի ժանրից է թվում, որովհետև մեզ 2+ տարի սովորեցնում են, որ մենք այլևս ոչ մի բանի ունակ չենք։ Որովհետև մեզ համոզում են, որ մենք կռվել չենք կարող ու դաշնակիցներ ընդհանրապես չունենք։

Իհարկե, նկարագրած սցենարը թույլ տեղեր ունի, բայց դրանք բոլորը շտկելի կլինեին, եթե պլանավորողն ու իրագործողը ՀՀ շահերից գործեր։

Իրականում ավելի նուրբ ու քիչ ռիսկային տարբերակներ էլ կան։ Ավելի ճիշտ՝ տարբերակներ կան, ԵԹԵ ունենայինք ՀՀ իսկական վարչապետ, այլ ոչ թե ալիևյան կամակատար, որի ուսերին ՀՀ վարչապետի մորթի է գցած։ Մենք նույնիսկ դիվանագիտական տարբերակներ ունենք հայերին առնվազն Հադրութ և մերձակա գյուղեր վերադարձնելու։

ԿԱՐԵՎՈՐԸ… Հարգելի, սիրելի և շատ հայրենասեր քույրեր ու եղբայրներ ջան, թարգ տվեք ինքնախարազանմանը։ Այո, բոլորս էլ սխալներ անում ենք, մեղքեր ունենք, դրանք պետք է վերլուծել, սովորել և այլն, և այլն։

Բայց…

Ադրբեջանցիների փակած ճանապարհի հարցը չունի լուծում անհատական նախաձեռնությունների, անհատների հերոսության կամ հանճարի հարթությունում։

Խնդիրը ձեր / իմ մեջ չէ, թեպետ մեզ անընդհատ համոզում են, որ այս աղետի գլխավոր մեղավորը հեչ, իսկ մենք՝ մեջ։

Մեզ փորձում են համոզել, որ բահ ու քլունգ առնելով, կամ շաբաթ կիրակի օրերը հրացանով լուսանկարվելով կարելի է լուծել այն խնդիրները, որոնք պետությունը պիտի էքկավատորներով, բուլդոզերներով և ռազմակրթական համակարգով լուծեր։

Մի պարզ բան հիշե՛ք. անհատական պատասխանատվությամբ համակարգային ձախողումը չի փոխարինվում («Personal responsibility is not a replacement for systemic failure»)։

* * *

Ազգային որևէ խնդիր, գոյաբանական որևէ խնդիր, այսօր չի լուծվելու, որովհետև Երևանում կառավարության շենքում թառած է օկուպացիոն վարչակարգը, որի գլխավոր նպատակը հակառակը՝ այդ խնդիրները խորացնելն է, դրանք անլուծելի դարձնելը և նորանոր խնդիրներ գեներացնելը։

Եթե մեր անհատական ու կոլեկտիվ բոլոր ջանքերը չուղղենք Հայաստանի ազատագրմանը նիկոլավիրուսից, ապա կորցնելու ենք և՛ Արցախը, և՛ Հայաստանի մնացած մասը։ Զուտ ժամանակի հարց է»։

Ստացել ենք բազմաթիվ դիմումներ այն ընտանիքներից, որոնք կիսվել են, այսինքն՝ ճանապարհի արգելափակման պատճառով ընտանիքի անդամների մի մասը մնացել են Երևանում, չեն կարողանում վերադառնալ կամ հակառակը՝ Հայաստանից են Արցախ եկել մարդիկ մի քանի օրով ու փաստի առաջ կանգնել։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ին հայտնեց Արցախի սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարարի պաշտոնակատար Վահրամ Առաքելյանը։

Ունենք ընտանիքներ, որոնք երեխայի առողջական խնդիրների համար մեկնել էին Երևան մի քանի օրով՝ Արցախում թողնելով մյուս անչափահաս, մանկահասակ երեխաներին։ Նրանց պարբերաբար աջակցություն ենք փորձում հասցնել։ Նման 5-6 ընտանիքի արդեն օգնություն տրամադրվել է, ևս 3-ին այսօր կհասցնենք։ Նրանք ուշադրության կենտրոնում են, պարբերաբար աջակցություն կտրամադրվի,՝ մինչև տեսնենք ինչ է լինում»,-ասաց նախարարի պաշտոնակատարն ու հավելեց, որ աջակցություն տրամադրվում է նաև ՀՀ-ից Արցախ մեկնած ու, փաստացի, այնտեղ արգելափակված մնացած մարդկանց ևս։

Առաքելյանի խոսքով՝ նախարարությունն ունի սննդի, տաք հագուստի, մանկական ու մեծահասակների տակդիրների որոշակի պաշար, որոնք նշված ընտանիքներին կտրամադրվեն ըստ անհրաժեշտության։

Նախարարության թեժ գծին նաև ահազանգեր են ստացվել բանկոմատներում կանխիկ գումարի սղության հետ կապված։
«Մի քանի բնակավայրերից ահազանգել են, որ կանխիկ գումար չկա բանկոմատներում, թոշակը չեն կարողանում ստանալ։ Հիմա համապատասխան գերատեսչությունը զբաղվում է խնդրով և հնարավոր է՝ նաև որոշ տեղերում արդեն խնդիրը լուծված լինի»,-ասաց Առաքելյանը։

Հիշեցնենք, որ արդեն 8-րդ օրն է՝ Ադրբեջանը շարունակում է փակ պահել Արցախն արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը։