Հայ գերիների կյանքի իրավունքի պաշտպանության նպատակով իրավապաշտպան Արտակ Զեյնալյանն ու Սիրանուշ Սահակյանը 125 դիմում են ներկայացրել ՄԻԵԴ՝ հրատապ միջոց կիրառելու վերաբերյալ։

«Շարունակում ենք ներկայացնել գանգատներ կյանքի իրավունքի պաշտպանության նպատակով»,-լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարեց Արտակ Զեյնալյանը։

Վկայակոչելով հարյուրավոր գործերը, նա ասաց, փաստերով արձանագրված են, որ հայ գերիների նկատմամբ իրականացվել են բոլոր հնարավոր խոշտանգումները։

«Բոլոր տեսակի խոշտանգումների վերաբերյալ արձանագրումներ ունենք։ Արդյո՞ք կան գերիներ, որոնք չեն ենթարկվել անմարդկային վերաբերմունքի։ Որպեսզի պարզ լինի այդ հարցի պատասխանն ասեմ, գրեթե բոլոր գերիների նկատմամբ մենք ներկայացրած ենք եղել դիմում ՄԻԵԴ և դատարանը կայացրել է որոշում հրատապ միջոց կիրառելու վերաբերյալ։ Գերիներից որևէ մեկը տեղեկացված չի եղել, որ ՄԻԵԴ-ն իր վերաբերյալ գործ է քննում, կայացրել է որոշում, և Ադրբեջանի կառավարությանը պարտադրված է կատարել որոշակի գործողություններ հօգուտ իրենց։ Միայն այս անորոշությունը բավարար է ասելու, որ որևէ մեկը զերծ չի մնացել անմարդկային վերաբերմունքից։ Այսինքն, չկա բացառություն», -ասաց Զեյնալյանը։

Հայտնի իրավապաշտպանը ներկայացրեց ժամանակակից աշխարհի կոնցեպցիան, երբ զենքը վայր դրած զինվորին չպետք է շարքից հանել, ցանկացած շեղում իրավունքի խախտում է, պետության պարտականութթյունների խախտում է, և ենթադրում է պատասխանատվություն։

Զեյնալյանն ընդգծեց, Ադրբեջանն Արցախում իրականացրել է ցեղասպան քաղաքականություն, որևէ բնօրրանում, բնակավայրում հայ բնակիչ չի մնացել։

«Բազմաթիվ բնակավայրեր հայտնվել են Ադրբեջանի իշխանության ներքո։ Դրանցում նաև մնացել են քաղաքացիական անձինք, որոնք ծնվել են այդ բնակավայրերում։ Այսօր չկա գեթ մի բնակիչ, որն ապրում է այդ բնակավայրերում։ Ամբողջությամբ մաքրված են, բացառություն չկա, բոլորը կամ սպանված են, կամ ձերբակալված, գերեվարված։ Որևէ մեկը չի մնացել իր բնօրրանում։ Մաքրված է բնօրրանն էթնիկ հայերից։ Սա Ցեղասպանության հատկանիշ է»,- ասաց Զեյնալյանը։

Նա նշեց, իրենք ուղերձ են հղում այն պետություններին, որոնք պարտավորվել են պաշտպանել մարդու իրավունքները։

«Մենք ունենք հարյուրավոր անհետ կորած անձինք, որոնց վերաբերյալ առկա տեղեկությունները փաստում են, որ նրանք ողջ վիճակում գտնվել են Ադրբեջանի իշխանությունների իրավազորության ներքո։ Որպեսզի Ադրբեջանը բացահայտի եղելությունը, վերացնի անորոշությունները, պետք է պարտավորեցվի հաստատել գերեվարման փաստը, պարզաբանում տա նրանց ճակատագրի վերաբերյալ»,- նշեց Զեյնալյանը։

ՀՀ ՄԻՊ-ը ներկայացրել է վերլուծություն, որը վերաբերում է Ադրբեջանի պատասխանատվությանը՝ հայ գերիներին խոշտանգելու և անմարդկային վերաբերմունքի ենթարկելուն։ Գերեվարված անձանց նկատմամբ դաժան են վերաբերվել հատկապես բժշկական հետազոտությունների հետ կապված։

«Ստիպել են ուղղակի տանել ցավը։ Հաճախ ծեծը, խոշտանգումը եղել է մատը վերքի վրա դնելով, խփելով, որ էլ ավելի մեծ ցավ պատճառվի։ Ընդ որում ստիպել են, որ խնդրեն, աղաչեն։ Տպավորությունը այն է, որ հիմնական եղանակիներից է եղել, որ մարդիկ աղաչեն օգնություն՝ բժշկական, կամ սնունդ, որ նոր դրանից հետո տրամադրեն»։

Թաթոյանը նշեց, որ դեպքեր են եղել, երբ ցուրտ եղանակին ստիպել են գերիներին քնել գետնին՝ ձեռքերը հետևում կապած վիճակում։

«Դրանից հետո եղել են դեպքեր, երբ բացել են պատուհանը, որպեսզի ավելի ցուրտ լինի՝ անգամ մերկ վիճակում և դրանից բացի նաև աշխատողները հատուկ սառը ջուր են լցրել գերիի վրա՝ ստիպելով, որ ավելի տառապանքներ պատճառեն ցուրտ եղանակին, պատուհանները բաց վիճակում»։

ՄԻՊ-ը հատուկ անդրադարձավ փաստին, որ գրեթե զրկված են եղել հիգիենիկ միջոցներից՝ օճառից, զուգարանի թղթից։

«Հաճախ մարդիկ ստիպված են եղել կարիքները հոգալ հագուստի մասեր պատռելով»։

Գերությունից վերադարձածների պատմություններով, երբ իմացել են, որ այց է իրականացնելու կամ Կարմիր Խաչը, կամ ռուս զինվորականներ, միանգամից սկսել են նորմալ վերաբերվել, ներկայացրել են առանձնազրույցի այն մարդկանց, ում նորմալ են վերաբերվել կամ պատրաստել են՝ նախապես իմանալով։

ՄԻՊ-ը նշեց, որ եթե տեսակցություններ են եղել, խմբերով առանձին գերիներին ուղարկել են նկուղային հարկեր, որպեսզի չտեսնեն։ Տեղեկությունը փոխանցվել են Կարմիր Խաչին, ռուս խաղաղապահ ուժերին։

Թաթոյանը տեղեկացրեց՝ թե քաղաքացիական անձինք, թե զինծառայողները համակարգված ենթարկվել են համակարգային խոշտանգման։

«Խոսքը վերաբերում է ոչ միայն ֆիզիկական ցավ ու տառապանք պատճառելուն, այլև հոգեկան տառապանքներ ներկայացնելուն։ Ընդ որում հատուկ պատժի են ենթարկվել նաև ըստ փաստերի այն ադրբեջանական զինծառայողները, բանտի աշխատողները, որոնք փորձել են նույնիսկ մի փոքր լավ վերաբերվել ռազմագերիներին և քաղաքացիական անձանց»։

Ամենադաժան վերաբերմոնքները եղել են գերեվարման ժամանակ և դրանից անմիջապես հետո, հատկապես հատուկ ծառայությունների կողմից։

Խոշտանգումը, անմարդկային վերաբերմունքը եղել են լայնածավալ, հիմնված են եղել ինչպես եթնիկ պատկանելիության վրա, նաև կրոնական իրավունքների կոպիտ խախտումներով։

«Բազմաթիվ են եղել դեպքերը, երբ գրեթե չի եղել ջուր կամ սնունդ։ Դրանք տրամադրել են նվաստացումներից կամ դաժան ծեծից հետո։ Օրինակ եղել են դեպքեր, երբ սնունդը գցել են հատակին և ստիպել ուտել գետնից։ Հետո վերցրել ու գցել են սոված վիճակում պահելով գերիին, նրա դիմաց վերցրել գցել են աղբարկղը։ Եղել են դեպքեր, երբ տվել են ընդամենը 10 վայրկյան ուտելու համար և հետո անկախ նրանից, կերել է, թե ոչ, գցել են աղբի մեջ։ Թքել են սննդի մեջ և ստիպել են այդպես ուտել»,- մանրամասնեց Թաթոյանը։

Երևանի «Էրեբունի» օդանավակայանում վայրէջք կատարեց 2 հայ գերիներին տեղափոխող Ռուսաստանի օդատիեզերական ուժերի ինքնաթիռը։ Օդանավականից տեղեկությունը հայտնում է Sputnik Արմենիայի թղթակիցը։

Նրանց հայրենիք վերադարձնելու համար Ադրբեջան էր մեկնել Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Ռուստամ Մուրադովը։

Նշենք, որ 2 հայ գերիների փոխարեն Երևանը Բաքվին է փոխանցել Արցախում պահվող կալանավորված ադրբեջանցի զինծառայող Ջամիլ Բաբաևին, որը օգոստոսի 25–ին ապօրինի հատել էր սահմանն ու մտել Արցախի Մարտակերտի շրջանի տներից մեկը։

Ի դեպ, վերադարձող 2 գերիները հուլիսի 14-ին Սև լճի տարածքից անհետացած զինծառայողներն էին։ Այդ օրը տեղեկություն տարածվեց, որ Սյունիքի մարզի Սև լճի տարածքում 2 հայ զինվորականներ են անհետացել։ Տեղեկությունը ավելի ուշ հաստատեց նաև ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը։

Հաղորդագրության մեջ նշվում էր, որ զինծառայող Արթուր Նալբանդյանն ու վարորդ Արամայիս Տոռոզյանը ՀՀ հարավարևելյան ուղղությամբ տեղակայված ՀՀ ԶՈւ N զորամասից են։ Նրանց հետ կապը կորել է հուլիսի 14-ի լուսադեմին, երբ մառախուղ է եղել, իսկ զինծառայողներն ամրակցված զինվորական ավտոմեքենայով ծառայողական պարտականություններ են կատարել։ Ըստ ՊՆ–ի` Արթուր Նալբանդյանն ու Արամայիս Տոռոզյանը եղել են առանց զենքի։

Ամերիկաբնակ Քրիստինե Հալաջյանը, ով ֆեյսբուքյան օգտատերերի շրջանում հայտնի է իր ուղիղ եթերներով ու «Լոսի Քիսո» մականունով, եկել է Հայաստան ու Ռազմիկ Վասիլյանի հիմնադրած «Հայոց ազգային բանակ» ՀԿ-ի կողմից մի մեդալ է ստացել, որը կոչվում է Ասպետ Մեծն Տիգրան։ 

Այդ կինն էլ խոստովանում է՝ չի հասկանում, թե իր ինչ արժանիքների համար նրան այդ մեդալը տվեցին, բայց շնորհակալ է։

Մեդալի հանձնումը Լոսի Քիսո անունով հայտնի օգտատիրոջը բազմաթիվ քննադատությունների է արժանացել։

Նշենք, որ այդ մեդալը որևէ կապ չունի «Տիգրան Մեծ» շքանշանի հետ, որը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետությանը մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար:

«Հայով հզոր բանակ» ՀԿ նախագահ Կարեն Հովհաննիսյանը, անդրադառնալով արձագանքներին, գրում է.

«Առանց որևէ մեկին բոստանը քար նետելու մի բան ասեմ։
«Հայոց Հզոր Բանակ» ծրագիրը մինչև պատերազմը տարին երկու անգամ պատվոգիր, կամ շնորհակալագիր էր տալիս ծրագրին երկար մասնակցություն ունեցողներին։

Պատերազմից հետո անգամ մտքներովս չի անցել նման բան կազմակերպել, էլ չեմ խոսում ընդհանրապես մեդալներ կոչվածի մասին․․․ Ամեն դեպքում թեթև տարեք ՀԿ-ների կողմից տրվող մեդալների փաստերը, պարզապես այստեղ կրկին պետությունն անելիք ունի և պետությունը պետք է արգելի այնպիսի մեդալների տրամադրումը ՀԿ-ների կողմից, որոնց անունով նաև պետական մեդալներ կամ պարգևներ կան․․․»։

Այս տարի, հաշվի առնելով հետպատերազմական վիճակը, այսինքն` ավելի մեծ թվով քաղաքացիներին սպասարկելու հանգամանքը, որոշ բուժհաստատություններում պետպատվերի տեղերը սպառվել են։ Sputnik Արմենիային հայտնեցին ՀՀ առողջապահության նախարարությունից` ի պատասխան շրջանառվող լուրերի, թե պետպատվերով բուժումը սառեցվել է։

Yerevan.Today-ն այսօր գրել է, որ պետությունը 4 միլիարդի չափով պարտքեր է կուտակել խոշոր բուժհիմնարկներին. օգոստոսի 1-ից առողջապահության նախարարությունը հրաժարվում է պետպատվերով սպասարկել վիրավոր զինծառայողներին և հատուկ խմբերում ընդգրկվածների սրտի վիրահատություններն ու դժվարամատչելի ախտորոշիչ հետազոտությունները (МРТ, КТ): Ըստ կայքի` պետպատվերով բուժումները սառեցվել են մինչև 2022 թվականը։

«Այս ընթացքում ԲԿ–ներում պետպատվերով բուժումը կիրականացվի հերթագրման եղանակով, մինչև գումարի վերաբաշխում կլինի»,- Sputnik Արմենիային ասացին նախարարությունից։

ԱՆ–ից հայտնեցին նաև, որ յուրաքանչյուր տարվա համար քաղաքացիների պետպատվերով բուժման համար որոշակի գումար է հատկացվում։

Հավելենք, որ այս տարվա համար պետական բյուջեից առողջապահությանը հատկացվող գումարը կազմում է 114․4 մլրդ դրամ,  տարեկան ճշտված պլանով՝ 117 մլրդ դրամ։ Իսկ ահա 2020-ին 113.7 մլրդ դրամ է եղել։

Իսկական սկանդալ է սկսվել Իսպանիայի Ալհամբրա թանգարանի ցուցանմուշներից մեկի շուրջ։ Թանգարանը հայկական գորգը որպես ադրբեջանական էր ներկայացրել։ Մշակութային կառույցի ադմինիստրացիան արդեն պատասխանել է այցելուների և սոցցանցերի օգտատերերի բողոքներին: Մանրամասները՝ հոդվածում։

Օրերս սոցիալական ցանցերում հայտնվեց Իսպանիայի Ալհամբրա թանգարանի ցուցանմուշներից մեկի պատկերը, ինչպես նաև ներկայացված նմուշի նկարագրության լուսանկարը: Խոսքը, մասնավորապես, նախանցյալ դարի գորգի մասին է։

Թանգարանում նմուշի նկարագրության մեջ նշված է «Ղարաբաղ (Ադրբեջան), 19-րդ դար»։ Նկարագրության լուսանկարը մի քանի օր առաջ Facebook սոցիալական ցանցում տեղադրել է Ռոզա Ֆենդեր անունով օգտատերը։

Միաժամանակ Ալհամբրա թանգարանի պաշտոնական օգտահաշվում նույն գորգը որպես կովկասյան է ներկայացված։

«Ի՞նչ կարծիքի եք այդ կովկասյան գորգի մասին։ Կոլեկցիոներներն այն «արծվագորգ» են անվանում, թեև պատկերներն ավելի շատ ծաղիկ են հիշեցնում, քան վայրի թռչուններ»,-ասվում է փետրվարի 16-ին արված հրապարակման մեջ։

Գորգի նշված ծագումը լուրջ վրդովմունք է առաջացրել հայ օգտատերերի շրջանում, որոնք ցուցանմուշի վրա տիպիկ հայկական պատկերներ են տարբերակել։

Այս կապակցությամբ Sputnik Արմենիան զրուցել է ազգագրագետ, հայկական գորգերի և ասեղնագործությունների մասնագետ Տաթև Մուրադյանի հետ։ Նրա խոսքով՝ գորգն իսկապես հայկական ծագում ունի և պատկանում է Արցախի Ջրաբերդ գյուղի արծվագորգերի թվին։

Նա բացատրում է, որ այդ տիպի գորգերի համար բնութագրական է մեջտեղի մեծ խաչը, որից տարածվում են բազմաթիվ ճառագայթներ՝ արծվի թև հիշեցնող պատկեր կազմելով։

«Արվեստաբան և երաժիշտ Վահրամ Թաթիկյանը հսկայական աշխատանք է կատարել գորգերի նույնականացման համար։ 1975-78թթ․-ին նա ճամփորդել է Արցախի բոլոր գյուղերով և լուսանկարել դրանք։ Այդ բոլոր աշխատանքները ներկայացված են նրա գրքում»,-ասաց ազգագրագետը։

Արծվագորգի» ծագումը մասնագետները կապում են հենց Արցախի, մասնավորապես՝ Շուշիի և դրա մոտակայքում գտնվող Ջրաբերդ «Չալաբերդ» գյուղի հետ։

«Արծվագորգ» տիպի 17-րդ դարի հայկական գորգեր պահպանվում են Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանում և Լոնդոնում՝ անհատական հավաքածուներում։

Բարսելոնայի բնակչուհի Աննա Վանեսյանը որպես փաստարկ, որ ներկայացված գորգը հայկական, ոչ թե ադրբեջանական ծագում ունի, բերում է կարմիր գույնի առատության փաստը։

«Այս գորգի ևս մեկ առանձնահատկությունը, որը վկայում է այն մասին, որ այն հայկական է, կարմիր գույնի առատությունն է։ Հայկական գորգերում միշտ գերակշռում էր կարմիրը, ուստի Արաբական խալիֆայությունում դրանք հայտնի էին նաև որպես կարմիր գորգեր։ Բանն այն է, որ հայերը թելերը ներկում էին որդան կարմիր հատուկ ներկով, որը ստանում էին թթենու մետաքսորդի հատուկ տեսակի մշակման ժամանակ»,-գրում է նա։

Հայ օգտատերերի բազմաթիվ վրդովված մեկնաբանություններից և հարցումներից հետո Ալհամբրայի թանգարանի ադմինիստրացիան խոստացել է ստուգել գորգի ծագումը: Պատասխան նամակը ստացել է Գոհար Վահանյան անունով օգտատերը։

«Հարգելի տիկին Վահանյան, մենք բարձր ենք գնահատում Ձեր առաջարկություններն ու պարզաբանումները: Մենք դրանք փոխանցել են թանգարանի պատասխանատուներին, որպեսզի կատալոգը փոխվի։ Մենք ամեն ինչ կանենք, որ սխալն ուղղվի հնարավորինս շուտ»,-ասվում է նամակում։

Ինչ վերաբերում է սոցիալական ցանցերում նկարագրությանը, որտեղ որպես արցախյան հազվագյուտ ցուցանմուշի ծագման տեղանք նշված է «Կովկաս», ապա, Տաթև Մուրադյանի կարծիքով, այդպիսի անորոշ տեղորոշումը ընդունված է արտերկրում՝ կոնֆլիկտային իրավիճակներից խուսափելու համար։

***

Հայկական գորգերը բնութագրվում են երկու կարևոր առանձնահատկությամբ. գույները լիովին բնական են, իսկ գորգերը հյուսվում են կրկնակի հանգույցով, ինչն էլ հատկապես ամուր է դարձնում դրանք: Դրանք միշտ բարձր են գնահատվել։ Այսօր հայկական գորգերը պահվում են աշխարհի հայտնի թանգարաններում, որոնց թվում են Լոնդոնի Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանը, Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանը, Բուդապեշտի կիրառական արվեստի թանգարանը, Լոնդոնի տեքստիլի թանգարանը, իսկ ամենահին հայկական գորգը (մ.թ. ա. 5-րդ դար) պահվում է Սանկտ Պետերբուրգում՝ Էրմիտաժում:

Վերջաբանի փոխարեն

Ինչպես մեզ հայտնի դաևձավ` նույն օրը, երբ սոցցանցում հայտնվել էր ցուցանմուշի և նկարագրության լուսանկարը, Իսպանիայում բնակվող մեր հայրենակիցներից մեկը որոշել էր անձամբ ստուգել այն Ալհամբրայի թանգարանում: Ցուցանմուշը ցույց տալու նրա խնդրանքին մշակութային հաստատության աշխատակիցները երկար ընդդիմացել են՝ պնդելով, որ «Ադրբեջան» բառը գորգի նկարագրության մեջ չկա։

Սակայն այցելուն պնդել է, որ ուզում է անձամբ համոզվել։ Արդյունքում պարզվել է, որ որպես ծագման երկիր առաջվա պես նշված է Ադրբեջանը, բայց հայազգի այցելուին արգելել են լուսանկարել․․․

Այս ամենից կարելի է եզրակացնել, որ թանգարանի տնօրինությունը հիանալի տեղյակ է սխալմունքի մասին, սակայն չի շտապում ուղղել այն։

Ադրբեջանն արդեն վաղուց և շատ ակտիվ աշխատում է գորգագործության հայկական մշակույթը յուրացնելու ուղղությամբ և, բնականաբար, հսկայական միջոցներ է ծախսում դրա համար։

Ինչ վերաբերում է «արծվագորգին», ապա այն ներկայացվել է նաև Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և նրա կնոջ՝ Մեհրիբանի Շուշիի գորգերի թանգարան կատարած այցի ժամանակ։

Այս պահին տեղի հայ համայնքի ներկայացուցիչները փորձում են հարցը լուծել դեսպանության մակարդակով։

«Գնել Սանոսյանն ինձ ասաց՝ եթե հրաժարական չես տալիս, ուրեմն կդատվես»,- «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում Գեղամասար համայնքի ղեկավար Հակոբ Ավետյանը մանրամասնել է, թե ինչպես էին իշխանությունները ցանկացել իրենից ազատվել` վստահեցնելով, որ ինքը չի վախենում։

Գեղարքունիքի նախկին մարզպետը Ավետյանին հրաժարականի պահանջ ներկայացրել է դեռեւս արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ, երբ Ավետյանը ընդդիմադիր ճամբարում էր։

Ընտրություններից երեք ամիս անց կառավարությունը մտադիր է Գեղարքունիքի մարզի Գեղամասար համայնքը միավորել Վարդենիս համայնքի հետ։ Հակոբ Ավետյանը տեղեկացրեց, որ դա վատ ազդեցություն է ունենալու առանց այն էլ սահմանամերձ դարձած գյուղերի վրա։

«Ես այդտեղ ոչ մի լավ բան չեմ տեսնում։ Գյուղերը լուրջ խնդիրներ են ունենալու ու դրա հետ կապված արտագաղթ է սկսվելու։ Այն ինչ արել եմ 4 տարիների ընթացքում, վստահ եմ, որ Վարդենիսի հետ միավորվելուց հետո լրիվ անուշադրության է մատնվելու, փորձն էլ ցույց կտա»։

Ավետյանը նշեց, որ ինքը իշխանության համար լուրջ խոչընդոտ է համարվում, քանի որ առաջնային է համարում երկրի պաշտպանությունը, անվտանգությունը։

«Եթե մենք մեր անձնականը երկրորդական ենք դնում ու պատրաստ ենք պետության համար ամեն ինչ անելու, կառավարության կողմից նկատում ենք անձնական վրեժխնդրություն, անձնական խնդիրներն են առաջանում ու դա, նկատելով, ինչ -որ տեղ հիասթափվում ենք։ Եթե մարդիկ իրենց շահերն են տանում, երկրի խնդիրները համարում երկրորդական, ունենում ենք այս պատկերը, որը հիմա կա։ Կառավարության կողմից ավելի շատ տեսնում եմ անձնական հարցերը առաջ տանելու խնդիր», — նշել է Ավետյանը

Նրա փոխանցմամբ` բնակիչները համայնքների միավորմանը դեմ են կտրականապես, սակայն ոչ ոք դա հաշվի չի առնի։ Պետք է կազմակերպվեն հանրային լսումներ, որոնք դեռ չեն արվել։ Ավետյանը վստահ է, աչք փակելու համար դրանք, այդուհանդերձ, տեղի կունենան, սակայն համայնքի 8000-ից ավելի բնակչի մեջ կգտնեն մոտ 200 հոգու, որոնք կողմ կլինեն ու դա կներկայացվի դա հանրային կարծիք։

«Բոլորը գիտակցում են, որ դա գյուղերի անկման կտանի։ Սահմանին ապրող լքված մարդիկ ուշադրության չեն արժանանա, իրենք ամեն ինչ արդեն կորցրել են, եթե ուշադրությունն էլ չտեսան, մարդիկ շատ հեշտ ու հանգիստ կարտագաղթեն։ Հիշեք,այս տարվա համեմատ մյուս տարվա հոկտեմբերին կտեսնեք առնվազն 25 տոկոսով բնակիչները լքած են լինելու։ Հնարավոր է՝ ավելի։ Պատերազմի պատճառով այդքան չհեռացան, որքան միավորման հետևանքով տեղի կունենա»,- ասաց Ավետյանը։

Համայնքի ղեկավարը, անդրադառնալով օգոստոսի 29-ից ադրբեջանցիների սադրած հրդեհների վնասների մասին, տեղեկացրեց, որ վարչական ղեկավարները վաղը կոնկրետ տվյալներ կներկայացնեն։ Ազատ և Նորաբակ հասած հրդեհը հնարավոր է եղել մարել, սակայն համայնքներում ծխացող տարածքներ կան։ Հրդեհների հետեւանքով պատճառված վնասների փոխհատուցման մասին այս պահին կառավարությունը պատրաստակամություն չի ներկայացրել։ Բնակիչները անասուններին ձմռանը չեն կարողանա պահել։

Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի քաղաքականությունը ո՛չ խաղաղասիրական է, ո՛չ էլ միտված է Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի հետ խաղաղ համակեցությանը։ Այսօր Ադրբեջանն ինչ անում է Հայաստանի եւ Արցախի սահմաններին, խաղաղասիրական քայլ չէ․ Սոթքից մինչեւ Արաքս ադրբեջանական զորքն այսօր թալան է իրականացնում, գերեվարում մեր զինծառայողներին եւ քաղաքացիական բնակչությանը,-Yerkir.am-ի հետ զրույցում, մեկնաբանելով Հայաստանից թշնամուն ուղղված՝ Հայաստանի իշխանության  բարեկամական կոչերը, նշեց ԵՊՀ ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ալվինա Աղաբաբյանը։

Նրա խոսքով՝ սա բացահայտ թշնամական վերաբերմունք է։

«Օրինակ՝ եթե դուք ուզում եք բարեկամություն անել ձեզ հարեւան ընտանիքի հետ, նրանց վրա չեք հարձակվում, չեք գողանում նրա ունեցվածքը, զենքով նրանց տուն չեք գալիս, ցուցաբերում եք լրիվ այլ վարք։ Էս պարագայում Ադրբեջանը բացահայտ թշնամական վերաբերմունք է ցուցաբերում մեր հանդեպ»,-ասաց Աղաբաբյանը։

Իսկ իրականում ի՞նչ եղավ Գորիս-Կապան ճանապարհին․ թշնամին փակել էր Սյունիքի ճանապարհները, օկուպացրել հայկական բնակավայրերը։

«Նրանք ճանապարհը բացեցին, երբ որ Հայաստանի վարչապետը արտաբերեց տեղանունները ադրբեջանական տարբերակով։ Ե՛ւ նա, ե՛ւ նրանց թեւի պատգամավորները հնչեցրեցին, որ նրանք դրանով ուզում էին ընդգծել՝ Ադրբեջանը հայկական տարածք մուտք չի գործել․ ի՞նչ կատարվեց։ Այսինքն, Հայաստանի ներկա իշխանությունները ընդունեցին, որ այդ տարածքները եւ այդ սահմանը ադրբեջանական են։ Դրանից հետո, հասնելով իր ուզածին, Ադրբեջանը սահմանը բացեց»,-Yerkir.am-ին հայտնեց ԵՊՀ ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավարը։

Տավուշի որոշ բնակավայրեր թշնամուն հանձնելու մասին խոսակցություններն, Աղաբաբյանի խոսքով, այսօր էլ չեն դադարում։ 

«Մենք արտաքին աշխարհի հետ մեր երկիրը կապող երկու մայրուղի ունենք․ Իրանի հետ կապվող մայրուղին այս պահին փաստացի մեր վերահսկողությունից դուրս է, որովհետեւ ադրբեջանական զինուժը ցանկացած պահի կարողանում է փակել այդ ճանապարհը եւ կտրել մեզ այդ ելքից։ Մյուս ճանապարհը հյուսիսով Վրաստան եւ Վրաստանով Ռուսաստանն է։ Տավուշի այն հատվածները, որ, ենթադրվում է, պիտի տրվեն-նվիրվեն թշնամուն, մենք կկորցնենք նաեւ մեր այդ ճանապարհը, ինչը նշանակում է՝ լիակատար շրջափակման մեջ ենք ընկնելու»,-Yerkir.am-ին ասաց Ալվինա Աղաբաբյանը։

Հիմա, Աղաբաբյանի խոսքով, Հայաստանում խոսում են թշնամու հետ ապաշրջափակման եւ տնտեսական գործակցության մասին, բայց ունենալու ենք հակառակը․ լինելու է լիակատար շրջափակում։ 

«Թշնամին երբ կուզի, կբացի մեր ճանապարհը՝ ստանալով այն պահանջները, որոնք մեր առջեւ կդնի։ Կստանա եւ կփակի այն դեպքում, երբ չի ստանա։ Մենք լիակատար կախման մեջ ենք լինելու Ադրբեջանից եւ Թուրքիայից։ Եթե նախկինում խոսվում էր թշնամուն Մեղրիով ճանապարհ տրամադրելու մասին, էսօր արդեն խոսվում է Գորիս-Սիսիան-Նախիջեւան ճանապարհի մասին։ Այդ դեպքում մենք, փաստացի, կորցնելու ենք Սյունիքն ամբողջությամբ»,-Yerkir.am-ին հայտնեց ԵՊՀ ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ալվինա Աղաբաբյանը։

Ադրբեջանում հայատյացության նոր ալիք է բարձրանում։ Ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքներն իշխանություններին կոչ են անում Արցախի խաղաղ բնակչության դեմ «Հակաահաբեկչական օպերացիա» սկսել, որտեղ գեներալ Մուրադովի գլխավորությամբ գտնվում են ռուս խաղաղապահները։

Նրանք պաշտպանում են ադրբեջանցի այն զինվորին, որն անօրինական կերպով հատել է Արցախի Հանրապետության պետական սահմանը, դեռ մի բան էլ մտել է խաղաղ բնակիչների տուն և սպառնացել երեխաներին։

Ադրբեջանական տելեգրամյան ալիքները հակահայկական գրոհ են սկսել՝ սպառնալով, որ եթե իրենց մոտ հայ զինվոր հայտնվի, ապա նրանք ՌԴ խաղաղապահների միջոցով այլևս ազատ չեն արձակելու նրանց։

«Արդեն մեկ շաբաթ է, ինչ հայ ահաբեկիչներն անօրինական կերպով գերի են վերցրել Ադրբեջանի զինվորին և մինչև հիմա խաղաղապահները ոչինչ չեն արել, որ ազատ արձակեն նրան։

Այս պահից սկսած ցանկացած հայ ահաբեկիչ, որը կընկնի Ադրբեջանի ձեռքը, այլևս չի փոխանցվի ՌԴ խաղաղապահներին։
Բացի այդ, դիմելով իշխանություններին, մենք ցանկանում ենք հակաահաբեկչական օպերացիա՝ ազատ արձակելու գերի ընկած ադրբեջանցի զինվորին»։

Միայն հոկտեմբերի 17-ից հետո Առուշ Առուշանյանը կհայտնվի ազատության մեջ: Սա քաղաքական վենդետա է, որպեսզի Սյունիքի մարզում եւս այսօրվա քաղաքական իշխանությունը, ՔՊ-ն իր ձեռքը վերցնի քաղաքական պոստերը: Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպմանը նշեց Առուշ Առուշանյանին աջակցության հասարակական նախաձեռնության անդամ, մեդիափորձագետ Նաիրի Հոխիկյանը։

«Առուշ Առուշանյանին եւ Սյունիքի մյուս համայնքապետերին ձերբակալելուց մոտ մեկ ամիս անց որոշում կայացվեց, որ հոկտեմբերի 17-ին տեղի են ունենալու ՏԻՄ ընտրություններ, այդ թվում՝ Գորիս քաղաքում։ Կարծում  եմ՝ Առուշ Առուշանյանի և նաև Մենուա Հովսեփյանի  մեկուսացումը կոնկրետ թիրախավորված է, որպեսզի Առուշը չկարողանա մասնակցել նախընտրական քարոզչությանը, չկարողանան թեկնածություն դնել, իսկ դնելու դեպքում չկարողանան համապատասխան ձայներ հավաքել»,-ասաց նա:

Նաիրի Հոխիկյանն ընդգծեց, որ Սյունիքի համայնքապետերին ազատությունից զրկելով՝ փորձեցին ծնկի բերել, բայց չկարողացան.  «Հոկտեմբերի 17-ին կլինի ընտրություն, իրենց մանկլավիկներից մեկին կդնեն Գորիսի ղեկավար եւ այսքանով հարցը կհամարեն փակված»,-շեշտեց նա։

Հիշեցնենք, որ Գորիսի քաղաքապետ Առուշ Առուշանյանը և փոխքաղաքապետ Մենուա Հովսեփյանը կալանավորված են։ Ըստ ՀՔԾ հաղորդագրության՝ «Հայաստան» դաշինքի ընտրական ցուցակի 32-րդ համարը զբաղեցնող Առուշանյանը հիշյալ դաշինքի օգտին առավելագույն քվեներ ապահովելու եւ ընտրություններում ցանկալի արդյունք արձանագրելու անձնական եւ խմբային շահերից ելնելով` նախապատրաստել է ծանր հանցագործություն, այն է` երկու և ավելի ընտրողի կաշառք տալը: Իսկ փոխաքաղքապետ Մենուա Հովեփյանը մեղադրվում է մեղադրվում է առանձնապես խոշոր չափի յուրացում կատարելու համար, ինչպես նաև ընտրական գործընթացում քարոզչությանը մասնակցելուն հարկադրելու, քարոզչությանը մասնակցելուն կամ կատարելուն որևէ եղանակով խոչընդոտելու համար։ Նրանք իրենց առաջդրված մեղադրանքները չեն ընդունում։