Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության ամբողջ տարածքում հեռահաղորդակցության միջոցների, մասնավորապես՝ բջջային կապի ու համացանցի խլացման վերաբերյալ ԱՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմն ահազանգել էր դեռևս սույն տարվա օգոստոսին։ ՄԻՊ գրասենյակից հայտնում են, որ նույն հարցով ԱՀ իրավասու մարմինների և ոլորտում ծառայություններ մատուցող ընկերությունների հետ քննարկումների արդյունքում հարցը ներկայացվել է նաև Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի ղեկավարությանը, և վերջիններիս միջամտությամբ խլացումների խնդիրը, կարծես թե, կարգավորվել էր։ 

Սակայն 2021 թվականի նոյեմբերի 9-ից սկսած Արցախի Հանրապետության օկուպացված Շուշի քաղաք Ադրբեջանի նախագահի այցից հետո խնդիրը նորից առաջացել է, և արդեն շուրջ մեկ ամիս է հաղորդակցության միջոցներն Արցախում գործում են լուրջ խափանումներով։

«Խնդիրն առավել սուր է արտահայտված այն համայքներում, որոնք 2020 թվականի ադրբեջանա-թուրքական ագրեսիայի և Արցախի տարածքի օկուպացիայի հետևանքով հայտվել են շփման գծի հարևանությամբ։ Որոշ համայնքների պարագայում կապն ընդհանրապես բացակայում է։

Կասկած չկա, որ բջջային կապի և համացանցի հասանելիությունն Արցախի տարածքում միտումնավոր խլացվում է ադրբեջանցիների կողմից հեռահաղորդակցության ոլորտում ծառայություններ մատուցող ընկերությունների կողմից օգտագործվող հաճախականությունների և տեխնիկական միջոցների վրա ներազդելու եղանակով։

Ադրբեջանն օգտագործում է ցանկացած մեթոդ Արցախի բնակչության իրավունքները ոտնահարելու և անհարմարություններ պատճառելու նպատակով: Կոնկրետ այս պարագայում ադրբեջանական կողմի գործողությունները խոչընդոտներ են ստեղծում Արցախի ժողովրդի՝ հեռախոսային կապից և հաղորդակցության այլ ձևերից օգտվելու ազատության և տեղեկացված լինելու իրավունքի համար։

Պատկան մարմինների և ռուսական խաղաղապահ զորակազմի ուշադրությունը կրկին հրավիրում եմ այս խնդրին, որը կարևոր է ոչ միայն մարդու իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից, այլ հստակ կրում է հումանիտար բնույթ»,- նշում են ԱՀ ՄԻՊ գրասենյակից: 

Իսրայելցի լրագրող Յոսի Մելմանը «Հաարեց» (Haaretz) թերթում ծավալուն քննադատական հոդված է գրել Իսրայելի կողմից Ադրբեջանին արգելված մահաբեր կասետային ռումբեր վաճառելու մասին՝ Արցախում անմեղ հայ խաղաղ բնակիչներին սպանելու և վիրավորելու  համար: Թեև հոդվածը հրապարակվել է 2020 թ․ հոկտեմբերի 22-ին, այն պահպանում է իր արդիականությունը, հաշվի առնելով այն փաստը, որ այս կասետային ռումբերը, որոնք Ադրբեջանի կողմից օգտագործվել են անցյալ տարվա Արցախյան պատերազմում, կարող են օգտագործվել նաև հետագա պատերազմում։ 

«Ամնիսթի ինթերնեշնլ» (Amnesty International) միջազգային իրավապաշտպան  կազմակերպությունը հաստատել է, որ Ադրբեջանը 2020 թ․ Արցախյան պատերազմում օգտագործել է իսրայելական արտադրության կասետային ռումբեր։ Այս մահաբեր ռումբերը պայթել են Արցախի մայրաքաղաք Ստեփանակերտին մոտ գտնվող բնակելի թաղամասում։

«Կասետային ռումբերի օգտագործումն արգելված է բոլոր պարագաներում, համաձայն միջազգային մարդասիրական օրենքի, ուստի դրանց օգտագործումը քաղաքացիական բնակավայրերի վրա հարձակվելու համար հատկապես վտանգավոր է և միայն կհանգեցնի առավել շատ մահերի ու վիրավորների», ասաց «Ամնիսթի ինթերնեշնլ»-ի Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնականի Ասիայի ղեկավարի պաշտոնակատար Դենիս Կրիվոշեևը: «Կասետային ռումբերն իրենց էությամբ ոչ խտրական զենքեր են և դրանց կիրառումը բնակելի թաղամասերում բացարձակապես անընդունելի է ու սարսափելի»:

Մելմանը բացատրեց, որ «կասետային ռումբը մի տեսակ տուփ է, որտեղ պահվում է փոքրիկ ռումբերի մի խումբ: Մայր ռումբը պայթում է որոշակի բարձրության վրա և լայն տարածության վրա ցրում է ավելի փոքր ռումբերը, որոնք կարճ ժամանակ անց պայթում են։ Զինամթերքը կարող է արձակվել տարբեր չափերի հրանոթներից՝ մինչև 155 մմ տրամագծով, արձակման կայաններից, ուղղաթիռներից և ինքնաթիռներից»։ Երեխաները հաճախ վերցնում են չպայթած կասետային ռումբերը` շփոթելով դրանք խաղալիքների հետ, ինչի հետևանքով զոհվում են կամ վիրավորվում:

Մելմանը գրել է, որ ինքը հարցրել է Իսրայելի պաշտպանության նախարարությանը, Իսրայելի պաշտպանության ուժերին և արտաքին գործերի նախարարությանը, թե «արդյոք Իսրայելը կասետային ռումբեր է մատակարարե՞լ Ադրբեջանին, և եթե այո, ապա ե՞րբ»: Զարմանալի չէ, որ նա ոչ մի պատասխան չի ստացել։ 

Մելմանը նշել է, որ Իսրայելի պաշտպանության նախարարությունը, «հավատարիմ մնալով իր կրվազան սովորություններին, չի ցանկանում բացատրություններ տալ և հրաժարվում է պատասխանել այն հարցերին, որոնք իրեն դուր չեն գալիս։ Թվում է, թե այն թաքցնելու բան ունի, հատկապես, երբ խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանի հետ չափազանց սերտ հարաբերություններին»:

Մելմանը շատ տեղին հարցադրում է արել. «Ինչո՞ւ է Իսրայելը զինում Ադրբեջանին ընդդեմ Հայաստանի»։ Համաշխարհային մեծ բողոք կառաջանար, եթե Հայաստանը հրթիռներ մատակարարեր Համասին կամ Հեզբոլլահին՝ Իսրայելի քաղաքացիների վրա հարձակվելու համար: Իսրայելի կողմից Ադրբեջանին զինելը ոչնչով չի տարբերվում սրանից, սակայն ո՞ւր է Իսրայելի միջազգային դատապարտումը։

Իսրայելը մի քանի անգամ օգտագործել է կասետային ռումբեր՝ 1973 թվականի պատերազմում արաբական մի քանի պետությունների դեմ, 1978-ին, 1982-ին և 2006-ին Լիբանանի պատերազմներում և 2008-2009-ին Գազայի պատերազմում: Մելմանը հայտնել է, որ «դա հանգեցրեց ՄԱԿ-ի այն ժամանակվա գլխավոր քարտուղար Քոֆի Անանի դատապարտմանը, և լարվածության Միացյալ Նահանգներում, քանի որ ռմբակոծումն ակնհայտորեն խախտում էր կասետային ռումբերի օգտագործման սահմանափակումները, երբ զենքը մատակարարվել է 1976 թվականին»:

Վինոգրադի կոմիտեն, որը ձևավորվել է Իսրայելի կառավարության կողմից՝ 2006 թվականին Լիբանանում Իսրայելի ռազմական գործողությունների նպատակահարմարությունը վերանայելու համար, ըստ Մելմանի, «կոշտ քննադատության ենթարկեց կասետային ռումբերի կիրառումը քաղաքացիական բնակավայրերում»: Կասետային ռումբերի օգտագործումն անօրինական է։ Անօրինական է նաև ԱՄՆ-ի կողմից դրանք Իսրայելին վաճառելը, որն էլ իր հերթին դրանք ապօրինի վաճառել է Ադրբեջանին:

Ցավոք, ո՛չ Հայաստանի Հանրապետությունը, ո՛չ ամերիկահայ համայնքը չբողոքեցին  ամերիկյան կառավարությանը՝ Իսրայելի կողմից ամերիկյան կասետային ռումբերն ապօրինի կերպով Ադրբեջանին փոխանցելու վերաբերյալ։

Մելմանը հայտնել է, որ «2008 թվականի դեկտեմբերին Օսլոյում ստորագրվել է կասետային զինամթերքի մասին համաձայնագիրը։ Այն արգելում է կասետային ռումբերի օգտագործումը, մշակումը, արտադրությունը, պահեստավորումը և վաճառքը, որը այն սահմանում է որպես «սովորական զինամթերք, որը նախատեսված է բեռնարկղից պայթուցիկ ենթառումբերը ցրելու կամ բաց թողնելու համար»: Ավելի քան 100 երկիր ստորագրել է համաձայնագիրը, որն ուժի մեջ է մտել 2010 թվականին»։

Իսրայելը, սակայն, հրաժարվել է միանալ այդ համաձայնագրին, որն արգելում էր կասետային ռումբերը: Զավեշտալի է, որ Իսրայելը շտապեց դատապարտել Սիրիային իր երկրի ներսում կասետային ռումբեր օգտագործելու համար: Անհասկանալի է, թե ինչու է Հայաստանը հրաժարվել միանալ համաձայնագրին, որը նրան ավելի ամուր հիմքեր կտար դատապարտելու կասետային ռումբերի անօրինական օգտագործումը Ադրբեջանի և Թուրքիայի կողմից, որոնցից ոչ մեկը չի միացել համաձայնագրին: Բացի Ադրբեջանին կասետային ռումբեր վաճառելուց, Իսրայելը դրանք վաճառել է նաև Թուրքիային, Եթովպիային, Գերմանիային, Հնդկաստանին, Ռումինիային, Շվեյցարիային, Մեծ Բրիտանիային, Ավստրիային, Դանիային, Նորվեգիային, Չիլիին, Կոլումբիային և Վենեսուելային։

Մելմանի խոսքերով՝ Ադրբեջանը եղել է իսրայելական կասետային ռումբերի ամենամեծ շուկան՝ տարբեր հրանոթների ու հրթիռային կայանների հետ մեկտեղ։ «Իսրայելը վաճառել է երկակի նշանակության զինամթերքի բաղադրիչներ, որոնք կարող են օգտագործվել նաև կասետային ռումբերում, այնպես, որ Իսրայելին թույլ կտա շրջանցել համաձայնագիրը»:

Մելմանը հայտնել է, որ մեկ տարի առաջ իսրայելցի «ակտիվիստ Էլի Ջոզեֆը, որը մասնակցում է Իսրայելի կողմից բռնապետական վարչակարգերին զենքի վաճառքն արգելելու պայքարին», ապարդյուն միջնորդություն է ներկայացրել Իսրայելի Արդարադատության բարձրագույն դատարան՝ «պահանջելով բացահայտել Բաքվի և Երուսաղեմի ռազմական կապերը»: Նաև Ջոզեֆն ու «Հրեական սիրտ» կազմակերպության իր գործընկերները Կնեսետի առջև ցույց են կազմակերպել Ադրբեջան զենքի արտահանման դեմ՝ «Ո՛չ պատերազմական հանցագործություններին, ո՛չ անմեղների սպանությանը» կարգախոսի ներքո»: Ոգևորիչ է տեսնել արդարամիտ իսրայելցիներին, որոնք դատապարտում են իրենց կառավարության անբարոյական գործողությունները:

Իսրայելը, մահաբեր զենք վաճառելով Ադրբեջանի արյունարբու վարչակարգին, խարխլել է իր բարոյական հիմքերը և մեղսակից դարձել Ադրբեջանի ռազմական հանցագործություններին։

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
www.TheCaliforniaCourier.com
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի

Եվրասիական զարգացման բանկը գնահատել է Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի ներուժը բացվելիք հնարավորությունների համատեքստում։

«Հյուսիս-Հարավ» մուլտիմոդալ միջանցքը Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների միջոցով կապում է սկանդինավյան երկրները և ԵԱՏՄ հյուսիս-արևմտյան հատվածը Պարսից ծոցի և Հնդկական օվկիանոսի պետությունների հետ։

Միջանցքը ներառում է երկաթուղային, ավտոմոբիլային, օդային, ծովային և գետային տրանսպորտի ենթակառուցվածքներ»,- ասված է բանկի ուսումնասիրության մեջ։

Նշվում է, որ Հյուսիս-Հարավ միջանցքը կարող է մեծ նշանակություն ունենալ Հայաստանի Հանրապետության՝ արտաքին շուկաների հետ տրանսպորտային կապերի զարգացման համար։

««Հյուսիս-Հարավ» ճանապարհային միջանցքը, որը շինարարության վերջնական փուլում է և պետք է կապի Հայաստանի Հանրապետությունը Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ, կարող է համալրվել Քվեշեթի-Կոբի նոր՝ 23 կիլոմետրանոց հատվածով, որից 10 կմ-ն Վրաստանի տարածքով անցնող թունելն է։ Այն նոր հեռանկարներ կբացի Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի և կապի հնարավորությունների զարգացման, հայկական ապրանքների արտաքին շուկաներ մուտքի համար։ Հայաստանը կարող է դառնալ կարևոր տարանցիկ հանգույց Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքին միանալու արդյունքում։ Հնդկաստանն ու Իրանը ակտիվորեն աջակցում են այս նախաձեռնությանը։ Այս տարվա մարտին Իրանում Հնդկաստանի դեսպանն ասել էր, որ Հայաստանի միացումը Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքին կարող է իրականացվել Իրանի Չաբահար նավահանգստի միջոցով»,- նշվում  է հետազոտության մեջ։

Ըստ ուսումնասիրության, Հայաստանի տարածքով տրանսպորտային միջանցքի գործարկումը ռազմավարական նշանակություն ունի Իրանի և Հնդկաստանի համար։ Իրանը կկարողանա դիվերսիֆիկացնել Ռուսաստան և Եվրոպա ապրանքների արտահանման ուղիները։ Այս պահին Իրանի և Ռուսաստանի միջև հիմնական առևտուրն իրականացվում է Ադրբեջանի տարածքով, մինչդեռ իրանական ապրանքները Եվրոպա առաքվում են Թուրքիայի տարածքով։

Ամբողջական ուսումնասիրությունը՝ այստեղ։

ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը սահմանեց «Վեոլիա Ջուր» ՓԲԸ-ի կողմից բաժանորդներին խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման) ծառայությունների մատուցման սակագները: 2022 թվականի համար սոցիալապես անապահով բաժանորդների համար սակագինը կմնա անփոփոխ՝ 180 դրամ, իսկ մյուս բաժանորդների համար՝ 200,47 դրամ:

Հիշեցնենք, որ 2021 թվականի օգոստոսի 9-ին «Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը Հանձնաժողով է ներկայացրել խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման) ծառայությունների մատուցման 2022 թվականի սակագների վերանայման (ճշգրտման) հայտ: Հանձնաժողովը ծառայությունների սակագների հաշվարկներում ներառվող մանրածախ ջրամատակարարման փաստացի ծավալների ճշգրտման նպատակով Հայաստանի Հանրապետության ջրային կոմիտեի, «Վեոլիա Ջուր» ընկերության և սպառողների շահերը պաշտպանող հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ 2021 թվականի սեպտեմբերի 1-ից մինչև նոյեմբերի 1-ը նախաձեռնել էր մոնիթորինգ, որի արդյունքում հաշվարկված լրացուցիչ մանրածախ ջրամատակարարման ծավալը կազմել է 2 137 566 խորանարդ մետր։ 

Զուգահեռաբար՝ սոցիալապես անապահով համարվող ընտանիքների համար հնարավորինս նվազ սակագներ սահմանելու նպատակով ընդունվել է ՀՀ կառավարության 2021 թվականի նոյեմբերի 18-ի №1880-Ն որոշումը: Վարձակալության պայմանագրի մնացած 10 տարիների ընթացքում խմելու ջրի մատակարարման և ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման) ծառայությունների մատուցման սակագների կտրուկ տատանումները չեզոքացնելու և սպառողների համար հնարավորինս կայուն սակագնային քաղաքականություն ապահովելու նպատակով «Վեոլիա Օ-Կոմպանի Ժեներալ Դեզ Օ», «Վեոլիա Ջուր» ընկերությունների և ՀՀ կառավարության (ի դեմս Ջրային կոմիտեի) միջև 2021 թվականի նոյեմբերի 10-ին ստորագրվել է №24 համաձայնագիրը, որի հիման վրա համապատասխան փոփոխություններ են կատարվել «Վեոլիա Ջուր» ընկերության լիցենզիայի պայմաններում։Նոր սակագները կգործեն 2022 թվականի հունվարի 1-ից:

Սյունիքի մարզի Իշխանասար գյուղի վարչական ղեկավար Մարատ Պետրոսյանը NEWS.am-ի հետ զրույցում չի հաստատում, որ Իշխանասարի հատվածից ադրբեջանական զորքը հետ է քաշվել։

Նա ասաց, որ Սյունիքում նոյեմբերի 16-ին տեղի ունեցած ռազմական գործողություններից հետո ադրբեջանցի զինծառայող չի տեսել։

«Մեր գյուղի հովիվները դաշտերից գալիս, ասում են, որ այնտեղ թուրք չկա։ Հիմա այնտեղ շատ ցուրտ է, չգիտեմ՝ ինչքան են գնացել, ինչքան են մնացել։  Չեն երեւում այդ մարդիկ։ Տեխնիկան էլ չի երեւում, ոչինչ չի երեւում»,- ասաց նա։

Ավելի վաղ գյուղապետը factor.am-ին ասել էր, որ ադրբեջանական զինուժի ներկայացուցիչները հետ են քաշվել մինչեւ այն տարածք, որտեղով մինչ այդ անցնում էր Խորհրդային Ադրբեջանի սահմանը։

Նշենք, որ լրատվամիջոցների հետ զրույցում Սիսիանի համայնքապետի պաշտոնակատար Արմեն Հակոբջանյանն ասել է, որ երեկվա դրությամբ ադրբեջանական զորքերը հետ չեն քաշվ

Սյունիքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի Գորիսի նստավայրում Գորիսի քաղաքապետ Առուշ Առուշանյանի և մյուսների գործով դատական նիստի ժամանակ Քարահունջ համայնքի ղեկավար Լուսինե Ավետյանը հրաժարվեց Առուշ Առուշանյանի դեմ տված մեղադրական բնույթի ցուցմունքից:

Նա նշեց, որ Առուշանյանը ընդունել է բնակիչներին, լսել նրանց սոցիալական խնդիրների մասին, դրա հիման վրա օգնություն հատկացնելու մասին որոշում կայացրել. «Բազմաթիվ անգամ Առուշանյանը նույն բնակիչներին օգնել է և դա դիտել ընտրակաշառք անընդունելի է, զղջում եմ, որ սուտ ցուցմունք եմ տվել Առուշանյանի դեմ»,- նշել է Լուսինե Ավետյանը։

Նա պատմեց, որ հոգեբանորեն ճնշված է եղել Աբովյան քրեակատարողականում՝ ունենալով մի շարք հիվանդություններ, ստիպված է եղել նման ցուցմունք տալ։ Ավետյանի խոսքով, իրեն որեւէ մեկը չի ճնշել այդպիսի ցուցմունք տալու համար։

Ավետյանը նշեց, որ իր ղեկավարած գյուղի բնակիչների նկատմամբ նույնպես ճնշում է եղել, որ հայտարարեն, թե Առուշանյանն իրենց ընտրակաշառք է տվել։

Ավետյանի խոսքով, ինքը սատարել է «Հայաստան» դաշինքին և իրականացրել է քարոզարշավ՝ օրենքի տառին համապատասխան։

Ամբաստանյալը պատասխանեց միայն պաշտպանական կողմի հարցադրումներին, կտրականապես հրաժարվեց պատասխանել դատախազի հարցերին։

«Ռազմինֆո» մասնագիտացված կայքի համակարգող Կարեն Վրթանեսյանը հայտնում է, որ Ֆեյսբուքը՝ ադրբեջանցիների պատճառով սկսել է համատարած ջնջել Մոնթեի նկարները և արգելափակել այն հրապարակողների պրոֆիլները։ Ադրբեջանցիներին հաջողվել է համոզել ՖԲ-ի մոդերատորներին, թե Մոնթեն իբր «վտանգավոր անձ է» և իր նկարը ահաբեկչության քարոզչություն է։

«Վստահ եմ հիշում եք, թե 2018-ի ապրիլին Նիկոլի թեթև քերծվածքի բինտով ինչպիսի քարոզչական արշավ սարքեցին՝ համեմատելով նրան Մոնթեի հետ։

3 տարի անց Ֆեյսբուքը՝ ադրբեջանցիների ինչ-ինչ մուտիլովկաների պատճառով սկսել է համատարած ջնջել Մոնթեի նկարները և արգելափակել այն հրապարակողների պրոֆիլները։ Ադրբեջանցիներին հաջողվել է համոզել ՖԲ-ի մոդերատորներին, թե Մոնթեն իբր «վտանգավոր անձ է» և իր նկարը ահաբեկչության քարոզչություն է։

Հարցեր են առաջանում։

Հարց Ա. ի՞նչ են անում Հայաստանի Հանրապետության պետական կառույցներն այս իրավիճակը շտկելու համար։ ԱԳՆ-ն ա, ԲՏ նախարարություն ա, ՊՈԱԿ ա… Նիկոլական իշխանություններին Մոնթեն այլևս հետաքրքիր չէ՞, գուցե նույնիսկ ուրա՞խ են, որ Մոնթեի անունն ու արածը հնարավորինս արագ մոռացության մատնվեն։

Հարց Բ. Հայաստանում ՀԿ-ական մի դուքյան կա, որը զբաղված է ՖԲ-ում հայաստանյան օգտատերների գրառումների գրաքննությամբ։ Եթե ՖԲ-ն այսուհետ Մոնթեին «վտանգավոր անձ է» համարում, դուք էլ եք պարտավոր այդ կանոնին ենթարկվել և նշանակում է Մոնթեի մասին գրած մարդկանց պիտի սկսեք արգելափակել ու գրառումները ջնջել։ Եթե այո, ասե՛ք, իմանանք։ Եթե ոչ, ապա ի՞նչ եք անում, որ իրավիճակը շտկեք և այս խայտառակությանը վերջ դնեք։ 

Մարդիկ և էջեր, որոնք արգելափակման կամ այլ սահմանափակումների տակ են հայտնվել վերջին օրերին Մոնթեի նկար դնելու, Մոնթեի մասին գրելու համար՝ Razm.Info, Վարուժան Գեղամյան, Ալեն Ղուլյան»։

Շուրջ մեկ տարի և երեք ամիս անհետ կորած համարվող Ցորի Դ-20 դիվիզոնի տղաների աճյունները գտնվել են։ Ինը զինծառայողների հոգեհանգիստը տեղի է ունենալու դեկտեմբերի երկուսին՝ զինվորական արարողակարգով։ Տեղեկութունը «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտնեց զինծառայողի հարազատը։

«Ցորի զորամասի Դ-20 հրետանային դիվիզոնի տղաների հոգեհանգստի արարողություն տեղի կունենա Ս․Թ-ի դեկտեմբերի երկուսի ժամը 16։30-ին, Երևանի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ մայր եկեղեցում։ Ծնողների խնդրանքով, ծաղկեպսակների համար նախատեսված գումարները կարող են փոխանցել Տեր Բարդուղիմեոս քահանա Հակոբյանին՝ անհետ կորած զինծառայողների ուխտագնացությունների կազմակերպման նպտակով (բանկային հաշվեհամար՝ 163548011010, Վարուժան Հակոբյան)»,- հայտնեց զինծառայողի հարազատը։

Ավելի վաղ, «Փաստինֆո»-ն անդրադարձել էր հրետանային դիվիզիոնի
զինծառայողների անհետ կորելու փաստին։ Սույն թվականի նոյեմբերի երկուսին
Ադրբեջանը հայկական կողմին փոխանցեց զինծառայողների աճյուններ։

ԱՀ Մարտունու շրջանի Կարմիր շուկա համայնքի խաչմերուկում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի ուղեկցությամբ, երկար բանակցություններից հետո ադրբեջանական կողմը հայկական կողմին է փոխանցել արցախյան 3-րդ պատերազմի ընթացքում զոհված և անհետ կորած համարվող 11 հոգու աճյուն: Նրանց ինքնությունը հաստատվեց դատաբժշկական փորձաքննությունից հետո՝ նրանք ցորի հրետանավորներն էին։

Նրանցից 9-ին՝ Ազատյան Դավիթ Լևոնի, Անտոնյան Հայկ Հովհաննեսի, Դանիելյան Կարեն Բորիկի, Միքայելյան Արտակ Ջիվանի, Օհանյան Նարեկ Արմենի, Պապյան Վահե Արթուրի, Պապիկյան Հայկ Մհերի, Պողոսյան Ռուբեն Արսենի, Պողոսյան Սամվել Ստեփանի, կհուղարկավորեն դեկտեմբերի երկուսին։

Գաղտնի պահվող փաստաթուղթը չի կարող միայն հանձնաժողով ստեղծելուն վերաբերել: Այս մասին Հանրապետության հրապարակում «Ազատագրական շարժման» հրավիրած հանրահավաքի ժամանակ ունեցած ելույթում հայտարարեց ԵՊՀ դասախոս, «5165 շարժում» կուսակցության անդամ Մենուա Սողոմոնյանը՝ անդրադառնալով ենթադրվող հայ-ռուս-ադրբեջանական եռակողմ նոր փաստաթղթի բովանդակությանը եւ դրա ենթադրվող վտանգներին:

«Վեցերորդ օրն է՝ պահանջում ենք Նիկոլ Փաշինյանից բացահայտել Ադրբեջանի հետ սահմանազատման եւ սահմանագծման մասին այդ գաղտնի պահվող փաստաթուղթը, ԱԺ-ից ու ՀՀ նախագահից՝ իրենց սահմանադրաիրավական լիազորությունները գործադրել այդ բովանդակությունը բացահայտելու համար: Փաշինյանն ասել էր, որ դա միայն հանձնաժողով ստեղծելու մասին փաստաթուղթ է, բայց պարզից էլ պարզ է, որ այն չի կարող միայն դրան վերաբերել, ամիսներ շարունակ պրոցեսը տեւի, եւ արդեն չորրորդ փաստաթուղթը միայն հանձնաժողովի մասին լինի: Պարզից էլ պարզ է, որ փաստաթուղթն այն հանձնաժողովի աշխատանքների հիմքում ընկած քարտեզների, սկզբունքների, կարմիր գծերի մասին է, թե ինչ է պատրաստ զիջելու կամ, գուցե, պատրաստ չէ զիջելու Փաշինյանը, ինչը մինչ այժմ գաղտնի է պահվում:

Մենք գործ ունենք մի մարդու հետ, որը ՀՀ տարածքի հետ վարվում է որպես սեփական բոստանի, մասնավոր սեփականության՝ ում՝ ինչքան պետք է, տալիս է, զիջում է: Ուզում եմ հիշեցնել Սանասարից ու Կովսականից մեր զորքերը բանավոր պայմանավորվածությամբ հետ քաշելու մասին, այն դեպքում, երբ եռակողմ փաստաթղթով զորքերը պետք է մնային այնտեղ, որտեղ կանգնել էին: Բայց նա զորքերն այն աստիճան հետ քաշեց, որ Գորիս-Կապան ճանապարհի որոշ հատվածներ թշնամու ձեռքում հայտնվեցին: Պետք է նա դիմադրություն կազմակերպեր, եւ փաստաթղթի երաշխավորին օգնության կանչեր՝ որպես վկա, բայց դա չի արել: Այս մարդը Սահմանադրության հետ խաղալիքի պես է վարվում՝ եթե գրված է, որ ՀՀ տարածքի ցանկացած փոփոխություն Սահմանադրությամբ է լուծվում, իսկ նա առանց սահմանադրաիրավական ընթացակարգերի առատորեն տարածքներ է զիջում ու նվիրում»,- հայտարարեց Սողոմոնյանը:

Նախաձեռնող խմբի անդամները կոչ են անում քաղաքացիներին միանալ շարժմանը՝ մի կողմ դնելով քաղաքական տարաձայնությունները, մոտեցումների տարբերություններն ու անձնական ճաշակները, որպեսզի հնարավոր լինի պայքարն իր նպատակին հասցնել:

«Ազատագրական շարժում»-ը երեք հիմնական պահանջ է ներկայացրել ՀՀ իշխանությանը.

1. Կանխել սահմանագծման և սահմանազատման հակահայկական ծրագիրը` այդ թվում պահանջելով հրապարակել ստորագրման ներկայացված փաստաթղթերը,

2. Թույլ չտալ միջանցք տրամադրել թշնամուն,

3. Պահանջել, որ Հայաստանի իշխանությունները լիարժեք զինեն առաջնագիծը և պաշտպանեն ՀՀ տարածքային  ամբողջականությունը»,- նշված է հաղորդագրությունում:

Ինտերներտ կապը Հայաստանում թույլ է, քանի որ ռուսական Լիպեցկ քաղաքի շրջանում մալուխը պոկվել է։ Տեղեկությունը Sputnik Արմենիային հայտնեց ինտերնետի հարցերով փորձագետ, «Հայաստանի Ինտերնետ հանրություն» ՀԿ փոխնախագահ Գրիգոր Սաղիյանը։Բանն այն է, որ Հայաստանում համացանցի օգտատերերը նոյեմբերի 26-ի վաղ առավոտից բողոքում են դանդաղ ինտերնետից։ Տեղական մատակարարները պատասխանում են, որ իրենց մոտ խափանումներ չեն գրանցվել, սակայն ինտերնետի որակը չի բարելավվում։«Ինտերնետը երկու ճանապարհով է Հայաստան հասնում՝ Վրաստանի տարածքով Վառնայից ու Գերմանիայից, իսկ երկրորդը՝ Նովոռոսիյսկից։ Լիպեցկում արդեն 4 ժամ է խափանում է, ու ամբողջ ծանրաբեռնվածությունը Caucasus Online — ի (Վրաստանից Բուլղարիայի ուղղությամբ Սև ծովի հատակով ընթացող օպտիկական մալուխի օպերատոր) վրա է ընկել», -ասաց փորձագետը։

Հենց այդ թերությամբ էլ նա բացատրեց ինտերնետի դանդաղությունը, սակայն, նրա խոսքով, շուտով մալուխը կվերանորոգվի, և Հայաստանը կրկին երկու ճանապարհով կմիանա համացանցին։Նշենք, որ Վրացական Caucasus Online ընկերությունը Վրաստանից Բուլղարիայի ուղղությամբ Սև ծովի հատակով գնացող օպտիկական մալուխի օպերատորն է։ Սա Եվրոպայի ու Հարավային Կովկասի միջև ինտերնետի տրաֆիկի խոշորագույն ալիքն է: Ընկերության գլխավոր բաժնետերերը վրացի ներդրողներ են, որոնց մի մասը գրանցված է Եվրոպայում։ Սակայն օգոստոսի 8-ին Վրաստանի խորհրդարանն ինտերնետ կապի մայրուղային ալիքի բաժնետոմսերի 49 տոկոսը վաճառել է ադրբեջանցի գործարար Նասիմ Հասանովին։