Թերթի հավստի աղբյուրների մատուցմամբ, այս շաբաթավերջին կամ հաջորդ շաբաթ իշխանական կոալիցիայի նիստ է տեղի ունենալու, որտեղ ԲՀԿ-ն հայտարարելու է կոալիցիան լքելու իր որոշման մասին։ Այդ քայլի համար պատճառ է դարձել ՀՀ և ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսյանի՝ իր և Ռոբերտ Քոչարյանի միջև վերջնականապես կողմնորոշվելու հարցում ԲՀԿ-ին ներկայացրած վերջնագիրը։ Հիշեցնենք, որ ՀՀԿ-ում առանձնապես մեծ ջանքեր չեն գործադրում՝ հերքելու համար ՀՀԿ-ԲՀԿ հնարավոր ապահարզանի մասին տեղեկությունները։ Հիշեցնենք, որ հինգշաբթի օրը տեղի է ունենալու ՀՀԿ գործադիր մարմնի նիստը, որի ընթացքում, ըստ ամենայնի, քննարկվելու է հենց իշխող կոալիցիայի ճակատագիրը։

Իր հոր մահվան մեկ տարվա արարողությունների կապակցությամբ Գերմանիայից Հայաստան է վերադարձել Խաչատուր Սուքիասյանը, որը նախօրեին մի խմբի ուղեկցությամբ շրջում էր Երևանի փողոցներում։ Հյուսիսային պողոտայով քայլող Սուքիասյանը մի քանի մետրը մեկ կանգնում էր ու զննում շենքերը՝ կարծես արձանագրելիս լիներ, թե ինչ է փոխվել իր բացակայության ընթացքում։ Նրան ամեն քայլափոխի կանգնեցնում էին անցորդները, ողջագուրվում, բարի գալուստի խոսքեր ասում, ուրախանում, որ վերադարձել է։

Հատուկ քննչական ծառայությունը դիմել է Կենտրոն և Նորք–Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան՝ ճանապարհային ոստիկանության նախկին պետ Մարգար Օհանյանի խափանման միջոց կալանքը ևս երկու ամսով երկարաձգելու միջնորդությամբ։ Վերջինս մեղադրվում է պաշտոնեական դիրքի չարաշահման և գույքի առանձնապես խոշոր չափերով հափշտակություն կատարելու մեջ և անազատության մեջ է օգոստոսի 30–ից։

Այսօր մի շարք լրատվամիջաոցներ և հեռուստաընկերությունների ղեկավարներ հանդես են գալու հայտարարությամբ` Սահմանադրական դատարան դիմելու և զրպարտության և վիրավորանքի հոդվածների ապաքրեականացումը հակասահմանադրական ճանաչելու գործընթացի հետ: Խմբագիրների կոչը ավելի շուտ ուղղված է լինելու Սահմանադրական դատարանին, այն է` մինչև նրա կողմից վերջնական որոշման կայացումը, միջոցներ գործադրել Քաղաքացիական օրենսգրքի վիճարկվող հոդվածի գործնական կիրառումը կասեցնելու նպատակով: Խմբագիրները պատրաստ են պատկան մարմիններին ներկայացնել իրավիճակի հաղթահարման կոնկրետ առաջարկներ:

Ըստ ամենայնի` առաջիկայում հանրային շրջանակներում կրկին հրատապ կամ առաջնային է դառնալու այն հարցը, թե արդյո՞ք խաղ է ներիշխանական ճամբարում առկա հակասությունը՝ ՀՀԿ-ի և ԲՀԿ-ի միջև: Իսկ որ հակասությունը հասունանում է, և այն առաջիկայում կարող է վերածվել անգամ կոալիցիայի պառակտման, թերևս բավական շոշափելի և նաև հավանական է:

Հենց միայն այն, որ Հայաստանում այլևս ակնհայտորեն խախտվում են ընթացիկ տարվա փետրվարի 17-ին ստորագրված կոալիցիոն հուշագրի դրույթները, և ՀՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն հայտարարում են միմյանց հետ մրցակցելու մասին, վկայում է, որ իշխանական ճամբարում կատարվում են լուրջ գործընթացներ, որոնք միտված են առաջիկա ընտրական փուլի նախապատրաստությանը: Եվ հարցն այստեղ լինելու է այն, թե անհամաձայնություն կամ մրցակցություն խաղալն այդ կուսակցությունների համատեղ նախապատրաստության ծրագրի մա՞ս է, թե՞, այդուհանդերձ, ՀՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն իսկապես ինչ-որ բան չեն կարողանում կիսել կամ ինչ-որ բանի շուրջ պայմանավորվել:

Այս հարցը՝ խաղ թե իրականություն, կա 2006 թվականից, երբ ստեղծվեց ԲՀԿ-ն և սկսեց հայտարարել ՀՀԿ-ից ավելի մեծ կուսակցական թիվ ունենալու մասին: Բայց հետո ԲՀԿ-ն ընդամենը մի քանի մանդատ ստացավ և ՀՀԿ-ի գթառատության շնորհիվ կազմեց կոալիցիայի մաս: Ստացվեց, որ նախընտրական հատվածում նրա սուր հակադրությունը թատրոն էր: Իրականում մենք, թերևս, շտապում ենք՝ այդպիսի եզրակացություններ անելով: Եթե ԲՀԿ-ն, ասենք, 2006 թվականի ընտրությանը ՀՀԿ-ի հետ կոշտ մրցակցում էր նախընտրական հատվածում, իսկ հետո մաս կազմեց կոալիցիային՝ առանց որևէ բողոքի, դա դեռ չի նշանակում, որ նախընտրական թեժ հակադրությունը նրանց բեմադրած թատրոնն էր: Մինչ այդ, իհարկե, հենց սկզբից պետք է արձանագրել, որ Հայաստանի իշխանության մեջ որքան էլ սուր լինեն անհամաձայնություններն ու մրցակցությունը, միևնույն է, դրանք չեն վերածվի վերջնական և կոշտ առճակատման:

Դա բացառվում է, և կարող է լինել միայն տոտալ քաղաքացիական պատերազմի դեպքում, ինչը Հայաստանում չեն հանդուրժի առաջին հերթին համաշխարհային քաղաքականության հզոր կենտրոնները՝ Մոսկվան, Փարիզ-Բրյուսելն ու Վաշինգտոնը: Իսկ մնացյալ դեպքերում, ներիշխանական հակադրությունը կրելու է փուլային բնույթ, երբ կողմերը կվիճեն, բայց մոտենալով վեճի կրիտիկական կետին, կսթափվեն ու կգան նոր պայմանավորվածության՝ «համատեղ հանցանքի» սկզբունքի վրա ձևավորված համակարգը ճակատագրորեն չվտանգելու համար: Սակայն, ամեն մի նոր, ամեն մի հերթական փուլում, կողմերը վեճից հետո առավել դժվար են պայմանավորվելու, և այդ պայմանավորվածությունն առավել կարճ է տևելու, առավել դժվար է լինելու պահել:

Դրա վկայությունը հենց այն է, որ եթե Հայաստանի իշխանության առաջին կոալիցիոն համաձայնությունը տևեց երեք տարի՝ 2003-2006 թվականները, ապա երկրորդը տևեց արդեն մոտ մեկ տարի՝ 2007-2008-ը, քանի որ ՀՅԴ-ն երկրորդ անգամ կոալիցիա կազմելիս հայտարարեց, որ դա անում է մեկ տարվա համար՝ մինչև նախագահի ընտրություն: Իսկ հիմա էլ մենք տեսնում ենք, թե ինչպես շատ կարճ է տևում ընթացիկ տարվա փետրվարի 17-ի նոր պայմանավորվածության հարգումը կամ պահպանումը:

Բելգիայում Հայաստանի դեսպանության նախկին երկրորդ քարտուղար Մուշեղ Մկրտչյանը, որի պաշտոնավարման ժամկետը լրացել է այս տարվա հուլիսին, Հայաստան չվերադառնալու պատրվակով որոշել է «թունդ ընդդիմադիր» խաղալ Բելգիայի իշխանությունների աչքին` վերջիններիցս քաղաքական ապաստան ստանալու ակնկալիքով: Մուշեղը հայ մեծ դերասան Մհեր Մկրչյանի եղբոր` կինոռեժիսոր Ալբերտ Մկրտչյանի որդին է:

Հոկտեմբերի 15-ի գիշերը կրակոցներ են հնչել ԿԸՀ շենքի մոտ: Կրակողը եղել է ոստիկանության ծառայող, որը որսորդական հրացանից կրակ է բացել Գևորգ Քոչար փողոցում վիճաբանող երիտասարդների ուղղությամբ: Ոստիկանությունից երեկ թերթի այս տեղեկությունը հաստատել են: Ասել են, որ դեպքը տեղի է ունեցել ժամը 2.30-ի սահմաններում. նշված ժամին, նշված վայրում վիճաբանություն է եղել, հնչել են կրակոցներ, ավելի ուշ դեպքի վայրում պարկուճներ են հայտնաբերվել: Կրակ բացած ոստիկանը, որի անձնական տվյալները գաղտնի են պահվում, դեպքի մասին զեկուցագիր է ներկայացրել, որում նշել է, որ իրեն պատկանող որսորդական հրացանից կրակել է երիտասարդների ուղղությամբ` նրանց վեճը դադարացնելու նպատակով: Տեղի ունեցածի վերաբերյալ այժմ քննություն է ընթանում, հրացանն առգրավված է, նշանակվել է դատաձգաբանական փորձաքննություն:

Թերթը գրում է, որ պաշտպանության նախարարի տեղակալ Վլադիմիր Գասպարյանը շաբաթ օրը բավականին ուշագրավ մի հայտարարություն է արել` խոսելով բանակում տեղի ունեցող միջադեպերի շուրջ բարձրացող աղմուկից:

«Մի քանի օր առաջ այդ խմբերից մեկի հայտարարությունն են կարդում թերթերում, որտեղ պահանջում են այս, այս, այս տեղեկությունները` կապված հազարավոր զինծառայողների հետ: Սիրելիներս, իսկ ձեր պատվիրատուները էլ ինչ հանձնարարություն են ձեզ տվել` իմանալու մեր բանակից, միգուցե ամբողջ ցանկը հրապարակեք եւ հետո ամենախայտաբղետ արտասահմանյան հիմնադրամների մոտ գնաք հերթ կանգնեք»,- ասել է Գասպարյանը:

«Հիշեցնենք, որ «Բանակն իրականում» նախաձեռնող խումբը դիմել է ՀՀ ՊՆախարար Սեյրան Օհանյանին` խնդրելով մի շարք տեղեկություններ:

Եթե ՊՆ հրապարակեր այդ տեղեկությունները տրամադրեր, կլիներ այն, որ հասարակությունը կիմանար, թե ինչքան մեծ թվով առողջ մարդիկ են խուսափել բանակից, եւ` հակառակը, թե ինչպես են ՊՆ հաշվին մարդիկ ուսում առնում ստանում դրսում, ինչից հետո նրանց մի մասը հետո չի շարունակում իր ծառայությունը բանակում, հասարակությունը կիմանար, որ բարձրաստիճան պաշտոնյաների որդիները հիմնականում բանակում չեն ծառայում, եւ կիմանար` անուն առ անուն: Եվ ամենակարեւորը, հասարակությունը կիմանար, որ բազմաթիվ ՊՆ պաշտոնյաներ, գեներալներ, ինչպես նաեւ իշխանական համակարգի այլ ներկայացուցիչներ հենց իրենք են բանակին մատակարարում սնունդ, դեղորայք, համազգեստ, գրենական պիտույքներ, բայց, բնականաբար, ոչ թե իրենց գրպանից, այլ իրենց բիզնեսը առաջ են տանում հենց բանակի հաշվին: Ո՞վ չգիտի, թե ում արտադրած թթվասերն են ուտում ԼՂՀ ՊՆ զինվորները, կամ ում արտադրած թթուներն են ուտում Հայաստանի բանակի զինվորները»,- գրում է «Չորրորդ ինքնիշխանությունը»:

Որքան էլ ՀՀ զինվորական դատախազ Գևորգ Կոստանյանը հավաստիացնում է, որ բանակում մահվան դեպքերի աճ չի գրանցվել, ավելին` խոստանում է փաստերով ապացուցել, որ բանակում մահվան դեպքերը տարեցտարի նվազում են, այնուամենայնիվ, վերջին չորս օրերի ընթացքում բանակում կատարվածը բոլորովին այլ բան է ցույց տալիս:

Չորս օրերի ընթացքում երեք զինվորի մահ արձանագրվեց` Մատաղիսի զորամասում` 19-ամյա Յուրիկ Ներսիսյանի, Իջևանի զորամասում` 21-ամյա Արամ Մելքոնյանի և 92-ին ծնված Վլադիմիր Ասատրյանի մահվան դեպքերը, երեքն էլ` ինքնասպանության վարկածով:

2011թ. հունիսի 17-ին բանակ զորակոչված ժամկետային զինծառայող 21-ամյա Արամ Աշոտի Մելքոնյանի դին դեռ ծնողներին չեն հանձնել: Դեպքը տեղի է ունեցել հոկտեմբերի 13-ին` ժամը 15:00-ի սահմաններում: Արամ Մելքոնյանի մայրը` Հռիփսիմեն, որդու հետ խոսել է դեպքից հինգ րոպե առաջ: Որդու վերջին խոսքերն են եղել. «Մամ, ձեզ լավ նայեք, Լուիզային (քրոջը) լավ նայի, պապային էլ լավ նայի, որ առողջանա, ասացի` Արամ, խելոք մնա, վաղը կգանք, ու… անջատեց, հինգ րոպե հետո ինքնասպան է եղել»,- պատմեց Արամի մայրը:

Արամ Մելքոնյանը 2011-ին ավարտել է Երևանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի մարքեթինգի բաժինը և մեկնել հայկական բանակ: Այս ամիսների ընթացքում մորը տեղեկացրել է բանակում տիրող վարք ու բարքի, սպայական կազմի անտարբերության, զինվորների մեջ առկա տարաբնույթ վիճաբանությունների մասին: Լինելով կրթված անձնավորություն` բանակում չի հաշտվել հատկապես տգիտության հետ: Մայրը` տիկին Հռիփսիմեն, պատմում է, որ երբ մի անգամ Արամն օգտագործել է «մարտկոց» բառը, զինվորները չեն հասկացել: Տղան հաճախ է ձանձրացել բանակում, անգամ գիրք չի եղել ընթերցելու, քանի որ գրքի թերթերը բանակում օգտագործում են կարիքները հոգալու համար: Արամ Մելքոնյանը հաճախ է ասել, որ բանակում կարգուկանոն չկա, «բանակ չի, բարդակ ա, բարդակ»: Տիկին Հռիփսիմեն պատմում է, որ տղան կարող էր նաև բանակ չգնալ, սրտանոթային խնդիրներ ուներ, բայց ծնողներն ասել են` դու որոշիր, իսկ նա որոշել է ամեն դեպքում գնալ:

Արամը շատ մաքրասեր էր, բանակի ճաշերը, փնթի վիճակը չէր հանդուրժում, ամեն ինչ ճակատին ասող էր, խորամանկել էլ չգիտեր: Մոր խոսքերով` արդարություն էր ուզում, ազնիվ էր, չափից ավելի, բայց արդեն չէր դիմանում այդ կարգերին:
Քրոջ` Լուիզայի պատմելով` Արամը ե՛ւ ուզում էր գնալ բանակ, ե՛ւ չէր ուզում. «Բարդ բնավորություն ուներ, հոգեպես ճնշված է եղել, իրեն մենակ է զգացել, և որևէ հոգեբան չի եղել, որ նրան օգնի»,- ասաց Լուիզան: Մի անգամ էլ պատմել է, որ իրեն ասել են` «Ախպեր, քեզ չենք հասկանում», այսինքն` այնքան անգրագետ են եղել, որ Արամի բառապաշարը չեն հասկացել:

«Թե ումից էր դժգոհ, անուններ Արամը չէր տալիս, զինվորներից էր ավելի դժգոհ, հիմա ասում են` ընկերուհու հետ է կռվել, այս բոլորը սուտ է: Ինչքան են հասցրել հոգուն, որ նա նման բան է արել»,- ասաց Լուիզան:
Բարեկամները վստահ են, որ հոգեբանական ճնշում գործադրելով են Արամին հասցրել ինքնասպանության:

Արամի տատիկը պահանջում է այդ համակարգում բոլոր պաշտոնյաների հրաժարականները` սկսած նախարարից, նախագահից, մինչև վերջին պաշտոնյան, այլապես հետո էլ չեն կանխվի բանակում նման դեպքերը:
Արամը մահվանից առաջ սրտի մոտ գրել է մոր անունը` Հռիփսիմե և վրան սպիտակ վարդ դրել:

Թերթը գրել է,որ ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը հինգշաբթի ծածուկ այցելել է ՀՀ կառավարություն: «Նա գործադիր է գնացել իր «Ֆոլցվագեն Ֆաետոնով» եւ ներս է մտել շենքի հետեւի՝ ծառայողական ավտոմեքենաների համար նախատեսված մուտքով: Հովսեփյանը սովորաբար գործադիր է գնում ոտքով` կառավարության նիստերին մասնակցելու համար, ներս է մտնում կենտրոնական մուտքից: Արդեն երկար ժամանակ է` գլխավոր դատախազության եւ կառավարության հարաբերությունները սրված են, ու Հովսեփյանը ցուցադրաբար նիստերին չի մասնակցում: Այդ օրը նա կառավարություն է եկել նիստից հետո: Իսկ նիստին մասնակցել է նրա տեղակալը՝ Արամ Թամազյւսնը: Վերջինս և արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը նիստից հետո նույնպես մնացել են շենքում:

Մեր տեղեկություններով, վարչապետի մոտ տեղի է ունեցել «ռազբորկա», որին մասնակցել են Հովսեփյանը, նրա տեղակալը և Թովմասյանը»,- հավելում է թերթը: