Նախօրեին թերթի լրագրողի և ԼՂՀ ԱԳ նախարարության տեղեկատվության վարչության պետ Մարսել Պետրոսյանի միջև տեղի է ունեցել խոսակցություն, որն ավարտվել է ԼՂՀ ինքնիշխան հանրապետության Արտաքին գործերի նախարարության վարչության պետի արած հետևյալ արտահայտությամբ. «Կարի՞ս սիկտիրդ քաշիս»,- կիսաղարաբաղերեն ասել է Հայկական երկրորդ հանրապետության պաշտոնյան։ Ստորև ներկայացվում է խոսակցության սղագրությունը.

Լրագրող – Պարոն Պետրոսյան, ե՞րբ է նշանակվելու ԼՂՀ արտգործնախարար և նշանակվելո՞ւ է արդյոք։

Մարսել Պետրոսյան – Պարտավոր եմ իմանալ, հա՞։ Ոչ ես եմ նշանակողը, ոչ ես եմ առաջադրողը։ Չեմ կարող պատասխանել Ձեր հարցին։

Լրագրող – Կարո՞ղ եք ճշտել։

Մ.Պ. – Ումի՞ց։

Լրագրող – Ես ի՞նչ իմանամ, պարոն Պետրոսյան։

Մ.Պ. – Դե եթե դուք լրագրող եք, գիտեք, թե ընդհանրապես նախարարներին ովքեր են նշանակում, ինչի՞ եք ինձ դիմում բայց։ Եթե մեկ ուրիշ հարցով լինի, խնդիր չկա, բայց էդ հարցին ես չեմ կարող պատասխանել։
Լրագրող – Ընդհանրապես էսպես է. մենք դիմում ենք մամուլի բաժին, այնտեղից ճշտում, մեզ ասում են՝ հնարավո՞ր է այդպիսի պաշտոնի նշանակում, թե ոչ։

Մ.Պ. – Մենք ունենք նախարար ժամանակավոր պաշտոնակատար։

Լրագրող – Դե, կարծում, եմ, իր հետ չեմ կարող խոսել, դրա համար ձեզ հետ եմ խոսում։

Մ.Պ. – Հա, բայց ինքն էլ չի կարող ձեր հարցին պատասխանել, ինքը, ես, մեկ ուրիշը ի՞նչ իմանա, թե իրեն երբ են նշանակելու, նշանակելո՞ւ են արդյոք, թե ոչ։ Ճիշտ հասցեով չեք դիմել, ցավոք սրտի։

Լրագրող – Այսինքն, պետք է դիմեմ նախագահի մամուլի խոսնակի՞ն։

Մ.Պ. – Թեկուզ, բայց ինքն էլ հազիվ թե իմանա, ես ի՞նչ իմանամ, փորձեք։

Լրագրող – Այսպիսի տեղեկություն կար, որ Օլեգ Եսայանին է առաջարկվել ԼՂՀ ԱԳ նախարարի պաշտոնը, և նա մերժել է։ Ճի՞շտ է այս տեղեկությունը, թե՞ ոչ։

Մ.Պ. – Ես նման բաներ չեմ կարող մեկնաբանել, որովհետև ես տեղյակ չեմ։ Դա հարցրեք նրանից, որ իբր թե մերժել ա, ես ի՞նչ իմանամ, մերժել ա, ասել են, չեն ասել։

Լրագրող – Իսկ դուք ընդհանրապես տեղյա՞կ եք արտգործնախարարության աշխատանքին…

Մ.Պ. – Կարի՞ս սիկտիրդ քաշիս։

Ոստիկանությունը երեկ բերման է ենթարկել, իսկ հետո ձերբակալել Հայ ազգային կոնգրեսի ակտիվիստ Վարդգես Գասպարիին, ով մասնակցել է «Բանակն իրականում» նախաձեռնության բողոքի ակցիային, որն իրականացվել է կառավարության շենքի դիմաց: Այդպիսով, Գասպարին, այսպես ասած, երկխոսությունից հետո Հայ ազգային կոնգրեսի երկրորդ ակտիվիստն է, որ ձերբակալված է:

Առաջինը ներկայումս կալանքի տակ գտնվող, դեռևս օգոստոսին ձերբակալված Տիգրան Առաքելյանն է: Իհարկե, ոստիկանությունը Առաքելյանի հետ նաև մի քանի այլ ակտիվիստ երիտասարդների էր ձերբակալել, բայց եռօրյա կալանքի ժամկետը լրանալուց հետո նրանց բաց թողեցին, իսկ Տիգրան Առաքելյանին պահում են մինչ այժմ: Այժմ նրան է միացել նաև Գասպարին: Սակայն Գասպարիի ձերբակալությունը մեկ այլ բանով էլ հատկանշական է: Բանն այն է, որ նա ձերբակալվում է Կոնգրեսի շուրջօրյա հանրահավաքների ակցիայից հետո:

Այսինքն` Կոնգրեսի ակտիվիստի ձերբակալությունը ինչ-որ առումով կարելի է նաև իշխանության արձագանքը, պատասխանը համարել այդ շուրջօրյա ակցիային: Այսինքն` իշխանությունը, փաստորեն, ուզում է ասել, որ շուրջօրյա ութնօրյա հանրահավաքները չեն վախեցրել իրեն, և չնայած սպառնալիքին, որ անհրաժեշտության դեպքում Կոնգրեսը կրկին կդիմի այդ ակցիային, իշխանությունը չի վախենում կոշտ քայլեր անելուց և առիթն օգտագործում է Կոնգրեսի ակտիվիստին ձերբակալելու համար: Սակայն, իհարկե, այդ իմաստով հետաքրքրական է, թե ի՞նչ կանեն եռօրյա ժամկետը լրանալուց հետո` կկալանավորե՞ն Գասպարիին, թե՞ ազատ կարձակեն:

Մյուս կողմից, սակայն, դժվար է իհարկե տեղի ունեցածը միանշանակ իշխանության ուժի ցուցադրում որակելը: Բանն այն է, որ դա կարող է նաև վկայել իշխանության սնանկության մասին, երբ պարզապես ռեսուրս են կուտակում հետագա գործընթացներում ընդդիմությանն անելիք զիջումների համար` գիտակցելով, որ այդ զիջումներն անխուսափելի են լինելու:

Չի բացառվում նաև, որ ձերբակալությունն ընդամենը ոստիկանության կամայականություն է, իսկ բարձրագույն իշխանությունը նրանց պարզապես թույլ է տվել մի երեք օր հագուրդ տալ սեփական փառասիրությանը` փուքսը թողնելու համար, որովհետև ակնհայտ է, որ իշխանական համակարգում, հատկապես ուժային կառույցներում, երկրում առկա ներքաղաքական իրավիճակը և հատկապես ներիշխանական խմորումները` երբ իշխանության մի մասը դուրս է գալիս մյուսի դեմ, ստեղծել են չափազանց լարված իրավիճակ, և Սերժ Սարգսյանի համար այդ իրավիճակը լիցաքաթափելու միակ ելքը թերևս մնում է ուժայիններին ընդդիմադիր ակտիվիստների հանդեպ ազատություն տալը, ինչը սակայն, մյուս կողմից, է՛լ ավելի է լարում իրավիճակը:

«Հրապարակն» անդրադառնալով ՀԳՄ նախագահ Լևոն Անանյանի գործունեությունից դժգոհ մի խումբ գրողների` հավաքներ կազմակերպելու փաստին, որտեղ քննարկվում են Անանյանին պաշտոնից հեռացնելու հարցը, գրում է, որ լուրի տպագրումից հետո ՀԺԿ-ն, որ նախորդ անգամ հավաքի վայր էր տրամադրել, այս անգամ հրաժարվել է:

Մի առիթով պատահմամբ ականատես եղա մի պաշտոնյա անձի և նրանից որոշակի կախվածություն ունեցող պայմանագրային մի զինծառայողի զրույցի, որի ժամանակ վերջինս «շանտաժի» և տղայական մակարդակի խոսակցության միջոցով ուզում էր իր ակնկալիքն իրականացնել` բանակում ավելի բարձր պաշտոններ ստանալու համար: Իհարկե պաշտոնյան այնքան խելացի և համբերատար գտնվեց, որ նրան բացատրեց, որ ինքը հարգում է իր մասնագիտությունը և դիմացինի ակնկալիքը չի կարող իրականություն դարձնել, որովհետև, ի վերջո, պահանջվելիք չափանիշները բարեխղճորեն ու իր հնարավորությունների սահմաններում ապահովել է պետք:

Բայց ինձ, որպես բանակային իրականությունը շատերից քիչ թե շատ ավելի ճանաչող անձի, այնքան զայրացրեց այդ սպայի հայացքն ու պահվածքը, որ եթե հանկարծ նրա մասին մի հոդված գրած լինեի, ու գար խմբագրություն ու հանկարծ այդ տոնով ինձ հետ խոսեր ու ինչ-որ պատասխան պահանջեր` շատ հնարավոր է, որ մի բան տայի գլխին ու մի քանի հատ էլ հայհոյանք ասեի: Որովհետև ես պատկերացնում եմ, որ այդ նույն սպան  ավելի վատ տոնով խոսում է իր ենթակա զինվորների հետ, գուցե նվաստացնում ու ծեծում նրանց, որոնց հետևանքն էլ մահվան դեպքերն են լինում… Եվ դա չի կարող չզայրացնել հասարակությանը, ինձ` հասարակության իրավունքը պաշտպանող լրագրողիս, ով ընտրելով այս  կոնֆլիկտային մասնագիտությունը` կոչված է վեր հանել խնդիրը, գտնել ծնող պատճառը և փորձել լուծել բանակի ու հասարակության միջև առկա կոնֆլիկտը: Բայց այն նույնիսկ պաշտպանության նախարարը չի կարողանում լուծել:

Այս տարվա սեպտեմբերի 24-ին պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը կարգապահական ուղեցույցին կից մի հրաման էր ուղարկել զինված ուժերի բոլոր ստորաբաժանումներին և պարտադրել, որ սպաներն այդ ուղեցույցներն ունենան իրենց գրպաններում, հաճախակի կարդան, որ կարողանան կարգուկանոն հաստատել իրենց լիազորությունների շրջանակներում: Հրամայել էր  այդ ամենը հասցնել ողջ անձնակազմին` սեպտեմբերի 29-ից մինչև հոկտեմբերի 2-ը:

Նախարարը այս ուղեցույցը հղել էր կրկնակի անգամ` ուսումնական տարվա առաջին կիսամյակում հայտարարված «կարգապահական ամրապնդման կիսամյակի» ընթացքում ունեցած հաջողություններից հետո: Դրա անհրաժեշտությունն առաջացել է արդեն երկրորդ կիսամյակում, նախարարի բնորոշմամբ` անցումային շրջանում առաջացած թերությունների, բացթողումների արդյունքում բանակում տեղի ունեցած արտակարգ պատահարներից, հանցագործություններից հետո, որոնք առանձնապես սրել են հասարակության ուշադրությունը և բողոքի ալիք բարձրացրել: Բայց վերջին շրջանում տեղի ունեցած զինվորների մահվան դեպքերը ցույց տվեցին, որ այդ հրամաններից հետո դեպքերը շատանում են: Երևի այդ ցուցումներից զորամասերում որոշ հրամանատարներ կատաղում և ճիշտ հակառակն են անում:

Թերթը գրում է, որ իր տեղեկություններով` նախօրեին, մինչ Աժ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանի Բեռն մեկնելը, նրա աշխատասենյակում հանդիպել եւ առանձնազրույց են ունեցել ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանը, ՀՀ նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Կարեն Կարապետյանը:

«Հայտնի չէ, թե ինչ են խոսել, սակայն Աժ աշխատակիցներն արձանագրել են, որ Ազգային ժողովից հեռանալիս Ծառուկյանի եւ Կարապետյանի տրամադրությունը վատ չի եղել: Ի դեպ, նրանք, ըստ երեւույթին, չեն ցանկացել, որ իրենց շատ մարդ տեսնի, քանի որ նրանց նկատած եւ բարեւած պատգամավորներին թվացել է, թե խուսափում են անգամ բարեւներին պատասխանել»,- գրում է «Հրապարակ»-ը:

Թերթը գրում է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացի կասեցման ջատագովներից էր նաև ԱԳ նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը:

«Այդ հիմա է նա թունդ ընդդիմադիր կեցվածքով բողոքում, թե Սերժ Սարգսյանի` նախաձեռնած ֆուտբոլային դիվանագիտության պատճառով ճանաչման գործընթացը կանգ է առել, իսկ ահա տարիներ առաջ պարոն Օսկանյանը օտարերկրյա բարձրաստիճան պաշտոնյաների մոտ այլ երգ էր երգում: Լավ է` WikiLeaks-ը կա և հրապարակում է ԱՄՆ դիվանագետների գաղտնի գրագրությունը ԱՄՆ Պետքարտուղարությանը, թե չէ չէինք իմանա, որ Վարդան Օսկանյանը տարիներ առաջ պատրաստ էր սահմանի բացման հաջորդ իսկ օրը ինքնաթիռ նստել և հասնել ԱՄՆ` ճանաչման գործընթացը կասեցնելու համար»:

Թերթը գրում է, որ հնարավոր է` մեկ ամիս առաջ ազատման դիմում ներկայացրած Հայաստանի ատոմային էլեկտրակայանի ինժեներատեխնիկական անձնակազմի 158 աշխատակիցները այսօր վերջին անգամ գնան աշխատանքի:

«Մեր տեղեկություններով` ՀՀ էներգետիկայի եւ բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանը երեկ ԱԷԿ գլխավոր տնօրեն Գագիկ Մարկոսյանին հանձնարարել է նրանց ազատման հրամանները ստորագրել: Սա նշանակում է, որ ՀԱԷԿ-ը չի վերագործարկվի եւ պետք է առժամանակ կոնսերվացվի՝ շահագործման համար անհրաժեշտ մասնագետների զգալի մասը հենց դիմում ներկայացրած աշխատակիցներն են: Հիշեցնենք, որ դիմումատուները ՀԱԷԿ-ի տնօրինությունից պահանջել էին վերանայել և բարձրացնել իրենց աշխատավարձերը: Մեր տեղեկություններով` Արմեն Մովսիսյանը խորհրդակցության ժամանակ ասել է, որ ինքը 1 ամսում կլուծի մասնագետների հարցը: ՀԱԷԿ-ի համար մասնագետներ գտնելը ոչ միայն Հայաստանի նման երկրի, այլև զարգացած երկրների համար կարող է շատ բարդ խնդիր լինել: Ամեն դեպքում մասնագետների հարցը լուծելու առաջին նախապայմանը պետք է լինի աշխատավարձերի վերանայումը:

Կարծիքներ կան, սակայն, որ ՀՀ իշխանությունները հակված չեն այս խնդիրը շուտափույթ լուծել: Փորձագետների գնահատմամբ` ՀԱԷԿ-ի շահագործումը դադարեցնելով՝ անհրաժեշտ էլեկտրաէներգիայի պահանջարկը կբավարարեն ջերմային էլեկտրակայանները, որոնք ատոմակայանի գործելու պայմաններում գրեթե պարապուրդի են մատնվում: Այնինչ ՀՀ-ում մեծ ներդրումներ են արվել ՋԷԿ-երի կառուցման ոլորտում ու հիմա այդ ներդրումները հետ բերելու համար անհրաժեշտ է, որ դրանք աշխատեն ամբողջ հզորությամբ, ինչը հնարավոր է միայն ատոմակայանի չաշխատելու պայմաններում: Բանն այն է, որ Հայաստանի էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի մոտ 40 տրկոսը ապահովում է ՀԱԷԿ-ը, 40 տոկոսը բաժին է ընկնում հիդորէլեկտրակայաններին, իսկ ՋԷԿ֊երին լավագույն դեպքում բաժին է հասնում էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի մոտ 20 տոկոսը: ՀԱԷԿ-ի փակվելու դեպքում բացը կլրացնեն ՋԷԿ-երը: