Գիտեք, ես կարծում եմ, որ դիվերսիֆիկացիան կամ բազմավեկտոր քաղաքականությունը ճիշտ բան է. Հետևաբար, Հայաստանի նման երկրներին, որոնք շատ ավելի թույլ են, քան հյուսիսում, արևելքում, արևմուտքում կամ հարավում գտնվող հարևանները, օրինակ՝ Իրանը՝ որպես գլխավոր հարևան, պետք է իրավունք տրվի, լիակատար ազատություն և հնարավորություն տրվի՝ իրականացնելու բազմավեկտոր քաղաքականություն, կնքելու հրադադարի դաշինքներ, զարգացնելու կապերն իր բոլոր հարևանների հետ: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում նշեց ԱՊՀ երկրների և Էներգետիկ հարցերով եվրոպացի փորձագետ Ալեքսանդր Ռարը:

«Սա ապագայում կապահովի Հայաստանի զարգացումը։ Ես չեմ ասում, որ դա տեղի է ունենում, բայց ես խոսում եմ այն վտանգների մասին, որոնք կարող են ի հայտ գալ աշխարհաքաղաքական այս համատեքստում․ եթե Հայաստանը քաղաքական խաղերում սուբյեկտից վերածվի օբյեկտի՝ չունենալով իր ռազմավարական զարգացման ուղին ընտրելու և բազմավեկտոր քաղաքականություն վարելու իրավունք, ապա դա կարող է վտանգավոր լինել ոչ միայն Հայաստանի, այլև Կովկասի այլ պետությունների համար։

Իմ մտավախությունն այն է, որ հակամարտությունների պատճառով, օրինակ՝ Ուկրաինան, միգուցե Արևմուտքի և Չինաստանի միջև հակամարտությունը Թայվանի շուրջ, և առհասարակ աշխարհում մեծ ճգնաժամի պատճառով Կովկասի նման տարածաշրջանները, Հայաստանի նման փոքր պետությունները կարող են ինչ-ինչ աշխարհաքաղաքական գաղափարների և նպատակների համար շահագործվել այլ երկրների, շատ ավելի ուժեղ դերակատարների կողմից։

Դա չպետք է տեղի ունենա, ոչ ոք չպետք է դեմ լինի արդյունավետ համագործակցությանը, ռազմավարական գործընկերությանը, և լավ է, որ ԵՄ-ն ու Հայաստանը մերձենում են։  Սակայն ԵՄ-ն, հուսով եմ, հասկանում է, թե որ երկրների հարևանությամբ է գտնվում Հայաստանը և ինչպիսի կոնֆլիկտներ կարող են ծագել, եթե աշխարհաքաղաքական իրավիճակը վատթարանա»,-ասաց նա:

Ռառը նկատեց, որ նաև շատ լարված իրավիճակ է Ռուսաստանի և Վրաստանի միջև։ «Վրաստանը նույնպես ցանկանում էր դառնալ ՆԱՏՕ-ի անդամ, և այժմ շեղվում է այդ նպատակից, քանի որ գիտակցում է, որ չի կարող դա անել, առնվազն այս պահին։ Այնպես որ, բոլոր այս հարցերը պետք է մտնեն օրակարգ, դրանց մասին պետք է մտածեն բոլոր կողմերը, որոնք շահագրգռված են Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև համագործակցությամբ և ռազմավարական գործընկերությամբ։ Եվ հուսով եմ, որ դա կարվի»,-ընդգծեց քաղաքագետը:

Հարցին, թե որքանո՞վ է ԵՄ-ն պատրաստ կանգնել Հայաստանի կողքին, մինչև ո՞ր կետը, Ռարը պատասխանեց. «Կներեք անմիջականությանս համար, սակայն կարծում եմ ԵՄ-ն Հայաստանով հետաքրքրված է հիմնականում որպես պատվար Կովկասում ռուսական ազդեցության դեմ: Երկրորդ՝ նախկինում՝ տասը տարի առաջ, արդեն ունեցել ենք Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև մերձեցման պատմություն։ Կհիշեք, որ Երևանի և Բրյուսելի միջև շատ արդյունավետ բանակցություններ էին ընթանում։ Այն ժամանակ ասվում էր, որ Հայաստանը կարող է մերձենալ ԵՄ-ի հետ, դառնալ լիիրավ ասոցացված անդամ, գուցե մի գեղեցիկ օր՝ նաև ԵՄ անդամ, սակայն միայն այն դեպքում, եթե լուծի Թուրքիայի հետ ունեցած խնդիրները։

Այն ժամանակ Թուրքիան նույնպես համարվում էր ԵՄ հնարավոր անդամ, իսկ այսօր դա այլևս այդպես չէ։ Այնպես որ, պետք չէ մոռանալ այս շատ կարևոր գործոնի մասին: Ըստ իս՝ Հայաստանը և Հայաստանի ղեկավարները պետք է սա հասկանան, և կարծում եմ՝ հասկանում են, որ երկիրը մեկուսացված է Կովկասում, և պետք է շատ ուշադիր լինեն, որպեսզի հարաբերությունների հարցում այս կամ այն ուղղությամբ չափազանց հեռու չգնան, չօտարվեն իրենց գործընկերներից, ռազմավարական գործընկերներից։

Եվ խոսքը ոչ միայն Ռուսաստանի, այլ շատ առումներով նաև Իրանի մասին է։ Սակայն Հայաստանի համար ամենամեծ խնդիրը կդառնա իրավիճակը, երբ երկիրը, շրջապատված այս բոլոր մեծ տերություններով, կորցնի իր զարգացման ուղին, ինչը շատ տխուր կլինի»,- ընդգծեց քաղաքագետը:

Ստոլտենբերգը Երևանին գուժում է Կիևի, Խարկովի, Օդեսայի ճակատագիրը։

Ֆեյսբուքյան էջում գրել է «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի անդամ Վահե Հովհաննիսյանը․

«Երբ Ստոլտենբերգը Երևանում ասում է «ողջունում եմ Ձեր համերաշխությունը Ուկրաինայի հետ», նկատի ունի, որ ողջունում է մեր և Ուկրաինայի համերաշխ ճակատագրերը։

Բաքվում նա նման բան իրեն թույլ չի տալիս ասել, որովհետև անմիջապես պատասխան կստանար։ Իսկ Երևանին գուժում է Կիևի, Խարկովի, Օդեսսայի ճակատագիրը։

Կա մի ճանապարհ՝ դա թույլ չտալու. պարզապես պետք է տեր կանգնել երկրին։ Մեր երկրին պետք է դեէսկալացիա՝ երկրի սահմաններին և երկրի ներսում»,-գրել է նա։

Հայաստանը իրանցի 8 բանտարկյալի արտահանձնել է Իրանին։ «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ այս մասին հայտնում է իրանական Tasnim գործակալությունը։

Նշվում է, որ իրանցի բանտարկյալները կշարունակեն իրենց պատիժը կրել Իրանում։

Իրանցի ևս մեկ բանտարկյալի էլ արտահանձնել է Ճապոնիան։

«Արտահանձնման գործընթացն իրականացվել է արդարադատության նախարարության և արտաքին գործերի նախարարության համագործակցության արդյունքում՝ Երևանի և Տոկիոյի հետ պայմանավորվածություններին համապատասխան»,-հայտնել է Իրանի արդարադատության նախարարի մարդու իրավունքների և միջազգային հարցերով տեղակալ Ասքար Ջալալիանը։

Իրանի խորհրդարանը հանցագործներին արտահանձնելու մասին օրինագիծը Հայաստանի հետ վավերացրել է 2016 թվականին։

Նշվում է, որ արտասահմանում բանտարկված Իրանի քաղաքացիների մեծամասնությունը դատապարտվել են իրենց ճանապարհորդությունների ընթացքում ապօրինի թմրանյութեր ունենալու համար։

Կոտայքի մարզում տղամարդկանց ընթրիքն ավարտվել է ողբերգությամբ։ Վեճից հետո մահճակալին պառկած տղամարդուն հարվածներ է հասցրել նրա սեղանակիցը՝ սպանելով նրան։

Դեպքը տեղի է ունեցել 2023թ․ հոկտեմբերին։ Մասնավորապես, հոկտեմբերի 10-ին՝ ժամը 19։00-ի սահմաններում, Կոտայքի մարզի երկու բնակիչ, Ծաղկաձորից վերադառնալով Հրազդան, հյուրասենյակում միասին ընթրել են և օղի խմել։ Քիչ անց նրանց է միացել հարևանը, որը զանգահարել է նույն թաղամասում բնակվող՝ 40-ամյա Խ․ Պ․-ին՝ առաջարկելով միանալ իրենց, վերջինս էլ նշված տուն է ժամանել մոտ 30 րոպե անց, նրանց հետ միասին ընթրել և օղի խմել։ Կեսգիշերին հարևանը հեռացել է, իսկ ընթրիքը տեղափոխվել նույն տան միջանցք, քանի որ Վ․ Գ․-ն ցանկացել է քնել հյուրասենյակում։

Դրանից հետո՝ արդեն ուշ գիշերին՝ ժամը 02,00-03,00-ի սահմաններում Ա․ Հ․-ի և 40-ամյա Խ․ Պ․-ի միջև խոսակցություն է եղել, Ա․ Հ․-ն հայհոյել է Խ․ Պ,-ին, ինչն էլ վերածվել է ծեծկռտուքի։ Վիճաբանության ընթացքում 40-ամյա տղամարդը բազմաթիվ հարվածներ է հասցրել Ա․ Հ․-ի դեմքին, ինչի հետևանքով վերջինս ուշաթափվել է, ընկել գետնին։ Հյուրասենյակում քնած Վ․-ն արթնացել է, հետաքրքրվել, թե ինչ է տեղի ունեցել, ապա՝ Ա․ Հ․-ին ուշքի բերելուց հետո տեղափոխել ննջասենյակ՝ պառկեցնելով մահճակալին։ Այդ ընթացքում Ա․ Հ․-ն շարունակել է հայհոյել հյուրին, վերջինս էլ՝ պառկած վիճակում գտնվող Ա․ Հ․-ի դեմքին բռունցքով հարվածներ է հասցրել, ապա՝ ջրի շշով հարվածել ծնոտին՝ պատճառելով հետագայում Ա․ Հ․-ի մահվան պատճառ դարձած փակ գանգուղեղային վնասվածք։

Ա․ Հ․-ին հարվածներ հասցնելուց հետո Խ․ Պ․-ն ջրով մաքրել է ննջասենյակի հատակտ, Ա․ Հ․-ի դեմքին եղած արյունը, ապա՝ թողնելով նրան պառկած վիճակում՝ հեռացել է՝ իր հետ տանելով նշված տանից հավաքած աղբը և շորի կտորը, որով մաքրել էր արյան հետքերը։ Հյուրասենյակում, ըստ քրեական գործի, քնած Վ․ Գ․-ն նույն օրը՝ հոկտեմբերի 11-ին՝ ժամը 07։30-ի սահմաններում դուրս է եկել տանից և գնացել Ծաղկաձոր, մի քանի ժամ անց՝ 10։00-ի սահմաններում վերադառնալով նշված տուն՝ ննջասենյակի մահճակալի վրա հայտնաբերել է Ա․ Հ․-ին՝ մահացած վիճակում։ Դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում 40-ամյա Խ․ Պ․-ին մեղադրանք է ներկայացվել՝ սպանության համար, վերջինս կալանավորվել է։

Քրեական գործն այժմ Կոտայքի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի վարույթում է։

Տավուշի մարզի սահմանամերձ մի քանի համայնքներում մեկնարկած ստորագրահավաքն ընդդեմ ՀՀ կառավարության շարունակական զիջողական քաղաքականության, նախաձեռնել են այդ մարզի սահմանամերձ համայնքների երիտասարդները։ Նրանցից մեկն այսօր ներկա է գտնվել նաեւ Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանի հետ տեղի ունեցած հանդիպմանը։

Երիտասարդը «Փաստինֆո»-ին պատմեց, որ Փաշինյանը իրենց համայնքներում հանդիպում է բնակիչների հետ ու համոզում դեմ չլինել՝ Բաքվի պահանջած հողերը հանձնելուն։

Համայնքի բնակիչներին հետաքրքրող կարևորագույն հարցին՝ գյուղերը հանձնելու վերաբերյալ, Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանել է պատերազմի սպառնալիքով։ Նա նշել է , որ «դիմացից մի քանի հզոր երկրներ միացել են ՀՀ դեմ»։ Երիտասարդ ոսկեպարցին, որը չցանկացավ, որ հրապարակվի իր անունը, Հայաստանի վարչապետը կասկածի տակ է դրել Հայաստանի դիմադողականությունը՝ նման ուժի դեմ։ «Ում էլ հարցնենք, նույնն է պատմելու»,- ասաց մեր զրուցակիցը ու ափսոսանք հայտնեց, որ երկրի վարչապետը կարող է այդպես խոսել, նորից պատերազմով է վախեցնել։

Փաշինյանի այցը չի ազդել ստորագրավահաքի նախաձեռնության վրա. երիտասարդը երաշխավորեց, որ այն շարունակվում է, ինչին միանում բոլոր համայնքներից։

Փաշինյանը տավուշցիներին հայտնել է, որ 4 գյուղերը պետք է անհապաղ հանձնել Ադրբեջանին, այլապես պատերազմ կլինի։ Այս մասին ֆեյսբուքյան էջում գրել է ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանը:

«Ինչպես հայտնի է՝ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր անակնկալ այց է կատարել Տավուշի մարզ:  Ոսկեպար համայնքում տեղի է ունեցել հանդիպում մարզպետի, Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի ղեկավարի և մի քանի գյուղերի վարչական ղեկավարների  ներկայությամբ:

Փաստենք, որ նշված հանդիպմանը ներկա չեն եղել զանգվածային լրատվության ներկայացուցիչները:

Այսինքն՝ Փաշինյանն իր հետ տարած մի տեսախցիկով փորձելու է ստեղծել շինծու տպավորություններ և հերթական անգամ մոլորեցնել հանրությանը:

Հանդիպմանը մասնակից մարդկանց ձեռքից հավաքել են հեռախոսները և այլ իրեր: Այն ացնել է թեժ մթնոլորտում:

Նիկոլ Փաշինյանը հայտնել է, որ 4 գյուղերը պետք է անհապաղ հանձնել Ադրբեջանին, այլապես պատերազմ կլինի, Ադրբեջանը ուժով կվերցնի, իսկ մենք չենք կարող դիմակայել:

Հանդիպման մասնակիցները հարց են ուղղել՝ արդյո՞ք այդ գյուղերի հանձնմամբ Ադրբեջանին չի անցնի նաև միջպետական ճանապարհը, որտե՞ղ են դրա արդյունքում հայտնվելու ադրբեջանցիները, և արդյո՞ք երաշխավորվում է դրանով, որ պատերազմ չի լինի:

Փաշինյանն պատասխանել է՝ չի կարող երաշխավորել, և կարող է ընդամենը հուսալ, որ չի լինի պատերազմ և կփորձի այնպես անել, որ այդ ճանապարհներն անվտանգ կլինեն: Նա նաև հայտնել է, որ Ադրբեջանի հետ նաև Թուրքիան է, և այլ ճար չկա՝ պետք է տանք:

Փաշինյանը կոնկրետ ժամկետներ չի նշել, սակայն մեր տեղեկություններով՝ այցի նպատակը հենց գործողություններն արագացնելն է եղել:

Եվ չնայած որ Փաշինյանն իր հետ նաև մարդիկ է տարել՝ որոշակի մեղմ ֆոն ստեղծելու նպատակով, այդուհանդերձ, գյուղացիները բավականին սուր հարցեր են ուղղել՝ փորձելով հասկանալ, թե, ի վերջո, ադրբեջանցիները որտե՞ղ են կանգ առնելու: Փաշինյանը կրկին իրեն հատուկ մանիպուլացնող ոճով պատասխանել է, որ կաշխատեն այլընտրանքային ճանապարհներ կառուցել և այլն:

Փաստենք, որ սրանով հաստատվում են մեր բոլոր մտահոգությունները. օկուպացիոն ռեժիմի սույն պարագլուխն Ադրբեջանի հետ միասին դուրս է եկել հայ ժողովրդի դեմ և պատերազմի սպառնալիքներով, խաղաղության խոստումներով փուլ առ փուլ հասնելու է նրան, որ մի օր այդ «դեմարկացիան» տեղի ունենա Երևանում»,- գրել է Դանիելյանը:

Վերին Լարսի անցակետի ռուսական ու վրացական կողմերով անցնելու համար շուրջ 600 հայկական բեռնատար է սպասում, «Սպուտնիկ Արմենիա»-ին հայտնել է ՌԴ-ում ՀՀ դեսպանատան մաքսային կցորդ Վահան Հակոբյանը։

Վրաստանից Ռուսաստան և հակառակ ուղղությամբ ճանապարհը բոլոր կցորդիչով և կիսակցորդիչով տրանսպորտային միջոցների համար փակվել է մարտի 18-ին առավոտյան` վատ եղանակի պատճառով։

Ներկա պահին մոտ 300 հայկական բեռնատար սպասում է վրացական կողմում` դեպի Ռուսաստան ճանապարհին, շուրջ այդքան էլ ռուսական կողմում է` դեպի Հայաստան ճանապարհին։

Ռազմավարական ճանապարհը ներկայում միակ ցամաքային ճանապարհն է, որը կապում է Հայաստանը Ռուսաստանի հետ։ Այն պարբերաբար փակվում է վատ եղանակի պատճառով։

Հայաստանի և հայ ժողովրդի դեմ տոտալ պատերազմը նոր թափ է առնում. «Ոչ մի բուհ Երևանում չպետք է լինի», ասում է գործող վարչապետը։
Քայլի հետևում մի´ փնտրեք կրթական կոմպոնենտ և մի´ մտեք սխալ նարատիվով բանավեճի մեջ։ Այստեղ, բացի պետություն քանդելու մոլուցքից կամ հրահանգից, ուրիշ մոտիվացիա չկա։

1915 թ-ին զանգվածային կոտորածները սկսվեցին ժողովրդի գրագետ շերտի ոչնչացմամբ։ Հիմա նույնն է. երկրի մայրաքաղաքում փակում են բուհերը։
Սրանք երեք տարի է՝ Շուռնուխում 20 տուն չեն կարողանում սարքել, ակադեմիական քաղաք սարքո՞ղ են։
Ո՞ր մայրաքաղաքում չկա բուհ, որ Երևանում չպետք է լինի։ Փարիզո՞ւմ չկա, Հռոմո՞ւմ, Մոսկվայո՞ւմ, Լոնդոնո՞ւմ, Վիեննայո՞ւմ… Նրա նախարարները կարող են ձայն չհանել, բայց բուհերի պրոֆեսորադասախոսական կազմերը չեն կարող լռել։ Հասարակությունը չի կարող լռել։
Եթե մայրաքաղաքում բուհ չպետք է լինի՝ իր աուրայով, իր պատմությամբ, իր մշակույթով, բա ուրիշ ի՞նչ լինի, կառավարական դաչանե՞ր։ Սա պետություն քանդելու ծրագիր է։
Վերջին 4-5 իբր բարեփոխումները նույն տրամաբանության մեջ են՝ Սահմանադրության փոփոխություն, էլեկտրոնային դեղատոմսեր, տրանսպորտի գին, եկամուտների համատարած պարտադիր հայտարարագրում, «խոպանչիների հարկ» և այլն։

Այնուամենայնիվ, սա նաև ստեղծում է լուրջ սոցիալական բազա՝ հանրության կոնսոլիդացիայի և չարիքի իշխանությունից ազատվելու համար։ Իշխանությունն ինքը տալիս է իրեն փոխելու սոցիալական հենքը։ Մնում է՝ վերցնել բնական օրակարգը և ճիշտ մենեջմենթով հասնել արդյունքի։
Կոպիտ սխալ է՝ հանրության տարբեր խմբերին կշտամբել, թե «այսքան բան կատարվեց՝ ձայն չհանեցիք», կամ «4 գյուղը տալիս է՝ չեք խոսում, բայց ձեր բուհի համար պայքարում եք»։ Նախ՝ շատ-շատերը հենց այդ նույն խմբերից ձայն հանել են, և եթե չի եղել ճիշտ առաջնորդություն և ձայն հանողների պայքարը գրագետ չի կազմակերպվել, ապա դա չի նշանակում, որ մեղավորն այս մարդիկ են։

Մի խումբ որոշել է քանդել ամեն ինչ. մեր խնդիրն է՝ դա թույլ չտալ և, ի վերջո, այդ խումբը փոխարինել գրագետ իշխանությամբ։
Ասում եմ ամենայն լրջությամբ. առաջիկայում սրանցից կարող եք լսել Մատենադարանի փակման անհրաժեշտության մասին, կհաջորդի Գիտությունների ազգային ակադեմիան. գիտական ոչ մի հիմնարկ Երևանում չպետք է լինի։
Հետո ասելու են՝ Երևանում ոչ մի եկեղեցի չպետք է լինի, մի հեռու տեղ կառուցում ենք «հոգևորական քաղաք»։ Թատրոններ և համերգասրահներ չպետք է լինեն. կառուցում ենք «մշակութային քաղաք»։ Ոչինչ չեն կառուցելու, բայց ինտենսիվ կարող են ամեն ինչ քանդել։

Վահե Հովհաննիսյան
Այլընտրանքային նախագծեր խումբ

Ռուսաստանի Դաշնության Կոմունիստական կուսակցությունից նախագահի թեկնածու Նիկոլայ Խարիտոնովը, պատասխանելով այն հարցին, թե ինչպես պետք է վարվի Ռուսաստանը Հայաստանի նկատմամբ, որը հայտարարել է ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու պատրաստակամության մասին, ասել է, որ պաշտոնական Երևանը պետք է մտածի՝ ուր է պատրաստվում գնալ:

Նա այս մասին ասել է News.ru-ին՝ ընտրատեղամասում նախագահական ընտրություններում քվեարկելուց հետո։

«Նրանք պետք է լավ մտածեն, յոթ անգամ չափեն, մեկ անգամ կտրեն։ Ժամանակին ես ընտրվել եմ Կրասնոդարի երկրամասից, որտեղ կա շատ հզոր, ուժեղ հայկական սփյուռք։ Ասեմ ձեզ, որ Ռուսաստանում ապրող հայկական սփյուռքը հույս ունի և հավատում է, որ Հայաստանի ղեկավարությունը սխալ, և գուցե իր համար ճակատագրական քայլի չի գնա։ Նրանք հույս ունեն, որ Հայաստանի իշխանություններն իմաստուն կվարվեն»,- ասել է նախագահի թեկնածուն:

Ուկրաինան վտանգում է կորցնել ավելի շատ քաղաքացիներ և տարածքներ, եթե չնախաձեռնի խաղաղ բանակցությունների գործընթացը, X սոցիալական ցանցում գրել է միլիարդատեր Իլոն Մասկը։

«Որքան այնտեղ խաղաղություն չլինի, այնքան ավելի վատ կլինի Ուկրաինայի քաղաքացիների համար. ավելի շատ մարդիկ կզոհվեն և ավելի շատ տարածքներ կկորցնեն»,- նշել է նա։

SpaceX-ի սեփականատերը նաև ընդգծել է, որ ուկրաինական զինված ուժերը ուղարկված են «իզուր խրամատներում մեռնելու»։

Մասկը հաճախ է բարձրաձայնում Ուկրաինայի հակամարտության մասին։ Այսպիսով, նա կարծում է, որ Արևմուտքից շարունակվող ֆինանսավորումը և ռազմական գործողությունների երկարաձգումը ոչ մի կերպ չեն օգնում Ուկրաինային։