Հայաստանի կառավարությունն այսօր` նոյեմբերի 10-ին, որոշեց Լոռիի մարզի Ստեփանավան քաղաքի բնակիչ, շարքային պայմանագրային զինծառայող Արտակ Ղաբուզյանի 5 անձից բաղկացած ընտանիքի բնակարանային խնդիրը լուծել 3 սենյականոց բնակարանի հատկացմամբ։

Արտակ Ղաբուզյանը 2010 թ. ԼՂՀ հյուսիս-արեւելյան սահմանում հերթապահության ժամանակ ցուցաբերել է արիություն եւ նախաձեռնողականություն` ոչնչացնելով դիրք ներխուժած հակառակորդի դիվերսանտին։

Նշենք, որ Ա. Ղաբուզյանը ՀՀ նախագահի հրամանագրով պարգեւատրվել է «Արիության», իսկ ԼՂՀ նախագահի հրամանագրով` «Մարտական ծառայության» մեդալներով:

Օրերս հայկական ատոմակայանի 158 աշխատակիցներ դիմում էին ներկայացրել ատոմակայանի տնօրինությանը` խնդրելով բարձրացնել իրենց աշխատավարձը, նշելով, որ հակառակ դեպքում դուրս կգան աշխատանքից: Էներգետիկայի նախարարության մամուլի քարտուղար Լուսինե Հարությունյանը տեղեկացրել էր, որ դիմողների աշխատավարձը 145 — 443 հազար դրամ է` կախված մասնագիտություններից եւ կատարած աշխատանքից. «Շատ է, թե քիչ, դա այլ հարց է, այս պահին որեւէ բան ասել չեմ կարող, հարցը կքննարկվի, ինչ որոշում կկայացվի, մամուլը կտեղեկացվի:

Լրատվամիջոցները վկայակոչելով լավատեղյակ աղբյուրներ գրել էին, որ պլանային վերանորոգման մեջ (Ատոմակայանը սեպտեմբերից գտնվում է պլանային վերանորոգման մեջ, որը պետք է տևի 46 օր) գտնվող Հայկական ատոմակայանի վերագործարկումը վտանգված է, քանի որ ազատման դիմում են  ներկայացրել ՀԱԷԿ-ի այն մասնագետները, առանց որոնց անհնար է ատոմակայանը շահագործել:

Այսօր  պետք է հրապարակեն Էներգետիկայի նախարարի որոշումը` կապված աշխատակիցների հետ: Ըստ նախնական տեղեկության  աշխատավարձը  բարձրացնելու  խնդրով դիմած 158  աշխատակիցներին ազատվել են աշխատանքից:

Սևանի հացի գործարանի երևանում տեղակայված արտադրամասերին տարածքներ է տրամադրել Սամվել Ալեքսանյանը: Նա դա արել է Սևանի հացը տարածելու ու դրանից էլ եկամուտ ունենալու նկատառումով: Դե իսկ Սևանի նախկին հացի գործարանի տնօրեն Աշոտ Ավետիսյանին այլ բան չէր մնում, քան ծվարել «մեծ ախպոր» ապահով թևի տակ: Այսօր նրանց բիզնեսը ծաղկում է բացվում են նորանոր արտադրամասեր:

Երևանյան հացի արտադրամասերում տիրություն է անում Ալեքսանյանի քենին`Նառան, որը աշխատողների` առանց այդ էլ ծանր աշխատանքը էլ ավելի է դառնացնում իր ճորտատիրուհու պահվածքով: Նրա վարմունքը աշխատակիցների նկատմամբ, երևի թե արժե, որ պատկան մարմինների ուշադրությանն արժանանա: Այստեղ ոչ միայն շահագործում են մարդու աշխատանքն, այլև զրկում օրենքով սահմանված ամենատարրական իրավունքներից: Բայց մարդիկ ելք չունեն, ու աշխատում են: Աշխատակիցներին բերում են Սևանից, այդպես ավելի էժան է, քանի որ երևանցիները գրոշներով այդպիսի պայմաններում հաստատ չեն աշխատի:

Բավականին տարօրինակ մի իրողության հանդիպեցինք,երբ «Սթար» սուպերմարկետներից մեկում առաջարկեցին զեղչի քարտ տրամադրել: Զեղչի քարտ ձեռք բերելու համար տված ծրարում հաճախորդներին ներկայացնում է ցուցակ, որտեղ մանրամասն հարցում է անցկացվում սպառողի հետ: Պայմանով` լրացնել բոլոր տվյալները, որը, ըստ նրանց, շատ կարևոր է ծրագրի աշխատանքը ի օգուտ հաճախորդի ճիշտ կազմակերպելու համար: Հակառակ դեպքում «Սթար» քարտը չի ակտիվանա:

Ուսումնասիրելով հարցերը` հայտնաբերեցինք, որ բացի անձնական տվյալներից`անուն, ազգանուն, բնակության հասցե, հեռախոսահամարներ, էլ.փոստ, փորձում են ճշտել սպառողի կարգավիճակը, աշխատանքը, ընտանիքի անդամների քանակը, ծննդյան տարեթվերը, նույնիսկ ընտանի կենդանիների կամ ավտոմեքենայի առկայությունը: Իսկ ամենազավեշտալին վերջին կետն է`ունեն հատուկ դիետա և սովորույթներ կամ ալերգիա: Զեղչի քարտի անունը «Ձեր կյանքի մի մաս» է, որին չգիտես` ինչ իրավունքով փորձում են տեղեկանալ «Սթար» ցանցում:

Ճիշտ է, նրանք նշել են, որ պարտավորվում են պահպանել հաճախորդների տվյալների գաղտնիությունը, սակայն ինչ երաշխիք, որ դրանք իրոք գաղտնի են պահվում կամ չեն օգտագործվում հատուկ նպատակներով: Հետաքրքիր է, մեր ԱԱԾ-ն տեղյա՞կ է, որ նշված ընկերությունը  զբաղվում է ՀՀ քաղաքացիների տվյալների հավաքագրմամբ և արդյո՞ք նման իրավունք ունի ցանկացած առևտրային ընկերություն:

Հ.Գ.Մենք փորձեցինք ճշտել, թե արդյո՞ք նույն սկզբունքով են նաև առաջնորդվում մյուս սուպերմարկետները: Եվ պարզեցինք, որ «Երևան Սիթի»-ում նման բան չկա, պարզապես ներկայացնում ես  անձնագիր, հեռախոսահամար ու 500 դրամ և ստանում զեղչի քարտ: Նույնը` նաև «Էքսպրես» — ում, այստեղ ևս զեղչի քարտը տրվում է հեռախոսահամարը և անուն ազգանունը լրացնելուց հետո: «ՍԱՍ» –ում էլ անձնագրի պատճեն պահանջեցին:

France Telecom Orange խմբի նախագահ և գլխավոր տնօրեն Ստեֆան Ռիշարը՝ Orange Armenia-ի գլխավոր խանութում Ֆրանս–հայկական գործարար ակումբի (ՖՀԳԱ) անդամների և Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլա Սարկոզիի գլխավորած պատվիրակության կազմում Երևան ժամանած պաշտոնյաների հանդիպում–նախաճաշի ժամանակ հայտարարեց. « Որ Orange Armenia-ն արկածի և փորձառության արտահայտում է, որովհետև ընկերությունում հավաքվածները զրոյից են սկսել դրա կառուցումը։ Ներկայումս ընկերությունում աշխատում է մոտ 1000 մարդ, նրանց միջին տարիքը 29–ն է և նրանք ունեն բարձր որակավորում, որը բացահայտեցի ընկերության թիմի հետ հանդիպման ընթացքում»:
Ռիշարն ընդգծեց, որ 2009թ.–ի նոյեմբերից Հայաստանում գործող Orange Armenia-ն բջջային կապի երրորդ օպերատորի լիցենզիա ստանալու համար վճարել է 51 մլն դոլար, և բազմամիլիոնանոց ներդրումներով կառուցել է ներկայումս երկրի բնակչության 95%–ին հասանելի 3G + ցանց։ Այժմ ընկերությունը զբաղեցնում է բջջային հեռախոսակապի շուկայի 16%-ը և լայնաշերտ ինտերնետ հասանելության շուկայի 60%-ը՝ ծառայությունների բարձր որակով գրավելով բաժանորդներին:
Խոսվեց նաև այն մասին, որ Orange Armenia-ն Հայաստան է ներմուծել հեռահաղորդակցության օպերատորի գլխավոր–խանութի մշակույթը։ Նման խանութներում մատուցվում են հատուկ ծառայություններ. «Շատ ուրախ և հպարտ ենք Հայաստանի տնտեսության զարգացման գործում մեր ներդրումն ունենալու, երկրի հեռահաղորդակցության շուկա արևմտյան փորձը բերելու համար,-ասաց– Ռիշարը,- «Orange»–ը Հայաստան է բերել բազմաթիվ նորարարություններ, մասնավորապես` լայնաշերտ շարժական ինտերնետը երկրում իրական զարգացում է ստացել ընկերության գործունեության շնորհիվ»։
FT-ի նախագահն իր գոհունակությունը հայտնեց այն առիթով, որ Orange Armenia-ն նորաստեղծ ՖՀԳԱ–ի անդամ է, որի զարգացման մեջ ընկերությունը իր ներդրումն ու մասնակցություն է ունենալու:
Այնուհետև Ռիշարը մասնակցեց նաև Օգյուստ Ռոդենի հեղինակած՝ Երևանի Ֆրանսիայի հրապարակում տեղադրված արձանի բացմանը, որի պաշտոնական արարողությանը մասնակցում էին Հայաստանի և Ֆրանսիայի նախագահներ Սերժ Սարգսյանը և Նիկոլա Սարկոզին։ Արձանը, որը Ֆրանսիայի նվերն է Հայաստանին, ձեռք է բերվել FT Orange-ի աջակցությամբ՝ ի նշան Հայաստանին Orange-ի նվիրվածության:

Թերթ.am–ը և «Տելեմեդիակոնտրոլ» ընկերությանը համատեղ կազմել են «Հայաստանում առավելագույնը դիտված հեռուստաալիքների և հեռուստահաղորդումների» հրապարակման արդյունքները՝ 10 հեռուստաալիքների համար:
Նախորդ շաբաթվա ընթացքում Հայաստանում առավելագույնը դիտված 50 հեռուստահաղորդումները ներկայացվում են ըստ վարկանաշային սանդղակի`
Հ1` 14.44 վարկանիշով առաջին տեղում «Աննա 2» հեռուստասերիալն է:
Արմենիա Թի-Վի` 13.2 վարկանիշով «Դժվար ապրուստ» հեռուստասերիալն է:
Շանթ` 5.7 վարկանիշով «Բանակում 3» հեռուստասերիալն է:
Հ2` 2.6 վարկանիշով «Լավագույններից լավագույնը» հաղորդումն է:
Ա-Թի-Վի` 1.3 վարկանիշով «Կիսաբաց լուսամուտներ» հաղորդումն է:
Կենտրոն` 1.1 վարկանիշով «Она мужчина/ She is the man» հաղորդումն է:

Կրպակների ապամոնտաժման վերաբերյալ ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանը միջանկյալ ամփոփում է տարածել։

«Սույն թվականի մարտի 14-ից մինչև հոկտեմբերի 1-ը ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Կարեն Անդրեասյանը Երևանի տարածքում գտնվող 75 կրպակների սեփականատերերից ստացել է 56 անհատական և 1 կոլետիվ բողոք: Անհատական դիմումների ուսումնասիրության արդյունքում պատկերը հետևյալն է.

• 7 կրպակատերեր ունեն հողի վարձակալության իրավունքը հաստատող հստակ և դեռևս չսպառված ժամկետով փաստաթղթեր: Այս կրպակների ապամոնտաժումն ապօրինի է:

• 15 կրպակատերեր ունեն հողի վարձակալության իրավունքը հաստատող անորոշ ժամկետով փաստաթղթեր: Այս կրպակների ապամոնտաժումը կարող է լինել օրինական միայն երեք ամիս առաջ սահմանված կարգով կրպակների սեփականատերերին ծանուցելու դեպքում:

• 25 կրպակատերեր չունեն հողի վարձակալության իրավունքը հաստատող իրավաչափ փաստաթղթեր: Այս կրպակների ապամոնտաժումն օրինական է:

• 9 դիմումներ դեռևս ուսումնասիրության փուլում են:

Նշված ուսումնասիրությունների և Մարդու իրավունքների պաշտպանի գործունեության արդյունքում կասեցվել է 56 կրպակներից 22-ի ապամոնտաժումը: Այս համատեքստում դրական են գնահատվում Պաշտպանի աշխատակազմի և Երևանի քաղաքապետարանի գործակցության ներկայիս արդյունքները, ինչպես նաև վերջինիս պատրաստակամությունը՝ ապամոնտաժման գործընթացում ուսումնասիրել յուրաքանչյուր կրպակի իրավական հիմքերը և պահպանել օրենքով սահմանված բոլոր ընթացակարգերը:

Այդուհանդերձ, մտահոգվելով առանց օրինական հիմքերի գործող կրպակների սեփականատերերի սոցիալական վիճակով՝ Պաշտպանն առաջարկում է ՀՀ կառավարությանը հնարավոր միջոցներ ձեռնարկել անապահով կրպակատերերի ընտանիքների կենսապահովման խնդիրների լուծման համար: Միևնույն ժամանակ Պաշտպանը կոչ է անում բոլոր հասարակական և բարեսիրական կազմակերպություններին, ինչպես նաև խնդրով հետաքրքրված այլ անձանց ու կառույցներին աջակցել օրենքով ապամոնտաժման ենթակա կրպակատերերի սոցիալական խնդիրների լուծմանը:

Հայտնենք նաև, որ ՀՀ սահմանադրական դատարանում կրպակների ապամոնտաժման գործընթացի օրինականությունը վիճարկելու խնդրանքով Պաշտպանին կոլեկտիվ դիմում էին ներկայացրել 19 կրպակատերեր: Դիմումի ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ ՀՀ սահմանադրական դատարան դիմելու հիմքեր չկան, քանի որ ՀՀ Սահմանադրության 100 և 101 հոդվածների համաձայն ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանը կարող է վիճարկել միայն նորմատիվ ակտերի սահմանադրականությունը, իսկ կրպակների ապամոնտաժումը գործընթաց է, որի իրավական հիմքում եղած ՀՀ քաղաքաքացիական օրենսգրքի հողի վարձակալությանն առնչվող դրույթներն ինքնին հակասահմանադրական չեն»:

Այսօր դարձյալ խոսեց սոցիոլոգ Ահարոն Ադիբեկյանը: Տեսնես ինչ պատճառ է դրդել նրան, որ որոշել է խոսել ճգնաժամից.

«Ճգնաժամից 2 տարի անց աղքատությունը Հայաստանում հասել է 46 տոկոսի»: Լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսօր` հայտարարել է սոցիոլոգը:

Նրա խոսքով` մինչ ճգնաժամը աղքատությունը Հայաստանում տարեցտարի կրճատվում էր, եւ 2008 թ. հասել էր 27 տոկոսի, որից 7 տոկոսը ծայրահեղ աղքատներ են:

Գործնականում, ըստ Ա. Ադիբեկյանի, ճգնաժամն ազդել է ընտանիքներից 85 տոկոսի եկամուտների ու կենսամակարդակի վրա, եւ միայն 15 տոկոսն է, որ չի զգացել ճգնաժամի բացասական ազդեցությունը: Որպես ճգնաժամի հետեւանք` Ա. Ադիբեկյանը ներկայացրեց նաեւ հետեւյալ տեղեկությունները. 14 տոկոս արտագաղթ, 3 տոկոսը թողել է բիզնեսը, 2 տոկոսն` ուսումը, բնակչության 25 տոկոսը պարտք է վերցրել:

Իսկ, ըստ Սպառողների ասոցիացիայի նախագահ Արմեն Պողոսյանի` բնակչությունն իր եկամուտների 54 տոկոսը ծախսում է սննդի վրա, այնինչ, ըստ միջազգային մեթոդոլոգիայի, այդ ցուցանիշի 25 տոկոսից ավելի լինելն արդեն աղքատության արտահայտություն է:

«ՀՅԴ-ն, «Ժառանգությունը», ՀԱԿ-ը միանշանակ կանցնեն խորհրդարան: Եթե ՀԱԿ-ը ուզում է գալ իշխանության, ապա նա պետք է ունենա սոցիալական լայն բազա: ՀԱԿ-ի բնակչության հետ կոնտակտային տվյալները բավականին քիչ են: Խորհրդարան կանցնեն այն ուժերը , որոնք կան, գումարած ՀԱԿ: Չնայած Արսենյանն էլ կարող է անցնի իր հնարամիտ գործողություններով: Հնարավոր է նաև ՍԻՄ-ն անցնի` իր լրատվական միջոցներն օգտագործելով: Դա շատ կարևոր է»,- այսօր լրագրողների հետ հանդպման ժամանակ ասաց  սոցիոլոգ Ահարոն Ադիբեկյանը: Ըստ սոցիոլոգի ՝ «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը հանդես կգա առանձին, բայց նրան կարող են միավորվել մի քանի այլ ուժեր, և ՕԵԿ-ը կարող է հանդես գալ փոքր դաշինքով:

Սոցիոլոգի  վերջին հարցման արդյունքները ցույց են տվել, որ տնտեսական ճգնաժամն ազդել է բնակչության 70 տոկոսի վրա, և այսօր մարդկանց ավելի շատ հետաքրքրում են սոցիալական խնդիրները.«Քաղաքական խնդիրները այսօր մարդկանց համար առաջնահերթ չեն, նրանց այսօր ավելի շատ հետաքրքրում են սոցիալ-տնտեսական խնդիրները, և նրանք այսօր իրենց ձայնը պատրաստ են տալ նրանց, ով իրենց կօգնի առօրյա հոգսերում: Սա նշանակում է, որ նախընտրական պայքարը պետք է զուտ քաղաքական դաշտից տեղափոխել առօրյա-կենցաղային ոլորտ»,- հայտարարեց Ադիբեկյանը: Այս հարցով ՀՀԿ-ն որպես առաջատար ուժ, համակողմանի մոտեցում է կիրառում, ԲՀԿ-ն, իր անվան համաձայն, կարևորում է երկրի սոցիալ-տնտեսական հարցերը, ՕԵԿ-ը` մարդկանց իրավա-սոցիալ-տնտեսական հարցերը, նույնիսկ ՀՅԴ-ն սկսել է կարևորել սոցիալական խնդիրները, բայց ազգայինից հետո:

Իսկ վերջում լրագողների հարցին, թե` արդյո՞ք ինքը պատկանում  է մասոնական խմբավորմանը,  սոցիոլոգն ասաց.  «չգիտեմ՝ դա ով է, գիտեմ պաշտոնն ու աշխատատեղը…դա մի հատ միջազգային ֆիրմա է, որն ունի մասնաճյուղ…այսքան տարի է, որ ասում են մասոն Ահարոն, Ահարոն, դա ես չեմ»,- նա չժխտեց, որ ինքը մասոն ընկերներ ունի, առաջիկայում Երևանում մասոնների հավաք է սպասվում. բայց որոնց ինքը չի զանգի-ասի՝ «ի՞նչ ժողով եք անում»:

Կառավարության որոշմամբ, այս տարի Սևանա լճի ափամերձ երկու գոտում պետք է կառուցվեն հասարակական լողափեր, որոնք բնակչությանը հնարավորություն կտան անվճար օգտվել դրանցից: Սակայն, չգիտես ինչպես և ինչու որոշվեց, որ դա պետք է արվի Սևանի քաղաքային լողափի, որ թեև վարձակալված, բայց առանց դրա էլ ծառայում էր տեղի բնակչությանը, և «Ֆլամինգո-Արտ» լողափի հաշվին, որը պատկանում է ճարտարապետ Անահիտ Թարխանյանին:

Արդարացի լինելու համար ասենք, որ և՛ նշված լողափերում, և՛ առհասարակ ջրի մակարդակն այնքան է բարձրացել, որ նախկին վարձակալած տարածքները կարիք ունեն վերաչափագրվելու: Այս դեպքում էլ նախկին «ֆլամինգոյից» գրեթե բան չի մնացել: Ինչևէ, թեև տիկին Թարխանյանը դիմել էր վարչապետին՝ կոչ անելով «կասեցնել շինարարությունը, քանի որ դա ոտնահարում է իր իրավունքները», սակայն մինչ օրս որևէ արդյունքի չի հասել, նույնիսկ ՀՀ վարչապետին գրած իր բաց նամակի պատասխանը չի ստացել: Ավելին, «Ֆլամինգոյի» մի մասում արդեն կատարվել են շինարարական աշխատանքներ:

Այսօր տիկին Թարխանյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ արդեն հայց են ներկայացրել դատարան: Իսկ  մանրամասները մեզ  ներկայացրեց «Ֆլամինգո-Արտ» լողափի  տնօրեն Անդրեաս Ղուկասյանը: «Ներկա դրությամբ բնապահպանության նախարարությունն ավարտել է լողափի կառուցապատումը «Ֆլամինգոյի» մի հատվածում: Մենք հայց ենք ներկայացրել Սևանի ընդհանուր իրավասության դատարան, և գործին արդեն ընթացք է տրվել: Հայցադիմում ենք ներկայացրել նաև վարչական դատարան` կառավարության որոշման այն կետի դեմ, որի համաձայն որոշվել է կառուցապատում իրականացնել «Ֆլամինգոյի» տարածքում: Բայց պետք է նշեմ, որ մինչ օրս ոչ կառավարությունից, ոչ էլ «Սևան» ազգային պարկից գրավոր ծանուցում չենք ստացել այդ ամենի մասին: Դա արվել է միայն բանավոր կերպով. ահա ևս մի բացահայտ օրենքի խախտում»:

Մեր հարցին, թե «Ֆլամինգո» լողափի մյուս մասը, որտեղ դեռ շինարարություն չի իրականացվել, այժմ ի՞նչ վիճակում է գտնվում, և պատրաստվու՞մ են այս սեզոնին շահագործել, Անդրեաս Ղուկասյանը պատասխանեց. «Տարածքի կեսի վրա արդեն կատարվել է շինարարություն, բայց մյուս կեսը մեր տնօրինության տակ է գտնվում, սակայն դեռ հստակ չէ դրա շահագործման հարցը: Ուղղակի չեմ պատկերացնում, թե ինչպես պետք է կազմակերպվի դրա մուտքը, և ընդհանրապես այս ամենի հետևանքով բազմաթիվ խնդիրներ են առաջացել: Մյուս կողմից, բնապահպանության նախարարության  ռազմավարությունն այս հարցում ինձ համար էլ դեռ պարզ չի»:

Շուշան Գալստյան