Շաբաթն ու կիրակին այդքան էլ հանգիստ չեն անցել գյուղատնտեսության նախարարի համար: Ինչպես երևում է, Գերասիմ Ալավերդյանի ճակատագրին չարժանանալու ահից` Սերգո Կարապետյանով սկսել են տեղը տեղին զբաղվել նրա փիառի մասնագետները: Իհարկե, զբաղվողները հայաստանյան փիառի «բոստանի» ներկայացուցիչներն են և, բնականաբար , զբաղվում են իրենց խելքի ու հնարավորությունների սահմաններում:

Եվ ահա, Սերգո Կարապետյանի փիառշիկները խորհուրդ են տվել իրենց խնամյալին` նախագահի հանձնարարականը ավելի լավ կատարելու համար ոչ թե պարզապես այցելել գյուղեր, այլ ավելին` գյուղեր մեկնել «ուխտագնացության»: Եվ այս ակցիայի շրջանակներում գյուղնախարարին խորհուրդ է տրվել Սյունիքի մարզ մեկնել ոչ թե ծառայողական ավտոմեքենայով, այլ` ավտոբուսով:

Եվ երկու օր շարունակ շրջել է Սյունիքի մարզում, այցելել գյուղեր, ու ամեն անգամ, ամեն գյուղում կրկնել նույն փրկարար նախադասությունը. «Հանրապետության նախագահի կողմից տրվել են հստակ հանձնարարականներ` աշխատանքները ժամանակին ու արդյունավետ իրականացնելու համար»:

Գյուղացիներն էլ, հավանաբար, ահագին զարմացել են: Նախ` երևի զարմացել են, որ գյուղնախարար են տեսել, հետո զարմացել են, որ այդ գյուղնախարարն ավտոբուսով է ժամանել: Իսկ հետո, երբ զարմանքն անցել է, երևի սկսել են գիտակցել, թե իսկապես ինչքան ողբալի է իրենց վիճակը, որ գյուղնախարարն էլ է արդեն ավտոբուսով երթևեկում, ու թե բենզինն ինչքան է թանկացել, որ գյուղնախարարն արդեն չի կարողանում մարզեր այցելել գոնե սովորական ավտոմեքենայով, ու եթե վիճակն ավելի ծանրանա, գյուղնախարարն սկսելու է ձիով կամ էշով ճամփորդել, հատկապես որ` դիզվառելիքն էլ շուտով կթանկանա…

Սակայն գյուղնախարարը գնացել է գյուղացիներին հույս տալու: Պատմել է 14 տոկոսանոց վարկերի մասին, որի 4 տոկոսը կսուբսիդավորի պետությունը, պատմել է, որ դրանք կտրվեն 2 տարով, ասել է` առաջին երեք ամիսը արտոնյալ պայմաններով են լինելու, ասել է` հեռավոր արոտավայրերն էլ է հարկավոր օգտագործել, քանի որ մոտակա արոտները շատ օգտագործվելուց անպետքացել են: Բայց չի ասել, որ արոտավայրերը, կառավարության անցյալ տարվա որոշմամբ, տրամադրվելու են միայն պայմանագիր կնքածներին, ու մեկի կողմից վարձակալության հանձնվելուց հետո գյուղացիներն այլևս չեն կարողանա իրենց անասունները տանել նրա տարածք:

Գյուղնախարարը շատ բան է ասել, բայց շատ բաների մասին էլ նախընտրել է լռել. օրինակ` որ պարարտանյութն է թանկացել, որ վառելիքն է թանկանալու, որ ինչքան էլ Հայրապետական օրհնություն ստանան արտերն ու դաշտերը, միևնույն է, անհնար է կանխատեսել, թե եղանակային պայմաններն ինչ բերք կապահովեն այս տարի:

Բայց այս ամենով հանդերձ, գյուղնախարարի weekend-ն իսկապես կարելի է հիշարժան համարել. միայն այն փաստը, որ նա գյուղերում շրջել է ավտոբուսով, ամեն ինչ արժե:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

Հայաստանի կառավարությունը սիրում է, մեղմ ասած, երբեմն ընկնել ծայրահեղությունների գիրկը: Երբ հարցը վերաբերում է աշխատավարձերին, նպաստներին, գործադիրը դառնում է նախանձելի խնայող, բայց երբ բանը հասնում է իր կողմից գերակայություն հռչակած ոլորտներին, այդ ժամանակ էլ կառավարության շռայլությունն է նախանձելի դառնում:

Այսօր վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը ներկա էր www.armhotels.am առաջին ազգային առցանց ամրագրման համակարգի շնորհանդեսին, որի ստեղծման համար գործադիրը «Ռումեա» գայթակղիչ ճամփորդությունների ակումբ ընկերությանը տրամադրել էր 25 մլն ՀՀ դրամին համարժեք վարկային միջոցներ:

«Այս հաջող ձեռնարկի գլխավոր նպատակը Հայաստանի Հանրապետությունում զբոսաշրջության զարգացումը խթանելն է, ինչը կառավարության գերակայություններից մեկն է: Կառավարության ջանքերը զբոսաշրջության զարգացման գործում տալիս են իրենց դրական պտուղները: Դրա մասին են վկայում ցուցանիշները. 2009թ. ճգնաժամային տարվա ընթացքում, երբ ունեցանք աննախադեպ տնտեսական անկում, զբոսաշրջության ոլորտում գրանցեցինք շուրջ 4 տոկոսանոց աճ, և դա այն պարագայում, երբ 2009թ. համաշխարհային զբոսաշրջության ցուցանիշները նվազեցին: 2010թ. աճն ավելի շոշափելի էր` շուրջ 17 տոկոս: Մենք լիահույս ենք, որ 2011թ. զբոսաշրջության աճը շարունակվելու է: www.armhotels.am առցանց ամրագրման համակարգը լավագույն ներդրումներից մեկն է զբոսաշրջության զարգացման բնագավառում: Այս ժամանակակից ծրագիրը բազմաթիվ պատուհաններ է բացում աշխարհի տարբեր երկրներում Հայաստանը ներկայացնելու համար և հնարավորություն ստեղծում օնլայն ռեժիմով օգտվել ծառայություններից»,— այսօր ասել է վարչապետը:

Կառավարության կողմից զբոսաշրջությունը գերակա ճյուղ հռչակելն իրենց մաշկի վրա առաջինն զգացին Հայաստանի քաղաքացիները. քանի որ զբոսաշրջությունը գերակա ճյուղ է, այս գործով զբաղվողներն ամեն ինչ անում են գերշահույթ ստանալու համար: Գերշահույթ ստանալու սկզբունքով աշխատող Հայաստանի զբոսաշրջային կենտրոններն ըստ այդմ զրկվեցին ներգնա տուրիզմից (Հայաստանի քաղաքացիները նախընտրում են շատ ավելի մատչելի գումարներով իրենց հանգիստը վայելել արտերկրում, քան մասնակցել հայրենի զբոսաշրջության զարգացմանը), այնպես որ` հույսը մնաց դրսի զբոսաշրջիկների վրա: Հենց այս զբոսաշրջիկներն էլ պարտավոր են ամեն ինչ անել, որ կառավարության գերակա ճյուղը մնա գերակա դիրքերում:

Բայց ամբողջ հարցն այն է, որ գերշահույթով աշխատող Հայաստանի զբոսաշրջային կենտրոններից հիասթափվեցին նաև արտերկրից Հայաստան ժամանածները: Մեկ անգամ ըմբոշխնելով Հայաստանի զբոսաշրջության «վայելքները»` սփյուռքահայերն իրենց ընկերներին և ծանոթներին խորհուրդ են տալիս հեռու մնալ Հայաստանից: Հենց այս ամենը հաշվի առնելով` ավելի քան հետաքրքիր են Տիգրան Սարգսյանի ներկայացրած տվյալները: Առաջին հայացքից այս տվյալները կարող են կասկածի տեղիք տալ, սակայն ավելի ուշադիր վերլուծելով վարչապետի ներկայացրած տվյալները, դրանց հիմնավորվածության վրա կարելի է այլևս չկասկածել:

2009 թ. Ճգնաժամային տարում Հայաստանում զբոսաշրջությունը 4 տոկոսանոց աճ է ունեցել, քանի որ Հայաստանում զբոսաշրջիկ կատեգորիայի մեջ են մտնում բոլորը, ովքեր հատում են Հայաստանի սահմանը: Հայաստանում զբոսաշրջության գերակա ճյուղի արդարացման համար զբոսաշրջիկ են համարվում թե’ Հայաստան այցելած սփյուռքահայը, թե’ տուն եկող խոպանչին: Ճգնաժամային տարում զբոսաշրջությունը 4 տոկոսանոց աճ է ունեցել, քանի որ խոպանչիների վիճակը վիճակ չէր, դրսում ճգնաժամի պատճառով շատերը մնացել էին առանց աշխատանք, հետևաբար անգամ գումար չէին կարողացել հայթայթել` տուն վերադառնալու համար: 2010 թ. վիճակը համեմատաբար բարելավվել էր, ըստ այդմ` նախորդ տարի հարազատներին չայցելած խոպանչիներից շատերը վերադարձել էին: Խոպանչիների հենց այս զանգվածն էլ հնարավորություն տվեց Հայաստանի վարչապետին` այսօր պարծենալ կառավարության հռչակած գերակա ճյուղի արձանագրած աճով:

Գեղարքունիքի մարզում հունվար-փետրվար ամիսները հարսանիքների սեզոն են. խոպանչիները հենց այս ժամանակահատվածում են գալիս և, որպես կանոն, երիտասարդների պսակադրությունները հենց այս շրջանում են կազմակերպվում: Երիտասարդ խոպանչիները գալիս, արագ կարգով ամուսնանում են և նույն ձևով էլ արագ վերադառնում` իրենց հետ տանելով նաև իրենց կանանց: Ճիշտ է, այս շարժից Հայաստանի զբոսաշրջության վիճակագրությունն ահագին առաջընթաց է ունենում, սակայն իրականում դրանից տուժում է Հայաստանի դեմոգրաֆիական պատկերը: Հայաստանի դեմոգրաֆիական պատկերը տուժում է նաև սփյուռքահայերի` Հայաստանի զբոսաշրջության ցուցանիշների բարելավմանը նպաստելուց. սփյուռքահայերը ևս ձգտում են աղջիկ տանել Հայաստանից:

Այս ամենի հետևանքով, ճիշտ է, կառավարության գերակա ճյուղը մի քանի տոկոսով աճ է արձանագրում, բայց փոխարենը մեր ապագա մայրերի թիվն է օրեցօր նվազում: Բայց քանի որ Տիգրան Սարգսյանի կառավարության համար գերակա ճյուղը ոչ թե Հայաստանի դեմոգրաֆիական վիճակի բարելավումն է (հասկանալի է, որ սա չի կարող լինել տնտեսության գերակա ճյուղ, բայց, փաստորեն, իրականությունն այն է, որ տնտեսության խայտառակ վիճակն է այն հիմնական պատճառը, որ Հայաստանում արտագաղթի տեմպերն օրեցօր ավելի վտանգավոր չափերի են հասնում, իսկ գերակա ճյուղն այդպես էլ իրականում չի դառնում գերակա), այլ զբոսաշրջությունը, ենթադրելի է, որ այս տեմպերը կշարունակվեն նաև այս տարի:

Կառավարության գերակա ճյուղի առաջընթացի գործում վճռորոշ ավանդ ունենալու առումով Հրանուշ Հակոբյանին կարելի է գոնե կես դրույքով ընդունել նաև որպես զբոսաշրջության նախարար, քանի որ սազն առած տուն կանչելով` «Արի տուն» ծրագրի հեղինակը ավելի շատ գործ արեց և դեռ կարող է անել տուրիզմում թիվ նկարելու հարցում Սարգսյանին պարզերես անելու համար, քան այսօր գերակա ճյուղով զբաղվող գերատեսչությունը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

Ամեն օր «էրեբունի» հիվանդանոցի դիմացից ես գնում եմ մամուլի շենք, ու տաքսու վարորդներն ինձանից մի անգամ քիչ վարձավճար են պահանջում, մի անգամ` շատ, սկսած 500 դրամից մինչև 800:
Ինձ շատ հետաքրքրեց, թե դա ինչ հանելուկ է, ու փորձեցի պարզել` պատճառը հաշվիչներն են, թե վարորդները. քանի որ, օրինակ, «Բռավո+» տաքսի ծառայության երկու տարբեր մեքենաներ նույն ճանապարհը անցնելու համար տարբեր չափի վարձավճար պահանջեցին: Որ երևանյան տաքսի ծառայությունները նորանոր մեթոդներ են հնարում հավելյալ գումար աշխատելու համար, նորություն չէ, սակայն խոսքն այս դեպքում տաքսիների հաշվիչ սարքերի մասին է: Վարորդներն իրենք էլ են խոստովանում, որ տերերը հաշվիչների հետ ինչ-որ բան են անում, բայց դե`իրենց ինչ, իրենք` վարորդներն են թուքումուր ուտում, տերերը հո չեն շփվում ուղևորի հետ:

Շարունակությունն ավելի հետաքրքիր է: Փորձեցինք ճշտել, թե ով է վերահսկում տաքսիների աշխատանքի թափանցիկությունը, կամ` ով է ոլորտը կանոնակարգում: Նախ` կապի և տրանսպորտի նախարարությունից պատասխանեցին, որ իրենք կապ չունեն, իրենք միայն արտոնագիր են տալիս, իսկ այդ հարցերով զբաղվում է էկոնոմիկայի նախարարությունը: Այստեղից էլ «Չափագիտության ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ-ն մատնացույց արեցին, որին էլ վերապահված է ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված բոլոր չափիչ սարքերի, դրանց թվում` տաքսիների հաշվիչների պետական չափագիտական վերահսկողությունը:

Փորձեցինք պարզաբանումներ ստանալ նշված կենտրոնից, սակայն մեզ ասացին, որ իրենք զբաղվում են միայն հաշվիչների ստուգաչափմամբ: Այսինքն, մինչև գործարկումը հաշվիչը ստուգվում է և, տեխնիկական համապատասխանության դեպքում, ուղարկվում շահագործման: Ստուգաչափման պարբերականությունը, ըստ օրենքի, սահմանում է իրականացնող մարմինը: Տաքսիների հաշվիչների համար «Չափագիտության ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ-ն սահմանել է մեկ տարի ժամկետ:

Նաև վստահեցրին, որ Հայաստանում գործող տաքսիների գերակշիռ մասի հաշվիչները ստուգաչափված են:

Հիշեցնենք, որ անցած տարի ՀՀ կառավարությունն սկսեց տաքսիների արտոնագրման գործընթաց, որով սահմանվեցին տաքսիների գործունեության որոշակի չափորոշիչներ:

Պետությունը դեղին համարանիշներ պարտադրեց տաքսի ծառայություններին, այսինքն` պահանջեց մտնել հարկային դաշտ:

Ստացվում է, որ պետության գրպանը մտնել չի կարելի, բայց քաղաքացու գրպանը` կարելի է:

Պարզ է արդեն, որ պետությունը չի վերահսկում հաշվիչների աշխատանքը: Տարեկան մեկ անգամ ստուգվող հաշվիչը (այն էլ գերակշիռ մասը, ոչ թե բոլորը) չի կարող կոռուպցիոն ռիսկեր չպարունակել: Դրա հետևանքով տուժողը ուղևորն է, որի բողոքը հասցեատեր չունի: Ու օրենքում առկա հերթական բացթողման դիմաց քաղաքացին անպաշտպան է ու խաբված:

Ռուզան Ավոյան

Հենց Գյումրի ես մտնում, առաջինը, որ աչքի է զարնում` լքված, ամայի մի տարածք է`աղբանոց հիշեցնող: Սակայն` միայն առաջին հայացքից: Իրականում դա Հայաստանի կառավարության, մասնավորապես` Տիգրան Սարգսյանի կառավարության, մասնավորապես` Տիգրան Սարգսյանի կառավարության Էկոնոմիկայի նախարար Ներսես Երիցյանի հիմնած Գյումրիի հռչակավոր տեխնոպարկն է:

Որ սա հենց տեխնոպարկն է

, գլխի ընկնելու համար մեծ ջանք պետք չէ. անցող-դարձողին դրա մասին ազդարարում է մեծ վահանակը: Ճիշտ է, Ներսես Երիցյանն ավելի շուտ զրկվեց Էկոնոմիկայի նախարարի աթոռից, քան տեխնոպարկի գաղափարն իրականություն կդառնար, սակայն, ինչպես երևում է` «իդեոլոգի» հեռանալը բարերար ներգործություն է ունեցել «իդեայի» վրա: «Գյումրիի տեխնոպարկ» անվանումը կրող կազմակերպության տնօրեն Գուրգեն Պարոնյանն օրեր առաջ լրագրողներին ասել էր, թե իրենք պատրաստվում են Գյումրիում ինքնաթիռներ նախագծել: Այդ նպատակով Պարոնյանի հրավերով Գյումրի էին ժամանել «Միկա Պրոգրեսինգ» ընկերության մասնագետները` գյումրեցիների ավիաշինարարական կարողություններին ծանոթանալու նպատակով:

Արդեն իսկ «Հայկական Դավոս» հռչակված «Կամուրջ» միջազգային տնտեսական համաժողովին մասնակցող ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Դավթյանից փորձեցինք որոշ մանրամասներ իմանալ այս ծրագրից, քանի որ տեխնոպարկը Էկոնոմիկայի նախարարության ծրագրերից է:

— Պարո´ն նախարար, մենք իրո՞ք ինքնաթիռաշինության ծրագիր ունենք Գյումրիի տեխնոպարկում:
— Ճիշտ կլինի` տեխնոպարկի ղեկավարությունից ճշտեք:
— Այսինքն, հնարավոր է, որ կե՞ղծ տեղեկատվություն էր:
— Ամեն ինչ հնարավոր է, պետք է ճշտել, իմանալ:
— Այսինքն, Դուք տեղյակ չե՞ք:
— Ես դեռ ժամանակ ու առիթ չեմ ունեցել, որպեսզի ինքս ճշտեմ, ունեմ էն ինֆորմացիան, ինչ որ կա մամուլում:
— Այսինքն, կարող է տեխնոպարկի ղեկավարությունն իր նախաձեռնությամբ նման ծրագիր ունենա, հետո նոր ներկայացնի Էկոնոմիկայի նախարարին, այո՞:
— Իհարկե´, նրանք ծրագրեր են մշակում և ներկայացնում մեր հավանությանը. այնպես չի, որ անպայման մենք պետք է պարտադրենք կամ չպարտադրենք:
— Ուղղակի նման հզոր ծրագիրն առանց պետության միջամտության մի տեսակ դժվար էր պատկերացնել:
— Հզոր է, թե հզոր չի, ես դեռ չգիտեմ, ինձ կներկայացնեն, կծանոթանամ ծրագրին և էն ժամանակ Ձեզ կասեմ դրա մասին: Ծավալները, մասշտաբները, բովանդակությունը…

— Դե, ինքնաթիռաշինությունը, թեկուզև նախագծումը, ըստ էության հսկա ծրագիր կարող է լինել. եթե ստացվի, իհարկե:
— Գիտե՞ք ինչ, պետք է մի հատ նայել, ես դեռևս հնարավորություն չեմ ունեցել ծրագրի մանրամասներին ծանոթանալու, կծանոթանամ, մենք ձեզ հետ միասին կքննարկենք, կորոշենք, թե ինչքանով է դա հզոր և իրատեսական:
Նախարարի հետ այս կարճատև զրույցը, ի դեպ, անցավ շատ ուրախ մթնոլորտում: Հենց լսեց «ինքնաթիռ» բառը` նրա աչքերը սկսեցին պսպղալ, ժպիտը դեմքից չիջավ մինչև վերջ:
Իսկապես հետաքրքիր կլինի հանկարծ տեղեկանալ, որ իրոք Հայաստանում սկսել են ինքնաթիռներ նախագծել և արտադրել` առանց Էկոնոմիկայի նախարարության իմացության, և այդ ամենը հաջողվել է մի երկրում, որտեղ նույնիսկ «Երազ» ավտոմեքենայի արտադրությունը երազ դարձավ:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության` այսօր կայացած կոլեգիայի նիստում «Բիոկաթ» ընկերության տնօրեն Գարիկ Սարուխանյանը որոշ նրբություններ բացահայտեց պանրի թանկացման պատճառների վերաբերյալ:
«Նախագահը մեզ հարցրեց, թե պանիրը ինչի՞ թանկացավ

, մենք չկարողացանք ոչ մեկս պատասխան տալ նախագահին և ասել, թե իրականում պանիրը ինչու թանկացավ: Ա´յ, էն Պարկինսոնի հիվանդությունից, որ էդքան տառապում են, դա բրուցիլոզով վարակված կովերի կաթից պատրաստված պանիր ուտելուց է, դա ի հայտ է գալիս 10 տարի հետո` հոդերի թուլացումը: Դրա դե´մ պայքարեք, մի´ թողեք, որ էդ տիպի կաթից պանիր սարքեն:
Հայաստանի Հանրապետության կաթը էսօր բավարարում ա մեկ, մեկուկես ամիս միայն: Բնականաբար, 80 տոկոսը փոշին ա, պանիրը ինչի՞ թանկացավ, կաթը գնում ա կաթի փոշի, կաթնամթերք, պաղպաղակ սարքելու վրա: Էն փոշին, որ էժան գալիս էր, դառնում էր կաթնամթերք ու պաղպաղակ: Մեր եղած տեղական կաթը դառնում էր պանիր ու 1000 դրամով ման էր գալիս շուկայում: Հիմա որ փոշին թանկացավ, եղած կաթը դառավ փոշի` ապահովելու կաթնամթերքը: Էլ պանրին չբավարարեց: Մենք ուտում ենք տարեկան 20 հազար տոննա պանիր: Մի կիլոն ստացվում է 8-10 լիտր կաթից: Արտահանման մասին եք խոսում, ինչի՞ մասին է խոսքը, եկեք մի հարվածով երկու նապաստակ խփենք: Քվոտավորում դրեք, ոնց որ մյուս պետությունները, եթե դուք չեք կարողանում ապահովել տեղական շուկան, ինչի՞ եք արտահանում, 100 կիլո պանիր տեղում ա ծախում, 100 կիլո արտահանում ա, էլի արտահանենք, բայց եթե մեզ չի բավարարարում… Եթե մենք երշիկեղենը պատրաստենք տեղական մսով, կբավարարի 15 օր, 20 օր, բոլոր տեսակի մսամթերքը…»:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

Գեղարքունիքի մարզի Մարտունու շրջանի գյուղերում հավերի համաճարակ է սկսվել: Սատկած հավերի հիվանդության ախտանշանները նույնն են բոլոր գյուղերում: Պատճառը դեռևս անհայտ է: Գյուղացիներն ահազանգում են, որ օր օրի մեծանում է սատկող հավերի քանակը: Ինչպես միշտ, հիմա նույնպես գյուղացիների գլխին եկած հերթական պատուհասը չի հետաքրքրում ո’չ գյուղապետարաններին, ո’չ մարզպետարանին:

Եվ քանի որ հավերի անկման պատճառը դեռևս անհայտ է, անհնար է նաև կանխատեսել`համաճարակը կսահմանափակվի միայն Մարտունիո՞վ, թե՞ կտարածվի ողջ Գեղարքունիքի մարզում: Եվ ինչու՞ միայն Գեղարքունիքի, եթե ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվում համաճարակի կանխարգելման ուղղությամբ:

Համապատասխան տեսչության պետ Գրիշա Բաղյանը մեր հարցմանն ի պատասխան ասաց, որ ինքը շաբաթ օրը եղել է Մարտունիում եւ նման բան չի տեսել ու չի լսել. «Նախկինում դեպքեր եղել են, հավերի ժանտախտ եղել է, բայց քանի որ այդ հիվանդությունը չի մտնում պետպատվերի ցանկի մեջ, գյուղացին ինքը պետք է դեղատնից գնի վարակը կանխելու դեղամիջոցը և անասնաբույժին խնդրի, որ սրսկի. մեկ հավի համար 3 -5 դրամ արժի»։

Լ.Կ.

Երեկ ձուն երևանյան խանութներից անհետացել էր, իսկ «Երևան Սիթի» սուպերմարկետների ցանցում վաճառվում էր 80 դրամով, այսօր այն դարձել էր 120- 150դրամ։ Քաղաքում լուր տարածվեց, որ սննդի ներմուծողների թագավոր ԱԺ պատգամավոր Սամվել Ալեքսանյանը Թուրքիայից ձու է բերում։ Վերջին 10 տարիներին Հայաստանում թռչնաբուծությունն այնքան էր զարգացել, որ լիարժեք ձևով ապահովում էր բնակչության պահանջարկը, ձու արտադրող փոքր ու մեծ տնտեսությունների համար արդիական էր դարձել նույնիսկ արտահանման համար պայմաններ ստեղծելու հարցը։

Այս ֆոնին Լֆիկ Սամոյի ձվով զբաղվելու մասին լուրն անհավանական թվաց, մինչև որ երեկ երեկոյան էկոնոմիկայի նախարարությունը հայտարարեց այս մասին։ Իհարկե, առանց Սամվել Ալեքսանյանի գործոնը նշելու։ «Ներկայումս արտադրողների և ներմուծողների հետ համատեղ իրականացվում են օպերատիվ միջոցառումներ` ուղղված հավի ձվի մանրածախ շուկայում իրավիճակի կայունացմանը, այդ թվում` ձվի պահանջարկի ապահովմանը ներկրման ծավալների հաշվին», — ասված է հայտարարության մեջ։ Ներմուծողների «կայֆը» հասկանալի է ` պետությունը պարտվեց, իսկ նրանք նախատոնական օրերին հերթական անգամ միլիոններ կդնեն գրպանները ։

Բայց թե ինչ «նակաուտ» կստանա 2010-ի ավարտին մտահոգ դեմքով սուպերմարկետներում թափառող, առանց այդ էլ Նոր տարվա տոնը, իր համար բեռ համարող «միջին» հայ բնակիչը, իր ամանորը հարամած կառավարության ջանքերից, հայտնի է միայն էկոնոմիկայի նախարարությանը։

«Ակնկալում ենք, որ ստեղծված իրավիճակը առաջիկայում կկայունանա, և ամենակարճ ժամկետներում տեսանելի կլինեն իրականացվող միջոցառումների արդյունքները»,- ասում են նախարարության «խելոքները», իսկ թխվածքն արդեն թանկացել է, և հենց ձվի գնի գերաճն է դրա պատճառը։ Այսօր տորթի մեկ կտորը «ցեխերը» վաճառում են 350-400 դրամով՝ քաղցրավենիք սիրող հայերի համար աննախադեպ թվեր։ Մնում է «ստոլիչնիի» ձուն, որը շատ տնային տնտեսուհիներ արդեն միմյանց խորհուրդ են տալիս ուղղակի բացառել բաղադրատոմսերից, ասելով, որ, ախր, ձվով պատրաստած մայրաքաղաքային աղցանն ավելի շուտ է փչանում։ Եւ ուրեմն, ո՞վ շավեց ներմուծումից, Լֆիկից և նրա «Սիթիներից» բացի։ Արձագանքե՜ք։

Շաքե Թերզյան

Նախագահի վերահսկողական ծառայության` երկու օր առաջ հրապարակած ուսումնասիրությունները հաստատեցին լուրերը, որ Կոտայքի մարզպետ Կովալենկո Շահգալդյանը շուտով պաշտոնանկ կարվի:

ՀՀ Վերահսկիչ պալատը Հայաստանի ամենաերկարակյաց մարզպետին` Տավուշի մարզի ղեկավար Արմեն Ղուլարյանին այսօր «արդարացրեց»` մարզում կատարած ուսումնասիրության արդյունքը որակելով «դրական երևույթ» և հնարավորություն տալով Ղուլարյանին` ռեկորդային ցուցանիշներ սահմանել մարզպետության ասպարեզում, թեև ինչ-ինչ, բայց մարզպետի պաշտոնավարել-չպաշտոնավարելը որոշողը Իշխան Զաքարյանը չէ: Սակայն Իշխան Զաքարյանն այն մարդն է, ում ղեկավարած կառույցի ուսումնասիրությունը կարող է հիմք դառնալ այս կամ այն պաշտոնյային ասպարեզից հեռացնելու համար: Ամենաթարմ օրինակը` Վազգեն Խաչիկյանի հետ կատարվածը:

Եվ այսպես, ՎՊ-ն այս տարվա ապրիլից ուսումնասիրություններ էր սկսել Տավուշի մարզում. մարզպետարանում և համայնքներում: Ստուգման ժամանակահատվածն ընդգրկել է 2008, 2009թթ. և 2010թ. առաջին կիսամյակը: Ստուգումներից պարզվել է, որ Տավուշի մարզը ոչ մի բանով չի տարբերվում մյուս մարզերից. այստեղ հայտնաբերվել են այն նույն խախտումները, ինչ մյուս մարզերում:

Քաղաքաշինության բնագավառում 51 օբյեկտներից 28-ի ուսումնասիրությունը բացահայտել է 98 097 500 դրամի խախտում: Առողջապահության բնագավառում պետական բյուջեին վնաս է հասցվել 11 708 000 դրամի չափով, կրթության ասպարեզում` 4 646 000 դրամի չափով: Մարզի սոցիալական ծառայության տարածքային գրասենյակներում իրականացված աշխատանքի 22%-ի ստուգման արդյունքում հայտնաբերվել է ընտանեկան նպաստի տրամադրման 221 խախտում, որի հետևանքով 88 ընտանիք զրկվել են նպաստի իրավունքից: Իսկ չհավաքագրված վարձավճարների գումարը կազմել է 9 113 800 դրամ:

Այդպես, Տավուշի մարզպետարանի ստուգումների ժամանակ ընդհանուր առմամբ հայտնաբերվել է 144 955 800 դրամ: Սակայն սա դեռ ամենը չէ: Արմեն Ղուլարյանը պատասխանատու է նաև համայնքներում տիրող իրավիճակի համար: ՎՊ-ն ստուգել է 4 քաղաք` Իջևան, Դիլիջան, Նոյեմբերյան, Բերդ, և 10 գյուղական համայնք, որտեղ արձանագրված խախտումների ընդհանուր ծավալը կազմել է 295 521 000 դրամ:

Այս ամենով հանդերձ, Իշխան Զաքարյանը Վերահսկիչ պալատի` Տավուշի մարզում անցկացվող արտագնա նիստում հայտարարեց, որ Տավուշի մարզում իրենք ականատես եղան «դրական երևույթի»: Իսկ «դրական երևույթն» այն էր, որ նույն այդ նիստում մարզպետը` խախտումները լսելուց հետո սկսեց մեկ առ մեկ բացատրել. Քաղաքաշինության բնագավառում ՎՊ-ի հայտնաբերած խախտումը վերականգնվել է 79 970 000 դրամի չափով` մի մասը աշխատանքով, մնացածը` գումարով: Արմեն Ղուլարյանն ասում է, թե խախտումներն իրենց մեջ օբյեկտիվ պատճառներ էլ ունեն. օրինակ, նախագծերը կազմված են եղել վաղուց` 5-6 տարի առաջ, իսկ արդեն շինարարության փուլում նոր ծախսեր կարող են ի հայտ գալիս, ինչն էլ խախտման հիմք է դառնում (մարզպետի այս փաստարկը կարելի է բավական հիմնավոր համարել` հաշվի առնելով, որ, օրինակ, 5-6 տարի առաջ Արարատի ցեմենտի գործարանը Գագիկ Ծառուկյանի ցանկությամբ չէր սահմանել աբսուրդային այն գները, որ գործում են այսօր-Լ.Կ.), կամ` շինարարությունը անորակ է որակվել, սակայն անորակ է կատարված եղել միայն մի հատվածը:

Այն բանից հետո, երբ ՎՊ-ն մարզպետին տեղեկացրել է առողջապահական հաստատություններում իր ստուգումների մասին, վերջինս խորհրդակցություն է հրավիրել, կանչել է վերը նշված հիմնարկների ղեկավարներին, պատասխանատուներին կարգապահական տույժերի ենթարկել, իսկ այն հաստատությունների ղեկավարներին, որոնց պաշտոնավարման ժամկետը մոտեցել է ավարտին և որոնք թույլ են տված եղել առավել կոպիտ խախտումներ, տեղեկացրել, որ այլևս չեն պաշտոնավարելու: Նույն կերպ պատժվել են դպրոցների տնօրենները. ստուգվել են դպրոցների միայն մի մասը, սակայն խախտումները քննարկվել են բոլոր 81 տնօրենների ներկայությամբ: Այստեղ ևս միտումնավոր խախտումներ կատարածներին արգելվել է մասնակցել տնօրենների հավաստագրման գործընթացին: Կարգապահական տույժեր են ստացել նաև սոցիալական ծառայությունների աշխատակիցները, որոշ աշխատակիցներ էլ հեռացվել են աշխատանքից:

Ինչ վերաբերում է համայնքներում հայտնաբերված խախտումներին, ասյտեղ ևս լուրջ քայլեր են ձեռնարկվել գումարների վերականգնման ուղղությամբ. տեղական տուրքի պարտքը վերականգնվել է 65%-ով, հողի հարկի ապառքի վերականգնումը կազմել է 34%, գույքահարկի գծով` 71% վերականգնում է եղել, իսկ վարձակալության տրված հողերի վարձավճարները հաջողվել է համայնքային բյուջե մուտքագրել 56%-ի չափով:

Այդպես, Տավուշի մարզպետարանում արձանագրված խախտումները վերականգնվել են 70%-ով, համայքներինը` 60%: Հենց սա էր Իշխան Զաքարյանի մատնանշած «դրական երևույթը», այն, որ մինչև Վերահսկիչ պալատի խորհրդի նիստը 60,65, 70%-ի չափով գումար է վերականգնվել: «Երեք տարիների մեր ստուգումների մեջ սա առաջին դեպքն է»,-հայտարարեց ՎՊ նախագահը: ՎՊ նախագահի վրա դրական տպավորություն էին թողել նաև մարզպետի պատժիչ գործողությունները. «խնդիր չենք դնում պատժել, բայց եթե թույլ են տվել խախտումներ, պիտի պատժվեն»:

Եվ այսպես, Վերահսկիչ պալատի այս ուսումնասիրությունը ևս ցույց տվեց, որ Հայաստանում խախտումներ և ապօրինություններ թույլ չտվող մարզեր, համայնքներ ու պաշտոնյաներ չկան: Տավուշի մարզը բացառություն լինել չէր կարող` անգամ եթե այնտեղի մարզպետը չտես պաշտոնյաներից չէ, որոնք փորձում են իրենց տրված շանսը օգտագործել սեփական բյուջեն լցնելու նպատակով. Ղուլարյանը մարզում 1990թ.-ից Իջևանի քաղաքապետն էր, իսկ 1999-ից մինչ օրս ղեկավարում է Տավուշը` արդեն մարզպետի կարգավիճակով: Հայաստանի ամենաերկարակյաց մարզպետին հաջողվեց, իհարկե, այս անգամ համոզել, որ ինքն այդ խախտումների հետ կապ չունի և իր գլխի վրայից մի փոքր շեղել պաշտոնազրկման դամոկլյան սուրը, սակայն հաշվի առնելով Վերահսկիչ պալատի ուսումնասիրությունների փորձը կարելի է համոզված ասել, որ եթե անգամ հաջորդ տարի էլ այստեղ ուսումնասիրություն կազմակերպվի, դարձյալ կարելի է ականատես լինել միլիոնների խախտումների ու չարաշահումների: Իսկ սա արդեն մեր նման փոքր ռեսուրսների տեր պետության համար պարզապես կործանարար է:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԿԵՍՈՅԱՆ

Ձվեր հաշվելու ժամանակը եկավ, ինչպես և մասնագետները կանխատեսում էին, ձմռանը, ամանորից առաջ։ Հաշվեցին, և տեսան, որ կորցրել են։ Դեռեւս մայիսին, երբ «X GPOUP»-ը տնտեսական մրցակցության պաշտպանության հանձնաժողովի նախագահի հետ հանցավոր համաձայնությամբ դեմպինգ սկսեց ձվի շուկայում, այն «իրենով անելու» մտադրությամբ, թռչնաբույծների միության նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանը մեզ հետ զրույցում կանխատեսեց, որ դեկտեմբերին 1-ին ձվի գինը հասնելու է 80 դրամի։ Այս նույն պրոգնոզը թռչնաբույծները, համապատասխան հաշվարկներով ուղարկել էին վարչապետին և ՏՄՊՊՀ նախագահին, խնդրելով օգնել։

Բայց պետությունն օլիգարխի մեջքին կանգնեց։ Ավելին, պետությունը օլիգարխի մեջքին կանգնած էր դեռեւս 2009 թվականից, երբ մի շարք խոշոր ձեռնարկություններ հակաճգնաժամային միջոցներ ստացան ՀՀ կառավարությունից։ Այդ միջոցները, որոնք անհրաժեշտ էին Հայաստանի ձեռնարկություններին չսնանկանալու համար, վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը բաժան-բաժան արեց ամենահզորների միջեւ։ Նրանց թվում էր ԵԹՖ տեր, Ջրաշխարհի Խաչիկը, որն այժմ վաստակել է նաև ձվի Խաչիկ անունը։ Այն ժամանակ պետությունը ԵԹՖ-ին 3 մլն եվրո աջակցություն հատկացրեց։ Իսկ «ԱՐԱՔՍ» թռչնաֆաբրիկային, որը կրկին ձվի Խաչիկինն է, որպես 300 մլն դրամից ավելի շրջանառություն ունեցող ձեռնարկության, 3 տարով ազատեց ԱԱՀ-ից։ Եվ վերջապես ձվի Խաչիկին տրվեց բանակը ձվով մատակարարելու իրավունքը։ Այսպես պետությունը ստեղծեց բոլոր պայմանները Խաչատուր Խաչատրյանի համար, որպեսզի նա կայուն թվեր ստանա։ Ինքն էլ ուրախացավ, և որոշեց, որ հիմա կարող է «կզացնել» հակառակորդներին, և ինքնարժեքից ցածր գնով ձու վաճառելով, սնանկացնել նրանց։ Հուլիսին ձվի շուկայական գինը ռեկորդային ցածր նիշի հասավ՝ 20 դրամ հատը։ Փոքր տնտեսությունները, որոնք սկսել էին շնչել և բազմանալ, ուղղակի ։ Հանրապետությունում հավի զանգվածային մորթ սկսվեց։ Չկարողանալով ձուն պահել, շատերն այն ուղղակի թափում էին, թաղում էին ամայի վայրերում, ինչը աղքատության խնդիր ունեցող երկրի համար ուղղակի հանցագործություն էր։ ԵԹՖ-ին պետականորեն «աճեցնելու», մարդկանց գլխին պատուհաս դարձնելու հարցը դեռեւս հուլիսին մի քանի անգամ դրել ենք ՏՄՊՊՀ նախագահ Արտակ Շաբոյանի առաջ։ Պատասխանը հետևյալն էր. «Էդ մի քանի գործոնները՝ գումար է ստացել կառավարությունից, ՊՆ-ի պատվեր, մեզ հայտնի չեն։ Ինչ վերաբերում է ԱԱՀ-ի արտոնութանը` տեղյակ ենք։ Հրապարակային որոշում է եղել, և դա նպաստել է «Արաքսի» արտադրական հզորությունների ավելացմանը, նոր տեխնիկա և նոր տեխնոլոգիաներ են ներդրվել»։ Այսօր Շաբոյանը լռում է, ինչը հասկանալի է։ «Чукча не читатель, чукча писатель», — հայտնի տրամաբանությամբ։ Եվ ի վերջո, հո չի կարող խոսել «շեֆի» Տիգրան Սարգսյանի դեմ՝, որի թիմից է ինքը և որն իրեն այդ պաշտոնին է նստեցրել։ Այսպես էլ ապրում ենք. կառավարությունը «սատկացրեց»  ձվի արտադրությունը, բայց  ձվերը հիմա կորցնելով, արտակարգ միջոցներ է ձեռնարկում, ու էլի տուժողը ժողովուրդն է, որի առաջնային համարվող ուտելիքներից ևս մեկը գնային անտարմաբանական` գրեթե եռակի թռիչք ունեցավ։

Շաքե Թերզյան

Երևանի ավագանու խորհրդի այսօրվա նիստի հարցերից մեկը վերաբերում էր ստեղծագործական միություններին գույքահարկի արտոնություն տալուն:

Գրողների, կոմպոզիտորների, նկարիչների և մյուս միությունները զբաղեցնում են մայրաքաղաքի կենտրոնում տեղակայված շինություններ, սակայն դրանց համար գույքահարկ վճարել, ինչպես պարզվեց, խուսափում են: Խուսափում են, որովհետև խորհրդային տարիներից եկած ավանդույթով գիտեն, որ իրենց համար պետությունը մշտապես զիջումների է գնում և որովհետև պարզապես սովոր են ամեն ինչ ձրի վերցնել` չնայած հենց իրենք էլ իրենց շենքերի շատ ու շատ սենյակներ վարձով են տալիս և կայուն եկամուտ ապահովում կլոր տարին:

Երևանի նախկին քաղաքապետ Գագիկ Բեգլարյանն էլ, ընդառաջ գնալով այս միությունների ղեկավարների` հավանաբար բազում խնդրանքներին, որոշել էր ընդառաջ գնալ և այս տարի էլ նրանց գույքահարկը զիջել: Ավագանու խորհուրդը կողմ քվեարկեց այս որոշմանը, որից հետո նոր քաղաքապետը ելույթ ունեցավ և հասկացրեց, որ ինքը Գագիկ Բեգլարյանը չէ, և որ այս պրակտիկան այլևս չի շարունակվելու:

«Նույնիսկ մեր տեսակետից` դիվիդենտ ստանալու տեսակետից ոչ մեկ սա որպես լավություն չի ընդունելու, ասելու են` ըտենց էլ պիտի անեին, ի՞նչ պիտի անեին: Սակայն, եթե գույքահարկը վերցնենք, հետո փողը տանք, հաստատ ավելի շատ կհարգեն մեզ դրա համար»: