Այսօր լրագրողների հետ հանդիպել էր Սննդի անվտանգության պետական ծառայության մամլո պատասխանատու Բաբկեն Պիպոյանը, տեղեկացնելու, որ կատարված  ուսումնասիրությունների արդյունքում, Երևանի Կոմիտասի և Գումի շուկաներում հայտնաբերվել են բազմաթիվ խախտումներ, այդ թվում` սատկած խոշոր եղջերավոր անասունների և ձիու մսի վաճառք:

Իհարկե, տուգանվել են. ըստ Պիպոյանի` առաջինի դեպքում 400 հազար դրամով, երկրորդ դեպքում` 300 հազարով, սակայն դրանից պատկերը չի փոխվում:  Ծառայությունը տեղեկացնում է, որ խախտումների համար ընդհանուր տուգանքի չափը գերազանցում է 2 մլն դրամը:

Գյումրեցիները Երևանցիների համեմատ առավել շահեկան վիճակում են. Այնտեղ, ըստ Պիպոյանի ձիու միս չի եղել.
«Տեղական շուկայում ուսումնասիրվել է սառեցված միսը, որն ունեցել է սերտիֆիկատ: Կենդանական ծագման ապրանքները մինչև ՀՀ մտնելը ստուգվում են` ապահովելու համար անվտանգությունը: Սառեցված ապրանքն ունի մեկ տարի պահպանման ժամկետ: Խնդիրն այն է, թե դա արդյո՞ք ժամկետի մեջ է, թե՞ ժամկետանց: Ավելի շատ խախտումներ են արձանագրվում այն դեպքերում, երբ սառեցված միսը փորձում են վաճառել որպես թարմ»,- ասել է Պիպոյանը:

Սառեցրած մսի ժամկետները պետք է ստուգել փաստաթղթերով, սակայն տեսչությունը չի կարող անցնել իր լիազորությունների սահմանը:

Ընդամենը կարող է բավարարվել խորհուրդ տալով` մսի թարմությունը ստուգեք միսը սեղմելով. «Որքան արագ է վերականգնվում միսը, այնքան թարմ է»:

Պիպոյանը կարևորում է քաղաքացու վերաբերմունքը. եթե նա չցանկանա, որ իրեն միս վաճառեն` խախտելով պահպանման կանոնները, ապա դա չի վաճառվի: Շատ տրամաբանական մոտեցում.

Նա անդրադարձավ նաև Նոր տարվա հետ կապված զեղչերին, ըստ բանախոսի դա պայմանավորված  է Ամանորի համար նախատեսված ներկրվող մեծ ծավալի ապրանքներով, որոնք չսպառվելով  դեկտեմբերին, հունվարին կարող են կուտակվելու խնդիր ունենալ ու որպեսզի ապրանքը չփչանա, կատարում են զեղչեր:

Ամանորյա ամենալայն սպառման ապրանքի` օղիների մասին Պիպոյանը մեղմ արտահայտվեց. Այս շուկայում ծառայությունը շուրջ վեց ամիս առաջ է ուսումնասիրություն կատարել, սակայն խնդիրը հայտնի է` Հայաստանում կան օղիներ, որոնք արտաքուստ միմյանց շատ նման են: ՏՄՊՊՀ-ն տուգանքի է ենթարկել Սամվել Ալեքսանյանի ընկերությանը: Սակայն չասաց, որ շարունակվում է  700 և 3000 դրամանոց նույնատիպ օղիների արտադրությունը: Տարբերակումը թողնելով  խմելուց հետո եղած ինքնազգացողությանը` որն անվտանգության տեսչության աշխատակցի համոզմամբ պետք է, որ տարբեր լինի:

Մասնավորապես` քյաբաբ, խորոված եւ նմանօրինակ բովանդակությամբ գովազդները ճանապարհներից կվերացվեն,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է ՀՀ տրանսպորտի եւ կապի նախարար Մանուկ Վարդանյանը, նշելով թե` պետական ավտոճանապարհներին գովազդային վահանակների տեղադրման թույլտվությունների համար կստեղծվի էլեկտրոնային հաշվառման համակարգ:

Նրա տեղեկացմամբ` կառավարությանը ներկայացվել է որոշման նախագիծ, որի ընդունման դեպքում ճանապարհային գովազդների ներկայիս քաոսային վիճակը կվերանա:

Դա էսթետիկապես ճիշտ չէ, էլ չասեմ անվտանգության առումով,- ասել է Վարդանյանը, — նախկինում գովազդատուն ինքն էր որոշում գովազդի տեղադրման վայրը, իսկ նախարարությունն ու ոստիկանությունը պարզապես տեղազննում էին իրականացնում:

Թե կոռուպցիան այս պարագայում ինչ տեսք է ընդունել, բոլորին է պարզ:

Այստեղ մի հարց է հետաքրքիր` ի՞նչ են արել այս երկու կառույցների աշխատակիցները, տարիներ շարունակ, երբ գովազդատուն ոչ միայն գովազդի տեղն է որոշել, այլև գովազդային վահանակի ձևն, ու առավել ևս բովանդակությունը, որոնք տգեղ, ու գռեհիկ են, երբեմն` զավեշտի հասնող արտահայտություններով:

Հ.Գ. Որպես առաջարկ.  Եթե  նախարարության և ոստիկանության  ֆունկցիաների մեջ չի մտնում գովազդային տեքստի գրագիտության ապահովումը, նոր նախագծով տեղազննմանը կարելի է պարտադիր ներգրավել նաև լեզվի պետական տեսչությանը:

ԱԺ-ում բյուջեի քննարկումների ժամանակ ֆինանսների նախարար Վաչե Գաբրիելյանին ԱԺ պատգամավոր Արմեն Մարտիրոսյանը հարցրեց.«Մենք ինչպե՞ս կարող ենք կայունության մասին խոսել, երբ 2012թ.-ին 31 հազար նախատեսվող միջին կենսաթոշակը նույնիսկ պարենային նվազագույն զամբյուղը  չի ապահովում, որը այս պահին 45 հազար դրամ է։ Մենք ինչպե՞ս կարող ենք կայունության մասին խոսել, երբ նվազագույն աշխատավարձը 32 500 դրամ է, գրադարանավարները մոտ 40 հազար դրամ աշխատավարձ են ստանում»:

«Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավորը համոզված է, որ վիճակագրությամբ նշվող 34 տոկոս աղքատության մակարդակը, որոշ փորձագիտական տվյալներով հասնում է մինչև 60 -ի:

«Աղքատությունը, հավատացնում եմ, 60 տոկոս չէ, այն երևակայություն է»,- ասաց ֆինանսների նախարար Վաչե Գաբրիելյանը, նշելով թե` «Կայունություն չի նշանակում, որ մենք հանկարծ աղքատ երկրից կարող ենք դառնալ հարուստ երկիր: Դա լիովին այլ հասկացություն և կատեգորիա է: Կրկին մեջբերեմ ֆինանսատնտեսական ճգնաժամը, քանի որ այն ազդում է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ամբողջ աշխարհի վրա: Եթե ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի հետևանքով աղքատությունը կարող է 5-6 տոկոսով բարձրանա ԱՄՆ-ի նման հարուստ երկրում, եթե բնականաբար կա նման զարգացում, այն չի կարող ՀՀ-ի կողքով անցնել»:

Վաչե Գաբրիելյանը չմոռացավ հիշեցնել, որ 2012 թվականի բյուջեով 10 տոկսով բարձրացել են կենսաթոշակներն ու նպաստները:

ԱԻՆ-ից տեղեկանում ենք, որ նոյեմբերի 14-ին, ժամը 10։40-ին տեղեկություն է ստացվել, որ Լոռու մարզի Կաթնառատ գյուղում նկատվել է խոշոր եղջերավոր անասունների հիվանդություն, ինչի հետևանքով անկել է մեկ և հարկադիր սպանդի ենթարկվել 6 խոշոր եղջերավոր անասուն։ Կատարվում է փորձաքննություն՝ հիվանդությունը պարզելու նպատակով։

Կառավարության պաշտոնական կայքէջում վերջապես կարելի է գտնել հարկային փոփոխությունների օրինագծերի փաթեթը: Այն տեղադրվել այսօր կամ երեկ երեկոյան: Հիշեցնենք, որ կառավարությունը մոտ 3 տասնյակ օրենքներում առաջարկում է փոփոխություններ` 2012 թ. բյուջեի կատարումն ապահովելու նպատակով:

Այսօր` նոյեմբերի 11-ին ՀՀ Ազգային Ժողովի տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Սուրեն Կարայանը ներկայացրեց հարկային փաթեթը:

Լրագրողների հետ ճեպազրույցում Ս. Կարայանն ասաց, որ կառավարությունն առաջին հերթին այդ փաթեթով եկամուտների վերաբաշխման խնդիր է լուծում` խոշոր բիզնեսից ավելի շատ հարկեր պետք է գանձվեն:  «Հարկման արդարության սկզբունքները մենք պահպանում ենք,  որը նշանակում է` ավելի շատ եկամուտ ստացողը պետք է վճարի ավելի շատ հարկ: Մենք մտցնում ենք պրոգրեսիվ եկամտային հարկային համակարգ”,-ասաց  Ս. Կարայանը:

Մասնավորապես`  փոփոխություններ է նախատեսվում «Ակցիզային հարկի մասին» օրենքում: Ոգելից խմիչքների մասով հավասարեցվում են ներմուծված եւ տեղական արտադրանքների ակցիզները: Ըստ Ս. Կարայանի` դրույքաչափերում տեղի ունեցած փոփոխությունները թույլ կտան ավելի թանկ ոգելից խմիչքներից ավելի մեծ ակցիզային հարկ գանձել:

Փաթեթի նախնական տարբերակում բարձրացված էր նաեւ գինու համար գանձվող ակցիզային հարկը, ինչը քննարկումների արդյունքում հանվել է:

Հարկային փաթեթը ներառում է նաեւ շքեղության հարկի կիրառումը:

Ըստ այդմ, մինչեւ 2 տարեկան այն ավտոմեքենաների համար, որոնց շարժիչի ծավալը մեծ է 4 հազ. սանտիմետր խորանարդից կամ նրանց մաքսային արժեքը մեծ է 30 մլն դրամից,  սահմանվում է 20 տոկոս ակցիզային հարկ:

Եկակամտահարկի մասով առաջարկվում է կիրառել պրոգրեսիվ սանդղակ` 2 միլիոն եւ ավելի եկամուտ ունեցողների համար հարկային բեռն ավելացնել 5 տոկոսով՝ այն սահմանելով 25 տոկոս:

«Այլընտրանք» հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Թաթուլ Մանասերյանն այսօր խոսեց ճգնաժամի 2-րդ ալիքի առաջացման պատճառների ու Հայաստանի վրա դրա ազդեցության մասին, ներկայացնելով իր տեսակետը:
Նա, ի տարբերություն ՀՀ վարչապետի գտնում է, որ համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամից երեք տարի անց համաշխարհային տնտեսությանը սպառնում է ճգնաժամի 2-րդ ալիքը: Սակայն, ի տարբերություն 2008 -ի այս անգամ այն սկիզբ է առել եվրոպական երկրներում:
Բանախոսի կարծիքով Ճգնաժամի 2-րդ ալիքի հիմնական պատճառներից են. նախ` եվրոպական պետությունների կողմից սուբսիդավորվող ոլորտների ավելացումը, ինչն անհավասար մրցակցության պայմաններ է ստեղծում մյուս արտադրողների շրջանում,երկրորդ` ֆերմերային տնտեսություններին տրվող վարկերի սահմանափակումը և որպես հետևանք` դրանց արտադրանքի գների թանկացումը:
Հայաստանի համար, եվրոպական ճգնաժամը նույնպես վտանգավոր է: Արտասահմանյան ապրանքների թանկացումը, որպես ներկրող երկրի, անպայման կազդի ՀՀ տնտեսության վրա, համոզված է Մանասերյանը:
Ըստ նրա կնկատվի նաև արտաքին վարկավորման աղբյուրների կրճատում, hամատեղ ծրագրերի սահմանափակում, արտաքին սեզոնային աշխատանքների անկում և, որպես այդ ամենի հետևանք, տրանսֆերների կրճատում ու միջազգային շուկայում բորսայական ապրանքների աճի միտում:
Մանասերյանն առաջարկում է` տնտեսության զարգացման համար ներգրավել երկրի ներսում առկա միջոցները, ստեղծել նպաստավոր պայմաններ տեղական արտադրողների համար և վարկեր տրամադրել ցածր տոկոսադրույքներով:
Միակ մխիթարությունն այն է, որ տնտեսագետ Մանասերյանը կանխատեսում է, թե Եվրոպայում սկիզբ առած տնտեսական ճգնաժամը մեր երկրում ուժեղ ազդեցություն չի ունենա. «Մեր թերություններից մեկն այն է եղել, որ Հայաստանը լիարժեք ներգրավված չի եղել Եվրոպական տնտեսության մեջ, այսօր դա թույլ կտա զերծ մնալ տնտեսական ուժեղ ցնցումներից»:

«Շաքարավազը ներկայում հնարավոր նվազագույն գնով է վաճառվում, համեմատեք ցանկացած ալ երկրների հետ»,- պատգամավորներին դիմեց Ա. Շաբոյանը, շաքարավազի թանկացման փաստը բացատրելով, կրկնեց նախկինում արած իր հայտարարությունը` «շաքարավազը թանկացել է ինվոյսային արժեքի բարձրացման հետեւանքով»:

Սակայն Ա. Շաբոյանը հատուկ ընդգծեց, որ դա դեռ չի նշանակում միջազգային շուկայում շաքարավազի գնի բարձրացում: Այսինք արդարացումն այն է, որ  ներկայում ներմուծվող շաքարավազը կամ դրա հումքը մաքսազերծվում է միջազգային գներին համապատասխան: Առավել կասկածամիտ ու համարձակ պատգամավորները, հրավիրվեցին ՏՄՊՊՀ` համատեղ քննարկումների եւ լրացուցիչ տեղեկատվություն ստանալու:

Կենտրոնական բանկի նախկին նախագահ Բագրատ Ասատրյանը, այսօր` նոյեմբերի 4-ին, լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ կարծիք հայտնեց, որ անհանգստությունները մեծանում են եւ բոլոր զարգացած երկրները վերանայել են տնտեսական աճի սպասելիքները:

«2012-ը տնտեսության համար բարդ տարի է լինելու: Մենք աշխարհի հետ ենք, բայց, ցավոք, նայում ենք մեկ ուղղությամբ` դեպի Ռուսաստան, իսկ Ռուսաստանի իրողությունները ազդում են մեզ վրա: Ռուսաստանն էլ ակնկալիքներն իջեցրել է»,- ասաց Ասատրյանը:

Չնայած դրան նա հույս հայտնեց, որ առաջիկա տարվա ընթացքում ֆինանսական հոսքերի կայուն աճ կունենանք եւ 2012-ին մասնավոր տրանսֆերտների մակարդակը կհասնի նախաճգնաժամային իրավիճակին:

Անդրադառնալով փաստին, որ 2012 թվականի պետական բյուջեի նախագծում 100 մլրդ դրամով ավելացել են հարկային եկամուտները, ինչը նշանակում է, որ հարկային մարմինները պետք է 100 մլրդ դրամ ավելի շատ հարկ հավաքեն, ԿԲ նախկին ղեկավարն ասաց. «100 միլիարդ դրամը փոքր թիվ չէ, բայց այդքան էլ անհնար չէ այն հավաքագրելը, ելնելով նրանից, որ մեծ խնդիր չի դրվում հարկերի հավաքման իմաստով: 100-ից 55- 60 կախված է եկամուտների աճից, ինֆլյացիայից: Մյուս 40 միլիարդ դրամի մի մասն ընկնում է ակցիզային հարկերի եւ այլ հարկատեսակների վրա»:

Ըստ նրա ծրագրված է  գնաճի կայունացում մինչեւ 4 տոկոս, եւ տնտեսական աճ.«Հաջորդ տարվա բյուջեի մասով ասեմ, մենք մի քիչ վաղ սկսեցինք քննարկումները, որ դեռ կառավարությունը մինչեւ վերջ չի բացել խաղաքարտերը:

Գալիք տարում աճի առանցքը պետք է կազմի արդյունաբերական աճը, մինչդեռ կրկին իշխանությունները նախատեսում են աճն ապահովել շինարարության մասով»,- նշեց տնտեսագետը:«Իմ ասածն իրականություն է դառնում, 4-5 տոկոս տնտեսական աճ, եւ բարձր գնաճ: Իմ ձեռքին են վերջին տվյալները 8 տոկոսից ավելի գնաճ է արձանագրվել:

Սպառողական գների աճը 10,2 տոկոս է, պարենային ապրանքների գների աճը կազմել է 13,5 տոկոս: Սոցիալապես անապահով խավերի համար սա հատկապես ծանր է,- կարծում է Ասատրյանը, — մեր հասարակության ամենամեծ պրոբլեմներից մեկը սոցիալական բեւեռացման ծայրահեղ մակարդակն է»:

Նա անդրադարձավ հարկային քաղաքականությանը նշելով,  որ մեջ ամենակարեւորը արդարության գործոնն է: «Եթե քաղաքացին համարի, որ հարկատեսակն արդարացի է եւ տարածվում  է բոլորի վրա, նա կվճարի: Չեմ ասում, որ մարմնավաճառներին պետք է ներառել ՀՆԱ-ի մեջ եւ հարկել, բայց ստվերի հարցը պետք է լուծել»:

Բ. Ասատրյանը նշեց՝ սոցիալական բևեռացման խնդրով առաջինն ենք ԱՊՀ տարածքում, և շքեղության հարկի մասին պետք է լրջորեն մտածել: Բանախոսի կարծիքով՝ երկիրը փոխվել է և այլևս «քոչարյանականը չէ»: Նա փաստեց, որ խնդիրները կուտակվել են և պետք է լուծվեն: Կա նաև Վրաստանի գործոնը, որը ՀՀ-ից հետ էր, բայց արդեն հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցությունը մինչև 25%-ի է հասել:

Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ «Գործարար շահերի պաշտպանության ցանց» հ/կ-ի նախագահ Գագիկ Պողոսյանը հայտարարեց, որ 2012 թ. հունվարի 1-ից փոքր եւ միջին բիզնեսի ներկայացուցիչները կարող են տարածքների վարձակալման պայմանագրեր կնքել առանց նոտարական վավերացման:

Վարձակալական պայմանագրերն այսուհետ կգրանցվեն Անշարժ գույքի պետական կադաստրում, ինչը բավարար կլինի դրանց վավերականության համար: Բացի այդ` պետական տուրքը կգանձվի ոչ թե տարածքի մեծության հաշվարկով, այլ հաստատագրված չափով: Փոքր եւ միջին բիզնեսը այսուհետ կարող է ժամանակի ու գումարի խնայողություն ունենալ վարձակալական գործարքներ կնքելիս, հավատացնում է Պողոսյանը:

Նշենք, որ այսօր կառավարությունում տեղի է ունեցել փոքր եւ միջին ձեռնարկատիրության զարգացման խորհրդի նիստը:

2012 թ. փոքր եւ միջին բիզնեսի համար պետք է ստեղծվեն ավելի բարենպաստ պայմաններ, իսկ հարկային բեռը կավելանա այն ոլորտներում, որտեղ կան եկամուտներ՝ դրանք պատշաճ կերպով հարկելու համար: Նման հայտարարությամբ այսօր` նոյեմբերի 1-ին հանդես եկավ ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, խորհրդարանում բյուջետային քննարկումների ժամանակ ներկայացնելով աղմկահարույց հարկային փաթեթը:

Առաջարկվում են հետեւյալ փոփոխությունները.

— Եկամտահարկի մասով ներդրվում է պրոգրեսիվ սանդղակ: Երկու միլիոն դրամ եւ ավելի եկամուտ ունեցողների համար հարկային բեռն ավելացվում է 5 տոկոսով՝ այն սահմանելով 25 տոկոս:

— Երկրորդ կարեւոր փոփոխությունը վերաբերվում է ալկոհոլային խմիչքներին: Ըստ Տ. Սարգսյանի` հարկային բեռն ընկնելու է թանկարժեք ալկոհոլային խմիչքների վրա: Նրանց հարկման բազան 50 տոկոսով կավելանա՝ համեմատ մատչելի ալկոհոլային խմիչքների, որոնց համար ներքին շեմը կմնա անփոփոխ՝ 500 դրամ: Թանկ ալկոհոլային խմիքների տեսակարար կշիռը, ըստ կառավարության գնահատականների, ընդհանուր սպառման ծավալում այսօր կազմում է 15 տոկոս: Համեմատաբար էժան ալկոհոլային խմիչքների վրա հարկային բեռը չի ավելանալու:

— Հաջորդը շքեղության հարկն է: Առաջարկվում է թանկարժեք մեքենաների վրա, որոնց շուկայական արժեքը գերազանցում է 90 հազար դոլարը, էապես ավելացվի այսօր կիրառվող դրույքաչափը: Դա, վարչապետի գնահատմամբ, հնարավորություն կտա մոտավորապես մեկ մլրդ դրամով ավելի հարկային եկամուտներ հավաքագրել պետական բյուջեի համար:

— Քննարկման առարկա է նաեւ շահումով խաղերի եւ խաղատների ոլորտում հաստատագրված վճարների ավելացումը՝ 50 տոկոսով: Ակնալվում դրա շնորհիվ ունենալ լրացուցիչ երկու միլիարդ դրամի եկամուտ:

— Հաջորդն արտոնագրային վճարների դաշտի ընդլայնումն է: Հարկային ստուգումներն այդ բնագավառում 2012 թվականին կբացառվեն այն պարագայում, եթե արտոնագրային վճարումներն իրականացվել են պետության կողմից սահմանված չափերով: Ընդլայնվում են գործունեության տեսակները, որոնք ընկնելու են արտոնագրային վճարների գործառույթներ: Դա թեթեւ մարդատար ավտոմեքենաներով ուղեւորափոխադրումներն են, վարսավիրանոցների ծառայությունները, ավտոտեխսպասարկման կայանների եւ ավտոկանգառների գործունեությունը, հանրային սննդի ոլորտը, փոքր հյուրանոցների ոլորտը:

— Փոփոխություններ կկատարվեն ավելացված արժեքի հարկի հաշվեգրման համակարգում: Ներկա օրենսդրությամբ` ձեռներեցները կարող են առանց ստուգումների հաշվանցում կատարել մինչեւ 100 հազար դրամի սահմաններում; Այդ շեմը կհասցվի մինչեւ 10 միլիոն դրամ: