«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միությունը հայտարարությամբ անդրադարձել է Լեռնային Ղարաբաղի Հաթերք գյուղի գերեզմանատանը իրականացված ադրբեջանական վանդալիզմին։

Հայտարարության մեջ ասվում է. «Սոցցանցերում ադրբեջանցի օգտատերերի կողմից տարածված տեսագրությունից պարզ է դարձել, որ ադրբեջանցիները կրկին դիմել են վանդալիզմի հայկական հոգևոր-մշակութային արժեքների և ինքնութենական սիմվոլների նկատմամբ։ Այս անգամ թիրախավորվել է Հաթերք գյուղի գերեզմանատունը։ Ադրբեջանցիների կողմից շրջվել են շատ հուշաքարեր, գերեզմանաքարերն օգտագործվել են որպես պատվանդաններ աշխատանքային գործիքների համար։ Ադրբեջանցիների «զայրույթը հարուցել է» հատկապես պատերազմի ժամանակ գյուղի պաշտպանների եղբայրական հուշաքարը։

Սակայն գյուղի քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության համար կյանքը նվիրաբերածների հուշակոթողը պղծելիս ադրբեջանցիները չե՞ն մտաբերում այն 19 խաղաղ բնակիչներին, ովքեր գազանաբար սպանվել են, երբ 1992-1993 թթ․ գյուղը հայտնվել է ադրբեջանական վերահսկողության տակ։ Այսօր կյանքի իրավունքի պաշտպանությունը զայրացնում է ադրբեջանցիներին։

«Գադրման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միությունը խիստ մտահոգված է ադրբեջանական վանդալիզմի շարունակման և անպատժելիության փաստից։ Անգամ վերջերս Կրոնական ազատության դիտարկման ցանկում ընգրկվելու հանգամանքը հետ չի պահում Ադրբեջանին շարունակելու իր հակահայկական ռասիստական էթնոցիդի քաղաքականությունը, որը դատապարվելի է միջազգային բազմաթիվ կոնվենցիաների և արձանագրությունների հիմքով, մասնավորապես՝ «Զինված հակամարտությունների ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» 1954 թվականի Հաագայի կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածի՝ արգելված է մշակութային ժառանգության հանդեպ վանդալիզմի, գողության, կողոպուտի, յուրացման, թշնամանքի և հաշվեհարդարի ցանկացած գործողություն։ Հաագայի 1954 թվականի առաջին արձանագրության համաձայն՝ արգելվում է գրավյալ տարածքներում ոչնչացնել մշակութային կամ հոգևոր արժեքները։ Հաագայի 1999 թվականի երկրորդ արձանագրությունը այն որակում է որպես միջազգային հանցագործություն։

Փաստորեն, Լեռնային Ղարաբաղում իրականացված էթնիկ զտումից և հայաթափումից հետո Ադրբեջանն անարգել շարունակում է իր հանցավոր գործունեությունը։ Ուստի, ի՞նչ է Ադրբեջանի պատմությունը, եթե ոչ մարդկության դեմ գործած հանցանքների մի կատարյալ հանրագումար՝ բռնի տեղահանումների, անօրինակ դաժանության ու քաղաքական երեսպաշտության շարունակական ուղեկցությամբ։

«Գադրման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միությունը վերստին կոչ է անում միջազգային իրավարար և պատասխանատու կազմակերպություններին առարկայական քայլեր կատարել հայկական մշակութային ժառանգության անվտանգության ապահովման ուղղությամբ»։

«Ժողովրդավարության և անվտանգության» տարածաշրջանային կենտրոնի նախագահ Տիգրան Գրիգորյանը, արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ նոր սահմանդրություն ունենալու անհրաժեշտության մասին հայտարարությանը, գրում է.

«Հունվարի 18-ին Արդարադատության նախարարության 2023-ի գործունեության հաշվետվության քննարկման ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Հայաստանը կարիք ունի նոր Սահմանադրության, ոչ թե Սահմանադրական փոփոխությունների։ Նա նշել է, որ մենք պետք է ունենանք Սահմանադրություն, որը Հայաստանի Հանրապետությունն ավելի մրցունակ և ավելի կենսունակ է դարձնում աշխարհաքաղաքական և ռեգիոնալ նոր պայմաններում՝ ընդգծելով, որ խոսքը կառավարման մոդելի փոփոխության մասին չէ։

Այս մասին դեռևս մեկ ամիս առաջ էի գրել։ Երբ Ալիևը դեկտեմբերի 6-ին հայտարարեց՝ Բաքուն Երևանից երաշխիքներ է ակնկալում, որ հայկական ռևանշիզմը ապագայում գլուխ չի բարձրացնելու, հենց սա նկատի ուներ։ Ադրբեջանը պահանջում է, որպեսզի Հայաստանը փոփոխի իր պետականության հիմքում դրված նորմատիվ իրավական բազան։

Հատված դեկտեմբերի 20-ի սյունակիցս․

«Թե ինչ երաշխիքների մասին է խոսում Ալիևը, կարելի է կռահել, օրինակ, ադրբեջանցի իշխանամետ հայտնի փորձագետ, «Թոփչուբաշով կենտրոնի» ղեկավար Ռուսիֆ Հուսեյնովի վերջին հոդվածից։ Հուսեյնովը (նա ադրբեջանական այն փորձագետներից է, որոնց գործառույթների մեջ է մտնում ընկալելի լեզվով արտաքին լսարանին ներկայացնել Բաքվի մոտեցումներն ու դիրքորոշումները) IPG Journal գերմանական ամսագրում լույս տեսած իր հոդվածում նշում է․ «Իրավիճակը նաև բարդանում է նրանով, որ Հայաստանի օրենսդրությունը դեռևս ներառում է տարածքային պահանջներ Ադրբեջանի նկատմամբ, իսկ նորմատիվ իրավական փաստաթղթերը, ինչպիսին է 1990 թվականի սեպտեմբերի 21-ին ընդունված Հայաստանի անկախության հռչակագիրը, հղում են անում Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միավորման մասին 1989 թվականի համատեղ որոշմանը։ Այս իրավական ֆոնը անհանգստություն է առաջացնում Ադրբեջանում, որտեղ կանխատեսվում են այնպիսի սցենարներ, որոնց դեպքում Հայաստանի սահմանադրական դատարանը կարող է մերժել խաղաղության պայմանագիրը կամ հետագայում իշխանափոխությունը կարող է վերհանել տարածքային պահանջները»։

Նմանատիպ մտահոգություններ արտահայտում են նաև Ադրբեջանի փորձագիտական ու քաղաքական դաշտերի այլ ներկայացուցիչներ։ Կա մեծ հավանականություն, որ Ալիևի նշած երաշխիքներից մեկը Երևանի կողմից հենց այդ նորմատիվ իրավական ֆոնից ձերբազատվելն է»։

Հայաստանի դեմ ադրբեջանական ագրեսիվ քարոզչության նոր մեթոդներ՝ կեղծ տեղեկատվություն և թշնամանք տարածող կայքեր:Այս մասին հայտնում են «Թաթոյան հիմնադրամ»-ից։

Մի քանի օր առաջ գործարկվել են «Վիրտուալ Արևմտյան Ադրբեջան» (qerbiazerbaycan.com) և «Հայկական հանցանքներ» (armeniancrimes.com) կայքերը, որտեղ ամբողջ Հայաստանը ներկայցվում է ադրբեջանական։

Կայքերից մեկը քառալեզու է (ադրբեջաներեն, անգլերեն, ռուսերեն, իսպաներեն), իսկ մյուսը՝ անգլերեն և ռուսերեն։

Մարդկանց վկայություններով ու անհատական պատմություններով փորձ է արվում հիմնավորել, թե Հայաստանն ադրբեջանական պատմական հող է։

«Հայկական վանդալիզմ» և «Ռեսուրսներ» բաժիններում կեղծ վկայություններ են հայերի կողմից ադրբեջանական կոտորածների մասին: Հայկական եկեղեցիներն ու վանքերը ներկայացվում են ադրբեջանական մշակույթի մաս և բազմաթիվ այլ կեղծիքներ։

Չնայած հայերի նկատմամբ հենց ադրբեջանական պատերազմական հանցանքներին՝ խոշագումներից ու սպանություններից մինչև մշակութային հուշարձանների ոչնչացում, նրանք ահռելի գումարներով ոչ միայն ստեղծում են իրենց գոյություն չունեցող պատմությունը և հնարավոր բոլոր միջոցներով աշխարհին մատուցում այդ ամենը, այլ նաև ձևավորում են Հայաստանի նկատմամբ ագրեսիայի ու տարածքային պահանջների հիմքեր։ Ակնհայտ է, որ այս ամենը տեղի է ունենում ադրբեջանական իշխանության ուղիղ հովանավորությամբ։

Ուստի, ադրբեջանական խաղասիրությունը կեղծ է, շղարշ է արտաքին աշխարհի համար և նպատակ ունի թմրեցնել մեր զգոնությունը։ Ադրբեջանական բացահայտ սպառնալիքները, ծախսվող ահռելի ֆինանսները և քաղաքականությունն անտեսելը տանում է դեպի կործանարար հետևանքեր:

Ակնհայտ է, որ ադրբեջանական իշխանությունը չի «քայլելու» «խաղաղության խաչմերուկ»-ով. նրանց նպատակն այդ ճանապարհին Հայաստանի չլինելն է։

«Մենք լսեցինք ձեր կողմից կիրթ, կառուցողական որակում ստացած Ալիևի հարցազրույցը, ագրեսիվ էր, լսեցինք ձեր խեղճ ու կրակ պատասխանը, ինչո՞ւ եք այդքան վախեցած»,- Ազգային ժողովում կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Լևոն Քոչարյանը այս հարցն ուղղեց Նիկոլ Փաշինյանին:

Նա նշեց, որ թեև Ն. Փաշինյանը արձանագրում է՝ Ալիևը  հայկական կողմի բոլոր առաջարկները մերժում է, բայց հիմա նոր բան է առաջարկում՝ սպառազինությունների փոխադարձ վերահսկում։

«Անկեղծ ասեք՝ միամի՞տ եք, թե՞ ուրիշ բան։ Ալիևը  թույլ է տալու քեզ վերահսկել Ադրբեջանի  սպառազինությունը, թե՞ սա էլ է միակողմանի զիջում լինելու։ Չեք տեսնում, որ կեղծ խաղաղությունը ձախողված օրակարգ է, ինքդ էլ ես ձախողված»,- ասաց Լ.Քոչարյանը։

Քոչարյանի հարցադրումների ընթացքում ՔՊ-ական պատգամավորները սկսեցին տեղից արձագանքել։ Աժ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը լռության կոչ արեց։

«Պարոն Քոչարյան, նախ կոռեկտ եղեք, Հայաստանի Հանրապետության ընտրված ղեկավարն է, հասկանում եմ եզակի դեպք է, ձեր համար զարմանալի է, դուք դրա փորձը չունեք, բայց կոռեկտ եղեք, որպեսզի նման իրավիճակ դահլիճում չլինի»,- ասաց Ալեն Սիմոնյանը։

Մինչև Նիկոլ Փաշինյանը կմոտենար ամբիոնին՝  Ալեն Սիմոնյանը դիմելով Լևոն Քոչարյանին՝ ասաց.

«Պարտվածը դուք եք այս պահին»:

Նիկոլ Փաշինյանն ասաց. «Խորհուրդ կտամ ձեզ հաջորդ անգամ այդ նույն հարցը փորձել հանգավորել, որպեսզի չորրորդ  դասարանի պատշաճ ոտանավոր դառնա,  գուցե որոշակի դիտումներ  և հետաքրքրություն առաջացնի։ 

Բայց ուզում եմ հիշեցնել, որ դուք դպրոցական հանդեսում չեք, ԱԺ-ում պետք է կարողանալ պատշաճ պահել, հակառակ դեպքում, կարծում եմ, առիթներ կունենաք վերհիշելու, թե որտեղ եք գտնվում։ Սա ևս ձեզ հորդորում եմ, հույս ունեմ այս հորդորը կրկնելու առիթ չեք տա»։  

Լևոն Քոչարյանն արձագանքեց. «Այստեղ մենք ձեզ կարող ենք հորդորել, որ որպես երկրի ղեկավար՝ հազարավոր մարդկանց զոհվելու պատճառ դարձած, մի ամբողջ հայրենիք կորցնելու ուղիղ պատասխանատու, այստեղ այս մանկական բաներով չզբաղվի ու ինձ ինչ-որ բաներ չհորդորի։ Ես հստակ ձևակերպել եմ իմ ասելիքը։ Թշնամի երկրի ղեկավարը խոսում է ինչ- որ բաներից, որին շատ թույլ, խղճուկ պատասխան է լինում, ինչ-որ անհասկանալի առաջարկ»։ 

Փաշինյանն ասաց. «Առաջընթացն ակնհայտ է, որովհետև հարցի երկրորդ մասում առնվազն որոշ բաներ հասկացաք»։ 

Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Իսրայել Կացը հիշեցրել է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին Հայոց ցեղասպանության մասին այն բանից հետո, երբ թուրք ղեկավարն աջակցել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության բողոքին Արդարադատության միջազգային դատարանում (Համաշխարհային դատարան) առ այն, որ Իսրայելը ցեղասպանություն է իրականացրել պաղեստինցիների դեմ Գազայում:

2024 թվականի հունվարի 12-ին արտգործնախարար Կացն իր թվիթերյան էջում գրել է. «Անցյալում Հայոց ցեղասպանություն ունեցող Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն այժմ պարծենում է՝ անհիմն պնդումներով թիրախավորելով Իսրայելին։ Մենք հիշում ենք հայերին և քրդերին: Ձեր պատմությունն ինքնին խոսուն է: Մենք պաշտպանվում ենք ձեր բարբարոս դաշնակիցներից, ոչ թե ոչնչացնում նրանց»:

Իսրայել-Համաս հակամարտության ավելի լայն համատեքստում, Հայոց ցեղասպանության հիշատակումը Իսրայելի կողմից Թուրքիային քննադատելու համար, մի շարք կարևոր հարցեր է առաջ բերում: Տասնամյակներ շարունակ հրաժարվելով ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, Իսրայելի արտգործնախարարը հանկարծ հիշել է Հայոց ցեղասպանության մասին, երբ դա համապատասխանել է իր երկրի շահերին: Ահա իմ մեկնաբանությունները նրա թվիթերյան գրառման վերաբերյալ.

1) Իսրայելի արտգործնախարարի կողմից Հայոց ցեղասպանության հիշատակումը չի կարող համարվել պաշտոնական ճանաչում, որը կարող է տեղի ունենալ միայն այն դեպքում, երբ Իսրայելի խորհրդարանը (Քնեսեթ) ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձև:

2) Սա առաջին դեպքը չէ, երբ իսրայելցի նախարար մը խոսում է Հայոց ցեղասպանության մասին։ Նախկին իսրայելցի երեք այլ նախարարներ նման հայտարարություններ են արել ճանաչման մասին, երբ ծառայում էին կառավարությունում։

– Կրթության նախարար Յոսի Սարիդը 2000 թվականի ապրիլի 24-ին հայտարարեց. «Ես միանում եմ ձեզ, հայ համայնքի անդամնե՛ր, ձեր Հիշատակի օրը, երբ նշում եք ձեր ցեղասպանության 85-րդ տարելիցը: Ես այստեղ եմ ձեզ հետ՝ որպես մարդ, որպես հրեա, որպես իսրայելցի և որպես Իսրայել պետության կրթության նախարար»։
– Արդարադատության նախարար Յոսի Բեյլինը 2000թ. ապրիլի 24-ին հայտարարեց. «Տեղի ունեցածը չի կարող այլ կերպ որակվել, բացի ցեղասպանությունից: Մեկուկես միլիոն մարդ անհետացավ։ Դա անփութություն չէր, դա կանխամտածված էր»: Ավելի վաղ՝ 1994 թվականին, զբաղեցնելով արտաքին գործերի փոխնախարարի պաշտոնը, Բեյլինը նման հայտարարություն էր արել Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ։
– Ներգաղթյալների ներգրավման հարցերով նախարար Յաիր Ցաբանը 1995 թվականին մասնակցել է Իսրայելում հայ համայնքի հիշատակի օրվա արարողություններին և հորդորել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը։

3) Այնուամենայնիվ, Իսրայելի Քնեսեթը վերջին տասնամյակների ընթացքում մի քանի անգամ փորձել է ընդունել Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձև։ Ամեն անգամ Իսրայելի կառավարությունն արգելափակել է բանաձևը՝ Թուրքիային հաճոյանալու համար։

4) Անընդունելի է, որ Իսրայելը Հայոց ցեղասպանությունը օգտագործում է որպես սակարկության առարկա Թուրքիայի հետ իր խնդրահարույց հարաբերություններում։ Իսրայել պետությունը, որպես Հոլոքոստը Հոլոքոստից փրկված ժողովուրդ, պետք է լիներ առաջին երկիրը, հուսանք՝ ոչ վերջինը, որ ճանաչեր Հայոց ցեղասպանությունը:

5) Նույնքան անընդունելի են Իսրայելի կառավարության արդարացումները Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար։ Երբ Իսրայելի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունները լավ են, իսրայելցի պաշտոնյաներն ասում են. «Մենք չենք ցանկանում փչացնել մեր լավ հարաբերությունները Թուրքիայի հետ Հայոց ցեղասպանության պատճառով»: Իսկ երբ հարաբերությունները վատ են, ինչպես հիմա, Իսրայելը հայտարարում է. «Մենք չենք ցանկանում ավելի վատթարացնել մեր հարաբերությունները Թուրքիայի հետ՝ ճանաչելով Հայոց ցեղասպանությունը»։ Իսրայելն այսպիսով արատավորել է իր համբավը միջազգային հանրության շրջանում՝ որպես ցեղասպանությունը ժխտող:

6) Հակառակ Իսրայելի կառավարության ժխտողականության, Հայոց ցեղասպանության վրա ուշադրություն հրավիրող առաջատար ձայներից են եղել անհատ հրեաներ. Հենրի Մորգենթաուն, Օսմանյան կայսրությունում ԱՄՆ դեսպան (1913-1916 թթ.), Ֆրանց Վերֆելը, ավստրիացի հրեա արձակագիր, «Մուսա լեռան քառասուն օրը» գրքի հեղինակ, Ռաֆայել Լեմկինը, լեհ հրեա իրավաբան, որը հորինել է ցեղասպանություն տերմինը, Ռեուվեն Ռիվլինը, Իսրայելի նախկին նախագահը, երբ նա Կնեսետի նախագահն էր, պրոֆեսորներ Իսրայել Չարնին, Յաիր Աուրոնը և Յեհուդա Բաուերը և Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Էլի Վիզելը։

7) Տարիներ շարունակ և բոլորովին վերջերս Էրդողանը շատ կոպիտ բառեր է օգտագործել Իսրայելի կառավարությանը և վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուին վիրավորելու համար՝ նրան նմանեցնելով Հիտլերին և մեղադրելով որպես «ռազմական հանցագործ և ահաբեկիչ», որը ցեղասպանություն է իրականացնում ընդդեմ պաղեստինցիների։ Այնուամենայնիվ, ինչպես անցյալ հակամարտություններում, երբ ներկա ճգնաժամն ավարտվի, Իսրայելն ու Թուրքիան կվերադառնան իրենց նախկին սիրային հարաբերություններին: Նույնիսկ առկա սրված թշնամական իրավիճակին, երկու երկրները շարունակում են իրենց միլիարդավոր դոլարների առևտուրը, հետախուզական տեղեկատվության փոխանակումը և զբոսաշրջությունը:

8) Արևմտյան Եվրոպան և Միացյալ Նահանգները, անտեսելով Թուրքիայի ղեկավարի չարագործությունները ՆԱՏՕ-ի ներսում և նրա րազմական վարքագիծը մի քանի տարածաշրջանային հակամարտություններում, այնքան են շփացրել Էրդողանին, որ նա գիտի, որ կարող է անպատիժ դուրս գալ այն ամենից, ինչ ցանկանում է անել՝ առանց որևէ հետևանքի: Դեռևս 2010 թվականին, երբ թուրքական մարդասիրական նավատորմը մոտենում էր Գազային՝ ճեղքելու Իսրայելի շրջափակումը, Իսրայելի զինվորականները հարձակվեցին թուրքական նավի վրա՝ սպանելով տասը թուրքերի։ Դրանից հետո Նեթանյահուն ներողություն խնդրեց Էրդողանից և 20 միլիոն դոլար փոխհատուցում վճարեց զոհերի ընտանիքներին։

9) Եթե նույնիսկ Իսրայելը ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, հայ ժողովուրդը չի մոռանա միլիարդավոր դոլարների մահաբեր զենքը, որ Իսրայելը վաճառեց Ադրբեջանին Արցախյան պատերազմի ժամանակ հազարավոր հայ զինվորների սպանելու և վիրավորելու համար: Ցնցող է, որ նույնիսկ Իսրայել-Գազա պատերազմի ժամանակ Իսրայելը շարունակում է հավելյալ արդիական սպառազինություն վաճառել Ադրբեջանին, քանի որ ադրբեջանական մի քանի բեռնատար ինքնաթիռներ են տեսել, որոնք Իսրայելից դուրս են եկել զենքերով բեռնված։

«Իսրայել Հայոմ» թերթը 2024 թվականի հունվարի 14-ին հրապարակել է Նադավ Շրագայի հոդվածը՝ «Հիմա՛ ճանաչեք Հայոց ցեղասպանությունը» վերնագրով։ Հեղինակը համարձակորեն գրել է. «Իսրայելի կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մերժումը բարոյական բացահայտ սնանկության ակնհայտ դեպք է»:

Դեռևս 1989 թվականին, երբ Նեթանյահուն արտաքին գործերի փոխնախարար էր և դեռ չէր կորցրել իր բարոյական նկարագիրը, ասել է. «Կան հարցեր, որոնք դուրս են քաղաքականությունից և դիվանագիտությունից։ Ցեղասպանություններն այս կատեգորիայի վառ օրինակներից են»:

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ

Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի

Հայ ազգային կոնգրեսի փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանի համոզմամբ՝ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը նախապատրաստվում է նոր պատերազմի։

«Համարյա պարզ ասում է, որ մենք ուզում ենք հիմա ամրապնդել մեր իշխանությունը, որ նոր գործողություններ տանենք, նկատի ունի Զանգեզուրը և այլն», — «Ազատության» հետ զրույցում ասել է քաղաքական գործիչը։

Զրույցից մի հատված ստորև.

«Ազատություն». — Փաշինյան-Ալիև վերջին հեռակա բանավեճը կարծես ցույց է տալիս, որ խաղաղության պայմանագիրն իրատեսական չէ, այնինչ հակառակի մասին պնդումներ էինք լսում տարեվեջին։ Այսինքն՝ Բաքուն չի՞ ուզում կնքել այդ փաստաթուղթը։

Լևոն Զուրաբյան. — Խաղաղության մասին պնդումները մենք լսում էինք հիմնականում Նիկոլ Փաշինյանին, որը, իմ խորին համոզմամբ, փորձում է իրավիճակը ներկայացնել այնպես, որն ավելի համապատասխանում է իր պրոպագանդիստական նպատակներին, բայց իրականության հետ որևէ կապ չունի։ Մեր իշխանությունը չի հասկանում, թե ինչ է կատարվում միջազգային քաղաքականության մեջ, նրանք չեն ըմբռնում տեղի ունեցող պրոցեսները, վտանգները։ Ասենք՝ երբ որ Ալիևն ասում է՝ դե լավ, մենք «Զանգեզուրի միջանցքն» էլ չենք դիտարկում, մենք այդ հարցը Իրանի միջոցով կլուծենք, անմիջապես մեր ամբողջ պրոպագանդան սկսում է ներկայացնել դա, որ տեսեք՝ հարցը լուծվեց, պրծավ, էլ խնդիր չկա։

Եթե հիշում եք՝ նաև Արայիկ Հարությունյանը Գրանադայից հետո գրել էր մի գրառում, որ ոչ մի վատ բան չի պատահել, մենք գնացել ենք Գրանադա, ստացել ենք այն ամեն ինչը, ինչ որ պետք է, Ադրբեջանը ոչ մի բան չի ստացել։ Այս մարդիկ ապրում են զուգահեռ աշխարհում, սա լուրջ խնդիր է։ Իրենք չեն հասկանում՝ ինչ է կատարվում, որովհետև այն ժամանակ մենք միանգամից ասացինք՝ դա չի նշանակում, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցն Ադրբեջանը հանել է օրակարգից։ Այդ պահին իրենց պետք էր մարսել Ղարաբաղի դատարկումը, էթնիկ զտումը, և իրենք պատրաստ էին ինչ-որ կառուցողական հայտարարություններ անել մի քիչ թմրեցնելու, մի քիչ բթացնելու աշխարհի զգոնությունը և բարձրացրած ալիքը դատապարտման։

Իսկ Ալիևը, տեսեք, ինչ է հայտարարում, արտահերթ ընտրություններով նախանշվում է նոր դարաշրջան Ադերբեջանի համար, որտեղ կլինեն նոր նպատակներ, քանի որ նախկին նպատակներին իրենք արդեն հասել են։ Այսինքն՝ Ալիևի ասածն ի՞նչ է, համարյա պարզ ասում է, որ մենք ուզում ենք հիմա ամրապնդել մեր իշխանությունը, որ նոր գործողություններ տանենք, նկատի ունի Զանգեզուրը և այլն։ Իրականությունն այն է, որ Ալիևը նախապատրաստվում է նոր պատերազմի։

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հեգնանքով խորհուրդ է տվել ամերիկյան էներգետիկ ընկերություններին ուժեղացնել նավթային օբյեկտների անվտանգությունը՝ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի՝ Ուկրաինային ռազմական օգնության անհրաժեշտության մասին հայտարարությունների ֆոնին։

«Ամերիկյան էներգետիկ ընկերություններին խորհուրդ եմ տալիս ուժեղացնել նավթային օբյեկտների անվտանգությունը Տեխասում և Միացյալ Նահանգների այլ շրջաններում, քանի որ 2022 թվականի սկզբին Բայդենի կողմից Ռուսաստանի դեմ ուղղված նմանատիպ սպառնալիքից հետո վեց ամիս անց պայթեցվեց «Հյուսիսային հոսք» գազատարը»,-գրել է դիվանագետը Telegram ալիքում:

Փոխանցում է ՏԱՍՍ-ը։

Ավելի վաղ Բայդենը հայտարարել էր, որ եթե «Հանրապետականները չֆինանսավորեն Ուկրաինային, ապա ստիպված կլինեն թանկ վճարել դրա համար»։

Արտակ Զաքարյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Թայվանում սկսվել են վարչակազմի ղեկավարի և խորհրդարանի ընտրությունները։ Վարչակազմի ղեկավարի պաշտոնի համար պայքարողները երեքն են.

Լայ Ցինդեն, որը ներկայացնում է Դեմոկրատական ​​առաջադիմական կուսակցությունը, և հանդես է գալիս Թայվանի անկախության հռչակման օգտին։ Եթե ​​նա հաղթի ընտրություններում, նրա քաղաքականությունը կարող է մեծացնել տարածաշրջանում ռազմական բախումների վտանգը` ներգրավելով Միացյալ Նահանգներին: Այն լրջորեն կվնասի նաև մեր տարածաշրջանում առկա խախուտ ու պայթյունավտանգ խաղաղությանը:

Մի կողմից Մերձավոր Արևելքի ահազանգող զարգացումները, մյուս կողմից` եթե Թայվանի շուրջ ևս մեծանա լարվածությունը, ապա կարող ենք համարել, որ հաջորդ ռազմական բախումների և անկայունությունների թատերաբեմը Հարավային Կովկասն է լինելու:

Թայվանում հաջորդ թեկնածուն Հոու Յին Կուոմինթանգիցն է, որը ձգտում է կարգավորել հարաբերությունները և զարգացնել կապերը մայրցամաքային Չինաստանի հետ, ինչում հետաքրքրված են նաև չինացիները։

Եվ երրորդ թեկնածուն` Կե Վենչեն Թայվանի ժողովրդական կուսակցության հիմնադիրն է, որը նույնպես հույս ունի որոշակի սահմաններում զարգացնել հարաբերությունները Պեկինի հետ։ Նա Թայվանում ժողովրդավարության զարգացումը տեսնում է սինգապուրյան մոդելով: Կե Վենչենին չեն համարում ԱՄՆ-ի նկատմամբ բարեկամաբար տրամադրված գործիչ։

Թայվանցիներն այսօր քվեարկում են քաղաքական ուղիների համար, որոնք կորոշեն ոչ միայն Թայվանի ներքին խնդիրները, այլ առաջիկա չորս տարիներին Չինաստանի հետ հարաբերությունների հետագիծը, ինչպես նաև կարող են իրենց ազդեցությունն ունենալ համաշխարհային զարգացումների վրա:

Եթե ընտրությունների արդյունքում վտանգվի Թայվանի և Չինաստանի միջև առկա ստատուս քվոն, ապա այն կարող է ունենալ խիստ անցանկալի և վտանգավոր զարգացումներ ինչպես համաշխարհային տնտեսության, այնպես էլ գլոբալ անվտանգության տեսանկյունից»:

«Որևէ մեկը չի կարող ասել, թե բանակցություններում որն է հայկական օրակարգային կետը»,- «Հայկական օրակարգի» հերթական քննարկման շրջանակում ասաց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Քրիստինե Վարդանյանը։

Նա նշեց, որ Փաշինյանը երկու կետի շուրջ է բանակցում՝ անպայման լինի  «խաղաղություն» բառը վերնագրում,  որպեսզի վաճառի ներքին հանրությանը, երկրորդ, այնպիսի ձևակերպումներ տեղ չգտեն, որոնք հանրության շրջանում դիմադրություն կառաջացնեն. «Այսինքն, ինքը խնդիր չունի օրակարգերի հետ, այլ ձևակերպումների հետ, որ հանրային դիմադրություն չառաջացնի։ «Զանգեզուրի միջանցք» գուցե չգրվի, բայց  տրամաբանությունը, որ բերելու է պայմանագիրը, միջանցքային տրամաբանությունն  է»։

Ք. Վարդանյանն ասաց, որ իր գործընկերների հետ ԱԳՆ-ում ծանոթացել է «խաղաղության պայմանագրի» նախագծի հայկական առաջարկներին, դրանց պատասխան ադրբեջանական առաջարկներին։

«Մենք տեղյակ ենք այս պահի դրությամբ, թե որ կետերի շուրջ կա համաձայնություն, ինչ օրակարգ է քննարկվում։

Այն, ինչ ասում էինք առանց ծանոթանալու,  մենակ հաստատվել են ծանոթանալուց հետո։ Այս պայմանագրի նախագծում ադրբեջանական օրակարգերն են արտացոլված։ Եթե ինձ հարցնեն՝ ինչ ձեռքբերում է ունենալու Հայաստանը։ Անկեղծ, մի  կողմ թողնելով իմ քաղաքական գնահատականները, որպես հայ մարդ չեմ տեսել մի բան, որ մենք ձեռք են  բերում։ Որևէ կետ չկա, որ 29 հազար 800 կմ  տարածքը երաշխավորում են։ Դրա պատասխանը Ալիևը տալիս է՝  չեն հեռանում մարդիկ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո  իրենց կողմից օկուպացված Հայաստանի տարածքներից»,- ասաց ընդդիմադիր պատգամավորը։

Նա նշեց, որ այն պահին, երբ որ Ալիևն ուզի, այդ փաստաթուղթը ստորագրվելու է,  հայկական կողմը խնդիր չունի․ «Հայկական կողմին պետք է մի փաստաթուղթ, որի վերնագիրը  խաղաղություն է։ Իսկ  Ադրբեջանը պարզապես ուզում է այս պահին ամրագրել ուժի սպառնալիքով իր ձեռքբերածը, և ձևակերպումների շուրջ են բանակցությունները։ Երկրորդ բանը, որ ուզում է՝  չսահամանափակել ապագայի իր գործողություններ, չլինի որևէ  ձևակերպում, որով կարող է խոչընդոտվել իր հետագա գործողությունները։ Փաշինյանն ուզում է ունենալ  մի թուղթ, որը ներքին լսարանին կկարողանա վաճառել որպես դարի խաղաղություն։ Իսկ հայ հանրությանը պետք է անվտանգություն,  որը որևէ կերպ այդ թղթում արտացոլված չէ։ Հետևապես, ադրբեջանական տրամաբանությունը,  ցանկությունները, բանկացային օրակարգի կետերը իրացված են,  հայկական կողմից չեմ տեսել որևէ գործուն, հստակ մեխանիզմ, որը կարող է չեզոքացնել այդ ցանկությունները, չեմ տեսել հայկական օրակարգ»։

Հասարակությունը պետք է տեղեկացված լինի, թե ինչ է իր պետության հետ կատարվում եւ անհրաժեշտության դեպքում պատրատ լինի համարժեք քայլերի։ Այս մասին ֆեյսբուքում գրել է Ռուբեն Հակոբյանը.

«Այո՛, թշնամին հարձակման է պատրաստվում

ՖԲ-յան իմ վերջին գրառմանն արձագանքելով (ստատուսի հղումը՝ մեկնաբանություններում), մտերիմներիցս մեկը ինձ գրում է՝ «… ժողովրդին վախացնում եք։ Ազգովի պատրաստվել խաղաղության, ոչ թե պատերազմի, Նիկոլին էլ պետք է հանել ռադ անել, որ ոչ թե պատերազմ լինի, այլ խաղաղություն, խաղաղությանը ինքն ա խանգարում…»։

Հարգելիս, բայց թշնամին բացահայտ է հայտարարում, որ պատրաստվում է հարձակման եւ թքած ունի հնչող միջազգային բոլոր հորդորների վրա, ինչով միշտ է առաջնորդվել։ Նա Զանգեզուրի միջանցքի եւ ութ գյուղերին տիրանալուն ծրագիր ունի։ Առայժմ։ Ինչ է՝ լուռ ու մունջ հետեւենք թշնամու առաջ ծնկած այս վիժվածքի պահվածքին ու Ալիեւի նվաճողական ծրագրերի իրականացմա՞նը…

Թշնամուց խաղաղություն չեն մուրում, նրան խաղաղությումը պարտադրու՛մ են։

Հասարակությունը պետք է տեղեկացված լինի, թե ինչ է իր պետության հետ կատարվում եւ անհրաժեշտության դեպքում պատրատ լինի համարժեք քայլերի։

Ի դեպ՝ պատերազմի խորհրդանիշ հրեշի «խաղաղության օրակարգին» զուգահեռ, մարդիկ կային, ովքեր ժամամանակին զգուշացնում էին, որ իր համար հարմար պահի թշնամին հայաթափելու է Արցախը, ինչը եւ տեղի ունեցավ։

Ալիեւի թիվ մեկ դաշնակիցը Հայաստանը կործանելու սցենարում վարչապետ կոչվածն է։ Եւ, այո՛, ամեն գնով սրանից օր առաջ պետք է ազատվել։

Իսկ թե ովքեր եւ ինչպես պետք է իրականացնեն այս հրեշի հեռացումը՝ առաջիկա գրառմամբ»։