Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն անդրադարձել է Չեխիայի Հանրապետության Պատգամավորների պալատի նախագահ Մարկետա Պեկարովա Ադամովայի հայտարարությանը, ըստ որի, կօգտագործեն բոլոր հնարավորությունները՝ Ադրբեջանի վրա անհրաժեշտ ճնշում գործադրելու համար։

Ադրբեջանի արտաքին գերատեսչության մամլո խոսնակ Այխան Հաջիզադեն X-ի իր միկրոբլոգում գրել է. «Ավելի տեղին կլիներ, եթե Չեխիայի օրենսդիր մարմնի ղեկավարը  հարցներ իր հայ հյուրընկալողներին, թե երբ է Հայաստանը պատրաստվում վերացնել իր Սահմանադրությամբ և օրենսդրությամբ նախատեսված տարածքային պահանջներն իր հարևանների նկատմամբ՝ հայկական կեղծ պատմությունների վրա հիմնված հարցերը մեկնաբանելու փոխարեն»:

Նշենք, որ Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ լրագրողները Ադամովային հարց էին ուղղել, թե ի՞նչ գործիքակազմ պետք է կիրառի միջազգային հանրությունը, որպեսզի Ադրբեջանին վերադարձնի բանակցային սեղանի շուրջ:

«Երբեք չպետք է հանձնվենք և պետք է դրդենք նրանց այս խոսակցություններին: Սա շատ կարևոր է: Իմ՝ Բաքու այցի ժամանակ ես անպայման այս հարցերը կբարձրացնեմ, թե ինչո՞ւ նրանք չեն ցանկանում լուծումներ գտնել, որոնք կհարգվեն նաև Հայաստանի ներկայացուցիչների կողմից: Սա այն է, ինչ մենք պետք է անենք:

Մենք, իհարկե, կօգտագործենք մեր բոլոր հնարավորությունները, որպեսզի այսպիսի ճնշում կարողանանք գործադրել Ադրբեջանի բոլոր ներկայացուցիչների վրա, որ շարունակեն մասնակցել բանակցություններին»,- ասել էր Ադամովան։

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ում կրկին Հայաստանի Սահմանադրությունը փոխելու պահանջ են հնչեցրել: Այս անգամ նրանց լկտի պահանջը հնչել է Չեխիայի խորհրդարանի Պատգամավորների Պալատի նախագահ Մարկետա Պեկարովա Ադամովային ուղղված պատասխանում, որը գտնվում է Երևանում:

«Ավելի լավ կլիներ, եթե Չեխիայի խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի խոսնակ Մարկետա Պեկարովա Ադամովան չմեկնաբաներ կեղծ հայկական  պատմությունների վրա հիմնված հարցերը»,- ասել է Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակ Այհան Հաջիզադեն՝ մեկնաբանելով Չեխիայի խորհրդարանի խոսնակի հայտարարությունները:

Նրա խոսքով, Չեխիայի խորհրդարանի Պատգամավորների պալատի նախագահը պետք է հարցներ,  թե «ե՞րբ Հայաստանն իր Սահմանադրությամբ և օրենսդրությամբ կվերացնի տարածքային պահանջները իր հարևանների նկատմամբ»:

Ընդգծենք, որ Ադրբեջանը վերջերս դիվերսիֆիկացրել է իր տարածքային պահանջները Հայաստանի նկատմամբ և ներկայացրել իրավական բնույթի պահանջներ՝  փոխել Սահմանադրությունը ու զինանշանը: Բաքուն «համեստորեն» լռում է սեփական օրենսդրության տարածքային պահանջների մասին:

ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը նախատեսում է պարգևատրումների բյուջեն ավելացնել 230 միլիոն դրամով։ Հարցը ներառված է կառավարության փետրվարի 1-ի նիստի օրակարգում, զեկուցվող չէ։

Որոշման հիմնավորման մեջ նշված է, թե ներկա աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային իրողությունների և միտումների պայմաններում ՀՀ արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը կենսական դերակատարում ունի ՀՀ անվտանգության ապահովման համատեքստում: ՀՀ շուրջ առկա սպառնալիքներն ու մարտահրավերները ՀՀ արտաքին քաղաքական գերատեսչությունից պահանջում են ուժերի գերլարում և սովորականից անհամեմատ ավելի եռանդուն ջանքեր գրեթե բոլոր երկկողմ և բազմակողմ հարթակներում:

Ըստ հիմնավորման՝ բազմապատկվել են աշխատանքների ծավալները, շեշտակիորեն աճել է պատասխանատվության աստիճանը։

«ԱԳՆ-ի կողմից կատարվող աշխատանքի ծավալները, բովանդակությունը և պատասխանատվությունը ոչ միայն արտացոլված չեն ներկայումս սահմանված վարձատրության չափերում, այլև առկա է շեշտակի (անգամների) տարբերություն ՀՀ ԱԳՆ կենտրոնական ապարատի աշխատակիցների և ՀՀ անվտանգային հարցերում պատասխանատվություն ունեցող կառույցների աշխատակիցների աշխատավարձերի միջև: Ավելին` աշխատանքի ծավալների և պատասխանատվության էական աճին զուգահեռ ցածր վարձատրությամբ պայմանավորված՝ դիվանագետի աշխատանքն աստիճանաբար կորցնում է գրավչությունը, ինչը հանգեցնում է մարդկային ռեսուրսների արտահոսքին և նոր ռեսուրսների ներգրավման բարդությանը։

Նախագծի ընդունումը պայմանավորված է վերը նշված անհամաչափությունները մեղմելու, աշխատանքի գրավչությունը մեծացնելու և վարձատրության չափը լավարկելու անհրաժեշտությամբ»,-նշված է որոշման մեջ։

Նշվում է, թե նախագծի ընդունման արդյունքում ՀՀ 2024 թվականի պետական բյուջեի եկամուտների և ծախսերի ծրագրային ցուցանիշներում փոփոխություններ չեն առաջանալու:

Ամբողջական հոդվածը կարող եք կարդալ այս հասցեով՝ : https://hraparak.am/post/04e9002b854956f2bd37d1431cd4f6f5

© 2008 — 2021 «Հրապարակ օրաթերթ»

Օրեցօր օղակն ավելի է սեղմվում նախագահ Իլհամ Ալիևի պարանոցի շուրջ։ Եվրամիության արտաքին քաղաքականության ղեկավար Ժոզեպ Բորելը հունվարի 22-ին զգուշացրեց Ադրբեջանին, որ Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում «լուրջ հետևանքներ» կունենա։ Հունվարի 17-ին Ֆրանսիայի Սենատը 336 կողմ, 1 դեմ ձայների հարաբերակցությամբ բանաձև ընդունեց Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանն աջակցելու և Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու վերաբերյալ։ Հունվարի 18-ին Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը հրապարակավ հակադարձեց Ալիևի բազմիցս հնչեցրած պահանջներին, որ Հայաստանն Ադրբեջանին «միջանցք» է տրամադրելու «Զանգեզուրով»։ Լավրովն ասաց, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին որևէ հիշատակում չկա Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների ստորագրած 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի համաձայնագրում։  

Վերջին հարվածն Ադրբեջանին հասցվեց անցյալ շաբաթ Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) կողմից, որը ձայների ճնշող մեծամասնությամբ մերժեց Ադրբեջանի պատվիրակության լիազորությունները, այդպիսով առնվազն մեկ տարով արգելելով Բաքվի մասնակցությունն իր նիստերին։ 2024 թվականի հունվարի 24-ին ԵԽԽՎ պատվիրակները 76 կողմ, 10 դեմ, չորս ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ որոշեցին հեռացնել Ադրբեջանին։

ԵԽԽՎ-ի ընդունած բանաձևում ասվում է. «Շատ լուրջ մտահոգություններ են մնում ազատ և արդար ընտրություններ անցկացնելու [Ադրբեջանի] կարողության, իշխանությունների տարանջատման, գործադիրի նկատմամբ օրենսդիր մարմնի թուլության, դատական իշխանության անկախության և մարդու իրավունքները հարգելու վերաբերյալ, ինչպես ցույց է տրված Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի բազմաթիվ վճիռներով և «Ժողովրդավարություն՝ իրավունքի միջոցով» եվրոպական հանձնաժողովի (Վենետիկի հանձնաժողով) կարծիքներով»: ԵԽԽՎ-ն հիշեցրել է իր նախորդ բանաձևերը, որոնք վերաբերում էին Ադրբեջանի հետ կապված բազմաթիվ խնդիրներին, այդ թվում՝ ժողովրդավարական ինստիտուտների գործունեությանը, կազմակերպված հանցավորությանը, կոռուպցիային և փողերի լվացմանը, քաղբանտարկյալներին, ՀԿ-ների գործունեության սահմանափակումներին, ԼԳԲՏԻ անձանց իրավունքների ոտնահարմանը, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռների չկիրառմանը, անդրազգային բռնաճնշումներին՝ որպես օրենքի գերակայության և մարդու իրավունքների աճող սպառնալիք, «Պեգաս» (Pegasus) ու նմանատիպ լրտեսական ծրագրերին և գաղտնի պետական հսկողությանը, ինչպես նաև առնվազն 18 ադրբեջանցի լրագրողների և լրատվամիջոցների գործիչների գործերին, որոնք ներկայումս կալանքի տակ են։ ԵԽԽՎ-ն եզրակացրեց, որ «Եվրոպայի խորհրդին անդամակցելուց ավելի քան 20 տարի անց Ադրբեջանը չի կատարել [իր] հիմնական պարտավորությունները»։

Անդրադառնալով Արցախին՝ ԵԽԽՎ-ն հիշատակեց իր 2023 թվականի զեկույցը, որտեղ մատնանշվում էր, որ Ադրբեջանը «չի ընդունում մարդասիրական և մարդու իրավունքների շատ լուրջ հետևանքները, որոնք բխում են Լաչինի միջանցքով ազատ և անվտանգ մուտքի բացակայությունից․․․․ որը տևել է մոտ 10 ամիս»։ ԵԽԽՎ-ն նաև դատապարտեց «2023 թվականի սեպտեմբերին ադրբեջանական բանակի կողմից իրականացված ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրեցին Լեռնային Ղարաբաղի ողջ հայ բնակչության փախուստին Հայաստան և «էթնիկ զտումների» մեղադրանքների»։

ԵԽԽՎ-ն իր մտահոգությունը հայտնեց Ադրբեջանի՝ «Մոնիտորինգի հանձնաժողովի զեկուցողների հետ չհամագործակցելու կապակցությամբ, որոնց թույլ չեն տվել հանդիպել ենթադրաբար քաղաքական դրդապատճառներով կալանավորված անձանց»։ ԵԽԽՎ-ն նույնպես չի հրավիրվել «դիտարկելու գալիք նախագահական ընտրությունները, չնայած նման հրավեր ուղարկելու Ադրբեջանի պարտավորությանը, քանի որ երկիրը գտնվում է մոնիտորինգի ընթացակարգում»։ Ավելին, Ադրբեջանը երեք անգամ մերժել էր ԵԽԽՎ զեկուցողի այցը։
Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովը, անտեսելով Ադրբեջանի կողմից Եվրոպայի խորհրդի առջև ստանձնած պարտավորությունների բազմակի խախտումները, դատապարտել է ԵԽԽՎ որոշումը։ Այնուամենայնիվ, նա խոստովանեց, որ Ադրբեջանը վռնդվել է Արցախ ներխուժման պատճառով, որը նա որակեց որպես «Ադրբեջանի կողմից իր ինքնիշխանության վերականգնում»:

Թեև Ադրբեջանն անտեսում էր միջազգային իրավունքի իր բոլոր խախտումները, ներառյալ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի բազմաթիվ վճիռները և Արդարադատության միջազգային դատարանի վճիռները, այս անգամ Բաքուն ծայրահեղ բացասական արձագանքեց: ԵԽԽՎ-ում ադրբեջանական պատվիրակությունը հայտարարեց, որ իրենց երկիրը որոշել է «մինչև հետագա ծանուցումը դադարեցնել իր ներգրավվածությունը և  ներկայությունը ԵԽԽՎ-ում»։ Ոմանք ԵԽԽՎ-ից Ադրբեջանի դուրս գալը վռնդվելուց հետո համեմատել են 1933 թվականին Ազգերի լիգայից նացիստական Գերմանիայի դուրս գալու հետ:
ԵԽԽՎ-ի քվեարկությունը ճնշող մեծամասնությամբ դեմ էր Ադրբեջանին, քանի որ միայն ինը թուրք և մեկ ալբանացի պատվիրակներ քվեարկեցին Ադրբեջանի օգտին։ Նույնիսկ թուրքական պատվիրակությունից մեկը դեմ քվեարկեց Ադրբեջանին։ Մինչդեռ 28 երկրների 76 պատվիրակներ, այդ թվում բոլոր չորս հայ պատվիրակները, քվեարկեցին Ադրբեջանին վտարելու օգտին:
ԵԽԽՎ-ում Ադրբեջանի կորուստը բխում է Հայաստանի շահերից.
1) Ադրբեջանի վարկն էլ ավելի արատավորվեց ԵԽԽՎ-ից նրա հեռացումից հետո՝ բացահայտելով նրա  մարդու իրավունքների բազմաթիվ խախտումները և եվրոպական արժեքների բացահայտ անտեսումը։
2) Բաքուն այժմ զրկված է ԵԽԽՎ-ի միջոցով Եվրոպայում իր խնդիրները բարձրացնելու հնարավորությունից։
3) Ադրբեջանն այլևս չի կարողանա քննադատել Հայաստանին ԵԽԽՎ-ի նիստերի ընթացքում.
4) ԵԽԽՎ-ի նիստերում Ադրբեջանը չի կարողանա քվեարկել իր շահերի օգտին և ընդդեմ Հայաստանի շահերի։

Միջազգային հանրությունը, հատկապես արևմտյան երկրները բավականին երկար ժամանակ շփացրել են Ադրբեջանին՝ կուրացած Բաքվի նավթի ու գազի հսկայական պաշարներից: ԵԽԽՎ-ից հեռացվելուց հետո այժմ Ադրբեջանին պետք է վռնդել Եվրոպայի խորհրդից։

Հարութ Սասունյան

Պետդումայի ԱՊՀ հարցերով կոմիտեի ղեկավարի առաջին տեղակալ, պատգամավոր Կոնստանտին Զատուլինը հայտարարել է, որ Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի էթնիկ զտումների փաստը կասկածից վեր է, հայտնում է Газета. Ру.-ն։

«Գոնե այն առումով, որ Լեռնային Ղարաբաղի ողջ բնակչությունը լքել է իր տները այն հողից, որն իր հայրենիքն է»,-ասել է նա։

Նա ընդգծել է, որ Ղարաբաղում Ադրբեջանի էթնիկ զտում իրականում տեղի է ունեցել՝ «անկախ նրանից, թե ով ինչ է ասում մեր աշխարհում, միջազգային կազմակերպություններում և այլն»։

Զատուլինը մեկնաբանել է նաև ոմն Սամվել Շիրինյանի գործողությունները, ով շրջել է Երևանի պաշարված Լենինգրադի երեխաների հուշարձանի մոտ դրված ծաղկեպսակները։

Ռուս պատգամավորը Շիրինյանի գործողությունները «բարբարոսություն» է անվանել։ Նա ենթադրեց, որ նա «խելագարվել է»։

Աղբյուրը՝ news.am

Հունվարի 28-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Բանակի օրվա կապակցությամբ իր ելույթում ասել է, որ Ադրբեջանին առաջարկել է ստորագրել սպառազինությունների փոխադարձ վերահսկողության մեխանիզմի և չհարձակման մասին համաձայնագիր։

Ինչպես հաղորդում է ԱՊԱ-ն, Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Այխան Հաջիզադեն արձագանքել է Հայաստանի վարչապետի հայտարարություններին․

«Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունը նպատակ ունի շեղել ուշադրությունը խաղաղության մասին երկկողմ համաձայնագրի նախագծի և Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև միջպետական հարաբերությունների հաստատման գործընթացից։

Բոլորին է հայտնի, որ հենց «Հայաստանն է 30 տարի շարունակ կոպտորեն խախտել իր պարտավորությունները» (չակերտները՝ Tert.am) միջազգային պայմանագրերի շրջանակներում, որոնցում ճանաչվում է մեր տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը, սպառազինությունների վերահսկման մեխանիզմները։

«Հայաստանն է ագրեսիա իրականացրել Ադրբեջանի դեմ, մեր տարածքների օկուպացիայի ժամանակ իր ռազմական տեխնիկայի և սպառազինության համակարգերի մեծ մասը թաքցրել է սպառազինությունների վերահսկման միջազգային մեխանիզմներից՝ ապօրինի տեղակայելով դրանք մեր երկրի տարածքում» (չակերտները՝ Tert.am):

Ադրբեջանն իր հերթին շարունակելու է իր խաղաղարար և ստեղծարար ջանքերը և Հայաստանից ակնկալում է համարժեք քայլեր ոչ թե խոսքով, այլ գործով»,- հայտարարել է Հաջիզադեն:

Հաջակցություն Արցախի՝ «Եվրոպացիները՝ հանուն Արցախի» հարթակի նախաձեռնությամբ  հունվարի 27-ին և 28-ին եվրոպական տասնչորս երկրների ավելի քան հիսուն քաղաքներում տեղի են ունենում տարբեր միջոցառումներ։ Միջոցառումներին մասնակցում են Եվրոպայի հայությունը և տասնյակ եվրոպական կազմակերպություններ, որոնք իրենց ազգային կառավարություններին և  համաեվրոպական ղեկավար կառույցներին իրենց պահանջն ու հորդորն են ներկայացնելու։ Այդ առիթով Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի չորս խմբակցություններ  ուղերձ  են հղել միջոցառումների մասնակիցներին: Ուղերձում  մասնավորապես ասվում է.

«ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ԽՄԲԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՈւՂԵՐՁԸ

«Եվրոպացիները՝ հանուն Արցախի» շարժման կողմից կազմակերպված համաեվրոպական միջոցառումների մասնակիցներին

Այն ամենը, ինչ տեղի ունեցավ Արցախում 2020թ. 44-օրյա պատերազմի ընթացքում և 2023թ. սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի և Թուրքիայի համագործակցությամբ, ունի մեկ անվանում՝ Օսմանյան կայսրության ժամանակներից սկիզբ առած թուրքական հանցավոր ծրագրերի շարունակություն: 100 տարի առաջ հայ ժողովրդին ցեղասպանության ենթարկելու գործողությունները կրկնվեցին մեր օրերում, բայց մեկ, չնչին տարբերությամբ՝ առաջատար դեր վերապահելով Ադրբեջանին:

Հազարամյա պատմություն ունեցող հայկական Արցախը, որ մշտապես դիմակայել է տարբեր հրոսակախմբերի ասպատակությունների, 21-րդ դարում, միջազգային իրավունքի անտեսման պայմաններում դեմ հանդիման կանգնեց ադրբեջանա-թուրքական ուժերի կողմից 2020թ. սեպտեմբերին պարտադրված պատերազմին, բազում զրկանքներ կրեց 9-ամսյա համընդհանուր շրջափակման օրերին և հրեշավոր ահաբեկչության ճանապարհով 2023թ. սեպտեմբերին ենթարկվեց էթնիկ զտման: Իրականացվող ցեղասպանության ու դրա սպառնալիքի ներքո 120 հազար արցախցի հայեր ստիպված էին հեռանալ իրենց բնօրրանից՝ թողնելով նախնիների հարուստ պատմա-մշակութային ժառանգությունը, քրիստոնեական սրբավայրերը և սեփական օջախները:

Հայերի հանդեպ Ադրբեջանի իշխանությունների ցեղասպանական քաղաքականությունը, ատելությունն ու թշնամանքը տասնամյակներ շարունակ իր արտացոլումն է գտել  Սումգայիթից մինչև Մարաղա՝ հայաշատ բնակավայրերում տեղի ունեցած ջարդերի, ոճրագործությունների միջոցով: Եվ այն իրողությունը, որ Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարները շարունակում են գերեվարված մնալ Բաքվի բանտերում, հաստատում է այդ երկրի պաշտոնական շրջանակների կողմից հակահայկական քաղաքականությունը շարունակելու մտադրությունները:

 Եվրոպայի 14 երկրների 50-ից ավելի քաղաքներում ի աջակցություն Արցախի նախատեսվող միջոցառումները, վերը նկարագրված աղետալի պայմաններում հույս ներշնչող բացառիկ ազդակներ են: «Եվրոպացիները՝ հանուն Արցախի» հարթակի կողմից կազմակերպված հերթական միջոցառումը միավորել է Եվրոպայում ապրող մեր այն հայրենակիցներին, ում համար Արցախը տարիներ ի վեր եղել է ոգեշնչման աղբյուր, հարյուրավոր կազմակերպությունների, որոնք տարիներ շարունակ աշխատել են Արցախի միջազգային հեղինակությունը բարձր պահելու և տեսանելի դարձնելու ուղղությամբ:

Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի խմբակցությունները, արտահայտելով ծանր ու բարդ իրավիճակում հայտնված արցախահայության տրամադրությունները, բռնատեղահանված ժողովրդի անունից երախտագիտություն են հայտնում այն հոգատարության և աջակցելու պատրաստակամության համար, որ ցուցաբերում են հարյուրավոր եվրոպական կազմակերպություններ՝ Արցախին օժանդակելու նպատակի շուրջ օրակարգ ձևավորելու մեծածավալ աշխատանքի միջոցով:

Մենք շնորհակալ ենք նաև եվրոպացի մեր բոլոր բարեկամներին, ովքեր տևական ժամանակ պաշտպանել են Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման և ինքնիշխան պետություն կառուցելու մեր իրավունքը:

Մեծ եռանդով միանում ենք արդարացիորեն ցանկագրված այն հորդորներին ու պահանջներին, որոնք ուղղվել են ձեր նստավայր երկրների կառավարություններին ու համաեվրոպական ղեկավար կառույցներին:

Խորապես համոզված ենք, որ համազգային համախմբումը և նրա սահմանների ընդլայնումը, Հայրենիքում պահանջված ու սպասվող աշխատանքի իրականացման հետ մեկտեղ կարող են ստեղծել այն նախադրյալները, որոնք անհրաժեշտ են մեր գլխավոր խնդրի՝ անվտանգության միջազգային երաշխիքներով Արցախի ժողովրդի հավաքական վերադարձն իրականացնելու համար:

Հաջողություն ենք մաղթում բոլորիս՝ պատմական այդ առաքելության իրականացման ճանապարհին:

Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի խմբակցություններ՝ 

«Ազատ Հայրենիք-ՔՄԴ»,
«Հայ Հեղափոխական Դաշնակցություն»,
Արցախի «Արդարություն»,
«Արցախի ժողովրդավարական կուսակցություն»։

Սաղս հայրենասեր ենք դարձել, եկեք մի քիչ նայենք հետագան՝ ինչ պետք է լինի, դրա համար համախմբվածություն պետք է լինի ու մենք կարողանանք հզոր բանակ ունենանք: Այս մասին այսօր՝ հունվարի 28-ին, Հայկական բանակի կազմավորման օրը,  Եռաբլուրում  լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԵԿՄ նախագահ Սասուն Միքայելյանը՝ պատասխանելով այն հարցին, որ  իշխանություններն այլեւս չեն խոսում Արցախի մասին

«Մենք, երկրապահներս չենք հուսահատվել երբեք, իրավիճակը այսօր, որ մենք պետք է կարողանանք համախմբված հզորանանք: Ես երբեք չեմ կասկածում, որ կգա ժամանակը եւ մեր հաղթանակները կկրկնվի: Մենք՝ երկրապահն այն սերունդն է, որ հաղթանակ է կրել Արցախկյան ազատամարտում, դա մեր համար ավելի ծանր է, քան էստեղ կանգնած որեւէ մեկի, որ հայրենասիրություն է խաղում: Դրա համար էսօր մենք պիտի կարողանանք այս վիճակից դուրս գանք, էդ մեծ-մեծ, ճոռոմ-ճոռոմ խոսալը երբեք ոչ մի օգուտ չի տա: Եթե կա մեկը, որը կռվող տղուց ավելի շատ է ուզում հող ազատագրի, չարաչար սխալվում եք: Ես երբեք Արցախը հետ բերելուց, էսօր էլ, էս պահին էլ , էս վայրկյանին էլ  չեմ հուսահատվում ու չկասկածեք: Այսօր պիտի մի քիչ պետք է դիվանագիտական առումով լուրջ կապեր ունենանք հենց Արցախի հետ կապված»,- ասաց նա:

Սասուն Միքայելյանը նշում է, որ Արցախը չի մնացել Ադրբեջանին, ուղղակի պետք է դիվանագիտորեն խելացի լինել. 

«Ղարաբաղն նենց չի, որ մնացել ա իրանց, էսօր սաղ աշխարհը դուք գիտեք ինչ կալանքներ է կիրառում Ադրբեջանի վրա, մենք պետք է խելոք լինենք մի քիչ, թե չէ, որ իրար կերանք, ասինք դավաճան մեկս մեկին, ոչ մի լավ բանի չենք հասնի: Ես ուզում եմ ասել, որ 90-ական թվականներին, երբ սպարապետը կարողացավ բոլորիս համախմբվել, էլի շատ ծանր վիճակ էր,ու իրենք ավելի հզոր էին, թե մարդկային թվաքանակով, թե զինտեխնիկայով, ամեն ինչով, բայց մենք կարողացանք, Վազգենը կարողացավ համախմբել բոլորին: Այսօր մեր գերխնդիրը  սահմանները պահելն է, որը երկրապահն անում է»,- հավելեց նա:

2020 թ. ապրիլի 15-ին Քրեական օրենսգիրքը լրացվեց 226.2 հոդվածով, որը վերաբերում էր բռնություն գործադրելու հրապարակային կոչերին, բռնությունը հրապարակայնորեն արդարացնելուն կամ քարոզելուն։

Նոր Քրեական օրենսգրքում այդ հոդվածին փոխարինեց 330-րդը, համաձայն որի՝ արգելվում են անձի կամ անձանց խմբի նկատմամբ ռասայական, ազգային, էթնիկ կամ սոցիալական ծագումով, կրոնով, քաղաքական կամ այլ հայացքներով, անձնական կամ սոցիալական բնույթի այլ հանգամանքներով պայմանավորված բռնություն գործադրելու հրապարակային կոչը, նման բռնությունը հրապարակայնորեն արդարացնելը կամ քարոզելը:

Հոդվածի ընդունումից ի վեր՝ 4 տարում դատարան է հասել 38 քրեական գործ: Այդ գործերից 36-ը (94.7%) վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և նրա աջակիցներին ուղղված կոչերին են վերաբերում: Մյուս 2 գործերը ընդդիմադիրներին ուղղված կոչերի վերաբերյալ են: Անձամբ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին ուղղված կոչերի հիմքով գործերը կազմում են ընդհանուրի 68,4%-ը:

Եթե այս ցուցանիշները վերլուծենք ըստ տարիների, ապա կտեսնենք, որ 2020-ին այս հոդվածով որևէ գործ դատարան չի հասել: 2021-ին դատարան է հասել 12 գործ, որոնցից 10-ը Նիկոլ Փաշինյանի և նրա աջակիցների վերաբերյալ են, իսկ 2-ը՝ ընդդիմադիրների: 2022-ին դատարան է հասել 8 գործ, 2023-ին՝ 18. վերջին 2 տարիներին բոլոր գործերը Նիկոլ Փաշինյանին և նրա աջակիցներին են առնչվում:

Փաստաբան, միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանի խոսքով՝ քաղաքական բանավեճի կոնտեքստում ասված խոսքը պետք է պաշտպանվի, նույնիսկ եթե վիրավորական է: «Այսինքն՝ իշխանությունը պետք է հանդուրժողականություն ցուցաբերի»,- ասում է Ղազարյանը: 

Նրա կարծիքով՝ բռնության կոչի առանձնացումը ատելության խոսքին վերաբերող հոդվածից ոչ թե պետք է ընկալվեր այդ համատեքստից դուրս, այլ պետք է ընկալվեր հենց ատելության շարժառիթով հնչեցված բռնության կոչ, իսկ իշխանության հասցեին ուղղված արտահայտությունները, ըստ նրա, ատելության խոսք չպետք է որակվեն։ 

Ղազարյանը թվարկում է մի քանի չափանիշներ, որոնք պետք է հաշվի առնել արտահայտությունը որակելիս։ Օրինակ՝ ի՞նչ կոնտեքստում է խոսքը ասված, ո՞վ է ասողը, դրա խստության աստիճանը, բառընտրությունը, արդյոք դա հասարակական վտանգավորություն ներկայացրել է կամ կարող էր ներկայացնել։ «Ես գտնում եմ, որ դրանք վիրավորական բնույթի քննադատություն են իշխանության հասցեին, որում կանխակալությունը, բացասական նախատրամադրվածությունը անձի նկատմամբ զուտ իր քաղաքական հայացքներով չկան։ Գուցե օգտագործվել են վուլգար, վիրավորական արտահայտություններ, բայց դա դեռ չի նշանակում, որ ատելության խոսք է»,- ասում է նա։

Միջազգային իրավունքի մասնագետը նկատում է՝ իշխանությունը փնտրտուքի մեջ է: Քանի որ ծանր վիրավորանքի մասին հոդվածն ապաքրեականացվեց, միակ հնարավոր հոդվածը իրենց օգտին կիրառելու համար բռնության կոչերի վերաբերյալ հոդվածն է: «Բայց ես ասում եմ՝ 330-ի հիմքում պետք է ընկած լինի փոքրամասնության նկատմամբ կանխակալ, բացասական վերաբերմունքը՝ ատելությունը, ոչ թե ղեկավարի հասցեին ուղղված վիրավորական արտահայտությունը»,- կրկնում է մասնագետը:

Արա Ղազարյանի կարծիքով՝ հարցի լուծման ճանապարհը քրեաիրավական հարթությունից այն վարչաիրավական տիրույթ տեղափոխելն է։ Սակայն, այդ պարագայում այս հարցը կրկին քննադատության կենթարկվի և կարող է արդյունավետ չլինել, որովհետև քաղաքական կոնտեքստում ասված խոսքը չպետք է հետապնդվի։

Գործերի զգալի մասի հիմքում ընդդիմադիր գործիչների կողմից իշխանության և անձամբ Նիկոլ Փաշինյանի հասցեին արված արտահայտություններն են։ Ամբաստանյալի աթոռին են, օրինակ, նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, Ազգային ժողովի ԲՀԿ խմբակցության նախկին պատգամավոր Արագած Ախոյանը, փաստաբան Մուշեղ Շուշանյանը և այլք։ Այդ շարքերում կան նաև հասարակ քաղաքացիներ, որոնք աչքի են ընկնում սոցիալական ցանցերում իրենց ակտիվությամբ և քաղաքական ընդգծված հայացքներով։ Գործերի ճնշող մեծամասնությունը սոցիալական ցանցերում արված հրապարակումների համար են։

Բռնության կոչերի հիմքով քիչ չեն նաև նախաքննության փուլում գտնվող գործերը։ Դատախազության տվյալների համաձայն՝ 2023 թվականի հունիսի 30-ի դրությամբ 104 քրեական վարույթ գտնվել է նախաքննության փուլում։ 

Ադրբեջանագետ Արմինե Ադիբեկյանը, որ շուրջ 4 ամիս տևած դատական գործընթացից հետո արդարացվեց, մեղադրվում էր հետևյալ գրառման համար․ «Եթե Փաշինյանը չդիմի Հիտլերի վերջին քայլին, ապա նրան սպասում է Գեբելսի ճակատագիրը»։ Նրա պաշտպան Ռուբեն Մելիքյանն ասում է՝ մեղադրանքի հիմքն այն է, որ Ադիբեկյանը կոչ է արել Փաշինյանին ինքնասպան լինել։ Մինչդեռ իր համար անհասկանալի է, թե ինչպես է հնարավոր դա բռնության կոչ համարել։ Նա մատնանշում է այն հանգամանքը, որ իրավապահ մարմիններն իրենց նախաձեռնությամբ ու նախընտրությամբ են մոնիթորինգ իրականացնում ու հայտնաբերում գրառումները։ 

Մանրամասները՝ սկզբնաղբյուր կայքում:

Երեկ հայկական լրահոսում հայտնվեց երկու լուր՝ Ադրբեջանում ապօրինաբար պահվող Արցախի ղեկավարների կալանքի ժամկետը երկարաձգվեց ևս 4 ամսով և Երևանը առաջիկա օրերին ականապատ դաշտերի 8 քարտեզներ կփոխանցի Բաքվին։ Պատմաբան, «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ Մենուա Սողոմոնյանի համոզմամբ, տեղի է ունեցել փոխշահավետ գործարք։ 

«Արցախի ղեկավարների կալանքի ժամկետի երկարաձգմանը Հայաստանի Հանրապետության անունից պաշտոնական ոչ մի արձագանք չեղավ։ Դա ցույց է տալիս, որ, շատ մեղմ ասած, պաշտոնական Երևանը կարևորություն չի տալիս ՀՀ քաղաքացիների հանդեպ տեղի ունեցող ապօրինությանը հակազդելուն։

Ականապատ դաշտերի քարտեզների հանձնման մասին լուրին Ադրբեջանի ԱԳՆ-ը անմիջապես արձագանքեց նախապես մշակված գրագետ տեքստով, որտեղ ոչ միայն գոհունակության խոսք չեղավ, այլև Հայաստանին շարունակեց մեղադրել պատերազմական հանցագործությունների մեջ՝ կանխելով քարտեզների փոխանցման այս ժեստի հնարավոր քաղաքական կապիտալիզացիան Հայաստանի կողմից։ 

Իմ խորին համոզմամբ, տեղի է ունեցել փոխշահավետ գործարք, բարտեր՝ բոնուսով։

Արցախի ղեկավարները Բաքվում պահվում են ապօրինի, միջազգային իրավունքի նորմերի կոպտագույն խախտմամբ, և վաղ թե ուշ Բաքուն նրանց ազատ է արձակելու և պատասխանատվության գործընթաց է մեկնարկելու այս ապօրինության դեմ։ Սակայն հաշվի առնելով, որ նրանցից ոմանց, օրինակ՝ Ռուբեն Վարդանյանի ազատվելը և Հայաստան գալը հակասում է թե՛ Փաշինյանի, թե՛ Ալիևի շահերին, վերջիններս անում են հնարավոր ամեն ինչ, որպեսզի մինչև կապիտուլյացիայի համաձայնագրի ստորագրումն ու վավերացումը, ինչպես նաև Հայաստանում սահմանադրական հեղաշրջման իրականացումը այդ մարդիկ շարունակեն մնալ անազատության մեջ։

Բայց քանի որ Ալիևը յուրացրել է ցանկացած իրավիճակում օգուտ կորզելու կարողությունը, ուստի հաջողեցրել է Փաշինյանի քաղաքական հակառակորդների կալանքի երկարաձգման դիմաց նրանից պոկել ականապատ դաշտերի քարտեզները՝ որպես բոնուս»,- գրել է Մենուա Սողոմոնյանը։