«Հարավ- կովկասյան երկաթուղի» ՓԲԸ-ում սպասում են ընկերության գլխավոր տնօրեն Շևքեթ Շայդուլինի մոտալուտ պաշտոնանկությանը, իսկ «Երկաթգիծը» պաշտոնապես հերքում է այս մասին լուրերը։ Պաշտոնանկության բուն պատճառը պարզ չէ։ Շայդուլինի մերձավորները տարածում են վարկած, որի համաձայն «Ռուսական երկաթգծի» ղեկավարությունը որոշել է նրան տեղափոխել կենտրոնական ապարատ, քանի որ նման փորձառու մասնագետի և կառավարչի ուժերն ավելի կարևոր հանգույցներում են անհրաժեշտ, քան շրջափակումներից այդպես էլ դուրս չեկած Հայաստանն է։ Ռուսական իրավապահ շրջանակներին մոտ կանգնած աղբյուրների համաձայն, որոշ գործարքներով Շայդուլինը վերջերս հայտնվել է ՌԴ հատուկ ծառայությունների տեսադաշտում, և վերջիններս Շայդուլինի դեմ նյութեր են նախապատրաստում։ Հիշեցնենք, որ ժամանակին հայկական մամուլում տեղեկություններ հայտնվեցին ռուսաստանյան այս պաշտոնյաի ահաբեկիչների հետ կապերի մասին ։ Բացառված չէ, որ հենց այս պատճառով է ազգությամբ թաթար Շևքեթն արժանացել Մոսկվայի իրավապահների ուշադրությունը։ Ինչպես հայտնի է, Մեդվեդեվի աշխատակազմը լուրջ գործունեություն է սկսել կոռուպցիայի և ահաբեկիչների դեմ պայքարի ուղղությամբ, շաղկապելով այս երկու գործընթացը։ Հիշեցնենք նաև, որ Շայդուլինը ղեկավարում է «Հարավ- կովկասյան երկաթուղին» 2008 թվականից, իսկ մինչ այդ Սվերդլովյան երկաթուղու տնօրենն էր, բայց 2007 թվականի մարտին տեղի ունեցած տասնյակ բեռնատար վագոնների խոշոր վթարներից հետո նրան ազատեցին այդ պաշտոնից։ Սակայն սա Շայդուլինի միակ «թերությունը» չէր։ Մինչ այդ, 2005 թվականին «Ռուսաստանյան երկաթգիծ» ԲԲԸ ղեկավարությունը ստուգումներ էր անցկացրել Սվերդլովսկի իր մասնաճյուղում և բացահայտել էր, որ Շևքեթ Նուրալիյեվիչը 1 մլրդ 666 հազար ռուբլու վնաս է հասցրել պետությանը։ Ռեվիզիան 635,5 մլն ռուբլու չհաշվառված եկամուտ և ակտիվներ էր հայտնաբերել, կապիտալ շինարարության ծախսերի 47 մլն-ից ավելի գերազանցումներ, փաստաթղթերում չֆիքսված սև փողեր և այլն։ Պետության հաշվին նա մոսկովյան իր շքեղ պալատի ծախսերն էր փակում, բնակարաններ էր բաժանում իր մերձավորներին, որոնց բերել էր Նիժնի Նովգորոդից, «լավ մարդկանց» պաշտոններ էր բաժանում, հետագայում իրեն մուծվելու պայմանով։ Այս ամենի մասին հիշատակել է այդ տարիների ռուսական մամուլը։ Թե ինչպես հայտնվեց այսքան փայլուն աշխատանքային կենսագրություն ունեցող անձը Հայասատանի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող կառույցի ղեկավարի պաշտոնում, կարծում եմ, ազգային անվտանգության հարց է։ Տեղեկություններ կան, որ Հայաստանում նրա հարաբերությունները գործարարների հետ հարթ չեն եղել։ Մեր աղբյուրների թվում են Շևքեթ Նուրալիեվիչի կողմից քցված մարդիկ, որոնք վստահեցնում են, որ նա բարեխիղճ չէ ֆինանսական գործարքներում։

Վաղն Ազատության հրապարակում կայանալու է ՀԱԿ հերթական հանրահավաքը, որն առաջինն է լինելու իշխանություն-ընդդիմություն երկխոսության վերաբերյալ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունից հետո: Հիշեցնենք, որ երկրի նախագահը սկզբունքորեն ողջունել էր երկխոսության գաղափարը, սակայն, ըստ էության, մերժել էր այն օրակարգն ու ձևաչափը, որն առաջարկել էր ՀԱԿ-ը:

Այս իրավիճակում, մանավանդ` այն բանից հետո, երբ Կազանում բեկում չարձանագրվեց ԼՂ հիմնահարցի կարգավորման գործընթացում, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի թիմը երկու ճանապարհ ունի: Վաղվա հանրահավաքը կոչված է բացահայտելու ՀԱԿ մարտավարության ընտրությունը:

ՀԱԿ-ը կարող է արմատականացնել իր դիրքորոշումն ու վարքագիծը, արձանագրել, որ իշխանության հետ երկխոսության պատուհանն այլևս փակված է, հայտարարել իշխանության հետ ջրբաժանի մասին: Սա կենթադրի նաև վարքագծային փոփոխություն, հանրահավաքների հաճախակիացում, հեղափոխական վիճակ ստեղծելու ձգտում: Արտաքուստ այս տակտիկան գրավիչ է, մանավանդ որ` ընդդիմության շարքերի մի ստվար մաս հենց դա է ուզում: Բայց եթե դուրս գանք էմոցիոնալ հարթությունից, դժվար չէ նկատել, որ այս պահին Հայաստանում հեղափոխական զարգացումների սցենարն աշխատող չէ, ու եթե ՀԱԿ-ը գերապատվությունը տա ձախողման դատապարտված տակտիկային, կորուստներ է կրելու հեռանկարային իմաստով: Ասենք, կարելի է հեռու չգնալ և հիշել Հայաստանի ընդդիմության 2004-2007 թթ.-ի գործունեությունը, երբ «հեղափոխություն» բառն ամենապոպուլյարն էր, նշանակվում էին հեղափոխության կոնկրետ օրեր ու ժամեր: Արդյունքում` չիրականացված հեղափոխության ոչ մի հեղինակ չհայտնվեց անգամ խորհրդարանում, որովհետև մինչև 2007-ի ընտրություններն ընդդիմադիր բոլոր ուժերը ժողովրդի աչքին արժեզրկվել էին:

ՀԱԿ-ն ունի երկրորդ ճանապարհը, որով հավատարմություն է հայտնվում երկխոսության գաղափարին և պատրաստակամություն է հայտնվում որոշակի զիջումների գնալ երկխոսության օրակարգի և ձևաչափի հարցերում: Սա գուցե Տեր-Պետրոսյանին այս պահին զրկի համակիրների որոշակի հատվածից, բայց մանևրելու մեծ դաշտ կտա, թույլ կտա երկրում ձևավորել մրցակցային միջավայր` խորհրդարանական և նախագահական հերթական ընտրություններից առաջ: Մրցակցությունը պետք է որ չմտահոգի առաջին նախագահին. նա ունի բավականին որակյալ թիմ` թե փորձառության և թե մտավոր ներուժի առումով:

Սրանք մեր վարկածներ էին, իսկ ընդդիմության վարկածի մասին կխոսենք վաղվա հանրահավաքից հետո:

«Եթե ասենք, որ կեղծված ընտրությունները արդար են, ես դա չեմ հասկանում, դա է անբարոյականությունը, այլ ոչ թե այդ հարցերը բարձրացնելը»,- Ստրասբուրգում ՀՀ նախագահին ուղղված իր հարցի կապակցությամբ լրագրողներին ասաց ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Զարուհի Փոստանջյանը`նկատելով, որ եթե ընդդիմության ներկայացուցիչը հարց է ուղղում ՀՀ նախագահին, չի նշանակում, որ ժողովրդավարական երկիր ենք:

Հիշեցնենք, որ Փոստանջյանը մասնավորապես ընդգծել էր, որ Հայաստանում ավտորիտար վարչակարգ է իշխում, և հարցրել էր` արդյո՞ք Սերժ Սարգսյանը չի պատրաստվում հրաժարական տալ: Այս անգամ Զարուհու նկատմամբ ոտնձգություններ չեղան, ինչպես եղավ 2 տարի առաջ, երբ նա Հայաստանին առնչվող խնդրի օգտին ստորագրություններ հավաքեց նաև ադրբեջանցի պատվիրակներից:

Զարուհի Փոստանջյանը չի կարծում, որ Սերժ Սարգսյանը արդար և օրինական ճանապարհով է զբաղեցնում նախագահի պաշտոնը: Այդուհանդերձ, Ստրասբուրգում Զարուհու հնչեցրած հարցը Հայաստանում բավական լայն արձագանք գտավ, և ինչպես իշխանության ներկայացուցիչները, այնպես էլ ՀՅԴ անդամները դա գնահատել են որպես բացասական երևույթ, անգամ` դավաճանություն ու անբարոյականություն:

Ինչ վերաբերում է ՀՅԴ անդամ Արմեն Ռուստամյանի դիտարկմանը, թե սխալ է դրսից տղա բերելը, Փոստանջյանն ասաց. «Նախ` մենք օտարերկյա ուժերին չենք դիմում: Մենք այդ կառույցում լիարժեք անդամ ենք և իրավունք ունենք այնտեղից ակնկալելու ՀՀ քաղաքացիների պաշտպանություն: Եթե Ռուստամյանը կարծում է. որ ԵԽԽՎ-ն օտար ուժ է, դա  իր գնահատականն է»:

Ի դեպ, օրերս կայացած ԵԽԽՎ Մոնիտորինգի նիստի ժամանակ որոշվել է, որ Հայաստանի հարցով համազեկուցողներ Ջոն Պրեսկոտն ու Ակսել Ֆիշերը Հայաստան կայցելեն հուլիսի 20-ին

Ամփոփելով կազանյան հանդիպումը` Փոստանջյանը պատմեց, որ ընդունվել են մի շարք բանաձևեր, որոնք վերաբերում են նաև Հայաստանին: Դրանցից մեկում նշվում է, որ ԵԽԽՎ անդամ պետությունների խորհրդարանները պետք է երաշխավոր կանգնեն մարդու իրավունքների պաշտպանությանը և Եվրոպական դատարանի  որոշումների կատարմանը, իսկ գործադիրները պետք է հաշվետվություն ներկայացնեն:

Հայ ազգային կոնգրեսի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ Վլադիմիր Կարապետյանն այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց, որ Կազանում կայացած Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները Երևան կբերեն Կազանում Ադրբեջանի ներկայացրած առաջարկները: «Ադրբեջանը, ըստ Նալբանդյանի, նոր առաջարկություններ է ներկայացրել, ինչը չի հերքվել պաշտոնական Բաքվի կողմից: Կարծում եմ՝ համանախագահները Երևան են բերելու ադրբեջանական առաջարկությունները»,- ասաց Կարապետյանը՝ ավելացնելով, որ համանախագահները Երևանում կքննարկեն այն հարցը, թե Բաքվի առաջարկներից որն է ընդունելի հայկական կողմի համար:

Կարապետյանը շատ կուզենար  որ մենք էլ հանդես գայինք  առաջարկներով: Ըստ նրա՝ ճիշտ կլիներ, եթե հայկական կողմն ասեր` քանի որ սեղանին դրված չէ «մեր երազած» կարգավորման փաստաթուղթը, մենք էլ ներկայացնում ենք մեր առաջարկները: «Կազանի հանդիպումը, կարծում եմ, ցույց է տալիս, որ գործընթացն ավարտված չէ, և դրա վկայությունն այն է, որ միջնորդները շահագրգռված են հասնել հիմնարար սկզբունքների մասին փաստաթղթի ստորագրմանը, և որ կողմերից մեկը բազմիցս հայտարարել է, թե պատրաստ է ստորագրել առաջարկվող փաստաթուղթը»,- ասաց  Վլադիմիր Կարապետյանը:

Նա համաձայնեց այն կարծիքին, որ Կազանում փաստաթուղթ չի ստորագրվել Ադրբեջանի պատճառով: «Թերևս բոլորի համար է ակնհայտ, որ փաստաթուղթը չի ստորագրվել Ադրբեջանի պատճառով: Դրա մասին հայտարարեց Հայաստանի արտգործնախարարը, իսկ Ադրբեջանի արձագանքից պարզ դարձավ, որ իրենք դա չեն հերքում»,- ասաց նա:

Ըստ Կարապետյանի, կազանյան հանդիպումը հայկական պատվիրակության երկրորդ ձախողումն է, որովհետև մեր պատվիրակությունը «տեղում չֆիքսեց» Ադրբեջանի ապակառուցողականությունը: Ըստ նրա, հայկական պատվիրակությունը հենց Կազանում` միջնորդների ներկայությամբ պետք է արձանագրեր այդ փաստը և հասներ այն բանին, որ միջնորդները խոսեին Ադրբեջանի ապակառուցողականության մասին, և ոչ թե մի քանի օր սպասեր միջազգային հանրության հայտարարություններին, որոնք հավասարապես դիտարկեցին Հայաստանին և Ադրբեջանին:

Դիտարկմանը, թե Կոնգրեսն իր դիրքորոշումը որոշակիորեն փոխել եւ մեղմացրել է,  ի պատասխան,  Նիկոլ Փաշինյանը, Շիրակի մարզում ՀԱԿ-ի ակտիվի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է. «Սա քաղաքականություն է ու պետք է շարժվել խաղի որոշակի կանոններով»: Նա պարզաբանել է, որ իրեն այդ մասին ՀԱԿ-ի համակիրները հարցնում են ամեն օր և հավելել թե`իշխանափոխությունը իրականություն կդառնա 24 ժամվա ընթացքում: Հայաստանում իշխանափոխության պահը լուրջ կհասունանա այն ժամանակ, երբ Ազատության հրապարակում 700 հազար մարդ կլինի:

Կոնգրեսի առաջադրած 3 պահանջների կատարումն իշխանությունների կողմից, ըստ Փաշինյանի, հիմք է տվել ՀԱԿ-ին ենթադրելու, որ  Հայաստանի իշխանություններն այլեւս անկարող են հսկել իրավիճակը եւ որ առանց ցնցումների, առանց քաղաքական լարումների  հնարավոր է  ազատվել այս վարչախմբից:

Իսկ ամենահարմար տարբերակը հենց իշխանությունների կողմից առաջարկված երկխոսությունն էր, որի շրջանակներում,  ըստ Փաշինյանի, ՀԱԿ-ը  միայն ու միայն իշխանափոխություն է տեսնում՝ արտահերթ նախագահական ու խորհրդարանական ընտրությունների տեսքով. «Երկխոսության գնալով Կոնգրեսը Հայաստանի իշխանություններին վերջին հնարավորությունն է տալիս՝ գնալու խաղաղ իշխանափոխության տարբերակով: Ներկայումս Հայաստանի իշխանությունն՝ ի դեմս Սերժ Սարգսյանի, երկընտրանքի առաջ է կանգնած՝ երկխոսություն սկսել, թե` ոչ: Երկու դեպքում էլ իշխանությունները կպարտվեն, քանի որ երկխոսության գնալ կնշանակի կատարել ՀԱԿ-ի առաջադրած պայմանները, երկխոսության չգնալ կնշանակի նոր պայքարի փուլ Հայաստանում, երկուսն էլ  ձեռնտու չէ իշխանություններին»,-ասել է Նիկոլ Փաշինյանը: Իսկ երկխոսությանը ՀԱԿ-ը ներկայանալու է իր օրակարգով, քանի որ ներկայումս իշխանությունն ուղղակի չի կարողանում հաղթահարել ներքին ու արտաքին քաղաքական իրավիճակը, ու ըստ Փաշինյանի ՀԱԿ-ի օգնության կարիքն ունի:

«Չափազանց պրիմիտիվ էր ՀԱԿ-ի հաշվարկը, որ, ըստ էության, Սերժ Սարգսյանը կազանյան հանդիպման ժամանակ կկանգնի երկու փաստի առաջ՝ կամ ստորագրել և ունենալ խնդիրներ սեփական երկրում, պարտվողական, զիջողական, դավաճանական քայլերի համար: Կամ` ժամանակ շահելու համար հարկադրված կլիներ գալ Հայաստան և ժամանակային նոր միջանցք ստանալու առումով կազմակերպել արտահերթ ընտրություն, և այդ դեպքում ՀԱԿ-ը կհայտարարեր, որ իր ճնշումներն արդյունք են տվել»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նման կարծիք հայտնեց ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության ղեկավար Ստյոպա Սաֆարյանը` անդրադառնալով Կազանում կայացած Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպմանը:

Ըստ նրա, տեղի ունեցավ այն` ինչը ընդդիմադիր Հայ ազգային կոնգրեսը չէր սպասում, սակայն ՀԱԿ-ում պարզապես լավ չէին հաշվարկել, որ կար նաև երրորդ ճանապարհ, համաձայն որի՝ իշխանություններն օգտագործեցին «բանակցային գործընթացի բոլոր վթարային ելքերը», և Ադրբեջանի պատասխանատվության տակ ընկավ փաստաթուղթ չստորագրելու հարցը:

Ինչ վերաբերում է Կազանում կայացած բուն հանդիպմանը, Ստյոպա Սաֆարյանը ասաց, որ հանդիպումն ի սկզբանե դատապարտված էր ձախողման ոչ միայն համանախագահների շահերի տարբերության պատճառով, այլ նաև` Ադրբեջանի չափազանց մեծ ախորժակի: «Հայկական կողմը կարող է հայտարարել, որ ԼՂ ինքնավար մարզի դիմաց կարող է զիջել ամեն ինչ, բայց անգամ սրան Ադրբեջանը համաձայն չէ»,- հայտարարեց Սաֆարյանը՝ հավելելով, որ բանակցային գործընթացում առկա էին մի քանի սողանցքեր:

Խմբակցության ղեկավարի կարծիքով, առաջիկայում ԼՂ խնդրով լուրջ փոփոխությունների սպասելն անիմաստ է, իսկ ինչ վերաբերում է պատերազմի սցենարին, դրան էլ չի հավատում: Ըստ նրա` կազանյան հանդիպումից հետո Ադրբեջանին այլ բան չէր մնում, քան ռազմական շքերթի կազմակերպումը ներքին սպառման համար:

Իսկ  ռուսական «Կոմերսանտի» հրապարակմանը, թե` Մեդվեդևը հոգնել է ԼՂ բանակցային գործընթացից, Սաֆարյանն այսպես արձագանքեց. «Դա ավելի շատ խաղ է, քան իրականություն»:

Այսօր մամուլի ասուլիսին ԲՀԿ պատգամավոր Վարդան Բոստանջյանը պարզաբանեց,  թե որ դեպքում ԲՀԿ-ն կերկխոսի ՀԱԿ-ի հետ. «Երբ որ կոալիցիայի շրջանակներում կդիտարկվի այդ հարցը, Բարգավաճին կասվի՝ Բարգավաճ՝ երկխոսի՛, մենք էլ… ասում եմ իմիտացիա, մենք էլ կերկխոսենք։ Բայց այս պահին էդ վերաբերյալ բան գոյություն չունի»:

ԲՀԿ պատգամավորը հայտարարեց, նաև որ «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը դրական է վերաբերում իշխանություն — ընդդիմություն երկխոսությանը, քանի որ իրենք գտնում են, թե երկխոսությունն առճակատումից լավ է։ Բոստանջյանը կրկնեց նաև նախագահին, իր պրիզմայով անցկացնելով նրա խոսքը. «Երկխոսությունը միջազգային ֆորում չէ, ոչ էլ ընդդիմությունն է թշնամի, հետեւաբար բանակցությունների ձեւաչափը տեղին չէ»:

Չնայած դրան` ԲՀԿ-ն ողջունում է երկխոսությունը եւ իր ուժերի ներածի չափով կմասնակցի դրան: «Այլ խնդիր է, որ իշխանության եւ ընդդիմության միջեւ երկխոսությունը դեռեւս չի ձեւավորվել։ Երկխոսության գնալուց առաջ կողմերը նախեւառաջ պետք է կողմնորոշվեն դրա բովանդակության հարցում։ ԲՀԿ-ն, չհասկանալով բանակցությունների իմաստը, կարծում է, որ երկխոսությունը պետք է իրականացվի ոչ թե այդ ձեւաչափով, այլ պարզապես քննարկումների ձեւով, որոնց ընթացքում կարող են բարձրացվել երկրի առջեւ ծառացած խնդիրների լուծման ու կառավարման արդյունավետության բարձրացման հարցեր»,- ասաց պատգամավորը:

Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի նախագահների կազանյան հանդիպումը ձախողվել է: Գոնե` ակնկալիքների այն համատեքստում, որ միջնորդներն ու միջազգային հանրությունը ձևակերպել էին հանդիպմանն ընդառաջ:

Միջազգային մամուլը հանդիպման ձախողման մասին գրում է բավական բաց տեքստով: Միջնորդները շատ ավելի զգույշ են իրենց ձևակերպումներում, և դա բնական է, որովհետև նրանց վարքագիծը պետք է ադեկվատ լինի իրենց ստանձնած ահռելի պատասխանատվությանը:

Պաշտոնական Մոսկվան առայժմ չի արձագանքել կազանյան հանդիպմանը, սակայն «Կոմերսանտը»՝ հղում անելով իր աղբյուրներին, նկատում է, որ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի հիասթափությունն այնքան մեծ է, որ նա կարող է անգամ հրաժարվել միջնորդությունից, եթե հաջորդ հանդիպմանը Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները հրաժարվեն փաստաթուղթ ստորագրել: Վաշինգտոնը, նույնիսկ պաշտոնական մակարդակում, չի թաքցնում իր հիասթափությունը: «Դուք գիտեք, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահները չկարողացան պայմանավորվել կարգավորման հիմնարար սկզբունքների շուրջ, երբ հանդիպեցին Կազանում: Սակայն ՌԴ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևի հետ համատեղ հայտարարությունում նրանք խոստովանել են, որ բարելավել են փոխըմբռնումը մի շարք հարցերի վերաբերյալ, համաձայնել են շարունակել հիմնարար սկզբունքների շուրջ աշխատանքը և ապագայում նորից հանդիպել: Սակայն ես կասեի, որ դա հիասթափեցնող է»,- ասել է ԱՄՆ Պետդեպի պաշտոնական ներկայացուցիչ Վիկտորիա Նուլանդը: Ավելի լավատես են Փարիզում, որտեղ անգամ պնդում են, թե առաջիկա շաբաթներին համանախագահներն այցելելու են տարածաշրջան: «Կազանում հանդիպումն ամփոփվեց համատեղ հայտարարությամբ, որով հաստատվեցին փոխըմբռնման մի քանի կետեր, ինչը հնարավորություն է տալիս բանակցությունները շարունակել ներկայիս հիմքով՝ միջնորդների առաջարկած կարգավորման սկզբունքները հետագայում ընդունելու համար: Արդյունքներն աննշան չեն, և Ֆրանսիան Մինսկի խմբի՝ ԱՄՆ և Ռուսաստանի իր միջնորդ գործընկերների հետ ջանք չի խնայի՝ աջակցելու, որպեսզի բոլոր կողմերը գնան բանակցային ճանապարհով: Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հետ Կազանում ակտիվ հանդիպումներ ունեցած միջնորդները առաջիկա շաբաթների ընթացքում կայցելեն Երևան, Բաքու և Լեռնային Ղարաբաղ՝ կողմերին ապագա բանակցություններին նախապատրաստելու նպատակով»,- ասված է Ֆրանսիայի ԱԳՆ պաշտոնական կայքում:

Անկախ գնահատականներից՝ մի բան ակնհայտ է. եթե մինչև տարեվերջ միջնորդներին չհաջողվի կարգավորման հիմնարար սկզբունքների շուրջ ստանալ հակամարտության կողմերի համաձայնությունը, գործընթացը մեկ-երկու տարով դանդաղելու է. Հայաստանում և Ադրբեջանում մեկնարկող ընտրական մարաթոնը չի կարող նպաստել կարգավորման գործընթացին:

Ըստ էության, հիմա գլխավոր խնդիրը պատերազմի ռիսկերի չեզոքացումն է ու գոնե դրա վերսկսման նախադրյալների վերացումը: Սա էլ հիմնականն է լինելու միջնորդների համար:

Հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ Գուրգեն Եղիազարյանը և  ՀՀԿ-ական ԱԺ պատգամավոր Ռաֆիկ Պետրոսյանը այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձան երկխոսությանը:

Ըստ Գուրգեն Եղիազարյանի, Սերժ Սարգսյանի անդրադարձն իրենց ուղղված պատասխանի ընդամենը առաջին նախադասությունն է, դրան կհաջորդեն երկրորդը, երրորդը, և  քիչ-քիչ իշխանության պատասխաններն ավելի ստույգ կլինեն: «Մոտ ապագայում, իմ կարծիքով, այդ պատվիրակությունները կնստեն սեղանի շուրջ ու կխոսեն»,- ասաց Եղիազարյանը` ավելացնելով, որ այս դեպքում պետք է խրախուսեն և ոչ թե քարկոծեն. «Մենք գտնում ենք, որ պետք չէ կռիվը շարունակել, հազիվհազ երկխոսությունը գնում է»:

ՀՀԿ-ական պատգամավոր Ռաֆիկ Պետրոսյանը հակադարձեց Եղիազարյանին. «Պատվիրակությունների բանակցություններ երբեք տեղի չեն ունենա»: Ըստ նրա` այնպիսի բանակցություններ, ինչպիսիք լինում են պետությունների միջև, չի կարող տեղի ունենալ: Ըստ իշխող կուսակցության պատգամավորի՝ ՀԱԿ-ի երկխոսությունը կարող է կայանալ իշխանության տարբեր մարմինների հետ, ինչի մասին հայտարարել է Սերժ Սարգսյանը:

Անդրադառնալով կազանյան  հանդիպմանը`  ՀԱԿ-ի ներկայացուցիչը ասաց. «Կազանը մեզ ոչ մի բան չտվեց: Խնդիրը ժամանակավորապես երկարաձգվեց: Սպասենք նոր ալիքի: Ալիևի լռությունը տարօրինակ է: Ինքը միշտ ռազմատենչ հայտարարություններ էր անում: Ապագայում մի նոր հանդիպում կլինի, և մի փաստաթուղթ կստորագրվի»: Նաև հավելեց, որ իրենք այսօր իշխանություններին տվել են հնարավորություն, որպեսզի մեր ներքին խնդիրները չազդեն փոքրիկ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության վրա:

Շուշան Գալստյան

Այսօր ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Մարտիրոսյանը «Ընտրություն» ակումբում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձավ Սերժ Սարգսյանի՝ ԵԽԽՎ-ում հնչեցրած ելույթին` սույնը գնահատելով բավականին հավասարակշռված: Ըստ Մարտիրոսյանի` ելույթում անդրադարձ կար արժեքային համակարգին, ժողովրդավարական տեսլականին, նաև ներկայացվեց փոխզիջումների պատրաստակամությունը, ինչը «եվրոպական լսարանի համար նորմալ էր», սակայն հայ հասարակության համար ընկալելի չէր: «Երբ դրան մենք ենք նայում, տեսնում ենք այն խորը հակասությունը, որ կա ասվածի և այսօրվա իրականության միջև։ Ես դրական եմ համարում Ղարաբաղի հարցում զիջումների գնալու պատրաստակամության մասին Եվրոպային ուղղված ելույթը, սակայն իրական զիջումները վտանգավոր եմ համարում Հայաստանի և Արցախի անվտանգության համար»,- ասաց Արմեն Մարտիրոսյանը:

Մյուս խնդիրը առաջիկա ընտրությունները ժողովրդավարության չափանիշներին առավել համապատասխան անցկացնելու հետ է կապված, քանի որ «դրա հիմք դիտարկվեց Ընտրական օրենսգիրքը»։ Մարտիրոսյանն ասաց, որ առավել ժողովրդավարական ընտրությունների համար արված քայլերը բավարար համարել չի կարելի, քանի որ «Ա1+»-ը այդպես էլ չվերադարձավ եթեր, ընդունվեց Ընտրական օրենսգիրքը, որտեղ ընդդիմության առաջարկներից որևէ սկզբունքային, էական առաջարկ չընդունվեց: Ինչպես կարելի է խոսել արդար ընտրությունների մասին, կարծում է պատգամավորը, եթե նոր Ընտրական օրենսգրքի հաստատման ընթացքում հաշվի չառնվեցին ընդդիմության տեսակետները:

Իսկ ահա ղարաբաղյան հարցում, ըստ նրա, նման դինամիկ զարգացում վաղուց չէր եղել, ինչքան այսօր`Կազանից առաջ, և կողմերը պետք է պատրաստ լինեն այն փոխզիջումներին, որոնք միջնորդ կողմը ներկայացրել է: Սակայն Սերժ Սարգսյանն այդ մասին չի խոսում հասարակության հետ, նույնն անում է նաև Ալիևը: Երկու կողմերն էլ դեռևս պատրաստ չեն Մադրիդյան սկզբունքներին: «Ժառանգության» ներկայացուցչի կարծիքով` ընդունելի չէ ԼՂՀ հարցով որևէ զիջում, ընդունելի չէ նաև, որ Հայաստանի նախագահն է խոսում ղարաբաղյան գործընթացից, մինչդեռ Ղարաբաղը պետք է դառնա բանակցային կողմ:

ԵԽԽՎ հայաստանյան պատվիրակության ներկայացուցիչ, «Ժառանգության» անդամ Զարուհի Փոստանջյանի՝ նախագահին ուղղված հեռանալու կոչի առնչությամբ էլ Մարտիրոսյանն ասաց, որ իր համար ընդունելի չեն քննարկվող վարկածները, թե հարցը պատվիրված էր՝ նախագահի հեղինակությունը բարձրացնելու համար, կամ` անտեղի էր, քանի որ միջազգային հանրության առջև «հայկական լվացքն էր փռում»:

Մարտիրոսյանի խոսքով, Զարուհի Փոստանջյանն իր հերթական աշխատանքային հարցն է ուղղել և որևէ առանձնահատուկ բան այդտեղ չկա: «Եթե Զարուհի Փոստանջյանն այստեղ այլ կերպ լիներ, այնտեղ այլ կերպ լիներ, կարելի էր մտածել շրջանառվող վարկածների իսկության մասին, սակայն նա իր աշխատանքային ոճի մեջ էր»,- ասաց Արմեն Մարտիրոսյանը։