Ռուսաստանի՝ մերձավոր դաշնակիցներից մեկի՝ ՀԱՊԿ անդամ Հայաստանի հետ հարաբերություններում ծանր ճգնաժամ է առաջացել։ Այս մասին գրում է Коммерсант-ը։

«Կողմերը փոխադարձ մեղադրանքներ են փոխանակում։ Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը իտալական թերթերից մեկին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ Մոսկվայի հետ ռազմավարական դաշինքի գնալը սխալ էր։ Նրա կինը գնում է Կիև և հանդիպում նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու հետ։

Երեւանը նաեւ մարդասիրական օգնություն է ցուցաբերում Կիեւին ռուս-ուկրաինական հակամարտության սկզբից ի վեր առաջին անգամ։ Եվ վերջապես, Հայաստանը ԱՄՆ-ի հետ համատեղ զորավարժություններ է անցկացնում, և իր ներկայացուցչին հետ է կանչում ՀԱՊԿ-ից՝ նրա դիմաց ոչ ոքի չուղարկելով»,- լրատվամիջոցը թվարկում է բոլոր վերջին իրադարձությունները։

Ադրբեջանը ռազմական տեխնիկա է տեղափոխում Հայաստանի հետ սահման, որոնց վրա մարտավարական նշաններ են կիրառվում ռուսական «Z»-ի և «V»-ի անալոգիայով փետրվարի 24-ի նախօրեին։ Բազմաթիվ ապացույցներ կան, որ Բաքվի կողմից ռազմական գործողություն կարող է տեղի ունենալ մոտ ապագայում։

Եվ կարելի է միայն կռահել՝ այն կսահմանափակվի միայն Լեռնային Ղարաբաղով (իսկ հայերը Ստեփանակերտը պահելու շատ քիչ հնարավորություններ ունեն), թե՞ նախագահ Իլհամ Ալիևը կօգտվի ստեղծված իրավիճակից՝ լուծելու բոլոր վիճահարույց հարցերը, այդ թվում՝ միջանցք ստեղծելու դեպի Նախիջևան, այս անգամ հենց Հայաստանի տարածքով, նշում է Коммерсант-ը։

Միաժամանակ, լրատվամիջոցն ընդգծում է, որ Բաքվի համար իրավիճակն ավելի բարենպաստ է, քան երբևէ։

«Նախ՝ ուժերի հավասարակշռությունը, ինչպես ցույց տվեց 2020 թվականի աշնանը 44-օրյա պատերազմը, ակնհայտորեն նրա օգտին է։ Երկրորդ, Ադրբեջանը շարունակում է ապավինել իր հիմնական դաշնակցի՝ Թուրքիայի գրեթե անսահմանափակ աջակցությանը։

Երրորդ՝ հայերը նման դաշնակիցներ չունեն։ Ռուսաստանը, եթե նույնիսկ ցանկանար օգնության հասնել նրանց, չափազանց խորը ճահճացած է Ուկրաինայում և հազիվ թե իրեն թույլ տա երկրորդ ճակատ բացել։ Իսկ Արևմուտքը հեռու է և ռազմական առումով չի կարող ազդել իրերի վիճակի վրա, իսկ տնտեսապես ինքն էլ մեծապես կախված է ադրբեջանական նավթի և գազի մատակարարումից, որը մասամբ փոխարինում է ռուսականին։

Ուստի դժվար է պատկերացնել, որ ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն խիստ պատժամիջոցներ կկիրառեն Բաքվի դեմ, նույնիսկ ի պատասխան Ղարաբաղում ռազմական գործողության և խաղաղ բնակիչների մահվան։

Գտնվելով փակուղում` Նիկոլ Փաշինյանը, ըստ ամենայնի, արդեն մտածում է, թե ինչպես բացատրի իր հայրենակիցներին ապագա պարտությունն ու ապագա հնարավոր զիջումները։ Թվում է, թե նրա պաշտպանության գիծն այսպիսին է լինելու. ամեն ինչում մեղավոր է Մոսկվան, նա էր, որ իր դաշնակցին թողեց բախտի ողորմությանը և՛ երեք տարի առաջ, և՛ հիմա, հենց նա է թույլ տալիս Բաքվին իրականացնել Ղարաբաղի շրջափակումը։ եւ հայերի թիկունքում բանակցում է Իլհամ Ալիեւի հետ։

Մի ծայրահեղությունից մյուսը շտապելով՝ Հայաստանի վարչապետը կրկնում է նույն սխալները, որոնք թույլ է տվել 2020 թվականի պատերազմի նախօրեին, և որոնք ճակատագրական են դարձել իր ժողովրդի համար։

Չի կարելի միաժամանակ սադրել գլխավոր թշնամուն՝ Ադրբեջանին, և ցուցադրաբար մարտահրավեր նետել միակ տեսականորեն հնարավոր պաշտպանին՝ Կրեմլին։

Աշխարհաքաղաքական այն աննախանձելի դիրքում, որում հայտնվել է Հայաստանը, նման մոտեցումը դժվար թե կարելի է անվանել հեռատես ու պրագմատիկ։ Մոսկվայի հետ գիտակցված կլինչը, որի մեջ մտել է Երևանը, միայն խրախուսում է Բաքվին գնալ ավելի վճռական, ավելի համարձակ քայլերի։

Որովհետև նույնիսկ այսօր, նույնիսկ ուկրաինական հակամարտության ամենաթեժ պահին, միակ մարդը, ով կարող էր Իլհամ Ալիևին համոզել զսպվածություն ցուցաբերել, չափավորել ախորժակները, Վլադիմիր Պուտինն է։ Բայց այսօր, հայ-ամերիկյան զորավարժությունների և Փաշինյանի կնոջ Կիև այցի ֆոնին, դժվար է պատկերացնել, որ ՌԴ նախագահը կցանկանա դա անել»,- գրում է հոդվածի հեղինակ Մաքսիմ Յուսինը։

Ինչպես այսօր ավելի վաղ հայտնվել է, ռուսական Կարմիր խաչի բեռնատարը Ակնայից մտել է Ասկերան, ապա՝ Ստեփանակերտ՝ մարդասիրական օգնություն հասցնելով ՌԴ կառավարության կողմից։ Ահա մի քանի հիմնական կետեր այս առնչությամբ. Այս մասին ֆեյսբուքյան իր ալիքում գրել է Արցախի նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը։

1. Սա առաջին մարդասիրական մատակարարումն է արցախցիներին հունիսի 15-ից ի վեր՝ ադրբեջանական ցեղասպանության պայմաններում։

2. Դա կարող է դիտվել որպես Ալիևի ռեժիմի հաջողություն, քանի որ նրանց հաջողվեց միջնորդների օրակարգ մտցնել «Աղդամի երթուղին» և ապահովել բեռնատարի մուտքը իրենց կողմից՝ նվազեցնելով Լաչինի միջանցքի բացառիկ դերը։

3. Այնուամենայնիվ, նրանք ձախողեցին ադրբեջանական Կարմիր մահիկի հանցավոր ապրանքներն Արցախ առաքելու հարցում: Կարևոր է, որ ոչ մի ադրբեջանական ապրանք, անձնակազմ և մեքենա մուտք չի գործել Արցախ:

4. Թեև դա կարող էր մեկնաբանվել նաև որպես ռուսական հաջողություն, սակայն, ընդհանուր առմամբ, նրանք ձախողել են։ Պատճառն այն է, որ նրանք չկարողացան ապահովել Լաչինի միջանցքի բացումը իրենց պարտականությունների համաձայն և չստիպեցին Ադրբեջանին բացել այն գոնե Ակնայի երթուղու հետ միաժամանակ։

5. Համաձայնելով այս գործարքին, կարծես թե, Արցախի իշխանությունները նպատակ են ունեցել ոչ միայն մեղմել մեր ժողովրդի տառապանքները, այլև լրացուցիչ պատասխանատվություն դնել ռուսական կողմի վրա՝ որպես այս գործարքի երաշխավոր, ուժեղացնել ռուսական հնարավոր ճնշումը Ալիևի ռեժիմի վրա՝ Լաչինի միջանցքը բացելու նպատակով:

6. Քանի որ ռուսական և ադրբեջանական կողմերի կողմից նախկինում եղել են առաջարկներ և խոստումներ՝ Ակնայից առաջին մուտքից հետո 24 ժամվա ընթացքում բացել Լաչինի միջանցքը մարդասիրական մատակարարումների համար, տեսնենք, թե ինչ կլինի մինչև վաղը առավոտ։ Ես խիստ կասկածներ ունեմ, որ Ադրբեջանը նոր պատրվակներ ու պայմաններ կգտնի Լաչինի միջանցքի լիակատար արգելափակումը շարունակելու և մեր ժողովրդի տառապանքները խորացնելու համար։

7. Եթե ադրբեջանական կողմը չկատարի իր պայմանավորվածությունները և խոստումները, Ռուսաստանը պետք է օգտագործի առկա բոլոր ռեսուրսները Լաչինի միջանցքը ուժով բացելու համար՝ կանխելու տեղում իր հեղինակության հետագա խաթարումը։

8. Եթե որևէ կերպ հնարավոր չէ խուսափել ադրբեջանական երթուղու օգտագործումից, ապա անհրաժեշտ է քննարկել նաեւ այլ ուղիներ: Օրինակ, ինչո՞ւ թույլ չտալ ռուսական բեռնատարի մուտքը Շուշիից՝ Ակնայի փոխարեն, հատկապես, երբ շրջափակումից առաջ նման դեպքեր են եղել: Դա որոշակիորեն կնվազեցնի ադրբեջանական երթուղու բացասական ազդեցությունները։

9. Արցախի իշխանությունների համար շատ կարևոր է ներդաշնակորեն վարել իրենց ջանքերն ու ռեսուրսները ռուսական, եվրոպական և ամերիկյան կողմերի հետ և պահպանել թափանցիկ ու ազնիվ հաղորդակցություն բոլոր միջնորդների հետ։ Այս ընթացքում, ադրբեջանական կողմը փաստացի մերժել և չեղարկել է բազմաթիվ միջնորդական նախաձեռնություններ՝ խաղալով Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև առկա հակամարտության վրա։ Մտահոգություն ունեմ, որ առաջիկա օրերին նրանք կարող են նորից կիրառել այս մարտավարությունը։

10. Ե՛վ Արցախի իշխանությունները, և՛ բոլոր միջնորդները պետք է զգուշավորություն և պրոֆեսիոնալիզմ դրսևորեն բանակցություններ վարելիս՝ առաջին քայլից առաջ հստակեցնելու բոլոր մանրամասները: Կարծես թե, ոչ բոլոր մանրամասներն էին նախօրոք փոխհամաձայնեցվել ռուսական Կարմիր խաչի բեռնատարի մուտքից առաջ, և Ադրբեջանը կարող է փորձել օգտագործել այդ բացը` վտանգի ենթարկելու ռուսական այս նախաձեռնությունը:

11. Կարևոր մանրամասներից են, օրինակ, ում կողմից, երբ, ինչպես և որտեղից կտրվի մուտքը, առաքվող ապրանքների ծագումն ու բնույթը, նշանակված երթուղիները, Լաչինի միջանցքում վերահսկողության ռեժիմը, թույլատրելի օրական ծավալները, խաղաղապահների և ԿԽՄԿ-ի հստակ դերերը: Այս հարցերի շուրջ բանակցությունները, փոխհամաձայնեցումը և երաշխիքների ապահովումը կարևոր են մարդասիրական մատակարարումների վերաբերյալ որոշակիորեն կայուն և միջանկյալ լուծումներ ապահովելու համար:

12. Այս մտահոգություններին չանդրադառնալը և պայմանավորվածությունների կատարման հարցում գերտերությունների անմիջական երաշխիքների չապահովումը կարող է Ադրբեջանին թույլ տալ աստիճանաբար անցնել կարմիր գծերը և շահել ավելին, քան կարող է նման մոտեցման պարագայում:

Ի դեպ, խորհրդանշականորեն այսօր լրանում է Արցախի ժողովրդի ցեղասպանական շրջափակման 9-րդ ամիսը: Մեր ժողովուրդը խստորեն դիմադրում է ադրբեջանական բռնապետական և ցեղասպան ռեժիմին մեզ հպատակեցնելու ադրբեջանական և միջազգային հանցավոր բոլոր ջանքերին։

Ռուսաստանը Հայաստանի թշնամին չէ և երբեք էլ չի լինի։ Այս մասին «ՌԻԱ Նովոստիին» տված հարցազրույցում հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։

«Մոսկվայի կոշտ արձագանքը Երևանի վերջին կոպիտ հայտարարություններին պայմանավորված է նրանով, որ դրանք հիմնված են կեղծիքի կամ փաստերը խեղաթյուրելու փորձի վրա։ Մենք նույնիսկ այնքան ուշադրություն չենք դարձնում տոնայնությանը և անձնական վիրավորանքներին, այլ անճշտությանը, որն առկա հայտարարությունների հիմքում։ Այդ պատճառով էլ ՀՀ դեսպանը հրավիրվել է ԱԳՆ», – Արևելյան տնտեսական համաժողովի շրջանակում ասել է Զախարովան։

Նրա խոսքով` եթե արձագանքեն իրենց ուղղված ամենօրյա կոպիտ արտահայտություններին, կարելի է այլևս չաշխատել, այլ միայն բողոքի նոտաներ գրել։ Երկրորդը` դա իրենց ոճը չէ` արձագանքել այդ կոպտությանը։

Զախարովայի խոսքով` իրենք վեր են կանգնում ամենօրյա այդ վիճաբանություններից և արձագանքում են այն դեպքերում, երբ սկզբունքային նշանակություն ունեցող հասկացություններն են կեղծվում։

«Այդ ոչ թե Ռուսաստանն է ճանաչել Բաքվի իրավունքները Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ, այլ դա արել է Հայաստանի ղեկավարությունը։ Հայաստանի ժողովուրդը պետք է որոշի` ինչպես վերաբերվել դրան։ Սակայն պետք չէ Երևանում կայացված որոշումների համար մեղադրել և պատասխանատվությունը դնել Ռուսաստանի վրա: Պետք չէ ի դեմս Ռուսաստանի թշնամի փնտրել։ Ռուսաստանը երբեք Հայաստանի թշնամին չի եղել և երբեք էլ չի լինի։ Երբեք չի լինի», – ընդգծել է նա։

Զախարովան հավելել է, որ հասկանում է` մեծ է մեղավորներ գտնելու գայթակղությունը, երբ ինչ–որ բան չի ստացվում կամ այնպես չի ընթանում, բայց ոչ կոնկրետ այս դեպքում։ Քանի որ դա կարող է հանգեցնել աղետալի հետևանքների, ինչը վտանգավոր է Հայաստանի համար։

Նշենք, որ օրեր առաջ ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանին լրագրողները խնդրել էին մեկնաբանել ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի խոսքերը, թե հրապարակային հռետորաբանությունը կոպտության եզրին պատիվ չի բերում Հայաստանի քաղաքական գործիչներին։ Ի պատասխան` Ալեն Սիմոնյանն ասել էր, որ չի պատրաստվում արձագանքել ինչ-որ գերատեսչության, ինչ-որ քարտուղարուհու, դա իր մակարդակը չէ։

Նաև ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյանները Լաչինի միջանցքի շրջափակման և ԼՂ–ում ստեղծված իրավիճակի համար մեղադրում են Ռուսաստանին, ինչին պարբերաբար արձագանք է լինում ռուսական կողմից։

Արցախի Հանրապետության Ազգային անվտանգության ծառայությունը հայտում է. 

«Հեռախոսազանգերի միջոցով փորձում են խուճապ տարածել

Արցախի Հանրապետության ազգային անվտանգության ծառայությունը, հետամուտ լինելով օրենսդրությամբ իրեն վերապահված գործառույթների և լիազորությունների իրականացմանը, իրազեկում է, որ ԱՀ քաղաքացիները «9009», «0044», «4452» կարճ հեռախոսահամարներից «Ղարաբաղը Ադրբեջան է» բովանդակությամբ «SMS» հաղորդագրություններ են ստացել։

Արցախի Հանրապետության ազգային անվտանգության ծառայությունը կոչ է անում նման հաղորդագրություններ ստանալու դեպքում չպատասխանել և խուճապի չմատնվել։
Կասկածելի բնույթի հաղորդագրություններ, զանգեր ստանալու դեպքում անհապաղ դիմեք ԱՀ ազգային անվտանգության ծառայությանը կամ զանգահարեք թեժ գծի հեռախոսահամարներին՝ 047-94-41-26 և 41-26»։ 

Մենք առաջարկում էինք ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մեր տարբերակները և թաքցնելու ոչինչ չկա. կարծում եմ՝ դա լավ հայտնի է: Այս մասին ասել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը՝ Արևելյան տնտեսական ֆորումի լիագումար նիստում իր ելույթի ժամանակ:

«Հայաստանը հայ-ադրբեջանական հակամարտությունից հետո վերահսկում էր յոթ շրջանը: Մենք առաջարկում էինք Ադրբեջանի հետ այնպես պայմանավորվել, որ երկու շրջան՝ Քելբաջարը (Քարվաճառ-Խմբ.) ու Լաչինը (Քաշաթաղ-Խմբ.), ամբողջ Ղարաբաղը փաստացի մնային Հայաստանի օրենսդրության ներքո: Սակայն Հայաստանի ղեկավարությունը չհամաձայնեց՝ չնայած մենք 10-15 տարի փորձել ենք համոզել ՀՀ ղեկավարությանը: Տարբեր տարբերակներ կային, բայց վերջնարդյունքը հենց այդպիսին պետք է լիներ: Մեր հարցին առ այն, թե ի՞նչ եք անելու, նրանք պատասխանում էին՝ կռվելու ենք: Ի վերջո ամեն ինչ հանգեցրեց այսօր ստեղծված իրավիճակին: Բայց հարցը միայն վերջին հակամարտության արդյունքները չեն: Հարցը նաև այն է, որ ՀՀ ղեկավարությունը փաստացի ճանաչել է Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը Ղարաբաղի նկատմամբ և Պրահայի հայտարարությունում թղթով է ամրագրել դա»,- ասել է ՌԴ նախագահը:

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական լարվածության աճի և Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի վատթարացման ֆոնին՝ Freedom House միջազգային հեղինակավոր իրավապաշտպան կազմակերպության նախագահ Մայքլ Աբրամովիցը հանդես է եկել հետևյալ հայտարարությամբ.

«Մենք խորապես անհանգստացած ենք հաղորդագրություններից, որ ադրբեջանական զինուժը տեխնիկա է կուտակում Հայաստանի սահմանի երկայնքով։ Մենք դատապարտում ենք Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա հարձակման ցանկացած ծրագիր և կոչ ենք անում միջնորդ կողմերին աշխատել Հայաստանի սահմանների հետագա ցանկացած խախտում կանխելու ուղղությամբ։

Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը շրջանի հայ բնակչության էթնիկ զտումների վտանգ է պարունակում և սրում է Լեռնային Ղարաբաղում շարունակվող մարդասիրական ճգնաժամը։ Մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանի կառավարությանը անկեղծորեն ներգրավվել խաղաղ բանակցություններում, ձեռնպահ մնալ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի անվտանգությունը նրանց դեմ իբրև զենք կիրառելուց և անվերապահորեն վերացնել շրջափակումը` երաշխավորելու մարդկանց, մեքենաների և բեռների անխափան երկկողմանի տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով: Մենք նաև կոչ ենք անում ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդին նշանակել հատուկ զեկուցող՝ գնահատելու Լեռնային Ղարաբաղում մարդու իրավունքների իրավիճակը»:

Ադրբեջանը համաձայնել է Լաչինի և «Աղդամ-Խանքենդի» (չակերտները՝ Tert.am, Ակնա-Ստեփանակերտ-Խմբ.) ճանապարհների միաժամանակյա օգտագործմանը՝ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի միջնորդությամբ. այս մասին ասված է Ադրբեջանի ԱԳՆ հայտարարությունում:

«Ադրբեջանը համաձայնել է այս երկու ճանապարհների միաժամանակյա օգտագործմանը՝ ԿԽՄԿ-ի միջնորդությամբ։ Ցավոք, այս պայմանավարվածության իրականացմանը խոչընդոտում է «Ղարաբաղի շրջանում» (չակերտները՝ Tert.am, Արցախի Հանրապետություն-Խմբ.) «Հայաստանի ստեղծած ռեժիմը» (չակերտները՝ Tert.am, Արցախի Հանրապետության իշխանությունները-Խմբ.)։

Մենք ևս մեկ անգամ հայտարարում ենք, որ ադրբեջանական կողմը պատրաստ է «Աղդամ-Խանքենդի» (չակերտները՝ Tert.am, Ակնա-Ստեփանակերտ-Խմբ.) ճանապարհին զուգահեռ ԿԽՄԿ-ի միջնորդությամբ ապրանքների փոխադրման համար պայմաններ ստեղծել Լաչինի սահմանային անցակետում՝ սահմանային և մաքսային ընթացակարգերի պահպանմամբ»,- ասվում է հայտարարությունում:

Հիշեցնենք, որ Ռուսաստանի Կարմիր խաչի ընկերության՝ Արցախի համար հումանիտար օգնությամբ բեռնված բեռնատարն այսօր վաղ առավոտյան անցել է Ակնա-Ստեփանակերտ ճանապարհով և արդեն Ստեփանակերտում է։

Մենք խորապես մտահոգված ենք Լեռնային Ղարաբաղում արագորեն վատթարացող հումանիտար իրավիճակով։ Այս մասին հայտարարել է Պետդեպարտամենտի պաշտոնական ներկայացուցիչ Մեթյու Միլլերը։

«Մենք կրկնում ենք Լաչինի և Աղդամի ճանապարհների անհապաղ և միաժամանակ բացման մեր կոչը՝ ապահովելու անհրաժեշտ մարդասիրական պարագաների առաքումը Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչներին։ Մենք կոչ ենք անում ղեկավարներին, ինչպես որ պետքարտուղարն արել է իր հայտարարություններում, չձեռնարկել գործողություններ, որոնք մեծացնում են լարվածությունը կամ շեղում այդ նպատակից:

Բացի այդ, մենք մշտապես ընդգծել ենք Լեռնային Ղարաբաղում երթուղիների բացման և կողմերի միջև երկխոսության անհրաժեշտությունը։ Թեև կարևոր է, որ Լեռնային Ղարաբաղն ունենա վստահելի ներկայացուցիչներ այս գործընթացի համար, ինչպես նախկինում ենք ասել, մենք չենք ճանաչում Լեռնային Ղարաբաղը որպես անկախ և ինքնիշխան պետություն, և հետևաբար չենք ճանաչում, այսպես կոչված, նախագահական ընտրությունների արդյունքները, որոնք տեղի ունեցան վերջերս»,- նշել է նա։

Միլլերի խոսքով, Միացյալ Նահանգները կշարունակի խստորեն աջակցել Հայաստանի և Ադրբեջանի ջանքերին՝ չլուծված հարցերն ուղղակի երկխոսության միջոցով լուծելու համար, և այդ պատճառով պետքարտուղար Անտոնի Բլինքենը և Կովկասի բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական Լուի Բոնոն հետևողականորեն ներգրավված են այս գործընթացում և «մենք շարունակելու ենք մեր հետևողական մասնակցությունը»։

Հարցին, թե արդյոք Պետդեպարտամենտը զոհաբերում է մարդու իրավունքները հանուն խաղաղության բանակցությունների, Միլլերը պատասխանել է. «Ես հենց նոր պարզ հասկացնել տվեցի, որ մենք ցանկանում ենք, որ երկու ճանապարհները վերաբացվեն՝ Լեռնային Ղարաբաղին անհրաժեշտ մարդասիրական օգնություն հասցնելու համար: Պետքարտուղարը, ինչպես նաեւ Պետքարտուղարության այլ ներկայացուցիչներ հանգստյան օրերին այդ հյարցը հստակ պարզաբանել են Հայաստանի եւ Ադրբեջանի առաջնորդներին: Այնպես որ, ես ընդհանրապես համաձայն չեմ այդ բնութագրման հետ»:

Հարցին, թե Իլհամ Ալիևի հետ զրույցի ժամանակ Բլինքենը հիշատակե՞լ է Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վիճակը, ամերիկացի պաշտոնյան ասել է, որ կոնկրետ տվյալներ չունի։ «Այդ կոչերը վերաբերել են տեղում ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակին և այն կարգավորելու փորձերին»,- նշել է նա։

ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևան քաղաքի քննչական վարչության ծանր հանցագործությունների քննության բաժնում ավարտվել է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, համակարգչի միջոցով առանձնապես խոշոր չափերով գումարներ հափշտակելու և փողերի լվացում կատարելու դեպքի առթիվ քննվող քրեական վարույթի նախաքննությունը: Այս մասին տեղեկացանք ՀՀ քննչական կոմիտեից։

Մասնավորապես՝ փաստական տվյալներ են ձեռք բերվել այն մասին, որ մի խումբ՝ քննությամբ դեռս չպարզված անձինք, նախնական համաձայնությամբ, 2021 թվականի հուլիս-հոկտեմբեր ամիսներին Արաբական Միացյալ Էմիրություններում գործող 5, Կատարում գործող 3 բանկերի, ֆինանսական ծառայություններ տրամադրող ավստրալական ընկերության և 1 բանկի թողարկած բանկային քարտերի շահառուներից համակարգչի միջոցով հափշտակել են 190.729.061 ՀՀ դրամին համարժեք արտարժույթ։

Ապա հայաստանյան բանկերից մեկի կողմից սպասարկվող համակարգով, 306 միջազգային գործարքներով՝ փոխանցումներով, այդ գումարը, Երևան քաղաքի 33-ամյա բնակչի գիտությամբ և համաձայնությամբ, ուղղվել է ՀՀ պետական վճարումների էլեկտրոնային համակարգի հարկերի միասնական հաշվին՝ հօգուտ Հայաստանում գործող թվով 8 անհատ ձեռնարկատերերի և ՍՊ ընկերության: Քննությամբ պարզվել է, որ նշված ԱՁ-ներից մեկը և ՍՊ ընկերությունը պատկանում է նույն 33-ամյա տղամարդուն:

Հափշտակված վերոհիշյալ գումարից առանձնապես խոշոր չափերովընդհանուր 59.259.823 ՀՀ դրամը, ՀՀ-ում գործող նշված բանկի կողմից վերադարձվել է արտասահմանյան բանկերի քարտապաններին՝ վերջիններիս բողոքների և որպես կասկածելի գործարքներ համարվելու պատճառով։ Սակայն մնացած 131.469.238 ՀՀ դրամը բանկի կողմից սպասարկվող ՀՀ պետական վճարումների էլեկտրոնային համակարգով տարբեր մասնաբաժիններով փոխանցվել է տվյալ վճարային համակարգում գործող հարկերի միասնական հաշվին` ի օգուտ անհատ ձեռնարկատեր 33-ամյա տղամարդու և նրա հետ փոխկապակցված 5 անհատ ձեռնարկատերերին՝ իբրև վերջիններիս հարկային պարտավորությունների մարմանն ուղղված գումար։ Դա այն դեպքում, երբ նշված կազմակերպությունները կամ հարկային պարտավարություններ չեն ունեցել, կամ ունեցել են չնչին հարկային պարտավորություններ:

Այնուհետև, 33-ամյա երիտասարդը, փաստացի տիրապետելով անհատ ձեռնարկատերերի և ՍՊ ընկերության դրամական շրջանառություն իրականացնելու վերաբերյալ անհրաժեշտ փաստաթղթերին և տեղեկատվությանը, հափշտակված գումարների իրական բնույթը, հանցավոր ծագումը թաքցնելու և խեղաթյուրելու նպատակով, հարկային պարտավորությունների գերավճար գումարները հետ ստանալու վերաբերյալ անհատ ձեռնարկատերերի անունից ՀՀ ՊԵԿ-ին ներկայացրել է էլեկտրոնային դիմումներ և փաստացի հետ է ստացել 115.651.800 ՀՀ դրամը։ Այսինքն` օրինական շրջանառության մեջ դնելով ու օրինական տեսք հաղորդելով՝ տնօրինել է հանցավոր ծագում ունեցող նշված գումարը:

2023 թվականի օգոստոսի 29-ին հսկող դատախազի կողմից բավարարվել է 33-ամյա տղամարդու նկատմամբ հանրային քրեական հետապնդում հարուցելու մասին քննիչի միջնորդությունը, և ձեռք բերված փաստերի հիման վրա վերջինիս ներկայացվել է մեղադրանք՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետի հատկանիշներով: Նրա նկատմամբ որպես խափանման միջոց է կիրառվել կալանավորումը, որը հետագայում, դատարանի որոշմամբ, փոխարինվել է գրավով՝ 3.000.000 ՀՀ դրամի չափով:

33-ամյա երտասարդի կողմից փողերի լվացման վերաբերյալ ավելի վաղ առանձանցված վարույթով նախաքննությունն ավարտվել է, և վարույթի նյութերը, մեղադրական եզրակացությունը հաստատելու և դատարան ուղարկելու համար, ուղարկվել են հսկողություն իրականացնող դատախազին:

33-ամյա երիտասարդի, նրան փոխկապակցված ԱՁ-ների շարժական և անշարժ գույքերի վրա դրվել է կալանք։

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 257-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով (առանձնապես խոշոր չափերով համակարգչային հափշտակություն կատարելը) քննվող քրեական վարույթով նախաքննությունը շարունակվում է։ Միջոցներ են ձեռնարկվում` արտասահմանյան բանկերից տեխնոլոգիաների կիրառմամբ առանձնապես խոշոր չափերով հափշտակություն կատարած անձանց ինքնությունը պարզելու, հայտնաբերելու և քրեական պատասխանատվության ենթարկելն ապահովելու ուղությամբ։

Հայաստանի ազգային ժողովի «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանն այն համոզմանն է, որ Ադրբեջանը դիտավորյալ է տապալել ռուսական հումանիտար օգնությունը Արցախ հասցնելու գործընթացը՝ դրանով հիմքեր նախապատրաստելով Արցախի, զուգահեռ նաև Հայաստանի նկատմամբ ագրեսիայի համար:

Աբրահամյանը նման դիրքորոշում հայտնեց խորհրդարանում լրագրողների հետ ճեպազրույցում:

 «Ռուսական կողմից ներկայացված վերջին տարբերակը եղած տարբերակներից եղել է ամենակոմպրոմիսայինը: Դա ոչ թե ենթադրում էր ադրբեջանական «Կարմիր մահիկ»-ի, ադրբեջանական հումանիտար բեռի, այլ ռուսական Կարմիր Խաչի միջոցով Ակնայի ուղղությամբ մեկ սիմվոլիկ բեռնատարի մուտք, դրանից հետո՝ Լաչինի միջանցքի երթևեկության վերականգնում: Երթևեկության վերականգնումն այս փուլում չէր ենթադրում երկկողմանի ազատ տեղաշարժի իրականացում, ինչն ունեցել ենք մինչև ապրիլի 23-ը, երբ ադրբեջանական անցակետ տեղադրված չէր, այլ վերաբերում էր ռուսական խաղաղապահների կողմից Գորիսից Ստեփանակերտի բեռների տեղափոխությանը: Առաջարկը ներկայացվել է որպես նաև Ադրբեջանի կողմից համաձայնեցված տարբերակ: Բայց ավելի ուշ Ադրբեջանը փաստացի անհամաձայնություն է հայտնել այդ առաջարկի վերաբերյալ, ներկայացրել նոր պահանջներ, այն է՝ միայն Աղդամի ճանապարհի բացում և ռուսական ուղեբեռից բացի, նաև ադրբեջանական «Կարմիր մահիկ»-ի բեռնատարների մուտք դեպի Արցախի Հանրապետության տարածք: Սա, իհարկե, ընդունելի չի եղել Արցախի իշխանությունների կողմից, այդ մասին տեղեկացվել է ռուսական կողմը»,-ասաց Աբրահամյանը՝ այս փուլում այդ գործընթացը ձախողված համարելով:

Պատգամավոր դժվարացավ ասել, թե արդյոք այդ առաջարկի հետ կապված նոր զարգացումներ կլինեն, թե ոչ: Ըստ նրա՝ Արցախի իշխանությունները պատրաստ են բանակցելու, բայց կան կոնկրետ սկզբունքներ, որոնք որևէ պայմանում չեն խախտվելու:

Խոսելով պատճառներից՝ Աբրահամյանը չբացառեց, որ սրանում կա նաև աշխարհաքաղաքական որոշակի ազդեցություն: Սա եղել  է ռուսական առաջարկը: Եվ պատգամավորը չի բացառվում, որ Թուրքիան կամ այլ դերակատարներ՝ Թուրքիայի միջոցով, փորձել են տապալել այդ գործընթացն Արցախում՝ հաշվի առնելով, որ կան տարբեր առաջարկներ տարբեր աշխարհաքաղաքական կենտրոններից ևս:

«Երկրորդ հանգամանքն այն է, որ, իմ տպավորությամբ, Ադրբեջանը փորձում է տապալել այս գործընթացը, դրանով հիմքեր նախապատրաստել Արցախի, զուգահեռ նաև Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ ագրեսիայի համար: Իհարկե, Ադրբեջանին չհաջողվեց ցույց տալ, թե այս իրավիճակում բանակցային գործընթացը տապալողն Արցախի իշխանություններն են: Բոլոր դերակատարների համար հստակ է, նաև եղան հայտարարություններ, որ իրականության մեջ Ադրբեջանն է հետ կանգնել նախապես պայմանավորված այդ առաջարկից և հետագայում ստեղծել է պայմաններ, որոնց Արցախի իշխանությունները չէին կարող իրենց համաձայնությունը տալ»,-ասաց նա:

Պատգամավորը նշեց, որ այս պահին Արցախում հումանիտար իրավիճակը ծայրահեղ փուլում է, մոտենում է պիկին: