Արհեստածին Ադրբեջանը հայտարարել է, թե ինքնակամ զենքերը վայր դրած հայ զինվորներին ազատ կարձակեն։ X սոցիալական ցանցի (նախկին Twitter) իր էջում նման գրառմամբ է հանդես եկել Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը։

«Զենքերը կամավոր վայր դրած զինվորներն ազատ են, ինչպես մենք բացահայտ հայտարարում ենք»,- ասվում է Իլհամ Ալիևի վարչակազմի պաշտոնական ներկայացուցչի հրապարակման մեջ։

Նշենք, որ Արցախի Հանրապետությունում ապօրինի զինված ստորաբաժանումներ չկան, այլ միայն պաշտպանության բանակը, որը պաշտպանում է երկրի սահմաններն ու բնակչության անվտանգությանը։

Ինչ վերաբերում է՝ զենքը վայր դրած զինվորականներին ազատ արձակելու հայտարարությանը, ապա 2020 թվականի 44 օրյա պատերազմի ավարտից հետո, երբ զինադադար էր հայտարարվել, նույն Ադրբեջանը գերեվարել էր իրենց իսկ հորդորով զենքը չբարձրացրած շիրակցիներին, որոնք, հավատալով հրադադարին, կրակ չէին արձակել։ Առ այսօր մի շարք շիրակցիներ դեռ գերության մեջ են։

Ադրբեջանի հետ բանակցություններում առաջնային խնդիրներից է` զոհված մեր հերոսների մարմինը ռազմադաշտից դուրս բերելն է, ինչպես նաև` վիրավոր, անհետ կորած և գերեվարված (հավանական) զինծառայողների հետ կապի դուրս գալն ու անվտանգ վայր դուրս բերելը, գրել է ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը։

«Երեկվա ընթացքում հնարավոր է եղել շուրջ 7-8 տասնյակ` մինչև այս պահը անհայտ համարվող արցախցիների հետ կապի հաստատումն ու շրջափակումից անվտանգ դուրս բերումը:

Վերջին գործողությունների հետևանքով եղել են շրջափակման մեջ գտնվող դիրքեր, որտեղից մեր զինծառայողներին բանակցությունների միջոցով դուրս են բերվել»։

«Հայ ժողովրդի և նիկոլ փաշինյանի համակեցության ռեսուրսը վերջացել է. Համատեղ գոյություն այլևս հնարավոր չէ։ Այս մասին Facebook-ի իր էջում գրել է «Այլընտրանքային նախագծեր խմբի» համահիմնադիր Վահե Հովհաննիսյանը:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Սա է իրավիճակի ճիշտ նկարագրությունը ու նաև  ուղերձը՝ տատանվողներին,  պետական համակարգին, իրավապահներին և իրավիճակը ճիշտ չպատկերացնողներին։

Ձևավորվում է լավ հրապարակ ու բավականին լավ հարթակ, և կան քայլեր, որոնք այս պահին նրանց համար կարևոր են.

1. Հարթակը և հրապարակը չպետք է խուսափեն ամենասուր հարցից, որը ամպի պես կախված է և կա բոլորի մտքում։ Մենք հարցեր ունենք Ռուսաստանին. Արցախի վրա հարձակումը տեղի է ունեցել ռուսական պատասխանատվության գոտում։ Մենք Ռուսաստանից պարզաբանումներ ենք պահանջում։Անգամ հաշվի առնելով առանձին տեղերից հասնող լուրերը, թե խաղաղապահները տարբեր դիրքերում կռվել են մեր տղաների հետ կողք կողքի, տվել են մեծաքանակ զոհեր, որոնց մասին այս պահին չեն խոսում, մենք հարցեր ունենք ռուսական պետությանը։ Մոսկվայից հնչող ձևակերպումները կիսաճշմարտություն են։ Եվ եթե մենք ուզում ենք (իսկ մենք ուզում ենք) ՌԴ-ի հետ վերականգնել փոխվստահության վրա դաշնակցային հարաբերությունները, ապա մենք պետք է բարձրացնենք հարցը ու պահանջեք պատասխան։ Մենք չենք կարող ձևացնել, թե հարցեր չկան։ Այս քայլը կստիպի դրսից հարգել թե´ հարթակը, թե´ հրապարակը։ Հնարավոր չէ 100 հազարների բերել հրապարակ, եթե չես խոսում նրանց տանջող ամենասուր հարցից։
2. Նույն տրամաբանությամբ մենք հարցեր ունենք հավաքական Արևմուտքին, որի կոչերի տակ տեղի ունեցավ ադրբեջանական հարձակումը։ Շատ կարևոր է ֆիքսել, որ թե´ Ռուսաստանը, թե´ Արևմուտքը պարտք են հայ ժողովրդին, սա միջազգային հարաբերություններում շատ կարևոր ու ռացիոնալ խնդիր է, որը շատ կարևոր է մեր պարագայում։ Այդ թվում՝ Արցախում հատուկ անվտանգային գոտու կամ կարգավիճակի ձևավորման համար։
3. Ուժեղացնել ճնշումը և պայքարը ամեն անօրինական ձերբակալվածի համար։ Ճնշել և հասնել վաղուց բանտում պահվող գործիչների ազատությանը՝ Ա. Աշոտյան, Գ. Խաչատուրով ու նաև Վ. Ղուկասյանի թիմակիցներին։«էլիտար ձևականությունների» ժամանակը չէ, մարդը Երևանում հավաքել է լուրջ ձայներ։
4. Հանրային ճնշման տակ Երևանի նոր քաղաքապետը չի կարող լինել ՔՊ-ական։ Կա´մ ընդդիմադիր քաղաքապետ, կա´մ նոր ընտրություններ։ Ընտրությունների արդյունքում Երևանը չի կարող ունենալ ՔՊ-ական քաղաքապետ, իսկ հանրային ճնշման տակ՝ միանգամայն հնարավոր է թույլ չտալ զեղծարարություն, կամ «անասնագողություն» (ուրիշ ելք ՔՊ-ն չունի)։ Պետք է աշխատել այս ուղղությամբ։ Երևանի ավագանու նիստը պետք է կայանա ժողովրդի աչքի առաջ։
5. Լայն զանգվածների համար (այդ թվում՝ «մենք քաղաքականությամբ չենք զբաղվում», «հներին չենք ուզում» և այլն) պետք է հստակ և անդադար բացատրել. այս ողբերգությունը Նիկոլի ցուցադրական կոպիտ «սխալների» հետևանքն է, որի մասին նա անընդհատ զգուշացվել է և չի արել հետևություն։
6. Անհրաժեշտ է այսօրվա մեծ հանրահավաքում ամենախիստ ձևով զգուշացնել ֆաշիստական տրամադրություններ (հակաարցախյան) տարածող գործիչներին՝ նշել անունները, լրատվամիջոցներին, նրանց տերերին՝ ով ուզում է լինի։ Նրանց արածը ֆաշիզմ է, որը վաղեմության ժամկետ չունի։
7. Անհրաժեշտ է (որքան էլ որոշ դեպքերում բարդ լինի) ինտենսիվ խոսել.

ա/ Պետական համակարգի հետ (մնալ օրինականության սահմաններում, տալ հրաժարականներ՝ նոր իշխանության պայմաններում դա լինելու է, ըստ արժանավույնս գնահատված), տարանջատվել ցեղասպանության համահեղինակությունից,

բ/ Բուհերի, գիտակակրթական համակարգերի հետ,

գ/ ՔՊ-ի, նրանց համակիրների հետ. խոսել և ոչ թե սպառնալ,

դ/ Մարզային էլիտաների, մեծ ազդեցիկ ընտանիքներիհետ,

ե/ Խոշոր բիզնեսի հետ

8. Սփյուռքի ակտիվ շրջանակներ. լծվել միասնական պայքարի, դադարեցնել ակցիաները այլ երկրների դեսպանատների առաջ։ Մենք մեկ խնդիր ունենք՝ հեռացնելու այս իշխանություններին։

Նորից արձանագրենք. հայ ժողովրդի և Նիկոլ Փաշինյանի համակեցության ռեսուրսը վերջացել է։ Համատեղ գոյություն այլևս հնարավոր չէ։ Սա պետք է հասկանա առաջին հերթին պետական համակարգը և նրա թիմը»։

Ադրբեջանը համաներում է նախատեսում ղարաբաղցի մարտիկների համար, որոնք վայր կդնեն իրենց զենքը, Reuters-ին ասել է Ադրբեջանի նախագահի խորհրդական Հիքմեթ Հաջիևը՝ հավելելով, որ եղել են զորամասեր, որոնք հայտարարել են, որ շարունակելու են դիմադրությունը:

«Ներկայումս մենք տեսնում ենք առանձին բանակային խմբեր և սպաներ, որոնք հրապարակային հայտարարություններ են արել, որ չեն ընդունելու մեր պայմանները և շարունակելու են դիմադրությունը: Մենք նաև տեսնում ենք, որ որոշ փոքր խմբեր գնում են անտառ: Բայց մենք դա չենք համարում  անվտանգության մեծ մարտահրավեր: Իհարկե, դա որոշակի մարտահրավերներ և դժվարություններ կառաջացնի, բայց ոչ այդքան մեծ մասշտաբով»,- ասել է նա։

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 20-ին Արցախի Հանրապետության իշխանություններն ընդունել են ռուսական խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող զորակազմի հրամանատարության առաջարկությունը՝ Արցախում կրակի դադարեցման վերաբերյալ:

Համաձայնություն է ձեռք բերվել՝

— դուրս բերել Հայաստանի Հանրապետության՝ (Արցախում) մնացած զինված ուժերը ռուս խաղաղապահ զորակազմի տեղակայման գոտուց,

— լիարժեք զինաթափել «Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության բանակի» զինված խմբավորումները,

— դուրս բերել ծանր տեխնիկան ու սպառազինությունը Լեռնային Ղարաբաղի տարածքից՝ դրանց շուտափույթ ուտիլիզացման նպատակով:

Հայտնաբերվել է լուրջ հաքերային հարձակում պետական կառույցների եւ օդանավակայանի դեմ, որն իրականացվել է սեպտեմբերին։ Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է տեղեկատվական անվտանգության մասնագետ Սամվել Մարտիրոսյանը՝ կիսվելով CYBERHUB․am-ում հարձակման մասին արված հրապարակմամբ։

«Կլինի հետագայում ավելի մանրամասն հետազոտություն։ Բայց այս պահին կարեւոր էր զգուշացնել

Մենք դեռ ուսումնասիրում ենք հնարավոր իրականացնողներին հասկանալու համար։ Բայց հարձակումը իրականացվել է Արցախի վրա հարձակվելուց մի քանի օր առաջ»,- գրել է նա։

Ադրբեջանցիները Telegram ալիքներով հայերի լուսանկարներ են տարածում և սպառնում բռնաբարել և սպանել նրանց։ Այս մասին X միկրոբլոգում հայտնել է Christian Solidarity International կազմակերպությունը։

«Աղջկա լուսանկարի տակ ինչ-որ մեկը 500 դոլար է առաջարկել նրան, ով կարող է գտնել նրան: Նա նախատեսում է այն նվիրել «Մուրադին» ծննդյան օրվա առթիվ։ «Պոռնիկների երեխաները պետք է մաքրեն զուգարանները և կոպեկներով շատ աշխատեն հանքերում» «Նրանք կորած են. ով գտնում է, բռնաբարում է, կտոր-կտոր անում ու տալիս շներին»,- «հանդուրժող» ադրբեջանցիների նմանատիպ գրառումները երեխաների լուսանկարների տակ։

ԵՄ դիվանագիտությունը չկարողացավ արդյունավետորեն արձագանքել Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակին: «ՌԻԱ նովոստի»-ի փոխանցմամբ ասել է Եվրախորհրդարանի պաշտպանության ենթահանձնաժողովի ղեկավար, ֆրանսիացի պատգամավոր Նատալի Լուազոն։

«Մենք չկարողացանք կանխել հարձակումը, որը պատրաստվում էր մեր աչքի առաջ»,-ասել է Լուազոն Ղարաբաղում իրավիճակի վերաբերյալ Միջազգային հարաբերությունների կոմիտեի լսումների ժամանակ:

Նրա խոսքով՝ ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար Ժոզեպ Բորելը չի արձագանքել Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի օգնության կոչերին։ «Գերագույն ներկայացուցիչը մերժել է Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի կողմից Հայաստանի աջակցության խնդրանքը՝ պատճառաբանելով խաղաղության, ոչ թե պատերազմի պատրաստվելու անհրաժեշտությունը։ Այդ ընթացքում, Ադրբեջանն ամրապնդեց իր առանց այն էլ ճնշող ռազմական առավելությունը՝ զենք ստանալով, մասնավորապես Թուրքիայից և Իսրայելից, ինչի առաջ աչք ենք փակել»,-ասաց պատգամավորը։

Նրա խոսքով, Եվրախորհրդարանը բազմիցս զգուշացրել է, սակայն եվրոպական դիվանագիտությունը անտեսել է այդ նախազգուշացումները։ «Այսօր ժամանակն է պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի ղեկավարների դեմ, ով կարծում է, որ մեր պասիվությունը կանաչ լույս է վառում իր համար: Անգործությունը ազդանշան կլինի բոլոր մեզ դիմողներին, որ չեն կարող հույս դնել մեզ վրա»,-ասել է Լուազոն:

Իսրայելի Պաշտպանության նախարարության գլխավոր տնօրեն Էյալ Զամիրն Ադրբեջան է այցելել Արցախի դեմ Բաքվի ագրեսիայից երկու օր առաջ, հաղորդում է Բանակային ռադիոն: Այցը տեղի է ունեցել վերջին շաբաթներին Ադրբեջան իսրայելական զենքի մատակարարումների ավելացման ֆոնին:

Իսրայելը գտնվում է Թուրքիայի հետ սերտորեն կապված շիա մեծամասնություն ունեցող երկրի՝ Ադրբեջանի հետ երկկողմ կապերի հրապարակային ընդլայնման գործընթացում:

Մարտին Ադրբեջանի արտգործնախարար Ջեյհուն Բայրամովը բացել է Իսրայելում Բաքվի առաջին դեսպանատունը: Նախագահ Իսահակ Հերցոգը մայիսին այցելել է  Ադրբեջան, որտեղ քննարկել է «իրանական սպառնալիքը» եւ երկկողմ կապերը:

Իսրայելն Ադրբեջանին զենք մատակարարողներից մեկն է․ Ստոկհոլմի Խաղաղության միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի տվյալներով՝ Իսրայելը 2016-2020 թվականներին ապահովել է Բաքվի զենքի հիմնական ներկրման 69 տոկոսը, ինչը կազմել է այդ ժամանակահատվածում Իսրայելի զենքի արտահանման 17 տոկոսը:

Իսրայելն ավելացրել է զենքի մատակարարումն Ադրբեջան՝ 2020 թվականին Արցախի դեմ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ։

Ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ այդ հարաբերությունների երկու հենասյուններն են Ադրբեջանի դիրքը Իրանի հյուսիսային սահմանին եւ այն փաստը, որ Իսրայելն իր նավթի ավելի քան 30 տոկոսը գնում է Բաքվից:

ԼՂ ՆԳՆ ոստիկանությունից տեղեկացնում են, որ Ստեփանակերտի հարակից տարածքներից ադրբեջանական զինուժը, խախտելով հրադադարի մասին պայմանավորվածությունը, կրակում է հրաձգային տարբեր զինատեսակներից: «Կրակոցները լսելի են նաև մայրաքաղաքի կենտրոնում։ Անվտանգության նկատառումներից ելնելով` հորդորում ենք մնալ ապաստարաններում։ Իրավիճակի մասին հավելյալ կտեղեկացնենք։ Միջադեպի մասին տեղեկացրել ենք ռուս խաղաղապահների հրամանատարությանը անհապաղ միջոցներ ձեռնարկելու պահանջով»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:

Բաքուն դեռևս չի ծրագրում Երևանի հետ բանակցություններ անցկացնել ՄԱԿ-ի Գլխավոր վեհաժողովի շրջանակում. այս մասին ՌԻԱ «Նովոստի»-ին ասել է Ադրբեջանի ԱԳՆ ղեկավար Ջեյհուն Բայրամովը:

Քիչ առաջ հայտնի է դարձել, որ Արցախի Հանրապետության իշխանություններն ընդունում են ռուսական խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող զորակազմի հրամանատարության առաջարկությունը՝ կրակի դադարեցման վերաբերյալ:

Համաձայնություն է ձեռք բերվել՝

— դուրս բերել Հայաստանի Հանրապետության՝ [Արցախում] մնացած զինված ուժերը ռուս խաղաղապահ զորակազմի տեղակայման գոտուց,

— լիարժեք զինաթափել «Լեռնային ղարաբաղի պաշտպանության բանակի» զինված խմբավորումները,

— դուրս բերել ծանր տեխնիկան ու սպառազինությունը Լեռնային ղարաբաղի տարածքից՝ դրանց շուտափույթ ուտիլիզացման նպատակով: