Ադրբեջանի կողմից Տավուշի մարզում սանձազերծված հարձակումների համատեքստում  Թուրքիայի նախագահից մինչեւ վարչության պետ սկսել են սպառնալ Հայաստանին։ Այս թեմայով NEWS.am–ին իր տեսակետն է ներկայացրել  թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանը։

Թուրքագետի խոսքով՝ Թուրքիան նախկինում էլ հայ–ադրբեջանական սահմանային լարվածությունների ժամանակ մշտապես հանդես է եկել  Ադրբեջանի կողքին կանգնելու եւ նրան աջակցելու հայտարարություններով, սակայն այս անգամ հռետորաբանությունը կտրուկ բարձրացել է եւ հայտարարություն անողների շրջանակը՝ մեծացել։

Իսպիրյանը շեշտում է, որ առավել խնդրահարույց է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի՝ օրեր առաջ արած հայատարարությունը, որտեղ ակնհայտ են Հայաստանի հասցեին սպառնալիքները։ Ոչ ադեկվատ եւ տրամաբանությունից դուրս են արտահայտվել  ինչպես միշտ Թուրքիայի ԱԳ նախարարը, որին հետեւել են Թուրքիայի Գլխավոր շտաբի պետի հայտարարությունները, այնուհետ մինչեւ իսկ ռազմական արդյունաբերության ոլորտի պատասխանատու վարչության պետի հայտարարությունները։

«Թե ինչու այս անգամ տարբերվեցին նախկինի համեմատ բովանդակությամբ եւ տոնով,  ես կթվարկեմ  պատճառները.

1. Թուրքիան հասկացել է, որ միջազգային հանրությունն արդեն պասիվ է հայ–թուրքական հարաբերությունների հետ կապված հարցերին եւ առանձնակի ուշադրություն չի դարձնի իր սպառնալիքներին։ Ավելին, այս պասիվությունը ստիպում է սպառնալիքների դոզան բարձրացնել։

2. Համավարակի պայմաններում տարածաշրջանում խաղացողների, ինչպես նաեւ միջազգային կառույցների ուշադրությունն  թուլացած է նմանատիպ դեպքերի հանդեպ։

3. Ադրբեջանի Թովուզի շրջանով  են անցնում   ինչպես Կարս–Թբիլիսի–Բաքու երկաթգիծը, այնպես էլ Բաքու–Էրզրում գազամուղը։ Այսինքն Թուրքիան անհանգստացած է նաեւ այն հանգամանքով, որ հայկական բանակը հանգիստ կարող է առաջանալ եւ հսկողության տակ վերցնել այդ ամենը՝ հարվածելով հենց իր տնտեսական շահերին։

4. Գաղտնիք չէ, որ Թուրքիան ցանկանում է Ադրբեջանին հնարավորինս հանել ռուսական ազդեցությունից, եւ նմանատիպ հայտարարություններով՝ փորձում է ցույց տալ ու, որ Թուրքիան կանգնած է Ադրբեջանի թիկունքին։ Այսինքն, ռուսական ազդեցությունից Ադրբեջանին հանելու փորձ է։

5. Հայտնի է նաեւ, որ վերջին շրջանում Թուրքիայի իշխող կուսակցության վարկանիշը անկում է ապրում  մի շարք գործոնների հետ կապված եւ թուրք հասարակության մեջ փորձված միջոցներից մեկը, որով կարելի է բարձրացնել  իշխանության վարկանիշը, դա ռազմատենչ հայտարարություններն են, այդ թվում Հայաստանի հասցեին սպառնալիքները։

Այսինքն, Թուրքիայի իշխանությունների հայտարարությունների գլխավոր պատճառներն այս 5 կետերն են»,–նշեց Անդրանիկ Իսպիրյանը։

Թուրքագետը, անդրադառնալով այն հարցին, թե որքանով է արդարացված հասարակության անհանգստությունը, որ Թուրքիան ոտնձգություններ անի Հայաստանի նկատմամբ, նշեց, Թուրքիան միշտ էլ Հայաստանի հանրապետության համար սպառնալիք է ներկայացնում եւ այս հայտարարությունները որեւէ նոր բան չեն, ավելին, Թուրքիան, անկախ հայտարարություններից, մշտապես օգնել է Ադրբեջանին թե զինամթերքով, թե վարձկաններով ու հրահանգիչներով, սակայն ուղիղ Հայաստանի դեմ գործողություններ Թուրքիան չի անի, քանի որ նրան զսպող գործոնները դեռ էակտուալ են։

«Հայաստանը պետք է կարողանա գերտերությունների ու միջազգային հեղինակավոր կառույցների ուշադրությունը հրավիրի Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի սպառնալիքներին, եւ իհարկե միշտ պատրաստ լինի դիմագրավելու ցանկացած ոտնձգություն»,–եզրափակեց  թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանը։

Հայաստանում հուլիսի 18-ին՝ ժամը 11:00-ի դրությամբ նոր կորոնավիրուսով վարակվելու 461 նոր դեպք է գրանցվել: Այս մասին հայտնում է ՀՀ ԱՆ հիվանդությունների եւ վերահսկման եւ կանխարգելման ազգային կենտրոնը:

Ընդհանուր առմամբ՝ հուլիսի 18-ին հաստատվել է կորոնավիրուսի 34462 դեպք:

Ընդհանուր թեստերի թիվը կազմում է 145083, վերջին մեկ օրում` 1969 նոր թեստավորում :

Փաստացի այս պահին բուժվում է 10507 պացիենտ, նվազել  է` 185-ով:

Վերջին տվյալներով ապաքինվել է 23123 անձ` վերջին մեկ օրում 631 անձ:

Ընդհանուր առմամբ, 631 պացիենտ մահացել է (ավելացել է 11-ով):

Արձանագրվել է մահվան 4 դեպք, երբ պացիենտների մոտ հաստատվել է կորոնավիրուսային վարակ, սակայն մահը վրա է հասել այլ հիվանդության պատճառով: Այդպիսի դեպքերի ընդհանուր թիվը 201 է:

Մահացած պացիենտները եղել են 53 (կին), 53 (կին), 68 (տղամարդ), 88 (տղամարդ), 64 (կին), 74 (կին), 59 (կին), 62 (տղամարդ), 92 (կին), 69 (տղամարդ) և 81 (կին) տարեկան։ Բոլորն ունեցել են ուղեկցող քրոնիկական հիվանդություններ։

Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը դարձյալ Ադրբեջանին աջակցություն է խոստացել: Ադրբեջանական պատվիրակության հետ հանդիպման ժամանակ, որը ղեկավարել է պաշտպանության փոխնախարար, ՌՕՈՒ հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Ռամիզ Թահիրովը, Աքարը նշել է, որ վերջին իրադարձությունների ֆոնին կձեռնարկվեն անհրաժեշտ բոլոր միջոցառումները, փոխանցում է «Անադոլուն»:

«Մենք խստորեն դատապարտում ենք Ադրբեջանի Թովուզի շրջանի վրա ստոր հարձակումը: Ադրբեջանցի զինվորականների մահն անպատասխան չի մնա»,- նշել է նա: «Թուրքիան աջակցում է Ադրբեջանում եղբայրների անձնվեր պայքարին: Եվ այս մասին հայտարարում են Թուրքիայի բոլոր բնակիչները, այդ թվում՝ անձամբ նախագահ Էրդողանը: Մենք ղեկավարվում ենք «Երկու երկիր, մեկ ազգ» սկզբունքով: Թուրքիան եղել եւ մնում է Ադրբեջանի բարեկամը: Մենք կշարունակենք եղբայրներին աջակցել: Թուրքիան եւ նրա բանակը այս ուղղությամբ ուժերի սահմաններում քայլեր կձեռնարկեն: Դրանում ոչ մի կասկած չի կարող լինել»,- հայտարարել է նա:

Սա պետք է մտահոգիչ լինի ինչպես ամբողջ տարածաշրջանի, այնպես էլ միջազգային հանրության համար։ Այս մասին  հուլիսի 16-ին, ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանի մամուլի խոսնակ Լուսինե Մարտիրոսյանը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի կողմից Մեծամորի ատոմակայանը ոչնչացնելու՝ հայտարարությանը։

«Ռուստամ Բադասյան. «Ադրբեջանը սպառնում է ոչնչացնել Մեծամորի ատոմակայանը: Կարծում եմ՝ սա պետք է մտահոգիչ լինի ինչպես ամբողջ տարածաշրջանի, այնպես էլ միջազգային հանրության համար»,- գրել է նա։

***

Ադրբեջանի ռազմական գերատեսչությունը Հայաստանին սպառնում է միջազգային միջուկային հանցագործությամբ՝ Մեծամորի ատոմային էլեկտրակայանի հրթիռակոծության ձևով: Այդ հայտարարությունն արել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայության ղեկավար Վագիֆ Դարգյախլին:

«Հայկական կողմը չպետք է մոռանա, որ առավել ժամանակակից հրթիռային համակարգերը, որոնք գտնվում են ադրբեջանական բանակի զինանոցում, կարող են մեծ ճշգրտությամբ հարվածել Մեծամորի ԱԷԿ-ին, ինչը կհանգեցնի մեծ աղետի Հայաստանի համար»,- «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ ասել է Դարգյախլին հուլիսի 16-ին կայացած ասուլիսում՝ արձագանքելով ադրբեջանցի լրագրողի հնչեցրած հարցին։

Հայաստանը հուլիսի 12-ին սկիզբ առած սահմանային լարվածության օրերին երբեք չի հայտարարել քաղաքացիական ենթակառուցվածքների, այդ թվում՝ Մինգեչաուրի ջրամբարին հարվածելու մասին, առավել ևս չի թիրախավորել քաղաքացիական օբյեկտներ:

Ադրբեջանն առաջին անգամ չէ, որ նման ահաբեկչական հայտարարություն է անում: 2018թ. նման սպառնալիք էր հնչեցրել Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը՝ նշելով, թե Ադրբեջանի զինանոցում առկա են ավերիչ ուժ ունեցող սպառազինության ամենաարդիական միջոցները, որոնք կարող են սեղմ ժամկետում ոչնչացնել հայկական բոլոր կարևոր ռազմական օբյեկտներն ու կապի ռազմավարական գծերը: «ՀՀ տարածքում կան օբյեկտներ, որոնց ոչնչացումից հետո այնտեղ հարյուրավոր տարիներ կյանք չի լինի»,-հայտարարել էր Ադրբեջանի ՊՆ-ն:

1987 թվականի Ահաբեկչության հարցերով Ժնևյան կոնֆերանսն ընդունել է «The Geneva Declaration on Terrorism» վերնագրված հռչակագիրը, որում որպես պետական ահաբեկչության ակտ, մասնավորապես, արձանագրված է պետության զինված ուժերի հարձակումը այնպիսի թիրախների վրա, որոնք սպառնալիք են ներկայացնում այլ պետության տարածքի քաղաքացիական բնակչության համար:

Պայմանավորված իրադարձությունների զարգացման այսօրինակ ընթացքով, Արցախի ազատամարտիկների միության վարչության նախագահին են դիմել միության բոլոր համայնքային եւ տարածքային միավորումների խորհուրդները եւ իրենց պատրաստակամությունը հայտնել առաջին իսկ անհրաժեշտության դեպքում համալրել Արցախի Հանրապետության զինված ուժերի շարքերը եւ կանգնել Հայրենիքի պաշտպանության դիրքերում: Այս մասին հայտարարություն է տարածել ԱԱՄ վարչության նախագահ, Արցախի հերոս, գեներալ-մայոր Սամվել Կարապետյանը։

Հայտարարության մեջ, մասնավորապես, ասվում է.

«Սիրելի հայրենակիցներ.

Արցախի ազատամարտիկների միության վարչությունը եւ նրա շուրջ համախմբված երեկվա պատերազմի մասնակիցների ավելի քան տասներեք հազարանոց բանակն իր խորը մտահոգությունն է հայտնում վերջին օրերին Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանի Տավուշի ուղղությամբ հակառակորդի կողմից ձեռնարկվող սադրիչ գործողությունների կապակցությամբ եւ դա որակում ոչ այլ կերպ, քան մայր Հայաստանի դեմ իրականացվող բացահայտ ոտնձգություն:

Ավելին, այդ ամենին զուգահեռ արդեն Բաքվում սկսել են պետական մակարդակով կազմակերպված հանրային հավաքներում կոչեր հնչեցվել Արցախը վերագրավելու մասին, ինչը մեկ անգամ եւս հավաստում է, որ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական վերնախավը դասեր չի քաղել ինչպես Արցախյան առաջին պատերազմում կրած խայտառակ պարտությունից, այնպես էլ 2016-ի ապրիլյան քառօրյայի նախահարձակողական գործողությունների արդյունքում արձանագրված անհաջողություններից:

Պայմանավորված իրադարձությունների զարգացման այսօրինակ ընթացքով, Արցախի ազատամարտիկների միության վարչության նախագահին են դիմել միության բոլոր համայնքային եւ տարածքային միավորումների խորհուրդները եւ իրենց պատրաստակամությունը հայտնել առաջին իսկ անհրաժեշտության դեպքում համալրել Արցախի Հանրապետության զինված ուժերի շարքերը եւ կանգնել Հայրենիքի պաշտպանության դիրքերում:

Դիմելով Արցախի Հանրապետության Գերագույն գլխավոր հրամանատարին՝ Արցախի ազատամարտիկների միության բոլոր անդամների անունից վստահեցնում ենք, որ ինչպես երեկ, այնպես էլ այսօր ու այսուհետ, մենք պատրաստ ենք հանուն Արցախի եւ մեր համազգային շահերի պաշտպանության, կատարել Ձեր կողմից առաջադրված ցանկացած խնդիր»։

https://www.youtube.com/watch?v=ywSq8O-taaY&feature=emb_logo

Հայաստանում հուլիսի 17-ին՝ ժամը 11:00-ի դրությամբ նոր կորոնավիրուսով վարակվելու 442 նոր դեպք է գրանցվել: Այս մասին հայտնում է ՀՀ ԱՆ հիվանդությունների եւ վերահսկման եւ կանխարգելման ազգային կենտրոնը:

Ընդհանուր առմամբ՝ հուլիսի 17-ին հաստատվել է կորոնավիրուսի 34001 դեպք:

Ընդհանուր թեստերի թիվը կազմում է 143114, վերջին մեկ օրում` 1704 նոր թեստավորում :

Փաստացի այս պահին բուժվում է 10692 պացիենտ, նվազել է` 140-ով:

Վերջին տվյալներով ապաքինվել է 22492 անձ` վերջին մեկ օրում 561 անձ:

Ընդհանուր առմամբ, 620 պացիենտ մահացել է (ավելացել է 13-ով):

Արձանագրվել է մահվան 8 դեպք, երբ պացիենտների մոտ հաստատվել է կորոնավիրուսային վարակ, սակայն մահը վրա է հասել այլ հիվանդության պատճառով: Այդպիսի դեպքերի ընդհանուր թիվը 197 է:

Պացիենտները եղել են 56 (տղամարդ), 53 (տղամարդ), 51 (տղամարդ), 64 (տղամարդ), 70 (կին), 76 (տղամարդ), 84 (տղամարդ), 73 (կին), 79 (տղամարդ), 68 (տղամարդ), 49 (տղամարդ), 62 (տղամարդ) և 83 (տղամարդ) տարեկան։ Բոլորն ունեցել են ուղեկցող քրոնիկական հիվանդություններ։

Հայաստանը պետք է երաշխավորի Ադրբեջանի տարածքում օտարերկրյա գազամուղերի եւ նավթամուղերի անվտանգությունը, առաջխաղացման դեպքում՝ դրանք վերցնի իր անմիջական պաշտպանության տակ: Այս մասին Facebook-ի իր էջում գրել է ԱԺ պատգամավոր, «Հանուն Հանրապետության» քաղաքական նախաձեռնության անդամ Արման Բաբաջանյանը:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Հուլիսի 12–ից հայ–ադրբեջանական սահմանագոտու հյուսիս–արեւելյան հատվածում Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական սադրանքները, ինչպես եւ կարելի էր սպասել, տեղափոխովում են նաեւ արտաքին քաղաքական, դիվանագիտական հարթություն։

Ադրբեջանի նենգությունը արտահայտվում է ոչ միայն հայ–ադրբեջանական սահմանագոտին ու խաղաղ բնակավայրերը հրետակոծելով, այլ նաեւ միջազգային շանտաժով ու սպառնալիքներով։ Այս օրերին ադրբեջանական քաղաքական ու մեդիա տիրույթում ակտիվորեն շրջանառվում է թեզ, որ հայկական զինված ուժերը կարող են թիրախավորել Ադրբեջանում տեղակայված օտարերկրյա ենթակառուցվածքները։

Այս պարզունակ մոտեցման դրդապատճառները հասկանալի են՝ ադրբեջանցիները փորձում են իրենց իսկ հրահրած ռազմական գործողությունները ներկայացնել որպես օտարերկրյա ենթակառուցվածքների (գազամուղեր եւ նավթամուղեր) նախագծերի դեմ ուղղված քայլեր։ Իրականում այդ երկրի տարածքում գործող բոլոր, այդ թվում՝ օտարերկրյա ենթակառուցվածքների անվտանգության երաշխավորը Ադրբեջանի իշխանությունն է, որը ցանկացած քայլի դիմելիս պետք է հաշվի առնի նաեւ այդ հանգամանքը։

Մյուս կողմից սակայն այս ավանտյուրան ուղղված է նաեւ հայկական կողմին, որին փորձ է արվում ներկայացնել որպես ագրեսիայի, այդ թվում՝ օտարերկրյա ենթակառուցվածքների դեմ ագրեսիայի պատրաստ պետության։ Իսկ դա նշանակում է, որ մենք պետք է անենք առավելագույնը՝ այդ՝ արդեն քաղաքական սադրանքին չտրվելու եւ օտար գործընկերների համար հասկանալի քաղաքականություն վարելու համար։

Ստեղծված իրավիճակում թերեւս ամենաարդյունավետ միջոցը կլինի այն, որ Հայաստանի եւ Արցախի պատկան մարմինները՝ Արտաքին գործերի նախարարությունները, Պաշտպանության նախարարությունն ու Պաշտպանության բանակը պաշտոնապես հայտարարեն, որ մենք չենք թիրախավորելու Ադրբեջանում գտնվող օտարերկրյա ենթակառուցվաքները, իսկ դրանց՝ հայկական կողմերի առաջխաղացման արդյունքում Հայաստանի կամ Արցախի հանրապետության վերահսկողության տակ անցնելու դեպքում, պատրաստ ենք ապահովելու դրանց անվտանգության լիակատար երաշխիքներ։

Օտար տերություններն ու կորպորացիաները պետք է հստակ երաշխիքներ ստանան հայկական կողմերից առ այն, որ մեր գործողությունները որեւէ կերպ ուղղված չեն լինելու իրենց ենթակառուցվածքների դեմ։ Սա նուրբ, չափազանց նուրբ խնդիր է։ Ակնհայտ է, որ Ադրբեջանը պատրաստ է դիմել ցանկացած ստորության, այդ թվում՝ կարող է միտումնավոր ստեղծել պայմաններ, որ հայկական զինված ուժերը ուղղակի այլընտրանք չունենան՝ օտարերկրյա ենթակառուցվածքները թիրախավորելու հարցում։

Մենք որեւէ պարագայում չպետք է տրվենք այդ սադրանքներին եւ ինչպես ռազմական, այնպես էլ դիվանագիտական ճակատներում պետք է գործենք առավելագույն զգուշությամբ՝ թույլ չտալով, որպեսզի Ադրբեջանը կարողանա դիվիդենտներ ստանալ իր իսկ սադրած իրավիճակից։

Հայաստանը եւ Արցախը չեն թիրախավորելու Ադրբեջանի տարածքում գտնվող օտարեկրյա ենթակառուցվքածները։ Այս երաշխիքը պետք է հասցնել օտարերկրյա տերություններին բոլոր հնարավոր միջոցներուվ ու խողովակներով։

Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամը նախորդ օրերին Հայաստանի պաշտպանության ժամանակ զոհված կամ հաշմանդամություն ստացած զինծառայողներին և նրանց ընտանիքի անդամներին գումար կհատկացնի։ Տեղեկությունը հայտնում է հիմնադրամի ամուլի ծառայությունը։

Զոհված կամ առաջին կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած սպաներ՝ 82 միլիոն դրամ (շուրջ $170,000), որից 10 միլիոն դրամը (շուրջ $20,000) միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

Զոհված կամ առաջին կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած ենթասպաներ՝ 70 միլիոն (շուրջ $145,000) դրամ, որից 10 միլիոն դրամը միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

Զոհված կամ առաջին կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած կրտսեր ենթասպաներ և ժամկետային զինծառայողներ՝ 58 միլիոն (շուրջ $120,000), որից 10 միլիոն դրամը միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

Երկրորդ կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած սպաներ՝ 53 միլիոն դրամ (շուրջ $110,000), որից 5 միլիոն դրամը միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

Երկրորդ կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած ենթասպաներ՝ 41 միլիոն դրամ (շուրջ $85,000), որից 5 միլիոն դրամը միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

Երկրորդ կարգի հաշմանդամություն ձեռք բերած կրտսեր ենթասպաներ և ժամկետային զինծառայողներ՝ 29 միլիոն դրամ ($60,000), որից 5 միլիոն դրամը միանվագ, իսկ մնացածը՝ ամսական հավասար վճարներով՝ 20 տարվա ընթացքում:

«Քովիդ-19»-ի դեմ փորձարարական պատվաստանյութը, որը մշակել է ամերիկահայ գործարար Նուբար Աֆեյանին պատկանող Moderna ընկերությունը, հետազոտության վաղ փուլում բոլոր կամավորների մոտ իմունային արձագանք է առաջացրել:

Այս մասին հայտնում է Интерфакс գործակալությունը՝ մեջբերելով New England Journal of Medicine գիտական ամսագրում հրապարակված հետազոտության արդյունքները: Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ որոշակի հակամարմիններ են ձևավորվել պատվաստանյութի առաջին իսկ չափաբաժնի ներարկումից հետո, սակայն 4 շաբաթից ներարկվել է 2-րդ չափաբաժինը, որից հետո պատվաստանյութն ուժեղ իմունային արձագանք է առաջացրել գիտափորձի մասնակից բոլոր 45 կամավորների մոտ:

Ինչպես հայտնել է ընկերության տնօրեն Ստեֆան Բանսելը, արդյունքները «հուսադրող են և կարևոր առաջընթաց են ներկայացնում mRNA-1273 պատվաստանյութի կլինիկական մշակման գործում»:

Գիտափորձին մասնակցել են 18-55 տարեկան 45 առողջ կամավորներ, որոնց պատվաստանյութի 3 չափաբաժին են ներարկել՝ 25, 100 և 250 միկրոգրամ:

Ակնկալվում է, որ հուլիսի 27-ին ընկերությունը կսկսի փորձարկման առավել լայնամասշտաբ երրորդ փուլը, որին կմասնակցեն 30 հազար կամավորներ: