Հայրենիքի փրկության շարժման՝ վարչապետի թեկնածու Վազգեն Մանուկյանի հանդիպման առաջարկին արձագանքներ եղել են եւ առաջիկայում հնարավոր է, որ արտգործնախարարի, ԱԱԾ տնօրենի, զինված ուժերի ԳՇ պետի հետ տեղի ունենան հանդիպումներ։ Այս մասին «Փաստինֆո»-ին տեղեկացրել է ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ, շարժման համակարգող Իշխան Սաղաթելյանը։

Ինչպես հայտնել էինք, երեկ տեղի է ունեցել Հայրենիքի փրկության շարժման խորհրդի նիստը, որը վարել է շարժման թեկնածու Վազգեն Մանուկյանը: Քննարկման թեման եղել է հունվարի 11-ին նախատեսված Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը եւ հնարավոր պայմանագրերի վավերացման հարցը: Վազգեն Մանուկյանը բաց նամակով դիմել էր նաև ԱԳ նախարար Արա Այվազյանին, ԱԱԾ տնօրեն Արմեն Աբազյանին ու ԶՈՒ ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարյանին՝ պահանջելով հունվարի 9-ին հանդիպել Հայրենիքի փրկության շարժման ներկայացուցիչների հետ:

«Երեկ այդ առիթով հայտարարություն ենք արել՝ պահանջել ենք հանդիպում ԱԳ նախարարի, ԳՇ պետի և ԱԱԾ տնօրենի հետ, որպեսզի իրենցից պարզաբանումներ ստանանք ստեղծված իրավիճակի հետ կապված, արդեն որոշակի արձագանքներ կան, նշված անձանց հետ հնարավոր է հանդիպումներ լինեն: Հադիպումներից հետո կամփոփենք և հայտարարությամբ հանդես կգանք»,-ասաց Սաղաթելյանը:

Նա վստահեցրեց, որ շարժման պայքարը աննահանջ է, շարունակվելու է ավելի մեծ թափով, քայլերի, գործողությունների, ակցիաների վճռականության և համառության պակաս չի լինելու: «Բոլոր ուղղություններով աշխատանքները լայն թափով շարունակվելու են, նաև մարզային այցելություններ են լինելու»,- ասաց Հայրենիքի փրկության շարժման համակարգող Իշխան Սաղաթելյանը:

Կովկասի համար ռուս-թուրքական մրցակցությունն ակնհայտ է ու եղել են բազմաթիվ պատերազմներ ու, ըստ երեւույթին, էլի կլինեն։ Այս մասին Ֆեյսբուքում գրել է քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը։

Նա, մասնավորապես, գրել է․

«Ռուս-թուրքական «դավադրության» մասին սպեկուլյացիաների ու դավադրության տեսությունների սիրահարները շատ են, սակայն ռացիոնալ դաշտում նրանց հիմնավորումները՝թույլ։ Իրականում շատ պարզ սխեմա է գործում։

Կովկասի համար ռուս-թուրքական մրցակցությունն ակնհայտ է ու եղել են բազմաթիվ պատերազմներ ու, ըստ երեւույթին, էլի կլինեն։ Պատճառները նույնպես ակնհայտ են.

1. Անվտանգության խնդիրներ։ Ռուսների համար թուրքերը վտանգ են ներկայացնում, քանի որ ունեն թյուրք ու մուսուլմանական բնակչություն, որոնց զգացմունքների վրա թուրքերը միշտ խաղացել են, իսկ թուրքերը ունեն քրդերի խնդիր, որոնց ձգտումները ռուսները նույնպես օգտագործել են ու եթե պետք լինի, էլի կօգտագործեն։

Հիմա գանք նրանց հարաբերությունների երեք սխեմաներին։

1. Միմյանց հետ մրցակցում, անգամ պատերազմում են Կովկասին տիրապետելու համար։

2. Եթե որեւիցե երրորդ կողմ է փորձում մուտք գործել Կովկաս, ասենք ամերիկացիներ, կամ ինչպես ժամանակին անգլիացիներն, ապա Ռուսաստանը ու Թուրքիան միավորվում են եւ գալիս ինչ-որ պայմանավորվածության։

3. Եթե երրորդ կողմը ուղղակիորեն չի ցանկանում ներթափանցել ռեգիոն, ապա միմյանց դեմ պայքարելու համար այդ երրորդ կողմերի աջակցությունից նրանցից ոչ մեկը չի հրաժարվում։

Պարզ սխեմաներ են ու նույն միշտ եղել է Դարդանելի հարցում։ Երբ Ռուսաստանն էր ցանկանում այն գրավել, Բրիտանիան աջակցում էր թուրքերին, որ Ռուսաստանը չմտնի Միջերկրական ծով, եւ հակառակը, երբ անգլիացիներն էին ցանկանում գրավել Ստամբուլը, ռուսներն էին աջակցում թուրքերին, նախընտրելով Դարդանելի թուրքական վերահսկողությունը բրիտանականից։

Սա է ողջ սխեման եւ անիմաստ դավադրությունների տեսության մեջ պետք չի մտնել, ամեն ինչ առավել քան պարզ է։

Հիմա Հարավային Կովկասը կիսել են ու դիրքավորվում են, քանի-որ երկուսն էլ հիմա արեւմուտքի հետ խնդիրներ ունեն, մնացածն ապագան ցույց կտա, սակայն մեկ բան պարզ է, երբ աշխարհաքաղաքական հակառակորդներն անմիջական հարեւան են դառնում, դա լավ ավարտ չի ունենում»։

«Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի քաղաքացիների համար առանց մուտքի վիզայի այցելությունների ռեժիմը de facto չի գործում»,- այս մասին «Փաստինֆո»-ի հարցմանն ի պատասխան ասել է ԱԳՆ խոսնակ Աննա Նաղդալյանը՝ անդրադառնալով այն տեղեկությանը, թե Ադրբեջանցիներն անարգել կարող են այցելել Հայաստան՝ առանց մուտքի վիզայի։ Նաղդալյանը նաև հավելեց, որ առանձնահատուկ դեպքերում երկու երկրների քաղաքացիների մուտքը Հայաստանի Հանրապետություն կամ Ադրբեջան փաստացի իրականացվում է հատուկ թույլտվության հիման վրա՝ իրավասու մարմինների անմիջական հսկողության ներքո։

Ավելի վաղ տեղեկացրել էինք, որ ՀՀ ԱԳ նախարարությունը թարմացրել է այն երկրների ցանկը, որոնց քաղաքացիները փոխադարձության սկզբունքով, վավեր անձնագրերի առկայության պարագայում, ազատվում են մուտքի վիզա ձեռք բերելու պահանջից և ըստ այդ ցանկի՝ Ադրբեջանի քաղաքացիները կարող են նաեւ Հայաստան գալ՝ առանց մուտքի վիզայի:

«1992թ. հոկտեմբերի 9-ին Բիշքեկում ստորագրված ԱՊՀ անդամ պետությունների քաղաքացիների՝ իրենց տարածքով առանց վիզայի տեղաշարժման մասին Համաձայնագրով սահմանվել է միմյանց տարածք քաղաքացիների առանց վիզայի մուտքի, ելքի և տեղաշարժի ռեժիմ, այդ ընթացակարգերը ներպետական օրենսդրությամբ կարգավորելու հնարավորություն, ինչպես նաև տեղաշարժի նկատմամբ սահմանափակումներ կիրառելու և այլ ներքին կարգավորումներ սահմանելու իրավասություն։ Հետագայում, ԱՊՀ անդամ մի շարք պետությունների հետ առանց մուտքի վիզայի այցելությունների ռեժիմը լրացվել կամ փոխարինվել է երկկողմ համաձայնագրերով»,- մեզ հետ զրույցում հավելեց ԱԳՆ խոսնակը։

Համաձայն «Օտարերկրացիների մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ օտարերկրացիների Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելու պայման է սահմանային հսկողություն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմնի (սահմանապահ ծառայության) թույլտվությունը, որը կիրառվում է ցանկացած օտարերկրացու պարագայում՝ անկախ վիզային ռեժիմից կամ անկախ վիզայի պահանջից։ Նաղդալյանը նաև հավելել է, որ վերոնշյալ տեղեկությունը մշտապես հասանելի է եղել ՀՀ ԱԳՆ կայքէջում:

Ռուս խաղաղապահների ներկայությունն Արցախում պետք է ունենա իրավական հիմք՝ եռակողմ համաձայնագիր, կամ խաղաղապահ առաքելության մանդատ: Այս մասին իր Telegram-ալիքում գրել է Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը:

«Ռուսաստանյան կողմն այն պատրաստել է դեռ մինչեւ նոյեմբերի 9-ը, ու հայկական կողմը պատրաստակամությամբ ստորագրել է, սակայն չի ստորագրել Ադրբեջանը։ Ադրբեջանական կողմը ելնում է նրանից, որ ինքը հաղթող է, Փաշինյանը՝ պարտված, ու առաջ է քաշում 3 լրացուցիչ կետ, որոնք ցանկանում է տեսնել խաղաղապահների գործունեությունը կարգավորող պայմանագրում (կամ դրա բաժնում)։

— Արցախում որեւէ հայկական զորք չպետք է լինի, քանի որ այն ադրբեջանական տարածք է։ Ադրբեջանական զորքն այնտեղ է իրավունքի ուժով, ռուսաստանյան զորքը՝ ադրբեջանցիների համաձայնությամբ, իսկ հայկական զորք չպետք է լինի՝ ոչ ՀՀ ԶՈւ-ն, ոչ Արցախի ՊԲ-ն։

— Հայաստանի պաշտոնատար անձանց բոլոր այցերն Արցախ պետք է ինչ-որ կերպ համաձայնեցվեն ադրբեջանական կողմի հետ։

— Արցախի ինքնակառավարման մարմինները պետք է ընտրվեն/նշանակվեն ադրբեջանական կողմի ու խաղաղապահների համաձայնությամբ։

Հայկական կողմի խնդիրն այն է, որ պարտվողական ոգեւորության մեջ նա առաջինն է ստորագրել փաստաթուղթը՝ հնարավորություն չտալով Ադրբեջանին իր ակնկալիքները վերջնականապես ներկայացնել միջնորդին՝ Ռուսաստանին։ Ադրբեջանի հետ չհամաձայնեցված, բայց Նիկոլի կողմից արդեն ստորագրված պայմանագրի նախագիծը Ադրբեջանին բանակցային նոր լծակներ է տալիս՝ թույլ տալով, կետերը չկատարելու դեպքում, պահանջել խաղաղապահների դուրսբերումը։

Հ․ Գ․- Հա, ի դեպ, այս փաստաթուղթը հունվարի 11-ին չի քննարկվելու։ Հունվարի 11-ին քննարկվելու է բոլորովին այլ բան։ Բայց այդ մասին՝ ավելի ուշ»։

Արցախի պաշտպանության բանակը դեկտեմբերի 26-ից հետո առ այսօր չի հրապարակել նույն օրը հրապարակված՝ զոհված զինծառայողների ցուցակը, որում անճշտություններ էին եղել, եւ այն ավելի ուշ հանվել էր կայքից։

NEWS.am-ը ՊԲ մամուլի պատասխանատու, փոխգնդապետ Սուրեն Սարումյանից փորձեց պարզել, թե ինչո՞վ է պայմանավորված, որ մինչ օրս այդ ցուցակը չի հրապարակվել, եւ առհասարակ ինչո՞ւ չեն հրապարակվում զոհված զինծառայողների անունները։

«Ցուցակը հենց լինի՝ հրապարակվելու է, որովհետեւ ցուցակը պատրաստելու համար բավականին տեւական, մանրակրկիտ աշխատանք է պահանջվում։ Տեսնում եք, թե մեկ չճշտված տվյալի պատճառով ինչ աժիոտաժ է առաջանում։ Ժամանակ է պահանջվում, ուրիշ պատճառ չկա»,- ի պատասխան ասաց Սարումյանը։

ՊԲ-ն վերջին անգամ զոհված զինծառայողների ցուցակ հրապարակել էր դեկտեմբերի 26-ին, որում ներառված էր 147 անուն, սակայն քիչ անց կայքից հանվել էր այդ ցուցակը՝ անճշտությունների վերացման գործընթացով պայմանավորված։

Պաշտպանության բանակը դրանից առաջ ցուցակ էր հրապարակել դեկտեմբերի 25-ին՝ ներկայացնելով հայրենիքի համար մղված մարտերում նահատակված 45 զինծառայողների անունները: Ըստ Արցախի ՊԲ-ի հրապարակած պաշտոնական վերջին տվյալների՝  հայկական կողմի զոհերի թիվը 1870-նն է:

Տավուշի մարզում գյուղեր կամ ճանապարհի որևէ հատված Ադրբեջանին չի անցնում։ Տավուշի մարզպետարանը Facebook-ի պաշտոնական էջում հերքում է համացանցում շրջանառվող տեղեկությունները։

Շրջանառվող այն տեղեկատվությունը, ըստ որի` իբր Տավուշի մարզի մի քանի գյուղ և ճանապարհի մի հատված անցնում է Ադրբեջանի հսկողության տակ, իրականության հետ որևէ առնչություն չունի»,- նշված է հաղորդագրության մեջ։

Մարզպետարանը տավուշցիներին կոչ է անում շրջանցել թշնամու կողմից տարածվող ապատեղեկատվությունն ու չտրվել սադրանքներին: 

«Տավուշի մարզի յուրաքանչյուր բնակչի անվտանգության երաշխավորը հայկական բանակն է և հայ զինվորը»,- ընդգծվում է հաղորդագրության մեջ։

Մարզպետարանից հորդորում են չտարածել ապատեղեկատվություն։ Զգուշացնում են` այդպիսով վտանգվում են սահմաններն ու սահմանապահ բնակիչների անվտանգությունը:

Ինչպես հայտնի է, հունվարի 11-ին Նիկոլ Փաշինյանը մեկնելու է Մոսկվա, որտեղ հանդիպում է ունենալու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ։

Mediaport-ի հավաստի տեղեկություններով՝ Մոսկվայում Փաշինյանը ստորագրելու է միջազգային փաստաթղթեր, որոնցով ամրագրելու է Ալիևի հետ «բանավոր համաձայնությամբ» Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների հանձնումը Ադրբեջանին։ Նախատեսվում են նաև նոր զիջումներ։

Արդարդատության նախարարության մեր աղբյուրի փոխանցմամբ՝ ստորագրվելիք պայմանագրի նախագիծն արդեն պատրաստ է և այսօր «գաղտնի» նշագրումով ուղարկվել է Արդարադատության նախարարություն՝ ձևակերպումները ՀՀ Սահմանադրության տեքստին համապատասխանեցնելու նպատակով։

«Հայաստանից դեպի Ռուսաստան եւ Ադրբեջանից դեպի Նախիջեւան հաղորդակցության երթուղիների ընտրությունը առանձին քննարկման թեմա է, որի արդյունավետության կարեւոր պայման է գերիների, պատանդների, այլ պահվող անձանց, զոհվածների մարմինների փոխանակման, ինչպես նաեւ անհետ կորածների որոնողական աշխատանքների ծավալների եւ արդյունավետության բարձրացումը։ Այս մասին ֆեյսբուքյան գրառումէ  արել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

Նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության հետագա իրագործման մեր առաջնահերթությունը հետեւյալն է.

1. Հայտարարության 8-րդ կետի լիարժեք իրագործում. ըստ այդմ պետք է տեղի ունենա գերիների, պատանդների եւ այլ պահվող անձանց, ինչպես նաեւ մարմինների լիարժեք փոխանակում: Մեզ համար կարեւոր է նաեւ տեղի ունեցած ռազմական գործողությունների գոտում ծավալուն որոնողափրկարարական աշխատանքների իրագործումը:

2. Տարածաշրջանի բոլոր տնտեսական եւ տրանսպորտային ենթակառուցվածքների ապաշրջափակում, ինչը նշանակում է ինչպես Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի տարածքով բեռնափոխադրումներ եւ տրանսպորտային հաղորդակցություն դեպի Ռուսաստան եւ Իրանի Իսլամական Հանրապետություն, այնպես էլ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի տարածքով բեռնափոխադրումներ եւ տրանսպորտային հաղորդակցություն՝ դեպի Նախիջեւան:

Կրկին ուշադրություն եմ հրավիրում այն փաստի վրա, որ նոյեմբերի 10-ի հայտարարության մեջ չկա ոչ «Մեղրի» ոչ էլ ՀՀ որեւէ տարածքի առնչությամբ «միջանցք» արտահայտություն:

Հայաստանից դեպի Ռուսաստան եւ Ադրբեջանից դեպի Նախիջեւան հաղորդակցության երթուղիների ընտրությունը առանձին քննարկման թեմա է, որի արդյունավետության կարեւոր պայման է գերիների, պատանդների, այլ պահվող անձանց, զոհվածների մարմինների փոխանակման, ինչպես նաեւ անհետ կորածների որոնողական աշխատանքների ծավալների եւ արդյունավետության բարձրացումը»,– գրել է Փաշինյանը:

Հայաստանի «իշխանությունները» կրկին ձախողել են գազային բանակցությունները Մոսկվայի հետ։ Այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է «Մեկ Հայաստան» կուսակցության անդամ Վահե Դավթյանը։

«2021 թ. առաջին եռամսյակի համար Ռուսաստանից գազի մատակարարման գինը Հայաստանի համար չի փոխվի՝ կազմելով 165 դոլար 1000 խմ դիմաց:

Ու սա այն դեպքում, երբ ներկայումս եվրոպական շուկայում Ռուսաստանից արտահանվող գազի սփոթային գինը հազիվ հասնում է 160 դոլարի: Ինչ վերաբերում է երկարաժամկետ պայմանագրային գներին, ապա, օրինակ, Բելառուսի դեպքում այն կազմում է 127 դոլար, Մոլդովայի դեպքում՝ մոտ 125 դոլար: 2020 թ. մայիսին ՛՛Գազպրոմը՛՛ 15%-ով իջեցրեց գազի գինը նաև Վրաստան համար:

Հիշեցնեմ, որ դեռ 2020 թ. գարնանը ՀՀ կառավարությունից նամակ ուղղվեց ՛՛Գազպրոմր՛՛ նախագահ Ա. Միլլերին՝ Հայաստանի համար գազի գինը վերանայելու խնդրանքով: Այնուհետև բազմիցս հայտարարվում էր, որ հայկական կողմը գործադրում է բոլոր ջանքերը՝ 2021-ին Հայաստանի համար ավելի բարենպաստ գնային պայմաններ ձևավորելու համար: Այժմ ակնհայտ է, որ իրենց իշխանություն համարող դիլետանտները ոչ միայն չեն կարողացել շտկել իրավիճակը, այլ վերջին երկու տարվա ընթացքում ամբողջությամբ ձախողել են գազատրանսպորտային քաղաքականությունը: Դա իր արտահայտումն է գտել 2019 թ. սահմանին գազի գնի բարձրացման (15%) և 2020 թ. ամռանը ներքին սակագների աճի (6%) տեսքով:

Հատկանշական է, որ ՛՛Գազպրոմը՛՛ անփոփոխ է թողնում Հայաստան արտահանվող գազի գինը միայն առաջին եռամսյակի համար: Մինչդեռ, որպես կանոն, այդ պայմանագիրը կնքվում էր 1 տարվա կտրվածքով: Հարկ է նաև ընդգծել, որ նույն Բելառուսի կամ Մոլդովայի, ինչպես նաև մնացած բոլոր պայմանագրային գնորդենրի համար ՛՛Գազպրոմը՛՛ հունվարի 1-ից գինը սահմանել է 1 տարով:

Ի՞նչ է սա նշանակում:

Նախ՝ նման կարճաժամկետ պայմանագրի կնքումը հայ-ռուսական հարաբերությունների ձախողման, Երևանի հանդեպ Մոսկվայի վստահության բացակայության ուղիղ արգասիքն է:

Մյուս կողմից, համաշխարհային շուկայում գազի գները սկսում են վերականգնվել, ինչը հատկապես դրսևորվում է ասիական շուկաներում: Ուստի, առավել քան իրական է դառնում մոտ ապագայում՝ տարվա երկրորդ եռամսյակում գազի գնի բարձրացման հեռանկարը նաև Հայաստանի համար»,- գրել է նա։

Աողջապահության նախարարության խոսնակը փոքր ինչ շտապել է՝ այդ որոշումը չի քննարկվել էկոնոմիկայի նախարարության հետ։ Դա ընդամենն առաջարկ է, որը պետք է քննարկենք եւ միայն շատ ծանրակշիռ փաստարկների դեպքում կհամաձայնենք առաջարկի որոշ կետերի հետ։ Իսկ այն, որ տնտեսությանն այժմ ամենաշատն է անհրաժեշտ թթվածին, դա միանշանակ է, և մենք պետք է անենք ամեն ինչ, որպեսզի տնտեսությունը հնարավորինս բաց աշխատի:

Այս մասին Հանրային Հեռուստաընկերության եթերում Պետրոս Ղազարյանին տված հարցազրույցում ասել  է Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը։ 

«Էկոնոմիկայի նախարարությունը դեմ է կարանտինը 6 ամսով երկարաձգելու՝ առողջապահության նախարարության ներկայացրած նախագծին»,- ասել է նախարարը։