Կարծում եմ՝ Կոմանդոսի հոգին միշտ վառ է լինելու եւ միշտ ջերմացնելու է մեր մատաղ սերնդին։ Այս մասին այսօր՝ ապրիլի 2-ին, լեգենդար հրամանատար Արկադի Տեր-Թադեւոսյանի հոգեհանգստի ժամանակ լրագրողների հետ զրույցում ասաց Պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանը:

«Սա մեծ կորուստ է ոչ միայն իր ընտանիքի համար, այլ նաեւ հայ ժողովրդի համար։ Հասկանալի է, կյանքի եւ բնության փիլիսոփայությունը, որ մարդ մեկ օր ծնվում եւ մեկ օր էլ նրա մարմինն անջատվում է հոգուց։ Կարծում եմ՝ Կոմանդոսի հոգին միշտ վառ է լինելու եւ միշտ ջերմացնելու է մեր մատաղ սերնդին։ Նրա անցած ճանապարհին, նվիրվածությունը հայրենիքին, վառ օրինակ պետք է հանդիսանա նաեւ ռազմական ուսուցման մեջ։ Նրա հետ ծանոթացել եմ 1990-ականներին։ Ավելի խորությամբ ճանաչել եմ նրան Շուշիի օպերացիայից առաջ։ Նա Շուշիի ազատագրման խորհուրդն է հանդիսանում։ Նա ինձ հարազատ անձնավորություններից մեկն է։ Կարծում եմ՝ Կոմանդոսին շատ ավելի լավ ճանաչողներից մեկն եմ ես, որի հետ նաեւ անցած ճանապարհ ունեմ։ Կուզեի, որ իր հոգին լուսավորվեր, մենք իրեն միշտ կհիշենք»,- նշեց նախկին նախարարը։

Անդրադառնալով Շուշիի հայտնի օպերացիային՝ Օհանյանն ասաց, որ այդ ժամանակ շատ բան է քննարկվել. «Քննարկվել է Շուշիի ազատագրման օպերացիան։ Կարծում եմ, որ Շուշիի ազատագրման օպերացիան այն ժամանակ իրականացվել է ռազմական արվեստի պահանջներին համաձայն. սկսած կազմակերպման հարցերից, տեղանքի ուսումնասիրում, հետախուզություն, ղեկավարում, փոխգործակցության կազմակերպում, համակողմանի ապահովման միջոցառումներ։ Սա է հանդիսացել այն գրավականը, որ հաղթանակ է բերել։ Հաղթանակի մյուս գրավականը մեր հրամանատարների եւ նրանց զինվորների, ենթակաների անձնուրացությունն է։ Այն ժամանակ մեր հրամանատարներն ու զինվորները կարողացան մագլցել այդ ժայռերն ի վեր եւ ազատագրել Շուշի քաղաքը։ Հիմա ափսոսանք ենք մենք ապրում, շատ թերություններ  են եղել, նաեւ շատ մութ կողմեր կան Շուշիի անկման հետ կապված, որոնք դեռ կպարզվեն»։

Սեյրան Օհանյանը պատմեց, որ պատերազմից հետո մեկ անգամ է հանդիպել Կոմանդոսի հետ. «Քանի որ նա հիվանդ էր, երկար չեմ խոսել, մի քանի բառ ենք փոխանակել»։

Հիշեցնենք, որ 81-ամյա լեգենդար հրամանատար Արկադի Տեր-Թադեւոսյանը մահացել է մարտի 31-ին։ Նրա հուղարկավորությունը տեղի կունենա վաղը՝ ապրիլի 3-ին, ժամը 11.00-ին, Կոնդի Սբ.Հովհաննես եկեղեցում տեղի կունենա հոգեւոր արարողակարգ:

Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության՝ վարչապետը հրաժարական ներկայացնելուց հետո պաշտոնավարման իրավունք չունի: Սահմանադրական դատարանի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդգար Ղազարյանը:

Նա, մասնավորապես, նշել է. «Վերջին շրջանում պաշտոնական մակարդակում տեղեկություններ են տարածվում, ըստ որի վարչապետի պաշտոնում հայտնված անձը նախաձեռնել է արտահերթ խորհրդարանական ընտրության անցկացում։ Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրության անհրաժեշտություն կարող է առաջանալ միայն քաղաքական այնպիսի ճգնաժամի առկայության դեպքում, երբ վարչապետի հրաժարականից կամ Ազգային ժողովի կողմից նրան պաշտոնանկ անելուց հետո, Ազգային Ժողովը չկարողանա երկու անգամվա հնարավորությունից ընտրել ՀՀ նոր վարչապետ։ Ակնհայտ է, որ դեռևս վարչապետը հրաժարական չի ներկայացրել, տեղի չի ունեցել վարչապետի թեկնածության առաջադրում ԱԺ խմբակցությունների կողմից, դա չի իրականացվել երկրորդ անգամ, հետևաբար, այդ պայմաններում խոսել արտահերթ խորհրդարանական ընտրության մասին, արդեն իսկ վկայում է հանցավոր համաձայնությունների հետևանքով պետական իշխանությունը զավթելու և պաշտոնական դիրքն այդ նպատակով օգտագործելու ենթադրյալ հանցագործության փաստի մասին։ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է նույնիսկ Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրության օրը՝ 2021 թվականի հունիսի 20-ը, ինչը մեկ այլ ապօրինության փաստացի դրսևորում է, քանի որ ՀՀ Սահմանադրության 93-րդ հոդվածով հստակ սահմանվում է, որ «Ազգային ժողովի հերթական և արտահերթ ընտրությունները նշանակում է Հանրապետության նախագահը»։ Այսինքնդա Հանրապետության նախագահի բացառիկ սահմանադրական իրավասության խնդիր է, որն ապօրինաբար յուրացվել է վարչապետի կողմից։ Ընդ որում այդ հայտարարությունը տեղի է ունեցել երկրում հայտարարված ռազմական դրության պայմաններում, երբ ՀՀ Սահմանադրության 91-րդ հոդվածի համաձայն «Ռազմական կամ արտակարգ դրության ժամանակ Ազգային ժողովի ընտրություն չի անցկացվում»։ Սա էլ Սահմանադրությունը խախտելու մեկ այլ փաստի արձանագրում է։ Հարկ է նկատել, որ Ազգային ժողովի կողմից ռազմական դրությունը չեղարկվել է այդ հայտարարությունից հետո, ընդ որում ոչ թե կառավարության, այլ ընդդիմադիր պատգամավորական խմբակցությունների նախաձեռնությամբ։ Այսինքն, ռազմական դրությունը սահմանվել է 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին ՀՀ կառավարության, իսկ չեղարկվել է ոչ թե կառավարության, այլ ընդդիմադիր պատգամավորների նախաձեռնությամբ` այն էլ ոչ թե հաշվի առնելով դրա սահմանադրական հիմքերը (որոնք վաղուց վերացել են), այլ քաղաքական գործոնները՝ նոր ընտրություն կազմակերպելու հնարավորության ստեղծումը։

Հատկանշական է, որ արտահերթ ընտրության գնալու հանցավոր համաձայնության պատասխանատվությունն իրենց վրա վերցրել են նաև խորհրդարանում մինչ այժմ իրենց ընդդիմադիր համարող երկու քաղաքական ուժեր՝ «Բարգավաճ Հայաստան» և «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունները (համանուն խմբակցությունները) ևս։ Ավելորդ է խոսել Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության գոյության մասին, քանզի նրանց փոխարեն բոլոր որոշումները կայացվում են վարչապետի կողմից (ինչն իր հերթին իշխանությունը յուրացնելու ենթադրյալ հանցագործության հատկանիշներ է պարունակում)։ Իհարկե, դեռևս կարելի է հույսեր փայփայել, որ «Բարգավաճ Հայաստան» և «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցությունները, գիտակցելով ենթադրյալ հանցագործությանը մասնակցություն ունենալու վտանգավոր հեռանկարը, զերծ կմնան, այսպես կոչված, «քաղաքական պայմանավորվածություններից» և կիրացնեն իրենց սահմանադրական իրավունքները և գործուն քայլեր կիրականացնեն վարչապետի հրաժարականը ոչ միայն պահանջելու, այլև խորհրդարանում առկա բոլոր քաղաքական ուժերի համար ընդունելի վարչապետի թեկնածու առաջադրելու և ընտրելու ուղղությամբ։

Հակառակ պարագայում, մինչ այժմ ներկայացված «քաղաքական պայմանավորվածություն» կոչվող հանցավոր սխեման ենթադրում է, որ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը կրելու է ձևական բնույթ, այսինքն, պաշտոնապես նա կհայտարարի դրա, մասին, ու կշարունակի մնալ իբրև վարչապետի պաշտոնակատար, իսկ խորհրդարանում չի առաջադրվի վարչապետի թեկնածու (կամ եթե առաջադրվի չի ընտրվի), որից հետո խորհրդարանը կարձակվի օրենքի ուժով, կկազմակերպվի Ազգային ժողովի նոր ընտրություն, իսկ Նիկոլ Փաշինյանը կշարունակի մնալ որպես վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար։ Ըստ էության, նույն լիազորություններով մնալով իշխանության ղեկին, նա վարչական ռեսուրսի կիրառման և այլ ապօրինությունների միջոցով (որոնց մի մասն արդեն իսկ գործի էին դրվել 2020 թվականի Սահմանադրական հանրաքվեի նախօրեին, ինչպես նաև հիմա՝ Արագածոտնի և Արմավիրի մարզերում չհայտարարված քարոզարշավի շրջանակներում)՝ ապահովելով նրա հանցավոր իշխանության վերարտադրությունը։

Այս սցենարի «ճարտարապետներին» խորը հիասթափություն է սպասվում, քանզի ՀՀ Սահմանադրությունը թույլ չի տալիս հրաժարական ներկայացրած վարչապետին կատարելու վարչապետի պարտականությունները։ Ցավոք, նախկինում դա կիրառություն է ունեցել (հենց Նիկոլ Փաշինյանի կողմից նախկինում այդ կարգավիճակում պաշտոնավարելով), բայց ապօրինի նախադեպը չի կարող հիմք հանդիսանալ նոր ապօրինություն կատարելու համար։

Հիմա փաստերով և իրավական հղումներով։ ՀՀ Սահմանադրության 158-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ «Կառավարությունը Հանրապետության նախագահին ներկայացնում է իր հրաժարականը նորընտիր Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանի, Կառավարությանը վստահություն չհայտնելու, Կառավարության ծրագրին հավանություն չտալու, վարչապետի կողմից հրաժարական ներկայացվելու կամ վարչապետի պաշտոնը թափուր մնալու օրը: Կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականությունների կատարումը մինչև նոր Կառավարության կազմավորումը»։ Այդ պարագայում վարչապետի հետագա պաշտոնավարումը, որպես ժամանակավոր պաշտոնակատար դիտարկողները, հավանաբար, հենվում են Սահմանադրության այն ձևակերպման վրա, որ «Կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականությունների կատարումը մինչև նոր Կառավարության կազմավորումը», սակայն նրանք, հավանաբար, հաշվի չեն առնում այն իրողությունը, որ վարչապետը ՀՀ կառավարության անդամներից ունի հստակ տարբերվող սահմանադրական կարգավիճակ, և նրա հրաժարականի դեպքում, պարտականությունների կատարումը վերաբերում է բացառապես կառավարության անդամներին, այլ ոչ երբեք վարչապետին։ Եվ դա խիստ տրամաբանական է, քանզի հրաժարական ներկայացրած պաշտոնյան ինչպե՞ս կարող է պաշտոնավարել։ Այդ իմաստով կարևոր է ՀՀ Սահմանադրության 130-րդ հոդվածի այն ձևակերպումը, ըստ որի Հանրապետության նախագահն անհապաղ ընդունում է Կառավարության հրաժարականը։ Դա ամրագրված է նաև «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասով։ Այսինքն՝ Նախագահն աներկբա պարտավոր է ընդունել վարչապետի հրաժարականը, իսկ դա նշանակում է, որ այդ պահից վարչապետն այդ պաշտոնում պաշտոնավարելու իրավունք չունի, անհապաղ պետք է ազատի կառավարական շենքի իր աշխատասենյակը, կառավարական կեցավայրը, իրավունք չունի օգտվել վարչապետին հատկացվող տրանսպորտային միջոցներից, թիկնազորից (այլևս չի հանդիսանալու պետական պահպանության օբյեկտ), իրավունք չի ունենալու կատարել վարչապետի լիազորություններից բխող գործողություններ, ընդունել որոշումներ և այլն։ Մինչև Ազգային ժողովի կողմից նոր վարչապետի ընտրությունը վարչապետի լիազորությունները պետք է կատարի փոխվարչապետներից մեկը (ենթադրվում է տարիքով ավագը, տվյալ դեպքում՝ Մհեր Գրիգորյանը)։ Հատկանշական է, որ «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի 12-րդ մասով սահմանվում է, որ պետք է սահմանվի նաև վարչապետի կողմից իր լիազորությունների կատարման անհնարինության դեպքում փոխվարչապետներից մեկի կողմից վարչապետին փոխարինելու կարգը։ Այսինքն` օրենքով այդ փոխհարաբերությունները հստակ կանոնակարգված են։

Որպեսզի պարզ լինի ասվածի տրամաբանությունը, այն կարելի է ներկայացնել մեկ այլ օրինակով։ Եթե վարչապետի առաջարկությամբ նախագահի հրամանագրով որևէ նախարար (կառավարության անդամ) ազատվում է զբաղեցված պաշտոնից (այն է նախագահն ընդունում է նրա հրաժարականը կամ նա պաշտոնանկ է արվում), ապա տվյալ նախարարը չի շարունակում պաշտոնավարել մինչև իր պաշտոնում նոր նախարարի նշանակում կատարելը, այլ անմիջապես դադարեցվում են նրա լիազորությունները։ Մինչև նոր նախարարի նշանակումը, նախարարի պարտականությունները ժամանակավորապես կատարում է նախարարի տեղակալներից մեկը։ Նույն տրամաբանությունը գործում է նաև վարչապետի պարագայում։ Այսինքն, այն պահից, երբ նա հրաժարական է տալիս (կամ պաշտոնանկ է արվում և այլն) և նախագահն ընդունում է այդ փաստը, ապա վարչապետն այլևս պաշտոնավարելու որևէ իրավունք չունի։ Ինչ վերաբերվում է այն ձևակերպմանը, որ վարչապետի կողմից հրաժարական ներկայացվելու կամ վարչապետի պաշտոնը թափուր մնալու օրը կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականությունների կատարումը մինչև նոր Կառավարության կազմավորումը, ապա դա վերաբերում է կառավարության անդամներին, այսինքն` նրանց, ովքեր հրաժարական չեն ներկայացրել։ Հակառակն անտրամաբանական կլինի։ Փաստորեն, կստացվի, որ մարդը չի ցանկանում պաշտոնավարել վարչապետի պաշտոնում (այլապես չէր ներկայացնի հրաժարական) բայց շարունակում է պաշտոնավարել։

Նույնը վերաբերում է ԱԺ կողմից վարչապետի ընտրության գործընթացին։ Եթե ԱԺ խմբակցությունները, ինչ-ինչ պատճառներով չեն առաջադրում վարչապետի թեկնածու, նշանակում է, որ նրանք տվյալ պահին չունեն այդ որոշումը և վարչապետի պարտականությունները պետք է կատարի փոխվարչապետներից մեկը, բայց ոչ երբեք նախկին՝ պաշտոնազրկված վարչապետը։ Հակառակ դեպքում, Ազգային ժողովը կրկին նույն անձին կառաջադրեր վարչապետի պաշտոնում և կընտրեր նրան։ Կամ, եթե Ազգային ժողովն առաջադրված թեկնածուներից որևէ մեկին չի ընտրում վարչապետի պաշտոնում, նշանակում է չի ցանկանում այս կամ այն թեկնածուին տեսնել վարչապետի պաշտոնում, հետևաբար այդ անձն այդ կարգավիճակում պաշտոնավարելու և որոշումներ ընդունելու իրավունք չունի։

Եթե առաջնորդվենք ՀՀ Սահմանադրության 147-րդ հոդվածով, ըստ որի «Կառավարությունը կազմված է վարչապետից, փոխվարչապետներից և նախարարներից», ապա դա չի ենթադրում, որ կառավարությունում բոլոր պաշտոնյաներն ունեն նույն կարգավիճակը։ Ակնհայտ է, որ ՀՀ Սահմանադրությամբ հստակ տարանջատված են ՀՀ վարչապետի, փոխվարչապետի և կառավարության անդամների կարգավիճակային տարբերությունները ոչ միայն հիերարխիկ տեսանկյունից, այլև պաշտոնի նշանակման և պաշտոնից ազատման փոխհարաբերությունների իմաստով։ Այսպես, ՀՀ վարչապետի ընտրության և նշանակման փոխհարաբերությունները կարգավորվում են ՀՀ Սահմանադրության 149-րդ հոդվածով․ «Վարչապետի ընտրությունը և նշանակումը», իսկ կառավարության կազմավորման հարաբերություները կարգավորվում են ՀՀ Սահմանադրության մեկ այլ՝ 150-րդ հոդվածով․ «Կառավարության կազմավորումը»։ Նույնը վերաբերում է նաև վարչապետին և կառավարության անդամներին պաշտոնանկ անելու իրավահարաբերություններին, որոնք ունեն տարբեր իրավակարգավորման ռեժիմներ։

Վարչապետի և կառավարության անդամների կարգավիճակային տարբերություններն ընդգծված կերպով ներկայացված են նաև «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» ՀՀ օրենքով։ Մասնավորապես, այդ օրենքի 7-րդ, 8-րդ և 9-րդ հոդվածներն առանձին-առանձին ներկայացնում է համապատասխանաբար վարչապետի, փոխվարչապետի և նախարարի կարգավիճակային տարբերությունները, նրանց իրավասությունների շրջանակները։

Իսկ հիշատակվող օրենքի 4-րդ հոդվածի 3-րդ մասը բառացիորեն սահմանում է հետևյալը․ «Կառավարության անդամները երդվում են Հանրապետության նախագահի ներկայությամբ Հանրապետության նախագահի նստավայրում: Իրավունքի ուժով նշանակված Կառավարության անդամները երդվում են վարչապետի ներկայությամբ վարչապետի նստավայրում»։ Այսինքն, երբ սահմանվում է, որ կառավարության անդամները երդվում են վարչապետի ներկայությամբ, արդեն իսկ հստակ տարանջատվում է «վարչապետն» ու «կառավարության անդամը», որոնք չեն կարող նույնականացվել։ Այսինքն` նրանք ընդգրկված են կառավարության կազմում, մեկը որպես վարչապետ, մյուսը՝ կառավարության անդամ։ Իսկ Սահմանադրության նախատեսված դեպքում վարչապետի հրաժարականից հետո մինչև նոր կառավարության ձևավորումը շարունակում են պաշտոնավարել կառավարության անդամներ, ոչ թե վարչապետը։ Վարչապետն արդեն հրաժարական է տվել, իսկ նախագահն ընդունել ու ամրագրել է այդ փաստը։ Այստեղ երկրորդ կարծիք ունեցողներից բացառիկ ջանքեր են պահանջվելու այս պարզ ճշմարտությունը վիճարկելու համար։

Օրենքի 5-րդ հոդվածում ևս հստակորեն տարանջատված են «վարչապետ» ու «կառավարության անդամ» հասկացությունները։ Մասնավորապես, 5-րդ հոդվածի 3-րդ կետը սահմանում է․ «Վարչապետը Հանրապետության նախագահին, որպես կանոն, միաժամանակ ներկայացնում է Կառավարության անդամի նոր թեկնածուին սույն օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված կարգով»։ Այսինքն, վարչապետը ներկայացնում է Կառավարության անդամի։ Ակնհայտ է, որ այս ձևակերպումը հուշում է, որ վարչապետը կառավարության անդամ չի հանդիսանում, այլ ղեկավարում է կառավարության, դրա անդամների գործունեությունը։

Ասվածն ամփոփելով՝ պետք է հստակ կերպով արձանագրել հետևյալը, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի 2021 թվականի ապրիլի վերջին կամ մայիսի սկզբին խոստացված հրաժարականից հետո, նախագահը Սահմանադրության ուժով, պետք է ընդունի այդ հրաժարականը և Նիկոլ Փաշինյանը պարտավոր է հրաժեշտ տալ վարչապետի պաշտոնին այնքան ժամանակ, մինչև Ազգային ժողովի կողմից նա ընտրվի վարչապետ (եթե, իհարկե, Ազգային ժողովը կկատարի նման ընտրություն)։ Իսկ Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններ կարող են լինել միայն այն դեպքում, եթե այդ ընթացքում Ազգային ժողովի կողմից որևէ թեկնածու չընտրվի ՀՀ վարչապետի պաշտոնում։ Այդ ողջ ժամանակահատվածում Նիկոլ Փաշինյանը պետք է պաշտոնազրկվի և ստանա ՀՀ սովորական քաղաքացու կարգավիճակ, ինչն իրեն չի զրկում, արտահերթ խորհրդարանական ընտրության կայացման դեպքում (եթե իհարկե դրա անհրաժեշտությունը լինի), այդ ընտրությանը մասնակցելու հնարավորությունից՝ անշուշտ, առանց վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի կարգավիճակի, առանց թիկնազորի, առանց պետական ծառայողական մեքենաների և այլն։ Նա այդ ժամանակ ստիպված պետք է լինի ընտանյոք հանդերձ կառավարական առանձնատնից տեղափոխվել Երևան քաղաքի Շենգավիթ վարչական շրջանում իր կողմից հայտարարագրված բնակարան։

Վստահ եմ, որ ՀՀ սահմանադրության 130, 147, 149, 150, 152 և 158 հոդվածները, ինչպես նաև «Կառավարության կառուցվածքի և գործունեության մասին» ՀՀ օրենքը ևս մեկ անգամ ընթերցող ցանկացած ոք կարող է գալ այս համոզմանը։

Եվրամիության հետ հարաբերություններից, որոնք կործանել է Բրյուսելը, մնացել է միայն առևտրի և ներդրումների պայմանների մասին փաստաթուղթը, սակայն այդ համաձայնագրի գործնական իրագործումը տեղի է ունենում միայն ԵՄ առանձին երկրների հետ երկկողմ կապերով: Ինչպես փոխանցում է «ՌԻԱ Նովոստի»-ն, այս մասին հայտարարել է ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը:

«Այն մասին, որ ԵՄ-ն մեզ հրավիրում էր ասոցացված անդամ դառնալ: Մենք երբեք չենք համաձայնել դրան, որ ասոցացման մասին փաստաթուղթ ստորագրենք: Այժմ դա արվում է Արևելյան գործընկերության՝ Հայաստանի, Ուկրաինայի, Մոլդովայի կողմից: Սակայն ԵՄ-ի հետ հարաբերություններից, որոնք կործանել է Բրյուսելը, մնացել է միայն մի բան՝ առևտրի և ներդրումների պայմանների մասին փաստաթուղթը: Այդ փաստաթուղթը ուժի մեջ է գտնվում: Մենք համագործակցում ենք առանձին երկրների հետ, բայց ոչ ԵՄ-ի, քանի որ պայմաններն ամրագրվել են, սակայն դրանց գործնական իրականացումը տեղի է ունենում երկկողմ կապերով»,- ասել է Լավրովը:

Նրա խոսքով՝ միակ բանը, որով աչքի է ընկնում ԵՄ-ն այդ ոլորտում, պատժամիջոցների սահմանումն է, արգելքն իր անդամների իրագործել այդ համաձայնագիրը, քանի որ իրենք ցանկանում են «պատժել Ռուսաստանին»:

Վերջերս Եվրամիության և Ռուսաստանի հարաբերությունները շարունակում են սրվել այսպես կոչված՝ «Նավալնու գործի» պատճառով: ԵՄ-ն հավելյալ հակառուսական պատժամիջոցներ է սահմանել:

Լավրովն ավելի վաղ հայտարարել էր, որ հարաբերություններ Մոկսվայի և ԵՄ-ի միջև՝ որպես կազմակերպության, ոչնչացվել են Բրյուսելի կողմից: Դիվանագետի խոսքով՝ «Եվրոպան այդ հարաբերությունները խզել է՝ պարզապես կործանելով բոլոր մեխանիզմները, որոնք ստեղծվել էին տարիներ շարունակ»:

yerkir.am-ը գրում է․ Հուշերը սպանում են ինձ, ափսոս մեր տղերքը. «Տիգրան Մեծ» պետական ռազմամարզական հատուկ վարժարանի ղեկավար, գնդապետ Կորյուն Ղումաշյանը վերհիշում է 2020 թվականի Արցախյան պատերազմն ու շեշտում՝ բազում հարցեր ունի, որոնց պատասխանները դեռեւս չեն տրվել։

«Երկարատեւ մարտերից հետո՝ հոկտեմբերի 22-ին, Արցախից դուրս եմ բերում ջոկատը, 24-ին նորից, զենքը վերցրած, գնացինք, որ մտնենք Արցախ, չկարողացանք անցնել Լաչինը։ Ո՞նց հասկանամ։ Թուրքը, ծափ տալով, հասել էր Լաչին ՝ առանց դիմադրության, ո՞նց հասկանամ։ Շատ-շատ հարցականներ կան։ Հոկտեմբերի 3-ից Ջաբրայիլից հետ են եկել, ես մտածում էի՝ ամսի 8-ից են եկել։ Մի հատ դերասանիկ կա, չգիտեմ` անունն ինչ ա դրել, ամսի 8-ին փախել ա էնտեղից։ Զինվորին լքածները եկել, եսիմ ինչ են խոսում։ Ով խրամատում զինվորի կողքին կանգնած է եղել, չի կարող հերքել իմ խոսքերը»,-պատմում է գնդապետը։

Անձամբ է տեսել, թե ինչպես են պատերազմի թեժ պահին ինչ-որ անձինք, ըստ երեւույթին` բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, կռվելու փոխարեն իրենց ունեցվածքը դուրս բերել․ «Կռվի անվան տակ մարդ էին հավաքում իրենց շուրջը, տղերքին օգտագործում էին իրենց եղածը Հադրութից տանելու համար։ Իմ աչքով եմ տեսել այդ ամենը»։

Աբսուրդն այսքանով չի սահմանափակվում։ Ղումաշյանը պատմում է, որ պատերազմի ժամանակ մի քանի հազար կամավորական զինաթափվել, տեղավորվել է գնդերից մեկում, հրաժարվել բարձրանալ դիրքեր․ «Աչքերս փակեցի, բերանս բացեցի։ Բոլորը լսել են, թե ոնց եմ հայհոյել բոլորին։ Սերյան Օհանյանի հետ համոզում էինք՝ բարձրանալ դիրքեր, չէին գնում։ Երեւանից եկել էին` ծաղիկ հավաքելու»։

Այս առնչությամբ հակասական տեսակետներ են հնչում, շատերը պնդում են, թե կամավորականներին հրաժարվել են տանել դիրքեր: Ղումաշյանը հակադարձում է․ «Ամեն ինչ անկազմակերպ էր, կամավորականների մեծ մասը կռիվ չէր տեսել, հասկանո՞ւմ եք` վախեցած էին բոլորը։ Չէին ենթարկվում հրամանատարությանը։ Իմ ջոկատում կար մի տղա, որը վախից ասաց՝ թողնում եմ` գնամ։ Զենքը պահեցի ճակատին, ասի՝ կսպանեմ հենց հիմա։ Պատերազմից հետո արիության մեդալ ստացավ»։

Մի քանի պատերազմ տեսած գնդապետը վստահեցնում է՝ վախը հաղթահարելը մեկ ակնթարթ է, պետք է կարողանաս ճիշտ կողմնորոշել քո զինվորին․ «Անօդաչու թռչող սարքերը մեզ չկարողացան վնասել, ես թույլ չէի տալիս երկու հոգի իրար կողք կանգնի»։

Ղումաշյանը կարծիքով՝ անկախ այն իրողությունից, որ Թուրքիան օգնում էր Ադրբեջանին, մեկ է՝ կհաղթեինք այս պատերազմում․ «Իմ հաղթանակը իմ տղերքի, իմ բանակի տարած հաղթանակը նվեր տվեցին թուրքերին, ախր խի՞ չեք ուզում հասկանալ այս ամենը։ Ո՞վ է այդ դավաճանը։ Սա այն վարժարանն է, որը բանակին 600 սպա է տվել, 20 հոգի հերոսաբար զոհվել են այս պատերազմում, զոհվեցին` մեկ մետր անգամ դիրք չտալով, մնացին դիրքերում, դուք հասկանո՞ւմ եք։ Վիտոյին խի՞ եք փնովում, արա’, խի՞ եք փնովում էդ տղուն։ Թացն ու չորը խառնել են իրար»։

Անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի, պետական մյուս այրերի այն տեսակետին, թե պետք է փոխենք մեր վերաբերմունքը Թուրքիայի նկատմամբ, թուրքերին չդիտարկենք որպես թշնամի, Ղումաշյանը կոպիտ է արձագանքում․ «Սրիկայություն է կատարվում այսօր մեր երկրում։ Լեւոնը ասաց՝ լավ տղա եք, պահեք էդ հողերը։ Արա՛, մենք պահինք, խի՞ տվիք մեր հողերը, արա’, ասեք հասկանամ։ Էսօր էլ կանգնել ասում են՝ Հայոց ցեղասպանությունը խի՞ եք պետականորեն բարձրաձայնում, ցեղասպանություն եք մոռանալ տալիս, ասում եք՝ թուրքերին մի՛ հիշեցրեք։ Արա՛, այ վիժվածքներ, գնացեք թուրքերի մոտ ապրեք, թողեք մենք հանգիստ ապրենք մեր երկրում, ի՞նչ եք ուզում մեզնից։ Տեղ գյուղից էն կողմ Արցախն ա, Ադրբեջանը չի, Շուշին հայկական ա, ով ասի՝ ադրբեջանական ա, սրիկա ա իմ համար, կապ չունի՝ ով են իրանք, եւ թուրքը մնում է մեզ թշնամի։ Դուք տեսե՞լ եք, թե ոնց է երեխան ընկած թպրտում, հա՞։ Իմ աչքի առաջ ականն ընկավ, մերը էրեխեքի հետ կտոր-կտոր եղավ։ Թուրքն աշխարհի ամենաարգելված զենքերով ռմբակոծեց մեր դիրքերը, մեր կանանց, մեր էրեխեքին, դուք էլ եք ուրեմն թուրք, գնացե՛ք Ադրբեջանում, Թուրքիայում ապրեք։ Սա իմ պապական հողն է, ձերը չի, դուք չեք հասկանում՝ ինչ է նշանակում՝ գերեզման ունենալ, գերեզման այցելել»։

Մանրամասները դիտեք yerkir.am-ի տեսանյութում:

Պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաները սոցփաթեթից չեն օգտվում: Այս մասին այսօր հրավիրված մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության Աշխատանքի և զբաղվածության վարչության պետ Ժորա Սարգսյանը՝ մեկնաբանելով կառավարության այսօրվա նիստում ընդունած որոշումը:

Հիշեցնենք՝ դրանով առաջարկվում է «պետական պաշտոն և պետական ծառայության պաշտոն զբաղեցնող անձանց և (կամ) նրանց ընտանիքի անմիջական անդամներին առողջության պահպանման, Հայաստանի Հանրապետությունում և Արցախի Հանրապետությունում հանգստի ապահովման, մարզա-առողջարարական և սպորտային համալիրների, լողավազանների և այլ սպորտային կազմակերպությունների ծառայություններից օգտվելու» հնարավորություն ընձեռել պետական միջոցների հաշվին:

«Նախարարը, փոխնախարարները, կառավարության ենթակայությամբ գործող տեսչական մարմինների ղեկավարները, տեղակալները, գլխավոր դատախազը, նրա տեղակալները, ՍԴ նախագահը, ՄԻՊ-ը և այս համատեքստում՝ բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնական անձինք սոցփաթեթից չեն օգտվել և այս նախագծով ոչ մի փոփոխություն չկա, կրկին շարունակելու են չօգտվել»,- ասաց Սարգսյանը:

Նախարարության ներկայացուցիչը նշեց նաև, որ կառավարության որոշմամբ միայն ավելացվել է սոցփաթեթի շահառուներին մատուցվող ծառայությունների թիվը: Եթե մինչև հիմա նրանք կամ նրանց ընտանիքի անդամները կարող էին տրամադրվող գումարի սահմաններում օգտվել առողջապահության ծառայություններից, վճարել հիփոթեքային վարկի ամսական վճարը, ուսման վարձը, ինչպես նաև հանգստանալ Հայաստանի Հանրապետությունում և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում, ապա այժմ կկարողանան նաև այցելել մարզասրահներ, լողավազաններ:

Ժորա Սարգսյանը նաև շեշտեց, որ օրենքի նախագիծն այսօր հավանության է արժանացել կառավարության կողմից, բայց այն դեռ պետք է ներկայացվի ԱԺ-ի քննարկմանն ու ընդունմանը:

Խորհրդարանում ընդունվելուց հետո 45 օր անց միայն օրենքը իրավական ուժ կստանա:

Միաժամանակ կառավարությունն այդ ընթացքում նաև մեկ այլ որոշում պետք է ընդունի, որով կսահմանվի արդեն նոր ծառայություններից օգտվելու կարգը:

Երկու իրավակարգավորումները միասին, օրենքի հեղինակների հաշվարկով, կսկսեն գործել արդեն այս տարի ամռանը, եթե որևէ ֆորս մաժոր չլինի:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը «Ղարաբաղյան նշան» մեդալով է պարգևատրել «Բայրաքթար» հարվածային ԱԹՍ-ներն արտադրող թուրքական «Baykar Savunma» ընկերության տեխնիկական տնօրեն, էրդողանի փեսա Սելչուք Բայրաքթարին:

Ադրբեջանի նախագահականի մամուլի ծառայության հաղորդմամբ՝ Ալիևը Բաքվում ընդունել է Բայրաքթարին և Թուրքիայի խոշորագույն ռազմաարդյունաբերական ընկերության՝ ASELSAN-ի ղեկավար Հալուք Գյորգյունին:

Թուրքական լրատվամիջոցներն, անդրադառնալով Սելչուք Բայրաքթարի պարգևատրմանը, գրել են, որ վերջինիս ընկերության արտադրած անօդաչու թռչող սարքերը (ԱԹՍ) որոշիչ դեր են ունեցել արցախյան երկրորդ պատերազմում:

Նշվում է, որ Բայրաքթարը Ադրբեջանում սիրված մարդ է արցախյան պատերազմի հաղթանակում ներդրում ունենալ համար:

ՀՀ ոստիկանության քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության կոռուպցիոն և տնտեսական հանցագործությունների դեմ պայքարի վարչության, Շիրակի մարզային վարչության և Գյումրի քաղաքի Կումայրիի բաժնի ծառայողների կողմից համատեղ ձեռնարկված միջոցառումների արդյունքում տեղեկություններ են ստացվել, որ «Գյումրու մոր և մանկան ավստրիական հիվանդանոց» ՓԲ ընկերության մանկաբուժական բաժանմունքում   2020 թվականին պետպատվերի շրջանակներում բուժօգնություն տրամադրելու պատրվակով տարբեր երեխաների ձևական գրանցել են հիվանդանոցում և խաբեությամբ հափշտակել են առանձնապես խոշոր չափերով գումարներ: Այս մասին հայտնում է գլխավոր դատախազությունը:

Նյութերի նախապատրաստման ընթացքում ստացվել են «Գյումրու մոր և մանկան ավստրիական հիվանդանոց» ՓԲ ընկերությունում 2020 թվականի ընթացքում բուժումներ ստացած շահառուների վերաբերյալ տվյալները, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետությունում էլեկտրոնային առողջապահության միասնական տեղեկատվական «ԱՐՄԵԴ» համակարգում առկա հիվանդների վերաբերյալ տվյալները։

Նյութերի նախապատրաստման ընթացքում փաստական տվյալներ են ձեռք բերվել առ այն, որ «Գյումրու մոր և մանկան ավստրիական հիվանդանոց» ՓԲԸ-ի պաշտոնատար անձինք, անձնական այլ շահագրգռվածությունից ելնելով, կեղծել են պաշտոնական փաստաթուղթ հանդիսացող հիվանդության պատմագրերը, որոնք վճարման են ներկայացվել Հայաստանի Հանրապետությունում էլեկտրոնային առողջապահության միասնական տեղեկատվական «ԱՐՄԵԴ» համակարգ, որպիսի պայմաններում ՀՀ-ից՝ ի դեմս ՀՀ առողջապահության նախարարության, խարդախությամբ հափշտակել են առանձնապես խոշոր չափերի՝ 7.973.400 (յոթ միլիոն ինը հարյուր յոթանասուներեք հազար չորս հարյուր) ՀՀ դրամ գումար։

Փաստի առթիվ ՀՀ քրեական  օրենսգրքի 178-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի և 314-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով հարուցել է քրեական գործ:

Էկոնոմիկայի նախարարը հերթական սկանդալային հայտարարությունն արեց՝ այս անգամ զբոսաշրջության սպասվող աճերի վերաբերյալ, ու մի կողմ քաշվեց։ Հետո շատերը սկսեցին գլուխ ջարդել՝ նախարարի հայտարարության հիմքերը գտնելու համար, բայց չեն գտնում։

Չեն գտնում, որովհետև դրա համար հիմքեր չկան։ Այսօր, երբ ոչ միայն Հայաստանն է գտնվում բարձր անկայունության գոտում, այլև ամբողջ աշխարհն է շարունակում բախվել փակ սահմանների հետ, տրամաբանությունից դուրս է խոսել զբոսաշրջության աճերի վերաբերյալ, առավել ևս՝ այնպիսի կոնկրետությամբ, ինչպիսին անում է էկոնոմիկայի նախարարը։

«Անցած տարի շռնդալից անկում ենք ունեցել տուրիզմի ոլորտում։ Բայց այս տարի արդեն դուք էլ կարող եք տեսնել փողոցներում, որ եթե անցած տարի մարտ ամսին տուրիստ չունեինք, այս տարի ունենք պարսիկների բավական մեծ խումբ։

Ապրիլին, գիտենք, որ շատ ամրագրումներ կան: Իսկ մայիսից պլանավորում ենք մտնել լրիվ նորմալ և ընդունելի տեմպի մեջ: Այս տարվա համար տուրիզմի աճը նախորդ տարվա նկատմամբ կանխատեսված է 319 տոկոս: Այսինքն՝ 2019-ի նկատմամբ -20-25 տոկոս է, բայց 2020-ի նկատմամբ + 319 տոկոս է կանխատեսումը»,- հայտարարեց նախարարը։

Որտեղի՞ց նրան այդքան վստահություն, ոչ մեկը չի կարող ասել։ Նույնիսկ ոլորտի մասնակիցներն են զարմացած։ Բայց նրանց մտահոգություններին անդրադառնալուց առաջ՝ նախ ներկայացնենք զբոսաշրջության անցած տարվա միտումներն ու փորձենք գլուխ հանել նախարարի կանխատեսումներից։

Անցած տարին իսկապես անբարենպաստ էր զբոսաշրջության համար։ Եվ ոչ միայն Հայաստանի, այլև ցանկացած երկրի համար։ Զբոսաշրջային հոսքեր ունեցանք հիմնականում տարվա սկզբին, երբ համավարակով պայմանավորված՝ դեռ սահմանափակումներ չէին կիրառվել։

Սահմանափակումները, ինչպես հայտնի է, մտցվեցին մարտի 16-ից։ Մինչ այդ զբոսաշրջության ակտիվությունը բավական բարձր էր։ Դա, անշուշտ, դեռ կարող էր շարունակվել, եթե համավարակի հետ կապված անվտանգության միջոցառումները ժամանակին կիրառվեին ու պատշաճ մակարդակով։

Բայց այն ժամանակ իշխանություններն այլ, ավելի հրատապ խնդիրներ ունեին լուծելու՝ սահմանադրական հանրաքվեի էին պատրաստվում, վարչապետն արշավներ ու մասսայական միջոցառումներ էր կազմակերպում, փողոցներում բուկլետներ էր բաժանում, և այլն։

Դա բերեց նրան, որ Հայաստանը շատ արագ բախվեց համավարակի հետ կապված խնդիրներին։ Այդ բախումը չափազանց ծանր եղավ՝ հանգեցնելով մեծ կորուստների։ Մինչև համավարակի հետ կապված սահմանափակումների կիրառումը, զբոսաշրջիկների հոսքը Հայաստան պահպանվում էր։ Սահմանափակումների կիրառումից հետո այն կանգնեց։

Պաշտոնական տվյալներով՝ անցած տարվա առաջին եռամսյակում մեր երկիր էր եկել 311 հազար զբոսաշրջիկ։ Երկրորդ եռամսյակում հոսքեր ընդհանրապես չեն եղել։ Որքան էլ գուցե շատերի համար կարող է տարօրինակ լինել, բայց վիճակագրությունը որոշակի «մուտքեր» է արձանագրել նաև երրորդ և չորրորդ եռամսյակներում. Երրորդում, պարզվում է, Հայաստան է եկել 16 հազար, իսկ չորրորդում՝ նույնիսկ 48 հազար զբոսաշրջիկ։

Տարվա կտրվածքով ժամանած զբոսաշրջիկների քանակը կազմել է 375 հազար՝ նախորդ տարվա 1 մլն 894 հազարի դիմաց։

Այս թվերի տարբերությունը 1 մլն 519 հազար է։

Անցած տարի այդքանով պակաս զբոսաշրջիկ է եկել Հայաստան, քան 2019թ.։ Անկումն անցնում է 80 տոկոսից։

Էկոնոմիկայի նախարարը կանխատեսում է, որ զբոսաշրջիկների հոսքն այս տարի կաճի 319 տոկոսով։ Եթե սա վերածենք զբոսաշրջիկների կոնկրետ թվի, ապա կստացվի, որ այս տարի Հայաստան պետք է այցելի 1 մլն 572 հազար մարդ։

Այսօրվա անորոշությունների ու անկայունության պայմաններում, երբ հայտնի չէ, թե ինչ է մեզ սպասում առաջիկայում, որտեղի՞ց նախարարին այդքան վստահություն, որ զբոսաշրջության աճը կլինի հենց 319 տոկոս և ոչ, ասենք՝ 318 կամ 320 տոկոս։ Չհաշված համավարակի գործոնը, որի հետ կապված՝ տնտեսության ու հատկապես զբոսաշրջության ռիսկերը կրկին մեծացել են։ Համավարակը վերստին ակտիվացել է, և առկա են նոր սահմանափակումներ կիրառելու սպառնալիքներ։ Նման հավանականությունն ամենևին չի բացառվում, նույնիսկ քննարկվում է։

Այսպիսի պայմաններում նման կանխատեսումներ անել զբոսաշրջության վերաբերյալ, անշուշտ, լուրջ չէ, անգամ, եթե հաշվի չառնենք, թե ինչ աշխարահաքաղաքական բարդ իրավիճակում է հայտնվել մեր երկիրը՝ տարածաշրջանի նոր իրողությունների ու իշխանությունների վարած անհեռանկար քաղաքականության հետևանքով։

Սա շատ լավ հասկանում են նաև ոլորտում զբաղվածները։ Եվ ոչ միայն հասկանում, այլև ամեն օր առերեսվում են դրա հետ։ Թերևս, դա է պատճառը, որ նրանց հունից հանել է էկոնոմիկայի նախարարի ոչնչով չարդարացված լավատեսությունը։ Ընդհակառակը՝ նրանք այդ չափազանցված լավատեսության տակ լուրջ ռիսկեր են տեսնում ոլորտի համար։

Վահան Քերոբյանի հայտարարությունը՝ զբոսաշրջության սպասվող 319 տոկոսանոց աճի վերաբերյալ, Հայաստանի հյուրանոցների ասոցիացիան համարում է անիրատեսական և ոլորտի բազում խնդիրները կոծկելու փորձ։

«Նախարարի պնդումը առ այն, որ «մայիս ամսից կմտնենք ընդունելի և նորմալ տեմպի մեջ», մեզ համար ավելի քան մտահոգիչ է, քանի որ  գոյություն չունի ապագային վերաբերող քիչ թե շատ հիմնավոր կանխատեսում անելու հնարավորություն: Նախարարի նման մոտեցումը շատ վտանգավոր է, քանի որ կարող է թուլացնել պետության և զբոսաշրջության ոլորտում գործողների զգոնությունը, առաջացնել կեղծ սպասումներ ու պետական զգալի աջակցության բացակայության պարագայում՝ անելանելի վիճակի մեջ դնել ոլորտը:

Մեր կարծիքով՝ նախարարի կողմից հնչեցված 319 տոկոս աճի, այն է՝ ավելի քան քառակի անգամ աճի մասին կանխատեսումն ընդհանրապես մոտ չէ իրականությանը, քանի որ, բացի վերոնշյալ բարդություններից, առկա են բազում այլ խոչընդոտներ, որոնք դարձնում են նման վերականգնման տեմպերը անհնար»,- ի պատասխան էկոնոմիկայի նախարարի, ով նախարարական այս կարճ ժամանակահատվածում հասցրել է տնտեսության զարգացումների վերաբերյալ իր անհիմն դատողություններով ու իրականությունից կտրված գնահատականներով զարմացնել շատերին՝ հայտարարել է Հայաստանի հյուրանոցների ասոցիացիան։

Դրամի արժեզրկման վրա ազդող գործոնները պահպանվում են: Բացասական միտումներն ավելի ակնհայտ են, քան դրականները: Այս մասին NEWS.am-ին տված հարցազրույցում ասաց տնտեսագետ Թադեւոս Ավետիսյանը:

Փորձագետը նշեց, որ ազգային արժույթը պետության տնտեսական դեմքն է, եւ եթե գրանցվում են ձախողումներ, տնտեսական անկում, կապիտալի արտահոսք, անկայուն քաղաքական իրավիճակ, ապա արհեստական միջամտությամբ խնդիրը կարելի է լուծել թեեւս միայն կարճաժամկետ հեռանկարում, բայց ոչ երկարաժամկետ: Այս դեպքում անհրաժեշտ է կայուն տնտեսական աճ ապահովել, իսկ քանի դեռ դա չկա, կարելի է ակնկալել, որ դրամի վրա ճնշման գործոնները կպահպանվեն:

«Ներկայիս իշխանությունների օրոք կայուն տնտեսական աճը բացառվում է, նրանք ընդունակ չեն դրան եւ նման նպատակ չեն էլ հետապնդում: Նրանք միայն ձգտում են հնարավորինս երկարացնել իրենց իշխանությունը: Դա տեսնում են նաեւ մեր միջազգային գործընկերները»,- հավելեց նա:

Ավետիսյանը համոզմունք հայտնեց, որ լուծումը պետք է փնտրել քաղաքական հարթության մեջ` իշխանափոխության եւ նոր որակի կառավարության ձեւավորման տեսքով, որից հետո արդեն կարելի է մտածել ճգնաժամը հաղթահարելու ծրագրային բաղադրիչի եւ մեխանիզմների մասին:

«Առաջնահերթությունը պետք է լինի ներդրումային միջավայրի արմատական փոփոխությունը, այդ թվում` ներքին ներդրումների տեսանկյունից (Հայաստանը դեռ այդպիսի ներուժ ունի): Ամեն դեպքում, նախ պետք է դադարեցնել անկումը, ապա մտածել աճի մասին: Բայց այսպիսի տեմպերով մինչեւ տարեվերջ Հայաստանում լավագույն դեպքում կլինի տնտեսական անկման երկնիշ ցուցանիշ»,- ընդգծեց տնտեսագետը:

Նշենք, որ Արցախյան երկրորդ պատերազմի սկզբից հայկական դրամի փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ աճել է ավելի քան 10%-ով:

Հիմա նույնպես Հայաստանում նոր թիմեր են ձեւավորվում, որ ավելի սրեն վիճակն ու Արցախի ու Սյունիքի հարցը վերջնականապես լուծեն։Այս մասին իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը:

«Ռուսաստանն ու Թուրքիան դարավոր պետականության ու դիվանագիտության փորձ ունեն։ Պարզ է, որ իրենք չոր հաշվարկով են քաղաքականություն վարում ու մեր խնդիրն է հասկանալ նրանց վարած քաղաքականության օրինաչափությունները։

Թուրքիան ու Ռուսաստանը աշխարքաղաքական առումով մրցակիցներ են։ Դա պարզ է, սակայն կա մի օրինաչափություն, երբ արեւմուտքը’ Բրիտանիան, կամ Ամերիկան փորձում են մուտք գործել նրանց ազդեցության ոլորտը, նրանք միավորվում են, երբ նման վտանգ չկա, մրցակցում են։

Առաջին անգամ Նիկոլայ 1-ը փրկեց Թուրքիան Բրիտանիայից, որովհետեւ ավելի ձեռնտու էր, որ Բոսֆորը Թուրքիան վերահսկի, քան Բրիտանիան։ Իրական մրցակիցը Բրիտանիան էր։

Երկրորդ անգամն Աթաթուրքին օգնելն էր, որ Անտանտը չգրավեր Թուրքիան։ Պարզ հաշվարկ, Թուրքիայից հետո Սովետական Ռուսաստանի հերթն էր գալու։

Լավ է, թե վատ է, էական չի, մեր գործը պրոցեսները հասկանալն է։

Արեւմուտքի ներթափանցման փորձ էր 2018-ի իշխանափոխությունը, պետք չի հավատալ հեքիաթներին, որ «հեղափոխությունը» ռուսներն են կազմակերպել, իմաստը։ Միայն իրենցքայլականների տիպաժները նայեք, բոլորը տարիներ ի վեր «պուտլերի» եւ «ռուսուլմանների» դեմ էին քարոզ վարում։ Տաս տարուց ավելի ատելության քարոզ է գնում։ Չթվարկեմ 2018-ից ի վեր իրենցքայլականներն ինչ քաղաքականություն են վարել, չխոսենք նաեւ ԵԼՔ դաշինքի գործունեությունից, կամ ինչպիսի հանդուրժողականությամբ է Արեւմուտքն ընդունում այս իշխանության հակաօրինական քայլերը։

Էրդողանն ինքնուրույն քաղաքականություն է վարում, բայց նրա մեջքին քեմալականներին են շնչում, այդ ինքնուրույնությունն է միավորում նրան Պուտինի հետ։ Նրանք պաշտպանվողի դերում են։

Կարճ, 2018-ին Արեւմուտքը’ ներթափանցեց Հայաստան, ինչն անընդունելի էր Ռուսաստանի, Թուրքիայի ու Իրանի համար։ Դա մեր դժբախտությունների տարեթիվն է։ Հիմա նույնպես Հայաստանում նոր թիմեր են ձեւավորվում, որ ավելի սրեն վիճակն ու Արցախի ու Սյունիքի հարցը վերջնականապես լուծեն։

Արեւմուտքն իր ստրատեգիան է իրականացնում, մեր թշնամին չի, Ռուսաստանն ու Թուրքիան իրենց խնդիրներն են լուծում, խնդիրն այն է, թե մենք ինչ խնդիր ենք լուծում ու ում համար ենք դա անում»։