Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտում սկանդալային իրավիճակ է տեղի ունեցել։ Նախօրեին 17։15-ին, ադրբեջանական բանակի հսկիչ անցագրային կետով ցանկացել են անցնել ռուս խաղաղապահներ՝ շարասյունով, որի կազմում եղել է 1 БТР 82А եւ երեք «Ուրալ» մեքենա։ Նրանք մեկնելիս են եղել Աղդամից դեպի Աղդեր (Մարտակերտ):

Նախնական զննության ընթացքում մեքենաներից մեկի մեջից, անկողնային ներքնակների արանքում հայտնաբերվել է հին Կալաշնիկովի АКМ ինքնաձիգ։ Ադրբեջանական կողմը թույլ չի տվել, որպեսզի ռուս խաղաղապահների շարասյունը շարունակի ճանապարհն ու շարասյանը հետ է դարձրել։

Ֆրանսիայի հայկական համայնքի ղեկավար Մուրադ (Ֆրանկ) Փափազյանին և նրա կնոջն անցյալ շաբաթ թույլ չեն տվել մուտք գործել Հայաստան՝ Երևանի «Զվարթնոց» օդանավակայան ժամանելուց հետո։ Փափազյանը Հայ Յեղափոխական Դաշնակցության համաշխարհային ղեկավարության (Բյուրոյի) անդամ է և Ֆրանսիայի հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի համանախագահը։ Այս մասին իր հոդվածում գրել է «Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ Հարութ Սասունյանը:

Նա նաեւ նշել է. «Անձնագրային ստուգման ժամանակ Փափազյանին ասել են, որ սպասի, մինչև իր տվյալները ճշտեն: Նա ուներ պատշաճ ֆրանսիական անձնագիր և Հայաստան մուտք գործելու համար վիզայի կարիք չուներ։ Մինչ նա սպասում էր, մաքսավորները հեռախոսով խորհրդակցում էին վերադասների հետ։

Այնուհետև Փափազյանին տարել են օդանավակայանի մի մեկուսացված սենյակ, որտեղ նրան պահել են մի քանի ժամ: Ի վերջո, ԱԱԾ աշխատակիցները հայտնել են, որ նրան թույլ չի տրվում մուտք գործել Հայաստան։

Չնայած Փափազյանի պահանջներին՝ նրան երբեք չեն հայտնել Հայաստան մուտքի արգելքի պատճառը։ Նրան վտարել են երկրից՝ ուղարկելով հաջորդ չվերթով դեպի Փարիզ։

Սա բարոյական, իրավական, դիվանագիտական և ազգային լուրջ հետևանքներով միջադեպ է։

Բարոյական առումով․ եթե հայ պաշտոնյաները ցանկանում են արգելել որևէ մեկի մուտքը Հայաստան, նրանք պետք է ունենան նվազագույն քաղաքավարություն՝ անհատին հայտնելու նման լուրջ որոշման պատճառը: Այցելուն իրավունք ունի իմանալու, թե ինչու իրեն թույլ չեն տալիս մուտք գործել երկիր։

Հայաստանի օրենսդրության առումով․ անկախ Փափազյանի մուտքը երկիր արգելելու պատճառից, հայ պաշտոնյաներն իրավունք չունեն ինքնուրույն նման քայլի դիմել՝ լինեն օդանավակայանի աշխատակիցներ, ԱԱԾ գործակալներ, թե վարչապետ։ Որևէ այցելուի, առավել ևս հայրենակցի մուտքը երկիր արգելելը շատ լուրջ որոշում է։ Եթե Փափազյանը խախտել էր Հայաստանի որևէ օրենք, օդանավակայանի աշխատակիցները կարող էին նրան կալանավորել, մեղադրանք ներկայացնել դատավորին, որը երկու կողմերին լսելուց հետո ապացույցների հիման վրա օրինական որոշում կկայացներ։ Հայաստանը մի երկիր է, որը կառավարվում է օրենքո՞վ, թե՞ վարչապետի վրիժառու որոշումներով։ Եթե մի մարդ կարող է հանդես գալ որպես իշխանության գործադիր, օրենսդիր և դատական մարմիններ, ապա Հայաստանը հեռու է ժողովրդավարական երկիր լինելուց։

Ցավալի է, որ չորս տարի առաջ որպես ժողովրդավար ներկայանալով իշխանության եկած Նիկոլ Փաշինյանն անտեսում է ժողովրդավարական բոլոր նորմերը։ Փափազյանի միակ մեղավորությունը Փաշինյանի ձախողված վարչակարգի քննադատությունն է։

Եվրոպական օրենքների առումով․ Հայաստանը այս դեպքում խախտել է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին կոնվենցիայի մի քանի սկզբունքներ, որոնց պարտավորվել էր հետևել։

Պահանջվող ընթացակարգն այն է, որ Փափազյանը նախ վիճարկի իր վտարումը Հայաստանի ներքին դատարաններում: Եթե նա այնտեղ հաջողության չհասնի, ապա Փափազյանը կարող է իր բողոքն ուղարկել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան: Համոզված եմ, որ Եվրոպական դատարանը կգտնի, որ Հայաստանի կառավարությունը խախտել է Փափազյանի «արդար դատաքննության իրավունքը», «արտահայտվելու ազատությունը» և «տեղաշարժի ազատությունը»։ Ավելին, Փափազյանի վտարումը ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի խախտում էր։

Ֆրանսիայի հետ Հայաստանի հարաբերությունների վրա այս միջադեպի հնարավոր բացասական ազդեցության վերաբերյալ. որպես Ֆրանսիայի քաղաքացի, Փափազյանը բողոք է ներկայացրել Երևանում Ֆրանսիայի դեսպանատուն և Փարիզում Ֆրանսիայի արտգործնախարարություն։ Որպես հայտնի քաղաքական գործիչ՝ Փափազյանը սերտ կապեր ունի Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի և ֆրանսիացի այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ։ Արդեն այս տարվա մայիսին մեկ այլ տհաճ միջադեպ էր տեղի ունեցել, երբ Հայաստան այցելության ժամանակ Փափազյանն ուղեկցում էր Փարիզի հայամետ քաղաքապետ Անն Իդալգոյին։

Քանի որ Փափազյանը Փաշինյանի քննադատն է, նա վարչապետի աշխատակազմին տեղեկացրել է, որ չի միանալու Փաշինյանի հետ քաղաքապետի նախատեսվող հանդիպմանը՝ հանդիպման ընթացքում անցանկալի տեսարան չստեղծելու համար։ Առանց որևէ բացատրության, վերջին պահին վարչապետը որոշել է չեղարկել Փարիզի քաղաքապետի հետ հանդիպումը։ Սա մեծ դիվանագիտական սխալ էր։ Հայաստանը չի կարող իրեն թույլ տալ վանել ֆրանսիացի պաշտոնյաներին, որոնք նրա ամենաջերմ կողմնակիցներից են։

Հայաստանի կառավարության կողմից Հայ ժողովրդի հավաքական շահերը խարխլելը հակաարդյունավետ է. մինչ Հայաստանը շրջապատված է արյունարբու թշնամիներով, իսկ նրա գոյությունը՝ վտանգված, նրա ղեկավարները զբաղված են Սփյուռքի դեմ ինքնաոչնչացման գործողություններով, ինչը միայն ավելի է նպաստում Հայաստանի թուլացմանը։ Ադրբեջանն ունի հսկայական նավթադոլարներ, բայց Հայաստանն ունի մեծ սփյուռք, որը չօգտագործված հարստություն է:

Վախենում եմ, որ Փափազյանի վտարումը, եթե արագ չբեկանվի, ապա բացասական ազդեցություն կունենա յոթ միլիոնանոց սփյուռքի հետ Հայաստանի հարաբերությունների վրա։ Հայաստանի ղեկավարությունը, ավելի շատ սփյուռքահայերին Հայաստան այցելելու, ներգաղթելու և ներդրումներ անելու նախաձեռնություններու փոխարեն, անխոհեմաբար հեռացնում է նրանց:

Քանի որ Փափազյանի միակ մեղքն այն է, որ նա եղել է Փաշինյանի քննադատը, նրա վտարումը կարող է պատճառ հանդիսանալ, որ շատ այլ սփյուռքահայեր, որոնք դեմ են վարչապետին, խուսափեն Հայաստան այցելելուց՝ մտավախություն ունենալով, որ իրենց նույնպես կկանգնեցնեն Երևանի օդանավակայանում և թույլ չեն տա այցելել իրենց հայրենիքը։

Խիստ ցավալի է, որ Փափազյանը՝ մի մարդ, որն իր ամբողջ կյանքը նվիրել է Հայաստանի և Հայ դատի շահերի պաշտպանությանը, նման վիրավորական վերաբերմունքի է արժանանում։ Մեծ տխրությամբ նա հայտարարել է. «Գիտեի, որ Ադրբեջան և Թուրքիա մուտքս արգելված է։ Այսօր ինձ արգելում են մուտք գործել Փաշինյանի Հայաստան»։

Իրան են մեկնում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը։

Էրդողանն արդեն Թեհրանում է և հասցրել է առանձին հանդիպումներ ունենալ Իրանի նախագահի և Գերագույն Հոգևոր առաջնորդի հետ։

Իրանի հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեին բաց տեքստով Էրդողանին ասել է, որ իրենք թույլ չեն տա Հայաստանի և Իրանի սահմանի արգելափակում, «որովհետև այդ սահմանը համարվում է կոմունիկացիոն երթուղի, որը հազարավոր տարիներ եղել է»։

Նկատենք, որ Իրանի բարձրագույն առաջնորդը երբեք նման հայտարարություն չէր անի, եթե չլիներ իրական վտանգ։

Սպասվում է նաև ՌԴ նախագահ Պուտինի հանդիպումը ինչպես Իրանի ղեկավարների, այնպես էլ Թուրքիայի նախագահի հետ։ Եռակողմ քննարկումների պաշտոնական օրակարգը վերաբերում է տարածաշրջանային խնդիրներին, այդ թվում՝ Սիրիայի վրա Թուրքիայի նախաձեռնած ռազմական ագրեսիան։ Չնայած դրան՝ Իրանի ու Ռուսաստանի ղեկավարները փակ հանդիպումների ժամանակ առաջին պլան են բերել Հայաստանի անվտանգության հարցը՝ որպես իրենց համար տարածաշրջանային կարևորության խնդիր։

Պատահական չէ, որ Իրանի հանդիպումից 2-3 օր առաջ Հայաստանում էին ԱՄՆ-ի, ՌԴ-ի և Իրանի արտաքին հետախուզական ծառայությունների ղեկավարները։

Կարծում եմ՝  Թուրքիան ու Ադրբեջանը, Մեծ Բրիտանիայի բարձր հովանու ներքո, ձգտում են առաջիկա շատ կարճ ժամանակում նոր ռազմական ագրեսիա սկսել Հայաստանի դեմ՝ փորձելով օկուպացնել նախ Սյունիքի մարզը, ապա ամբողջ Արցախը։ Սա է պատճառը, որ Իրանի իշխանությունը հստակ ու կոնկրետ զգուշացնում է Թուրքիայի նախագահին՝ ձեռքերը հեռու պահել հայ-իրանական սահմանից։

Թուրքիան կամ Ադրբեջանը երբեք բացահայտ չեն հարձակվի Հայաստանի վրա, բայց շատ հավանական է, որ Կովսականում (Զանգելան) և Նախիջևանի Օրդուբադում հավաքված ավելի քան 5000 ահաբեկիչները Թուրքիայի ուղղորդմամբ սկսեն ներթափանցել Սյունիք։ Դա լավ առիթ կլինի Թուրքիայի ու Մեծ Բրիտանիայի համար, որպեսզի Սյունիքում ու Արցախում ռազմակայաններ տեղակայած Ռուսաստանի դեմ երկրորդ ռազմական ճակատ բացեն, Թուրքիան փորձի Սիրիայի օրինակով զորք մտցնել Սյունիք՝ իբրև թե իր սահմանների անվտանգությունը պաշտպանելու և ահաբեկիչների դեմ պայքարելու համար։

Ճիշտ նույնկերպ, ինչպես վարվեց Սիրիայի պարագայում։

Այս առումով չափազանց կարևոր է, որ Սյունիքի երկու կողմի առաջնագծում էլ հայկական կողմը բարձր պահի մարտական դիրքերի կարգապահությունը և զինվածության մակարդակը։

Հայաստանի փաստացի իշխանությունն էլ պարտավոր է ի վերջո հասկանալ, որ թշնամու հետ գործարքները երբեք լավ բանի չեն հանգեցնում։ Պետք է հասկանալ, որ ստամոքսի հոգեբանությունը բերում է ոչնչացման, և անհրաժեշտ է բոլոր տեսակի հնարավոր ծախսերը ուղղել բանակի վրա։ Ասֆալտապատում ու փողոցների, այգիների բարեկարգումը կարելի է անել ամիսներ հետո, իսկ առաջնագծի պաշտպանությունը առաջին անհրաժեշտության խնդիր է։

Ծանր ժամանակները մեր տարածաշրջանում նոր թափ են հավաքում, ու մենք պիտի պատրաստ լինենք դիմակայել ինչպես քաղաքական, այնպես էլ ռազմական մարտահրավերներին։

Նաիրի Հոխիկյան

Մեդիափորձագետ

Եվրամիության (ԵՄ) ներքին շուկայի հարցերով հանձնակատար Թիերի Բրետոն  ասել է, որ ԵՄ-ում Ուկրաինային մատակարարումների պատճառով այժմ ծանր և թեթև հրետանու արկերի, հակաօդային պաշտպանության և հակատանկային համակարգերի, ինչպես նաև զրահատեխնիկայի և տանկերի պակաս կա` գրում է «ՌԻԱ-ն»։

Զենքի պաշարների բացակայությունը ԵՄ-ին, ըստ Բրետոնի, խոցելի է դարձնում։

«Այս պակասը խոցելիության իրավիճակ է ստեղծում, որը շտապ անհրաժեշտ է վերացնել: Նոր գործիքը, որն այսօր մենք առաջարկում ենք, թույլ կտա մեզ մասամբ վերականգնել զենքի պաշարները», — ասել է եվրահանձնակատարը, ներկայացնելով ԵՄ երկրների կողմից 500 մլն եվրոյի դիմաց առաջիկա 2 տարում զենքի համատեղ գնումների վերաբերյալ Եվրահանձնաժողովի առաջարկը:

ԵՄ երկրները նախկինում պայմանավորվել են հատուկ հիմնադրամից Ուկրաինային զենքի, այդ թվում՝ մահացու զանքի, մատակարարումների համատեղ ֆինանսավորման մասին։ Այդ նպատակների համար հատկացվել էր 2,5 մլրդ եվրո։

Ռուսաստանը նախկինում նոտա է հղել ՆԱՏՕ-ի երկրներին՝ Ուկրաինային զենք մատակարարելու պատճառով։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը նշել է, որ ցանկացած բեռ, որը զենք է պարունակում Ուկրաինայի համար, օրինական թիրախ կդառնա Ռուսաստանի համար։ ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ ՆԱՏՕ-ի երկրները «կրակի հետ են խաղում»՝ զենք մատակարարելով Ուկրաինային։ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը նշել է, որ Ուկրաինան Արևմուտքից զենքի մատակարարումը չի նպաստում ռուս-ուկրաինական բանակցությունների հաջողությանը և բացասական ազդեցություն կունենա։

Այստեղ, իհարկե, ակամա հիշում ենք ՌԴ կողմից Ադրբեջանին ու Թուրքիային զենք մատակարարելը, որը ՌԴ-ն համարում էր ընդամենը բիզնես (panorama.am)։

Իրանի հոգևոր առաջնորդ այաթոլլահ Ալի Խամենեին Էրդողանի հետ հանդիպման ժամանակ Հայաստանին և Արցախին առնչվող երկու կարևոր հայտարարություն է արել։ Այս մասին իր ” target=”_blank”>տելեգրամյան ալիքում գրել է իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը:

Նա նաեւ նշել է. «Դրանցից առաջինում գոհունակություն է հայտնվել Արցախի՝ Ադրբեջանին վերադարձի կապակցությամբ։ Եթե այս ձևակերպումը թարգմանենք իրանական դիվանագիտական լեզվից, ապա այն նշանակում է, որ Արցախում դե ֆակտո ձևավորված իրավիճակի փոփոխությունն այս պահին չի բխում Իրանի շահերից, և ադրբեջանաթուրքական որևէ առաջխաղացում անթույլատրելի է։ Այլ խոսքերով, Իրանի հոգևոր առաջնորդն Ադրբեջանի օպերատոր երկիր Թուրքիայի ղեկավարին ասել է, որ պետք է բավարարվել ձեռք գցածով և ավելիին չձգտել:

Որպես նշվածի փաստացի շարունակություն այաթոլլահ Ալիի Խամենեին հնչեցրել է շատ թափանցիկ զգուշացում առ այն, որ Իրանն անթույլատրելի է համարում հայ-իրանական մի քանի հազարամյա սահմանի արգելափակման որևէ քաղաքականություն՝ աներկբայորեն ակնարկելով մեր երկու պետությունների սահմանը կտրելուն միտված թուրք-ադրբերանական որևէ նկրտման փորձ կանխելու իրանական կողմի հաստատակամության մասին։

Մեկ այլ ուշագրավ հանգամանք էլ կա, որը բնորոշ է իրանական հինավուրց քաղաքական մշակույթին՝ «մի կրակոցով երկու նապաստակ սպանելը»։

Շեշտադրելով հայ-իրանական սահմանի մի քանի հազարամյա բնույթը, Իրանի ամենաբարձրաստիճան հոգևոր և քաղաքական գործիչն, ըստ էության, մատնանաշել է, թե որքան հնամյա ազգեր և պետություններ են Իրանն ու Հայաստանը, ի տարբերություն մեր հաշվին «պատմական լեգիտիմության» հավակնող տարածաշրջանային արհեստածին կազմավորումների։

Իրանի հոգևոր առաջնորդը հստակ ուղերձ տվեց, որ Իրանը չի հանդուրժելու հայ-իրանական սահմանի ընդհատում կամ շրջափակում, քանի որ այն հազարամյա պատմություն ունի: «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում հայտարարել է իրանագետ Ահարոն Վարդանյանը:

Հիշեցնենք, որ այսօր Իրանի հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էդրողանին ասել է, որ եթե Հայաստանի հետ Իրանի սահմանները կտրելու քաղաքականություն լինի, ապա Իրանը կկանխի դա, քանի որ այդ սահմանը տարանցիկ ուղի է արդեն մի քանի հազարամյակ:

Իրանագետ Ահարոն Վարդանյանը նկատում է՝ մտահոգիչ է, որ Իրանի գերագույն հոգևոր առաջնորդի և Թուրքիայի նախագահի հանդիպման ժամանակ խոսակցություն է եղել հայ-իրանական սահմանի փակման կամ Սյունիքի մարզի վերաբերյալ, ինչից հետո էլ Իրանի հոգևոր առաջնորդը նման հայտարարությամբ է հանդես եկել.

«Սա Իրանի կողմից ամենաբարձր մակարդակով խիստ զգուշացում էր Թուրքիային, որ եթե էլի նման դեպքեր լինեն, ապա արդեն այլ մակարդակի խոսակցություններ կլինեն, եթե սա ասվում է Իրանի հոգևոր առաջնորդի կողմից, դա վերջնակետն է»,-ասաց Ահարոն Վարդանյանը:

Փորձագետի արձանագրմամբ՝ Իրանի գերագույն հոգևոր առաջնորդի ասածում նորությունը «հայ-իրանական սահմանի հազարամյակների պատմությունն է», քանի որ նախկինում նման շեշտադրում չի արվել: Ըստ փորձագետի՝սա հետաքրքիր ուղերձ է և հստակ ցույց է տալիս, որ հայ-իրանական սահմանը մի քանի հազար տարվա պատմություն ունի, մինչդեռ այն պետությունները, որոնք ուզում են այդ սահմանը ընդհատել, չունեն երկարամյա պատմություն:

Իրանագետն ընդգծում է՝Իրանը նաև հստակ ուղերձ տվեց, որ թույլ չի տա «Զանգեզուրի միջանցքի» ծրագրի իրականացումը, ինչի մասին հաճախ խոսում են Ադրբեջանը և Թուրքիան.

«Ոչ թե նրա համար, որ Իրանում Հայաստանին շատ են սիրում, այլ պարզապես Իրանի և մեր շահերն այս դեպքում համընկնում են, սա նշանակում է, որ Իրանի պետական շահին դեմ է «Զանգեզուրի միջանցքը», Իրանն ամեն ինչ անում է և անելու է, որ նման ծրագիր կյանքի չկոչվի»,-ասաց նա:

Հարցին՝ հնարավո՞ր է Իրանի հոգևոր առաջնորդի այս հայտարարությունից հետո իրանա-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակը լարվի, փորձագետն ասաց.

«Դա կախված է նրանից, թե այս հայտարարություն ինչպե՞ս կմեկնաբանեն կամ ինչ արձագանք կտան Թուրքիան և Ադրբեջանը»,-ասաց նա:ա

Հայաստանի անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն ընդգծում է, որ Արցախի Հանրապետությունում Հայաստանից զորակոչված ժամկետային զինծառայողներ չեն լինի, սակայն հավելում է, որ Լեռնային Ղարաբաղում զորակոչիկները կշարունակեն զորակոչվել պաշտպանության բանակում ծառայելու:

Արմեն Գրիգորյանն այս մասին ասել է «Արմենպրես»-ին տված հարցազրույցում, որը ներկայացնում ենք ստորև.

-Պարոն Գրիգորյան, վերջին շրջանում առավել հաճախ են դարձել քննադատություններն առ այն, թե Հայաստանի Հանրապետությունը Լեռնային Ղարաբաղից հանում է զորքերը, այդպիսով ԼՂ-ն թողնելով անպաշտպան: Ինչպե՞ս եք արձագանքում այս քննադատություններին:

-Պատերազմի ընթացքում ՀՀ ԶՈւ մի շարք ստորաբաժանումներ օգնության են հասել ԼՂ Պաշտպանության բանակին: Հրադադարի հաստատումից եւ ԼՂ-ում Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ կոնտինգենտի տեղակայումից հետո ՀՀ ԶՈւ ստորաբաժանումների դուրսբերումը ԼՂ-ից տրամաբանական է:

-Բայց դա չի նշանակո՞ւմ Լեռնային Ղարաբաղն իրոք անպաշտպան թողնել:

-Ոչ, որովհետեւ նախկինում էլ ԼՂ անվտանգության ապահովման գործառույթն իրականացրել է ԼՂ Պաշտպանության բանակը: Եվ այս առումով որեւէ բան չի փոխվում: Չնայած՝ պետք է մի բան արձանագրել, որ Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ ուժերի տեղակայումը պիտի անվտանգության երաշխիք լինի:

-Բայց Փառուխի դեպքերը ցույց տվեցին, որ այդպես չէ…

-Փառուխի դեպքերը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության եւ կիրառելի միջազգային իրավունքի կոպիտ խախտում են: Ադրբեջանի ԶՈւ ստորաբաժանումները ներխուժեցին Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ ուժերի պատասխանատվության գոտի: Ռուսաստանի Դաշնությունը մեզ հավաստիացրել է, որ ներխուժած ադրբեջանական ուժերը պետք է դուրս գան այնտեղից, եւ մենք հույս ունենք, որ ՌԴ խաղաղապահ ուժերը կապահովեն ապօրինի ներխուժած ադրբեջանական ստորաբաժանումների դուրսբերումը Լեռնային Ղարաբաղում ՌԴ խաղաղապահ ուժերի պատասխանատվության գոտուց: ՌԴ խաղաղապահ ուժերի առկայությունն ինքնին վկայում է ԼՂ բնակչության համար իրական գոյաբանական վտանգի առկայության հանգամանքի ընդունում ՌԴ կողմից, և խաղաղապահ ուժերն առանցքային նշանակություն ունեն ԼՂ հայության անվտանգության երաշխավորման գործում։

-Բայց ճշգրիտ լինելու համար. ԼՂ-ում Հայաստանի Զինված ուժերի ժամկետային զինծառայողները փոխարինվում են պայմանագրայիններո՞վ, թե ՀՀ ԶՈւ ստորաբաժանումները դուրս են գալիս ԼՂ-ից:

-Ճշգրիտ լինելու համար արձանագրենք: Պատերազմի բերումով ՀՀ ԶՈւ մի շարք ստորաբաժանումներ ՊԲ-ին օգնելու նպատակով մուտք են գործել ԼՂ: Հրադադարի հաստատումից հետո նրանք վերադառնում են Հայաստանի Հանրապետություն: Այս գործընթացը մոտ է ավարտին եւ սեպտեմբերին կավարտվի: Ինչ վերաբերում է Պաշտպանության բանակին, այն Լեռնային Ղարաբաղում է եղել եւ շարունակում է այնտեղ մնալ:

-Այսինքն՝ հայաստանյան ժամկետային զինծառայողներ սեպտեմբերից հետո չե՞ն լինելու ԼՂ-ում:

-Ոչ: Բայց ԼՂ իշխանություններից մեր ստացած տեղեկությունների համաձայն՝ Լեռնային Ղարաբաղի զորակոչիկները, ինչպես նախկինում, զորակոչվելու են ՊԲ-ում ծառայելու:

-Իսկ պայմանագրայիննե՞ր:

-ԼՂ իշխանություններից մեր ստացած տեղեկությունների համաձայն` ինչպես նախկինում, այնպես էլ հիմա ՊԲ-ում կծառայեն նաեւ պայմանագրայիններ:

-Նաեւ Հայաստանի՞ց:

-Հայաստանից ԼՂ Պաշտպանության բանակ պայմանագրայիններ չեն զորակոչվում: Ըստ անհրաժեշտության՝ ԼՂ-ն տեղում է կազմակերպում պայմանագրային զինծառայողների ներգրավում:

Կարգադրիչներն արգելել են պլաստիկե շշերով ջուր տեղափոխել դատարան։ Այդ մասին հայտնում է փաստաբան Ռուբեն Մելիքյանը՝ ընդգծելով, որ «այդ ապուշ պահանջը պետք է չեղարկվի ու շատ արագ»։

«Այսօր դատական նիստի էի Կենտրոնի դատարանում՝ դատավոր Մնացական Մարտիրոսյանի մոտ։ Հայտնի պատճառով շատ էմոցիոնալ վիճակում էի (iWatch-ս ցույց էր տալիս րոպեում սրտի 125 հարված՝ ոչ ակտիվ վիճակում), ուստի դահլիճում գտնվող ընկերոջս խնդրեցի ջուր բերել։

Մոտ կես ժամ ուշացավ։ Պարզվեց՝ կարգադրիչներն արգելել են պլաստիկե շշով ջուր բարձրացնել «անվտանգության նկատառումով», ընկերս էլ ստիպված էր ընկնել ու մեկանգամյա օգտագործման բաժակներ գտնել…

Կարծում եմ՝ հատկապես ամառը «անվտանգության նկատառումներով» պլաստիկե շշով ջուր դատարան անցկացնելու արգելքը առնվազն անմարդկային է ու հակաիրավական։ Այդ ապուշ պահանջը պետք է չեղարկվի ու շատ արագ։

Կոչ եմ անում փաստաբան գործընկերներիս մոտակա մի քանի օրը դատարան գնալիս տանել պլաստիկե շշերով ջուր և մեր «հին ձևերով» ապահովել, որ այդ ապուշ արգելքը ի չիք լինի»,- նշվում է փաստաբանի ֆեյսբուքյան գրառման մեջ։

Ֆրանսիայի հայկական ընկերության (CCAF) համակարգող խորհրդի նախագահ, ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ Մուրադ Փափազյանի մուտքը Հայաստան արգելվելու մասին տեղեկացանք օրերս։  «Երեւան հասա երեկ եւ իմացա, որ Հայաստան մուտքս արգելված է։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրամանով Հայաստանի մեջ կհամարվեմ անբաղձալի տարր: Ոստիկանությունն առաջնորդեց զիս դեպի վերադարձի օդանավ, երբ մինչ նոր հասած էի արդեն Երեւան, ուր մուտքին զիս կասեցուցին եւ անցագիրս գրաւեցին։ Ես գիտեի, որ իմ մուտքն Ադրբեջան ու Թուրքիա արգելված է, իսկ հիմա իմացա նաև, որ իմ մուտքը  արգելված է անգամ Փաշինյանի Հայաստանում »,- ֆեյսբուքյան իր էջում գրել էր Փափազյանը։

Տեղեկացանք, որ Փափազյանը մինչ օրս պատասխան չի ստացել, թե ինչու է իր մուտքն արգելվել հայրենիք։ ԱԳՆ-ից լրատվամիջոցների հարցումներին ի պատասխան հերքում են իրենց առնչությունը Փափազյանի մուտքը ՀՀ արգելելու հետ՝  բացառելով նրա՝ «անցանկալի անձ» հայտարարվելը։ ԱԳՆ-ից պարզաբանել են, որ, մասնավորապես, ընդունող պետության ԱԳՆ-ների կողմից persona non grata է հայտարարվում ուղարկող պետության դիվանագետը։ Ոստիկանությունից էլ պնդում են, թե իրենք Փափազյանի մասով որևէ գործողություն չեն իրականացրել։

«Պետք է արձանագրել այն աննախադեպ իրողությունը, որը փաստացի մենք ունեցանք։ Հային արգելում են Հայաստան մտնել ու միանշանակ արգելում ենք հենց քաղաքական դրդապատճառներից ելնելով։ Սա մանրախնդրություն է, սա ոչ թե ավելի շատ գործող իշխանությունների շահերից բխող գործողություն է, այլ պարզապես նենգություն։ Հայ մարդուն հստակ արգելել են հայրենիք մտնել քինախնդրությունից դրդված։ Իսկ թե ինչու հենց Մուրադ Փափազյանը ընտրվեց, ասեմ։ Մուրադ Փափազյանը հեղինակություն է վայելում ոչ միայն Հայաստանում, այլ Եվրոպայում։ Ցանկացած վայրում Մուրադյանի գործունեության առանցքում Հայաստանի շահն է։ Բազմաթիվ են փաստերը, երբ հենց Մուրադ Փափազյանի գործադրած ջանքերի արդյունքում ունեցել ենք ձեռքբերումներ»,- «Հրապարակի» դիտարկումներին ի պատասխան ասաց «Հայաստան» խմբակցության դաշնակցական պատգամավոր Թադևոս Ավետիսյանը։

«Մուրադ Փափազյանի գործունեության մասին խոսելիս՝ մենք չենք խոսում օրերի կամ ամիսների աշխատանքների մասին, տվյալ պարագայում խոսքը տասնամյակների մասին է։ Փափազյանին անցանկալի անձ համարելով ու թույլ չտալով, որ նա մտնի իր սեփական հայրենիք, այս մարդիկ, կարծում եմ, ծառայություն են մատուցում նաև այն պետություններին, որոնց առջև իրենք չոքել են։ Պարտադրված, թե չպարտադրված, այս դեպքում արդեն այդքան էլ կարևոր չէ։ Սա շատ ակնհայտ իրողություն է, որովհետև աշխարհում անցանկալի անձ Փափազյանին միայն հենց Թուրքիան ու Ադրբեջանն են ճանաչում։ Մինչև այսօր որևէ տրամաբանական ձևակերպում այդպես էլ չի եղել, թե ինչու են այդպես վարվել Մուրադ Փափազյանի հետ։ Չնայած դե հո չե՞ն ասի, որ դեպքը տեղի է ունեցել իրենց եղբայրական Թուրքիայի ու Ադրբեջանի պահանջով։ Թեպետ գիտե՞ք, եթե այսպես շարունակվի, այս մարդիկ մի օր դա էլ կասեն։ Թե իրականում Թուրքիային ու Ադրբեջանին հաճոյանալու համար են արել, թե պարտադրված են արդել, նորից եմ ասում, այլ հարց է։ Սակայն ակնհայտ է ու փաստ, որ հայ մարդուն ու ոչ սովորական հայ մարդուն, արգելել են մտնել իր երկիր»,- հավելեց Ավետիսյանը։

Մուրադ Փափազյանի ու Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի մասնակցությամբ համացանցում բազմաթիվ լուսանկարներ ու հրապարակումներ կան՝ տարբեր միջոցառումներից։ Ավետիսյանից հետաքրքրվեցինք՝ այս առումով  գոնե ՀՀ իշխանությունները գուցե չպե՞տք է կաշկանդվածություն ունեին։

«Տեսեք, ձեր ձևակերպման մեջ իրոք տրամաբանություն կա։ Հարցը շատ տրամաբանական ու ճիշտ հարց է, սակայն ես զարմանում եմ, որ ո՞նց կարելի է տրամաբանության գործադրմամբ փորձել հասկանալ այսօրվա իշխանությունների գործողություններն ու վարքագիծը»,- արձագանքեց պատգամավորը։

Աղբյուրը՝  hraparak.am

Դատարանների կողմից կայացված՝ կրկնահանցագործին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատ արձակելու չհիմնավորված որոշման, դրա դեմ դատախազության առարկությունների, վերադաս դատարաններ ներկայացրած բողոքների մերժման հետևանքով ազատ արձակվելուց հետո անձը կատարել է նոր, այդ թվում նաև` առանձնապես ծանր հանցագործություններ:    

Մասնավորապես, 2017թ. հունիսի 28-ին ՌԴ քրեական օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «գ» կետով դատապարտված Է. Եդիգարյանը Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի 2019թ. հոկտեմբերի 4-ի դատավճռով Հայաստանում կատարված այլ հանցագործության համար դատապարտվել էր ՀՀ քրեական նախկին օրենսգրքի 34-177-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1.1 կետով նախատեսված հանցագործություն կատարելու համար: Նրա նկատմամբ պատիժ էր նշանակվել ազատազրկում 4 տարի ժամկետով:

ՀՀ ԱՆ քրեակատարողական և պրոբացիայի ծառայությունների բացասական զեկույցների հիման վրա, ՀՀ ԱՆ «Արմավիր» ՔԿՀ պետը 2021թ. ապրիլի 16-ին որոշում է կայացրել դատապարտյալ Է. Եդիգարյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու կամ պատժի չկրած մասն ավելի մեղմ պատժատեսակով փոխարինելու հարցը դատարան չներկայացնել։ Այս որոշումը դատապարտյալը բողոքարկել է դատարան, բողոքի դատաքննության ժամանակ դատախազն առարկել է դատապարտյալին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատման դեմ:

Չնայած վերոնշյալ հանգամանքներին՝ Արմավիրի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի` 2021թ. դեկտեմբերի 7-ի որոշմամբ Է. Եդիգարյանի բողոքը բավարարվել է, և նա պայմանական վաղաժամկետ ազատվել է պատժի մնացած մասը՝ 1 տարի 3 ամիս 9 օրը, կրելուց:

Առաջին ատյանի դատարանն արձանագրել է, որ «հաշվի առնելով Է. Եդիգարյանի կողմից պատիժը կրելու ընթացքում դրսևորած վարքագիծը և դրա վերաբերյալ կազմված զեկույցները՝ կրած պատիժը բավարար է դատապարտյալի ուղղվելու համար և նա ազատազրկման ձևով նշանակված  պատժի մնացած մասը կրելու կարիք չունի»:

Դատարանի այս որոշման դեմ դատախազությունը ներկայացրել է վերաքննիչ, ապա նաև վճռաբեկ բողոքներ, որոնք, սակայն ՀՀ վերաքննիչ և Վճռաբեկ դատարանների կողմից մերժվել են: Արդյունքում, Է. Եդիգարյանն ազատ է արձակվել:

Դրանից հետո վերջինս, գտնվելով վերահսկողության ներքո, Արարատի մարզային վարչության Արտաշատի բաժնում հարուցված քրեական գործով 2022թ. ապրիլի 15-ին ՀՀ քրեական նախկին օրենսգրքի 138-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 139-րդ հոդվածի 1-ին մասով ներգրավվել է որպես մեղադրյալ:

Ավելի ուշ՝ պարզվել է նաև, որ նա, կրկին վերահսկողության ընթացքում՝ կատարել է նաև այլ, առանձնապես ծանր հանցագործություն: Մասնավորապես, 2022թ. ապրիլի 15-ին ժամը 19-ի սահմաններում, Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Նախիջևանիկ գյուղում կենցաղային հարցի շուրջ առաջացած վիճաբանության ժամանակ, ապօրինաբար երկու կամ ավելի անձանց կյանքից զրկելու ուղղակի դիտավորությամբ, ձեռքերով և փայտերով հարվածներ է հասցրել երկու անձի, ինչի արդյունքում վերջիններս տեղում մահացել են:

Եդիգարյանը ձերբակալվել է և ԱՀ քննչական կոմիտեում դեպքի առթիվ քննվող քրեական գործի շրջանակում նրան մեղադրանք է առաջադրվել ԼՂՀ քրեական օրենսգրքի 103-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով: