Ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման անհրաժեշտ և առանցքային բաղադրիչներից է բանակցային լիարժեք ձևաչափը և այդ շրջանակներում ընթացող քննարկումներն ու հանդիպումները։

Այդ համատեքստում կարևոր ենք համարում ընդգծել, որ Արցախի Հանրապետության համար անընդունելի են Ադրբեջանի փորձերը չեղարկել Արցախի՝ որպես հակամարտության կողմի կարգավիճակը, իսկ բանակցությունները ներկայացնել որպես «խոսակցություն Ղարաբաղում ապրող հայերի հետ» և Ադրբեջանի ներքին քաղաքականության շրջանակներում ընկած գործընթաց։

Արցախի ժողովուրդը մի քանի անգամ արտահայտել է իր դիրքորոշումը սեփական ապագայի վերաբերյալ, որը վերահաստատվել է ս․ թ․ հոկտեմբերի 30-ին Ստեփանակերտում տեղի ունեցած բազմահազարանոց հանրահավաքով։

Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը բազմիցս ընդգծել է բանակցություններին Արցախի լիիրավ մասնակցության անհրաժեշտությունը և ԵԱՀԿ ՄԽ ձևաչափի՝ որպես ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման համար լավագույն հարթակի պահպանման կարևորությունը։ Մեր տվյալ դիրքորոշումը մնում է անփոփոխ:

Միևնույն ժամանակ Արցախի Հանրապետությունը չի հրաժարվում պաշտոնական Բաքվի հետ երկկողմ հարաբերություններին և հակամարտության կարգավորմանն առնչվող հարցերի քննարկումից։ Սակայն հարկ ենք համարում շեշտել, որ ցանկացած քննարկում ընդունելի կլինի միայն այն դեպքում, եթե ընթանա միջազգայնորեն համաձայնեցված ձևաչափով և կողմերի իրավահավասարության սկզբունքի պահպանմամբ։

«Եթե խոսքը գնում է զրահատեխնիկայի խափանումների մասին, ապա այստեղ Ջալալ Հարությունյանը մեղավորություն չի ունեցել, քանի որ զրահատեխնիկայի պիտանելիությունն լրացուցիչ ստուգման ենթարկելու պարտականութուն չի ունեցել»,-ասուլիսում հայտարարեց Արցախի պաշտպանության նախկին նախարար Ջալալ Հարությունյանի փաստաբան Արսեն Սարդարյանը:

Նրա խոսքով՝ եղել է փաստաթղթավորված հաստատում, որ հոկտեմբերի 7-ի հակահարձակմանը զրահատեխնիկան 99%-ով պատրաստ է եղել և կասկածի տեղիք չի տվել դրանց անսարքությունը:

Արսեն Սարդարյանը հայտատարեց որ ճիշտ են եղել նաև հետախուզական տվյալները, որ հակառակորդն այդ հատվածում թույլ է եղել և չի սպասել հարձակման:

Պատասխանելով լրագրողի հարցին՝ փաստաբանն ասաց, որ Հարությունյանին առաջադրված մեղադրանքում չկա 44-օրյա պատերազմում հարավային ուղղությամբ պաշտպանական դիրքերը ճեղքվելու պատճառների մասին կետ:

«Հիմա հակառակորդի ուժե՞րն են գերբնական ուժեղ եղել պաշտապանական այդ գծում ունեցած մեր ուժերից, թե՞ այնտեղ մեր ունեցած որոշ օղակներ պաշտպանությունը չեն կազմակերպել, այսօր ես այդ հարցին չեմ կարող պատասխանել, քանի որ այն չեմ ուսումնասիրել, բայց ձեր մոտեցումը ցույց է տալիս, որ մեր հասարակությունը սիրում է գտնել մեղավորին: Մենք էլ մեր ամենափայլուն անձանց, որնք իրենց կյանքն ու առողջությունը նվիրել են հզոր բանակ ունենալու գործին, փորձում ենք գտնել ինչ-որ կետ և դրա վրա կառուցել հակակրանք նրանց հանդեպ, սա ճիշտ չէ»,-ասաց փաստաբանը և հավելեց. «Մեր դժբախտությունն է դառնում, երբ որ մենք ազգովի սկսում ենք մի պահ բոլորին հերոսացնել, հետո պարտվելու դեպքում ասել՝ բոլորդ թույլ եք, անպիտան: Իրականում սա հակասություն է: Եթե 1-ը 5-ին հարաբերակցություն է եղել, ապա ինչպե՞ս պետք է պահեին այդ գիծը, ռազմական այդ ինչ հնարքներով»:

Արսեն Սարդարյանը տեղեկացրեց, որ Հարությունյանին առաջադրված մեղադրանքի մեջ գրված է, որ հակահարձակման ժամանակ հաշվի չի առնվել, որ հակաօդային պաշտպանության համակարգերը բավարար չեն եղել:

«Բայց այստեղ պետք է նշեմ, որ հոկտեմբերի 7-ի դրությամբ մենք դեռևս ունեցել ենք բավական քանակի հակաօդային հարձակման տեխնիկա, որն ուղեկցել է հակահարձակման գործողությունները, այդ օրը հակառակորդի 15 ԱԹՍ է խոցվել և այն արդեն ապացուցում է, որ այդ գործողությանը մենք ունեցել ենք ներգրաված բավականին չափով սպառազինություն»,-հայտնեց Սարդարյանը:

Մեջբերելով մեղադրանքի այն դրույթն, ըստ որի՝ հակահարձակման ժամանակ չի օգտագործվել գիշերային պայմանները՝ փաստաբանն ասաց, որ այն հնարավոր չէր, քանի որ մեր տեխնիկան հագեցված չի եղել համապատասխան գիշերային սարքավորումներով:

«Գիշերն այդ տեխնիկան հանելը, լույսերը միացնելը, կդառնանար հարմար թիրախ և այն ռազմական առումով անթուլատրելի է»,-ասաց փաստաբանը և հավելեց, որ հիմնավոր չէ նաև մյուս մեղադրանքը, թե հարձակման ժամանակ չի ապահովվել երկու թևերի համագործակցությունը:

Նրա խոսքով՝ ԳՇ հաշվարկի հիման վրա ճիշտ ժամանակին թևերը սկսել են հարձակումը, իսկ մարտերի ընթացքում աջ թևն առաջ չի գնացել:

«Աջ թևը հրաժարվել է առաջ գնալ, սա կատարվել է այն ժամանակ, երբ ձախ թևում մենք արդեն հասած ենք եղել Ջրական-Հորադիզ մայրուղուն, որի պահելը եղել է շատ կարևոր: Եթե մենք կարողանայինք ամրանալ այնտեղ և հակառակորդին թիկունքից կտրեինք, ապա օպերացիան կհամարվեր ամբողջությամբ նպատակին հասած»,-հայտարարեց Արսեն Սարդարյանը:

Փաստաբանը տեղեկացրեց, որ Ջալալ Հարությունյանին առաջադրված մեղադրանքը բաղկացած է երկու դրվագից, որից մեկը հենց 2020 թվականի հոկտեմբերի 7-ին կատարված հակահարձակման օպերացիային է, երկրորդը՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 12-ին հերտանային դիվիզիոններից մեկում տեղի ունեցած հակառակորդի հարձակման հետևանքով կորուստներին։

Արցախի Հանրապետության դատախազությունը հայտարարություն է տարածել, որը ներկայացնում ենք ստորև․

«Վերջին օրերին արցախա-ադրբեջանական շփման գծի ողջ երկայնքով Ադրբեջանը ակտիվորեն գործադրում է բոլոր ջանքերը՝ խաղաղ բնակչությանը ահաբեկելու, մարդկանց կյանքի «բնականոն» ընթացքը խաթարելու նպատակով: Հրաձգային տարբեր զինատեսակներից թիրախային կրակոցներ են արձակվում շփման գծին հարակից գյուղատնտեսական նշանակության հողերում գյուղատնտեսական աշխատանքներ կատարող անձանց ուղղությամբ, վնասում են գյուղտեխնիկան, հարկադրում դադարեցնել հողի մշակման կամ բերքահավաքի հետ կապված աշխատանքները: Արձանագրվել են նաև դեպքեր, երբ զինված ադրբեջանցի զինվորականները մոտեցել են այգում աշխատող Արցախի քաղաքացիներին և զենքի գործադրման սպառնալիքով պահանջել դադարեցնել աշխատանքներն ու լքել այն:

Այսօր ադրբեջանական կողմը կրկին հրաձգային տարբեր զինատեսակներից կրակ է բացել այս անգամ Մարտունու շրջանի Հացի գյուղի վարչական տարածքում գյուղատնտեսական աշխատանքներ կատարող անձանց ուղղությամբ, վնասել տրակտորը, իսկ Թաղավարդի հատվածում միացվել է կրոնական ու ծիսական բնույթի բարձր երաժշտություն: Թվարկված բոլոր հանցավոր դեպքերն արձանագրվում և փաստագրվում են Արցախի Հանրապետության իրավապահ մարմինների կողմից՝ քրեական դատավարության օրենսդրությամբ սահմանված ընթացակարգով:

Արցախի Հանրապետության դատախազության կողմից նշված դեպքերի մասին անմիջապես հաղորդվում է Արցախում խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող զորակազմի դատախազին, յուրաքանչյուր դեպքում կոչ է արվում ադրբեջանական կողմին հավատարիմ մնալ Ռուսաստանի Դաշնության, Հայաստանի ու Ադրբեջանի Հանրապետությունների գլխավոր դատախազների միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությանը և պատշաճ քննություն իրականացնել՝ նման արարք կատարած անձանց պատասխանատվության ենթարկելու համար, սակայն այդ հորդորները մշտապես մնում են անարձագանք:

Արցախի Հանրապետության քաղաքացիների նկատմամբ կատարվող հանցավոր ոտնձգությունները ադրբեջանական իշխանությունների կողմից կազմակերպված լինելը հերքելու համար Ադրբեջանը առնվազն պետք է քրեական պատասխանատվության ենթարկի նման արարքներ կատարած անձանց, սակայն այս ուղղությամբ ոչ միայն որևէ քայլ չի ձեռնարկվում, այլև բացահայտ ու դիտավորյալ անգործությամբ խրախուսվում են հայատյացությունն ու դրա արտահայտման դրսևորումները»:

Հայկական դրամի նկատմամբ դոլարի ցածր փոխարժեքի պահպանման դեպքում մենք կարող ենք տեսնել ներկրվող մեքենաների գների որոշակի նվազում, եթե արտադրությունում եւ լոգիստիկայում ոչինչ չփոխվի։ Նոյեմբերի 18-ին լրագրողների հետ հանդիպմանն այս մասին ասաց Հայաստանի ավտոարտադրողների պաշտոնական ներկայացուցիչնների ասոցիացիայի նախագահ Արտյոմ Պետրոսյանը։

Նա նշեց, որ միջազգային շուկաներում առկա միտումը ցույց է տալիս առաջնային շուկայում գների աճը, երկրոդային շուկայում գներն ավելի են բարձրացել։

Մեքենաների արտադրության թանկացումը սկսվել է համաճարակից հետո։ Ավտոմեքենաների արտադրությունը կրճատվել է մոտ 1,5-2 միլիոնով՝ 2019-2020 թվականների ցուցանիշների համեմատ։ Դրան գումարվել են նաեւ Ուկրաինայում իրադարձությունները։

«Հետեւաբար այժմ հնաարվոր չէ ճշգրիտ կանխատեսել գների դինամիկան», – ասաց փորձագետը։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ընդունելով Արևելյան գործընկերության հարցերով ԵՄ հատուկ բանագնաց Դիրկ Շյուբելի գլխավորած պատվիրակությանը, անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին՝ հայտարարելով, որ «եթե Երևանը խաղաղություն է ցանկանում, ապա պետք է հրաժարվի «շատ վտանգավոր հռետորաբանությունից» (չակերտները՝ Tert.am)»:

«Մենք առաջարկել ենք հինգ սկզբունքից բաղկացած խաղաղություն և իր տեսակով շրջանակ: Մենք էինք, որ առաջարկեցինք սահմանազատման հանձնաժողով ստեղծել։ Հենց մենք փորձեցինք որոշել հարաբերությունների կարգավորման հիմքերը։ Այս գործընթացի սկզբնական փուլում Հայաստանը շատ է տատանվել։ Հիմա խոսում են խաղաղության մասին, բայց մենք չենք հասկանում, թե ինչ է նշանակում խաղաղություն ըստ իրենց հայեցակարգի», — ասել է Ալիևը։

Նրա խոսքով՝ Բաքուն այս հարցում շատ հստակ դիրքորոշում ունի:

«Մենք պետք է ունենանք երկու ճանապարհ՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթաց, այդ թվում՝ «Ադրբեջանում՝ Ղարաբաղում» (չակերտները՝ Tert.am), հայկական փոքրամասնության իրավունքների և անվտանգության հետ կապված հարցեր։ Երեկ ես հեռախոսազրույց եմ ունեցել պետքարտուղար Բլինկենի հետ։ Այդ մասին էլ ենք խոսել։ Մենք հստակ հասկանում ենք, որ երկու ճանապարհ պետք է լինի, դրանք չպետք է խառնվեն։ Սակայն Հայաստանի հայտարարությունները խիստ հակասական են։ Ասում են՝ ճանաչում են մեր տարածքն ու ինքնիշխանությունը։ Ոչ միայն ասում են, այլ ստորագրում են Պրահայում և Սոչիում։ Սա նշանակում է մեր ամբողջ տարածքի ինքնիշխանությունը։ Մենք բոլորս հասկանում ենք, թե ինչ է ինքնիշխանությունը։ Միաժամանակ ցանկանում են հաշտության պայմանագրում ներառել «Ադրբեջանում հայկական փոքրամասնությանը» (չակերտները՝ Tert.am) վերաբերող հարցեր։ Դա տեղի չի ունենա։ Դա անհնար է: Մենք սրան չենք համաձայնի։ Ուստի մեզ անհրաժեշտ է Հայաստանի իշխանության բացարձակ հստակ դիրքորոշումը սեփական օրակարգի վերաբերյալ: Վերջերս ասացի, որ եթե իրենք խաղաղություն են ուզում, ուրեմն մենք էլ ենք խաղաղության կողմնակից։ Եթե նրանք խաղաղություն չեն ուզում, ապա դա իրենց ընտրությունն է։ Այսօր խաղաղության մասին նրանց խոսակցությունները համարում եմ մի տեսակ մանիպուլյացիա։ Որովհետև եթե նրանք իսկապես խաղաղություն ցանկանային, ապա մեր առաջարկին կարձագանքեին»,- ասել է Ալիևը։

Հիշեցնենք, որ երեկ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ԱԺ-ում հայտարարել է, որ Հայաստանն առաջարկել է խաղաղության շրջանակային պայմանագիր ստորագրել:

«Ռուսական դիրքորոշումն ընդունելն է պատճառը, որ մենք առաջ ենք քաշում ոչ թե կարգավիճակի, այլ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի անվտանգության և իրավունքների ապահովման հարցը։ Ինչպես 2018–ին, հիմա էլ մենք կարծում ենք, որ խոսակցության թիվ մեկ մասնակիցը պետք է լինի Լեռնային Ղարաբաղը։  Եվ մենք հույս ունենք, և կարծես թե, միջազգային հանրության շրջանում էլ այդ ըմբռնումը կա, որ միջազգայնորեն տեսանելի խոսակցություն պետք է տեղի ունենա ԼՂ ու Ադրբեջանի ներկայացուցիչների միջև, որը պետք է լինի ԼՂ հայերի իրավունքների ու անվտանգության մասին։ Այն, որ մենք համաձայն ենք Հայաստան–Ադրբեջան հարաբերությունների հարցը տարանջատել ԼՂ հայերի խնդիրների հասցեգրումից, դա չի նշանակում, որ մենք համաձայն ենք ԼՂ հայության անվտանգության ու իրավունքների հարցը օրակարգից հանելուն»,-ասել է Փաշինյանը։

Նա նշել է, որ ՀՀ-ն պատրաստ է փոխադարձաբար տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության ճանաչման հենքի վրա կնքել պայմանագիր․ «Պատրաստ եք շրջանակային պայմանագիր կնքել Ադրբեջանի հետ խաղաղության վերաբերյալ»։

Գործադիրը հաստատել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ից Հայաստանի Հանրապետության տարածքի նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված լայնածավալ ագրեսիայի հետևանքով վիրավորում (վնասվածք) ստացած կամ հոգեկան առողջության խնդիր ձեռք բերած զինծառայողների սոցիալական աջակցության միջոցառումը և տրամադրման կարգը:

Սոցիալական աջակցություն նախատեսվում է տրամադրել առաջին կամ երկրորդ խմբի հաշմանդամություն չունեցող զինծառայողներին: Ըստ այդմ, զինծառայողներին կդրամադրվի սոցիալական աջակցություն՝ 500 000 դրամի չափով:

ՌԴ վարչապետ Միխայիլ Միշուստինը հինգշաբթի օրը ելույթ ունենալով ռուս-ադրբեջանական XI միջտարածաշրջանային ֆորումի լիագումար նիստում հայտնել է, որ  Մոսկվայի եւ Բաքվի համագործակցությունը վերջին շրջանում իսկապես ռազմավարական եւ դաշնակցային բնույթ է ստացել, փոխանցում է «ՌԻԱ Նովոստի» լրատվական գործակալությունը։

«Վերջին տարիներին բարեկամության եւ գործընկերության կապերն էլ ավելի են ամրապնդվել։ Համագործակցությունն իսկապես ռազմավարական եւ դաշնակցային բնույթ է ստացել»,- ասել է նա։

Նրա կարծիքով, մեծ ներուժ կա երկու պետությունների միջեւ հումանիտար համագործակցության զարգացման համար։

«Ես ձեզ կոչ եմ անում ավելի ակտիվ օգտագործել այդ ներուժը», — հավելել է Միշուստինը:

Նրա կարծիքով, կարեւորագույն խնդիրներից մեկը ընդհանուր լեզվական տարածության պահպանումն ու այն նոր ժամանակակից պայմաններին հարմարեցնելն է. «Այժմ Ադրբեջանում կա մոտ 340 ռուսալեզու դպրոց։ Շատ երիտասարդներ ձգտում են բարձրագույն կրթություն ստանալ ռուսերենով, եւ մենք դրա համար անհրաժեշտ հնարավորություններ ենք ստեղծում»։

«Հումանիտար ամուր կապերը հուսալի հիմք են ստեղծում մեր երկրների քաղաքացիների միջեւ անմիջական շփումների ընդլայնման համար եւ մեծ նշանակություն ունեն բարիդրացիական հարաբերությունների ամրապնդման համար»,- վստահ է Միշուստինը։

Նա հույս ունի, որ ներկայիս ֆորումը փոխգործակցությունը կբերի էլ ավելի բարձր մակարդակի: ՌԴ նախարարների կաբինետի ղեկավարը վստահեցրել է, որ կառավարությունը պատրաստ է քննարկել եւ հաշվի առնել ֆորումի մասնակիցների առաջարկները. «Տարածաշրջանային կապերի աշխարհագրության ընդլայնումը եւ հաստատված շփումների ամրապնդումը կնպաստեն մեր երկրների տնտեսությունների զարգացմանը, ինչպես նաեւ Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի քաղաքացիների կյանքի որակի բարելավմանը»։

MediaHub-ի տեղեկություններով՝ Պեմզաշենում դաժան սպանության գործով անցնող եւ իր մեղավորությունը չընդունող Արկադի Բարսեղյանի վարած մեքենայում արյան հետքեր են հայտնաբերվել։ Այս պահին իրավապահ մարմինները սպասում են դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներին՝ հասկանալու համար, հետքերը համընկնում են ընտանիքի սպանված անդամների ԴՆԹ հետ, թե ոչ։

Պեմզաշենում մոր եւ նրա երկու անչափահաս երեխաների սպանության գործով 2 անձ է կալանավորվել։ Ենթադրյալ հանցագործներից մեկը՝ Վրույր Բարսեղյանը խոստովանական ցուցմունքում նշել է, որ իր հետ է եղել «Տիխ» մականունով Արկադի Բարսեղյանը, որը վերջինիս հորեղբոր որդին է։

Արկադի Բարսեղյանը չի ընդունում իր մեղավորությունը՝ նշելով, որ այդ օրը, այդ ժամին գտնվել է այլ վայրում։ MediaHub-ի տեղեկություններով՝ Զարինեին՝ երեխաների մորը, սուր կտրող ծակող գործիքով մահացու վնասվածքներ հասցնելուց հետո ենթադրյալ հանցագործները երեխաներից հետաքրքրվել են՝ ճանաչու՞մ են իրենց, դեմքով գիտե՞ն, որ իրենց տան տեղը հարցնեն՝ կիմանա՞ն, երեխաները պատասխանել են՝ այո, որից հետո Զարինեի սպանության հետքերը վերացնելու համար՝ սպանել են նաեւ երեխաներին։ Մենք ողբերգական սպանության օրը հայտնել էինք, որ Մելիքսեթյանների տան եւ՛ դուռը, եւ՛ պատուհանները վնասված չէին, ինչը վկայում էր այն մասին, որ տան վրա ավազակային հարձակում չէր եղել։

MediaHub-ի տեղեկություններով՝ հանցագործները տուն են մտել այն ժամանակ, երբ կեսգիշերին Զարինեն լվացք փռելիս է եղել։ Ըստ նախնական վարկածների՝ ընտանիքի սպանության մեջ կասկածվողները տուն են ներխուժել՝ գողության նպատակով։

Ի դեպ, մեզ հայտնի դարձավ, որ ենթադրյալ մարդասպաններից Վրույր Բարսեղյանը հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրներ ունի, այս հիմքով ազատվել է նաեւ պարտադիր զինվորական ծառայությունից։

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 9-ին Պեմզաշեն գյուղում դաժան սպանություն էր տեղի ունեցել. սեփական տանը գտել էին 31-ամյա բնակչուհու և վերջինիս 12-ամյա դստեր եւ 8-ամյա որդու մարմինները: Մահացածներն են մայրը՝ 31-ամյա Զարինեն, ու նրա երկու երեխաները՝ 12 տարեկան դուստրը և 8 տարեկան որդին։ Դաժան սպանության կասկածանքով նոյեմբերի 12-ին ձերբակալվել էր Շիրակի մարզի 32-ամյա բնակիչը, որը ոստիկանությունում տվել է ինքնախոստովանական ցուցմունք, հաջորդ օրը ձերբակալվել է նաեւ հանցանքը ենթադրաբար կատարած երկրորդ անձը՝ 41-ամյա տղամարդ։

ՀՀ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ Ստեփան Գալստյանը, որը գտնվում էր «Կենտրոն» քրեակատարողական հիմնարկում, տեղափոխվել է «Էրեբունի» բժշկական կենտրոն։

Aysor.am-ի հետ զրույցում Գալստյանի փաստաբան Անդրանիկ Մանուկյանն ասաց, որ Ստեփան Գալստյանը բժիշկների հսկողության տակ է։

«Ստացիոնար բուժում է ստանում։ Վիճակը խիստ անբավարար է», — նշեց նա։

Թե առողջական ինչ խնդիրներ ունի ԳՇ պետի նախկին տեղակալը՝ փաստաբանը հրաժարվեց մանրամասնել՝ նշելով, որ իր պաշտպանյալի համաձայնությունը չունի։

Անդրանիկ Մանուկյանը նշեց, որ Ստեփան Գալստյանի խափանման միջոցի փոփոխման հարցով պատրաստվում է դիմել դատարան։

Հիշեցնենք՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ նախագահությամբ դատավոր Կարեն Ֆարխոյանի, 2021 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ Ստեփան Գալստյանին կալանավորելու մասին որոշում էր կայացրել։

Գալստյանը կալանավորվել է ՀՀ ԶՈՒ-երի կարիքների համար ռազմամթերքի մատակարարման գործընթացում չարաշահումներ և առանձնապես խոշոր չափերով հափշտակություններ կատարելու դեպքերի առթիվ քննվող քրեական գործով։

Այս գործով, հիշեցնենք, անցնում են նաև ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը, զենքի մատակարարմամբ զբաղվող Դավիթ Գալստյանը՝ «Պատրոն Դավոն», ՀՀ ԶՈՒ ռազմական ավիացիայի նախկին պետ Ավետիք Մուրադյանը։

Իսկ նույն գործով անցնող ավիացիոն տեխնիկական ունեցվածքի ծառայության պետ Արտյոմ Համբարյանը 5 մլն գրավի դիմաց ազատ էր կարձակվել։

2022 թվական։ Նոյեմբերի 9։ Աշխատանքային հերթական օր։ Շիրակի մարզի Պեմզաշեն գյուղում բոլորն իրենց առօրյա աշխատանքով էին զբաղված, դպրոցում բնականոն դասապրոցես էր։ Հետո պարզվեց, որ դպրոցի լավագույն երկու աշակերտներ բացակա են, իսկ նրանց մայրը՝ Պեմզաշենի առողջության կենտրոնի աշխատակցուհի Զարինե Մելիքսեթյանը, աշխատանքի չէր եկել։ Հանգամանքներ, որոնք կասկածելի թվացին թե՜ աշխատավայրում, թե՜ դպրոցում։

«Զառա Մելիքսեթյանը, լինելով պարտաճանաչ աշխատող, թեկուզ 10 րոպե ուշացման դեպքում միշտ տեղեկացնում էր։ Ինձ համար շատ արտառոց թվաց։ Դրա համար 3-4 անգամ զանգեցի, չպատասխանեց, հետո հաշվապահի միջոցով զանգ տվեցի աղջկան։ Աղջիկը ևս չպատասխանեց, նորից զանգեցի, չպատասխանեց։ Բուժքրոջը կանչեցի, զանգեց իր ամենամոտ հարևանին»,-պատմում է Պեմզաշենի առողջության կենտրոնի տնօրեն Վարդուհի Խաչատրյանը։

«Երեխաներն առավոտյան չէին ներկայացել առաջին ժամին։ Մեզ մոտ, որպես կանոն, առավոտյան աշակերտների հաշվառումից հետո դասղեկները տեղյակ են պահում, որ այս դասարանում այսքան բացակա ունենք։ Ներկայացվեց նաև այդ երկու աշակերտների բացակայության մասին։ Անհանգստացած՝ փորձեցինք կապ հաստատել ծնողի հետ։ Զանգերը մնացին անպատասխան»,-ասում է Պեմզաշենի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Լյովա Նազարեթյանը։

«Ժամը 12-ի կողմերը հիվանդանոցից զանգեցին, ասացին գործի չի եկել Զարինեն։ Ես էլ գնացի տեսնեմ, թե որտեղ կլինի՝ տանը, հարևանի տանը կամ մեքենայով տեղ է գնացել։ Դուռը, պատուհանները խփեցի, չբացեցին: Մյուս դուռը ցելոֆանով փակած էր, ճղեցի, դուռը բացվավ, կահույքը հրեցի, ներս մտա։ Ներս մտնելուն պես տեսա, որ բոլորը մահացած էին…»,-պատմում է հարևանուհին՝ Ռուզաննա Ադամյանը։

Քանի որ տան դուռը կողպված էր, հարևանուհին ներս էր մտել ոչ թե հիմնական մուտքով, այլ մեկ այլ դռնով։ Դիակները հայտնաբերելուց հետո գյուղացիները «911» ծառայություն, շտապօգնություն և ոստիկանություն էին զանգել։

Ժամը 12․30-ի սահմաններում ոստիկանության Արթիկի բաժնի օպերատիվ խումբը Պեմզաշենի 1-ին փողոցի 10-րդ տանը հայտնաբերեց 31-ամյա Զարինե Մելիքսեթյանի և նրա երկու երեխաների՝ 12-ամյա Կարինեի և 8-ամյա Սարգսի դիակները։ Մարմինների վրա կային կտրած-ծակած վնասվածքներ, կապված էին մոր ձեռքերը, իսկ որդու ոտքերն ու ձեռքերը։

Առանձնակի դաժանությամբ կատարված և հասարակական մեծ հնչողություն ստացած հանցագործությունը բացահայտելու նպատակով ոստիկանության պետ, ոստիկանության գեներալ-մայոր Վահե Ղազարյանի հանձնարարականով Պեմզաշեն մեկնեցին նաև քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության տարբեր ստորաբաժանումների ծառայողներ՝ ՀՀ ոստիկանության պետի առաջին տեղակալ, ոստիկանության գեներալ-մայոր Արամ Հովհաննիսյանի գլխավորությամբ։ Դեպքի վայր էին ժամանել նաև ազգային անվտանգության ծառայության, դատախազության, քննչական կոմիտեի, ոստիկանության Շիրակի մարզային վարչության ու ենթակա բաժինների ծառայողներ և դատաբժշկական գիտագործնական կենտրոնի աշխատակիցներ։

«Հանցագործության բացահայտման նպատակով տեղում կազմվել են օպերատիվ խմբեր, որոնց միջոցով անց են կացվել օպերատիվ հարցումներ համայնքի բոլոր բնակիչների շրջանում։ Միաժամանակ մեր կողմից վերծանվել են դեպքի վայրի մոտակայքում առկա բոլոր տեսանկարահանող սարքերը»,-ասում է ոստիկանության Արթիկի բաժնի պետի օպերատիվ գծով տեղակալ Արտյոմ Մաթիլյանը։

Բացահայտման աշխատանքների ընթացքում քննարկվեցին տեղի ունեցածի մի շարք վարկածներ։ Համադրելով հավաքագրված փաստերը՝ ոստիկանները հանգեցին եզրակացության, որ հանցագործը կամ հանցագործները նույն գյուղից են։

«Շարունակելով ծավալուն օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումները՝ մեր կողմից վեր են հանվել նախկինում տարբեր հանցագործությունների համար դատապարտված, ինչպես նաև հոգեկան շեղումներ ունեցող անձանց տվյալները»,-ասում է Արտյոմ Մաթիլյանը։

Մինչ որոշ ԶԼՄ-ներ հայտնում էին՝ իբր տեղի է ունեցել դիվերսիա և հանցագործները այլ երկրից են, իրավապահների պրոֆեսիոնալ գործողությունների արդյունքում արդեն կար կասկածվողների շրջանակ։ Ի դեպ, բացահայտման շուրջօրյա աշխատանքներում ոստիկանության հետ սերտ համագործակցության մեջ էին ինչպես իրավապահ տարբեր կառույցներ, այնպես էլ ողջ համայնքը։

Կասկածյալների շրջանակն աստիճանաբար նեղանում էր, և նոյեմբերի 12-ին Արթիկի Բաղրամյան փողոցում, սպանություններ ու գողություն կատարելու կասկածանքով, ձերբակալվեց Պեմզաշենի 32-ամյա մի բնակիչ։ «Նրա հետ անցկացված հարցման ընթացքում նկատեցինք ուսի շրջանում թարմ մարմնական վնասվածք, որը նման էր կտրած-ծակած վերքի»,-ասում է Արտյոմ Մաթիլյանը։
32-ամյա տղամարդը ոստիկաններին հայտնեց, որ վնասվածքը ստացել է իր տանը շինարարական աշխատանքներ կատարելիս՝ լինգով։ Նաև ոստիկաններին ներկայացրեց լինգը։ Տղամարդու վարքը կասկածելի էր, իսկ ուսի թարմ վնասվածքը նման էր ոչ թե լինգի, այլ կտրող-ծակող ինչ-որ առարկայով հասցված վերքի։

Քրեական ոստիկանության գլխավոր վարչության ծառայողների միջոցառումներով պարզվեց, որ 32-ամյա պեմզաշենցին դեպքից ժամեր անց եղել է Երևանում։

«32-ամյա տղամարդը նախ չընդունեց, որ եղել է Երևանում, որ առնչություն ունի դեպքի հետ, սակայն անհերքելի փաստերի ճնշման տակ, ինչպես նաև բացատրական աշխատանքի շնորհիվ խոստովանեց ամբողջ կատարածը»,-ներկայացնում է ՔՈԳՎ ՀԿԳ ավագ օպերլիազոր Վարդան Սահակյանը։

Ըստ պեմզաշենցի 32-ամյա տղամարդու՝ նոյեմբերի 8-ի երեկոյան հանդիպել էր իր ազգական, նույն գյուղի 41-ամյա բնակչին և հայտնել, որ փողի կարիք ունի։ 41-ամյա ազգականն ասել էր, որ ինքը մի տեղ գիտի, որտեղից կարելի է գումար վերցնել։ Քննությանն այս պահին հայտնի տվյալներով՝ ազգականի «ԲՄՎ»-ով գնացել էին Զարինե Մելիքսեթյանի տան ուղղությամբ, կայանել տնից փոքր-ինչ հեռու։ Սպասել էին որոշ ժամանակ և երկուսով անարգել տուն մտել, քանի որ դուռը բաց էր եղել։

Ըստ նախնական տվյալների՝ միջանցքում նրանց դիմաց դուրս էր եկել Զարինե Մելիքսեթյանը։ 41-ամյա տղամարդը բռունցքով հարվածել էր նրա գլխին, ինչի հետևանքով կինն անգիտակից ընկել էր միջանցքի հատակին։ Դրանից հետո 32-ամյա տղամարդը խոհանոցում դրված պայուսակում գումար էր փնտրել։ Չգտնելով՝ դուրս էր եկել տան բակ, վերցրել հակի թելեր, կրկին մտել ներս և դանակի մի քանի հարված հասցրել Զարինե Մելիքսեթյանին։ Դանակահարելուց հետո ննջարանից դուրս էին եկել երեխաները։ 32-ամյա տղամարդը կապել էր Զարինե Մելիքսեթյանի և նրա 12-ամյա դստեր ձեռքերը, իսկ 8-ամյա որդու ձեռքերն ու ոտքերը։ 32-ամյա տղամարդը դանակահարված և ձեռքերը կապված կնոջը տեղափոխել էր ննջարան:

Կնոջը թողնելով ննջարանի հատակին՝ 32-ամյա տղամարդը վիրավոր մոր աչքի առաջ դանակի 3 հարված էր հասցրել 8-ամյա որդուն, որը տեղում մահացել էր, դանակի ևս մի քանի հարված հասցրել էր ընկած կնոջը, որը նույնպես մահացել էր։

Այս ամենից հետո արձակել էր 12-ամյա աղջկա ձեռքերը, տեղափոխել տան միջանցք և սեքսուալ բնույթի բռնի գործողություններ կատարել նրա նկատմամբ։ Այնուհետև հարցրել էր երեխային՝ ճանաչո՞ւմ է իրեն։ Ստանալով դրական պատասխան՝ դանակի երեք հարված էր հասցրել նաև նրան ու սպանել։

Աղջնակի սպանությունից հետո Զարինե Մելիքսեթյանի պարանոցին նկատելով ոսկյա շղթա՝ հափշտակել էր, ապա բանալիով դրսից կողպել տան դուռն ու հեռացել։ Գնացել էր տուն, հանել արնոտված կոշիկները, իսկ հանցագործության գործիք դանակը դրել խոհանոցի դարակներից մեկում։
Ըստ 32-ամյա տղամարդու՝ այդ գործողությունների ընթացքում ընկել էր, ինչի հետևանքով ձեռքին եղած դանակով ուսի շրջանում վնասել էր ինքն իրեն։

«Պարզեցինք, որ դեպքից ժամեր անց 32-ամյա տղամարդը մեկնել է Երևան, որտեղ 32 000 դրամով վաճառել է հափշտակած ոսկյա շղթան։ Այդ գումարի մի մասը մայրաքաղաքում ծախսել էր անձնական զվարճանքի համար, ինչից հետո վերադարձել էր Պեմզաշեն»,-ասում է ՔՈԳՎ ՀԿԳ ավագ օպերլիազոր Վարդան Սահակյանը։

32-ամյա պեմզաշենցու խոստովանությունից հետո ոստիկանները ձերբակալեցին նաև 41-ամյա տղամարդուն։

32-ամյա տղամարդու բնակության վայրի խուզարկությամբ հայտնաբերվել են արնանման հետքերով դանակ ու կոշիկներ։ Ձեռնարկվում են միջոցառումներ՝ դեպքի բոլոր հանգամանքները պարզելու ուղղությամբ։

32-ամյա և 41-ամյա տղամարդիկ կալանավորվել են։
Նախաձեռնված քրեական վարույթի նախաքննությունը շարունակվում է։

Հ.Գ.-Պեմզաշենում Զարինե Մելիքսեթյանի մասին միայն դրական խոսքեր էին ասում: Դրական էին արտահայտվում նաև իրավապահների կատարած ծավալուն աշխատանքի մասին:
«Զառան հայ կնոջ օրինակելի կերպար էր։ Աշխատասեր, ընտանիքին նվիրված, լավ մայր… Էս դեպքից հետո կարծես ամբողջ գյուղը մշուշի մեջ լիներ։ Ոչ ոք չէր մտածում, որ էս առեղծվածային սպանությունը կարող է բացահայտվել։ Մեր ոստիկանությունը, քննչականը, քրեականը, ազգային անվտանգությունը, բոլորը… Իրենց շնորհիվ այս ամենը բացահայտվեց։ Հանցագործը ձերբակալվեց։ Մեր բնակչության խիղճը մի քիչ հանգստացավ»,-ասում է Պեմզաշենի առողջության կենտրոնի տնօրեն Վարդուհի Խաչատրյանը։

«Մենք ականատես ենք եղել, թե ինչ դաժան ու ծանր աշխատանք տարան բոլոր տղաները՝ 24 ժամ շարունակ, ամբողջ այս օրերի ընթացքում, համագործակցված մեզ հետ։ Դպրոցը, ամբողջ կոլեկտիվով, միշտ կողքներին ենք եղել: Շատ շնորհակալ ենք բոլոր աշխատակիցներին, բոլորին։ Մեր համակարգը գործեց օպերատիվ, որ ստացանք այս արդյունքը»,-ասում է Պեմզաշենի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Լյովա Նազարեթյանը։