Վ.Ղ.-ն, 1999 թվականի նոյեմբերի 24-ից մինչև 2012 թվականը, լինելով  Գյումրու քաղաքային համայնքի ղեկավար, հանցավոր ճանապարհով օրինականացրել է Գյումրի քաղաքում գտնվող տասնհինգ հողամաս, ինչպես նաև վնասել պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան հանդիսացող շինություն:

Մասնավորապես, Վ.Ղ.-ն, հանցավոր ճանապարհով օրինականացրել է Գյումրի քաղաքի կենտրոնական զբոսայգու տարածքում գտնվող հինգ միավոր հողամաս՝ ընդհանուր 0.48743 հա մակերեսով:

Գյումրու քաղաքային համայնքի նախկին ղեկավար Վ.Ղ.-ն հանցավոր ճանապարհով օրինականացրել է նաև պետական սեփականություն հանդիսացող 655.0 քմ մակերեսով հողամաս, նախկին զինվորական սովխոզի 2 միավոր հողամաս՝ ընդհանուր 610.0 քմ մակերեսով, պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան համարվող շինությունը և համայնքային սեփականություն հանդիսացող 930.0 քմ մակերեսով հողամասը:

 Նշված անշարժ գույքերի մի մասը, Գյումրու քաղաքային համայնքի նախկին ղեկավար Վ.Ղ.-ն, օտարել է ինքն իրեն, մի մասը՝ «Անբերդ» ՍՊԸ-ին, որի հավասարաչափ բաժնետերեր են հանդիսացել Վ.Ղ.-ն և իր եղբայրը` Գ.Ղ.-ն, իսկ մյուս մասն էլ Վ.Ղ.-ի կողմից ուղղակի վաճառքով 2006 թվականին օտարվել է իր հետ մտերիմ հարաբերությունների մեջ գտնվող, Վ.Ղ.-ի ընտանիքին պատկանող Ալեքսանդրապոլ հյուրանոցի տնօրեն Ա.Մ.-ին: Ա.Մ.-ն 2009 թվականին նշված հողամասն առուվաճառքի պայմանագրով օտարել է Հ.Գ.-ին, Հ.Գ.-ն 2013 թվականին անհատույց օգտագործման պայմանագրով նշված հողամասը հանձնել է Վ.Ղ.-ին, այնուհետև՝ 2014 թվականին, Հ.Գ.-ն նշված հողամասը նվիրատվությամբ փոխանցել է Վ.Ղ.-ի մտերիմ Ս.Զ.ին, որն էլ 2017 թվականին, նվիրատվության պայմանագրով, տվյալ հողամասը փոխանցել է Վ.Ղ.ի որդուն` Ս.Ղ.-ին:

 Նաև փաստական տվյալ է ձեռք բերվել, որ Վ.Ղ.-ի կողմից վնասվել է պատմության և մշակույթի հուշարձանը:

 Հաշվի առնելով, որ արձանագրված փաստերը վկայում են առանձնապես խոշոր չափերով եկամուտներն օրինականացնելու (փողերի լվացում) և մշակույթի անշարժ հուշարձանը վնասելու առերևույթ դեպքերի մասին, Քննչական կոմիտեի Շիրակի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնվել է քրեական վարույթ (2003 թվականի ապրիլի 18-ին ընդունված Քրեական օրենսգրքի 190-րդ հոդվածի                3-րդ մասի 3-րդ կետով, որը համապատասխանում է 2022 թվականի հուլիսի 1-ին ուժի մեջ մտած Քրեական օրենսգրքի 296-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետին և 2003 թվականի ապրիլի 18-ին ընդունված Քրեական օրենսգրքի 264-րդ հոդվածի 1-ին մասով, որը համապատասխանում է 2022 թվականի հուլիսի 1-ին ուժի մեջ մտած Քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածի 1-ին մասին):

 Հսկող դատախազի որոշմամբ 2022 թվականի դեկտեմբերի 19-ին Վ.Ղ.-ի նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում. մեղադրանք ներկայացնելու և խափանման միջոց ընտրելու համար որոշումն ուղարկվել է Քննչական կոմիտեի Շիրակի մարզային քննչական վարչություն:

ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևան քաղաքի քննչական վարչության Արաբկիր վարչական շրջանի քննչական բաժնում իրականացված քննչական ծավալուն միջոցառումների արդյունքում հայտնաբերվել է մեծաքանակ՝ ընդհանուր 12,5կգ քաշով ոսկյա ձուլակտորներ։ Նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում միջոցներ են ձեռնարկվում հանգամանքները պարզելու ուղղությամբ։

Մասնավորապես, քննչական, վարութային գործողությունների արդյունքում Երևան քաղաքի երկու բնակչուհիներ վարույթն իրականացնող մարմին են ներկայացրել տարբեր վայրերում առանձին-առանձին թաքցված՝ մի դեպքում 6 կիլոգրամ 860 գրամ քաշով, մյուս դեպքում՝ 5 կիլոգրամ 652 գրամ քաշով ամբողջական և մասնատված ենթադրաբար ոսկյա ձուլակտորներ։

Քննությամբ ձեռք բերված նախնական տվյալներով՝ նշված կանայք, որպես մաքրուհի, հրավիրված են եղել աշխատելու Երևան քաղաքի Օրբելի փողոցում գտնվող շենքի բնակարաններից մեկում, որը տվյալ պահին եղել է չբնակեցված:

2022թ․ հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին նրանք երկուսով մաքրություն են կատարել նշված հասցեում։ Աշխատանքները կատարելուց հետո իրենց հետ վերցրել են նշված բնակարանից հավաքված աղբը, որպեսզի նետեն աղբամանը: Նկատելով, որ աղբը սովորականից ծանր է, հետաքրքրությունից դրդված՝ բացել են այն և տեսել թղթով փաթաթված բազմաթիվ ոսկեգույն մետաղներ։ Համոզված լինելով, որ դրանք ոսկի են, հավասար բաժանել են միմյանց միջև, ապա կանանցից մեկն իր մասնաբաժինը թաքցրել է Կոտայքի մարզի Պռոշյան Երկաթգծի փողոցում գտնվող շենքի բնակարաններից մեկում, իսկ մյուսը՝ նույն մարզի Հրազդան քաղաքի Ավետիսյան փողոցում գտնվող տանը:

Նախաքննության ընթացքում կատարված քննչական գործողությունների արդյունքում նշված անձինք ինքնակամ ներկայացրել են վերոնշյալ հասցեներում թաքցրած իրենց մասնաբաժինները:

Նշանակվել է դատանյութագիտական, դատաապրանքագիտական համալիր փորձաքննություն։ Կատարվել են խուզարկություններ, օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումներ իրականացնելու հանձնարարություն է տրվել ՀՀ ոստիկանությանը։

Նախաքննությունը շարունակվում է, ձեռնարկվում են անհրաժեշտ բոլոր միջոցները՝ դեպքի հանգամանքները, այդ թվում հայտնաբերված շուրջ 12,5կգ ընդհանուր քաշով ոսկու ձեռքբերման աղբյուրները բացահայտելու, օրինականությունը պարզելու և առնչություն ունեցած անձանց գործողություններին իրավական գնահատական տալու նպատակով:

Ռազմական փորձագետ Կարեն Վրթանեսյանը գրում է․

«Ձեզ թվում է՝ Լաչինի միջանցքի ճգնաժամն անլուծելի է։ Լինելով կարգին հայ՝ դուք խեղդվում եք մեղքի և ամոթի, անզորության և անելանելության զգացումից, խորը դեպրեսիայի մեջ եք և/կամ սկսում եք ատել բոլորին։

Բայց եկեք այսպիսի մի սցենար քննարկենք…

Ենթադրենք, Ջերմուկից, Կապանից, Գորիսից ու Սիսիանից, Վարդենիսի գյուղերից մի գիշերում տարհանվում են կանայք և երեխաները ու վաղ առավոտյան ՀՀ ԶՈւ-ն ռազմական գործողություններ է սկսում ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու համար։

Օրինակ՝ Իշխանասարի ու Ջերմուկի կողմերում։

Ավիացիայի և հրետանու կիրառմամբ։

Քանի որ ադրբեջանական կողմից այդ դիրքերի մատակարարումը դեռևս բավականին խախուտ է (նամանավանդ ձմեռով), ապա ադրբեջանցիներն այլ տարբերակ չունեն, քան նահանջելը։ Կամ էլ հերոսաբար զոհվելը նույնիսկ առանց գեթ մեկ հայկական զինվոր տեսնելու։

Հնարավոր է, որ նույնիսկ գործողությունը չսկսված նահանջեն, որովհետև ռուսները, որոնց հիմա նոր եռացող ճակատ հեչ պետք չէ, փորձելու են միանգամից «հրդեհը հանգցնել», հասկանալով, որ Թուրքիան էլ է խառնվելու, իսկ դրա հետևանքները կարող են շատ անկանխատեսելի լինել։ Իրանական գործոնն էլ մյուս կողմից։

Հրդեհը հանգցնելու ամենաարագ տարբերակը ճանապարհը բացելն է և այդ գրողի տարած միջանցքը ի վերջո 5կմ լայնության հասցնելը։ Ինչը ռուսները ստիպելու են Ադրբեջանին անել, այլապես ոչ ոք չի կարող կանխատեսել, թե վերջն ինչ է լինելու։

* * *

Գրածս ֆանտաստիկայի ժանրից է թվում, որովհետև մեզ 2+ տարի սովորեցնում են, որ մենք այլևս ոչ մի բանի ունակ չենք։ Որովհետև մեզ համոզում են, որ մենք կռվել չենք կարող ու դաշնակիցներ ընդհանրապես չունենք։

Իհարկե, նկարագրած սցենարը թույլ տեղեր ունի, բայց դրանք բոլորը շտկելի կլինեին, եթե պլանավորողն ու իրագործողը ՀՀ շահերից գործեր։

Իրականում ավելի նուրբ ու քիչ ռիսկային տարբերակներ էլ կան։ Ավելի ճիշտ՝ տարբերակներ կան, ԵԹԵ ունենայինք ՀՀ իսկական վարչապետ, այլ ոչ թե ալիևյան կամակատար, որի ուսերին ՀՀ վարչապետի մորթի է գցած։ Մենք նույնիսկ դիվանագիտական տարբերակներ ունենք հայերին առնվազն Հադրութ և մերձակա գյուղեր վերադարձնելու։

ԿԱՐԵՎՈՐԸ… Հարգելի, սիրելի և շատ հայրենասեր քույրեր ու եղբայրներ ջան, թարգ տվեք ինքնախարազանմանը։ Այո, բոլորս էլ սխալներ անում ենք, մեղքեր ունենք, դրանք պետք է վերլուծել, սովորել և այլն, և այլն։

Բայց…

Ադրբեջանցիների փակած ճանապարհի հարցը չունի լուծում անհատական նախաձեռնությունների, անհատների հերոսության կամ հանճարի հարթությունում։

Խնդիրը ձեր / իմ մեջ չէ, թեպետ մեզ անընդհատ համոզում են, որ այս աղետի գլխավոր մեղավորը հեչ, իսկ մենք՝ մեջ։

Մեզ փորձում են համոզել, որ բահ ու քլունգ առնելով, կամ շաբաթ կիրակի օրերը հրացանով լուսանկարվելով կարելի է լուծել այն խնդիրները, որոնք պետությունը պիտի էքկավատորներով, բուլդոզերներով և ռազմակրթական համակարգով լուծեր։

Մի պարզ բան հիշե՛ք. անհատական պատասխանատվությամբ համակարգային ձախողումը չի փոխարինվում («Personal responsibility is not a replacement for systemic failure»)։

* * *

Ազգային որևէ խնդիր, գոյաբանական որևէ խնդիր, այսօր չի լուծվելու, որովհետև Երևանում կառավարության շենքում թառած է օկուպացիոն վարչակարգը, որի գլխավոր նպատակը հակառակը՝ այդ խնդիրները խորացնելն է, դրանք անլուծելի դարձնելը և նորանոր խնդիրներ գեներացնելը։

Եթե մեր անհատական ու կոլեկտիվ բոլոր ջանքերը չուղղենք Հայաստանի ազատագրմանը նիկոլավիրուսից, ապա կորցնելու ենք և՛ Արցախը, և՛ Հայաստանի մնացած մասը։ Զուտ ժամանակի հարց է»։

Zham.am-ը գրում է.

Նախապես նշենք, որ Լաչինի միջանցքը փակել է հենց պաշտոնական Բաքուն, այլ ոչ թե ինչ-որ «բնապահպաններ»։ Վերջիններս երբեք Ադրբեջանի որևէ հանքի կամ գործարանի դեմ նման ակցիաներ չեն իրականացրել: Այս ճշտումը ընդգծում ենք, քանի որ պաշտոնական Բաքուն չի ընդունում այն դրույթը, թե հենց ինքն է խախտել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը: Ավելին, պաշտոնապես Բաքվում հայտարարում են, որ այդ միջանցքը փակել են ռուս խաղաղապահները: Բոլոր այս դետալները անհրաժեշտ են հասկանալու համար, թե ինչ է կատարվում այդ միջանցքի շուրջ:

Պաշտոնական Երևանը հայտարարում է, որ միջանցքը փակել է Ադրբեջանը, սակայն նրա բացման պատասխանատուն Մոսկվան է, քանի որ Ինքն է երաշխիք կանգնել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի կետերի իրականացման համար:

Հայաստանի, այսպես կոչված «արևմտամետ» թևը հայտարարում է, թե Մոսկվան է փակել միջանցքը, փաստացի ձայնակցելով Ադրբեջանի դիրքորոշմանը։ Պաշտոնական Երևանի դիրքորոշման մեջ թեև նշվում է, որ միջանցքը փակվել է Ադրբեջանի կողմից, սակայն այս խնդրի պատասխանատուն հենց Մոսկվան է, ով չի կատարում, կամ չի կարող կատարել իր պարտականությունները:

Իսկ հիմա, ամփոփելով վերը շարադրվածը, կարող ենք արձանագրել հետևյալ դրույթը, այն է՝ Ադրբեջանը և Հայաստանը փաստացի ընդգծում են, որ Մոսկվան չի կարողանում, կամ չի կատարում իր պարտականությունները՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի մասով: Միաժամանակ գրեթե բոլոր արևմտյան դիտորդները պնդում են, որ տարածաշրջան Արևմուտքը պատրաստ չէ խաղաղապահ ուժեր ուղարկել: Ավելին, նույնիսկ իր քաղաքացիական դիտորդներն են այսօրվանից հետ կանչվում:

Այս ամենը հուշում է մեկ բան, որ ադրբեջանցիների գործողություններն ինչ-որ չափով կոորդինացվում են Հայաստանի իշխանության և մեր «արևմտամետ» շրջանակների հետ: Իհարկե, նրանց գլխավոր կոորդինատորները ոչ Հայաստանում են գտնվում, ոչ էլ Ադրբեջանում: Այս ամենի գլխավոր նպատակը հետևյալն է, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, այսպես կոչված, «խաղաղության պայմանագիրը» չի կարող կնքվել Մոսկվայի հովանու տակ, քանզի վերջինս նույնիսկ հասարակ Լաչինի միջանցքի գործունեությունը չի կարող ապահովել:

Ադրբեջանին շահավետ է նման դիրքորոշումը, քանզի ռուսների հեռանալով տարածաշրջանից, նրանք ոչ միայն «կլուծեն» ղարաբաղյան հարցը, այլև ուժի դիրքերից կսկսեն խոսել նաև Հայաստանի հետ, գրեթե բոլոր հարցերի շուրջ:

Հաշվի առնելով Թուրքիայի գործոնը, Բաքուն, փաստացի, ցանկացած հարց կարող է ուժի գործոնն օգտագործելով լուծել Հայաստանի հետ:

Իսկ այդ ամենի համար անհրաժեշտ է մեկ բան, որպեսզի Փաշինյանի իշխանությունը չվախենա մերժել, այսպես կոչված, խաղաղության «ռուսական» տարբերակը:

Նիկոլ Փաշինյանը շաբաթներ առաջ իր թերթի միջոցով իր պատրաստակամությունը հայտնեց մերժել այդ տարբերակը, սակայն զգալով Մոսկվայի ճնշումները, հետ քաշվեց, և ահա Ադրբեջանն իր այս քայլով փորձում է «օգնել» Փաշինյանին վերադառնալ նախկին դիրքորոշմանը:

Ի դեպ, որպես այս ամենի պատասխան, Փաշինյանը կրկին միացրել է իր հակառուսական քարոզչական մեքենան, որպեսզի կարողանա հեշտացնել իր խնդրի լուծումը:

Այսպիսով կարող ենք արձանագրել, որ Ադրբեջանն իր այս քայլով փորձում է միաժամանակ լուծել երեք խնդիր. 

-վերջնականապես վարկաբեկել Մոսկվային Հայաստանում, 

-ցույց տալ, որ «ռուսական» տարբերակը խնդրի լուծումը չէ, 

-ցույց տալ արցախցիներին, որ Մոսկվայի վրա հույս դնելը անիմաստ է:

Պետք է նշել, որ Ալիևի այս ցանկությանը լիովին աջակցում են ներկայիս ՀՀ իշխանությունները և ընդդիմության, այսպես կոչված, «արևմտամետ» թևը:

Սա է իրականությունը:

Ադրբեջանի գլխավոր դատախազությունը քրեական գործ է հարուցել Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի (ՄԳԻՄՕ) ռազմաքաղաքական հետազոտությունների կենտրոնի նախկին առաջատար փորձագետ Միխայիլ Ալեքսանդրովի դեմ և նրա նկատմամաբ միջազգային հետախուզում հայտարարել՝ Ադրբեջանի էներգետիկ համակարգին հրթիռային հարվածներ հասցնելու կոչերի համար։ Ադրբեջանի համապատասխան գերատեսչության կայքում հրապարակված հաղորդագրությունը ներկայացնում է ՏԱՍՍ-ը։

Հաղորդագրության մեջ ադրբեջանական կողմը
նշվում է, որ Ալեքսանդրովի դեմ բավարար ապացույցներ ձեռք բերելու շնորհիվ որոշում է կայացվել նրան որպես մեղադրյալ ներգրավել Քրեական օրենսգրքի հոդվածներով։ Դատարանի որոշմամբ նրա նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրվել է Ինտերպոլի միջոցով միջազգային հետախուզում։

Ըստ Գլխավոր դատախազության՝ դեկտեմբերի 13-ին, լայն լսարանի համար հնչեցրած աուդիոուղերձում Ալեքսանդրովը փորձ է արել վնասել Ադրբեջանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության հարաբերությունները՝ բացահայտորեն կոչ անելով ամբողջությամբ ոչնչացնել Ադրբեջանի նավթային արդյունաբերությունը և էներգետիկ համակարգը՝ հրթիռային հարվածներ հասցնելով։

«Ճանապարհը բացելու համար հստակ է, որ Ադրբեջանի կողմից նախապայմաններն առկա են, եթե չլինեին, վաղուց բացած կլինեն։ Այսինքն՝ իրենք ինչ-որ բան ակնկալում, պահանջում են, որ փակ են պահում: Թե առերևույթ, թե խորքային առումով իրենք հստակ նպատակներ ունեն»,- լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության պետնախարարի խորհրդական Արտակ Բեգլարյանը, ով դեկտեմբերի 14-ից նստացույց է անում ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի դիմաց։

Նա նշեց, որ ռուսական կողմը ճանապարհը բացելու  ուղղությամբ աշխատում է, միջնորդություն կա, որոշակի բանակցային գործընթաց կա, բայց կդժվարանա բովանդակության ու ձևաչափի մասին ավելի մանրամասներ ներկայացնել։ Բեգլարյանն ասաց, որ Արցախյան կողմը ներգրավվածություն ունի բանակցություններում, բոլոր երկխոսությունները տեղի են ունենում ռուսական միջնորդական ջանքերով:

Արցախի պետնախարարի խորհրդականն ընդգծեց՝ Ադրբեջանի գլխավոր, խորքային նպատակը Արցախի ժողովրդի հայրենազրկումը, ցեղասպանությունը կամ էթնիկ զտումն է, թե ինչ ժամկետներում  են իրենք այդ նպատակին ձգտում հասնել, ինչ միջոցներով, ավելի շատ տակտիկական հարցեր են, բայց իրենց ռազմավարական նպատակը մեկն է։

«Մեր ռազմավարական նպատակը դրան հակառակ պետք է լինի՝ Արցախի պահպանումը որպես հայկական հայրենիք, իրավիճակի կայունացումը և երկարաժամկետ՝ Արցախի զորացումը, զարգացումը, իհարկե, Հայաստանի հետ միասին, որը թույլ կտա ժամանակի ընթացքում ձգտել հակամարտության կայուն, արդարացի, վերջնական կարգավորման՝ միջազգային հանրության աջակցությամբ»,- ասաց նա։

Անդրադառնալով Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը ութ օր շարունակ Ադրբեջանի կողմից փակ լինելու պատճառով Արցախում առաջացած խնդիրներին, նա  ասաց, որ դեռ պաշարներ կան, բայց, բնականաբար, ավելի քիչ:

«Բնականաբար, շատ ավելի սուղ պայմաններ են, բայց մարդիկ սոված չեն։ Ունեն  կոնկրետ տեսակի, երբեմն կենսական, երբեմն ոչ կենսական բնույթի ապրանքատեսակների կամ բացակայություն, կամ սուր սղություն: Դա վերաբերում է  և պարենին, և կենցաղային տարբեր անհրաժեշտ պարագաներին, բենզինին ու դիզվառելիքին»,- ասաց Արտակ Բեգլարյանը։

Ադրբեջանը հետապնդում է Արցախի Հանրապետության տնտեսության հիմքերը խարխլելու, բնակչությանը եկամտի աղբյուրից, աշխատատեղերից զրկելու նպատակ: Այս մասին հայտարարություն է տարածե; Արցախի դատախազությունը:

Դատախազության հայտարարության մեջ նշվում է. «Սույն թվականի դեկտեմբերի 12-ից Ադրբեջանի մի խումբ քաղաքացիներ, ներկայանալով որպես բնապահպաններ, կեղծ պատրվակով ապօրինաբար զավթել են Արցախը Հայաստանին կապող ճանապարհը՝ այդ կերպ դադարեցնելով երթևեկությունը և խզելով արտաքին աշխարհի հետ Արցախի քաղաքացիների միակ կապը: Երկու օր շարունակ Ադրբեջանը դիտավորությամբ դադարեցրել էր նաև ՀՀ-ից Արցախ գազի մատակարարումը:

Հիշյալ դեպքերի կապակցությամբ ԱՀ գլխավոր դատախազության կողմից անհապաղ նախաձեռնվել են քրեական վարույթներ, որոնց շրջանակում ձեռնարկված քննչական, այդ թվում ԱՀ ազգային անվտանգության ծառայության կողմից իրականացված օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների շրջանակում ձեռք բերված փաստական տվյալներով հիմնավորվել է, որ՝

— Ստեփանակերտ-Գորիս ճանապարհը զավթած Ադրբեջանի քաղաքացիների գերակշռող մեծամասնությունը և ղեկավարող կազմը հատուկ ծառայությունների նախկին կամ ներկա աշխատակիցներ են.

— բարձրաձայնվող բնապահպանական խնդիրը ընդամենը օգտագործվում է որպես սեփական արարքները արդարացնելու և դրանց հիմնավոր տեսք հաղորդելու միջոց.

— Ադրբեջանը հետապնդում է Արցախի Հանրապետության տնտեսության հիմքերը խարխլելու, բնակչությանը եկամտի աղբյուրից, աշխատատեղերից զրկելու նպատակ.

— Ադրբեջանի քաղաքացիների կողմից իրականացվող գործողությունները հակասում են 2020թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության դրույթներին, դրանով արձանագրված ստատուս-քվոյին.

— Արցախի Հանրապետության քաղաքացիները, որպես այդ տարածքի բնիկ ժողովուրդ և իրավատեր, միջազգային իրավունքի ուժով ունեն այդ տարածքի հողի, շրջակա բնական միջավայրի, բնության և ընդերքի տնօրինման, տիրապետման և օգտագործման իրավունք, որը Ադրբեջանը փորձ է անում անտեսել ու չեզոքացնել»:

Ստացել ենք բազմաթիվ դիմումներ այն ընտանիքներից, որոնք կիսվել են, այսինքն՝ ճանապարհի արգելափակման պատճառով ընտանիքի անդամների մի մասը մնացել են Երևանում, չեն կարողանում վերադառնալ կամ հակառակը՝ Հայաստանից են Արցախ եկել մարդիկ մի քանի օրով ու փաստի առաջ կանգնել։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ին հայտնեց Արցախի սոցիալական զարգացման և միգրացիայի նախարարի պաշտոնակատար Վահրամ Առաքելյանը։

Ունենք ընտանիքներ, որոնք երեխայի առողջական խնդիրների համար մեկնել էին Երևան մի քանի օրով՝ Արցախում թողնելով մյուս անչափահաս, մանկահասակ երեխաներին։ Նրանց պարբերաբար աջակցություն ենք փորձում հասցնել։ Նման 5-6 ընտանիքի արդեն օգնություն տրամադրվել է, ևս 3-ին այսօր կհասցնենք։ Նրանք ուշադրության կենտրոնում են, պարբերաբար աջակցություն կտրամադրվի,՝ մինչև տեսնենք ինչ է լինում»,-ասաց նախարարի պաշտոնակատարն ու հավելեց, որ աջակցություն տրամադրվում է նաև ՀՀ-ից Արցախ մեկնած ու, փաստացի, այնտեղ արգելափակված մնացած մարդկանց ևս։

Առաքելյանի խոսքով՝ նախարարությունն ունի սննդի, տաք հագուստի, մանկական ու մեծահասակների տակդիրների որոշակի պաշար, որոնք նշված ընտանիքներին կտրամադրվեն ըստ անհրաժեշտության։

Նախարարության թեժ գծին նաև ահազանգեր են ստացվել բանկոմատներում կանխիկ գումարի սղության հետ կապված։
«Մի քանի բնակավայրերից ահազանգել են, որ կանխիկ գումար չկա բանկոմատներում, թոշակը չեն կարողանում ստանալ։ Հիմա համապատասխան գերատեսչությունը զբաղվում է խնդրով և հնարավոր է՝ նաև որոշ տեղերում արդեն խնդիրը լուծված լինի»,-ասաց Առաքելյանը։

Հիշեցնենք, որ արդեն 8-րդ օրն է՝ Ադրբեջանը շարունակում է փակ պահել Արցախն արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը։

Նախապես նշենք, որ Լաչինի միջանցքը փակել է հենց պաշտոնական Բաքուն, այլ ոչ թե ինչ-որ «բնապահպաններ»։ Վերջիններս երբեք Ադրբեջանի որևէ հանքի կամ գործարանի դեմ նման ակցիաներ չեն իրականացրել: Այս ճշտումը ընդգծում ենք, քանի որ պաշտոնական Բաքուն չի ընդունում այն դրույթը, թե հենց ինքն է խախտել 2020 թվականի նոյոմբերի 9-ի համաձայնագիրը: Ավելին, պաշտոնապես Բաքվում հայտարարում են, որ այդ միջանցքը փակել են ռուս խաղաղապահները: Բոլոր այս դետալները անհրաժեշտ են հասկանալու համար, թե ինչ է կատարվում այդ միջանցքի շուրջ:

Պաշտոնական Երևանը հայտարարում է, որ միջանցքը փակել է Ադրբեջանը, սակայն նրա բացման պատասխանատուն Մոսկվան է, քանի որ Ինքն է երաշխիք կանգնել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի կետերի իրականացման համար:

Հայաստանի, այսպես կոչված «արևմտամետ» թևը հայտարարում է, թե Մոսկվան է փակել միջանցքը, փաստացի ձայնաքցելով Ադրբեջանի դիրքորոշմանը։ Պաշտոնական Երևանի դիրքորոշման մեջ թեև նշվում է, որ միջանցքը փակվել է Ադրբեջանի կողմից, սակայն այս խնդրի պատասխանատուն հենց Մոսկվան է, ով չի կատարում, կամ չի կարող կատարել իր պարտականությունները:

Իսկ հիմա անփոփելով վերը շարադրվածը, կարող ենք արձանագրել հետևյալ դրույթը, այն է Ադրբեջանը և Հայաստանը փաստացի ընդգծում են, որ Մոսկվան չի կարողանում, կամ չի կատարում իր պարտականությունները, 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի մասով: Միաժամանակ, գրեթե բոլոր արևմտյան դիտորդները պնդում են, որ տարածաշրջան Արևմուտքը պատրաստ չէ խաղաղապահ ուժեր ուղարկել: Ավելին, նույնիսկ իր քաղաքացիական դիտորդներն են այսօրվանից հետ կանչվում:

Այս ամենը հուշում է մեկ բան, որ ադրբեջանցիների գործողություններն ինչ-որ չափով կոորդինացվում են Հայաստանի իշխանության և մեր «արևմտամետ» շրջանակների հետ: Իհարկե, նրանց գլխավոր կոորդինատորները ոչ Հայաստանում են գտնվում, ոչ էլ Ադրբեջանում: Այս ամենի գլխավոր նպատակը հետևյալն է, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագիրը» չի կարող կնքվել Մոսկվայի հովանու տակ, քանզի վերջինս նույնիսկ հասարակ Լաչինի միջանցքի գործնեությունը չի կարող ապահովել:

Ադրբեջանին շահավետ է նման դիրքորոշումը, քանզի ռուսների հեռանալով տարածաշրջանից, նրանք ոչ միայն «կլուծեն» ղարաբաղյան հարցը, այլև ուժի դիրքերից կսկսեն խոսել նաև Հայաստանի հետ, գրեթե բոլոր հարցերի շուրջ:

Հաշվի առնելով Թուրքիայի գործոնը, Բաքուն փաստացի ցանկացած հարցում կարող է ուժի գործոնն օգտագործելով լուծել Հայաստանի հետ:

Իսկ այդ ամենի համար անհրաժեշտ է մեկ բան, որպեսզի Փաշինյանի իշխանությունը չվախենա մերժել, այսպես կոչված խաղաղության «ռուսական» տարբերակը:

Նիկոլ Փաշինյանը շաբաթներ առաջ իր թերթի միջոցով իր պատրաստակամությունը հայտնեց մերժել այդ տարբերակը, սակայն զգալով Մոսկվայի ճնշումները հետ քաշվեց և ահա Ադրբեջանն իր այս քայլով փորձում է «օգնել» Փաշինյանին վերադառնալ նախկին դիրքորոշմանը:

Ի դեպ, որպես այս ամենի պատասխան, Փաշինյանը կրկին միացրել է իր հակառուսական քարոզչական մեքենան, որպեսզի կարողանա հեշտացնել իր խնդրի լուծումը:

Այսպիսով կարող ենք արձանագրել, որ Ադրբեջանն իր այս քայլով փորձում է միաժամանակ լուծել երեք խնդիր. 

-վերջնականապես վարքաբեկել Մոսկվային Հայաստանում, 

-ցույց տալ, որ «ռուսական» տարբերակը խնդրի լուծումը չէ, 

-ցույց տալ արցախցիներին, որ Մոսկվայի վրա հույս դնելը անիմաստ է:

Պետք է նշել, որ Ալիևի այս ցանկությանը լիովին աջակցում են ներկայիս ՀՀ իշխանությունները և ընդդիմության, այսպես կոչված «արևմտամետ» թևը:

Սա է իրականությունը:

Ճանապարհը Ռուսաստանն է փակել։ Այս մասին գրառում է արել ՊՎԾ նախկին ղեկավար Դավիթ Սանասարյանը, ով արտախորհրդարանական ուժերի ներկայացուցիչների հետ հաճախ է հանդիպում Նիկոլ Փաշինյանի հետ։

Նա ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․«Արցախը Հայաստանին կապող ճանապարհը փակ է, ու բոլորը կենտրոնացել են կեղծ բնապահպանների, նրանց կողմից խեղդվող աղավնու ու էլի մանր-մունր դրվագների վրա։
Այս պահին պարզից էլ պարզ է, որ երկու կողմից ճանապարհը ֆիզիկապես փակ է ռուս զինվորների կողմից, և արանքում, ինչ-որ կապկանման երևույթներ, բնապահպանի շորեր հագած, խաղում են Ալիև-Պուտին-Էրդողան գծած պարտիան։
Սկզբնական նպատակը գոնե ինձ համար շատ պարզ է. ճնշման արդյունքում Ադրբեջանը կորզում է խաղաղության պայմանագիր, որով ամրագրվում է իր տարած հաղթանակը, ինչպես նաև՝ իրենց լեզվով ասած Նախիջևանի միջանցքը, ու որոշակի երաշխիքներ, որ ռևանշ չի լինելու։
Ռուսաստանը ստանում է արևմուտքը արևելքին, հյուսիսը հարավին կապող խաչմերուկի վերահսկողությունը, ինչպես նաև՝ Արցախում (իսկ Մոսկվայի աչքերով՝ Ադրբեջանում) ունենում է ռազմաբազա։
Այս սցենարի դեմ չենք կարող պայքարել իրար քարկոծելով, վախվորած որոշումներով և միայն միջազգային հանրության արձագանքի վրա հույս դնելով. դա պարտության տանող ճանապարհ է:
Բայց մենք նահանջելու էլ տեղ չունենք, թիկունքում հազարամյա մեր մշակույթն է ու մեր պետականությունը, ու մեր թշնամիների գլխավոր նպատակը, վերոթվարկյալներից անդին, մեզ պետականազրկելն ու մեր մշակույթի շարունակականությունը դադարեցնելն է։
Ես հավատում եմ, որ Հայաստանը մնալու է հանրապետություն, իսկ մեր մշակույթը ծաղկելու ու նոր սերմեր է տալու»։