Հունվարի 17-ին Բաքուն կրկին փակել է Հայաստանից Արցախ մտնող միակ գազատարը՝ հանրապետության բնակչությանը զրկելով բնական գազից օգտվելու հնարավորությունից։ Էներգետիկայի ոլորտի ռուսաստանցի փորձագետ Բորիս Մարցինկեւիչը հիշեցրել է, որ Լեռնային Ղարաբաղում մնացել են ՀԷԿ-եր եւ խորհուրդ է տվել հիդրոռեսուրսների առկայության դեպքում ավելացնել հզորություններ եւ այդպիսով լուծել ջերմամատակարարման հարցը։ Եթե ձգտում ենք հասնել լիարժեք էներգետիկ ինքնավարության եւ ոչ մի տեղից ոչինչ չստանալ, ապա հաշվի առնելով այն, որ սեփական գազ չկա, փորձագետը կոչ է անում գետերի պոտենցիալն ակտիվ օգտագործել։ «Դա տեխնիկական հարց է, եւ լուծումը, այսպես կոչված, կոնտեյներային հիդրոէլեկտրակայանների տեսքով կայանքների մեջ է։ Մեկ կոնտեյները մնում է գետի հոսանքում, ոչ մի ամբարտակ, իսկ երկրորդ կոնտեյները մնում է ափին՝ հզորություն տալու համար: Դրանք փոքր են՝ 3-5 ՄՎտ-ի սահմաններում։ Սա ռուս-հունգարական համատեղ մշակում է, որը կիրառվել է Վրաստանում եւ Հյուսիսային Կովկասում»,-NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց Մարցինկեւիչը։ Հաշվի առնելով այն, թե ինչ է հիմա տեղի ունենում ԼՂ-ում, նման ռեզերվը չէր խանգարի, նկատեց փորձագետը։

Նշենք, որ 2020 թվականին Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմի հետեւանքով Արցախի Հանրապետությունը կորցրել է գրեթե 113 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ հիդրոէլեկտրակայաններ՝ առկա 190 ՄՎտ-ից։ Մնացած ՀԷԿ-երի ընդհանուր հզորությունը բաժին է ընկնում Սարսանգի ՀԷԿ-ին (50 ՄՎտ) եւ եւս 5 ՀԷԿ-ի (միասին գրեթե 25 ՄՎտ)։  Միեւնույն ժամանակ, խախտվել է նաեւ Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկական մատակարարումը Արցախ, քանի որ ադրբեջանական կողմը թույլ չի տալիս մասնագետներին այցելել իր վերահսկողության տակ գտնվող տարածք՝ հասկանալու վթարի պատճառները։ Բնակչության նվազագույն էներգետիկական պահանջմունքները հնարավորինս երկարաժամկետ հեռանկարում ապահովելու համար ներդրվել է հովհարային անջատումների չորսժամյա ժամանակացույց՝ նախկին երկու ժամի փոխարեն։

Համաձայն չեմ, որ հակառուսական միտումը ժամանակավոր բնույթ է կրում, այն երկարաժամկետ բնույթ է կրելու։ Այս մասին հունվարի 17-ի քննարկման ժամանակ հայտարարեց քաղաքագետ Բենիամին Մաթեւոսյանը։

Նրա գնահատմամբ՝ Պրահայում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահների հանդիպման ժամանակ «խմբագրվել է» 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը։ Հենց դրա հետ է նա կապել Լաչինի միջանցքի հետագա շրջափակումը։ Մաթեւոսյանը պարզաբանեց, որ Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի բոլոր խնդիրները պետք է լուծվեն քաղաքական մակարդակով։ «Պետք էր գործել դեռ երեկ։ Ժամանակը սուղ է»,-հավելեց քաղաքագետը։ 

Նա հավելեց, որ Արեւմուտքը շատ անկեղծ է եղել հայ հասարակության հետ եւ չի խոսել Հայաստանին ռազմական աջակցություն ցուցաբերելու պատրաստակամության մասին։

«Արեւմուտքի գլխավոր խնդիրը Ռուսաստանին Հարավային Կովկասից դուրս բերելն է։ Դրա դիմաց Հայաստանի իշխանություններն ակնկալում են անվտանգության եւ բարեկեցության անձնական երաշխիքներ»,-վստահ է Մաթեւոսյանը։

Իրավունքի և արդարության կենտրոն «Թաթոյան» հիմնադրամի տնօրեն, ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրում է.

«Երեկ Ադրբեջանի կառավարության «էկոակտիվիստ» գործակալները Գորիսից Ստեփանակերտ վերադարձող 19 երեխայի նկատմամբ կատարել են երեխաներին ահաբեկող գործողություններ` դեմքերը փակած ներխուժելով երեխաներին տեղափոխող մեքենա ու բացահայտ ցինիկ պահվածք դրսևորելով:

Այնուհետև, բացահայտ անօրինական նկարահանել են երեխաներին, այնուհետև երեխաների բաց դեմքերով ցինիկաբար տարածել ադրբեջանական մամուլում ու սոցիալական ցանցերում:
Այս սադրիչ գործողությունների պատճառով  երեխաներից մեկն անգամ ուշաթափվել է։

Ռուս խաղաղապահների կողմից ձեռնարկված գործողությունների արդյունքում նրանք հեռացվել են մեքենայից, մեքենան շարունակել է ընթացքը։

Այնուհետև, ճանապարհի շրջափակված հատվածով անցնելիս, ադրբեջանցիները ցուցադրաբար բղավոցներ են հնչեցրել երեխաներին տեղափոխող մեքենաների ուղղությամբ։

Փաստն արձանագրել է Արցախի Մարդու իրավունքների պաշտպան  Գեղամ Ստեփանյանը»։ 

Արցախի Հանրապետության պետական նախարար, օպերատիվ շտաբի պետ Ռուբեն Վարդանյանն այսօր հրատապ խորհրդակցություն է հրավիրել Հայաստանից Արցախ գազամատակարարումը Ադրբեջանի կողմից խափանելու հետ կապված:

Արցախի կառավարությունից  հայտնում են, որ քննարկվել են ստեղծված իրավիճակում կենսական նշանակության օբյեկտների անխափան գործունեության ապահովմանը վերաբերող հարցեր:

Պետնախարարը ենթակառուցվածքային ոլորտների պատասխանատուներին հանձնարարել է  միջոցառումներ ձեռնարկել այլընտրանքային եղանակներով  նշված օբյեկտների գործունեությունը և բնակչության նվազագույն պահանջարկը ապահովելու համար:

Տեղեկացնենք, որ հունվարի 9-ից ադրբեջանական վերահսկողության տակ գտնվող տարածքից անջատվել էր նաև Հայաստանից դեպի Արցախ էներգասնուցումը: Ադրբեջանական կողմը հնարավորություն չի տալիս մասնագետներին մոտենալ և հասկանալ պատճառները՝ անհրաժեշտության դեպքում վթարավերականգնողական աշխատանքներ իրականացնելու համար: Ձմռան պայմաններում Արցախի 120 հազար բնակչությունը փաստացի զրկված է էներգամատակարարումից և արդեն նաև՝ գազամատակարարումից:

Հանրապետությունում ներկայումս  էներգամատակարարում իրականացվում է միայն ներքին՝ խիստ սահմանափակ ռեսուրսների հաշվին:

«Միջազգային հանրությունն արձագանքում է այն պարագայում, երբ ազգային կամ պետական իշխանությունները խնդիրների մասին բարձրաձայնում են, ներկայացնում են իրենց դիրքորոշումը։ Ցավոք սրտի, Հայաստանի իշխանություններն այս առիթով առանձնապես ակտիվ չեն, պատասխանատվությունը մեծ մասամբ գցում են ռուսների վրա»,-ասաց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը, որը մասնակցում էր «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի կազմակերպած   «Ինչպե՞ս պահել Արցախը հայկական» թեմայով փորձագիտական  քննարկմանը։

Նա վստահեցնում է՝ առաձին  գործիչների արած գրառումներն էլ լոկ հայտարարություններ են, Հայաստանի իշխանությունները չեն աշխատում գործընկերների հետ, որպեսզի դրանք դառնան նյութական ու շոշափելի։

«Իսկ այն հայտարարությունները, որ արվում են, առանձին անհատների, լոբիստական կազմակերպությունների աշխատանքի արդյունք են։ ԱՄՆ կոնգրեսականների հայտարարությունները, բանաձևերի նախագծերի ներկայացումը բացառապես հայ համայնքի աշխատանքի արդյունք են։ Ես չունեմ որևէ տեղեկություն, որ ԱՄՆ-ում կամ եվրոպական որևէ երկրում դեսպաններն այդ ուղղությամբ աշխատում են։ Այսինքն, պետության դերը մինիմալիզացված է»,-ասաց Սուրեն Սարգսյանը։

Քաղաքագետի խոսքով, պետության նման կեցվածքն ընկալվում է որպես մեսիջ, ասում են՝ եթե ձեզ համար կարևոր չէ, մեզ համար էլ կարևոր չէ, չենք կարող Հռոմի պապից կաթոլիկ լինել կամ ավելի հայ լինել։

Սուրեն Սարգսյանի ներկայացմամբ, Հայաստանի դեսպանները, երբ հանդիպում են հյուրընկալող երկրի իշխանությունների ներկայացուցիչների հետ, նրանց հարց են տալիս՝ ինչպե՞ս կարող ենք ձեզ օգնել, օգտակար լինել,  պատասխանում են՝ օգնեք, որ խաղաղության դարաշրջան բացենք։

«Այսինք, դեսպանները խոսում են ոչ թե Արցախին օգնելու, ֆինանսական ուղիղ աջակցություն տրամադրելու մասին, այլ խաղաղության դարաշրջանի բացման։ Երբ խոսք է լինում Հայաստանի, Արցախի անվտանգության հարցերի մասին, մեր դիվանգետներն ասում են՝ մեր առաջնահերթույունը խաղաղության դարաշրջանի բացումն է։ Այս մեսիջները Երևանից են գնում։ Կարծում եմ, սա ամենամեծ խնդիրն է, որը սպառնում է մեր անվտանգությանը։ Առաջնահերթ չեն Արցախի խնդիրը, Ցեղասպանության ճանաչումը, դա ընդհանրապես դուրս է եկել մեր արտաքին քաղաքական օրակարգից, շատ երկրներում մեր դեսպանները չեն մասնակցում Ցեղասպանության, Արցախի վերաբերյալ միջոցառումներին, որոնք կազմակերպվում են համայնքի կողմից։ Մինչև 2018 թ. ես չեմ հիշում, որ Արցախի, Ցեղասպանության վերաբերյալ միջոցառում, քննարկում, կլոր սեղան կազմակերպվեր, դեսպանին հրավիրեին, չգնար։ Ես նման դեպք չեմ հիշում։ Արտաքին քաղաքական օրակարգը փոխվել է, պտտվում է ընդամենը մի գաղափարի շուրջ՝ այսպես կոչված խաղաղության դարաշրջանի բացման, ինչը միակողմանի է։ Ուշագրավ է, որ խաղաղության դարաշրջանի գաղափարը միակողմանի է, չես կարող ընկերություն անել մեկի հետ, որը չի ուզում քեզ հետ ընկերություն անել»,-ասաց նա։

Արցախպրեսը գրում է.

«Հայտնի է, որ Կիկաբիձեն շատ մտերիմ հարաբերություններ է ունեցել հայ մեծանուն դերասան Մհեր Մկրտչյանի (Ֆրունզիկի) ու առհասարակ հայերի հետ: Կիկաբիձեն անկեղծացել էր, որ ինքը, թեպետ, քաղաքականությամբ չի զբաղվում, սակայն առիթ է ունեցել խոսելու Լեռնային Ղարաբաղի մասին: Մասնավորապես ինչպես պատմում է Կիկաբիձեի վաղեմի ընկեր, դերասան՝ Սերգո Պետրոսյանը, ով երկար տարիներ ապրում է Թբիլիսիում,

Կիկաբիձեն՝ Բաքվում հյուրընկակության ժամանակ զրույց է ունեցել նախագահ Ալիևի հետ: Երբ Բաքվի կենտրոնում գտնվող ռեստորաններից մեկում, Կիկաբիձեն իր հյուրերի հետ ընթրելիս է եղել, սրահ են ժամանել կառավարության անդամներ, որոնց թվում նաև նախագահը:

Չմանրամասնելով զրույցի ողջ բնույթը, Սերգոն պատմել է, որ Կիկաբիձեն հարգալից կերպով մերժել է Ալիևի այն խնդրանքը, որով հայտնի դերասանը պետք է նկարահանվեր մի պատմական ֆիլմում, որտեղ պետք է խաղար բռնագաղթվածի դեր ու ստանար շատ մեծ հոնորար:

Մի կերպար, ըստ որի Կիկաբիձեն ադրբեջանցի է, ում իբրև թե տեղահան են հանել Արցախից։ Կիկաբիձեն մերժել է առաջարկը՝ ասելով, որ ինքը պատմությունից քաջատեղյակ է ու համարում է, որ չի կարելի այն կեղծել: Այսքանը ասելով, մեծ դերասանը քիչ անց լքել է ռեստորանը՝ խնդրելով իրեն տեղափոխել հյուրանոց»։

ԱԺ նախկին պատգամավոր Տաթևիկ Հայրապետյանը տելեգրամյան իր ալիքում գրում է.

«Եվ մինչ Ադրբեջանում ամենաբարձր մակարդակով «Արևմտյան Ադրբեջան» են կոչում ՀՀ ներկայիս տարածքը և նոր հավակնություններով հանդես գալիս, ՀՀ ԱԳՆ–ն անգամ հայտարարություն չի անում Բաքվի հայկական ջարդերի 33-րդ տարելիցի վերաբերյալ: Թեև նման հայտարարություն անցած տարի եղել էր: Եթե մեր իշխանություններին թվում է, որ լռելով, Բաքվին «չնեղացնելով» կանխելու են էսկալացիան, ուրեմն իրենք ոչինչ չեն հասկանում Ադրբեջանի քաղաքականությունից:

Էսկալացիան կանխում են տեղում պատրաստվելով, բանակի մարտունակությունը բարձրացնելով, հանրության մեջ դիմադրողականություն զարգացնելով, մի խոսքով՝ պատերազմի պատրաստ լինելով, որ հակառակորդդ իմանա, որ չի մարսելու ագրեսիան: Իսկ սեփական պատմությունը անտեսելով, դրա մասին լռելով ու կենսական իրավունքներից հրաժարվելով՝ միմիայն մեծացնելու ենք Բաքվի ախորժակը, օգնելու նոր պատմական կեղծարարություններով լցնել դաշտը և հարցականի տակ ենք դնելու հայոց պետականությունը:

Մեկ–մեկ Ալիևի ելույթները կարդացեք, միգուցե օգնի հասկանալ, թե ինչ է մտածում հակառակորդը»:

14 երեխա գտնվում է Արցախի մանկական հիվանդանոցի նորածնային և վերակենդանացման բաժանմունքներում։  Այս մասին ասված է Արցախի տեղեկատվական շտաբի ամենօրյա տեղեկագրում:

«14 երեխա գտնվում է մանկական հիվանդանոցի նորածնային և վերակենդանացման բաժանմունքներում:
9 չափահաս բուժառու գտնվում է վերակենդանացման բաժանմունքում, որոնցից 5-ը ծայրահեղ ծանր վիճակում է։
Արդեն 132 երեխա ծնվել է շրջափակման մեջ:

ԱՀ առողջապահության նախարարության ենթակայության տակ գործող բոլոր բուժհաստատություններում պլանային վիրահատությունների դադարեցման պատճառով շուրջ 400 քաղաքացի զրկվել է առողջական խնդիրներից ելնելով վիրահատվելու հնարավորությունից։
Մինչ այսօր Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի միջնորդությամբ և ուղեկցությամբ Արցախից Հայաստան է տեղափոխվել 28 հիվանդ՝ համապատասխան բուժում ստանալու համար։
726 տնտեսվարող սուբյեկտ (ընդհանուրի 17,7%-ը) շրջափակման պայմաններում աշխատելու անհնարինության պատճառով կասեցրել են իրենց գործունեությունը։ 

Ստեղծված տնտեսական բարդ իրավիճակի պատճառով նախնականորեն առնվազն 3,400 մարդ կորցրել է աշխատանքը և եկամտի աղբյուրը։ 

Արցախի կառավարության տեղեկագրում նշվում է, որ ավելի քան 14,000 տոննա կենսական նշանակության ապրանքներ կմակատարարվեին Արցախ, եթե չլիներ շրջափակումը, որի ընթացքում Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի և ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի կողմից մատակարարվել է դրա միայն չնչին մասը:

Հունվարի 20-ից Արցախում բրինձը, մակարոնեղենը, հնդկաձավարը, շաքարավազը եւ ձեթը կվաճառվեն միայն կտրոնով: Յուրաքանչյուր քաղաքացի միանգամից կստանա 9 կտրոն։ Մեկ անձի համար ամսական կտրվածքով կհատկացվի յուրաքանչյուր սննդամթերքից մեկական կիլոգրամ և 1 լիտր ձեթ։ Կտրոնների տրամադրումը կսկսվի հունվարի 17-ից»:

Ֆրանսիայի նպատակն է գործել՝ ի նպաստ Հարավային Կովկասում խաղաղության հաստատման գործընթացի, միջազգային հանրությանը միավորել՝ ի շահ խաղաղ կարգավորման, որը պետք է ներառի Հայաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ հարգանքը, ինչպես նաև Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության իրավունքների և անվտանգության պահպանումը: Բացի այդ, Ֆրանսիան կարևորում է այն գործողությունների իրականացումը, որոնք կբերեն խաղաղության հաստատման, մասնավորապես՝ Լաչինի միջանցքի բացումը, Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների ազատ արձակումը: «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում այս մասին հայտարարեց Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի նախագահ Յաել Բրաուն-Պիվեն, որի գլխավորած պատվիրակությունն օրերս Երևանում էր:

– Տիկին Յաել Բրաուն-Պիվե, ինչպես հայտնել էիք Ձեր թվիթերյան գրառմամբ՝ Հայաստան եք եկել Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի աջակցությունը վերահաստատելու նպատակով: Գիտեք՝ հիմա դժվարին ժամանակներ են հայ ժողովրդի համար. Ադրբեջանը շարունակում է արգելափակված պահել Արցախը Հայաստանին և աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը, ինչի արդյունքում լուրջ հումանիտար խնդիրներ են ծառացել: Ի՞նչ դերակատարում կարող է ունենալ Ֆրանսիան՝ ստիպելու Ադրբեջանին բացել միջանցքը, միջազգային հանրության արձագանքն ինչպիսի՞ն պետք է լինի: Եվ ինչպե՞ս եք վերաբերվում Ֆրանսիայի հասցեին հնչեցված՝ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևի քննադատություններին:

-Ես այստեղ եմ եկել խորհրդարանական պատվիրակությամբ, որպեսզի անցյալ տարվա նոյեմբերին մեր ընդունած բանաձևից հետո վերահաստատենք մեր համերաշխությունն ու եղբայրությունը Հայաստանին և Հայաստանի ժողովրդին: Ֆրանսիան խստորեն դատապարտել է Լաչինի միջանցքի փակումը, ինչպես նաև Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ոտնահարումները: Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ՄԱԿ -ի անվտանգության խորհրդի նիստի շրջանակներում երկու անգամ նախաձեռնել է Հայաստանի այս իրավիճակի վերաբերյալ հարցի քննարկում: Անցյալ տարվա հոկտեմբերին նրա նախաձեռնությամբ Պրահայում տեղի է ունեցել քառակողմ հանդիպումը, որի արդյունքում որոշակի համաձայնություն է ստացվել: Այսինքն՝ Ֆրանսիայի ջանքերը սահմանափակվում են ոչ միայն մեր հայտարարած, մեր ցուցաբերած համերաշխությամբ, այլ նաև շատ կոնկրետ գործողություններով՝ միջազգային ամենաբարձր մակարդակով, որոնց նպատակն է այս տարածաշրջանում վերահաստատել խաղաղություն: Հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում կայացած այս հանդիպման արդյունքներից մեկն է նաև ԵՄ-ի դիտորդական խմբի տեղակայումը Հայաստանի սահմանի երկայնքով, որը թույլ տվեց մեղմել լարվածությունը: Կարծում եմ, որ Եվրամիության հետ պետք է շարունակել այս ուղղությամբ ջանքերը: Այդ առումով մենք չենք հասկանում Ադրբեջանի նախագահ Ալիևի քննադատությունը, որովհետև Ֆրանսիան միշտ ցանկացել է գործել՝ ի նպաստ խաղաղության հաստատման գործընթացի, ի նպաստ նրա, որ Հարավային Կովկասում իրավիճակը կայունանա, Հարավային Կովկասը դառնա կայուն տարածաշրջան: Եվ կարծում ենք, որ Ադրբեջանը նույնպես կիսում է խաղաղության հաստատման այս նպատակը, ուստի պետք է իրականացնել այն գործողությունները, որոնք կբերեն այդ խաղաղության հաստատմանը, մասնավորապես՝ բացել Լաչինի միջանցքը և ազատել ռազմագերիներին, որոնք դեռ պահվում են Ադրբեջանում: Մենք միշտ պատրաստ ենք քննարկել բոլոր կողմերի հետ, քանի որ կարծում ենք, որ միայն խաղաղությունը կարող է տարածաշրջանում ապահովել շարունակական կայունություն:

-Ֆրանսիայի Ազգային ժողովը նախորդ տարեվերջին ընդունել է Հայաստանին աջակցող և Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ առաջարկող բանաձև։ Սակայն ավելի ուշ Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ն հայտարարեց, որ ընդունված բանաձևի տեքստը երկրի կառավարության պաշտոնական դիրքորոշումը չէ։ Այս պարագայում ի՞նչ ուժ ունի ընդունված բանաձևը: Իսկ ի՞նչ գործնական քայլեր կարելի է ակնկալել Ֆրանսիայի կառավարությունից՝ ստիպելու Ադրբեջանին, օրինակ, դուրս գալ Հայաստանի սուվերեն տարածքից, ազատ արձակել բոլոր հայ ռազմագերիներին և այլն:

-Իսկապես Ազգային ժողովի դիրքորոշումն անկախ դիրքորոշում է: Այն ներկայացնում է պատգամավորների դիրքորոշումը: Եվ նույնիսկ, եթե այն միաձայն է ընդունվել, այնուամենայնիվ կառավարության համար պարտավորեցնող չէ: Եվ կառավարությունը կարող է իր պատկերացումներն ունենալ ու ամբողջությամբ չկիսել այն ամենը, ինչ ասվել է բանաձևում: Բնականաբար, մեր և կառավարության նպատակները նույնն են, եթե նույնիսկ եղանակները տարբեր լինեն: Մենք նախևառաջ շարունակում ենք երկխոսությունը կառավարության հետ, որպեսզի հասնենք համատեղ համաձայնության, բայց նպատակները մեկն են, այն է՝ տարածաշրջանում հասնել խաղաղության հաստատման այն միջոցներով, որ մենք ունենք մեր տրամադրության տակ և հաշվի առնելով այն տեղն ու դերը, որ մենք ունենք: Բայց, ինչպես գիտեք, Ֆրանսիան գործում է շատ տարբեր հարթակներում՝ լինեն երկկողմ հարաբերությունները, բազմակողմ հարաբերությունները եվրոպական հարթակներում: Եվ նպատակն է միջազգային համայնքին, միջազգային հանրությանը միավորել՝ ի շահ այս հարցի խաղաղ կարգավորման: Եվ այդ կարգավորումը, բնականաբար, պետք է ներառի Հայաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ հարգանքը, պահպանումը, ինչպես նաև Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության իրավունքների և անվտանգության պահպանումը:

-Խոսենք նաև հայ-ֆրանսիական հարաբերություններից: Ըստ Ձեզ՝ երկու երկրները ո՞ր ոլորտներում են առավել հաջող համագործակցում և ո՞ր ոլորտներում համագործակցությունն ընդլայնելու, խորացնելու ներուժ կա:

-Համագործակցությունները բազմազան են, այդ պատճառով դժվար է դրանք դասակարգել ու որոշակի հիերարխիա սահմանել: Մի կողմից կա տնտեսական համագործակցությունը, որին լուրջ խթան տրվեց մասնավորապես 2022 թվականի մարտին Փարիզում կայացած «Հավակնություններ՝ Հայաստան-Ֆրանսիա» խորագիրը կրող մեծ տնտեսական ֆորումի ժամանակ: Ի դեպ, Զարգացման ֆրանսիական գործակալությունը շուտով գրասենյակ կունենա նաև Հայաստանում: Շատ լուրջ համագործակցություն կա նաև կրթական ոլորտում, մասնավորապես Ֆրանկոֆոնիայի զարգացմանն է խթան տրվում այդ ոլորտում, Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանի հետ մեր կապերը, ինչպես նաև առաջիկայում Հայաստանի ֆրանսիական ինստիտուտի բացումը: Համագործակցություն կա առողջապահական ոլորտում: Վաղը (14.01.2023) մենք հանդիպելու ենք մի շարք ոչ կառավարական կազմակերպությունների՝ ՀԿ-ների, որոնք գործում են նաև մարդասիրական ոլորտում, օգնություն են տրամադրում Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածներին, տուժածներին: Եվ մեզ համար կարևոր է նաև խորապես տեղեկանալ այս իրավիճակին: Եվ վերջապես ՀՀ ազգային ժողովի հետ միջխորհրդարանական համագործակցության համաձայնագիր ստորագրեցինք ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հետ: Կարծում եմ՝ կարևոր է, որ խորհրդարանական դիվանագիտությունը ևս կարողանա ամբողջապես գործի դրվել և արդյունք տալ:

-Տիկին Բրաուն-Պիվե, կցանկանա՞ք որևէ բան հավելել:

-Շատ ուրախ էի բացահայտելու ձեր երկիրը: Ցավում եմ, որ ավելի երկար չեմ կարողանա մնալ: Հուսով եմ, որ կրկին առիթներ կունենամ այստեղ գալու և որ հաջորդ անգամ իմ այցի ժամանակ արդեն խաղաղություն հաստատված կլինի բոլորի համար:

ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է արել՝ փորձելով Արցախում ստեղծված քաղաքական ճգնաժամը դիտարկել ընտրական գործընթացների տեսանկյունից։

Գրառումը ներկայացնում ենք ստորև․

«Պայմանականորեն ընդունենք, որ Արցախի Արայիկ Հարությունյանը զբաղեցրած պաշտոնից, իր կամքին հակառակ, հեռացնում է պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանին, ապա ինչպես ինքն է պնդում՝ հրաժարական տալիս։ Ցրվում է նաև խորհրդարանը։

2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո, երբ Արցախում այլ բնույթի ճգնաժամ էր և առաջին հերթին նախագահի հրաժարականի պահանջ կար, քննարկվում էր նոր իրողությունների պայմաններում խորհրդարանի վերաձևավորելու հարցը, խոչընդոտող հիմնական հանգամանքն Ադրբեջանն էր, որի սպառնալիքի պայմաններում այդպես էլ նոր ընտրություն չնշանակվեց։
Ընդ որում՝ և՛ նախագահի հրաժարականի պահանջ կար, և՛ ինքը՝ Հարությունյանը նման ցանկություն ուներ, սակայն ներքին և արտաքին երաշխիքների բացակայության պայմաններում այդպես էլ ընտրություն չեղավ։

Հիմա։ Ո՞ր դեպքում կամ ինչ հանգամանքներ կարող են բարենպաստ դաշտ ստեղծել նոր ընտրությունների անցկացման համար այն դեպքում, երբ 1-2 ամիս առաջ, անհրաժեշտ երաշխիքների դիֆիցիտի պատճառով նույնիսկ առավել անշառ համարվող սահմանադրական հանրաքվեի գործընթացը կանգնեցվեց։

Առաջին, Ադրբեջանը տվել է երաշխիք, որ ընտրությունների գործընթացին չի խոչընդոտի, այսինքն՝ խոշոր սադրանքի կամ ռազմական գործողության չի գնա։

Արցախի ու Ադրբեջանի ծայրահեղ լարված հարաբերությունների ֆոնին նման երաշխիքը կամ բացակայում է կամ դա ունի իր ծանր գինը։ Առհասարակ Ադրբեջանի հետ գործարքի մտնելն արդեն տապալում է։

Երկրորդ, Արայիկ Հարությունյանը ՀՀ իշխանության ճնշմամբ, իր ու Ռուբեն Վարդանյանի լարված հարաբերությունների լիցքաթափման միակ հնարավորություն տեսնում է նոր նախագահական ու խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը՝ անկախ նրանից, թե դա ինչ հնարավոր հետևանքների կհանգեցնի Արցախում։

Եթե տեսականորեն առաջիկա շաբաթ Արցախում Հարությունյանը հրաժարական տա, խորհրդարանը ցրվի, ապա սա առաջին հերթին պետական կառավարման համակարգի գլխատում կդիտվի 2 պատճառով։

Առաջին, Ադրբեջանի հարուցած խոշոր քաղաքական ու դրանից բխող հումանիտար ճգնաժամի պայմաններում երկիրն «անգլուխ» թողելն ինքնին ծանր սպառնալիք է։

Երկրորդ, եթե նույնիսկ Ադրբեջանի հետ գործարքի են գնացել, սակայն իր վարքագծի համաձայն Ադրբեջանը խախտի պայմանավորվածությունը, ապա Արցախի առանց այդ էլ խախուդ սուբյեկտայնությունը կվախճանվի։

Այս վիճակը բխում է ՀՀ իշխանության՝ Արցախի որդեգրած քաղաքական կուրսից, որովհետև կհեշտացնի Արցախի հանձնումը։

Ընդ որում՝ նիկոլական ռեժիմը այս խնդիրը փորձում է լուծել հենց արցախցիների ձեռքերով, որպեսզի հետո ասի՝ ես ինչ անեմ, արցախցիներն իրենց ձեռքով իրենց գերեզմանաքարը դրին։

Սա բնականաբար բխում է Ադրբեջանի առաջնային շահից և սրան հասնելու համար Ադրբեջանը պատրաստ կլինի և՛ միջանցքը ժամանակավոր բացել, և՛ այլ կարճաժամկետ բնույթի «խրախուսանքներ» մատուցել։

Այնպես որ, Արցախը ևս մեկ լուրջ սպառնալիքի առաջ է կանգնում՝ մինչև այս պահը կուտակած ծանր ռիսկերը չհաղթահարած, սակայն սա կարող է լինել վերջին հնարավորությունը»։