armtimes.com — ն իր խմբագրականում գրում է.

Երեկ հերթական ողբերգական լուրը եկավ սահմանից: Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության նախարարության մամուլի ծառայությունը հաղորդագրություն տարածեց, որտեղ ասվում էր, որ  «հունվարի 7-ին՝ ժամը 13:20-ի սահմաններում, ՊԲ հյուսիսարեւելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասում, հակառակորդի կողմից արձակված կրակոցից մահացու վիրավորում է ստացել ՊԲ զինծառայող, 1998թ. ծնված Վաչե Նվերի Չիլինգարյանը»:

Հաղորդագրությունն այլ տեղեկություններ եւ մանրամասներ չէր պարունակում: Այստեղ չկար նաեւ որեւէ տեղեկություն վիրավորների մասին: «Հայկական Ժամանակ»-ի թղթակիցը, սակայն պարզեց, որ նույն միջադեպի ժամանակ եւս երկու զինծառայող վիրավորվել է: Դա տեղի ունեցավ հետեւյալ կերպ: Զոհված զինծառայողը Գեղարքունիքի մարզի Շորժա գյուղից էր, եւ ահա Շորժայի գյուղապետին դեպքի մասին հարցեր տալով պարզվել է, որ գյուղում տարածված խոսակցությունների համաձայն՝ Վաչեն գնացել է վիրավոր ընկերոջը օգնելու եւ այդ ժամանակ է զոհվել: Գյուղապետը հայտնել է, որ իրենց տեղեկություններով ունեցել ենք մեկ զոհ երկու վիրավոր:

Սա տարօրինակ էր, որովհետեւ ԱՀ ՊՆ հաղորդագրության մեջ վիրավորների մասին որեւէ խոսք չկար: «Հայկական ժամանակ»-ի թղթակցի բոլոր փորձերը՝ պաշտոնական հաստատում ստանալ երկու վիրավորների մասին, երկար ժամանակ ապարդյուն էին անցնում: Եւ միայն գյուղապետի խոսքերի հրապարակումից հետո ԱՆ ՊՆ-ն հաստատեց վիրավորների փաստը, իսկ արդեն օրվա ընթացքում ՀՀ ՊՆ ԶՈՒ ԳՇ պետ Մովսես Հակոբյանը Կենտրոնական հավաքակայանում լրագրողների հետ զրույցում մանրամասներ ներկայացրեց դեպքից: «Փաստ է միայն, որ զինծառայողը խոցվել է հակառակորդի դիպուկահարի կողմից, սակայն թե դա ինչպես է ստացվել, դեռևս պետք է պարզենք: Զինծառայողին օգնություն ցուցաբերելու համար մեկնած հրամանատարը վիրավորվել է: Դեպքի վայր մեկնած օպերատիվ խմբի ավտոմեքենան ևս հայտնվել է հակառակորդի կրակի տակ, և զինվորներից մեկը վիրավորում է ստացել: Վիրավորների վիճակը շատ թեթև է»,- ասել է Մովսես Հակոբյանը:

Այսինքն, եթե գյուղապետը պատահմամբ չհայտներ, որ բացի մեկ զոհից ունենք նաեւ երկու վիրավոր, հնարավոր է՝ այդ մասին այդպես էլ չիմանայինք: Ինչո՞ւ: Այս հարցին կարող են լինել բազում բազմաթիվ պատասխաններ: Սակայն ՊՆ-ի ոչ պաշտոնական բացատրությունն այն է, որ թեթեւ վիրավորում ստացած զինվորների մասին հատուկ հաղորդագրություն չի տարածվում: Համենայնդեպս, այսպես են բացատրում իրավիճակը ՊՆ պաշտոնյաները մասնավոր զրույցներում:

Սա կարող էր բավարարող բացատրություն լինել: Սակայն բոլոր հիմքերը կան կասկածելու, որ տվյալ բացատրությունն իրականության հետ կապ չունի: Իրականում սահմանային դեպքերը թաքցնելու հատուկ միտում է նկատվում, եւ սա սկսվել է դեռեւս այն պահից, երբ որոշում կայացվեց սահմանային վիճակի մասին տեղեկատվություն տրամադրել ոչ թե ամենօրյա ռեժիմով, այլ՝ շաբաթը մեկ անգամ:

Բանն այն է, որ երեկ «Հայկական ժամանակ»-ի լրագրողը բոլորովին այլ պատահականությամբ պարզեց, որ հունվարի 4-ին նույնպես պատահար է գրանցվել Արցախում: Մասնավորապես՝ Արցախի ՊԲ հյուսիսարևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասում ականապայթյունից երկու զինծառայող է վիրավորում ստացել: Զինծառայողներից մեկը դեռեւս գտնվում է Ստեփանակերտի հոսպիտալում. նրա աջ ոտքն անդամահատել են, վիճակն այժմ գնահատվում է միջին ծանրության, կյանքին վտանգ չի սպառնում: Մյուս զինծառայողին տեղափոխել են ՀՀ ՊՆ Կենտրոնական զինվորական հոսպիտալ, անդամահատել են նրա ձախ ոտքը: Այս դեպքի մասին, սակայն նույնպես որեւէ պաշտոնական տեղեկատվություն չի տարածվել: Այնինչ, երկու հոգու ոտքի անդամահատումով ավարտված դեպքը լավագույն ցանկության պարագայում անգամ հնարավոր չէ թեթեւ վիրավորում համարել: Այս դեպքի մասին հանրությունն այդպես էլ չէր իմանա, եթե «ՀԺ»-ի լրագրողները դուրս չգային ականապայթյունից վիրավորած զինվորների հետքի վրա:

Ինչո՞ւ է ՊՆ-ն որոշել թաքցնել սահմանային դեպքերը՝ այդ թվում ծանր վիրավորներին: Ո՞ւմ է խաբում, ինչո՞ւ է խաբում, ո՞ւմ աչքին է ուզում թոզ փչած լինել: Իմաստը ո՞րն է, ընդհանրապես: Եթե այս մարտավարության համար ինչ-որ գիգանտ բացատրություններ ունեն անգամ, դա չի կարող գոհացնել հանրությանը միայն այն պարզ պատճառով, որ այս գործելաոճով ՀՀ-ն եւ Արցախն ընդօրինակում են Ադրբեջանին, որտեղ բանակում կատարվածի մասին ոչ մի հավաստի պաշտոնական տեղեկատվություն գոյություն չունի:

Հայաստանի հանրությունը մինչ այժմ մեծամասամբ վստահել է պաշտոնական աղբյուրներին, եւ դրա շնորհիվ էր նաեւ, որ ապրիլյան պատերազմի օրերին ՊՆ-ին հաջողվեց տեղեկատվական դաշտում փայլուն առավելություն գրանցել: Դժվար է ասել, թե այդ ինչ նպատակ կարող է լինել, որն արդարացնի հանրության վստահությունը հետեւողականորեն կորցնելու այս քաղաքականությունը: Եթե այսպես շարունակվի, երկու պաշտպանական գերատեսչությունների խոսքը զոհերի, վիրավորների եւ դեպքերի ու հանգամանքների մասին գրոշի արժեք չի ունենա, եւ մարդիկ՝ հատկապես լրագրողները ստիպված կլինեն սեփական հետաքննություններն իրականացնել, պարզելու համար՝ արդյո՞ք այսինչ օրը սահմանում զոհ կամ վիրավոր ունեցել ենք, թե՞ ոչ:

Բանակի հրամանատարության չհաշվարկված ու անմարդկային հրամանները զինծառայողների կյանքեր են արժենում։ Այդպիսի դեպք է, օրինակ, անփորձ զինվորականներին ական տեղադրելու/վնասազերծելու ուղարկելը։ Միայն 2017-ի ընթացքում Զինված ուժերում գրանցվել են մեկ տասնյակի հասնող ականապայթյունային դեպքեր, որոնց հետևանքները մեծաթիվ զոհերն ու վիրավորներն են։

Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների իրավապաշտպան կազմակերպության փաստահավաք աշխատանքների արդյունքները ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանի հետ սահմանում ականապատման աշխատանքներում հաճախ ներգրավվում են անհրաժեշտ հմտություններ ու գիտելիքներ չունեցող զինվորականններ։

Այսպես, 2017-ի մարտին Թալիշում ակնապայթյունային վիրավորում է ստացել լեյտենանտ Երվանդ Խաչատրյանը, մայիսի 4-ին Տավուշի մարզում ականի պայթյունից վիրավորվել է Շիրազ Սահակյանը։ Եվս մեկ դեպք գրանցվել է հուլիսի 19-ին՝ վիրավորվել էր Արարատի զորամասի պայմանագրային զինծառայող Արթուր Զախարյանը։ Գրեթե մեկ ամիս առաջ՝ դեկտեմբերի 11-ին, Հայաստանի հյուսիս-արևելյան հատվածում ականի պայթյունից վիրավորվեց շարքային զինծառայող Արթուր Դանիելյանը։

Իսկ արդեն աշնանը ականի պայթյուններն ունեցան մահվան ելք։ Սեպտեմբերի 1-ին Արցախի Պաշտպանության բանակի արևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասի պահպանության տեղամասում ականի պայթյունից մահացավ 19-ամյա Հայկ Խաչատրյանը։

Նոյեմբերի 21-ին Արցախի Մարտակերտի զորամասի պահպանության տեղամասում ական տեղադրելիս մահացան միանգամից 3 զինծառայողներ՝ լեյտենանտ Գեղամ Զաքարյանը, շարքայիններ Սարգիս Աբրահամյանը և Սարգիս Մելիքյանը։ Ծանր վիրավորվեց շարքային զինծառայող Նարեկ Հովեյանը, որը կորցրեց մեկ աչքը։ Վերջինիս մոր՝ Սեդա Ղարիբյանի հաղորդմամբ՝ Նարեկ չի ունեցել սակրավորի մասնագիտացում, բայց ընդգրկվել է հատուկ հմտություն պահանջող աշխատանքում։

Այդ օրվա զոհերից սակրավոր Սարգիս Աբրահամյանի ընտանիքի համար դեռ գաղտնիք է, թե ինչպես և ում մեղքով է պայթել չարաբաստիկ ականը՝ դառնալով համընդհանուր ողբեգության պատճառ։ forrights.am-ի հետ զրույցում մահացած զինծառայողի մայրը՝  Սուսաննա Հարությունյանը նշում է․

«Եթե սպան փորձառու լիներ, ոչ իրա կյանքը կգնար, ոչ էլ մեր բալաների։ Սարգիսիս ասում եմ՝ բալա ջան, թող մենք լինենք վերջին որդեկորույս ծնողները, դու լինես վերջին մահացած զինվորը։ Մեղք են մեր մայրերն էլ, զինվորներն էլ․․։ Պահանջս ի՞նչ ա՝ խի՞ են երկու ամսվա ծառայող սպային ուղարկում մին տեղադրելու։ Համ ինքը գնաց, համ մեր երեխեքին տարավ»։

Ինչպես Սարգիս Աբրահամյանի, այնպես էլ շարքային մյուս զինծառայողների ընտանիքներին Պաշտպանության նախարարությունից որևէ մեկը չի այցելել ու դեպքի վերաբերյալ բացատրություն չի տվել։

Հայտնի է, որ ականի տեղադրմանը մասնակցած 22-ամյա սպա Գեղամ Զաքարյանը զորամասում ծառայության էր անցել մահվանից ընդամենը 2 ամիս 3 շաբաթ առաջ։ Փաստորեն՝ Արցախի բանակի հրամանատարությունը ականի տեղադրման էր ուղարկել անփորձ սպայի ու ևս 3 ժամկետային զինծառայողների, որոնցից մեկը՝ ոչ սակրավոր։

Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների իրավապաշտպան կազմակերպությանը հայտնի է դարձել մեկ այլ արտառոց պատմություն։ Ականի պայթյունից մահացել է մեկ, վիրավորվել հինգ զինծառայող։ Դեպքը տեղի է ունեցել 2016-ի օգոստոսի 2-ին՝ Արցախի Աղդամի զորամասի պահպանության տեղամասում գտնվող մարտական հենակետում։ Ապրիլյան պատերազմին ադրբեջանցիները գրավել էին այս դիրքն ու ականապատել։ Հայկական կողմին հաջողվել էր այն ազատագրել և այդտեղ կրկին մարտական հերթապահություն սահմանել։

Չիմանալով, որ տարածքն ականապատված է, զինծառայողները մեկը մյուսի հետևից վիրավորվում են, մահանում է 1996 թվականին մահացած Գևորգ Հարությունյանը։ Ականի պայթյունից ծանր վիրավորվել է նաև Դավիթ Ապրեսյանը, որը forrights.am-ին վերապատմում է ահասարսուռ տեսարանը․

«Առաջին մինայի վրա ես կանգնեցի, պայթեց, կոշիկս փրկեց, թե չէ ոտքս կորցնելու էի, ես ընկա, շունչս սկսեց կտրվել, սկսեցի օդ կրակել, ընկերս վազելով եկավ, ասեցի, որ ջուր բերի, խեղդվում էի: Գնաց ջուր բերի, վաշտի ֆելդշերը եկավ, ինձ ցավազրկող սրսկեց, հետո մյուս ընկերս եկավ վերևից՝ Գևորգը ու մինայի վրա տրաքեց: Ինքը տեղում մահացավ: Բատալյոնի ֆելդշերը գնում է Գևորգին օգնելու, նա էլ է տրաքում, հետո վաշտի հրամանատարն է գալիս օգնելու, նա էլ է տրաքում, երկու հոգու դեպքում էլ աչքերն էին վնասվել»։

Այս դեպքը Արցախի ՊԲ-ի ղեկավարության անփույթ և անպատասխանատու աշխատանքի մասին է վկայում։ Մասնավորապես՝ ադրբեջանցիներից դիրքը հետ գրավելուց հետո չի ստուգվել՝ արդյո՞ք մարտական հենակետում հերթապահության անցկացումն անվտանգ է․ դիրքում տեղադրված ականները ժամանակին չեն հայտնաբերվել ու չեն վնասազերծվել։ Հակառակ դեպքում՝ 1 զոհն ու 5 վիրավորները չէին լինի։

Նշենք, որ հարուցված քրեական գործի քննությամբ՝ դեպքի համար որևէ մեկը հրամանատարական կազմից պատասխանատու չէ։ Դեպքից 3 ամիս անց քրգործը հանցակազմի բացակայության հիմքով կարճվել է։

Դավիթ Ապրեսյանը ապրիլյան պատերազմի մասնակից է, ոտքին 77 կար է դրված, նա երրորդ կարգի հաշմանդամ է։ Հայրը՝ Մելիք Ապրեսյանը նշում է, որ թեև դեպքից մեկ տարի է անցել, բայց Պաշտպանության նախարարությունից որեւէ մեկն այժմ չի հետաքրքրվում որդու առողջությամբ. «Ես էս պետությունից մի բան եմ ուզում, իմ էրեխեն նորմալ բուժվի: Հիմա ոտքը չի կարողանում գետնին դնել, չի կարողանում քայլել: Ես շատ վիրավորված եմ: Մի տարուց ավելին ա անցել դեպքից, էս ընթացքում որեւէ մեկը դուռս չի ծեծել, չի հարցրել` ոնց ա էրեխեն, ինչ վիճակում է: Ոչ մի աջակցություն չտեսա»: Դավիթի կրունկը ականի պայթյունից փշրվել է, և միայն վիրահատությունների միջոցով է վերականգնվել: Ոտքի թաթերը չեն աշխատում և հետագա լիարժեք բուժումը հարցականի տակ է։

Հատկանշական է, որ Արցախի Պաշտպանության բանակը թաքցրել է ականի պայթյունից 5 վիրավորի փաստը՝ պաշտոնական հաղորդագրությունում հայտնելով միայն 1 զինծառայողի մահվան լուրը։

Ականի պայթյունների դեպքերով Բանակի ղեկավարությունը թեև ներքին հետաքննություն է անցկացնում, բայց այդպես էլ պատասխանատուներ կամ մեղավորներ ի հայտ չեն գալիս։ Սա այն դեպքում, երբ հայտնի է, թե զորամասի ո՞ր պաշտոնյան է հրամայել անփորձ և չպատրաստված զինծառայողներին գնալ ական տեղադրելու։

Պաշտպանության նախկին փոխնախարար Անդրանիկ Քոչարյանը գիտի, թե ում ուղղությամբ է պետք ուղղել մեղադրանքի սլաքները․ «Հրամատարից սկսած մինչև նախարար պետք է պատժվեն, պատասխանատվության ենթարկվեն, որպեսզի նման դեպքերը չկրկնվեն: Ընդ որում, պատիժը պետք է հասնի մինչև Ղարաբաղի ինժեներական զորքերի հրամանատար»։

Եթե հակառակորդի կամ համածառայակցի կրակոցից զինծառայողի մահանալու դեպքում ՀՀ ՊՆ-ն և Արցախի ՊԲ-ն պատասխանատվության բեռը հեշտորեն գցում են իրենց ուսերից, ապա ականի մահացու պայթյունների պարագայում այդ կառույցները ուղղակի մասնակիցն ու հրահանգ իջեցնողներն են։ Այժմ սահմանին ռազմական գործողությունների ակտիվ շրջան չէ, և  Պաշտպանության նախկին փոխնախարարի խոսքով՝ անթույլատրելի է Բանակում անփութության, ոչ պրոֆեսիոնալ գործողությունների արդյունքում այսպիսի կորուստներ ունենալը․

«Եթե ամեն մի ական դնելու, ականազերծման ժամանակ մենք զոհ ունենանք՝ վաղը բանակ չենք ունենա: Հատուկ պատրաստվածություն չունեցող զինվորներին նման հրաման տալը չի արդարացվում ոչ մի դեպքում»,- ասում է Անդրանիկ Քոչարյանը։

Պաշտպանության նախկին փոխնախարարի խոսքով՝ Զինված ուժերի հրամանատարությունը չի փորձում ականի պայթյունների ու դժբախտ պատահարների դեմն առնել․

«Որպես նախարար՝ Վիգեն Սարգսյանը սրա մասին պետք է մտածի: Լուծումներն ինչպե՞ս է նա տեսնում՝ 1000 դրամներո՞վ, տարկետման իրավունքի կրճատմա՞մբ, թե՞ բանակում խիստ կարգուկանոն հաստատելով, մասնագիտական հմտություններով կադրերի պատրաստմամբ»,- Անդրանիկ Քոչարյանի գնահատմամբ՝ բանակում ունենք պրոֆեսիոնալ և բարձր որակավորում ունեցող կադրերի դեֆիցիտ։ Սա նշանակում է՝ Զինված ուժերի ղեկավարությունը չի պատկերացնում, թե բանակի արդիականացման ինչ ծրագրով է պետք առաջ շարժվել։

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի հաշվարկներով՝ 2014 թվականից սկսած բանակում գրանցվող մահացության ընդհանուր թվում հրադադարի ռեժիմի խախտման հետևանքով մահացություննեերի թիվը կազմում է 50-55%, մյուս կեսը կազմում են կանոնադրական հարբերությունների խախտման հետևանքով դեպքերը՝ ինքանասպանություններ, սպանություններ, դժբախտ պատահարներ և այլն:

Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը համոզված է, որ Պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը որևէ գաղափարական կամ բարոյական պատասխանատվության զգացում չունի: Բանակում չծառայած նախարարը չի էլ պատկերացնում, որ իր ղեկավարած գերատեսչության ամեն գործողություն կամ անգործությունը մարդկային կյանքի հետ է առնչվում․

«Իր խոսքերում ես չեմ լսել զինվորի առջև պատասխանատվության, զինվորի, սպայի կյանքի պատասխանատվության վերաբերյալ գոնե մեկ արտահայտություն»:

Բանակում զոհերի թիվը կկրճատվի, եթե փոխվի ղեկավարության վերաբերմունքը մարդու նկատմամբ։ Մինչդեռ այսօր նախարարից սկսած՝ մարդիկ դիտարկվում են անագե զինվորներ՝ թվաքանակ։ Այդ պատճառով էլ բանակում զոհվածների գրեթե կեսը կյանքից զրկվել են խաղաղ պայմաններում, և ո՛չ հակառակորդի գնդակից։

«Անփորձ զինվորին ականի տեղադրման տանելը վկայում է զինվորի՝ որպես մարդու, և  զինվորական ծառայության նկատմամբ անպատասխանատվության մասին, որի անմիջական հետևանքները, ցավոք սրտի, կրում են հենց զինվորները»,- իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը նկատի ունի ականի պայթյուններից վիրավորումների և մահացությունների մեծ թիվը։

Նրա խոսքով՝ Զինված ուժերի ներկա ղեկավարությունը չի փորձում քաղհասարակության հետ աշխատանքով բանակում առկա խնդիրներին հիմնավոր լուծումներ տալ։ ՊՆ-ն այլ ճանապարհով է գնում՝ երկարացնում է ծառայության ժամկետը, գործարք առաջարկում մահացած կամ վիրավորված զինծառայողի ընտանիքին՝ մահացար՝ կստանաս փոխհատուցում սկզբունքով։

«Սա ակնհայտ անմարդային վերաբերմունք է: Արմատապես պետք է փոխվի վերաբերմունքը։ Եթե անգամ զինվորական ծառայությունը դրվի պայմանագրային սկզբունքների վրա, ապա հիմքում պետք է չլինի առևտրային կամ բիզնես հոգեբանությունը»,- ասում է Արթուր Սաքունցը։ Իրավապաշտպանը վստահ է, որ Հայաստանում զինվորական ծառայության կազմակերպման մոտեցումների, պաշտպանության ապահովման  հիմքում ընկած է բացարձակապես «հոշոտման» հոգեբանությունը։ Այսինքն՝ զինվորի մահը կամ առողջական խնդիրը նույնն է, ինչ օրինակ՝ ավտոմեքենայի շարքից դուրս գալը, կամ վերանորոգելը:

Քանի դեռ զինվորին վերաբերվում են ինչպես մեխանիկական օբյեկտի, բանակում անմեղ զոհերը շարունակվելու են․․․

forrights.am

2016թ. ապրիլյան պատերազմից հետո մեկնարկած «Հայոց հզոր բանակ» ծրագիրն առաջիկայում կամփոփի 10-րդ հոբելյանական փուլը։ Նախորդ 9 փուլերի ընթացքում ծրագրի նախաձեռնող Կարեն Հովհաննիսյանը սոցիալական ցանցերի օգտատերերի նվիրատվությունների շնորհիվ մարտական դիրքերին հատկացրել է մեծ թվով ռադիոկապեր, պլանշետներ, մարտկոցներ, նյութատեխնիկական սարքավորումներ, հատուկ նշանակության հեռադիտակներ, պարագաներ, որոնք ուղղված են դիրքապահ զինվորի առողջության և անվտանգության պայմանների էլ ավելի բարելավմանը։

Ինչպես նշում է «Հայոց հզոր բանակ» նախաձեռնության հեղինակ Կարեն Հովհաննիսյանը, տասը փուլերի ընթացքում բարերարների թիվն աստիճանաբար ավելացել է՝ այս պահին հասնելով 210-ի: Նվիրատվություններ կատարում են գրեթե բոլոր երկրներից՝ ԱՄՆ, ՌԴ, Գերմանիա, Բելգիա, Ֆրանիսա, Ավստրալիա, Մեքսիկա, Հունաստան, Ուկրաինա, Ջավախք, Հայաստան և այլն:

«Ձեռք բերվող նյութատեխնիկական միջոցների ցանկը համաձայնեցվում է սահմանային զորամասերի հրամանատարության հետ: Ծրագիրն ինքնանպատակ չէ, ուստի երկար քննարկում ենք, թե ինչն է առաջնային, որն է ավելի կարևոր»,- ասում է Կարեն Հովհաննիսյանը։ Նա նաև նկատում է, որ ապրիլյան պատերազմից հետո մեր դիրքերը դարձել են ավելի անվտանգ առաջին հերթին շնորհիվ բարձր տեխնոլոգիաների, տեսանկարահանող սարքերի և այլն: Իրականում դրանք ավելի են բարձրացրել դիրքապահ զինվորի անվտանգությունը, մեր սահմաններն ավելի են ամրապնդել, սակայն, ըստ նախաձեռնության հեղինակի, չպետք է սահմանափակվել միայն եղածով, այդ գործընթացն անընդհատ պետք է շարունակական լինի։

2017-ի վերջին օրերին Կարեն Հովհաննիսյանը «Հայոց հզոր բանակ» ծրագրի շրջանակներում Արցախի մարտական դիրքերում էր, որտեղ, ըստ նրա, ինչպես միշտ, մթնոլորտն «աշխատանքային» է։ Ամանորի օրերին տղաներն ավելի ուժեղացված են իրականացնում հերթապահությունն իրենց վստահված մարտական դիրքերում:

Ի դեպ, 2017թ. Կարեն Հովհաննիսյանը Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների և Արցախի պաշտպանության բանակի հետ սերտ համագործակցության համար ի նշան երախտագիտության Արցախի պաշտպանության նախարար, ՊԲ հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Լ. Մնացականյանի կողմից պարգևատրվել է սպայական դաշույնով։

«Հայոց հզոր բանակ» նախաձեռնություն

«ԱՄՆ-ը սիրում է «դա անել» Ամանորի շեմին: Նոր տարվա մի այդպիսի հիշարժան օր էլ նա կախեց Սադամին: Կկարողանա՞ ԱՄՆ-ը Իրանի «փորոտիքը» խառնել այնպես, որ այնտեղ ևս տեղի ունենա «գունավոր հեղափոխություն», մանավանդ որ Սաուդյան Արաբիայից, Իսրայելից և բուն ԱՄՆ-ից «գունավոր հեղափոխությունների» տեխնոլոգներն ու քրմերն արդեն իսկ Իրանում են` իրականացնելու ԱՄՆ-ի օրերս հրապարակված անվտանգության դոկտրինի սակրալ նպատակը` Իրանն Իրաք-Եգիպտոս-Լիբիա սցենարով «զարգացնելը», այն է` ֆունդամենտալ այդ երկիրը ներսից պայթեցնելը: Մանավանդ որ Իրանը «Մեծ Մերձավոր Արևելք» նախագծի բուն առանցքն է. «կունենաս» Իրանը` կունենաս ողջ Մերձավոր Արևելքը:

Մենք այսօր կանգ չենք առնի Իրանում տեղի ունեցող այդչափ բարդ գործընթացների վրա, ասելու, որ նույն Ռոհանիին ինչ-որ առումով նաև ձեռնտու են այս «ցնցումները». նա կարող է դրանք օգտագործել իր բարեփոխական ծրագրերն առաջ մղելու` երկիրը սոցիալական կոլապս-կոռուպցիայից փրկելու համար, չենք անդրադառնալու էքսցենտրիկ, իր ժամանակին ԱՄՆ-ին մարտահրավեր նետած, Հոմեյնիին երկրորդած («ԱՄՆ-ը սատանայական երկիր է») Ահմադինեժադի «ձերբակալության» չհաստատված լուրին, չենք խոսելու Իսրայելի` մնացյալ երկրների «արաբական գարունների» ժամանակ «տապ արած» կեցվածքի, իսկ Իրանի դեպքում` «ռմբակոծիչ» ակտիվության մասին, ինչպես նաև չենք անդրադառնալու Իրանի` վաբանկ գնալու և Երուսաղեմը Պաղեստինի հավերժական մայրաքաղաք հռչակելու դեմարշին:

Անդրադառնում ենք Հայաստանի վրա այդ զարգացումների անդրադարձումներին:

ա) Արտքաղաքական մասով. ասել, ինչ է եղել Իրանը ղարաբաղյան պատերազմի, հետպատերազմական շրջանի, ԵԱՀԿ ՄԽ-ի «պտիչկաների», սպասվող խաղաղապահության մասով, նշանակում է` ոչինչ չասել: Ֆիքսենք լոկ. Իրանի մոտեցումները հիմնականում հայանպաստ են եղել. Իրանը կառուցողական, բալանսավորված «ուս» է եղել Հայաստանի, տարածաշրջանի համար այդ առումով:

բ) Եթե, Աստված մի արասցե, Իրանում իրականացվեն իրաքյան, ուկրաինական սցենարներ, ապա Ադրբեջանը նույնպես խիստ կակտիվանա: Ընդ որում, ասում են, արդեն իսկ գունավոր հեղափոխությունների «մետրերը» տեղակայվել և աշխատում են հենց Ադրբեջանից: Խնդիրն այս դեպքում ընդհանրապես նուրբ է, որովհետև այդ տեխնոլոգները կարող են Իրանը պայթեցնել հենց «ադրբեջանական գործոնով»` Իրանի հյուսիսի ադրբեջանական հատվածը «միացնելով» Ադրբեջանին: Իսկ այդ ժամանակ արդեն զարգացումներն Արցախում անխուսափելի, նաև խիստ անկանխատեսելի կլինեն:

գ)Ի դեպ, կարելի է փոքր-ինչ ոտքը կախ գցել նաև Լարսի «շուրջ» սպասվելիք ֆորս մաժորի առումով: Կարո՞ղ ենք այդտեղ ևս իրանական «հետք» տեսնել. ԵՄ հանրությունը, փաստորեն, գիտեր Իրանում հնարավոր զարգացումների մասին և ֆորս մաժորի սցենար էր մշակել` Հայաստանի շրջափակումն ինչ-որ կերպ ճեղքելու համար` վրացական յուր «սանիկներին» հրահանգելով` կվիրիկաշվիլիատիպ հայտարարություն անել:

դ) Եվ վերջապես` ներքաղաքական առումով. բացի նրանից, որ ոչ ցանկալի զարգացումների դեպքում Հայաստանը կլցվի իրանցի փախստականներով (ոչ միայն հայ), ինչպես Սիրիայի դեպքում, այնպես էլ իրանյան «պայթյունը» կունենա ներքաղաքական անմիջական պրոյեկտում հայոց մեջ:

Չմոռանանք` «Սասնա ծռերը» «խիստ ին սիրում» իրանական ուղղությունը: Ապա և` երկիրը գտնվում է ոչ միայն ապրիլի, նախագահ-վարչապետ ընտրելու շեմին, այլև սահմանադրական կարգը վերջնականապես կյանքի կոչելու տրանսֆորմացիայի լրջագույն փուլում, երբ որոշվելու են ոչ միայն ուժային կարևորագույն կառույցների` ոստիկանության ու ԱԱԾ-ի հետագա ճակատագրերը, այլև ովքեր են լինելու այդ կարևորագույն կառույցների գլխին և` ում ղեկավարությամբ:

Ըստ ամենայնի, Սերժ Սարգսյանն էլ իր հերթին «մի բան գիտեր», որ անվերջ կրկնում էր. «Դեռ չգիտեմ։ Դեռ տեսնենք»:

Ոնց կասես` տեսնենք»:

«Իրատես»

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում:

Երբ մոգերը մեկնեցին Բեթղեհեմից, Տիրոջ հրեշտակը երազի մեջ երևաց Հովսեփին ու ասաց.
— Վե՛ր կաց, վերցրո՛ւ մանկանն ու նրա մորը և փախի՛ր Եգիպտոս. այնտե՛ղ մնա, ինչքան որ կասեմ քեզ, որովհետև Հերովդեսը փնտրում է մանկանը՝ սպանելու համար նրան։
Հովսեփն արթնացավ, գիշերով վերցրեց մանկանն ու նրա մորը և գնաց Եգիպտոս, որտեղ մնաց մինչև Հերովդեսի մահը։ Այսպես իրականացավ Տիրոջ խոսքը՝ ասված Օվսիա մարգարեի բերանով. «Եգիպտոսից կանչեցի իմ որդուն»։

Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Սուլեյման Սոյլուն խոսել է Իրանի հետ սահմանին կառուցվող պատի շինարակական աշխատանքների ընթացքի, ինչպես նաև Հայաստանի և Վրաստանի  հետ  սահմանին իրականացվելիք անվտանգության միջոցառումների   մասին:

Ըստ «Borsagundem» լրատվական կայքի՝ Սոյլուի խոսքերով այս պահի դրությամբ թուրք-իրանական սահմանին կառուցվող 144կմ-ոց պատի գրեթե կեսը կառուցված է:  Նախարարը շեշտել է, որ նշյալ պատը պետք է կանխի ապօրինի սահմանահատումները, ինչպես նաև ահաբեկիչների մուտքը իրենց երկիր:

Անդրադառնալով հայ-թուրքական և թուրք-վրացական սահմանին իրականացվելիք անվտանգության միջոցառումներին՝ նա տեղեկացրել է, որ Թուրքիան պատրաստվում է այնտեղ տեղադրել էլեկտրոնային համակարգեր:

«Կարծում եմ  1 կամ 2 ամսվա ընթացքում Արդահանում նմանատիպ միջոցներ կձեռնարկենք: Այս պահի դրությամբ այնտեղ պատ չենք կառուցում, այնտեղ միայն կտեղադրենք նոր էլեկտրոնային համակարգեր»:

Հիշեցնենք, որ Թուրքիան ավելի վաղ սկսել էր հայ-թուրքական սահմանի Կարս նահանգի հատվածում տեղադրած տեսախցիկների փորձարկման աշխատանքները

ermenihaber.am

Բրիտանացի գիտնականները կանխատեսել են մեր մոլորակի ապագան, եթե դրա վրա միաժամանակ պայթեն բոլոր ատոմային էլեկտրակայանները։ Այս մասին գրում է Journal of Physics Special Topics-ը։
Մասնագետների կարծիքով՝ Երկրի վրա բոլոր միջուկային ռեկտորների պայթյունի դեպքում հողն ու մթնոլորտը կաղտոտվեն ցեզիում-137-ով։ Դա կտանի մոլորակի վրա բոլոր կենդանի արարածների ոչնչացման։ Կյանքը չի կարողանա վերսկսվել 150 տարի։
Հետազոտությունների համար գիտնականները հավաքել են ճապոնական «Ֆուկուսիմա» ատոմակայանի և Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարներից հետո ստացված տվյալները։
Փորձագետները մխիթարել են՝ ասելով, որ բոլոր ԱԷԿ-ների միաժամանյա պայթյուն իրականում հնարավոր չէ, քանի որ բոլոր միջուկային ռեակտորներն ունեն անվտանգության մի քանի համակարգեր։

2017 թվականի ընթացքում ՀՀ ոստիկանությունում հրավիրվել է ոստիկանության կարգապահական հանձնաժողովի 8 նիստ, որոնց ընթացքում քննարկվել են ոստիկանության 38 ծառայողների վերաբերյալ իրականացված ծառայողական քննությունների 31 նյութեր /այդ թվում՝ 1 ծառայողի վերաբերյալ իրականացված ծառայողական քննության նյութերը նոր քննություն կատարելու համար ուղարկվել են ոստիկանության ներքին անվտանգության վարչություն և կարգապահական հանձնաժողովի կողմից քննության առնվել կրկնակի/:

Ինչպես հայտնում է Ոստիկանության լրատվական ծառայությունը, նիստերի ընթացքում Հանձնաժողովը որոշել է միջնորդել ՀՀ ոստիկանության պետին ոստիկանության 37 ծառայողների նկատմամբ կիրառել հետևյալ կարգապահական տույժերը.

– 6 ծառայողների՝ «խիստ նկատողություն»,

– 1 ծառայողի՝ «կոչման իջեցում մեկ աստիճանով»,

– 30 ծառայողների` «ոստիկանությունից ազատում»

2018 թվականի հունվարի մեկից ուժ մեջ մտած հարկային նոր օրենսգիրքն ու դրանից բխող թանկացումների ալիքն ամանորյա տոներից հետո հասարակությանը սթափեցնող հերթական տհաճ անակնկալն էր:

Մասնավորապես, հունվարի մեկից սկսած՝ վարորդներն ահազանգում են, որ կտրուկ թանկացել են բենզինի բոլոր տեսակների գները:

Մաքսային նոր դրույքաչափերի ավելացմամբ՝ ռեգուլյար տեսակի բենզինը թանկացել է մոտ 30-40 դրամով, և մեկ լիտրն այժմ արժե 440 դրամ:

Պրեմիում տեսակի բենզինը 420 դրամից հասել է 450-ի:

Բենզինի սուպեր տեսակի մեկ լիտրն արժե 490 դրամ, նախկինում դրա գինը տատանվում էր 440-450 դրամի սահմաններում:

Նշենք, որ թանկացել է նաև սեղմված գազը:

Այսուհետ դրա մեկ խմ-ը կարժենա 220 դրամ՝ նախկին 190 դրամի փոխարեն:

Դիզվառելիքի մեկ լիտրը նույնպես թանկացել է՝ 390 դրամից հասնելով 450 դրամի:

Հավելենք, որ, ըստ Հարկային նոր օրենսգրքի, 1000 խմ սեղմված բնական գազի ակցիզային հարկի դրույքաչափը 8330 դրամից դարձել է 23 000 դրամ, իսկ բենզինի մեկ տոննայի ակցիզային հարկը 25 000 դրամից հասել է 40 000 դրամ:

Բնականաբար, բենզինի թանկացումը հանգեցնելու է շղթայական թանկացումների:

Շատ շուտով հերթական ահազանգի ալիքը կբարձրանա հացի և առաջին սպառման ապրանքների թանկացումների վերաբերյալ:

armlur.am. Դեռևս նախորդ տարվա նոյեմբերից հանրապետությունում շրջանառվում են գրիպի հարուցիչներ՝ գրիպ B, գրիպ A։ Առավել խոցելի են երեխաները:

ArmLur լրատվականը եղավ Մուրացան հիվանդանոցային համալիրում, որտեղից պարզ դարձավ, որ այստեղ սուր շնչառական վարակով բուժում են ստանում 120-130 հիվանդներ, որից 74-ը մինչև մեկ տարեկան երեխաներն են։ Հիվանդանոցային համալիրի գլխավոր բժիշկ Բագրատ Բավեյանը ArmLur.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ այս պահի դրությամբ ունեն սուր շնչառական վարակիներով հիվանդացության բարձրացում և դիմելության ավելացում։

Նրա խոսքով, նախատոնական և տոնական օրերին եղել է հիվանդության պիկը, սակայն թվերը դրանից այնքան էլ մեծ տատանումներ չեն ունեցել։ Գլխավոր բժիշկը վստահեցրեց, որ այս տարի ծանր դեպքեր չեն եղել։

ArmLur.am-ի հետ զրույցում նույն հիվանդանոցային համալիրի մանկաբուժական կլինիկայի ղեկավար Կարինե Սիմոնյանը հայտնեց, որ կլինիկան ունի 48 հիվանդի սպասարկելու հնարավորություն, սակայն սպասարկում են 75-ի։

ArmLur լրատվականը ֆիքսեց, որ բուժկենտրոնի միջանցքներում հիվանդների հերթեր են գոյացել: Եվ ակնհայտ է, որ հիվանդերի թիվը օրեցօր ավելանում է:

Մանրամասները` ArmLur.am-ի տեսանյութում:

https://www.youtube.com/watch?v=1Vr1LPfp3XE