ԶԱՐՄԱՆԱԼԻ Է ԿԵԱՆՔԸ….Որքան ալ յոգնինք, որքան ալ հիասթափուինք, որքան ալ խաբուինք….կարծէք մեր մէջ կայ այնպիսի ՆԵՐՔԻՆ ՈՅԺ մը, որ չի ձգեր որ մենք էապէս ՅՈՒՍԱԼՔՈՒԻՆՔ կեանքէն ու աշխարհէն….Ատիկա երեւի ՅՈՅՍ կոչուածն է, որ իր ՍՆՈՒՆԴԸ կ’առնէ ՀԱՒԱՏՔԷՆ….Եթէ կը հաւատանք ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԱՐԺԷՔԻ մը, գերագոյն ՍՐԲՈՒԹԵԱՆ մը, ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԵՐԱԶԻ մը, յայնժամ մեր ՆԵՐՔԻՆ ՈՅԺԸ երբեք չի լքեր մեզ, որքան ալ սպառած ըլլանք ժամանակ առ ժամանակ…Այդ ՍՐԲՈՒԹԵԱՆ զգացումով, այդ ՄԵԾ ԵՐԱԶՈՎ, ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԱՐԺԷՔԻ ոգեշնչած անբեկանելի ՀԱՒԱՏՔՈՎ, ՎՃՌԱԿԱՄՈՒԹԵԱՄԲ է որ կերտուած են մեր փոթորկայոյզ ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ամէնէն փայլուն էջերը, ամէնէն փառահեղ ՍԽՐԱՆՔՆԵՐԸ, որոնք չոր տրամաբանութեան թելադրանքով՝ պիտի չկերտուէին երբե՛ք….ներքին այդ մեծ ուժը ՈԳԻՆ է, որ գլխաւոր ԱՂԲԻՒՐՆ է բոլոր յաղթանակներուն….անհատական եւ ազգային-հաւաքական մակարդակներու վրայ ալ….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

ԴՐԱՄԸ, ԻՇԽԱՆՈՒԹԻՒՆԸ, ՀԱՐՍՏՈՒԹԻՒՆԸ որք՛ան կը փչացնեն մարդ էակը, տկարները մանաւանդ, որոնք ներքին ՀՊԱՐՏՈՒԹԵԱՆ այլ աղբիւր չունին եւ դիւրաւ կրնան ՍՆԱՆԻԼ նիւթին պարգեւած սին երջանկութեամբ, գոռոզանալով, մեծամտելով….եւ այլոց վրայ ԻՐԵՆՑ ԳԵՐԱԿԱՅՈՒԹԻՒՆԸ ՑՈՒՑԱԴՐԵԼՈՎ…Մինչդեռ իսկապէս ԱՐԺԱՆԱՒՈՐ ՄԱՐԴԸ պիտի ԽՈՆԱՐՀ ԸԼԼԱՅ, լաւ գիտնալվ որ ինք ՀԻՒԼԷ մըն է լոկ՝ ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ ընդհանրութեան մէջ….Խոնարհութիւնը ընդհանրապէս ներքին արժանիքներու արտաքին փայլն է….

***

Ամէն առաւօտ նոր յոյսերու եւ արեւալոյսի ԾՆՈՒՆԴԸ կ’աւետէ….նոյնիսկ եթէ ամպամած ըլլայ երկինքը, մենք այդ ԱՐԵՒԱԼՈՅՍԸ կը զգանք ՍՐՏՈՎ, եւ ուրախութեամբ կը լեցուինք որ ԿԱՆՔ այս աշխարհիս վրայ, որ Կ’ԱՊՐԻՆՔ դեռ….որ կրնանք դեռ ԸՄՊԵԼ ԱՅԴ ԱՐԵՒԱԼՈՅՍԸ եւ, ըստ կարելւոյն, լոյս ու բարիք բաշխել, տարածել մեր շրջապատին….անանձնական ուրախութեամբ, զոր սրտագին աղօթքով տենչաց, աղերսեց առ ԱՍՏՈՒԱԾ՝ մեր պատանի ՄԵԾ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԸ՝ ՄԻՍԱՔ ՄԵԾԱՐԵՆՑ, գոչելով՝ «Տո՛ւր ինծի Տէր ՈՒՐԱԽՈՒԹԻՒՆՆ ԱՆԱՆՁՆԱԿԱՆ, Անձրեւի պէս զայն ցօղեմ ամէն դաշտի վրայ, Արեւի պէս բաշխեմ ամէն հորիզոնի…»: Արեւմտահայ լեզուամտածողութեան մէջ մանաւանդ, վառ կ’ապրի դեռ ու պիտի ապրի ՇՈՒՆՉԸ Մեծարենցի, անանձնական ՈԳԻՆ անոր….Այդ ոգիով է որ տարագիր մեր ժողովուրդը՝ սփռուած աշխարհի չորս ծագերուն, պահեց իր ՀԱՅ ՀՈԳԻՆ, մնաց ու ապրեցաւ ՀԱՅՕՐԷՆ, հակառակ բոլոր տարականոն պայմաններուն….Աղօթքի պէս պիտի մաղթէի, որ այդ ՈԳԻՆ երբեք չլքէր մեզ, մեր օրերու խաժամուժին մէջ յատկապէս, քանզի ՀԱՅ ԸԼԼԱԼՆ ու ՀԱՅ ՄՆԱԼԸ մեր մեծագոյն ՓԱՌՔՆ Է ու ՀԱՐՍՏՈՒԹԻՒՆԸ….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

ՄԵՐ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԸ….Նիւթով, իշխանամոլութեամբ արբշիռ, ՇՈՒԱՐ ու ՄՈԼՈՐ կանգնած են ՀԱՅՈՒԹԵԱՆ ՃԱԿԱՏԱԳՐԻՆ առջեւ…. իրենց համակ եռանդը կը մսխեն յանուն ԱՒԵԼԻՆ ու ԱՒԵԼԻՆ ունենալու անյագ մոլուցքին, չտեսնելով կամ տեսնել չուզելով այն ահաւոր ԱՆԴՈՒՆԴԸ, որուն առջեւ է կանգնած ՀԱՅՈՑ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ…Ինքնախաբէութի՞ւն կոչել այս, շահամոլութի՞ւն, նիւթապաշտութի՞ւն….Բուն ախտաճանաչումը գուցէ՝ սեփական ԷՈՒԹԵՆԷՆ ամբողջական ԱՅԼԱՍԵՐՈՒՄՆ Է…ամբողջական դատարկումը ազգային ԻՆՔՆՈՒԹԵՆԷՆ, ԻՆՔՆԱԳԻՏԱԿՑՈՒԹԵՆԷՆ, ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՐԺԷՔՆԵՐԷՆ….Հրաժարումը ՀԱՅՈՒ ՀՈԳԻԷՆ, ԱՐԱՐԱՏԷՆ…եւ որդեգրումը ԿԵՂԾ ու ՊԱՏԻՐ «արժէքներու», որոնք միայն ՏԻՂՄ կը դառնան եւ ՏԻՂՄԻ մէջ շնչահեղձ կ’ընեն զիրենք….ԻՆՔՆԱՄԱՔՐՈՒԻԼԸ, ԲԱՐՈՅԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱՄԱՔՐՈՒԻԼԸ դարձեր է այսօր ՄԱՀՈՒ ԿԵՆԱՑ խնդիր՝ տակաւ ցեխ ու տիղմի մէջ խեղդամահ ըլլալու սպառնալիքին դէմ յանդիման…., որուն առջեւ կը գտնուինք ԱԶԳՈՎԻՆ, ԻՒՐԱՔԱՆՉԻՒՐՍ ԻՒՐՈՎԻ….ՄԵՐ ՓՐԿՈՒԹԻՒՆԸ ՊԻՏԻ ՉՍՊԱՍԵՆՔ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԷՆ….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Հոգիս աշնան մեղեդիին է կարօտ, ուր կայ կարօտը անցած-գացած օրերու….թախծանոյշ ապրումը քաղցր յուշերու….Ամէն եղանակ պիտի գայ իր ժամանակին եւ ամէն մէկը իր ԽՈՐՀՈՒՐԴՆ ունի: Բայց տակաւին պայծառ եւ կապո՛յտ երկինքը կը յամենայ հոս՝ Միջերկրական այս ափերուն վրայ, կ’ուշանայ օրհնաբեր անձրեւը աշնան, որ պիտի գայ մաքրելու փոշեթաթախ ծառերն ու թուփերը, փողոցներն ու տուները….Հոգիս այնքա՛ն կարօտը ունի աշնան անձրեւի «շշուկ ու շրշիւն»ին՝ խորհրդաւոր, իմաստուն….խոկալու եւ խորհրդածելու մղող, անանց ապրումներ ներշնչող….ԱՇՈՒՆԸ ՅՈՒՇԱՐԱՐՆ Է ԿԵԱՆՔԻ ԱՆՑԱՒՈՐՈՒԹԵԱՆ….եւ ՊԱՏՐԱՆՔԸ ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Այս անգամ մի տխուր լուսանկար (03.10.2013). Հայ ճարտարապետության առանցքային կառույցներից մեկը՝ Տեկորի եկեղեցին հին լուսանկարում (վերևում), վերակազմությամբ (Պ. Ֆրանկյան) և այժմ (եկեղեցու ներսն է՝ խորանի հատվածը)… հիմա դա մի քուրդ ընտանիքի տան բակն է, որտեղ նրանք թրիք են չորացնում…
ՀԱՅԵՐ ՄԻ՛ լքեք Մեր Հայրենիքը՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ, եթե չեք ուզում, որ մի 100 տարի հետո այստեղի եկեղեցիներում էլ քրդերը թրիք չորացնեն…

Կարեն Մաթևոսյանի ֆեյսբուքյան էջից

Միշել Մոնտեն

Աթենացի Դեմադոսը դատապարտել էր հուղարկավորության համար անհրաժեշտ բոլոր պարագաների առևտուր անող իր համաքաղաքացիներից մեկին, հիմնվելով այն բանի վրա, թե նա ձգտում էր կորզել չափազանց մեծ օգուտ, որը կարելի էր ստանալ ոչ այլ կերպ, քան շատ շատերի մահվան գնով: Այդ վճիռն ինձ թվում էր անհիմն, քանզի, ընդհանրապես ասած, չկա մի օգուտ, որ կապված չլինի այլոց վնասի հետ, ուստիև, եթե դատելու լինեինք Դեմադոսի նման, պիտի դատապարտեինք ուզածդ վաստակը:

Վաճառականը հարստանում է երիտասարդության շռայլությունից, երկրագործը՝ շնորհիվ հացի բարձր գնի, շինարարը՝ շնորհիվ այն բանի, որ շենքերն են թուլանում ու փլուզվում, դատավորները՝ մարդկանց գժտություններից ու դատավճիռներից, քահանաները (նույնիսկ նրա՜նք) պարտավոր են ինչպես իրենց նկատմամբ եղած մեծարանքին, այնպես էլ հենց սեփական գործունեությանը՝ կապված մեր մահվան ու արատների հետ: Հունական մի կատակերգության մեջ ասվում է, թե ոչ մի բժիշկ չի ուրախանում անգամ իր ամենամերձավոր բարեկամների առողջությամբ, ոչ մի զինվոր՝ հարևանների հետ իր հարազատ քաղաքի հաշտությամբ և այլն: Ի՜նչ ասես:

Եթե մեզանից յուրաքանչյուրը պրպտի իր ներսը, կտեսնի, որ իր ամենանվիրական ցանկություններն ու հոգսերը ծնվում ու սնվում են, մեծ մասամբ, ուրիշի հաշվին:

Երբ ես խորհում էի այդ մասին, մտքովս անցավ, որ բնությունն այստեղ էլ հավատարիմ է իր սահմանած կարգին, քանզի, ինչպես ենթադրում են բնախույզները, յուրաքանչյուր առարկայի ծնունդը, սնունդն ու աճը միևնույն ժամանակ մեկ ուրիշի քայքայումն ու  ոչնչացումն են:

ՄԵՐ ՄԱՅՐԵՆԻՆ….ԳԱՆՁԵՐՈՒ ԳԱՆՁ ՄԵՐ ԼԵԶՈՒՆ…Ամէն օր զայն կը կարդամ, ամէն օր զայն կ’ըմբոշխնեմ հոգեմտաւոր անհուն վայելքով, կը խորզգամ անոր մէն մի բառին, մէն մի նախադասութեան, դարձուածքին, ասոյթին խորութիւնը, գեղեցկութիւնը, համն ու հոտը, եւ ՍԷՐՍ ԿԸ ԲԱԶՄԱՊԱՏԿՈՒԻ անոր հանդէպ: Հարուստ է մեր լեզուն, ճկուն, բարեհունչ, ամէնէն նուրբ զգացումը թէ միտքը արտայայտելու ատակ ճշգրտութիւն ունի ան: Մինչեւ վերջին շունչս, կ’ուզեմ զայն սերտել, զայն խորապրիլ, անով հարստանալ, անով հայանալ….ՄԵՐ ԼԵԶՈՒՆ ՄԵՐ ՈԳԵՂԷՆ ՀԱՅՐԵՆԻՔՆ Է:

***

Ինծի կը հարցնեն. ԻՆՉՊԷ՞Ս ՀԱՅԵՐԷՆ ՍՈՐՎԻԼ….ՀԱՅԵՐԷՆ սորվելու համար, նախ պաշտելու չափ պիտի սիրես զայն…եւ յետոյ ամէն օր պիտի կարդաս ու կարդաս մեր լեզուով գրուած բազում-բազում ԳԻՐՔԵՐԸ՝ արձակ, բանաստեղծութիւն, հրապարակագրութիւն….Այո՛, ամէն օր, առանց բացառութեան: Օր մըն ալ պիտի նկատես որ ՀԱՅԵՐԷՆ ԿԸ ՄՏԱԾԵՍ, ՀԱՅԵՐԷՆ ԿԸ ԶԳԱՍ ՈՒ ՀԱՅԵՐԷՆ ԿԸ ԳՐԵՍ…Շատ պարզ է այս բանաձեւը կամ «ֆորմիւլը», բայց զայն կեանքի կոչելու համար՝ ԱՆՍԱՀՄԱՆ ՍԷՐ ԵՒ ՆՈՒԻՐՈՒՄ պիտի ունենալ մեր ՄԱՅՐԵՆԻԻՆ նկատմամբ: ԲՈՒՆ ԳԱՂՏՆԻՔԸ ՀՈՆ Է….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

ԳԵՐԱԳՈՅՆ ԵՐՋԱՆԿՈՒԹԻՒՆԸ՝ սեփական խղճին հետ հաշտ ու խաղաղ ապրիլն է…Ի՞նչ փոյթ թէ մարդիկ քեզ այպանեն, տարօրինակ գտնելով միամիտ ճշմարտախօսութիւնդ, անոր մէջ այլ յետին նպատակներ ալ փնտռելով….Ի՞նչ փոյթ թէ այլոց շռայլուած բարձրագոչ գնահատանքը երբեք չհասնի քեզ….Ի՞նչ փոյթ թէ անշահախնդրութիւնդ անբնական երեւոյթ նկատուի ներկայ նիւթապաշտ եւ շահախնդիր աշխարհին մէջ…Ի՞ՆՉ ՓՈՅԹ….Կը բաւէ որ սիրով, արժանաւորութեամբ կատարես պարտականութիւններդ…. խօսքդ ըլլայ գործիդ հետ հաշտ….եւ միշտ ձգտիս ընելու աւելին, աւելի լաւը, բարին, գեղեցիկը, ճշմարիտը՝ միշտ ունկնդիր ՆԵՐՔԻՆ ՁԱՅՆԻԴ, որ ԳԵՐԱԳՈՅՆ ՃՇՄԱՐՏՈՒԹԵԱՆ՝ ԱՐԱՐԻՉԻ ՁԱՅՆՆ Է….ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ ԵՍ-ԻԴ, որ կարծես ամէն վայրկեան կը հսկէ ըրածիդ ու չըրածիդ վրայ, կը զգաստացնէ, կը յորդորէ, կը լուսաւորէ ճամբադ՝ կեանքի ուղեմոլոր ոլորաններուն վրայ….

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Աշնան թոշնած, դալկացած տերեւները մէկ-մէկ կ’իյնան վար, արցունք առ արցունք…. Երբեմնի փարթամ ու շքեղ ծառը տակաւ կը մերկանայ իր կանաչ ու ճոխ տերեւներէն….դառնալով կմախքացած ստուերը իր նախկին տեսքին….Մարդ էակն ալ իր կեանքի ԱՇՈՒՆԸ ունի, երբ տարիներու բեռան տակ կքելով, քիչ-քիչ կը զրկուի իր երբեմնի փայլէն ու հմայքէն….տակաւ կը սմքի ան ֆիզիքապէս….Բայց երանի՛ անոր, որ տարիներու փորձով կ’իմաստնանայ, կը խորանայ, կը հարստանայ, այնպէս ինչպէս մայր հողը կը պարարտանայ թափուած ու փտած տերեւներու կուտակումներէն…: Վերջապէս տիեզերական համընդհանուր ՆԵՐԴԱՇՆԱԿՈՒԹԵԱՆ ՕՐԷՆՔՈՎ, ա՛յն ինչ կը մնայ հողին տակ՝ մարդ էակէն մինչեւ ծառերն ու տերեւները, ՆՈՅՆ ՍՓՈՓԱՆՔՆ Է՝ «ԱՐԵՒՆ ԸՄՊԱԾ ԸԼԼԱԼՈՒ ՄԽԻԹԱՐԱՆՔԸ ԱՆՀՈՒՆ»…..

Երան Կույումջյանի ֆեյսբուքյան էջից

Ճարտարապետ, դոկտոր Արմեն Ղազարյանի հետ Մրենում (Շիրակ, Ախուրյանի աջ ափին)։ Քչերին է հաջողվում տեսնել այս փառահեղ եկեղեցին, քանի որ թուրք զինվորականները տեղանքը փակ գոտի են հայտարարել։ Բացառիկ է ոչ միայն մեծաշեն եկեղեցին (մուտքերը՝ հարթաքանդակներով, ներսը՝ որմնանկարներով զարդարված), այլև նրա դիրքը. աջ կողմում Արարատն է (երևում է կողքից), ձախում՝ Արագածը։ Կառուցել է 7-րդ դարի սկզբների Հայաստանի բյուզանդական մասի կառավարիչ իշխան Դավիթ Սահառունին։

Կարեն Մաթևոսյանի ֆեյսբուքյան էջից