Ադրբեջանում ՌԴ գործերի ժամանակավոր հավատարմատարը կանչվել է երկրի ԱԳՆ, որտեղ նրան բողոքի նոտա են հանձնել՝ կապված երկրի ղեկավարության մասին Ռուսաստանի Լիբերալ-դեմոկրատական կուսկացության առաջնորդ Վլադիմիր Ժիրինովսկու հայտարարության հետ:

«Հանդիպման ընթացքում մտահոգություն և բողոք է փոխանցվել՝ ՌԴ Պետդումայի պատգամավորի վիրավորական հարտարարության հետ»,- «Մոսկովսկի կոմսոմոլեց» պարբերականի փոխանցմամբ՝ ասվում է Ադրբեջանի ԱԳՆ հաղորդագրության մեջ:

Աղբյուրի պարզաբանմամբ՝ խոսքը «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» ռադիոյի եթերում քաղաքական գործչի ունեցած ելույթի մասին է, երբ անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող լարված իրավիճակին՝ վերջինս ասել էր. «Ռուսաստանը պետք է վերադառնա Ռուսական կայսրության և ԽՍՀՄ բոլոր տարածքներ: Հարավային Կովկասը մեր ազդեցության գոտին է»:  

Որպեսզի ռուս զինվորների շրջանում այնտեղ զոհեր չգրանցվեն, Ժիրինովսկին կոչ է արել հրավիրել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին և ասել նրան. «Իլհամ, քո հայրը իմաստուն մարդ էր, այդ իսկ պատճառով, դու ունես այն տարածքը, որն ուզում ես, սակայն ոչ մի ռուս զինվորի ոչ ոք իրավունք չունի անգամ ծուռ նայել: Հասկացա՞ր ինձ, Իլհամ»:

Այնուհետև Ժիրինովսկին հավելել էր, որ «Ադրբեջանում բռնապետություն է, և եթե Բայդենը ցանկանա, Ալիևին գահընկեց կանեն երկու շաբաթվա ընթացքում, և նրան կկարողանա փրկել միայն Ռուսաստանը, ինչպես փրկեց Փաշինյանին»:

Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի բաժնի տնօրեն Գիորգի Գոգիան անդրադարձել է Բաքվի ծանր հանցագործությունների դատարանի կողմից հայ գերիների նկատմամբ ապօրինի դատավճռին։ Ինչպես փոխանցում է «Արմենպրես»-ը, Գոգիան նշել է, որ Ադրբեջանի կողմից հայ գերիների քրեական հետապնդումը սահմանի անօրինական հատման մեղադրանքով Ժնևի 3-րդ կոնվենցիայի խախտում է։

«Գերեվարված զինվորներին պետք է տրվի գերու կարգավիճակ, և նրանք պետք է վերադարձվեն ռազմական գործողությունների ավարտից հետո»,- Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է Գոգիան։

Բաքվի ծանր հանցագործությունների դատարանը շինծու մեղադրանքներով 6 տարվա ազատազրկման է դատապարտել ևս 13 հայ ռազմագերների:

«Զանգեզուրի միջանցքը կդառնա նոր միջանցք եղբայրական Պակիստանից դեպի Թուրքիա և Ադրբեջան». այսօր Միլլի մեջլիսում Ադրբեջանի, Պակիստանի և Թուրքիայի խորհրդարանների նախագահների առաջին եռակողմ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահ Սահիբա Գաֆարովան, գրում է minval.az-ը:

Հիշեցնենք, որ Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Պակիստանի խորհրդարանների նախագահները եռակողմ հանդիպման արդյունքներից հետո ստորագրել են Բաքվի հռչակագիրը:

Գաֆարովան նշել է եռակողմ ձևաչափով հանդիպումներ անցկացնելու կարևորությունը: Նա ասել է, որ «Բաքվի հռչակագրի շրջանակում կարևոր է համարում աջակցությունն Ադրբեջանին ականապատված տարածքների քարտեզներ տրամադրելու հարցում»:

Տեղեկատվության համաձայն, հռչակագիրը ստորագրել են Ադրբեջանի Միլլի մեջլիսի նախագահ Սահիբա Գաֆարովան, Թուրքիայի Մեծ ազգային ժողովի նախագահ Մուստաֆա Շենթոփը և Պակիստանի Ազգային ժողովի նախագահ Ասադ Կայսերը:

Գաֆարովան նշել է, որ Բաքվի հռչակագիրը կնպաստի երեք երկրների ռազմավարական կապերի ամրապնդմանը:

Շենթոփը հայտարարել է, որ Բաքվի հռչակագիրը կնպաստի տարածաշրջանում անվտանգության ապահովմանը: Այս փաստաթուղթը կարևոր դեր է ունենալու եռակողմ հարաբերությունների ինստիտուցիոնալացման տեսանկյունից, ասել է Շենթոփը:

Ավելի վաղ հաղորդվել էր, որ ստեղծվում է Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Պակիստանի խորհրդարանների միջև համագործակցության եռակողմ հարթակ:

Թուրքիան, հարվածային անօդաչու սարքեր մատակարարելով, սադրում է Ուկրաինային պատերազմական հանցագործություններ կատարելու: Այս մասին «ՌԻԱ Նովոստի» գործակալության հետ զրույցում հայտարարել է Պետդումայի պատգամավոր, միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ Ելենա Պանինան՝ մեկնաբանելով թուրք փորձագետ, պրոֆեսոր Հասան Ունալի հայտարարությունը, որն առաջարկել է Ռուսաստանին համակերպվել Ուկրաինային թուրքական անօդաչու սարքերի մատակարարման հետ:

Քաղաքական գործիչը կասկածի տակ է դնում թուրք փորձագետի այն թեզը, որ նման մատակարարումների շնորհիվ Թուրքիան լավ հարաբերություններ է կառուցում Ուկրաինայի հետ:

«Այսօր Ուկրաինան լիովին զուրկ է աշխարհաքաղաքական սուբյեկտիվությունից, գտնվում է ԱՄՆ-ի արտաքին վերահսկողության տակ: Միևնույն ժամանակ, Փարիզը և Բեռլինը չեն կարողացել համոզել պաշտոնական Կիևին կատարել Մինսկի համաձայնագրերը, կատարել Շտայնմայերի բանաձևը: Այս ֆոնին խոսել Անկարայի միջնորդության մասին, տեղին չէ»,-ասել է Պանինան:

Նրա խոսքերով՝ Ռուսաստանի ռազմական հզորությունը բավարար է թուրքական արտադրության անօդաչու սարքերի ցանկացած հարձակումը հետ մղելու համար:

«Այնուամենայնիվ, Դոնբասում չկան ռուսական զորքեր և ռուսական զենքեր: Հաշվի առնելով այս տարածքում ուկրաինական զորքերի` ցեղասպանությանը հարող բարբարոսական գործողությունների առանձնահատկությունները, թուրքական մատակարարումները Դոնեցկի և Լուգանսկի բնակչության համար լրացուցիչ ռիսկեր են ստեղծում: Կիևին «Բայրաքթար»-ներ մատակարարել, նշանակում է սադրել նրան նոր ռազմական հանցագործություններ կատարելու»,-նշել է պատգամավորը:

Թուրքական անօդաչու թռչող սարքերի մատակարարումը Ուկրաինային, ինչպես նաև Լեհաստանին, որը նույնպես չի պատրաստվում  դրանք օգտագործել «ինքնապաշտպանության նպատակով», գործողություններ են, որոնք վնասում են ռուս-թուրքական գործընկերության զարգացմանը, և Անկարան պետք է հասկանա դա, նշել է Պանինան:

Ինչպես ավելի վաղ տեղեկացրել էր Tert.am-ը, Ստամբուլի Մալթեփե համալսարանի պրոֆեսոր Հասան Ունալը հայտարարել էր, որ Թուրքիայի և Ուկրաինայի միջև զենքի մատակարարման շուրջ բանակցությունները չպետք է ազդեն Ռուսաստանի հետ նրա հարաբերությունների վրա և Ռուսաստանին կոչ էր արել համակերպվել այդ մատակարարումների հետ:

Ադրբեջանում շարունակվում է շինծու դատական գործընթացը հայազգի 2 բլոգերների` Դավիթ Տիգրանի Դավթյանի և Գևորգ Ռուբենի Սուջյանի նկատմամբ: Այս մասին գրում է apa.az կայքը:

Բաքվի ծանր հանցագործությունների դատարանում  հայտարարվել է հետաքննություն սկսելու մասին:

Դատախազը կարդացել է շինծու մեղադրական եզրակացությունը, ըստ որի «մեղադրյալները ապօրինի հատել են Ադրբեջանի սահմանը, հավաքել են ռազմական տեղեկատվություն, այն փոխանցել են Հայաստանի հատուկ ծառայություններին և լրտեսություն են իրականացրել»:

Նրանց մեղադրանք է առաջադրվել Ադրբեջանի քրեական օրենսգրքի 228-րդ (զենքի ապօրինի պահպանում), 276-րդ (լրտեսություն), 279-րդ (զինված կազմավորումների կամ խմբերի ստեղծում օրենսդրությամբ), 318-րդ (պետական սահմանի ապօրինի հատում) հոդվածներով:

Դատավորն ասել է, որ եթե դատական քննության ընթացքում ապացուցվեն մեղադրանքները, մեղադրյալները կարող են դատապարտվել մինչև 15 տարի ազատազրկման:

Ռուսաստանի ՌԾՈւ-ն ունի այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ է ինքն իրեն պաշտպանելու համար, այն ունակ է գտնել ցանկացած հակառակորդի եւ անհրաժեշտության դեպքում ռազմական հարված հասցնել նրան, հայտնում է ՏԱՍՍ-ը։

«Ռուսաստանը հնարավորինս սեղմ ժամկետում իր արժանի տեղն է գրավել առաջատար ծովային տերությունների շարքում, զարգացման վիթխարի ուղի է անցել՝ պետրովյան համեստ նավակից մինչեւ օվկիանոսի գոտու հզոր նավեր եւ միջուկային հրթիռային սուզանավեր, ձեռք է բերել արդյունավետ մեծ եւ փոքր հեռահարության ծովային ավիացիա, առափնյա պաշտպանության հուսալի համակարգեր, նորագույն բարձր ճշգրտության սպառազինության համակարգեր, որոնք աշխարհում դեռեւս չունեն նմանը, որոնք մենք անընդհատ եւ հաջողությամբ կատարելագործում ենք»,- ասել է նախագահը:

Նա նշել է, որ այսօր Ռուսաստանի ՌԾՈՒ-ն ապահովում է Ռուսաստանի Դաշնության ներկայությունը աշխարհի բոլոր առանցքային կետերում:

«Մենք ի վիճակի ենք հայտնաբերել ցանկացած թշնամու՝ ստորջրյա, վերգետնյա, օդային, եւ անհրաժեշտության դեպքում նրան անխուսափելի հարված հասցնել»,- ընդգծել է Պուտինը:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը իր վերջին հարցազրույցում արած հայտարարությամբ, ըստ էության, ընդունում է այն փաստը, որ ադրբեջանական զորքերը գտնվում են ՀՀ տարածքում: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հարցմանն ի պատասխան հայտնել են ՀՀ ԱԳՆ լրատվության եւ հանրային դիվանագիտության վարչությունից՝ ընդգծելով, որ դա ոչ այլ ինչ է, քան միջազգային իրավունքի կոպիտ ոտնահարում:

Արտգործնախարարությունից նաեւ շեշտել են, որ Ադրբեջանի նախագահի այդ սադրիչ գործողություններն ուղեկցվում են այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցք» ձեւակերպման շրջանառմամբ, ինչն ամբողջովին հակասում է հայտնի եռակողմ հայտարարություններին:

Անդրադառնալով վերջին պատերազմի վերաբերյալ Ալիեւի մեկնաբանություններին՝ ԱԳՆ-ից նշել են, որ թեեւ Ադրբեջանի նախագահը հստակորեն ցույց է տալիս, որ Արցախի դեմ սանձազերծված պատերազմը նպատակ է ունեցել տարածաշրջանի քարտեզից ջնջելու Լեռնային Ղարաբաղը, այդուհանդերձ, «Ադրբեջանի կողմից միջազգային իր հանձնառությունների վերանայումը եւ ուժի կիրառումը չի կարող հանգեցնել միջազգային ասպարեզից Լեռնային Ղարաբաղի անհետացմանը»։

Հարց. Ադրբեջանական AzTV պետական հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ տարածքային հավակնություններ ներկայացնող հերթական հայտարարություններն է արել: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այդ հայտարարությունները:

Պատասխան. Ադրբեջանի նախագահն իր հարցազրույցում հանդես է եկել մի շարք մեկնաբանություններով, որոնցից կանդրադառնանք մի քանիսին, որոնք ակնառու ցույց են տալիս ուժի կիրառումը տարածաշրջանային քաղաքականության գործիք դարձնելու Ադրբեջանի ղեկավարության մոտեցումները։ Առաջին, վերոնշյալ հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահը, ըստ էության, ընդունում է այն փաստը, որ ադրբեջանական զորքերը գտնվում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում՝ դա արդարացնելով այն պնդմամբ, որ «Զանգեզուրը մեր նախնիների հողն է»։ Սա ոչ այլ ինչ է, քան միջազգային իրավունքի կոպիտ ոտնահարում, քանի որ միջազգային ոչ մի նորմ կամ սկզբունք չի ընդունում հարեւան պետության տարածքի օկուպացման փորձը՝ պատմական նմանօրինակ, տվյալ դեպքում՝ խեղաթյուրված «հիմնավորմամբ»։

Հարկ է նշել, որ այս սադրիչ գործողություններն ուղեկցվում են Ադրբեջանի նախագահի կողմից այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցք» ձեւակերպման շրջանառմամբ, ինչն ամբողջովին հակասում է 2020թ․ նոյեմբերի 9-ի եւ 2021թ հունվարի 11-ի եռակողմ համատեղ հայտարարություններին, որոնք պարունակում են տարածաշրջանում առկա տնտեսական եւ տրանսպորտային կապուղիների ապաշրջափակման դրույթը։ Ադրբեջանական կողմը հասկանալով միջազգային իրավունքը խախտող իր այս պահանջների հիմնազուրկ լինելը՝ փորձում է որպես փաստարկ ներկայացնել խնդիրն ուժի կիրառմամբ լուծելու իր պատրաստակամությունը։

Երկրորդ, Ադրբեջանի նախագահը հստակորեն մատնանշում է, որ Արցախի դեմ սանձազերծված պատերազմը նպատակ է ունեցել տարածաշրջանի քարտեզից ջնջելու Լեռնային Ղարաբաղը, իսկ Արցախի ժողովրդին զրկելու իր հայրենիքից։

Լեռնային Ղարաբաղը՝ որպես տարածքային միավոր, ճանաչված է մի շարք միջազգային փաստաթղթերում, որոնց մեծամասամբ միացել կամ իր համաձայնությունն է հայտնել նաեւ Ադրբեջանը։ Ադրբեջանի կողմից միջազգային իր հանձնառությունների վերանայումը եւ ուժի կիրառումը չի կարող հանգեցնել միջազգային ասպարեզից Լեռնային Ղարաբաղի անհետացմանը։ Այս մոտեցումն ակնհայտորեն հետապնդում է Արցախի ժողովրդի մարդու իրավունքների, այդ թվում՝ ինքնորոշման իրավունքի եւ Արցախի տարածքային ամբողջականությունը ոտնահարելու նպատակ։

Երրորդ, Ադրբեջանը պնդում է, որ հետպատերազմյան շրջանում կարողացել է միջազգային հանրությանը պարտադրել իր օրակարգը։ Մենք չենք ժխտում, որ նման փորձեր Ադրբեջանը կատարել եւ կատարում է, եւ այդ փորձերի հիմքում ընկած է Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խախտմամբ ղարաբաղյան հակամարտությունը միջազգային օրակարգից դուրսբերման մոտեցումը։ Այն հանգամանքը, որ միջազգային հանրությունը՝ ի դեմս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության, համանախագահող երկրների եւ բազմաթիվ այլ միջազգային դերակատարների հստակ արձանագրում է, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը կարգավորված չէ, լավագույնս փաստում է, որ Բաքվի այս փորձերը ձախողվել են։

Չորրորդ, Ադրբեջանը շարունակում է պատերազմի հումանիտար հետեւանքների ոչ թե հաղթահարման այլ խորացման քաղաքականությունը, ինչն արտահայտվում է ռազմագերիների, պատանդների եւ պահվող այլ քաղաքացիական անձանց փոխանակման իր մասով ստանձնած պարտավորության առկախմամբ ու վերջիններիս նկատմամբ քրեական շինծու հետապնդմամբ եւ հայատյացության շարունակական խրախուսմամբ։

Հինգերորդ, ուժի, ուժի սպառնալիքի կիրառումը չի կարող ստեղծել տեւական խաղաղություն եւ հղի է տարածաշրջանի բոլոր երկրների եւ ժողովուրդների համար վտանգներով։

Հայաստանը հետեւողականորեն հանդես է գալու Արցախի տարածքում արցախահայության ինքնորոշման իրավունքի իրականացման, Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության պաշտպանման դիրքերից՝ հիմնվելով միջազգային իրավունքի վրա։

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հայտարարել է, թե Արցախի վերաբերյալ Բաքվի և Մոսկվայի դիրքորոշումները համընկնում են. «Ադրբեջանն ու Ռուսաստանը ղարաբաղյան հակամարտությունն ավարտված են համարում»։

Ալիևը հայտարարել է, որ հուլիսի 20-ին Մոսկվա կատարած այցի ընթացքում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ քննարկել է տարածաշրջանում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ մի շարք հարցեր։

«Մենք քննարկել ենք տարածաշրջանում հետպատերազմյան իրավիճակը, այդ թվում՝ «Զանգեզուրի միջանցքը» և հակամարտությունից հետո ընկած ժամանակահատվածը։ Մենք՝ Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը, մոտեցումների շուրջ տարաձայնություններ չունենք․ մենք կարծում ենք, որ պատերազմն ավարտվել է, հակամարտությունն ավարտված է»,- հուլիսի 22-ին AzTV-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Ալիևը։

Նրա խոսքով՝ «կարևոր է Հայաստանում կանխել ռևանշիզմի դրսևորումները և դրանից հետո տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատել»։

«Պատերազմի ռիսկերը պետք է նվազագույնի հասցվեն և վերացվեն։ Մենք այդ հարցի շուրջ Ռուսաստանի հետ տարաձայնություններ չունենք, մենք համակարծիք ենք։ Ինչ վերաբերում է «Զանգեզուրի միջանցքին», ապա ես պարոն Պուտինին տեղեկացրի, որ Հայաստանը կրկին անկեղծ չէ այդ հարցում։ Պարոն Շառլ Միշելի (Եվրոպական խորհրդի ղեկավար-խմբ․) հետ մամուլի ասուլիսում ես ասացի, որ տարածաշրջանում բոլոր հաղորդակցությունները պետք է բացվեն միաժամանակ և չպետք է կիրառվի ընտրովի մոտեցում: Բայց մենք տեսնում ենք, որ Հայաստանը հերթական անգամ ցանկանում է այստեղ ինչ-որ խաղ խաղալ»,- հայտարարել է նա՝ հավելելով, թե «Զանգեզուրի միջանցքը» պետք է բացվի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ պայմանավորվածության 9-րդ կետի համաձայն։

Ընդ որում՝ Ալիևը հարցազրույցի ընթացքում անդրադարձել է նաև ՌԴ-ի հետ երկկողմ հարաբերություններին՝ ընդգծելով. «Ադրբեջանն ու Ռուսաստանը ռազմավարական գործընկերներ են»։

«Մենք իրական ռազմավարական գործընկերներ ենք, մենք երկարաժամկետ ռազմավարական համագործակցության շուրջ տարաձայնություններ չունենք։ Մենք շատ ամուր բարեկամական կապեր ունենք, և անձամբ ես պարոն Պուտինի հետ շատ մտերմիկ հարաբերություններ ունեմ։ Մենք քաղաքական գործիչներ ենք, որոնք վստահում են միմյանց․ դա շատ կարևոր է, և իմ վերջին այցի ժամանակ քննարկվել են երկկողմ համագործակցության հարցեր»,- հայտարարել է Ալիևը։

Բաքվում հայտնել են ցինիկ «դատական» ֆարսի ավարտի մասին, որի արդյունքում 13 հայ ռազմագերիներ դատապարտվեցին 6 տարվա ազատազրկման:

Ազատազրկման դատապարտված զինծառայողներն են Հայկազ Կորյունի Հովհաննիսյանը, Վարազդատ Անուշավանի Մանուկյանը, Դավիթ Ստեփանի Ստեփանյանը, Լեւոն Աշոտի Թոսունյանը, Արթուր Էդուարդի Բաղդասարյանը, Սերոբ Սուրենի Ավագյանը, Վարազդատ Հարությունյանը, Ժորա Վանոյի Մանուկյանը, Հրայր Հրաչի Գերաբյանը, Նարեկ Գասպարյանը, Գրիգոր Կյուրեղյանը, Աշոտ Արտակի Գեւորգյանը, Մարտին Մուշեղի Աղրամանյանը:

 Նրանք իրենց պատիժը կկրեն ընդհանուր ռեժիմի գաղութում: Պատիժը կրելուց հետո ամբաստանյալները կարտաքսվեն Ադրբեջանից, հայտնել են տեղական ԶԼՄ-ները:

Ռուսական Коммерсантъ պարբերականը ծավալուն հոդվածով անդրադարձ է կատարել Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո տարածաշրջանում ստեղծված նոր իրողությանը, մասնավորապես ԵՄ-իտարածաշրջանում իր դերը մեծացնելու փորձերին, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հուլիսի 20-ին Մոսկվա կատարած այցին, որի շրջանակում Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ պայմանավորվածությունների հարցով բանակցել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Ի թիվ այլ հարցերի, քննարկվել է ԼՂ շուրջ այն պայմանավորվածությունների ապագան, որոնք ձախողման սպառնալիքի տակ են:

«Коммерсантъ-ի տեղեկություններովԲաքվում վրդովված են Եվրամիության հակամարտության կարգավորման գործընթացում միջնորդի գործառույթ ստանձնելու փորձերից: Նրանք կարծում են, որ դա Երևանին դրդում է վերանայել Ռուսաստանի Դաշնության միջնորդությամբ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները: Ընդ որում, Коммерсантъ-ի իրազեկ ադրբեջանական աղբյուրը հասկացրել է, որ «խաղադրույքն արվում է Բաքվին արմատական քայլերի հրահրելու և ռուսական բանակը ներգրավելու վրա»: Աղբյուրը նշել է, որ «այս կրիտիկական պահին անհրաժեշտություն է առաջացել հստակեցել դիրքորոշումները նախագահներ Պուտինի և Ալիևի միջև»,-գրում է հոդվածագիր Սերգեյ Ստորկանը:

Հեղինակը նկատում է, որ մինչ Պուտինն ու Ալիևն ամեն կերպ ցույց են տալիս իրենց վճռականությունը կարգավորման ուղուց չշեղվելու հարցում, հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակն ավելի ու ավելի է հիշեցնում անցած աշունըՂարաբաղյան երկրորդ պատերազմի նախերգանքը: Այնուհետև հոդվածագիրը ներկայացնում է ՀՀ և Ադրբեջանի սահմանին Նախիջևանի և Երասխի հատվածում, վերջին օրերի զարգացումների վերաբերյալ Երևանի և Բաքվի պաշտոնական հաղորդագրությունները:

Ստորականը գրում է, որ 44-օրյա պատերազմից և անցյալ տարվա նոյեմբերի 9-ին Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների կողմից խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումից
հետո սահմանի այս հատվածում նոր դիմակայության համար հետհաշվարկի կետ են դարձել հուլիսի 14-ի դեպքերը: Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է ադրբեջանական կողմից արձակված կրակոցի հետևանքով իր զինվորի մահվան մասին: Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը պատասխանել է՝ Հայաստանի զինված ուժերը մեղադրելով ադրբեջանական զինուժի դիրքերը հրետակոծելու և զինծառայող վիրավորելու համար: Ընդ որում, հայ-ադրբեջանական սահմանի այլ հատվածներում փոխհրաձգությունները սկսել են տեղի ունենալ դրանից շատ ավելի առաջ: Հեղինակը նաև հիշեցնում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը հուլիսի յոթին Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպմանն արձանագրել էր, որ հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակը կայուն չէ:

«Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին իրավիճակն այնքան էլ կայուն չէ: Այս մասին մենք մի քանի առիթներով խոսել ենք: Այստեղ արդեն երկու ամիս անհանգստության մշտական օջախ ունենք: Հուսով եմ, որ մենք կկարողանանք հստակեցնել դիրքորոշումներն այս հարցի վերաբերյալ»,-ասել էր Փաշինյանը:

Ստրոկանը հատկանշական է համարում այն հանգամանքը, որ Նիկոլ Փաշինյանի Մոսկվա կատարած այցից հետո հայկական կողմի պաշտոնական հայտարարություններում արծարծվում է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը, որը գործնականում չի նշվել Կրեմլում ռուս-հայկական բանակցությունների վերջին փուլի ընթացքում:

«Այսպես, Հայաստանի փոխվարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Տիգրան Ավինյանը հայտարարել է, որ առանց Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը լուծելու անհնար է խոսել Ադրբեջանի հետ ցանկացած խաղաղության համաձայնագրերի մասին: Բաքվում, սակայն, հասկացնում են, որ Ղարաբաղի կարգավիճակի թեման առաջ տանելը «շատ սխալ և ռիսկային ուղի է»: Այս մասին ավելի վաղ հայտարարել էր Իլհամ Ալիևը՝ նշելով.«Եթե (հայերը-Коммерсантъ) կարծում են, որ հակամարտությունը չի լուծվել, ապա թող ասեն` ինչը դեռ լուծման կարիք ունի: Եթե մենք խոսում ենք «Լեռնային Ղարաբաղի» կարգավիճակի մասին, ես արդեն ասել եմ, որ Ադրբեջանում նման տարածքային միավոր գոյություն չունի: Հետևաբար, այս արտահայտությունը չպետք է օգտագործվի: Չկա Լեռնային Ղարաբաղ, կա Ղարաբաղ»:

Դրանից անմիջապես հետո Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել, որով հաստատել է «Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի իրացման, Արցախի` էթնիկական զտումների ենթարկված տարածքների ապաշրջափակման դիրքերից հետևողականորեն հանդես գալու վճռականությունը»:

Կրակին յուղ է լցրել նաև Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հարավկովկասյան շրջագայությունը, որի շրջանակում պաշտոնյան Փաշինյանի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսում հայտարարել է, որ «պետք է լինի խաղաղ բանակցությունների, կարգավիճակի հարցի քննարկում»: Միևնույն ժամանակ, նա ակնարկել է, որ Եվրամիությունը հավակնում է իր դերակատարությունն ունենալ հակամարտության կարգավորման գործընթացում»,-նշում է հեղինակը:

«Հետհակամարտային այս փուլում Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցի բարձրացումը Փարիզի և ԵՄ-ի համար մուտքի տոմս է Հարավային Կովկասի գոտի, որտեղ նրանք լուսանցքից այն կողմ են մնացել անցած տարի Մոսկվայի դիվանագիտական հաջողությունից հետո», — Անդրկովկասում սկսված աշխարհաքաղաքական խաղը մեկնաբանել է Բաքվում Коммерсантъ-ի իրազեկ աղբյուրը, որի խոսքով` նման խաղը հղի է լուրջ ռիսկերով:

Նա հավելել է, որ «ներկայիս բազմաքայլի նպատակը ոչ թե կողմերին բանակցային սեղանի շուրջ բերելն է, այլ տարածաշրջանում լայնածավալ սադրանքի միջոցով փորձել փոխել Ռուսաստանի մասնակցությամբ կողմերի միջև ձեռք բերված համաձայնությունների եռակողմ ձևաչափը: Ըստ նրա` խաղադրույքն արվում է Բաքվին արմատական քայլերի հրահրելու և ռուսական բանակը ներգրավելու վրա»:

«Ե՛վ Ֆրանսիան, և՛, ընդհանուր առմամբ, Եվրամիությունը 2020-ի աշնան սուր փուլում դեր չեն խաղացել Ղարաբաղի շուրջ հակամարտության կարգավորման գործում: Սա նկատելի մտահոգություն է առաջացրել ԵՄ ռազմավարների շրջանում, որոնք ուշացումով փորձում են իրենց տեղը գտնել բանակցային գործընթացում», Коммерсантъ-ի հետ զրույցում կարծիք է հայտնել ՌԴ Գիտությունների ակադեմիայի Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ազգային հետազոտական ինստիտուտի
ռազմավարական գնահատման խմբի ղեկավար Սերգեյ Ուտկինը:

Խոսելով Փարիզի դերի մասին` փորձագետը ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ Ֆրանսիայի ղեկավարությունն ավանդաբար մեծ ուշադրություն է դարձնում իրենց երկրում գտնվող հայկական սփյուռքին և փոխգործակցությունը հատկապես կարևոր է համարում 2022 թվականի գարնանը Ֆրանսիայում նախագահական ընտրությունների նախաշեմին:

«Ինչ վերաբերում է Եվրախորհրդարանին, ապա այնտեղ արդեն հնչել են ձայներ՝ առաջարկելով օգտվել հրադադարի ռեժիմի իրավիճակից և Վրաստանի օրինակի համարժեքով Հայաստանի համար որոշակի գրավիչ «եվրոպական հեռանկար» ձևակերպել: Այնուամենայնիվ, գործնական առումով դժվար թե այս ուղղությամբ շարժ լինի: Ռուսաստանի հետ փոխգործակցությունը հակամարտության կողմերի համար այսօր ավելի կարևոր է դառնում, քան երբևէ, և ներկայիս աշխարհաքաղաքական իրավիճակում չի կարելի հույս դնել Ռուսաստանի` «եվրոպական հեռանկարների» նկատմամբ դրական վերաբերմունքի վրա», — ամփոփել է Սերգեյ Ուտկինը: