Ադրբեջանի խորհրդարանը կառավարությանը կոչ է արել դիմել ԵԱՀԿ-ին` Ֆրանսիային Մինսկի խմբի համանախագահությունից հետ կանչելու համար: Ինչպես հաղորդում է ՏԱՍՍ-ը, այս մասին ասված է խորհրդարանի հայտարարությունում:

«Միլի մեջլիսը կոչ է անում Ադրբեջանի կառավարությանը` դիմել ԵԱՀԿ ղեկավարությանը` Ֆրանսիային Մինսկի խմբի համանախագահությունից հետ կանչելու համար»,- ասված է հայտարարությունում:

Դրանում նաև կոչ է արվում վերանայել Ադրբեջանի և Ֆրանսիայի գործող քաղաքական հարաբերությունները և հետ կանչել Փարիզում Ադրբեջանի դեսպանին` խորհրդակցությունների համար:

Ադրբեջանի խորհրդարանը նման կոչով կառավարությանը դիմել է այն բանից հետո, երբ նոյեմբերի 25-ի երեկոյան Ֆրանսիայի Սենատը ընդունել է «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ճանաչման անհրաժեշտության մասին» բանաձևի նախագիծը:

Հայաստանի եւ Ֆրանսիայի միջեւ անքակտելի կապն այսօր դրսեւորվում է Սենատում միասնությամբ, եւ այն պետք է շարունակական բնույթ ունենա:

Այս մասին այսօր Ֆրանսիայի Սենատում Լեռնային Ղարաբաղի ճանաչման հարցով քննարկումների ժամանակ հայտարարել է Սենատի միջազգային եւ պաշտպանության հարցերի հանձնաժողովի ղեկավար Քրիստիան Կամբոնը: «Ի՞նչ ենք արել մենք հայերին պաշտպանելու համար: Հայերի համար սուրբ տարածքներում հակամարտությունը կանխելու համար մենք ոչինչ չենք արել: Ի պատասխան սահմանափակվել ենք զսպվածության կոչերով: Թուրքիան Ադրբեջանի միջոցով առաջ տարավ իր շահերը, ինչպես դա անում է Մերձավոր Արեւելքում եւ Լիբիայում: Մենք գիտեինք, որ Թուրքիան կանգ չի առնի: Սակայն ի՞նչ ենք արել մենք: Մենք պետք է տեսնեինք այդ ֆոնին Ռուսաստանի ուժը: Այդ ամեն ցույց տվեց, որ Եվրոպան իրական ուժ չէ, նա թույլ տվեց փոխել սահմանները, որոնք պետք է փոխվեին բանակցությունների ճանապարհով: Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը ընդամենը երկրորդ Աստանա է, որտեղ արտացոլված են առանց միջազգային իրավունքը հաշվի առնելու Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի շահերը»,-ասել է նա:

«Ֆրանսիան պետք է առավել ակտիվ ներգրավվի այդ գործընթացներում եւ փորձի դուրս բերել իսլամիստական ուժերին այդ տարածաշրջանից եւ թույլ չտա այնտեղ հիմնվել: Ռազմական հանցագործությունները պետք է հետաքննվեն: Անհրաժեշտ է մեծացնել Հայաստանին տրամադրվող մարդասիրական օգնությունը, ակտիվացնել ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը այդ հակամարտությունը կարգավորելու համար: Պետք է ոչ միայն արտահայտել դիրքորոշումը, այլ նաեւ գործել եւ պատժամիջոցներ սահմանել Թուրքիայի դեմ»,-հավելել է Կամբոնը: 

Ֆրանսիայի Սենատը 305 կողմ, 1 դեմ ձայնով ընդունեց Արցախի անկախության մասին բանաձևի նախագիծը։ 

Սենատի նախագահի հայտարարությունը ֆրանսիացի սենատորներն ընդունեցին հոտնկայս ծափահարություններով։ Սենատորներն անկեղծ ու անթաքույց ոգևորությամբ ընդունեցին իրենց որոշումը։

Բանաձևով օրենսդիրը Ֆրանսիայի կառավարությանը կոչ է անում ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը և այդ ճանաչումը բանակցությունների գործիք դարձնել կայուն խաղաղության հաստատման համար։

Բանաձևում սենատորները նաև խնդրում են Ֆրանսիայի կառավարությանը զանգվածային մարդասիրական օգնություն ցուցաբերել Ղարաբաղի բնակչությանը, պահանջում են հումանիտար միջանցքներ բացել և Ղարաբաղում կատարված ռազմական հանցագործությունների միջազգային հետաքննություն սկսել:

Բանաձևն ինքնին իրավական ուժ չունի, այն խորհրդատվական բնույթի փաստաթուղթ է։ Արցախի ճանաչման վերջին խոսքը կասի արդեն Ֆրանսիայի կառավարությունը։

Բանաձևը Սենատի քննարկմանն էր ներկայացվել նոյեմբերի 18-ին Սենատի տարբեր խմբակցությունների անդամ հինգ սենատորների՝ Բրունո Ռեթայլոնի (հանրապետականների ղեկավար), Պատրիկ Կանների, Էրվե Մարսելի («Ցենտրիստների միություն» խմբի ղեկավար), ինչպես նաև Էլիան Ասասիի և Գիոմ Գոթարի կողմից:

Հիշեցնենք՝ հոկտեմբերի կեսին Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչելու մասին նախագիծ էր ներկայացվել նաև խորհրդարան, այսինքն՝ Ֆրանսիայի խորհրդարանի ստորին պալատ:

Երկու օրինագծերն էլ առաջարկում են ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը՝ սեպտեմբերի 27-ին ռազմական ագրեսիա սկսած Ադրբեջանի կողմից պատերազմի սպառնալիքից ԼՂ բնակչությանը պաշտպանելու համար:

Ֆրանսիայի Հանրապետության Սենատն այսօր քննարկեց ու ընդունեց «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ճանաչման անհրաժեշտության մասին» բանաձևը։ Սենատում պատգամավորների ելույթներից հետո վերջնական խոսքով հանդես եկավ
Ֆրանսիայի Հանրապետության Եվրոպայի և արտաքին գործերի նախարարության պետքարտուղար Ժան-Բատիստ Լըմուանը։

«Լուրջ, բռնի ռազմական գործողությունների վեց շաբաթը լուրջ ողբերգություն է մարդասիրական, քաղաքական առումով։ Այս ճգնաժամը մեզ լրջորեն հուզում է, հազարավոր զոհվածներ, քսանամյա երիտասարդներ, որոնց կյանքը խեղվել է, Ղարաբաղից արտաքսված հազարավոր բնակիչներ։ Համերաշխության լուրջ ալիք բարձրացավ տեղական իշխանությունների, ասոցիացիաների օգնությամբ։ Մեր երկիրը, որը մի ժամանակ կարողացել է ընդունել բազում հայերի, որոնք վերապրել են ցեղասպանությունը, պետք է հավատարիմ մնա այդ պատմական բարեկամությանը և այդ խոստմանը ու աջակից կլինի այս առանձնահատուկ դժվար իրավիճակում»,-ասաց Ժան-Բատիստ Լըմուանը, հավելելով, որ Ֆրանսիան նաև Ադրբեջանի ժողովուրդների բարեկամն է։

Խոսելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության մասին, նշեց, որ Ֆրանսիան ակտիվորեն ներգրավվել է բոլոր մակարդակներում՝ բանակցելու հակամարտությանը խաղաղ լուծման համար։ Նշվեց, որ եղել են պահեր, որ հնարավոր է եղել հանգել լուծման, դժբախտաբար, չի ստացվել։

«Դժբախտաբար տեսանք, որ սա վերք էր, որ պատրաստ էր կրկին բացվելու։ Պատերազմը ավարտվեց հրադադարով։ Իրավիճակը խորապես փոխվել է։ Եթե հրադադարի այս համաձայնությունը (նոյեմբերի 9-ի՝ ՀՀ-ի ՌԴ-ի ու Ադրբեջանի պայմանավորվածությամբ․-խմբ) մերը չի եղել, ամեն դեպքում հնարավորություն է տվել ռազմական գործողությունները դադարեցնել։ Սակայն լուրջ հարցեր է դնում, որոնք պետք է լուծվեն»,-ասաց Լըմուանը։

Պետքարտուղարը նշեց, որ բանաձևի առաջարկն արտահայտում է լեգիտիմ հույս, սակայն գործադիր իշխանության պատասխանատվությունն է՝ մշակել ու իրականացնել քաղաքականություն, որը հնարավորություն կտա վերջապես խաղաղություն հաստատել Հարավային Կովկասում։

Լըմունաը նշեց, որ այսօր նպատակն է, որ քաղաքացիական բնակչությունը վերադառնա, խաղաղ ապրի։ Նշվեց, որ սեպտեմբերի 27-ին պատերազմական գործողությունների մեկնարկից ի վեր Ֆրանսիայի նախագահն առաջինն է եղել, որ խոսել ու նշել է, որ հարյուրավոր վարձկաններ են Թուրքիայից ուղարկվել Ղարաբաղ։

«Չնայած մեր պահանջներին՝ հստակեցնել այդ հարցը, Թուրքիան շարունակում է ապակայունացնող դեր խաղալ մեր անմիջական հարևանությամբ»,-ասաց Լըմուանը։

Նշվեց, որ Մակրոնը հեռախոսազրույցներ է ունեցել Հայաստանի, Ադրբեջանի, Ռուսաստանի ղեկավարների հետ, ինչպես նաև ԱԳ նախարար Լը Դրիանը՝ իր գործընկերների։

«Նոյեմբերի 9-ի համաձայնությունը հրադադարի համաձայնություն է։ Ռուսաստանը, բնականաբար, զարմանալի չէ, որ շատ կարճ ժամանակահատվածում զինվորականների կոնտինգենտ ուղարկեց, սակայն այս համաձայնությունը չի լուծում հակամարտությունը, շատ հարցեր են մնում առանց պատասխանի ու հատկապես այն, որը վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակին։ Հրադադարի հիմքի վրա պետք է կարողանալ տևական խաղաղություն հաստատել։

Այս մեծապես փոփոխված համատեքստում Ֆրանսիան երեք ուղղությամբ է գործում՝ առաջինը քաղաքացիական բնակչությանը վերաբերող հրատապությունն է, հումանիտար աջակցությունը։

Հաջորդը մշակութային ու պատմական ժառանգության պահպանումն է Լեռնային Ղարաբաղում։ Ֆրանսիան նախագահի ձայնով կոչ արեց ժառանգության հրադադար իրականացնել։ Դրա համար մեզ պետք է բոլորի համագործակցությունը։

Երրորդ ուղղությունը քաղաքական կարգավորումն է՝ սահմանների անվտանգություն, օտար զինյալների մեկնում։ Եվ այստեղ է, որ Մինսկի խումբը պետք է ամբողջապես ներգրավվի։ Այս հարցերը չպետք է քննարկվեն միայն Թուրքիայի ու Ռուսաստանի միջև։ Հնարավոր չէ այդ երկխոսությունը լինի միայն նրանց միջև։ Ֆրանսիան նպատակ ունի բոլոր կողմերի հետ խոսել, ինչպես միշտ է արել։ Սա շատ կարևոր է, եթե ցանկանում ենք տևական լուծում գտնել։ Սա պայմանն է ոչ միայն լեգիտիմության, այլ նաև արդյունավետության»,-ասաց ԱԳ ներկայացուցիչը։

Լըմուանը ընդգծեց, որ Թուրքիան հստակորեն աջակցել է ռազմականորեն Ադրբեջանին՝ ներառյալ Սիրիայից բերված վարձկաններով։ Ասաց, որ Եվրոպական խորհրդի հաջորդ գագաթնաժողովին քննարկվելու է այս հարցը։ Ֆրանսիան նաև «Գորշ գայլերի» կազմալուծման վրա աշխատանք կատարեց։

«Ինչ վերաբերում է միջազգային քրեական դատարանին, քանի որ մենք բոլորս ենք ցնցվել որոշ դեպքերից, բնականաբար, այստեղ կա կոմպետենցիայի, իրավասության հարց, քանի որ, դժբախտաբար, ոչ Հայաստանը, ոչ Ադրբեջանը Հռոմի պայմանագրի անդամ չեն։ Գուցե ՄԱԿ-ի ԱԽ  որևէ որոշմամբ մի լուծում գտնվի, սակայն այնտեղ այս հարցում տարաձայնություններ կան»,-ասաց Լըմուանը։

Խոսելով Ֆրանսիայի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի ճանաչման մասին՝ Լըմուանն ասաց, որ այս հարցին պետք է պատասխանել ճշմարտության, պատասխանատվության և արդյունավետության ոգով։

«Պետք է հաշվի առնել բոլոր հետևանքները։ Լեռնային Ղարաբաղը իր անկախությունը հայտարարել է 1991թ․-ին։ Ոչ մի պետություն չի ճանաչել նրա անկախությունը, նույնիսկ Հայաստանը։ Եվ մեր կառավարության պատասխանատվությունն է հարց տալ ինքն իրեն՝ արդյո՞ք այս ժեշտը օգտակար ու արդյունավետ կլինի տեղում, արդյո՞ք դրական հետևանքներ կունենա հենց Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար։ Մենք պետք է հիշենք, որ արդյունավետությունն է կարևորը։ Ֆրանսիայի պատասխանատվությունը Մինսկի խմբի կազմում այն է, որ Ֆրանսիան չի կարող կշիռ ունենալ այս հարցում, եթե նրա քայլերը չընդունվեն երկու կողմից։ Եթե այսօր մենք ճանաչենք ԼՂ-ն, մենք կկորցնենք մեր հնարավորությունը՝ ազդեցություն ունենալ կողմերից մեկի վրա։ Մինչդեռ մենք պարտավոր ենք շարունակել ներգրավված լինել այս հարցում։

Ֆրանսիայի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի անկախության ճանաչումը օգուտ չի տա ոչ մեկին՝ ոչ Հայաստանին, ոչ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին, ոչ Ֆրանսիային, ոչ Մինսկի խմբի մյուս համանախագահներին, ոչ մեկին։ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուծումը չի կարող գտնվել միակողմանի որևէ ժեստի միջոցով, այլ բոլոր կողմերի բանակցությունների։ Այսօր, առավել քան երբևէ, կողմերն ունեն համանախագահների աջակցության կարիքը՝ այս բանակցությունները շարունակելու համար»,-ասաց Ֆրանսիայի Եվրոպայի և արտաքին գործերի նախարարության պետքարտուղար Ժան-Բատիստ Լըմուանը։

Պետնաքարտուղարը նշեց, որ ԵՄ 27 անդամ երկրները վերջերս հայտարարություն են ընդունել, որն աջակցում է հումանիտար օգնությունը, աջակցությունը Մինսկի խմբի համանախագահներին, բանակցությունների վերսկսմանը։

Թուրքիայի խորհրդարանի հայ պատգամավոր Կարո Փայլանը արգործնախարարության 2021-ի բյուջեի քննարկման ժամանակ քննադատել է Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը արցախյան հակամարտության հարցում: Փայլանը նշել է՝ ինքը մի երազանք ունի, որ մի օր Թուրքիան ինչպես Ադրբեջանին է անվանում եղբայրական պետություն, նույն կերպ էլ Հայաստանին անվանի: Ըստ Փայլանի՝ այս պատերազմի միակ հաղթողը Ռուսաստանն է։ Այս մասին գրում է ermenihaber-ը։

Նախարար Չավուշօղլուն ամփոփիչ ելույթում պատասխանել է Փայլանին՝ ասելով. «Պրն Փայլա՛ն, մինչև այսօր երբևէ ասե՞լ եք Հայաստանը թող դուրս գա Ադրբեջանի օկուպացված հողերից: Նույնիսկ Ձեր հետ հեռախոսային խոսակցություն ունեցանք և Դուք հարցրեցիք, թե այս հարցը ինչպես է լուծվելու:

Ես էլ ձեզ հարցրեցի՝ կարո՞ղ եք Հայաստանին ասել, որ դուրս գա այնտեղից: Դուք վստահ չէիք, որ կարող եք: Պարոն Փայլան, ոչ մի անգամ հրապարակային չեք ասել, որ դրանք Ադրբեջանի հողերն են, ու թող Հայաստանը դուրս գա այնտեղից: ԼՂ-ի կարգավիճակի հարցով բանակցություններն էլ շարունակվելու են, Ադրբեջանն էլ է ասել, որ պատրաստ է հարցը քննարկել»:

Թուրք նախարարը նշել է, որ Թուրքիան ՌԴ-ի հետ առանձին համաձայնագիր է ստորագրել հրադադարի մոնիթորինգի կենտրոն հիմնելու համար և դրա շրջանակներում կունենա իրեն վերապահվելիք մի շարք լիազորություններ: 

Հայաստանում 2018 թվականի համաժողովրդական շարժման էյֆորիան, որը իշխանության բերեց Նիկոլ Փաշինյանին, իր տեղը զիջում է հուսահատության զգացումին: Այս մասին գրում է երեւանում ֆրանսիական  Le Monde պարբերականի թղթակից Ֆաուստինա Վենսանը:

«Անհրաժեշտ չէ շատ հեռու անցյալ վերադառնալ ՝ հիշելու համար ժողովրդական ընդվզման արդյունքում առաջացած մեծ հույսերը, որոնց  ստեղծողը երիտասարդներն էին: Դա տեղի էր ունենում 2018-ի գարնանը: Պատգամավոր եւ նախկին լրագրող Նիկոլ Փաշինյանը  երկար երթ էր սկսել ամբողջ հանրապետությամբ ՝ վարչապետ Սերժ Սարգսյանի «ռեժիմը» տապալելու նպատակով: Հարյուր հազարավոր մարդիկ շուտով միացան նրան: Բազմությունը երգում ու պարում էր փողոցներում: Ոգեշնչված բնակչությունը երազում էր «նոր Հայաստանի» մասին, որը խոստացվել էր նրանց այս խաղաղ ու ուրախ հեղափոխության հերոսի կողմից: Նիկոլ Փաշինյանը, որն անմիջապես ընտրվեց վարչապետ, վայելում էր աննախադեպ լեգիտիմություն եւ ժողովրդականություն»,-գրում է հոդվածագիրը:

Երկուսուկես տարի անց Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմը ոչնչացրեց այդ հույսերը եւ ցնցեց Հայաստանը: Հիմա մարդկանց չեն հետաքրքրում խոստացված բարեփոխումները, եւ այն, թե արդյո՞ք տեղական մանր կոռուպցիան ճնշած Նիկոլ Փաշինյանը վերջապես կլուծի խոշոր օլիգարխների հարցերը, թե ոչ:

Առաջնահերթությունները կտրուկ փոխվել են: Երկիրը պետք է ուշքի գա ջախջախիչ պարտությունից, որի հետեւանքով մահացել է 2300-ից ոչ պակաս մարդ, ընդունի 100 000 փախստականի հոսք եւ հաղթահարի կորոնավիրուսի կտրուկ աճը»,-գրում է Վենսանը:

«2018 թվականին նրանք հույսի շող ունեին: Այն ձգվեց 2 տարի: Այսօր երկիրը անդունդի մեջ է: Հայաստանի համար սա զրո տարի էր»,-ասել է Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ժոնաթան Լաքոթը:

Այժմ բնակչության մի մասը հեղափոխության երեկվա հերոս Նիկոլ Փաշինյանին համարում է «դավաճան», քանի որ նա նոյեմբերի 9-ին ստորագրել է հրադադարի պայմանագիր` ճանաչելով Ադրբեջանի հաղթանակը: Իր ֆեյսբուքյան էջում կեսգիշերին հայտարարած լուրը բոլորին անակնկալի էր բերել, քանի որ բնակչությունը պատրաստ չէր պարտության»,-գրված է հոդվածում:

«Հեղափոխության ընթացքում հայերը երազում էին նոր ապագայի մասին: Այժմ նրանց հետապնդում են 1915 թ. Ցեղասպանության հիշողությունները, որոնք վերածնվել են իրենց ադրբեջանցի եւ թուրք թշնամիների հաղթանակից հետո, եւ նրանք ունեն մի պարզ հարց. արդյոք կկարողանա՞ն գոյատեւել», — եզրափակում է հոդվածը Ֆաուստինա Վենսանը:

Նոյեմբերի 10-ին Ռուսաստանի, Ադրբեջանի եւ Հայաստանի ղեկավարներ Վլադիմիր Պուտինը, Իլհամ Ալիեւը եւ Նիկոլ Փաշինյանը ստորագրել են  համատեղ հայտարարություն Լեռնային Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների  դադարեցման մասին: Հայտարարության համաձայն ՝ մի շարք շրջաններ անցնում են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, կողմերը գերիներ են փոխանակում, շփման գծի երկայնքով եւ Ղարաբաղը Հայաստանին կապող Լաչինի միջանցքի երկայնքով տեղակայվում են ռուս խաղաղապահներ:

Թարգմանությունը՝ Tert.am-ի

Ռուս լրագրող, հեռուստամեկնաբան Վլադիմիր Սոլովյովը եթերում մի քանի ցավոտ հարց է հնչեցրել ուղղված Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին։

Արձանագրելով, որ Ալիևը հայտարարել է իբրև թե պատրաստ են ապրել հայերի հետ և նրանց որևէ վտանգ չի սպառնում` Սոլովյովը ցուցադրում է Շուշիից նկար, թե ինչպես են ադրբեջանցիները պղծել Արցախի ու Հայաստանի ազգային հերոս Վազգեն Սարգսյանի արձանը. «Այստեղ Վազգեն Սարգսյանի արձանն է, իսկ նրա վրա նստած է ադրբեջանցի, ինչու՞ է արձանն այս վիճակին։ Հարց ունեմ նաև հայկական կողմին. ինչու՞ արձանը դեմոնտաժ չի արվել ու տեղափոխվել Շուշիից, կամ չի պայթեցվե։ ԼՂ իշխանություններից ո՞վ է պատասխանատու հակառակորդի տարածքում մնացած հուշարձանների համար»,-նշում է Սոլովյովը։

Վերջինս ցույց է տվել մեկ այլ տեսանյութ, որում երևում է ադրբեջանցի զինվորներն ինչպես են շշեր տեղադրել պատերազմում զոհվածներին նվիրված հուշարձանին ու կրակում. «Ո՞րն է դրա իմաստը։ Ի՞նչ են ուզում դրանով ասել։ Ուզում եմ հասկանալ նրանք որևէ կերպ կպատժվե՞ն։ Ասեք ինձ խնդրում եմ, երբ ասում են, որ ոչինչ չի սպառնում հայերի կյանքին, այդ դեպքում սա՞ ինչի համար է»,-ասում է Սոլովյովը` ցուցադրելով մեկ այլ տեսանյութ, որտեղ ադրբեջանցի զինվորները մտել են հայի տուն ու ջարդուփշուր արել ամեն ինչ, կամ մեկ այլ տեսանյութում ծաղրում հազիվ քայլող հայ ծերունու նկատմամբ: «Ասեք ինձ սա ինչի՞ համար է։ Ինչու՞ է ադրբեջանցի զինվորը սա անում։ Նա փորձում է ապացուցել իր հարգանքը հայերին և ասում է բարի գալուստ ազատ Ադրբեջա՞ն։ Թե որքան են հարգում տարեցների՞ն»:

Նրանց այս ամենի համար դատելու ե՞ն։ Նրանց նկատմամբ ինչ-որ միջոցառումներ կձեռնարկվ՞ն, թե հիմա սա նորմալ է համարվում»,-ասում է Սոլովյովը։

Ֆրանսիայի Օ-դը-Ֆրանս ռեգիոնի խորհուրդը բանաձև է ընդունել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտության տևական լուծման և Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության ինքնորոշման իրավունքի մասին։ Այս մասին հաղորդում են Ֆրանսիայում Հայաստանի դեսպանության ֆեյսբուքյան էջից։

Բանձևում նշված է. «Օ-դը-Ֆրանսը, որն ունի շուրջ 6 միլիոն բնակչություն, հանդիսանում է Ֆրանսիայի երրորդ ամենաբնակեցված ռեգիոնըԳՈՎԱԶԴ00:18Իմանալ ավելին

Հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության դեմ Ադրբեջանի կողմից ռազմական գործողությունների սանձազերծումը,

Հաշվի առնելով Ադրբեջանի ռազմական ուժերի կողմից միջազգային կոնվենցիաներով արգելված զենքի օգտագործման լուրջ կասկածը,

Հաշվի առնելով Ֆրանսիայի ունեցած պատասխանատվությունը՝ որպես Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) Մինսկի խմբի անդամ ՝ Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի հետ միասին, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտության կայուն լուծում գտնելու գործում,

Հաշվի առնելով ջիհադիստ աշխարհազորայինների անհերքելի ներկայությունը ադրբեջանական բանակի շարքերում,

Հաշվի առնելով հակամարտության ողբերգական ազդեցությունը տեղի բնակչության վրա, հազարավոր մարդկային կյանքերի կորուստը, հազարավոր տների ավերածությունները և Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչությանը փաստացի ենթակայության կամ աքսորի դատապարտելը,

Հաշվի առնելով Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին տրամադրված ռազմական օգնությունն ու միջամտական աջակցությունը, որոնք մեծապես ապակայունացրեցին հակամարտությունը՝ հօգուտ Ադրբեջանի,

Հաշվի առնելով նոյեմբերի 10-ին Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված համաձայնագիրը, որը սառեցնում է հակամարտությունը ի օգուտ վերջինիս, առանց որևէ միջազգային ճանաչված ատյանի ներգրավման,

Հաշվի առնելով, որ տվյալ համաձայնագրով խախտվում է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքը ռուսական խաղաղապահ ուժերի պաշտպանության ներքո «միջանցքի» ստեղծմամբ,

Հաշվի առնելով, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը չկարգավորելու փաստը հղի է զինված հակամարտության վերսկսման վտանգով,

Հաշվի առնելով 1991 թ.-ի դեկտեմբերի 10-ի հանրաքվեով անկախության օգտին կատարած և մշտապես վերահաստատած՝ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների ընտրությունը, ովքեր օժտված են ժողովրդավարական կառույցներով և գործելակերպով Արցախի Հանրապետության անվան ներքո,

Հաշվի առնելով հայկական դարավոր մշակութային ժառանգության ոչնչացման լուրջ սպառնալիքները՝ պայմանավորված դրանց՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ փաստացի անցնելու հանգամանքով,

Հաշվի առնելով Ֆրանսիային և Հայաստանին միավորող պատմական և մշակութային կապերը և մասնավորապես այն ժամանակից ի վեր, երբ Ֆրանսիան իր դռները բացեց 1915 թ. հայոց ցեղասպանության մազապուրծների առջև,

Օ-դը-Ֆրանս ռեգիոնալ խորհուրդը.

Արտահայտում է իր եղբայրական զորակցությունը թե Հայաստանի, թե Լեռնային Ղարաբաղի, թե ողջ աշխարհի, և թե Ֆրանսիայի ու Օ-դը-Ֆրանս շրջանի բոլոր հայերին,

Սատարում է Ֆրանսիայի Սահմանադրության 34-1 հոդվածի համաձայն 2020 թ. նոյեմբերի 18-ին Սենատում ներկայացված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը ճանաչելու անհրաժեշտության մասին բանաձևի առաջարկը,

Դիմում է Կառավարությանը՝ վերահաստատելու դեռ 2007 թ.-ին Ֆրանսիայի Հանրապետության Նախագահ Նիկոլա Սարկոզիի արտահայտած առարկությունը Թուրքիայի՝ Եվրամիությանը անդամակցելու հարցում:

Կոչ է անում Եվրամիությանը (ԵՄ) դատապարտել Թուրքիայի կողմից աջակցվող Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական գործողությունները և վերջինիս հանդեպ առևտրային հակազդամիջոցներ ձեռնարկել՝ դեպի ԵՄ նրա արտահանումների վրա մաքսատուրքեր կիրառելու միջոցով,

Դիմում է Ֆրանսիայի կառավարությանը՝ որպես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ, դիմել ԱՄՆ-ին, Ռուսաստանին, Չինաստանին և Միացյալ Թագավորությանը՝ չեղյալ հայտարարելու նոյեմբերի 10-ի համաձայնագիրը և գտնելու համաձայնություն, որը կերաշխավորի երկարաժամկետ խաղաղություն և կայունություն՝ միևնույն ժամանակ հարգելով Հայաստանի լիակատար ինքնիշխանությունը իր տարածքի վրա,

Կոչ է անում ՄԱԿ-ին և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությանը` ապահովել ազգերի ինքնորոշման իրավունքի հարգումը և սահմանների անձեռնմխելիության սկզբունքները Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև այս ճգնաժամի համատեքստում,

Կոչ է անում ՄԱԿ-ի կրթական, գիտական և մշակութային կազմակերպությանը (ՅՈՒՆԵՍԿՕ) ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ գործողությունները Լեռնային Ղարաբաղի հայկական մշակութային ժառանգությունը պաշտպանելու նպատակով,

Կաջակցի, ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն, Ֆրանսիայում կազմակերպվող նախաձեռնություններին, որոնք մարդասիրական օգնություն կտրամադրեն հակամարտության հայազգի զոհերին»:

Ռուսաստանը միակ տերությունն էր, որ կարողացավ դադարեցնել այն, ինչը կարող էր վերաճել վտանգավոր տարածաշրջանային բախման, Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի մասին գրում է New York Times-ը։

«Հաշվի առնելով Վլադիմիր Պուտինի հանդեպ Արեւմուտքի ներկայիս թշնամանքը, գայթակղություն է առաջանում Ռուսաստանի գործողությունները պատկերել որպես ընկած կայսերական լորդի, որը փորձում է որոշակի չափով վերականգնել իր վերահսկողությունը նախկին վոտչինաների վրա, ինչպես եղավ Ուկրաինայի արեւելքում կամ Վրաստանի հյուսիսում։ Սակայն փաստը մնում է փաստ․ Ռուսաստանը եղավ միակ տերությունը, որ կարողացավ դադարեցնել այն, ինչը կարող էր դառնալ վտանգավոր տարածաշրջանային բախում։

Հայկական մեծ եւ ազդեցիկ սփյուռքով Միացյալ Նահանգներն ու Ֆրանսիան Ռուսաստանի հետ Մինսկի խմբի մեջ են, որին հանձնարարված էր գտնել երկարաժամկետ լուծում։ Սակայն նրանք չկարողացան հասնել հաջողության, եւ երբ սկսվեցին ներկայիս ռազմական գործողությունները, Միացյալ Նահանգները զբաղված էր նախագահական պայքարով, իսկ Ֆրանսիան առանց Ամերիկայի հնարավորություն չուներ հասնելու հրադադարին։

Ռուսաստանը, հակառակը, պատերազմը դադարեցնելու լուրջ պատճառներ ուներ։ Նա երկու երկրների զենքի մատակարարն է եւ Հայաստանի հետ դաշնակցությամբ է կապված։ Ադրբեջանին հարձակման գործում ակտիվորեն աջակցում էր Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը, իսկ Պուտինը շահագրգռված չէր Թուրքիայի հետ նոր առճակատմամբ, քանի որ նրանց ծրագրերը Սիրիայում բաժանվել էին։ Գործարքը, որն առաջ էր մղում Ռուսաստանը, իր լայն պարամետրերով միակ հնարավորն էր, որ արդյունավետորեն ճանաչում էր Ադրբեջանի հաղթանակը՝ նրան թույլ չտալով նվաճել Լեռնային Ղարաբաղը կամ մարտերի մեջ ներքաշել ռուսական ուժերը։

Բացի վտանգավոր հրդեհը մարելուց եւ իր նախկին հողերում շարունակվող ազդեցության ցուցադրումից, Ռուսաստանը չկարողացավ հավակնել անվերապահ հաղթանակի։ Մոսկվան հիմա հանձնառու է նվազագույնը 5 տարի գրեթե 2000 մարդ թվաքանակով խաղաղապահ ուժեր պահելուն այն անկայուն անկյունում, որ ռուսներն անվանում են իրենց «մերձավոր արտասահման», եւ ստիպված է գործ ունենալ Թուրքիայի հետ, որը պատրաստվում է մեծացնել իր կշիռը՝ հատկապես Ադրբեջանում իր թյուրք (եւ նավթով հարուստ) զարմիկների շահերի շրջանակում։

Միացյալ Նահանգները եւս տոնելու ոչ մի բան չունի։ Հաշվի առնելով, որ Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցն է, ինչպես նաեւ ադրբեջանական նավթի, հակամարտության գոտու կողքից անցնող նավթատարների կարեւորությունը, Իրանի մերձավորությունը, Ամերիկայում հայկական սփյուռքի մեծաթիվությունը, հակամարտության մեջ իսրայելական անօդաչուների օգտագործումը եւ Ռուսաստանին հավասարակշռելու անհրաժեշտությունը՝ Միացյալ Նահանգները իր եվրոպացի գործընկերնեի հետ պետք է լիներ խաղաղապահության ավանգարդում։ Պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն իսկապես երկու կողմերին կանչեց Վաշինգտոն։ Բայց կրակի դադարեցումը, ինչի մասին նա հայտարարեց, անմիջապես խախտվեց, ինչը դարձավ աշխարհում Թրամփի վարչակազմի հեղինակության կորստի ցուցանիշը։

Մարտերը դադարել են։ Բայց տարածաշրջանում նոր աշխարհաքաղաքական փոխդասավորությունը բանակցությունների միջոցով խաղաղությունն է՛լ ավելի անհրաժեշտ է դարձնում, իսկ Ամերիկայի մասնակցությունը է՛լ ավելի կարեւոր։ Սա այն տարածաշրջանը չէ, որը Միացյալ Նահանգները կարող է թողնել Պուտինի կամ Էրդողանի մեքենայությունների պատճառով։ Մինսկի խումբը դեռեւս օժտված է ԵԱՀԿ մանդատով Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի խաղաղ լուծումը գտնելու համար։ Այս անգամ ողջամիտ կլիներ չսպասել  բռնության հաջորդ գալարին»։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը վերջերս այցելել է Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետություն և ակնհայտորեն մատնանշել տարածաշրջանում իր հետաքրքրությունը։ Թեև ՄԱԿ-ը հուսով է, որ Կիպրոսի հակամարտությունը կկարգավորվի միասնական դաշնային պետության ստեղծման միջոցով, ինքնահռչակ հանրապետության առաջնորդ Էրսին Թաթարը, որը վայելում է Էրդողանի աջակցությունը, գտնում է, որ կղզու վրա պետք է գոյակցեն երկու անկախ պետություններ։

Քաղաքագետ, արևելագետ, «Մերձավոր Արևելքի ինստիտուտ» գիտական կենտրոնի հիմնադիր և նախագահ Եվգենի Սատանովսկիի կարծիքով՝ Թուրքիան նոր Օսմանյան կայսրություն է ստեղծում և դա ոչ մեկի համար այլևս գաղնիք չէ։

«Էրդողանը նոր Օսմանյան կայսրություն է կառուցում և այդ մասին խոսում է բացեիբաց։ Հյուսիսային Կիպրոսը Թուրքիան վերահսկում է 70-ական թվականներից և մտադիր է շարունակել վերահսկումը։ Էրդողանը երբեք չի թաքցրել Թուրքիան գերտերություն դարձնելու իր մտադրությունը և ակտիվորեն զբաղվում է այդ ուղղությամբ»,- հայտնել է նա։

Քաղաքագետի խոսքով՝ Թուրքիան շահերի բախում ունի բոլորի հետ՝  և՛ Եվրոպայում, և՛ Ասիայում, և՛ Մերձավոր Արևելքում:

«Սինցզյան-Ույգուրյան շրջանում նա Չինաստանի հետ ևս շահերի բախում ունի։ Էրդողանը պարզապես այդպիսին է», — նշել է Սատանովսկին։