Հայքի մշակույթի օմբուդսմեն, ադրբեջանագետ Հովիկ Ավանեսովն ահազանգում է, որ Ադրբեջանը շարունակում պետական մակարդակով ոչնչացնել և յուրացնել ոչ միայն բռնազավթված Արցախի մշակութային ժառանգությունը այլ նաև պետական և մասնավոր կառույցների շենքերը։

«Ադրբեջանական սոցցանցային հարթակներում հրապարակված հերթական տեսանյութից երևում է, որ ադրբեջանցի վանդալները ձևափոխում են Արցախ բանկի գլխամասային գրասենյակի շենքը և թալանում են Արցախի Ազգային ժողովի շենքը», — գրել է նա ֆեյսբուքյան էջում:

Լուսանկարները տրամադրել է Մխիթար Կարապետյանը։

Freedom House հեղինակավոր իրավապաշտպան կազմակերպությունը հրապարակել է զեկույց՝ նշելով, որ ազատությունը Եվրասիայում ապշեցուցիչ անկում է ապրել 2023 թվականին՝ հիմնականում պայմանավորված ադրբեջանական ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի գրավմամբ և նրա էթնիկ հայ բնակչության արտաքսմամբ։

Նոր զեկույցում նշված է, որ գլոբալ ազատությունը 18-րդ տարին անընդմեջ նվազում  է , այդ թվում՝ 2023 թվականին, քանի որ քաղաքական իրավունքներն ու քաղաքացիական ազատությունները վատթարացել են 52 երկրներում, որոնք ներկայացնում են աշխարհի բնակչության մեկ հինգերորդը։

Նվազումները եղել են և՛ համատարած, և՛ լուրջ՝ խաթարելով 21 այլ երկրներում նկատված բարելավումները:

Հիմնական տարածաշրջանային բացահայտումները ներառում են հետևյալը.

Ընդհանուր առմամբ, տարածաշրջանում ազատությունը նվազել է, քանի որ 5 երկիր գրանցել է միավորների անկում, իսկ 0 երկիր՝ բարելավում:

Լեռնային Ղարաբաղը կրել է զեկույցի ամենախոշոր միավորային անկումը (−40 միավոր)՝ կապված ադրբեջանական ռեժիմի կողմից տարածքի ռազմական գրավման հետ։

Տարածաշրջանում ամենաբարձր միավորներն ունեն Մոլդովան (61), Վրաստանը (58), Հայաստանը (54):

Տարածաշրջանում ամենացածր վարկանիշ ունեցող երկրներն են Ադրբեջանը (7), Տաջիկստանը (5), Թուրքմենստանը (2):

Տարածաշրջանի մարդկանց զրոյական տոկոսն ապրում է ազատ երկրներում, 16 տոկոսը՝ մասամբ ազատ երկրներում, իսկ 84 տոկոսը՝ ոչ ազատ երկրներում:

Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև հակամարտությանը խաղաղ լուծում գտնելու Թուրքիայի նախաձեռնությունները չեն իրականացվել աջակցության բացակայության պատճառով, դրանք, իրականում, սաբոտաժի են ենթարկվել: Այս մասին Անթալիայի դիվանագիտական ֆորումի պաշտոնական բացման ժամանակ հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։

«Ուկրաինական ճգնաժամը թեւակոխել է իր երրորդ տարին։ Այստեղ՝ Անթալիայում, մեկնարկեց Ստամբուլի խաղաղության գործընթացը, հետո խաղաղության հասնելու հույսերը նոր մակարդակի հասան, բայց, ցավոք, անհրաժեշտ աջակցության բացակայության պատճառով մեր ջանքերն ապարդյուն անցան։ Խաղաղության հասնելու, ավերածություններից պաշտպանվելու և տասնյակ հազարավոր կյանքեր փրկելու պատմական հնարավորությունը, իրականում, բաց թողնվեց, ավելի ճիշտ՝ սաբոտաժ եղավ»,- ասել է Թուրքիայի ղեկավարը։

Նա ընդգծել է, որ Սիրիայում, Եմենում, Լիբիայում և Ուկրաինայում ճգնաժամերը ցույց տվեցին, որ ներկայիս միջազգային համակարգը լիովին անարդյունավետ է։

«Կանոնների վրա հիմնված այս համակարգի սնանկությունն առավել ակնհայտ է Գազայում: Այն, ինչը կատարվում է Գազայում, հաստատ պատերազմ չէ, դա ցեղասպանության փորձ է։ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը և միջազգային կազմակերպությունները քայլեր չեն ձեռնարկել արյունահեղությունը դադարեցնելու համար»,- ասել է Էրդողանը։

Ռուսաստանի Դաշնությունում օտարերկրյա պետությունների դեսպանները և ռուս ընդդիմադիր քաղաքական գործիչները վերջին հրաժեշտն են տվել ռուս ընդդիմադիր գործիչ Ալեքսեյ Նավալնիին: Հոգեհանգստի արարողությունը տեղի է ունեցել մոսկովյան Մարյինո շրջանի եկեղեցում։

Ըստ meduza.io-ի՝ արարողությանը ներկա են եղել ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին, Գերմանիայի դեսպան Ալեքսանդր Գրաֆ Լամբսդորֆը, Ֆրանսիայի դեսպան Պիեռ Լևին և ԵՄ մի շարք այլ երկրների դիվանագիտական ներկայացուցիչներ։

Վերջին հրաժեշտը տալու են եկել նաև Եկատերինբուրգի նախկին քաղաքապետ Եվգենի Ռոյզմանը, ըդդիմադիր քաղաքական գործիչներ Բորիս Նադեժդինն ու Եկատերինա Դունցովան, որոնց ՌԴ ԿԸՀ-ն չի գրանցել որպես նախագահական ընտրությունների թեկնածուներ։

Նշենք, որ Նավալնիի հուղարկավորությունը տեղի կունենա Բորիսովյան գերեզմանատանը։ 

Ալեքսեյ Նավալնին մահացել է փետրվարի 16-ին Յամալ-Նենեցյան ինքնավար օկրուգի Խարպ գյուղի հատուկ ռեժիմի «Բևեռային գայլ» գաղութում։ Նրա մահվան մասին եզրակացության մեջ նշվում է, որ քաղաքական գործիչը մահացել է բնական մահով։ Այլ մանրամասներ չեն հաղորդվում։  Քաղաքական գործչի կողմնակիցները կարծում են, որ նա սպանվել է։ Քաղաքական գործչի այրին՝ Յուլիան, խոստացել է շարունակել ամուսնու աշխատանքը։

Հարցին՝ ի՞նչ տեղի ունեցավ, որ իշխանությունը պաշտոնավարման 6-րդ տարում «գլխի ընկավ», որ, օրինակ, ռուս սահմանապահները խնդրահարույց են «Զվարթնոցում»՝ ՔՊ-ական պատգամավորը պատասխանեց. «Բազմաթիվ իրողություններ ի հայտ եկան վեց տարիների ընթացքում, ոչ թե վեց տարի հետո, այլ՝ տարիների ընթացքում, հետևաբար, յուրաքանաչյուր իրողություն իր հետևից պետք է բերի որոշակի դատողություններ, որոշումներ և գործողություններ, այս համատեքստում պետք է դիտարկենք յուրաքանչյուր գործողություն։

Հիմա նույն տրամաբանությամբ, ցավոք, ուշ գլխի ընկանք, որր ՀԱՊԿ անվտանգային կառույցը չի աշխատում։ Սա նշանակում է, որ պահին խնդիր է առաջանում, պետք է գնալ ու խնդիրը լուծել, չթողնել այդ խնդիրը մեզ հետ մնա տասնամյակներ, ինչպես եղել է»։

Հարցին՝ Ներքին Հանդում, այլ մարզերում տեղակայաված ռուս սահմանապահների հարցը նույնպե՞ս քննարկման ենթակա է, նա ասաց. «Ցանկացած հարց, որը կապ ունի ՀՀ սահմանների պաշտպանության, սուվերենության, ինքիշխանության, անվտանգության հետ, միշտ մեր քաղաքական թիմի օրակարգում է։ Այդ քննարկումները չեն էլ դադարել։ Մշտապես, վերջին տարիներին մենք լարվածություն և խնդիրներ ունենք ՀՀ սահմանային հատվածներում, դրա հետ առչություն ունեցող ցանկացած հարց մշտապես քննարկման առարկա է»։

Թուրքական իշխանամերձ TGRT Haber-ն անդրադարձել է  Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության հայտարարությանն Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին վաճառված AKINCI տեսակի գրոհային անօդաչու թռչող սարքերի մասին։

Էրմենիհաբերի փոխանցմամբ՝ ավելի վաղ Ադրբեջանում տեղի են ունեցել զորավարժություններ, որին մասնակցել են Թուրքիայի կողմից Ադրբեջանին վաճառված AKINCI տեսակի գրոհային անօդաչու թռչող սարքերը։

Ուշագրավ է, որ թուրքական աղբյուրում հրապարակված նյութում նշված է. «Ադրբեջանը զորավարժություն է անցկացրել AKINCI-ով, որը մեծապես վախեցրել է Հայաստանին»։

Լրատվամիջոցը հիշեցնում է, որ 20 մետր թևերի բացվածք ունեցող «Akıncı» ԱԹՍ-ն համալրված է արհեստական բանականության համակարգով, արբանյակային հաղորդակցության համակարգերով, օդ-օդ ռադարներով, խոչընդոտները հայտնաբերող ռադարներով:

ԱԹՍ-ն համալրված է նաև թուրքական արտադրության զինամթերքով՝ ռումբերով ու հրթիռներով (MAM-L, MAM-C, Cirit, L-UMTAS, Bozok, MK-81, MK-82, MK-83, KGK-MK-82, Gökdoğan, Bozdoğan, SOM-A), որոնց թվում են թևավոր և օդ-օդ հրթիռներ:

Ֆրանսիան ահաբեկչության գլխավոր աջակիցն է։

Այս մասին Այդին նահանգում ժողովրդին ուղղված ուղերձում հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը։

«Ֆրանսիական ցեմենտի Lafarge ընկերությունը ահաբեկիչների համար ապաստարաններ է կառուցում։

Ցավոք, Ֆրանսիան դարձել է ահաբեկչության գլխավոր աջակիցը։ Իսկ մենք ի՞նչ արեցինք։ Մենք ոչնչացրել ենք Սիրիայի հյուսիսում գտնվող Lafarge-ի կառուցած բոլոր ապաստարանները և կանգ չենք առնելու, վերջ»,- ասել է Էրդողանը։

Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի ներքո գործող Caliber.Az կայքը սպառնում է ՀՀ-ին և ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելությանը՝ զգուշացնելով, որ եթե Երասխում՝ Նախիջևանի սահմանի մոտ վերսկսեն մետալուրգիական գործարանի շինարարությունը» կհայտնվեն կրակի տակ, քանի որ «Բաքվի համբերությունը հասել է վտանգավոր սահմանագծի»։

Նշվում է, թե «առանց Ադրբեջանի հետ համաձայնեցնելու»՝ հինգ մեքենաներով Հայաստանի կողմից մետալուրգիական գործարան է այցելել Եվրամիության առաքելության (EUMA) խումբը՝ կազմակերպության դրոշով, ինչը կայքին հայտնի է  դարձել։

Ըստ կայքի տեղեկությունների՝ եվրոպացի «հետախույզ-դիտորդները» փորձում են վերսկսել մետալուրգիական գործարանի շինարարությունը, որի համար արվել են  արևմտյան ներդրումներ, ինչին Ադրբեջանը դեմ է։

«Այս ուղղությամբ իրավիճակի սրումը նույնպես տեղավորվում է Հարավային Կովկասում Արևմուտքի կործանարար գործողությունների սխեմայի մեջ։ Ակնկալվում է, որ EUMA-ն իր դրոշը կբարձրացնի ատոմակայանի վրա, որպեսզի Ադրբեջանի կողմից կրակ չլինի: Մենք նրանց անմիջապես զգուշացնում ենք՝ եթե այդ վտանգավոր օբյեկտը կառուցվի Ադրբեջանի սահմանին, այն կքանդվի ու կոչնչացվի՝ բոլոր նրանց հետ, ովքեր կլինեն դրա շրջագծում` հայ զինվորականներն ու եվրոպական նեոխաչակիրների հորդան, որոնք կլինեն մեր սահմաններին…Ադրբեջանի համբերությունը հասել է վտանգավոր սահմանագծի»,-նշվում է հրապարակման մեջ։

Հայաստանը մտահոգված է, որ հնարավոր է կրկին պայմանավորված էսկալացիա լինի: Այդ ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանը։

«Իհարկե, մտահոգված ենք, մեր ամենամեծ մտահոգությունն այն է, թե որտեղից է հարվածը լինելու: Ակնհայտ է, որ այդ հարվածն արվում է Ադրբեջանի ձեռքերով ու ուղղված է մեր ինքնիշխանության դեմ»,- հայտարարեց ԱԺ նախագահը5

Կառավարության նիստում ներկայացվեց նախագիծ, համաձայն որի՝ նախատեսվում է անվճար կամ արտոնյալ պայմաններով տրվող, ինչպես նաև համակարգային ազդեցությամբ հակավարակային (հակաբակտերիային, հակասնկային, հակամիկոբակտերիային, հակավիրուսային դեղերի, իմունային շիճուկների և իմունոգլոբուլինների, պատվաստանյութերի) և միզոպրոստոլ պարունակող դեղերի մասով դեղատոմսերը դուրս գրել էլեկտրոնային տարբերակով:

«Սա կբերի ինքնաբուժության նվազման, որակյալ, արդյունավետ և նպատակային բժշկական օգնության տրամադրման, բժշկական կազմակերպություններում ավելորդ հերթերից խուսափման, բնակչության իրազեկվածության բարձրացման, ինչպես նաև բժշկական կազմակերպություններում բժշկական օգնության և սպասարկման որակի, վերահսկողության բարձրացման»,- ասաց զեկուցող առողջապահության նախարարի տեղակալ Արտակ Ջումայանը։

Նա նշեց, որ այս որոշումը վերաբերում է 470 դեղամիջոցի։  Մարտի 1-ից այդ դեղամիջոցները կարող են ձեռք բերել էլեկտրոնային տարբերակով։

Նիկոլ Փաշինյանը հետաքրքրվեց՝ այս փուլում ամեն ինչ չէ՞, որ քաղաքացիները դեղատներից ձեռք են բերելու դեղատոմոսով կամ էլեկտրոնային դեղատոմսով, այսինքն շարունակելո՞ւ են մնալ դեղամիջոցներ, որոնք մարդիկ ուղղակի կարող են ազատ վաճառքի ձևով գնել։

«Այո, ճիշտ եք։ Ընդհանուր թվաքանակից մենք  փակում ենք մոտ 20 տոկոս դեղարայքների ցանկը, որոնք պետք է դուրս գրվեն էլեկտրոնային դեղատոմոսով»,- ասաց Արտակ Ջումայանը։

Նա հստակեցրեց, որ ներկայացված նախագծով 2025 թվականի հունվարի 1-ից անցնելու են ամբողջ դեղորայքների դուրս գրմանը էլեկտրոնաին եղանակով։

«2025 թվականի հունվարի ևս 2566 դեղանվանում կանցնեն էլեկտրոնային դեղատոմոսով»,- ասաց փոխնախարարը։

Նա տեղեկացրեց, որ ընդհանուր 3370 գրանցված անվանում կա, որից 2566-ը պետք է դուրս գրվեն դեղատոմոսով։

Առավել մանրամասն՝ նախագծում (26-րդ հարց)։