«Ֆինանսական բուրգի» գործով տուժողներից մեկը՝ Արտակ Գալստյանը, ձերբակալվել է: Նրան մեղադրում են շորթման մեջ։ Իսկ վերջերս նրա անունը շրջանառվեց նաև շ «Անալիտիկ» կայքի շուրջ ստեղծված սկանդալի արդյունքում։

Վանոյի Արտակը բավականին հետաքրքիր կենսագրություն ունի: Բանն այն է, որ Արտակ Գալստյանը տարիներ առաջ անցել է ևս մեկ քրեական գործով, որի համար, սակայն, պատասխանատվության չի ենթարկվել՝ գործը կարճվել է:
Սակայն այս մասին ավելի ուշ:
Ֆինանսական բուրգի գործով դատարանում ամբաստանյալ Արթուր Անդրեասյանը՝ Արտակ Գալստյանի նախկին ընկերն, http://www.armversion.am/?p=131234 ասել է.
«Այս ամենի համար, ինչ կատարվում է իմ հետ, մեղավորն Արտակ Գալստյանն է: Արտակը կատարում է պատվեր: Նա ասել է, որ իր մեջքին կանգնած է Վանո Սիրադեղյանը, ներկայացել է որպես Վանոյի աջ ձեռքը: Ինքն ասում էր՝ Վանոն մեջքիս կանգնած ա, իրանից բացի նենց մարդիկ են կանգնած: Որտեղ նստում, հելնում էր, ասում էր՝ Վանոյի Արտակն է: Ու ինքը տենց շատ տեղեր ա հարցեր լուծել, ասում էր՝ Վանոյի հետ սկայպով խոսում էր, նա կարգավորում էր ամեն ինչ: Արտակը ստեղծել է հանցավոր խումբ, իմ ընտանիքի նման բազմաթիվ ընտանիքներ է քանդել: Այս բուրգ կոչեցյալն ինքն է ստեղծել, ինձ քննիչներն են ասել, որ հատուկ քննչականում իրեն «բուրգի ճարտարապետ» են ասում: Ինքն ա ստեղծել բուրգը, այնպես արեց, որ խլեց իմ հանքը, ես այսօր հայտնվեցի այս կարգավիճակում: Ինձ սարքեց խարդախ այն դեպքում, որ ինքն է խարդախ»:
Թե իրականում ո՞վ է Արտակ Գալստյանը և ինչո՞վ է զբաղվել, իրավապահների պարզելու գործն է, սակայն մեկ այլ գործում պակաս պարզորոշ չի դրսևորվում Արտակ Գալստյանի գործունեության կերպը։ «Հայկական Վարկածին» դիմած քաղաքացի Անահիտ Եգանյանը նրա զոհերից է և 5 տարի ապարդյուն արդարություն է փնտրել. http://www.armversion.am/?p=97980
Ժամանակին Անահիտի բաց նամակը, որով դիմել էր ՀՀ գլխավոր դատախազին, թե ինքը Արտակ Գալստյանի և նրա շրջապատի զոհն է, մնաց անարդյունք:
«Ասում են՝ մարդիկ տուժում են իրենց խելքից: Ընդունում եմ, բայց ես ապրում եմ պետության մեջ, որտեղ բոլորը չէ, որ կարող են խելացի ու հաշվենկատ լինել: Ուրեմն ի՞նչ, ես պետք է մնամ փողոցում, եթե խարդախների մի խումբ չարաշահել է իմ վստահությունը և տիրացել բնակարանիս» – գրում է Անահիտը:
«Իսկ նախապատմությունը հետևյալն է. 2009 թվականին նախկին ընկերս՝ Արման Կոլյայի Համբարձումյանը, որն աշխատում է ոստիկանության 6-րդ վարչությունում, չարաշահելով իմ վստահությունը, իր ընկերների հետ խմբակային խարդախությամբ ինձանից խլել են իմ բնակարանը (ք. Երևան, Դեմիրճյան 29 շ., 9բն): Արմանն ինձ ստիպել է բնակարանս գրավ դնել և վարկ վերցնել,ասելով, որ դրա մի մասով կմարի իր պարտքը, իսկ մյուս մասը կվերանորոգենք բնակարանը և կհանձնենք վարձակալության:
Արմանը բերել է իր ընկերներին, որից Արտակ Գալստյանից վերցրել է 40.000 ԱՄՆ դոլար, իբրև իր մյուս ընկերոջ՝ Արման Վարտիկյանի հետ պետք է կանխավճար մուծի որևէ բանկում, որպեսզի դասավորի հիփոթեքային վարկ՝ իր մյուս ընկերոջ՝ Արտաշի անունով:
Երբ ես հասկացա, որ խաբված եմ, դիմեցի ոստիկանության ՔԳՎ: Այդ ժամանակ Արտակն (նա ինձ սպառնաց, թե՝ ինքը Վանոյի Արտակն է ու իր դեմ խաղ չկա) ու Արմանն ինձ սպառնացին՝ ասելով, որ եթե բողոքս հետ չվերցնեմ, ինձ այնպես կվերացնեն, որ հետքս էլ չեն գտնի, իսկ եթե բողոքս հետ վերցնեմ, նրանք իմ բնակարանն ինչ -որ ժամանակ հետո, հետ կվերադարձնեն ինձ»:
«Հարգելի դատախազ ՝որպես արդարադատության նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող մարմնի ղեկավար, հուսով եմ որ դուք կվերականգնեք արդարությունը և թույլ չեք տա ոտնահարելու իմ իրավունքները՝ հանցագործներին չպատժելով, միայն այն բանի համար, որ խարդախները համակարգի աշխատողներ են կամ ընդամենը համակարգի շուրջը համախմբված ճարպիկներ» – հույս ուներ Անահիտը:

Ա. Գրիգորյան

Ռուսաստանյան «Свободная Пресса» պարբերականը ծավալուն հոդվածով անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական հակամարտությանը և դրանում Ռուսաստանի դերակատարմանը: Մասնավորապես բարձրացվել է այն հարցը, թե ինչ պետք է անի Մոսկվան, եթե Բաքուն ձեռք բերի 500 կմ և ավելի հեռահարությամբ օպերատիվ-տակտիկական հրթիռներ:

Լրատվամիջոցը հիշեցրել է ադրբեջանական բանակի գեներալ-մայոր Զախիդ Հուսեյնովի՝ վերջերս արած հայտարարությունն այն մասին, որ Ադրբեջանի ՊՆ-ն աշխատանքներ է տանում 500 կմ և ավելի հեռահարությամբ օպերատիվ-տակտիկական հրթիռների ձեռքբերման ուղղությամբ: Վերջինիս խոսքով՝ «Ադրբեջանի՝ այսօր ունեցած համակարգերը թույլ են տաիս հարվածներ հասցնել հակառակորդի ցանկացած ռազմական օբյեկտի»: Հուսեյնովը նշել էր նաև, որ հրամանի դեպքում իրենք կարող են հարված հասցնել նաև Երևանի վրա:

Թերթը նշել է, որ պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ Ադրբեջանի ցամաքային զորքի սպառազինությունը կազմված է «Տոչկա» հրթիռային տակտիկական համակարգերից, որոնք ապահովում են 70 կմ հեռահարություն, ընդ որում՝ համեմատաբար ցածր ճշգրտությամբ, քանի որ հրթիռը անկառավարելի է և թրիախավորման իներցիոն համակարգ ունի: Կան տեղեկություններ նաև այն մասին, որ Ադրբեջանը գնել է իսրայելական բարձր ճշգրտության IMI EXTRA տակտիկական հրթիռներ, որոնք արձակում է արդբեջանական բանակի РСЗО Lynx մոդուլայիններից: Դրանց առավելագույն հեռահարությունը 150 կմ է: Այդպիսով՝ ադրբեջանական գեներալի խոսքերն այն մասին, որ Բաքուն կարող է հարված հասցնել Հայաստանի ցանկացած օբյեկտի՝ այդ թվում մայրաքաղաքի վրա, ամենայն հավանականությամբ իրականությանը չեն համապատասխանում: Բայց ինչպե՞ս կփոխվի ուժերի բալանսը, եթե Ադրբեջանը առավել մեծ հեռահարության հրթիռային համակարգեր գնի, և ի՞նչ պետք է այդ դեպքում անի Հայաստանը և նրա ՀԱՊԿ գործընկեր Ռուսաստանը:

Ռազմավարական կոնյուկտուրայի կենտրոնի տնօրեն Իվան Կոնովալովը նշում է, որ Ադրբեջանի հրթիռային սպառազինության շուրջ իրավիճակը մշուշոտ է:

Նրա խոսքով՝ պաշտոնապես Ադրբեջան ունի 12 «Տոչկա» հրթիռային տակտիկական համակարգ, սակայն հաղորդվել է Իսրայելից ոչ միայն հակաօդային պաշտպանության միջոցների, այլև EXTRA (130−150 կմ) հրթիռների ձեռքբերման, ինչպես նաև Պակիստանից «Հատֆ-4» բալիստիկ հրթիռների գնման մասին:

«Ուրիշ հարց է, որ օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համակարգերն օգտագործվում են խորքային օպերացիաների իրականացման համար, այսինքն թիկունքային օբյեկտների՝ այդ թվում խաղաղ բնակչության վրա հարձակման համար: Իսկ դա հակամարտությունը միանգամից տեղափոխում է այլ մակարդակ, ինչը խիստ վտանգավոր է հենց Ադրբեջանի համար: Չէ՞ որ ապրիլյան դեպքերի ժամանակ Ադրբեջանը չգրավեց ոչ մի բնակելի տարածք և որևէ առավելության չհասավ»,- ասել է նա:

ՌԴ Ռազմա-արդյունաբերական հանձնաժողովի փորձագիտական խորհրդի անդամ Վիկտոր Մուրախովսկին համարում է, որ Արդբեջանը համեմատաբար մատչելի գնով օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համակարգեր կարող է ձեռք բերել Հյուսիսային Կորեայից: Նրա խոսքով՝ այդ գործարքը, սակայն, տարածաշրջանում իրավիճակը էականորեն չի փոխի:

«Եթե կողմերը ավիացիոն հզոր ուժեր ունենային, ապա այդ համակարգերը հնարավոր կլիներ օգտագործել կայանների վրա հարվածների համար: Պատերազմի արդյունքների վրա մեծ ազդեցություն ունեցող այդօրինակ օբյեկտներ կողմերը չունեն: Այդուհանդերձ, իրավիճակի բացասական զարգացման դեպքում Ադրբեջանը կարող է այս համակարգերը կիրառել թիկունքային օբյեկտերին հարվածելու համար, հատկապես եթե զգա ԱՄՆ-ի հանդուրժողականությունը և Թուրքիայի աջակցությունը»,- նշել է Մուրախովսկին:

Ռուսաստանի Քաղաքական և ռազմական անալիզի ինստիտուտի փոխտնօրեն Ալեքսանդր Խրամչիխինը նշում է, որ, այնուամենայնիվ, Բաքվի համար հեշտ չի լինի կիրառել հրռիթային համակարգերը, քանի որ նման պարագայում Ռուսաստանը ստիպված կլինի պաշտպանել իր դաշնակից Հայաստանին: Ադրբեջանի կողմից օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համակարգեր գնելու դեպքում Ռուսաստանը պետք է հայաստանին հրթիռային սպառազինություն ապահովի՝ ընդհուպ մինչև «Իսկանդեր-M», կամ մեծացնի հարվածային ավիացիան, ինչպես նաև ամրապնդի Գյումրու 102-րդ ռազմաբազան: Ռուսաստանը պետք է անի ամեն բան, որպեսզի Ղարաբաղում զինված հակամարտությունը չվեսկսվի, իսկ դրա համար անհրաժեշտ է ուժերի բալանս ապահովել:

Խրամչիխինի խոսքով՝ Ադրբեջանը առանց որևէ խոչընդոտի կարող է հրթիռային համակարգեր գնել 4 երկրներից՝ Պակիստանից, Չինաստանից, Թուրքիայից և Իսրայելից: «Դա չի կարող Հայաստանի համար խնդիրներ չստեղծել, քանի որ հարվածներ կարող են հասցվել արդեն նրա թիկունքային օբյեկտներին, ինչպես նաև քաղաքներին և արդյունաբերական օբյեկտներին: Այդ դեպքում Հայաստանը Ռուսաստանից կսկսի պահանջել «Իսկանդեր-M» համակարգեր, ինչի մասին արդեն վաղուց խոսվում է, ինչպես նաև հակաօդային պաշտպանության միջոցներ, օրինակ С-300ПМ (С-300ПМУ-1-ի էքսպորտային տեսակ), կամ էլ С-400: Հայաստանի ցամաքային հակաօդային պաշտպանությունն այն պահին ընդգրում է (36 ПУ) ЗРС С-300ПТ-ի 3 դիվիզիոն, (24 ПУ) С-300ПС-ի 2 դիվիզիոն: С-300ПС-ը ունակ է խոցել բալիստիկ հրթիռներ, բայց հարցն այն է, թե կոնկրետ ինչ համակարգեր ձեռք կբերվեն Ադրբեջանի կողմից: Ես վստահ եմ, որ Ղարաբաղի համար մեծ պատերազմն անխուսափելի է, ոչ մի այլ կերպ այդ հարցը չի լուծվի, իսկ լայնածավալ պատերազմի ժամանակ հրթիռները շատ կարևոր են»,- ասել է նա: Ռազմական փորձագետ Միխայիլ Խոդարենկոկն ասում է, որ ընդհանրապես Ադրբեջանը կարող է գնել 500 կմ հեռահարությամբ հրթիռային համակարգեր:

«500 կմ սահմանափակում է, որը գործում է միայն Ռուսաստանի համար՝ որպես Միջին և փոքր հեռահարության հրթիռների լիկվիդացման համաձայնագրի կողմ: Ադրբեջանի և զենք վաճառող այլ երկրների համար նման սահմանափակում չի գործում: Այդ առումով Արդբեջանը կարող է Իրանից գնել 2 հազար կմ հեռահարությամբ հրթիռային հակամարգեր: Այլ հարց է, որ նման տեխնիկա գնելիս անհրաժեշտ է անպայման ձեռք բերել նաև հետախուզության հատուկ միջոցներ, որպեսզի հստակ ընտվեն հարվածի թիրախները:

Քանի որ օպերատիվ-տակտիկական հրթիռային համակարգերի ձեռք բերումը մատչելի գործարք չէ, ապա Արդբեջանը, հավանաբար, կսահամանափակվի հրթիռային 1 բրիգադով, իսկ դա 12−18 ПУ-ն է: Մեծ հաշվով, նման հարվածներն առավելապես բարոյա-քաղաքական նշանակություն կունենան, սակայն ռազմական տեսանկյունից նման հարվածները դժվար թե զինված գործողություններում շրջադարձային լինեն»,- ասել է Խրամչիխինը:

«Հայկական կողմն ունի 250-300 կմ հեռահարությամբ ОТР Р-17 («Скад») համակարգ: Բնական է, որ Ադրբեջանը շահագրգռված է առավել մեծ հեռահարությամբ հրթիռային հակամարգերի ձեռքբերմամբ: Հավանաբար, որոշակի քննարկումներ և խոհրդակություններ արդեն իսկ ընդանում են, բայց այդ մասին հայտնի չէ, քանի որ մինչև վերջին պահը դա ռազմական և պետական գաղտնիք է համարվում: Բայց ընդհանուր առմամբ, Ադրբեջանը ձգտում է նման սպառազինություն ունենալ և, հնարավոր է, այդ ձգտումն իրագործվի»,- եզրափակել է հոդվածագիրը:

Նյութի աղբյուրը ` Newsbook.am

Ամենայն հայոց բանաստեղծուհի ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿՅԱՆԸ դեռեւս իր մահից 3 տարի առաջ` 2003 թվականին, կտակել էր` բնակարանը վերածել տուն-թանգարանի եւ պահանջել, որ բնակարանի ընդունարանը, ննջարան-աշխատասենյակը եւ հյուրասենյակը թողնվեն նույնությամբ` ոչինչ չավելացնելով եւ ոչինչ չպակասեցնելով: Բանաստեղծուհին իր ձեռքով է կահավորել, տեղադրել ցուցանմուշները, տվել բացատրություններ: Տուն-թանգարանի ձեւավորման ժամանակ, անհրաժեշտությունից ելնելով, 2008 թվականի ամռանը ցուցասրահի է վերածվել 13 մ երկարությամբ տնտեսական պատշգամբը, որտեղ այժմ ցուցադրվում է Կապուտիկյանի հարուստ արխիվի մի մասը: 2009 թվականի հունվարի 20-ին բանաստեղծուհու ծննդյան 90-ամյակի կապակցությամբ, ՀՀ կառավարության որոշմամբ, նրա ապրած տանը բացվեց տուն-թանգարանը, որի մուտքն անվճար էր, մինչեւ այս տարվա հունվարը: Ըստ տուն-թանգարանի նորանշանակ տնօրեն ԱՐՄԵՆՈՒՀԻ ԴԵՄԻՐՃՅԱՆԻ` ստիպված են եղել պետականացման հայտ ներկայացնել. «Պետությունն էլ, հարգելով Կապուտիկյանի հիշատակը, մեզ ներառեց Գրականության եւ արվեստի թանգարանի կազմում` եղանք նրանց 5-րդ մասնաճյուղը եւ դարձանք վճարովի»: Սակայն, Թանգարանային գիշերվա շրջանակում կապուտիկյանական հարկի տակ հավաքված մարդիկ եկել էին անվճար, օրվա խորհուրդն էր այդպես պահանջում: Իսկ օրվա խորհրդին համահունչ` ի ցույց դրվեցին բանաստեղծուհու որոշակի կարեւոր փաստաթղթեր` Արցախյան շարժումից, բարեգործությունից, մինչեւ իսկ 2004 թվականին սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանի վերադարձնելը, որոնց առաջին ականատեսը եղան թանգարանային գիշերվա այցելուները` Կապուտիկյանի արվեստը գնահատողները:

ԱՐՑԱԽՅԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ԿԱՊՈՒՏԻԿՅԱՆԻ ՈՒՍԵՐԻՆ
Սիլվա Կապուտիկյանն առաջին անգամ Արցախ է գնացել 1959 թվականին, եւ առաջին բախտավոր հեղինակն է եղել, որ իրավունք է ստացել պետական հրավերով գնալու այնտեղ: Դրանից առաջ` 1948թ. Արցախ է գնացել Ավ. Իսահակյանը, բայց, ասում են` ինչպես գնացել, այնպես էլ լուռումունջ, հետ է եկել հուսահատված. «Ղարաբաղը ոչ մի ոռոգվող դաշտ, ոչ մի ջրվող այգի չունի, իսկ ժողովուրդն ուղղակի քարից հաց է քամում մեծ դժվարությամբ, եղածն էլ Ադրբեջանը տանում է` մինչեւ վերջին թելը կողոպտելով ղարաբաղցուն»,- վերադարձից հետո ասել է Իսահակյանը:
Այսպիսով` ասում են Ս. Կապուտիկյանին հոծ բազմություն էր սպասում Արցախում, թատրոնի շենքում ասեղ գցելու տեղ չի եղել, ժողովուրդը հիացած ու կարոտած աչքերով «Խոսք իմ որդունի» հեղինակին է դիմավորել: Կապուտիկյանը պատմել է. «Խոսքս գետնին չէր հասնում, ամեն բառը կլանում էին: Լավ հասկանում էի` առաջին կածանն էր բացվել Հայրենիքից դեպի Արցախ, եւ իրավունք չունեի փակելու այդ կածանը, այսինքն` պետք է խոսեի դիվանագիտորեն` չվտանգելով այդ բացված փոքրիկ կածանը: Եվ Ղարաբաղը ինձ մի հետաքրքիր բան հուշեց. հասկացա, թե ինչու մեր  ժողովուրդն այսքան անջատ ապրելով, սարեր-ձորերով իրարից բաժանված լինելով, այնուամենայնիվ, մեկ միասնություն է դարձել` չունենալով պետականություն եւ անընդհատ բախվելով օտար քամիներին: Բայց մածունի մերանի նման մեր մշակույթը մեզ կապել ու շաղախել է` դարձրել մեկ ազգ, մեկ մշակույթ ունեցող հանրություն»:

ՆԱՄԱԿ Է ԳՐՈՒՄ ԱԼԻԵՎ ՀՈՐՆ
ՈՒ ԲՐԵԺՆԵՎԻՆ
Այդ այցի ժամանակ Կապուտիկյանին ուղեկցում են Ղարաբաղով մեկ` Ամարասի վանք, Գանձասար, բայց երբ հասնում են Դադիվանք, որն այն ժամանակ կոչվել է Խութավանք, եւ տեսնելով խղճալի վիճակում, որոշում է. «Հասնեմ Երեւան, տեսե՛ք, թե ձեր գլխին ինչ խաղ եմ խաղալու: Մեծ գոմի էր վերածվել Դադիվանքը, եւ այնքան անասուն էին լցրել, որ գոմաղբն ուղղակի բարձրացել ու պատերի կեսից էր դարձել: Պատկերացրեք, թե այդ նեխահոտն ու միզանյութը ինչքան էր ներծծվել պատերի մեջ, որ ամեն րոպե Դադիվանքը կարող էր փլվել այդ միզանյութից: Կարծես լեզուն կտրված մեր զանգերը, կռնատ մեր խաչքարերն ու կամուրջները աղերսում էին` խնդրում ենք, օգնի՛ր, փրկի՛ր մեզ…»,- այսպես է պատմել Կապուտիկյանն ու գալով Հայաստան` սկսել է շարժումը: Անմիջապես հոկտեմբեր ամսին նամակ է գրում Ադրբեջանի ակադեմիայի նախագահին եւ պահանջում դատարկել, պատշաճ տեսքի բերել Դադիվանքը ու կանխել ավերածությունը: Սակայն ստանում է խայտառակ պատասխան, ինչպես այսօր, թե իբրեւ Ադրբեջանը բացառապես հարուստ երկիր է, հազարամյա մշակույթով, եւ շատ լավ գիտենք մեր մշակույթի տեղը, դուք չէ, որ մեզ պետք է հուշեք, թե ինչպես վարվենք մեր մշակույթի հետ: Կապուտիկյանը տեսնում է, որ իր բողոքը ոչ միայն տեղ չի հասնում, այլ հակառակ ազդեցությունն է թողնում, որոշում է խոսքն ուղղել ավելի բարձր ատյաններին եւ բողոքի նամակ գրում Ալիեւ հորը` Հեյդար Ալիեւին: Իսկ ավելի սեղմ տարբերակն ուղղում Բրեժնեւին` թե մինչեւ վերջին թելը կողոպտվող Ղարաբաղը Դուք ներկայացնում եք, որպես ծլող-ծաղկող, զարգացող մարզ, ինքներդ եկեք եւ տեսնեք, թե ինչ է մնացել այն Ղարաբաղից, որը կարող էր մի ամբողջ պետություն կերակրել` այսօր սոված վիճակում է: Այդ ընթացքում բանաստեղծուհուն էին միացել Զորի Բալայանը, ապա` Սերո Խանզադյանը հուժկու հոդվածներ է գրում եւ ենթարկվում  տնային կալանքի:

ԿԱՊՈՒՏԻԿՅԱՆՆ Է ՍԿՍՈՒՄ ԳՈՐԲԱՉՈՎԻՆ ՃՆՇԵԼ
1988 թվականի շարժման առաջամարտիկների մեջ նաեւ Սիլվա Կապուտիկյանն էր, ում Մարաղա գյուղի բնակիչները տալիս են ձեռագրով հատ-հատ գրված դիմումներ եւ խնդրում են Գորբաչովին Ղարաբաղը ճանաչել Հայաստանի մաս: Այդ խնդրանք-դիմումների տակ դրվում են հարյուր հազարի հասնող ստորագրություններ: Թանգարանի տնօրեն տիկին Արմենուհին պատմեց, որ վերջերս այդ դիմումներն ու ստորագրությունների մի մասը տարել են Ստեփանակերտի պետական համալսարան. «Մարդիկ չէին հավատում իրենց աչքերին, որովհետեւ իրենց հոր եւ մոր ստորագրությունները տեսան, ասացին, որ շատ բարձր պաշտոնի մարդիկ են եղել ու չնայած ամեն րոպե կարծել են, որ գիշերը չեն լուսացնի` կգան, կտանեն, բայց առաջինը իրենք էլ ստորագրել են: Պիտի տեսնեիք ինչ լաց էր, կենդանի վկայության բռնկում առաջացրեց: Մենք այդ ստորագրություններից մի թղթապանակ թողեցինք այնտեղ, իսկ մնացածը` մեզ մոտ է: Այդ հարյուր հազար ստորագրություններն էին, որ Կապուտիկյանին բարձրացրին ամենավերին ալիքի վրա, եւ Զորի Բալայանի հետ փետրվարի 27-ին, կանչ ունեցան եւ ներկայացան Մ. Գորբաչովին»,- պատմում է թանգարանի տնօրենն ու հավելում. «Նա Գորբաչովի մոտ գնաց առավելագույնս զինված` Հայաստանի մշակութային հուշարձաններով, Նախիջեւանի եւ Արցախի հետ միասին Հայաստանի քարտեզով: Արդեն «Մոսկվա» հյուրանոցում խնդրում են, աղաչում` տիկին Սիլվա, ոչ մի դեպում զենքերը ցած չդնեք, Գորբաչովը հատուկ տաղանդ ունի` մարդկանց զինաթափելու, բայց խնդրում ենք ազգովի` ձեր «զենքերը» ցած չդնեք: Գիշերը Զորի Բալայանը զանգ է ստանում Բաբկեն Արարքցյանից (այդ ժամանակ ԱԺ նախագահ), որն ասում է, որ ողջ Հայաստանը լցվել է Ազատության հրապարակ, Օպերայի մատույցներում անգամ տեղ չկա, իսկ շեփորի ձայնը բռնել է ամբողջ Հայաստանը, եւ բոլորը ձեր խոսքին են սպասում: Կապուտիկյանը շատ է ոգեւորվում դրանից: Հետո զանգում է Զ. Բալայանի որդին եւ նույն բանը պատմում, իսկ Բալայանն էլ ասում է` բալիկ ջան, ընդամենը մի քանի ժամ է մնացել, լույսը բացվի, Ղարաբաղը մերն է… Սակայն առավոտյան, երբ հյուրընկալվում են Գորբաչովին, նա անմիջապես տակտիկական հարձակում է գործում, թե` պարոն Բալայան, դուք ո՞ւմ անունից Ղարաբաղը խոստացաք ձեր ժողովրդին, մի՞թե ես այսպիսի բան եմ ասել: Տիկին Սիլվան ասում էր` Զորին միանգամից զինաթափ եղավ, ու այդ ճնշվածությունը մնաց մինչեւ խոսակցության վերջ: Բայց քանի որ Կապուտիկյանն արդեն իր ասելիքը ուղեղում մշակել էր, չի կոտրվում, մինչեւ վերջ եւ ամեն անգամ, երբ Գորբաչովը փորձում է ինչ-որ ձեւով ճնշում գործադրել, բանաստեղծուհին հանում է իր «զենքերը» հերթականությամբ: Նախ` քարտեզը եւ ասում, սա էլ, խնդրեմ, Նախիջեւանի քարտեզը, որտե՞ղ է տեսնված, որ մարդ գնա ուրիշի հողում այսքան հուշարձան ու հարստություն ստեղծի եւ թողնի ու կամավոր հեռանա: Չէ՞ որ սա մշակված քաղաքականության հետեւանք է, հայերս աշխարհի ամենամշակութասեր ժողովուրդը եւ ազգը լինելով` այսօր դատարկվում ենք մեր երկրից, ո՞րն է պատճառը: Մի խոսքով` հերթը հասնում է հակառակ ճնշմանը` Կապուտիկյանն է սկսում Գորբաչովին ճնշել, որն էլ ճարահատյալ ասում է` այո, գիտեմ, նույնիսկ անունը Ղարաբաղ չէ` Արցախ է… Այնպես է կլորացնում խոսակցությունը, որ մեր երկու գրողներին թվում է, թե հարցը կլուծվի հօգուտ մեզ, եւ բավարարված դուրս են գալիս: Բայց, եթե մի տեղ  տրամադրված են լինում հարցը լուծել հակառակ ձեւով, մարդկանց գլխի տակ փափուկ բարձ են դնում եւ ճանապարհում խաղաղ»,- պատմեց տուն-թանգարանի տնօրենը:

ԱՌԱՆՑ ԱՉՔ ԹԱՐԹԵԼՈՒ` 40 ՀԱԶԱՐ ՌՈՒԲԼԻ ՀՈՆՈՐԱՐԸ ՆՎԻՐԱԲԵՐԵԼ Է ԱՐՑԱԽԻՆ
Ասում են` Ս. Կապուտիկյանն ու Զ. Բալայանը դուրս են գալիս Գորբաչովի մոտից` համոզված լինելով, որ հարցը կլուծվի մի գրչի հարվածով, ինչպես ժամանակին Ղրիմի հարցն են լուծել, ինչպես այսօր լուծվում է Կոսովոյի կամ Վրաստանի փոքր տարածքների հարցը` մի գիշերվա մեջ: Բայց, ցավոք, հենց հաջորդ օրը` փետրվարի 28-ին, սկսվեց Սումգայիթի եղեռնագործությունը:
Կապուտիկյանը վերադառնում է` անուղղակի ինչ-որ ծանրություն ուսերին` ինքն իրեն մեղադրելով. գուցե իմ կամ ձեր պատճառով…
Որոշվում է նվիրատվություն անել Արցախին, եւ եթե շատերը 3 ռուբլի օգնություն էին տալիս, ոմանք` երբեմն 10, բայց Կապուտիկյանն առանց աչք թարթելու` 40 հազար ռուբլի` իր գրքի հոնորարը, միանգամից նվիրաբերում է, խնդրելով, որ այդ մասին որեւէ տեղ չբարձրաձայնվի: Նրա հուշերում գրված է. ««Երկխոսություն իմ եւ իմ միջեւ» պոեմի, ինչպես նաեւ վերջին տարիներին հրատարակված գրքերիս հոնորարները, որոնք միասին կազմել են 30 հազար ռուբլի, նվիրաբերում եմ Արցախի պաշտպանությանը, գաղթականներին, երեխաներին, երկրաշարժից տուժածներին…»: Թվարկելիս նույնիսկ  մատների վրա չի տեղավորվում, որոնց կտրոնները ի պահ է տված թանգարանում, այն բոլոր շնորհակալական նամակների հետ, որոնք ստացել է բարեգործությունը ստացածների եւ այդ գործունեությամբ զբաղվող կազմակերպությունների ու անհատների կողմից:
ԱՐԿԵՐԻ ԲԵԿՈՐՆԵՐՈՎ ՁՈՒԼՎԱԾ ՄԵԴԱԼԸ ԹԱՆԿ ԷՐ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒՀՈՒ ՀԱՄԱՐ
Այդ շնորհակալագրերից զատ, Կապուտիկյանի համար իր ուրույն տեղն է ունեցել Արցախի մայրության ֆոնդից ստացած` արկերի բեկորներից ձուլված մեդալը, որին նա արժանացել է երկու անգամ. «Այսքան իմ ստացած շքանշանների ու մեդալների մեջ ամենաթանկը արկի բեկորներից ձուլված այս երախտիքի մեդալն է»,- ասել է Ս. Կապուտիկյանը:
Կապուտիկյանի կենսագրությունը հարուստ է եղել նաեւ մեդալներով, բայց 2004 թվականին նա վճռորոշ ու աննախադեպ քայլի դիմեց` ի նշան երկրի իշխանության դեմ բողոքի: 2004 թվականի ապրիլյան դեպքերը բանաստեղծուհին ստիպված է եղել հետեւել հենց իր բնակարանի պատշգամբից եւ ականատես եղել կրակոցներին, ժողովրդի վիրավորվելուն եւ անմիջապես վճռել ու վերադարձրել մի քանի ամիս առաջ ստացած շքանշանը` այն ժամանակվա նախագահ` Ռոբերտ Քոչարյանին, որպես բողոքի նշան, որ մի՛ վիրավորեք, մի՛ սպանեք իմ ժողովրդին, ամեն կաթիլ արյունը մեզ համար թանկ է, ամեն հայ մեզ համար թանկ է:

ՏԻԿԻՆ ՍԻԼՎԱՅԻ ՀՈԳԻՆ ԻՆՉՊԵ՞Ս ԿԸՆԴՈՒՆԻ ՄԵԴԱԼԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԸ
Այսօր` արդեն 12 տարի անց, իշխանությանը վերադարձրած բանաստեղծուհու շքանշանը վերադարձել է նրա տուն-թանգարան, այդ մասին տեղեկացրեց տուն-թանգարանի տնօրենն ու պատմեց, որ շքանշանը դեռեւս ապրիլի սկզբից է վերադարձվել. «Հաճախ էինք ինքներս մեզ հարցնում` ի՞նչ եղավ մեդալի ճակատագիրը, որտե՞ղ է պահվում, նույնիսկ մտածում էի գնալ նախագահական եւ նամակների բաժնից հետաքրքրվել, թե որտեղ է մեդալը: Եվ շատ պատահական ապրիլի 1-ին, նախկին տնօրեն տիկին Ռաֆլետայի հրաժեշտի երեկոյին, մեր գլխամասի` Գրականության եւ արվեստի թանգարանի տնօրեն Կարո Վարդանյանը տիկին Ռաֆլետայի վաստակը գնահատելու համար Մշակույթի նախարարության կողմից ոսկե մեդալ հանձնեց, ներկաներին ասաց` մի անակնկալ ունեմ, ինձ տվել են նաեւ Սիլվա Կապուտիկյանի վերադարձրած «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանը: Մենք երկակի վիճակում հայտնվեցինք` նախ շատ ուրախացանք, որովհետեւ ոչ մեկս չէինք տեսել մեդալը եւ այդքան անհանգիստ էինք նրա ճակատագրով, ու կարծես մեդալն իր ոտքով եկավ մեզ հյուր: Եվ հետո` չգիտենք տիկին Սիլվայի հոգին ինչպե՞ս կընդունի այդ վերադարձը: Ինչն էլ հենց մեզ կաշկանդում է»,- եզրափակեց Ա. Դեմիրճյանը:

/iravunk.com

Դժվար է սպասել առերեսում Թուրքիայից, մի հասարակությունից, որն իր ողջ աշխարհը կառուցել է հարևանի կնոջը, աղջկան, աշխատանքն ու դաշտերը խլելու միջոցով: Շատ դժվար է հաղթահարել այն բարոյահոգեբանական վիճակը, որը ստեղծվել է 1915-ին: Այս մասին «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում ասաց հայտնի թուրք մտավորական Սաիթ Չեթինօղլուն` դիտարկելով Թուրքիայ ի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու հնարավորությունը:

Նա ընդգծեց, որ Հայոց ցեղասպանությունն իրականացվել է կուսակցություն-բանակ-ժողովուրդ համագործակցությամբ, այդ իսկ պատճառով գործ ունենք հավաքական պատասխանատվության խնդրի հետ: «Բացի այն, որ թուրք ժողովուրդը նյութական շահ է ստացել Ցեղասպանությունից, նրանք այդ հանցանքի մեղավորներին ճանաչել են որպես ղեկավար, ինչը առանձին պատասխանատվության հարց է առաջացնում: Այս տեսանկյունից, Ցեղասպանության ճանաչումը կնշանակի երկրի հիմնադրման պարադիգմայի ոչնչացում»,- նշեց Չեթինօղլուն:

Նա անդրադարձավ այն փաստին, որ մեր օրերում Թուրքիան Ցեղասպանությունը իր սահմաններից դուրս է իրականացնում: «Թուրքիայի կողմից «Իսլամական պետությանը» տրվող օգնությունը և աջակցությունը կարելի է որակել որպես ցեղասպանությունն իր սահմանից այն կողմ տանելու գործողություն, քանի որ դրա հետևանքով այսօր սպանվում են Ցեղասպանությունից ինչ-որ կերպ փրկվածները: Ղարաբաղյան հարձակումը ևս կարող ենք դիտարկել այս տեսանկյունից:

Քեսաբ, Մալուլա, Խաբուր, Նինովա, Սինջար… Այս բոլոր վայրերում տեղի ունեցածն ու Սիրիայի մասնատումը մինչ օրս շարունակվող ցեղասպանության մյուս կողմն են: Թուրքիան հնարավորություն է ընձեռում, որ ցեղասպանությունը սահմանից այն կողմ տեղափոխվի: ԻՊ-ի արարքների դեմ աչք փակելն ու նրան աջակցելը Մերձավոր Արևելքում քրիստոնյաների, եզդիների, ոչ մուսուլման հնագույն դավանանք ունեցողների ապագան վտանգի տակ է առնում: Նրանց դեմ իրականացվող քայլերը լիովին համապատասպանում են ՄԱԿ-ի Ցեղասպանության մասին կոնվենցիայի դրույթներին»,- փաստեց մտավորականը:

Խոսելով Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին` Չեթինօղլուն ասաց, որ մոտ ապագայում նման հեռանկար չի տեսնում: «Քանի դեռ Ամասիայի նախկին հայկական թաղամասում, որտեղ այժմ սուլթան Սելիմի հրապարակն է, տեղի հայերին ու պոնտացի հույներին կացնով սպանած մսագործ Գաբաշ Ալիի պատկերն է կանգնեցված, Ցեղասպանության ճանաչումը մոտ ապագայի հարց համարելն անհնար է դառնում:

Սակայն այն կետից, ուր այսօր հասել է մարդկությունը, նաև անհնար է շարունակել ժխտումը: Վաղ թե ուշ ցեղասպանությունը կճանաչվի և փոխհատուցման հարցը քննարկման կդրվի»,- ընդգծեց Չեթինօղլուն` կարևորելով այս հարցում միջազգային հանրության աջակցությունը:

Նա հստակ քայլեր առանձնացրեց, որոնց շնորհիվ հնարավոր է հասնել փոխհատուցման:

«Նախքան փոխհատուցումը շատ բան կա անելու:

-Ներողությունը, ցեղասպանության հանցագործության ընդունումը, ամոթից ազատումը, ցեղասպանության հավաքական պատասխանատվության ընդունումը վերականգնման կարևոր քայլերից են: Այս տեսանկյունից ծայրաստիճան կարևոր է, որ ընտանիքներում տարբեր անձինք փորձեն հասկանալ, թե ինչ է կատարվել 1915 թվականին: Որպես հավաքական պատասխանատվության մի մաս ամեն ոք պետք է ինքն իրեն հարց տա՝ պապս 1915 թվականին ի՞նչ էր անում:

-Որպես ցեղասպանության հավաքական պատասխանատվություն բոլորը պետք է իրենց պարտքը համարեն ներողություն խնդրելը:

-Պետության գլխավորությամբ պետք է ներողություն խնդրել և ի հիշատակ զոհերի կանգնեցնել «Այլևս երբեք» խորագիրը կրող հուշարձան: Ցեղասպանության հետ ասոցացվող անձանց անունները դպրոցներից, պողոտաներից, փողոցներից և այլ հասարակական վայրերից պետք է մաքրվեն: Խորհրդանշական շենքերը, Քասաբյաններին պատկանող մերօրյա վարչապետի գրասենյակը, Քաբայանիսների սեփականությունը համարվող Տրապիզոնի Աթաթուրքի պալատը, Սպարտալյանների սեփականությունը համարվող Շիշլիի Աթաթուրքի թանգարանը, Հանչյաններին պատկանած Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի շենքը և այլ շինություններ պետք է վերադարձվեն իրական ժառանգներին…

-Քաղաքական կուսակցությունները կարող են ցանկություն հայտնել հստակեցնելու, թե ցեղասպանության հետևանքով ուրիշի սեփականությանը տիրացած պաշտոնյաներն ի՞նչ պայմաններով են վերադարձնելու սեփականությունն իրական ժառանգներին: Նման ցանկություն գլխավորապես պետք է հայտնեն ազատության և սոցիալիստական գաղափարախոսություն ունեցող կուսակցությունները:

-Գալով անհատներին՝ կարևոր է, որ մտավորականներն այս հարցում առաջնորդություն անեն:

-Պետք է հայտնաբերվեն և հայտարարվեն բռնի իսլամացված կանայք և երեխաները:

-Առանց մարդկանց ցանկությունը հաշվի առնելու բնակչության փոխանակության շուրջ համաձայնության եկած պետությունները պետք է ներողություն խնդրեն:

– Արխիվներն ու փաստաթղթերը պետք է բացվեն հետազոտողների համար:

– Քաղաքացիություն և բնակչության իրավունք պետք է տրվի Ցեղասպանության զոհերի և դրա հետևանքով աքսորվածների երրորդ սերնդի այն ներկայացուցիչներին, ովքեր նման ցանկություն կհայտնեն:

Միայն այս ամենից հետո է հնարավոր սկսել աշխատանքները փոխհատուցման պայմանների շուրջ»,- եզրափակեց նա:

Աշխարհահռչակ երգիչ Շառլ Ազնավուրն այսօր հոդված է հրապարակել Le Monde պարբերականում` «Հայոց ցեղասպանություն. մենության 100 տարի» վերնագրով:

«Դա ճիշտ է, ես այդ ժողովրդից եմ` մահացած առանց հուղարկավորվելու: Հայրս ու մայրս, որոնց հաջողվել էր խուսափել այդ փոթորկից, Ֆրանսիայում ապաստան գտնելու շանս ունեցան: Նույնը չեղավ այն մեկուկես միլիոն հայերի համար, որոնք սպանվեցին, մորթվեցին, տանջանքների ենթարկվեցին 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանության ժամանակ: Ավազե քամին, հետո մոռացությունը երկար ժամանակ ծածկեցին այդ զանգվածային սպանությունը: Թուրքական կառավարությունները, որոնք հաջորդեցին դահիճներին 1915-ից հետո, տասնամյակներ շարունակ պետական մակարդակով ժխտում են կատարվածը: Նրանք հույսը դնում էին հիշողության կորստի եւ միջազգային թուլության վրա: Եվ նրանք դրա հիմքերն ունեին»,- գրում է Ազնավուրը` հավելելով, որ տասնամյակներ պահանջվեցին, որպեսզի ժողովուրդները սկսեն ճանաչել Ցեղասպանությունը` «ոտնաթաթերի վրա, կիսաձայն»:

Անդրադառնալով թուրք ժողովրդին նա ընդգծում է, որ չի դաստիարակվել ատելության մեջ եւ ցանկանում է հավատալ Թուրքիայի երիտասարդությանը: «Ես գիտեմ, որ մի օր նա կբացի աչքերն ու իր ղեկավարներից, որոնք իրենցից թաքցնում էին իրենց սեփական պատմությունը, հաշիվ կպահանջի խաբեության եւ անպատվության տարիների համար: Ես գիտեմ, որ մի օր` ոչ այնքան հեռավոր օր, նա կջնջի «ճակատի այդ դրոշմը», ինչպես ասում է թուրք բանաստեղծ Նազիմ Հիքմեթը, ոչ թե գլուխն ավազներում թաքցնելով կամ գլխին մոխիր լցնելով, այլ իր պատմության ազատարար վերաճշտմամբ»,- ասում է Ազնավուրը:

Նա համոզված է, որ, անկասկած, պայմաններ կստեղծվեն հայ-թուրքական անկեղծ երկխոսության համար: «Չեմ ուզում այդ ժողովրդին, այդ երիտասարդությանը դաս տվողի դերում հանդես գալ: Ո՞վ եմ ես, որ դա անեմ: Սակայն, որպես զոհերի ժառանգ եւ հասարակական գործիչ, որոշակի պատասխանատվություն եմ կրում: Ես կրում եմ նրանց անսպառ տանջանքների բեռը: Բարոյական պատասխանատվությունը կապում է ինձ նրանց հետ: Ես լսում եմ նրանց աղոթքները ` ավելի ուժեղ հնչող, քանի որ դրանք լռեցված էին, բերանը փակված: Մահացածներն անպաշտպան են: Նրանք դիմում են ողջերին` վերականգնել իրենց հարգանքը, արժանապատվությունը, ուշադիր լինել, որ մոռացությունն ու ուրացումը չսպանեն իրենց երկրորդ անգամ: Կարծում եմ` դա ամեն հայի պարտքն է` հոգ տանել դրա համար: Քանի որ այն, ինչ ուզում էին ոչնչացնել 1915-ին, հայն է` որպես այդպիսին: Դա ես եմ, բայց դա նաեւ դուք եք: Այն, ինչ Օսվենցիմում հավասարապես սպանում էին, դա մարդկությունն էր: Ինչո՞ւ երիտթուրքերի կառավարությունը կատարեց այդ զազրելի ոճիրը: Ինչո՞ւ ոչնչացրեց այդ մարդկանց: Պարոն Էրդողանը կարո՞ղ է մեզ մեկ ճշմարիտ բառ ասել այդ թեմայով: Առավել եւս, որ հայերի հանդեպ թշնամությունը շարունակվում է 100 տարի անց էլ»,- գրում է աշխարհահռչակ երգիչը:

Ազնավուրը հիշեցնում է Թուրքիայի կողմից «ցեղասպանության մղձավանջը վերապրած այդ փոքրիկ Հայաստանի» շրջափակման մասին, 2009-ին ստորագրված` Հայաստանի եւ Թուրքիայի հարաբերությունների բնականոնացման մասին արձանագրությունները չվավերացնելու մասին, ընդգծում, որ Անկարան, Բաքվի թելադրանքով, որպես նախապայման, առաջ է քաշում Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման հարցը, հիշեցնում «կեղծ նախագահ» Իլհամ Ալիեւի սպառնալիքները Հայաստանի եւ ԼՂՀ-ի հասցեին: Նաեւ` 2014-ի մարտի 21-ին Սիրիայի Քեսաբ հայկական բնակավայրի գրավումը իսլամականների կողմից, Դեյր Զորի Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի պայթեցումը, Միջին Արեւելքում քրիստոնյաների, եզդիների հանդեպ ճնշումները, որոնք հետեւանք են,- Ազնավուրը համոզված է,- Թուրքիայի վարած ժխտողական քաղաքականության եւ առանց Անկարայի «վառած կանաչ լույսի» չեն իրագործվել:

«Անպատժելիությունը վատ օրինակ է»,- ասում է աշխարհահռչակ երգիչը, ապա` հարց տալիս. «Պետք է դա հանդուրժե՞նք»: Ըստ Ազնավուրի`100 տարի անց էլ տեսնում ենք Միջին Արեւելքի փոքրամասնությունների ճակատագիրը, Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղին ուղղված սպառնալիքները, շաբաթ չի լինում, որ Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ադրբեջանի շփման գծում 20-ամյա երիտասարդ չզոհվի: «Դա խոցում է սիրտս»,- գրում է նա եւ հավելում. «Երբ հայերի ներկայությունն իրենց բնօրրան տարածքներում պակասում է, ինչպես շագրենի կաշին, տղաները սպանվում են ճագարների նման, քանի որ կոչված են դիմադրելու պանթյուրքական անհագ նացիոնալիզմին»:

Ազնավուրը համարում է, որ գերտերությունները, որոնք սովորություն ունեն գերադասելու իրենց շահերը, անշուշտ, պատասխանատվության իրենց բաժինն ունեն այս աղետների շարքի համար, որոնց վերջը չի երեւում: «Զենք վաճառողներն այսօր դառնում են ադրբեջանական «նավթաբռնակալության» լավագույն ընկերները, որի ռազմական բյուջեն հավասար է փոքրիկ Հայաստանի ՀՆԱ-ին միայն: Այսպիսով` մահը շարունակում է շրջել հայ ժողովրդի շուրջբոլորը: Մինչեւ ե՞րբ: Ես ցանկանում եմ եզրափակել լավատեսական նոտայով: Հոլոքոստի հուշահամալիրի անցկացրած հարցման համաձայն` 18-26 տարեկան թուրքերի 33 տոկոսը կողմ է Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը: Հաշվի առնելով տաբուն այդ երկրում` դա հուսադրող թիվ է»,- ասում է Ազնավուրը` հավելելով, որ պատմության մեջ առաջին անգամ է նշվում ցեղասպանության 100-րդ տարելից, եւ այդ տխուր տարելիցը գուցե արթնացնի խիղճ, գիտակցություն, եւ հենց դրան էլ ծառայում են հիշողությունը ոգեկոչելու միջոցառումները:

Թարգմանությունը՝ Yerkir.am-ի

Ուկրաինայի Լվով քաղաքում մայիսի 12-15-ն ընթացող Եվրոպայի Քունկ ֆուի առաջնության ժամանակ աղմկահարույց միջադեպ է տեղի ունեցել: Նշված առաջնությանը մասնակցում են Հայաստանի և Ադրբեջանի Քունկ Ֆուի ֆեդերացիաների հավաքականները:

Ermenihaber.am-ին հայտնել են, որ հայ մարզիկներից Աշոտ Հարությունյանը մենամարտել է ադրբեջանցի մարզիկի հետ ու պարտության մատնել նրան:

Մեկ այլ մենամարտում ևս մրցակիցները եղել են հայ և ադրբեջանցի մարզիկները: Այս մրցապայքարի վերջում ևս երբ ակնհայտ էր, որ արցախցի մարզիկ Դավիթ Պետրոսյանի հաղթանակը, Ադրբեջանի թիմի մարտավկան փորձում է հարվածել մեր մարզիկին: Սադրանքին միանում է նաև ադրբեջանցի մարզիկը, որը ռինգի մեջ թիկունքից հարվածում է Դավիթ Պետրոսյանին: Այնուհետև ադրբեջանական թիմի մարզիչներն ու մարզիկները մահակներով հարձակվում են մեր հավաքականի անդամաների վրա:

Տպավորություն էր, թե նախապես ծրագրված է եղել այդ սադրանքը ու դրա համար են ազերիներն իրենց հետ դահլիճ բերել մահակներ: Հիստերիայի մատնված ադրբեջանցիները նույնիսկ հարվածել են Եվրոպայի Քունգ Ֆուի ֆեդերացիայի նախագահ Նիկոլայ Մատուլյովսկուն, ով փորձել է մարմնով փակել արցախցի 12-ամյա մարզիկին:

Ստեղծված իրարանցմանն ու ծեծկռտուքին միջամտել են ոստիկանության աշխատակիցները և սաստել անկարգություն հրահրած ադրբեջանցիներին: Նման անվայել պահվածքի համար ադրբեջանական թիմը նկատողություն է ստացել ու որակազրկվել:

Մինչ հայ մարզիկները մրցագորգի վրա արժանավայել հաղթանակ են տանում հակառակորդի նկատմամբ, ադրբեջանցի մարզիկներն ու մարզիչները Եվրոպայի մեջ ու Եվրոպայի աչքի առաջ իրենց գռեհիկ պահվածքով վարկաբեկում են մարզական աշխարհի հեղինակությունը և անցկացվող առաջնությունը:
Ի դեպ, արցախցի մարզիկը ապրիլյան պատերազմի ժամանակ ադրբեջանական 5 տանկ և 1 ՀՄՄ խոցած ժամկետային զինծառայող Մարատ Պետրոսյանի ավագ եղբայրն է:

Ձախից երկրորդը՝ Աշոտ Հարությունյան:
Ձախից երրորդը՝ Դավիթ Պետրոսյան:

Այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը «ՌազմԻնֆո» կայքի համակարգող Կարեն Վրթանեսյանը նշեց, որ Ադրբեջանական կողմը կամ ընդհանրապես չի հայտնում զոհերի մասին, կամ հայտնում է՝ մասամբ։

Ըստ կայքի տվյալների՝ 2016 թ. ապրիլի 2-5-ի ընթացքում հայ-ադրբեջանական ռազմական գործողությունների հետևանքով Ադրբեջանը ունեցել է 94 զոհ. բոլորի ինքնությունը պարզված է: Նրանց թվում են՝ 1 գնդապետ, 2 փոխգնդապետ, 5 մայոր, 4 կապիտան, 8 ավագ լեյտենանտ և մի շարք ժամկետային և պայմանագրային զինծառայողներ:

Ըստ նրա՝ իրական կորուստները շատ ավելի մեծ են, քան նշում է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը: Հակառակորդը պաշտոնապես հայտնել է միայն 31 զոհի մասին՝ առանց անուններ հրապարակելու, մինչդեռ, ադրբեջանական պետական և պետականամետ լրատվամիջոցները լուսաբանել են 89 զինվորի հուղարկավորություն:

Կարեն Վրթանեսյանի խոսքով՝  Ադրբեջանում 2014թ. օգոստոսից հստակ քաղաքականություն կա՝  թաքցնել և կոծկել կորուստները :

Նրա համոզմամբ, իրենց նշած 94 զոհերի թիվը կարելի է հանգիստ կրկնապատկել, եռապատկել, քանի որ սոցցանցերում ադրբեջանական հասարակության մոտ ուղղակի խուճապային տրամադրություն էր: Նրա խոսքով՝ իշխանությունների որդեգրած քաղաքականությունն ուղղված է հենց ներքին լսարանին և նպատակ ունի խուճապային տրամադրությունները վերացնելու, սակայն քառօրյա պատերազմը ցույց տվեց, որ դա ունենում է միայն հակառակ ազդեցությունը:

—Ադրբեջանն այդպես էլ չհրապարակեց պարգևատրվածների անունները: 1994թ. հրադադարից հետո աննախադեպ է, որ պարգևատրվածների ցուցակը այդպես էլ չհրապարակվեց: Ոչ պաշտոնական աղբյուրներից հայտնի է դարձել, որ քառօրյա պատերազմից հետո Ադրբեջանի ազգային հերոսների թիվն ավելացել է առնվազն 3-ով. երկուսը պարգևատրվել են հետմահու,– նշել է «ՌազմԻնֆո» կայքի համակարգողը, հավելելով, որ նրանց անունները նույնպես չի նշվել:

Վրթանեսյանն ընդգծել է, որ ազգային փոքրամասնությունների զոհվելու մասին տեղեկատվությունն առավել  քիչ հավանական է, որ կհրապարակվի:

Ինչ վերաբերում է ոչ մարտական գործողությունների ժամանակ զոհվածներին, Կարեն Վրթանեսյանը նշել է՝ Ադրբեջանի ԶՈւ գլխավոր վիրաբույժ, գնդապետ Ֆամիլ Բաբաևն ապրիլի 14-ին հայտնել էր՝ եթե սովորաբար պատերազմների ընթացքում զինծառայողների ծանր վիրավորման դեպքերը չեն գերազանցում ընդհանուր վիրավորների շուրջ 10-12 տոկոսը, ապա ապրիլյան մարտերի հետևանքով Ադրբեջանի վիրավոր զինծառայողների 40-45 տոկոսի վիճակն է ծանր:

Ադրբեջանը հրաժարվում է հայ մարզիկ Ալբերտ Ղազարյանից պարտություն կրած Ռուսլան Մուրթազովից:

Haqqin.az-ում հրապարակված «Բռնցքամարտը վերածել են թատրոնի. հայը «հոշոտեց» ադրբեջանցուն» հոդվածում սպորտային մեկնաբան Ռասիմ Հուսեյնզադեն գրում է, թե ինչ տեղի է ունեցել Մոսկվայի «Լուժնիկի»-ում, հայերի բեմադրած ներկայացումն է, քանի որ առանց կանոնների մարտեր կազմակերպող Octagon Fighting Sensation-ի ղեկավարության մեջ հայեր կան: Ըստ նրա` Ռուսլանը դաղստանցի է, 19-ամյա այդ անփորձ մարզիկին վարձել են հայերը, ուսերին գցել Ադրբեջանի դրոշը, Ղազարյանին մարտահրավեր նետելու տեսանյութը պատրաստել ու տվել հային` «հոշոտման»: Իսկ Ռուսլան Մուրթազով մարզիկ, պարզվում է, ոլորտի ադրբեջանցի մասնագետները չեն էլ ճանաչում:

Ադրբեջանցի սպորտային մեկնաբանը փորձում է բացատրել, թե որտեղի՞ց Մուրթազովին ադրբեջանական անձնագիր: Ենթադրում է, թե  պատանի հասակում նա ադրբեջանական սպորտային ֆեդերացիաներից մեկում է ներգրավվել, բայց չի համապատասխանել Ադրբեջանի հավաքականի պայմաններին ու տուն է վերադարձել, երկրի անձնագիրն էլ մնացել է նրա մոտ, այդ հանգամանքն էլ իբր օգտագործել են հայերը: Հուսեյնզադեն կարծիք է հայտնում նաև, թե հնարավոր է` Ռուսլանը ադրբեջանական անձնագիր չունի, ըստ նրա` OFS միջոցառումներն իբր այնքան անլուրջ են, որ մասնակիցներից անձնագիր չեն էլ պահանջում:

Վերջում էլ հոխորտում է, թե Ադրբեջանը երբեք անփորձ մարզիկին հայի դեմ չէր հանի, և եթե այնտեղ իսկապես ադրբեջանական պատվիրակություն լիներ, հաստատ չէր թույլատրի, որ Ղազարյանը և նրա թիմը հայտնվեին դահլիճում ԼՂՀ-ի դրոշով:

2015 թվականի հուլիսի 1-ից օրինական ուժի մեջ է մտել  «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքը: Ստեղծվել է ոլորտը կարգավորող մարմին` ՀՀ արդարադատության նախարարության Անձնական տվյալների պաշտպանության գործակալությունը:

Վերջինս յուրօրինակ է նրանով, որ գործակալության պետը նշանակվում է գործող հասարակական կազմակերպությունների խմբավորման կողմից ներկայացված թեկնածություններից: ՀՀ վարչապետն առաջարկված թեկնածուներից իր որոշմամբ նշանակում է գործակալության պետին` 5 տարի ժամկետով: ՀՀ վարչապետի 2015թ.-ի  հոկտեմբերի 9-ին որոշմամբ`  առաջադրված ընդամենը 2 թեկանծուներից գործակալության առաջին պետ է նշանակվել Շուշան Դոյդոյանը: Գործակալության աշխատակազմը բաղկացած է 6 աշխատակիցներից:

Քաղաքացիները գործակալությանը կարող են դիմել բոլոր այն դեպքերում, երբ կարծում են, որ իրենց անձնական տվյալները ապօրինի են մշակվում, հավաքվում և օգտագործվում որևէ կառույցի կողմից՝ մասնավոր թե պետական։ «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենքում կատարվել է լրացում և 189.17-րդ հոդվածով տվյալների մշակման ապօրինի լինելու դեպքում գործակալությանը տրվել է վարչական պատասխանատվության միջոցներ կիրառելու լիազորություն: Գործակալությունն իրավասու է տուգանել` մինչև 500.000  ՀՀ դրամ գումարի չափով, պահանջել կասեցնել, դադարեցնել անձնական տվյալների ապօրինի մշակումը, պարտադրել, որպեսզի մշակված տվյալները ոչնչացվեն կամ ուղեփակվեն, հակառակ դեպքում իրավասու է դիմել ՀՀ ԴԱՀԿ ծառայություն` ակտը հարկադիր կատարելուն պարտադրելու պահանջով:

Շուշան Դոյդոյանի խոսքով` այսօր իրենց համար առաջնահերթություն ներկայացնում են տեսահսկման կարգավորման և բջջային հեռախոսներին ուղարկվող ոչ ցանկալի հաղորդագրությունների ուղարկման հարցերը:

Հարկ է նշել, որ ՀՀ-ում անձնական տվյալների պաշտպանության հարցը բավական բաց և խնդրահարույց թեմա է, սակայն այս դաշտի օրենսդրական կարգավորումն այն վերահսկելու առաջին քայլերից է:

Մարիաննա Եղիազարյան

Հեղինակ Նորեկ Գասպարյան , Ռեժիսոր Հրայր Ավետիսյան ArtsakhTV