Արցախ այցելող օտարերկրացի դեմքերի այցերից մինչ այժմ ամենից հզոր հարվածը Բաքվին` Թուրքիայի քաղաքացի մտավորականների ներկայությունն էր Ստեփանակերտում։

Հայաստանի տարածքով Արցախ այցելած գրող Սայիթ Չեթինօղլուի, քաղաքական գործիչ Ուֆուք Ուրասի, լրագրողներ Ալի Բայրամօղլուի եւ Էրոլ Քաթըրջըօղլուի քայլը «դավաճանություն է ոչ միայն եղբայրական Ադրբեջանի, այլեւ Թուրքիայի հանդեպ»: Նման հայտարարությամբ հանդես է եկել Ադրբեջանի խորհրդարանի պատգամավոր Այդըն Հուսեյնովը:

Հուսեյնովը ցանկություն է հայտնել, որ թուրք մտավորականներին արտահանձնեն Բաքվին. «Թուրքիան եւ Ադրբեջանը եղբայրական պետություններ են: Վստահ եմ՝ շուտով նրանց կարտահանձնեն Ադրբեջանին»:

Սա խոսում է այն փաստի մասին, որ խորհրդարանական մակարդակով արդեն խնդրո առարկայի բնույթով է դիտվում թուրք-ադրբեջանական հարաբերությունները։ Թե` վստահ եմ շուտով նրանց կարտահանձնեն Ադրբեջանին հայտարարությունն ու նրա հաջորդած միտքը, թե Թուրքիան եւ Ադրբեջանը եղբայրական պետություններ են, նշանակում է արտահանձնումը չիրականանալու դեպքում կարող են վտանգվել Անկարայի եւ Բաքվի հարաբերությունները։

Մինչ այժմ պաշտոնական Անկարայի կողմից որեւե համարժեք արձագանք չկա. Թուրքիայի «Ազգային շարժում» կուսակցության պատգամավորներից Աթիլլա Քայանը ևս դատապարտել է թուրք մտավորականների այցն Արցախ և անվանել նրանց «ծպտյալ հայեր»: Ինչպես ասել է՝ նրանք դավաճանել են Թուրքիային՝ Արցախում անելով հայամետ հայատարարություններ, որոնք աջակցում են «Ադրբեջանի 20 տոկոսն օկուպացրած Հայաստանին»:

Պաշտոնական առումով Ադրբեջանի գլխավոր դատախազությունը «Ադրբեջանի պետական սահմանը անօրինական կերպով հատելու» մեղադրանքով հետաքննություն է սկսել սեպտեմբերի 22-ին ճանաչողական նպատակով Արցախ այցելած 4 թուրք հասարակական-քաղաքական և մշակութային գործիչների նկատմամբ: Իհարկե Ադրբեջանի դատախազությունը չէր կարող ինքնուրույն շարժվել. սա գալիս է վերեւներից, ուղղակի Ալիեւ ընտանիքից։  Դրա համար էլ դեռեւս նույն մակարդակով արձագանք չի հնչել գործընկեր Անկարայից։

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի պաշտոնական ներկայացուցիչ Հիքմեթ Հաջիեւը հայտնել է, որ «սա որոշ թուրք քաղաքացիների անձնական սադրիչ ակցիա էր՝ Թուրքիայի հայկական լոբբիի հովանավորությամբ, եւ նրանք բոլորն արդեն մտցվել են ԱԳՆ «սեւ ցուցակի» մեջ: Իսկ Թուրքիայի ԱԳՆ-ից կայքին հայտնել են, որ թուրք քաղաքացիների Լեռնային Ղարաբաղ այցի կապակցությամբ արդեն քննություն է սկսվել:

Թե գլխավոր դատախազության եւ թե արտգործնախարարության մակարդակներով ուրեմն թուրքական հարթության վրա համարժեք արձագանքներ չեն հնչել։

Այս իրադարությունները արձանագրվում են ուղիղ Լապշինի նկատմամբ շնորհված ներումին։ Սա խոսում է նաեւ այն փաստի մասին, որ արտահանձնումները, հետախուզում հայտարարելը, նույնիսկ իբրեւ պատժամիջոց կալանքը իրենց ազդեցությունը չեն կարող ունենալ Արցախ այցերի հոսքի վրա։ Սեւ ցուցակի իմաստազրկումը՝ Բաքվի հեղինակազրկումն է։

Այս նախադեպը կարող է դուռ բացել Թուրքիայի այլ քաղաքացիների այցերի համար։ Թուրքիայի համապատասխան մարմինները նեղ ընտրություն կատարելու առաջ կկանգնեն`իրենց քաղաքացիներին արտահանձնելու առումով։

Չի բացառվում, որ այցերի բաղադրությունը որոշակի փոփոխության ենթարկվի եւ Արցախում հայտնվեն նաեւ Ադրբեջանի քաղաքացիները։ Սեւ ցուցակը արդեն ներառել է թուրքերին։ Գուցե ներառի նաեւ ադրբեջանցիներին։

ՇԱՀԱՆ ԳԱՆՏԱՀԱՐՅԱՆ

«Ազդակ» թերթի գլխավոր խմբագիր

Ամերիկայի հայկական համագումարի (Համագումար)հաղորդմամբ Սենատի Հատկացումների հանձնաժողովն ընդունել է 2018 ֆինանսական տարվա Պետական, արտաքին գործառնությունների և հարակից ծրագրերի հատկացումների մասին օրինագիծը, որը շարունակական ֆինանսավորում է ապահովում Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) համար:

«Հանձնաժողովն առաջարկում է ղարաբաղյան հակամարտությունից տուժածներին օգնություն տրամադրել նախորդ ֆինանսական տարիներին համապատասխան գումարների չափով և հակամարտության հետ կապված ընթացիկ կարիքների համար»: Հանձնաժողովը կոչ է անում խաղաղ լուծում գտնել հակամարտությանը, որը, հաշվի առնելով Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի և Արցախի դեմ վերջին ու աննախադեպ հարձակումները, ընդգծում է շփման գծում հրադադարի հստակ վերահսկման համակարգի ներդրման կարևորությունը:

Հանձնաժողովը նաև ընդունել է սենատոր Քրիս Վան Հոլլենի (դեմոկրատ, Մերիլենդ) առաջարկած օրենքի լրացումը, որն արգելում է զենքի վաճառքը Թուրքիայի Նախագահական անվտանգության վարչությանը` հաշվի առնելով ս.թ. մայիսի 17-ին Վաշինգտոնում տեղի ունեցած Թուրքիայի անվտանգության անձնախմբի կողմից խաղաղ ցուցարարների դեմ կատարված հարձակումը: Վերջերս 19 անձի, այդ թվում՝ 15 թուրք անվտանգության աշխատակիցների մեղադրանք էր առաջադրվել Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի այցի ժամանակ Թուրքիայի դեսպանի կեցավայրի առջև այս հարձակման հետ կապված:

Օրինագիծը նաև պահպանում է Ազատության աջակցության ակտի 907 բանաձևը՝ վերահաստատելով ընդունված վեց բացառություններն Ադրբեջանին մարդասիրական ու այլ օգնության տրամադրման համար: Համագումարը շարունակում է կոչ անել 907-րդ բանաձևի լիակատար կիրարկումը` հաշվի առնելով հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի թշնամական և ագրեսիվ գործողությունները:

«Ամերիկայի հայկական համագումարը երախտագիտություն է հայտնում Սենատի Հատկացումների հանձնաժողովի երկկուսակցական աշխատանքի համար և հատկապես բարձր է գնահատում սենատոր Վան Հոլլենի ջանքերն՝ օգնելու Արցախի շարունակական ֆինանսավորման ապահովմանը: Հայաստանի և Արցախի վերաբերյալ հույժ կարևոր առաջնահերթություններում ԱՄՆ ներգրավվածության հարցում նրա առաջնորդությունը կենսական նշանակություն ունի, և լիահույս ենք շարունակել մեր հետագա աշխատանքն այս օրհասական ժամանակաշրջանում», – հայտարարել են Համագումարի համանախագահներ Էնթոնի Բարսամյանը և Վան Գրիգորյանը:

Օրինագիծը նաև խրախուսում է կրոնական ազատությունը և հալածյալ կրոնական փոքրամասնությունների պաշտպանությունը, մասնավորապես Մերձավոր Արևելքում: 25 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ծրագրերը նաև ներառում են 5 միլիոն ԱՄՆ դոլար՝ վայրագությունների կանխարգելման ծրագրերի համար:

«Ռինգն էլ աշխարհի պես չորս կողմ ունի, որտեղ հաղթանակը, ցավն ու հիասթափությունը հաջորդում են իրար: Մարզիկն էլ ռինգում է սահման պահում՝ իր հայրենիքի սահմանը: Չկա ավելի հաճելի զգացողություն, երբ քո հաղթական պայքարով պարտադրում ես բոլորին ոտքի կանգնել ու հետեւել երկրիդ դրոշի ծածանմանը»,- ռինգից դուրս իր զգացողություններն է կիսել «Մարտեր առանց կանոնների» մարզաձեւի Հայաստանի բազմակի չեմպիոն Նարեկ Ավագյանը: Նարեկը 10 տարի է, ինչ զբաղվում է պրոֆեսիոնալ մարտարվեստով:

Երիտասարդ մարզիկը մեր երկիրը պատվով ներկայացրել է ոչ միայն Հայաստանում, այլեւ Եվրոպայում ու Ռուսաստանում: Կյանքն ու ռինգը, ըստ նրա փիլիսոփայության, հավասար նժարների վրա են: «Երկուսում էլ պայքար կա, վրիպելու եւ տապալվելու ռիսկ կա: Հաղթում է նա, ով կամք ունի եւ նպատակին հասնելու համառ բնավորություն»: Հենց այդ որակների շնորհիվ էլ Նարեկը գրեթե միշտ հաղթանակներ է տոնել: Նրա մարզական կենսագրության մեջ, սակայն, դեպք էլ է եղել, երբ հաղթել է առանց պայքարի: «Այս տարվա ամռանը Մոսկվայում ACB վարկածով պետք է գոտեմարտեի Ադրբեջանի ներկայացուցիչ Քենան Ջաֆարլիի հետ: Երբեք մոտիկից ադրբեջանցի չէի տեսել, չնայած ցանկություն էլ չեմ ունեցել: Բայց սա այն դեպքն էր, երբ ճակատագիրն ինձ հնարավորություն էր տվել դեմ առ դեմ հանդիպելու իրական հակառակորդիս, ապացուցելու, որ հաղթանակը ոչ միայն ուժեղին է տրվում, այլեւ՝ արդարին»: Գիտակցելով, թե ինչ պատասխանատվություն է դրված իր ուսերին, Նարեկը ռինգում անքուն գիշերներ է անցկացրել՝ պատրաստվելով վճռորոշ մենամարտին:

«Ադրբեջանցու հետ գոտեմարտելն ու հաղթելն ինձ համար պատվի հարց էր, ազգային արժանապատվության ու, հայավարի ասած՝ թասիբի հարց: Նրան տապալելը գերխնդիր էր դարձել: Պետք է ապացուցեի, որ իրենք կռվել չգիտեն ոչ միայն մարտի դաշտում, այլեւ՝ ռինգում»։ Բայց, ինչպես ասում են՝ շաբաթն ուրբաթից առաջ է ընկել: Մինչ հաղթական տրամադրված Նարեկը պատրաստվում է ռինգ դուրս գալ, ադրբեջանական կողմը հայտարարում է իր մարզիկի՝ հայի հետ մենամարտելուց հրաժարվելու մասին: «Պարզվեց՝ ադրբեջանցիները լավ ուսումնասիրել էին մարզական կենսագրությունս ու հասկացել, որ խայտառակ պարտություն են կրելու: Երեւի հույս են ունեցել, որ կկաշառեն մրցավարներին ու հաղթանակը կգնեն, բայց երբ հասկացել են, որ գործ ունեն անաչառ մրցավարական թիմի հետ, չեղարկել են գոտեմարտը: Իրենք նույն վախկոտներն են թե՛ մարտի դաշտում, թե՛ ռինգում»: Իր բոլոր հաղթանակների համեմատ Նարեկի համար առանձնահատուկ է ադրբեջանցու հետ չկայացած, բայց կարեւոր մենամարտը: Ասում է՝ մերն արդար պայքարի ոգին է, իրենցը՝ ստորաբար նահանջը:

lratu24.ru

«Հայկական Վարկածի» զրուցակիցն է ամերիկաբնակ ռեժիսոր — երաժիշտ Արման Աղաջանյանը ՝ ԱՂԱՋԱՆ։ Նա շուտով հանրությանը կներկայացնի իր «Աղբի տղա»18 + տեսահոլովակը: Վստահ ենք, որ տեսահոլովակը տարատեսակ քննարկումներ կբերի:

— Ինչպե՞ս առաջացավ հատկապես հայհոյանքներով ռեփ կարդալով արտահայտելու մտահղացումը։

— Ընդհանրապես ինձ համար երգը, երաժշտությունը դա մեսիջ է, դա ասելիք պետք է ունենա ու շատ կարևոր։ Ամեն մի մշակույթ իր գործող ուժը պետք է ունենա, իր թելադրանքը։ Ուղղակի երգել, մի քիչ չեմ կարողանում հասկանալ։ Ինձ տանջող այս թեման կար՝ Սաֆարովի թեման, որը հայ սպային սպանել էր քնած ժամանակ և վերադառնալով Ադրբեջան՝ դարձավ ազգի հերոս: Շատ կարճ ժամանակահատված Հայաստանում եռում էր այդ պատմությունը, և մեկ էլ հանկարծ, կարծես, մոռացվեց։ Դա որպես հայ, ինձ վիրավորում է, որովհետև նման արարքը այդքան շուտ չի կարելի մոռացության մատնել. դրա մասին պետք է լինի գրականություն, մեդիան պիտի անընդհատ անդրադառնա այս թեմային, որովհետև սա մի թեմա է, որը բնութագրում է մեր թշնամի ազգի ով լինելը: Պետք է աշխարհին ցուցադրել, թե այս ազգը ում է հերոս ներկայացնում: Կարծում եմ, որ ազգում էլ լինի, տղամարդուն հարիր չէ քնած մարդուն սպանելը։ Սա է, որ պետք է ներկայացվի, ու նաև այն, որ Սաֆարովին ոչ միայն ընդունեց իր ազգն, այլև հերոսացրեց: Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր մշակութային լծակ պետք է ինչ-որ ձևով անդրադառնա այս թեմային, իհարկե լավ կլինի, որ գրողները ներկայացնեն պիեսի ձևով և ֆիլմ լինի…այլն, հասկանում եք, չպետք է թույլ տալ, որ այս ոճիրը կորչի պատմության էջերի մեջ։ Սա իմ մեծ ցանկությունն էր և շնորհակալ եմ Ռուբեն Մխիթարյանին, որ բառերի առումով կարողացավ օգնել ինձ, նաև Կարեն Մարգարյանին, Սերգեյին, որ կարողացան փայլուն տեսահոլովակ ստեղծել։ Նշեմ, որ տեսահոլովակը ոչ բոլորի համար է, որովհետև այնտեղ կան հայհոյանքներ։ Ինչքան էլ դեմ եմ հայհոյանքին, թեման այնպիսին է, կարծես առանց հայհոյանքի հնարավոր չէ դրա մասին խոսել: Երբ բարկության, ագրեսիայի քանակն արյանդ մեջ մեծ է, պետք է իրերը կոչել իրենց անուններով։ Նախապես ներողություն եմ խնդրում հանրությունից, չնայած արտերկրում դա ընդունված է, ուղղակի հայերենի մեջ հայհոյանքը մի փոքր գռեհիկ է հնչում։ Ասեմ, որ փորձեցինք ուրիշ ձևերով, բայց չստացվեց։ Ուզում եմ, որ այս երգը լսի նաև Ադրբեջանը, հատուկ իրենց համար թարգմանված է երգը։ Վստահ եմ, որ նաև Ադրբեջանում կան առողջ մտածող մարդիկ, որոնք դեմ են եղել այդ արարքին, որովհետև ամբողջ ազգով չեն կարող անասուն լինել։ Ինչ էլ լինի, ուզում եմ հավատալ, որ մի փոքրիկ առողջ զանգված կլինի այդ երկրում: Մեր նպատակն է, որ բոլոր երկրներում ևս լսեն, իմանան, որ այս թեման չի մոռացվում, իսկ եթե չգիտեն էլ, թող երգը ասի՝ ով է Սաֆարովը: Թերևս սա էր հիմնական նպատակը։

Ուզում եմ իմ ազգի խոսքը լսելի դարձնել ոչ միայն իմ անունից, այլև, կարծում եմ, որոշակի մարդկանց բանակի անունից։ Ուզում եմ դառնալ հրահանգող, որ մյուսներն էլ անեն իրենց գործը այս թեմայի շուրջ։

— Իսկ ինչո՞ւ եք հիմա դա անում։ Դեպքը ցնցեց հանրությանը, այդ ժամանակ թեման ավելի ցավոտ էր։

— Սպասում էի, որ ինչ-որ զարգացումներ կլինեն թեմայի շուրջ, կարծում էի, որ մենք այնքան ուժեղ ենք, որ կգտնենք որոշակի լծակներ, ձևեր՝ հետապնդելու հարցը և ինչ որ կերպ լուծելու։ Սպասում էի դրան։ Բայց զգում եմ, որ ինչ-որ շատ երկար եմ սպասում։ Վստահ եմ, որ միայն իմ անունից չեմ խոսում, խոսում եմ իմ համախոհների բանակի անունից ու մենք որոշեցինք, որ երբեք ուշ չէ իրերը կոչել իրենց անուններով:

Տեսահոլովակը սեպտեմբերի 23 –ին կցուցադրվի «Կամի» ակումբում։ Իմ ընկերների հետ կազմակերպել ենք մի փոքրիկ համերգային երեկո։ Հուսամ, որ մեր վերաբերմունքը թեմային, կբերի քննարկում, հաճելի կլինի, որ լսողը որոշակի վերաբերմունք ցույց տա, կապ չունի՝ լավ, թե վատ:

ԱՄՆ Չիկագո քաղաքում բնակվող 7 տարեկան Արեն Էմրիկյանը դարձել է Շախմատի աշխարհի չեմպիոն մինչև 8 տարեկան երեխաների շրջանում։

Առաջնությունն անցկացվել է Բրազիլիայի Պոկոս դե Կալդաս քաղաքում օգոստոսին, գրում է Chicago Tribune–ը։

«Մայրս է սովորեցրել ինձ շախմատ խաղալ։ Չեմ հիշում, թե երբ եմ խաղացել առաջին խաղս, այնքան շատ ժամանակ է անցել, միգուցե` երկու տարի։ Կարծում եմ, որ մայրս ցանկանում էր, որ ես առանձնահատուկ լինեմ, նա մտածում էր, որ շախմատը լավ և տրամաբանական խաղ է», – նշել է Արեն Էմրիկյանը։

Նրա խոսքով, շախմատն իսկական զվարճանք է, եթե ճիշտ ես խաղում և խարդախություն չես անում։

«Ես մարզվում եմ ամեն շաբաթ մարզչիս հետ մեկուկես ժամ։ Սովորաբար ագրեսիվ խաղացող եմ, կարող եմ 4–5 քայլ առաջ մտածել։ Պաշտպանության մեջ այդքան էլ լավ չեմ, երբ պաշտանողական ոճով եմ խաղում, հիմնականում պարտվում եմ», – նշել է հայազգի փոքրիկը։

Արենի խոսքով` Բրազիլիայում տարած հաղթանակը նրա համար մեծ անակնկալ էր։

«Ոգևորված էի, որ մասնակցելու, սակայն շատ էի նյարդայնանում։ Չէի սպասում, որ կհաղթեմ», – նշել է փոքրիկը։

Բացի շախմատից, հայազգի փոքրիկը սիրում է ընթերցանություն։

«Սիրում եմ Հարի Փոթթերի մասին պատմող գրքերն ու ֆիլմերը։ Շատ եմ սիրում պիցցա` հատկապես միայն պանրով և սուշի», – նշել է Արենը։

newsarmenia.am