Հայաստանի իշխանությունների հետ քննարկել ենք տարբեր հարցեր՝ խորհրդարանական դիվանագիտության ոլորտում համատեղ աշխատանքներ իրականացնելու, համատեղ կերպով Արցախի հայության շահերը պաշտպանելու վերաբերյալ, այդ պատրաստակամությունը իսկապես կա։ Այս մասին լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության ԱԳ նախարարի պաշտոնակատար Դավիթ Բաբայանը։

Վերջինս նշեց, որ ՌԴ-ն ակտիվ ներգրավված է միջանցքի բացման աշխատանքներին։

«Մենք ուզում ենք, որպեսզի համապատասխան քայլեր ու գնահատականներ անեն նաև այլ  երկրները ևս։ Գոհունակությամբ ուզում ենք նշել, որ լավ հայտարարություններ են եղել ԱՄՆ-ից, Ֆրանսիայից, եվրոպական տարբեր երկրներից, որոնք դատապարտել են Ադրբեջանին։ Այժմ ուզում ենք, որ գործընթացը հայտարարությունների փուլից անցնի գործնական փուլ, որովհետև Ադրբեջանի այդ ակցիան քաղաքակիրթ աշխարհի դեմ է»,- ասաց Բաբայանը։

Հարցին՝ հնարավոր համարո՞ւմ է, որ այս քայլով Ադրբեջանը փորձ է անում նաև ճնշումներ գործադրել ՀՀ-ի վրա, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման համար, Բաբայանը ասաց․

«Եթե ճնշում են Արցախը, բնական է, որ այդ ցավը, այդ ճնշումը չի կարող չտարածվել նաև Հայաստանի վրա, բայց փոխկապակցել մեկը մյուսի հետ, ճիշտ չէ, ընդհանրապես ես չեմ ընդունում «Զանգեզուրի միջանցք» հասկացությունը»։

Բաբայանը ընդգծեց, որ ադրբեջանցի «բնապահպանների»՝ Բերձորի միջանցքում մաքսակետ դնելու առաջարկը անընդունելի է։

«Դա անքննարկելի է, որովհետև ռուս խաղաղապահները արդեն իրականացնում են այդ գործառույթը, բացի այդ ըստ 2020թ-ի պայմանավորվածության՝ այդպիսի բան չի կարող լինել։ Մաքսակետը Արցախի համար ոչ թե լինելու է հսկիչ կետ, այլ՝ բանտ, անհնար է, որ նման բան լինի։ Ինչպե՞ս պետք է պարտադրեն, եթե մենք սկզբունքորեն դա չենք ուզում»,- նշեց Դավիթ Բաբայանը։

Արդեն հինգերորդ օրն է՝ Ադրբեջանը «հուզական» և ուշադրության գրավման համար հետաքրքրական՝ բնապահպանական կեղծ թեմաներով համեմված օրակարգով շրջափակման մեջ է պահում Արցախի 120.000 բնակչությանը՝ այդ կերպ արցախահայությանը կանգնեցնելով հումանիտար աղետի առջև: Այս մասին Facebook-ի իր էջում գրել է Արցախի նխագահ Արայիկ Հարությունյանը:

Նա նաեւ նշել է. «Բայց ինչպես տեսնում ենք, արցախցին ծնկի չի եկել և արժանապատվորեն հաղթահարում է 21-րդ դարին անհամատեղելի ու քաղաքակիրթ մարդու համար գրեթե աներևակայելի մերօրյա գործընթացներն ու դրանցից ծնվող դժվարությունները, տառապանքները, հումանիտար հետևանքները:

Այս կապակցությամբ Արցախի Հանրապետության ժողովրդի անունից հայտարարում եմ՝

• Արցախի ժողովուրդը տարածաշրջանում խաղաղության, կայունության, ժողովուրդների բարիդրացիական հարաբերությունների կողմնակիցն ու ջատագովն է.
• Արցախի ժողովուրդը բաց է ցանկացած հարցի, խնդրի քննարկման, ազատ երկխոսության համար, տրամադրված է կառուցելու և ակնկալում է փոխադարձ իրավունքների հարգանքի հիման վրա ձևավորված կառուցողական հարաբերություններ.
• Մենք անընդունելի ենք համարում պարտադրանքի, հարկադրանքի, ուժի ցուցադրման ու կիրառման սպառնալիքի գործադրումը և կոչ ենք անում վերջնականապես հրաժարվել արցախյան ազատագրական պայքարի մեկնարկի պատճառ դարձած և Ադրբեջանի պետական քաղաքականության անբաժանելի մաս հանդիսացող՝ Արցախը հայաթափելու գաղափարից: Միայն այդ դեպքում է խաղաղության հասնելու կամքը լինելու գնահատելի, իսկ խաղաղությունը՝ անկեղծ, իրական ու շոշափելի.
• Արցախի ժողովուրդը ընդունել է իր իրավունքների դեմ ուղղված ոտնձգությանը դիմակայելու և մեզ հասցված ֆիզիկական զրկանքները արժանապատվորեն կրելու որոշում՝ այդ կերպ չեզոքացնելով Մայր Հայաստանին զիջումներ պարտադրելու բոլոր հնարավոր փորձերը, որոշման կայացումը կաշկանդող պայմանները.
• Մեր երախտագիտությունն ենք հայտնում Հայաստանի Հանրապետությանը և սփյուռքի մեր այն հայրենակիցներին, ովքեր Արցախի Հանրապետության քաղաքացիների նկատմամբ այս օրերին կատարվող ոճրագործության մասին բարձրաձայնում և իրազեկում են միջազգային հանրությանը, նախաձեռնում իրավական գործընթացներ, պարզապես քաջալերում և գոտեպնդում են արցախցուն.
• Մեր երախտագիտությունն ենք հայտնում ռուս խաղաղապահներին՝ իրենց առաքելությանը հավատարիմ մնալու համար: Օրեր շարունակ խաղաղապահները, առանց տեղացող սադրանքներին, ցուցադրական վիրավորանքներին ու արհամարհական վերաբերմունքին տուրք տալու հաստատակամ ու անսասան կեցվածքով կանգնած են Արցախի ժողովրդի կողքին:

Մենք բարձր ենք գնահատում խաղաղապահների գիտակցված քայլերը՝ ուղղված մեր ժողովրդի հումանիտար խնդիրները մեղմելուն, շարունակելու ենք մեր պայքարը և երբեք չենք լինելու Ռուսաստանի Դաշնության վրա ճնշում գործադրելու կամ նրա հեղինակությանը վնաս հասցնելու գործիք, քանզի վստահ ենք, որ Ռուսաստանի Դաշնությունում առկա է խնդիրները դիվանագիտորեն և երկխոսության ճանապարհով հանգուցալուծելու անբեկանելի կամք:

Գազամատակարարումն այս պահին վերականգնվել է, բայց ցանկացած պահի կարող է նաև անջատվել, որովհետև Ադրբեջանը վերահսկում է գազախողովակի մի զգալի հատվածը և ունի փական դրած՝ դեռևս մարտ ամսից, որը կարող են ցանկացած պահի միացնել, անջատել։ Ճանապարհը մնում է ամբողջապես փակ, որոշակի դրական միտում կա զուտ բանակցությունների ընթացքից։ Հույս կա, որ կարող է բացվել, բայց չենք կարող ասել, թե ինչ կարող է լինել, ադրբեջանական կողմին վստահելու որևէ հիմք չունենք։ Այս մասին ՄԱԿ-ի Հայաստանյան գրասենյակի դիմաց լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի պետնախարարի խորհրդական Արտակ Բեգլարյանը։

«Գազամատակարարումը վերականգնվել է առանց որևէ զիջման՝ ուղղակի միջազգային ճնշմա արդյունքում, համոզված եմ, որովհետև և՛ Արցախի արգելափակումը, շրջափակումը, և՛ գազամատակարարման ընդհարեցումը բավականին մեծ միջազգային ռեզոնանս է առաջացրել։ Բնականաբար ռուսական կողմն է աշխատում այդ ուղղությամբ, տարբեր միջազգային կառույցներ, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ը»,- նշեց Բեգլարյանը՝ հիշեցնելով նաև ՄԻԵԴ որոշումը, որով ԵԴ-ն Ադրբեջանին մինչև դեկտեմբերի 19-ը ժամանակ է տվել՝ տեղեկություն տրամադրելու համար, ինչը ևս ճնշման միջոց է։

Բեգլարյանի կարծիքով՝ այս պային թեև հիմնական ռեսուրսը ներդրվել է կարճաժամկետ խնդիրները լուծելու ուղղությամբ, բայց պետք է պայքարը չդադարեցնենք տարբեր ձևերով, ինչը վերաբերում է նաև ՀՀ-ին՝ ԱԳՆ-ին, կազմակերպություններին, քաղաքական ուժերին, հասարակությանը, որ կարողանանք հումանիտար աղետը վերացնել, ինչպես նաև՝ երկարաժամկետ երաշխիքներ ստանալ՝ Արցախի ժողովրդի անվտանգության և նմանատիպ դեպքերի կանխման համար։

«Հստակ լինի, որ Ադրբեջանն այսուհետ բարձր գին է վճարելու նմանատիպ ահաբեկչական ցեղասպանական ակտեր կատարելու համար»,- ասաց Բեգլարյանը։

Արցախում հացը վաճառվում է սահմանափակ քանակությամբ։ Ֆեյսբուքյան օգտատերը հայտնում է, որ Ստեփանակերտում յուրքանչյուր քաղաքացու  հացի արտադրության կետը վաճառում է երկու հաց՝ պարզաբանելով, որ չի բավականացնում։

«Ամենքին Էրկու-էրկու։ Չի հերիքում. Փուռ»,- գրել է նա։

Հումանիտար խնդիրները Արցախում սկսեվել են այն բանից հետո, երբ երեք օր առաջ Ադրբեջանի կողմից Արցախը Հայաստանին և արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը  հայտնվեց շրջափակման մեջ՝ այսպես կոչված՝ «բնապահպան» ակտիվիստների կողմից։

Հսկող դատախազի որոշմամբ՝ 2022 թվականի դեկտեմբերի 13-ին զորամասի հրամանատար Ա.Հ.-ի նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում. տեղեկացնում է ՀՀ Քննչական կոմիտեն։

«ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրամանատար Ա.Հ.-ն, ունենալով մարտական հերթապահության վերաբերյալ ժամանակին որոշումներ ընդունելու, ենթականերին առաջադրանքներ տալու և դրանց կատարումը վերահսկելու, պետական սահմանի, շփման գծի խախտումները կանխելու, ինչպես նաև՝ հակառակորդի հանկարծակի հարձակման հնարավորությունը բացառելու և կասեցնելու պարտավորություն, 2021 թվականի ապրիլի 15-ին, տեղեկանալով, որ իր կողմից դեռևս 2021 թվականի ապրիլի 5-ին արձակված հրամանի պահանջները չեն կատարվել, որևէ միջոց չի ձեռնարկել հրամանի պահանջների կատարումն ապահովելու ուղղությամբ:

Արդյունքում, ՀՀ Զինված ուժերը զրկվել են Հայաստանի Հանրապետության վրա անակնկալ հարձակումը ժամանակին հայտնաբերելու և դրան դիմակայելու հնարավորությունից՝ առաջացնելով ծանր հետևանք. 2021 թվականի մայիսի 12-ին Ադրբեջանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները ՀՀ պետական սահմանի Գեղարքունիքի մարզի Վերին Շորժա, Կութ բնակավայրերին և Նորաբակ համայնքին հարող շփման գծի այն հատվածներով, որտեղ զորամասի հրամանատարի անգործության հետևանքով սահմանված չի եղել մարտական հերթապահություն,  անարգել հատել և մխրճվել են ՀՀ պետական սահմանից ներս, տեղակայել մարտական դիրքեր՝ վերահսկողություն սահմանելով ՀՀ սուվերեն տարածքի նկատմամբ։

Հսկող դատախազի որոշմամբ 2022 թվականի դեկտեմբերի 13-ին Ա.Հ.-ի նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում 2003 թվականի ապրիլի 18-ին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 365-րդ հոդվածի 3-րդ մասով
(մարտական հերթապահություն կամ մարտական ծառայություն կրելու կանոնները խախտելը՝ ռազմական դրության, պատերազմի ժամանակ կամ մարտի պարագաներում)»,- նշված է հաղորդագրության մեջ:

Ծանուցում. հանցագործության համար մեղադրվողը համարվում է անմեղ, քանի դեռ նրա մեղավորությունն ապացուցված չէ Քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով` դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մեւլութ Չավուշօղլուն անդրադարձել է Հայաստան–Արցախ միջանցքը փակած Ադրբեջանի քայլերին։

Թուրքական Haberturk–ի փոխանցմամբ՝ Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մեւլութ Չավուշօղլուն անդրադարձել է «Լաչինի միջանցքը» ադրբեջանցիների կողմից փակելու թեմային։ Նա հայտարարել է, թե Ղարաբաղում հայերը Ադրբեջանին պատկանող հողերում հանքեր են շահագործում եւ թույլ չեն տալիս ադրբեջանցի մասնագետներին մոտենալ ստուգումների։ «Սա նշանակում է, որ Ադրբեջանի բնական հարստությունը գողանում են»,–պնդել է Չավուշօղլուն՝ նշելով, որ ադրբեջանցիներն իրավուքն ունեն իրենց իրավունքները պաշտպանեն եւ այդ հարցում Թուրքիան աջակցում է Ադրբեջանին։

Ադրբեջանի կողմից Արցախը Հայաստանի հետ կապող ճանապարհի և գազամատակարարման արգելափակման հետևանքով Արցախի Հանրապետությունում առաջացել է բենզինի, դիզվառելիքի, հեղուկ և սեղմված գազի պակաս:
Վառելիքային ճգնաժամ չառաջանալու համար ԱՀ կառավարությունը տնտեսվարողների հետ պայմանավորվածություն է ձեռք բերել՝ անցնելու խնայողական ռեժիմի:

Լցակայաններում վառելիք առաջնհերթ կտրամադրվեն շտապ օգնության ծառայությանը, հասարակական տրանսպորտին և հատուկ ծառայություններին:

Վառելիքի տրամադրման մեխանիզմների և ընթացակարգերի մասին հանրությանը տեղեկատվություն կտրամադրվի լրացուցիչ:
Քաղաքացիներին կոչ է արվում խնայողաբար օգտագործել վառելիքը և տրանսպորտային միջոցներն օգտագործել խիստ անհրաժեշտության դեպքում:

Արցախի տեղեկատվական շտաբ

Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերում ներկայացրել է Արցախում տիրող իրավիճակը. «Մենք արդեն մի քանի օր գտնվում ենք շատ լուրջ ճգնաժամի մեջ, դա մեր հարևան պետությունը ստեղծել է մեզ համար՝ ճանապարհը փակելով: Այսօր նրանք շարունակում են իրենց ոչ մարդկային մոտեցումը մեր նկատմամբ և դադարեցրել են գազի մատակարարումն Արցախ: Դա նշանակում է՝ մենք պետք է շատ խնայողաբար մոտենանք մեր բոլոր էներգիայի ծախսերին, մենք, հասկանալով իրականությունը, պետք է փորձենք պահպանել մեր ապրելաձևը»:

Վարդանյանի խոսքով՝ պետք է հասկանալ, որ ճգնաժամն իսկապես իրականություն է դառնում. «Մենք բոլորս պատրաստ ենք պայքարի: Մենք պետք է այս իրավիճակում ցույց տանք, թե ով է արցախցին, ինչպես ենք մենք ընդդիմանում ամեն մարտահրավերի և չենք վախենում ոչ մեկից: Այո, ծանր է լինելու, բայց մենք անցնելու ենք և հաղթելու ենք: Ստիպված ենք լինելու դպրոցները փակել: Մենք հնարավորություն ունենք էներգիայի մի մասը պահելու, բայց ամբողջը չենք կարող: Խնդրում եմ բոլորիդ խնայել, քանի որ չգիտենք, թե ինչքան երկար է այս ամենը շարունակվելու: Մենք ամեն ինչ անում ենք, որպեսզի այս իրավիճակի մասին իմանա ամբողջ աշխարհը, ամբողջ աշխարհը տեսնի Ադրբեջանի իսկական դեմքը, պետք է հասկանան, որ անհնար է ապրել ինչ-որ ձև նրանց հետ հարաբերվելով»:

Վարդանյանը կոչով դիմեց արցախցիներին. «Կոչ եմ անում բոլորին լինել ուժեղ և հավատանք, որ միասին հաղթահարելու ենք այս ծանր իրավիճակը և դա մեզ համար մեծ հնարավորություն է բացելու: Ինչ իրենք արել են, ամենամեծ սխալն է լինելու, որովհետև այս տարբերակով իրենք չունեն ապագա»:

ԱՀ ԱԺ նախագահ Արթուր Թովմասյանը դատապարտել է Ադրբեջանի հերթական սադրիչ գործողությունները՝ հայտնում են ԱՀ ԱԺ-ից․

Այսօր՝ դեկտեմբերի 12-ին՝ ժամը 10:30-ին, ադրբեջանական կողմը 2-րդ անգամ փակել է Արցախը Հայաստանին կապող միակ միջպետական մայրուղին:

Աննախադեպ վտանգված է Արցախի Հանրապետության և Արցախի ժողովրդի լիարժեք կյանքի և ապրելու իրավունքը:

Փակելով միջանցքը՝ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը հետապնդում է մի քանի նպատակ.

1. Փոխել ստատուս քվոն, որը ստեղծվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունից հետո:

2. Վարկաբեկել ռուս խաղաղապահ ուժերի դերակատարությունը:

3. Ստուգել մեր զգոնությունը, եթե բացակայում է ՝ հայաթափել Արցախը:

Կոչ ենք անում միջազգային հանրության շահագրգիռ կազմակերպություններին՝ խստորեն դատապարտել Ադրբեջանի սադրիչ գործողությունները և ադեկվատ զսպման մեխանիզներ կիրառել Ադրբեջանի նկատմամբ:

Դիմում ենք ՀՀ իշխանություններին և ժողովրդին, սփյուռքահայությանը, Արցախում ապրող մեր հայրենակիցներին՝ հանուն Հայաստանի սահմանամերձ շրջանների և Արցախի Հանրապետության պաշտպանության, մի կողմ դնել ներքին տարաձայնությունները, այլապես վաղը ուշ կլինի:

Ադրբեջանն այսօր կրկին անգամ դիմել է սադրիչ գործողությունների՝ Շուշիի հատվածում փակելով Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղին։

Սա Բաքվի ցեղասպան քաղաքականության հերթական դրսևորումն է, ապակառուցողական և հանցավոր գործողություն՝ ուղղված Արցախի ժողովրդի ահաբեկմանը, տարածաշրջանում անկայունության մթնոլորտի ձևավորմանը և ռուսական խաղաղապահ առաքելության գործունեության խոչընդոտմանը։

Ինչպես միշտ, Ադրբեջանը բացարձակ անհարգալից և անհետևողական վերաբերմունք է ցուցաբերում 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ ստանձնած իր պարտավորությունների նկատմամբ, մասնավորապես՝ չի երաշխավորում Լաչինի միջանցքով քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և բեռների՝ երկու ուղղություններով տեղաշարժի անվտանգությունը։

Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը խստիվ դատապարտում է պաշտոնական Բաքվի նման պահվածքը և կոչ անում միջազգային հանրությանը գործուն քայլեր ձեռնարկել՝ Արցախի ինքնիշխան տարածքների նկատմամբ Ադրբեջանի նկրտումներին վերջ դնելու և արցախահայության հիմնարար իրավունքների իրացման համար պայմաններ ապահովելու ուղղությամբ։