Ազգային հերոս Մոնթե Մելքոնյանի ծննդայն 50 ամյակի կապակցությամբ հրապարակում ենք  ազգային գոյամարտի մեկ այլ նվիրյալի` Վազգեն Սիսլյանի հետ այս հարցազրույցը.

«Ամենավատն այն է, երբ իշխանության և ժողովրդի հարաբերություններում անդունդ է առաջանում։ Ով ասես չի կարող խոցել այդ պետությանը, այդ ազգին»:

Զրույց ԱՍԱԼԱ-ի (Հայաստանի ազատագրության հայկական գաղտնի բանակ) անդամ, «Վան» գործողության ղեկավար Վազգեն Սիսլյանի հետ.

-Վազգեն, ինչո՞վ էիք զբաղվում մինչև կազմակերպության շարքերը համալրելը:

-Բոլոր երեխաների նման դպրոց էի հաճախում, սակայն առողջական խնդիրներ ունեցա և 12 տարեկանից լքելով դպրոցը` աշխատանքի անցա: Փորձել եմ նույնիսկ դերասանական արվեստով զբաղվել: Հինգ տարի հետո սկսվեց Լիբանանի պատերազմը, որին անմասն չմնաց տեղի հայությունը: Հենց առաջին օրերին հայտնվեցի դիրքերում: Մի քանի տարի հետո Սփյուռքում ծավալվեց նորագույն զինյալ ազատագրական պայքարը, և ես հայտնվեցի այդ կազմակերպության մեջ: Շատ գործերի մասնակցեցի, որոնցից ամենահայտնին է «Վան» գործողությունը` Փարիզի թուրքական հյուպատոսարանի գրավումը: Դեռ մանկուց արդեն հայ լինելս ինձ պարտավորեցնում էր:

-Իսկ ի՞նչ էր դա` մղո՞ւմ, կա՞նչ, ինքնանվիրո՞ ւմ…

-Կարծում եմ` ամեն հայ ի ծնե ունի այդ նվիրումը: Ջարդերից հետո հայ ծնվելը պարտավորեցնում է, երբ տեսնում ես մեծ հայրերի և մայրերի տառապանքը կորցրած երկրի համար: Նույնիսկ եթե հայերեն չեն խոսում, տառապում են թե´ ապրածի հետևանքներից, թե´ հուշերից: Եթե արժանապատվություն ունեցող հայ ես, մտածում ես`ինչ քայլերի դիմես: Մարդ կա` իր արհեստով կամ արվեստով է ինքնարտահայտվում, մի խումբ էլ ինձ նման խենթեր կան, որոնք զենքով ու ազատագրական պայքարով են արտահայտվում:

-Ի՞նչ է հայրենիքը Ձեզ համար:

-Հայրենիքը ամեն մարդու համար իր տունն է` իր ձեռքով, արյամբ կառուցված, իսկ ժողովուրդը մեծ ընտանիք է: Կուզեի` այս գիտակցումը ամբողջ հայությունն ունենար:

-Իսկ զոհողություններ պահանջվեցի՞ն հայրենանվիրման համար:

-Անշուշտ: Մանավանդ մեր գործողությունը կոչվում էր անձնասպանական, և 99% մահ կար: Մենք չորս հոգի էինք, սակայն պահակախումբը և զինված պաշտոնյաները 40-ից ավելի էին. պայքարը տևեց մոտ 15 րոպե: Ես ու ընկերս վիրավորվեցինք, սակայն գրավեցինք հյուպատոսարանը, կարողացանք դատարանում պաշտպանել մեր իրավունքները: Հինգ տարի անցկացրեցինք բանտում, հետո Բեյրութից եկանք հայրենիք: Եվ այսպես, արդեն քսան տարի է` ապրում եմ հայրենիքում զբոսաշրջիկի կարգավիճակում:

-Ո՞վ է հայ մտավորականը, ինչպե՞ս կբնորոշեք:

-Թող ինձ բոլորը ներեն, բայց այսօր Հայաստանում ես մտավորական չեմ տեսնում: Մեր ժողովուրդը այսօր կարծես վայրէջք է ապրում: Չունենք առաջվա վառ դեմքերը, գրողները, մտածողները:

-Իսկ ի՞նչ դեր, ազդեցություն է ունեցել մտավորականը ազգային տարբեր շարժումների ընթացքում:

-Հայկական տարբեր կուսակցությունների, ազատագրակական պայքարի հիմքը միշտ էլ դրել են մտավորականները: Եվ բոլոր այն մարդիկ, ովքեր ազգային գաղափարի հիմք են դրել, նաև պայքարել են: Մեր կազմակերպության հիմնադրումն էլ կայացել է մտավորական մարդկանց` Սիմոն Սիմոնյանի, Գևորգ Աճեմյանի և շատերի գաղափարների շնորհիվ: Անշուշտ, այստեղ էլ եղել են շատ մտավորականներ, ովքեր պայքարել են իրենց գաղափարների համար` Աշոտ Նավասարդյանը, Լեոնիդ Ասկալդյանը, «Հայ դատ» կազմակերպությունը:

-Իսկ այսօր չկա՞ն նման ազդեցիկ մտածողներ:

-Ես չեմ տեսնում: Գուցե կան, սակայն պարզապես ուղղությունն են փոխել կամ էլ չկան: Հայ մտավորականը հայ մարդու իրավունքների համար պայքարողն է: Այսօր մեր ժողովուրդը ահավոր վիճակում է, իսկ ոչ մի մտավորական ոչ մի խելոք բան չի ասում, միայն վերացական հեքիաթներ են պատմում:

-Ըստ Ձեզ` հասարակական պահա՞նջը պետք է ծնի առաջնորդին, թե՞ վերջինս պիտի ուղղորդի ժողովրդին:

-Հասարակությունը մնում է հասարակություն, մտավորականը պիտի ուղղորդի նրան: Եվ քանի որ մտավորականը չի հետաքրքրվում իր ժողովրդով, ժողովուրդն էլ անտեր- անտիրական բաներ է անում:

-Ո՞րն է բացթողումը:

-Համակարգը: Այսօրվա դրվածքը թույլ չի տալիս` մտավորականը մեջտեղ գա:

-Ի՞նչ համակարգ, ի՞նչ ժամանակներում ենք ապրում:

-Կարծես ամեն ինչ արվում է, որ մարդը չզգա, որ իր հայրենիքում է ապրում: Թվում է` Հայաստանում մարդն արժեք չունի: Սա բոլորն են զգում: Չունեն վստահություն ոչ իրավական դաշտի, ոչ դատարանների, ոչ էլ իշխանությունների հանդեպ: Մարդն իրեն պաշտպանված չի զգում իր պետության կողմից. Չգիտի` ինչպես ապրի, որտեղ դիմի, ինչով պաշտպանվի: Անարդարությունը ահավոր է Հայաստանում, այն շատ է հուսալքում ժողովրդին:

-Գուցե պատճառը մեր նոր ձևավորող պետությո՞ւնն է իր բազմաթիվ խնդիրներով:

-Եթե լսենք նոր ձևավորվող պետությանը, ապա իրենք աշխարհի ամենախելոք մարդիկ են, ամենախելոք քաղաքագետները, բայց շատ հետաքրքրական է, որ միայն նրանք են հարստանում: Իսկ ժողովրդի վիճա՞կը…

-Որտե՞ղ եք տեսնում ամենամեծ վտանգը:

-Ամենամեծ վտանգը, որն այսօր, բարեբախտաբար, մի փոքր թեթևացել է, հայ-թուրքական հարաբերությունների խնդիրն է: Բարեբախտաբար, այն այսօր սառեցված վիճակում է: Ես կտրականապես դեմ եմ այդ հարաբերություններին, որովհետև պայմանները մենք ենք պարտավոր թելադրել` ցեղասպանության հարցը, հողերի քննարկման խնդիրը և այլն: Մի լրագրողի ասացի, որ ես կողմ եմ ոչ թե այս սահմանները բացելուն, այլ մեր պատմական սահմանները բացելուն:

-Բարիկադ, հաշտարար դատավոր, 7-րդ երկինք: Որտե՞ղ է տեսնում հայ մտավորականի տեղը:

-Կուզեի տեսնել Սովետի ժամանակի մեր մտավորականների դիրքում: Իրենց չափով գոնե այդ դիրքերում լինեն` ժողովրդի հետ, որովհետև մեր ժողովուրդը զգում է մտավորականի կարիքը: Վտանգներից մեկն էլ այն է, որ հայ երիտասարդն իր հողում ապրելու շարժառիթ չի գտնում, փախչում է: Կարծես հատուկ ծրագիր լինի: Ես ինձ խելոք մտածող չեմ համարում: Ես հայ զինվոր եմ և ասում եմ այն, ինչ զգում եմ: Ճիշտ է, Հայաստանի քաղաքացի չեմ,բայց ինքս էլ հայ եմ ու ամեն ինչ տեսնում եմ:

-Այս տարի ԱՍԱԼԱ-ն նշեց իր 35- ամյակը: Նրա հիմնական նպատակը եղել է Հայաստանի պատմական տարածքների վերականգնո՞ւմը միայն:

-Նաև ցեղասպանությունն ընդունելը, բոլոր ատյաններով հատուցումը: Որոշ մարդիկ հատուցումը փողով են տեսնում, իսկ ես տեսնում եմ մեր հողերով, տարածքով:

-Լեռնային Ղարաբաղի ռազմական գործողությունների ավարտից հետո ԱՍԱԼԱ-ն դադարեցրեց իր գործողությունները, ինչո՞ւ:

-80-ականների կեսերին որոշ խնդիրներ ի հայտ եկան, բայց դա պատճառ չէր, որ ԱՍԱԼԱ-ն իր գործողությունները «դադարեցնի»: Ավելի շուտ «դադարեցվեց» Հայաստանի անկախացման հետևանքով: Ես չեմ ուզում և իրավունք չունեմ խոսելու բանակի անունից, բայց քանի որ այսօր անկախ պետություն ենք, ինքը` պետությունը, պետք է այդ հարցը պաշտպաներ, համախմբվեր մի գաղափարի շուրջ, ինչը որ չի անում: Թեև այսօր ռումբ չի պայթում, բայց գաղափարը չի վերացել: Իսկ գաղտնի բանակի գաղափարն ասում է. «Գաղտնի բանակը կլուծարվի, երբ ամբողջական հայրենիքը կազատագրվի, և հայ ժողովուրդը ետ կվերադառնա իր պատմական տարածքները»: Ճիշտ է, որոշ քայլեր առաջ են գնացել ընդհանուր միջազգային ճանաչման գործում, բայց պայքարը դեռ կա: Այն ժամանակ 3-4 հոգով սկսեցինք. հիմա էլ, քանի դեռ հարցը կա, եթե պետք լինի, կշարունակենք պայքարը:

-Հավատո՞ւմ եք Ձեր նպատակի իրականացմանը, մեր երկրի ապագային:

-Անշուշտ, ինչո՞ւ ենք պայքարում, եթե չենք հավատում:

-Ինչի՞ վրա է Ձեր հույսը:

-Ժողովրդի վրա, երիտասարդության, նոր սերնդի: Ոչ Իշխանությունների վրա : Չգիտեմ երբ, բայց հուսով եմ` մի օր իսկապես մի ազգայինին նվիրված մարդ կհայտնվի դաշտում:

-Ո՞րն է ազգապահպանման ամենակարևոր գործոնը:

-Շատերը կասեն` հայ մնալը, բայց դա էլ բավական չէ: Կարծում եմ` հավատքը, հավատարիմ մնալը մեր խնդիրներին, մեր հարցին, մեր իրավունքներին: Թուրքը, ճիշտ է, այսօր մեծ թշնամի է և մեզ հող տվողը չէ: Պիտի առնենք: Այսօր Արցախն ամբողջությամբ, կամ նրա ինչ- որ մասը տալու խնդիրներ են դնում, իսկ երբ թուրքին են հարցնում , թե որտեղ է Թուրքիայի սահմանը: Պատասխանում է` այնտեղ, որտեղ թուրք զինվորի ոտքն է: Իսկ մեր զինվո՞րը: Շատերը նույնիսկ չեն ուզում ծառայել: Ժողովրդի հավատն է կորել իր դատի, իր իրավունքների հանդեպ:

-Պակասել է ազգային գիտակցությո՞ւնը:

-Այո: Հասարակ օրինակ` թուրքը ամենուր իր դրոշն է մատնանշում, անգամ մեքենայի անիվների վրա, իսկ մե՞նք… Բայց ինձ շատ հուսադրում է այսօրվա երիտասարդությունը, որը հավատում է պայքարի մեր գաղափարին, հավատում է, որ տիրանալու է իր իրավունքներին: Մենք էլ փորձում ենք կրակը միշտ վառ պահել և աշխատում ենք այդ ուղղությամբ: Կուզեի միայն, որ ինչ անում են իրենց անձի համար, մի քիչ էլ անեին ազգի համար: Կուզեի` մտածեն որպես հայ: Ոչ թե հպարտանան, որ աշխարհի ամենահին ազգն ենք, այլ առաջնորդվեն այդ արժեքներով:

-Կա՞ մի բան, որ չասել չեք կարող:

-Շատ բաներ կան: Թե´ մեր հողի վրա, թե´ աշխարհում ես միշտ իմ ժողովրդի հետ եմ. ինչ էլ որ ժողովուրդն ասում է, համամիտ եմ: Սակայն ցավում եմ, որ երբ բողոքում են, ոչ մեկի անունը չեն տալիս, մատը վերքի վրա չեն դնում… Իմ բողոքն ամբողջ աշխարհի դեմ է: Բոլորը գիտեն, որ հայոց ցեղասպանությունը եղած փաստ է, Արևմտյան Հայաստանը գրավված տարածք է, Թուրքիան արհեստական երկիր է, բայց բոլորը լռում են: Դրա համար էլ պիտի պայքարենք: Ես ամոթ չեմ համարում, որ ինձ տեռորիստ են ասում, թեկուզ աշխարհի ամենավատ մարդն էլ համարեն, միայն թե իմ իրավունքին տիրանամ:

-Երբևէ զգո՞ւմ եք Ձեզ անզոր, անկարող:

-Անշուշտ, ես էլ մարդ եմ: Բայց դա շատ շուտ անցնում է:

-Վազգեն Սիսլյանի ամենամեծ խռովքը:

-Ես ազատագրված հայրենիք եմ ուզում տեսնել և թողնել մեր հաջորդ սերունդներին: Ես ու իմ ընկերները: Ուզում եմ` վերադարձնել մեր իրավունքները, որ ավելի խաղաղ ու հանգիստ ապրեն մեր սերունդները:

-Այնուհանդերձ ուզում եմ Ձեր խոսքն ուղղեք մեր մտավորականներին:

-Մտավորականություն չկա, եղածներն էլ խեղճ ու կրակ նստել են իրենց տներում: Սովետի ժամանակ գոնե քաջ էին, դուրս էին գալիս, խոսում էին, հիմա վախենում են իշխանավորներից:

-Այսպես ինչի՞ կվերածվենք:

-Մտավորականությունն ամբողջ աշխարհում է վայրէջք ապրում: Նոր սիստեմ է եկել կոմպյուտերացված, մեխանիզացված, որը մարդու մեջ վերացնում է հոգևորը: Ամենավատն այն է, երբ իշխանության և ժողովրդի հարաբերություններում անդունդ է առաջանում։ Ով ասես չի կարող խոցել այդ պետությանը, այդ ազգին: Անդունդը կա, և մենք օր օրի խոցելի ենք դառնում: Այսօր ո´չ իշխանություն կա, ո´չ ընդդիմություն: Բոլորը խելոք են: Մտավորականները պետք է հասկանան, որ պարտադիր չէ դանակը ոսկորին հասնի, հետո ակտիվանան: Ինչո՞ւ չեն պայքարում: Այսօր մեծանում է նաև հայրենիք-սփյուռք անդունդը: Վիճակագրական հարցման արդյունքում պարզվել է, որ առաջին տեղ գրավողը Հայաստանն է քաղաքացիների` հայրենիքը լքելու ցանկության տեսանկյունից (44%), երկրորդ տեղում ինչ-որ հետամնաց երկիր էր` 12%: Սա ցավ է: Երկիր ենք կառուցում, բայց Երևանից բացի ուրիշ քաղաք չկա: Գյումրին քանդվեց: 25 տարի է` փողեր են տրամադրվում, բայց քաղաք չդարձավ: Տասնյակ հազարավորներ մահացան. նրանց բանակարան պետք չէր, մնացածի համար ինչո՞ւ չկարողացան սարքել 25 տարում: Ինչո՞վ հարստացան հարուստները` շաքարավազ, բրինձ,բենզին ծախելո՞վ միայն: Հերիք է ասենք` 5-6 հազար տարվա պատմություն ունենք: Ո՞ւր ենք հասել այսօր: Մեր արժեքով պիտի երևա մեր այսօրը:

-Հավատում եմ, որ մեր ժողովուրդը չի կորցնի իր արժեքը, և քիչ չեն լինի այն նվիրյալները, ովքեր կկանգնեն մեր ազգի համար:Ի՞նչ եք կարծում:

-Կարծում եմ` որակն է կարևոր, թեկուզ և քանակով քիչ լինեն: Նույն հայ-թուրքական հարաբերությունների հետ կապված` մի ֆրանսիացի ինձ հարց տվեց. «Եթե դուք հայ-թուրքական հարաբերություններին դեմ եք, ուրեմն պատերազմի կողմնակից եք: Չե՞ք վախենում թուրքական զորքից: Նրանք շատ են, դուք` քիչ…»: Ես պատասխանեցի. «Ժամանակին Հայաստանն էլ որպես պետություն պետություն չէր, սովետական բանակ էր, հայը բանակ չուներ, Սփյուռքն էլ իր 7-8 միլիոնով բանակ չուներ, ընդամենը մի փոքր գաղտնի կազմակերպություն էր` 10-20 հոգուց բաղկացած, բայց ամբողջ աշխարհի զորքերի դեմ ելավ: Առաջին էտապը հաղթեցինք, ինչո՞ւ վախենամ»: Ամբողջ Սփյուռքը զարթոնք ապրեց զինյալ ազատագրական պայքարի շնորհիվ: Նույն մեր դատավարությունը մեծ առիթ էր` հայկական հարցը ջրի երես հանելու: Դատավարության ժամանակ դատավորն արգելեց «տեռորիստ» բառը գործածելը, իրավաբանը բացահայտորեն հայտարարեց, որ եթե ժողովուրդը իրավունք չունի բանակ ունենալու, ապա այդ տղերքն են գործում: Վերջապես թուրքը հայտնվեց միջազգային ատյաններում, և ներկայացվեց հայկական հարցը: Մինչ այդ հարցը չէր քննարկվում, գոնե այդքանը կարողացանք կորզել: Ճիշտ է, բիրտ ուժերով, բայց ամբողջ աշխարհն իմացավ` հայը ով է: Ազատագրական պայքարի միջոցով է, որ շատերը, անգամ « Հայ դատ»-ի հանձնախումբը սկսեցին աշխուժանալ, ակտիվանալ: Մեր նպատակն էլ այդ էր`ոչ միայն թուրքին հարվածել, այլ նաև հային ուշքի բերել:

-Ինչո՞ւ են բոլոր ժամանակներում հայ մարդուն ցանկացել ոչնչացնել:

-Պատճառը մեր մեջ պետք է փնտրենք: Անմիաբան ենք: Բոլոր ազգերի համար լավն ենք, բայց մեր ազգի համար` ոչ: Սա է մեր պատմությունը: Մենք ենք մեզ ոչնչացրել, ոչ թե օտարները…

-Ո՞րն է Վազգեն Սիսլյանի նվիրական երազանքը:

-Ես ինձ համար եմ երազում: Անկախության հռչակման օրերին ես հրապարակում չէի: Բարձրացրել էի Արագածի ամենաբարձր հատվածը և այնտեղից էի վայելում մեր անկախությունը: Իրական երազանքս Մասիս սար բարձրանալն է, բայց մեր սահմաններով: Եվ պայքարելու եմ դրա համար:

Կարինե Ջանջուղազյան

Շուտով ՀՀ Հատուկ քննչական ծառայությունը կամփոփի տարին. 2011թ. 1-ին կիսամյակում ՀՔԾ քննիչների վարույթում քննվել է 122 քրեական գործ, որոնցից՝ 31-ը փոխանցվել է նախորդ ժամանակահատվածից, իսկ 91-ն՝ ընդունվել է վարույթ հաշվետու ժամանակաշրջանում: Վարույթում քննված  քրեական գործերից` 40-ը` 80 անձի նկատմամբ, մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան: Ծառայության վարույթում քննված եւ դատարան ուղարկված գործերից կեսի դեպքում, մեղադրյալների նկատմամբ (40 մարդ) կալանք չի կիրառվել:

80 ամբաստանյալներից  նախաքննության ընթացքում կալանավորվել է 40 -ը, իսկ 40-ի նկատմամբ կիրառվել է կալանքի հետ չկապված խափանման միջոց:

ՀՔԾ քննիչների վարույթում 2011 թվականի առաջին կիսամյակում քննված 122  քրեական գործերից`

— 58-ը վերաբերվել են ոստիկանության գործունեությանը (որոնցից     20-ը՝ 41 անձի նկատմամբ, ուղարկվել է դատարան, անավարտ է մնացել 13-ը, կարճվել, միացվել, ուղարկվել է այլ մարմին՝ 8-ական, կասեցվել է 1-ը)

— 14-ը ` ՊԵԿ-ին (7-ը՝ 14 անձի նկատմամբ,  ուղարկվել է  դատարան,   կարճվել է 3-ը, ուղարկվել է այլ մարմին, մնացել է անավարտ` 2-ական):

— 8-ը` ՔԿՀ-ներին (որոնցից 2-ը՝ 2 անձի նկատմամբ, ուղարկվել է դատարան, կարճվել է 3-ը, կասեցվել,ուղարկվել է այլ մարմին, մնացել է անավարտ` 1-ական):

— 2-ական`  ԴԱՀԿ-ին,  ԱԱԾ-ին  եւ ԱԻՆ-ին (որոնցից 2-ը՝ 3 անձի նկատմամբ, ուղարկվել է դատարան, 1-ը` այլ մարմին, 3-ը` կարճվել ):

-1-ական Պաշտպանության նախարարությանը, Զինդատախազությանը, Կրթության  եւ գիտության նախարարությանը, օրենսդիր մարմնին ( ԱԺ պատգամավոր),

Վարույթում քննված  քրեական գործից 30-ը եղել է կոռուպցիոն բնույթի, որոնցից 11-ը՝ 24 անձի նկատմամբ /13-ը` պաշտոնատար անձ/,  մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել  է դատարան:

Դատի տրված 13 պաշտոնատար անձանցից եղել են՝

— ՊԵԿ աշխատակիցներ` 4-ը,

— ոստիկանության եւ«Հայինկասացիայի՚ աշխատակիցներ՝ 3-ական,

— քրեակատարողական հիմնարկի աշխատակիցներ՝  2-ը,

— Ազգային անվտանգության ծառայության աշխատակից` 1-ը,

2011թ. առաջին կիսամյակում ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում ընթացք է տրվել 87 նյութի եւ 347 դիմումի: Հանցանքի կատարմանը նպաստող հանգամանքները վերացնելու ուղղությամբ միջոցառումներ ձեռնարկելու համար ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 200-րդ հոդվածի կարգով ներկայացվել 21 միջնորդագիր:

Այս տվյալները հրապարակել է ՀՔԾ-ն:

ՀՌԱԿ ատենապետ Հարություն Առաքելյանը այսօր «Վարկած» ակումբում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ խոսեց վարչապետին ուղղված ֆաքսերի ճակատագրի մասին՝ նշելով, որ բաց ֆաքս համար 3-ը վերջինը չէ: Նրա խոսքով՝ համաձայն իր ուսումնասիրությունների, 2009թ. մարտ ամսին, այսինքն` գործարանի պայթյունից օրեր առաջ «Նաիրիտ» գործարանի հաշվեհամարից 35 մլն դոլար է փոխանցվել մի շարք կազմակերպությունների, որից 22 միլիոն դոլարը գնացել է դանիական ինչ-որ ֆինանսական խմբի, 8 միլիոն դոլարը` «Ռայնովիլ փրոփերթի լիմիթեդ»-ի հաշիվներին, իսկ 60 մլն դրամ հատկացվել է ոմն Անդրանիկ Հովհաննիսյանի: Մնացած մոտ հինգ միլիոնով էլ մարվել են աշխատավարձի և այլ արտադրական պարտքեր: «Նաիրիտը» կանխամտածված տարել են սնանկացման:

«Չի բացառվում, որ «Նաիրիտի» գողացված փողերը դրվում են իմ դեմ`որպես հակաքարոզչություն: Դրա ապացույցն են ամենաթանկ հյուրանոցում կազմակերպված միջոցառումն ու ֆուրշետը, որը լուսաբանել են նաև բոլոր հեռուստաընկերությունները: Ավետիքյանն Անտինյանի խելքը կերել է, և իմ դեմ գործում են վարչապետի հետ միասին: Ես պաշտոնապես հայտարարում եմ, որ որևիցե քննարկում, որևէ առաջարկ միավորման մասին չի եղել: Սա խաբեություն է` ուղղված հասարակությանն ապատեղեկատվություն տարածելուն: Սա Տիգրան Սարգսյանի ճնշումն է կուսակցության վրա`ոմն Ավետիքյանի և Անտինյանի միջոցով: Անտինյանն ինձ ասել է, որ մոտ է վարչապետի եղբոր հետ: Նրանք երեկ ապացուցեցին, որ իրենք դեմ են ՀՌԱԿ-ին և ամեն ինչ անելու են`արատավորելու կուսակցության անունը: Ավետիքյանը նույնիսկ այստեղ քաղաքական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունք չունի, քանի որ նա Հայաստանի քաղաքացի չէ: Անտինյանը 2011թ. մարտին հաստատել է իր ատենապետությունը`կեղծելով ստորագրությունը»,-ասաց Առաքելյանը:

Ըստ նրա՝ «Նաիրիտը» պարտք է «Երևան ՋԷԿ» ընկերությանը շուրջ յոթ միլիարդ դրամ. «Արդյոք 100 տոկոս պետական բաժնեմասով «Երևան ՋԷԿ» ընկերությունը անտոկոս ու անժամկե՞տ է վարկ տրամադրել «Ռայնովիլ փրոփերթի լիմիթեդ» օֆշորային մասնավոր ընկերությանը պատկանող «Նաիրիտ» գործարանին, իսկ «Երևան ՋԷԿ»-ը վարկերի միջոցով տարեկան 12 տոկոսով մարել է սպառած գազի դիմաց իր պարտավորությունները «ՀայՌուսգազարդի» հանդեպ»: Նախագահի և վարչապետի դիմումները գլխավոր դատախազությունը քննում է անհապաղ, սակայն անցել է երկու շաբաթ, բայց որևէ տեղաշարժ չկա։ Առաքելյանը նշեց նաև,որ Արդարադատության նախարարությունը երկու անգամ մերժել է իրենց դիմումը`հաստատելու ՀՌԱԿ համագումարում կայացված որոշումները, և անօրինական է ճանաչել համագումարը:

Այսօր Քրեական գործերով վերաքննիչ դատարանն արդարացրեց «Շանթ» ընկերության  սեփականատեր Մանվել Ղարիբյանին, որի դեմ եղբայրը`Վարշամ- Յուրա Ղարիբյանը տարիներ շարունակ դատական գործեր է հարուցում` փորձելով քաշքշուկների միջոցով համատեղ բիզնեսում  իր կատարած ապօրինությունները կոծկել:

Այսօր դատարանը` (նախագահող դատավոր Սերժիկ Ավետիսյան ) ուժի մեջ թողեց Աջափնյակ և Դավթաշեն ընդհանուր իրավասության դատարանի կայացրած դատավճիռը և ՀՀ Քրեական օրենսգրքի 393 և 394  հոդվածների հիման վրա այն թողեց անփոփոխ, մերժելով մեղադրողի, և տուժող Վարշամ Ղարիբյանի պաշտպանների ներկայացրած վերաքննիչ բողոքները:

Դատավարությանը կրկին չէին ներկայացել տուժող Վ. Ղարիբյանն ու իր ներկայացուցիչներից մեկը` Ա. Շահբազյանը:

Հիշեցնենք, որ մեղադրանքի հիմքում կրտսեր եղբոր այն պնդումն էր, թե ավագը, եղբայրական կապերի օգտագործմամբ չարաշահելով իր վստահությունը, 2005թ. սեպտեմբեր — նոյեմբեր ամիսների ընթացքում «Շանթ Պլյուս» ՍՊ անունով կատարել է մի շարք գործարքներ և ձեռք բերել տրանսպորտային միջոցներ`(Կամազ 5511 մակնիշի և Մերսեդես Բենց 220-S-430)` վերջինիս պատճառելով 16.800.000 ՀՀ դրամ արժողությամբ գույքային վնաս` հափշտակելով Վարշամ Ղարիբյանի կողմից գնված ավտոմեքենաները:
Դատավարությունը, որ տևել է մեկ տարի ութ ամիս, իր վերաքննիչ փուլում ավարտելու կապակցությամբ  դատարանը դիմեց երկու կողմին էլ, թե արդյո՞ք որևէ ասելիք ունեն: Պարզվեց որ, մեղադրող դատախազ Ավագյանն ու Վարշամ Ղարիբյանի պաշտպան Շահվերդյանը որևէ առարկություն չունեին:

Իսկ ահա ամբաստանյալ համարվող Մանվել Ղարիբյանի պաշտպան Բագրատ Վարդանյանը դատարանին դիմեց ևս մեկ միջնորդությամբ. նա ներկայացրեց Կամազ 5511 մակնիշի ավտոմեքենայի ֆոտոներ, որոնք չկային քննվող գործերի մեջ և դրան կից երկու էջից բաղկացած արձանագրություն, որտեղ ասվում էր , թե Վարշամ Ղարիբյանը պետք է եղբորը վերադարձներ նկարում պատկերված ավտոմեքենան, այդպես էլ նա արել է, սակայն հետ վերադարձված ավտոմեքենան ամբողջովին թալանված վիճակում է, և այդ լուսանկարները հենց դա են ապացուցում:

Մեղադրող Ավագյանը, շտապեց առարկել թե այս գործի հետ նկարները որևէ կապ չունեն: Պաշտպան Շահվերդյանն էլ հավելեց, թե արձանագրության դեմ ոչինչ չունի ասելու, սակայն չկա հստակ ապացույց, որ այս լուսանկարները հենց այդ նույն ավտոմեքենայի լուսանկարներն են:

Դատարանը որոշեց միջնորդությունը բավարարել մասնակի, այն է` արձանագրությունը կցել գործին, իսկ լուսանկարները`ոչ:

Աննա Ալեքսանյան

«Վարկած» մամուլի ակումբում այսօր ասուլիսի մասնակից ՁԻԱՀ- ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի Համաճարակային հսկման բաժնի պետ Արշակ Պապոյանն ասաց, թե` որ մեր հանրապետությունում   քաղաքացիների շրջանում դեկտեմբերի մեկի դրությամբ կա գրանցված 1136 ՄԻԱՎ վարակի դեպք, ընդ որում դրանցից 165-ը  գրանցվել է այս տարվա 11 ամիսների ընթացքում,  ապա պարզաբանեց, որ դա չի նշանակում, թե այդ մարդիկ այս տարի են վարակվել, պարզապես նրանց հիվանդ լինելու փաստը  այս տարի է արձանագրվել:

Նա տեղեկացրեց, որ  գրանցվել է հիվանդների 20 մահ: Նոր արձանագրված դեպքերի մոտ 57 տոկոսը  հիմնականում  25 — 39 տարիքային սահմաններում է, որոնցից 70 տոկոսն արական սեռի ներկայացուցիչների մոտ է հայտնաբերվել:

Կենտրոնի ներկայացուցիչները հիշեցրեցին, որ  վարակը հիմնականում փոխանցվում է թմրամիջոցների ներարկային օգտագործման միջոցով  և հետերոսեքսուալ սեռական ճանապարհով:

Հաշվի առնելով այն, որ  հիվանդությունն ունի երկարատև գաղտնի շրջան, մարդիկ կարող են 8 -10 տարի իրենց առողջ զգալ և անգամ չիմանալ, որ իրենք վարակված են։

Պապոյանն ասաց, ներկայացվող թիվը չի կարող արտացոլել հիվանդության ամբողջական պատկերը, և ոչ միայն մեր երկրում. բացի արձանագրված դեպքերից, միշտ կան  որոշակի թվով մարդիկ, ովքեր կարող են  վարակված լինել և չիմանալ  այդ մասին, ուստի բացի արձանագրված թվերից, կան հաշվարկային տվյալներ,  ըստ որոնց` ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց թիվը հասնում 2500-ի: «Սակայն ՄԻԱՎ-ով վարակվելու դեպքում հարցը միայն գիտելիքին չի վերաբերվում, փորձը ցույց է տալիս, որ հաճախ մարդիկ իրազեկված լինելով, այնուամենայնիվ չեն դրսևորում առավել անվտանգ վարքագիծ»,-ասաց Պապոյանը:

ՁԻԱՀ- ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի «Ձիահի դեմ պայքարի» բաժնի վարիչ Ժաննետա Պետրոսյանն էլ նշեց, որ վերջին 3 — 4 տարիների ընթացքում արձանագրվող դեպքերի թիվն ավելացել է.  այդ ժամանակահատվածում մեզ մոտ արձանագրվել է եղած դեպքերի կեսից ավելին, և դա պայմանավորված է  նրանով, որ  զգալիորեն ընդլայնվել են բնակչության տարբեր խմբերի համար ՄԻԱՎ-ի վերաբերյալ խորհրդատվությունը, հետազոտությունների թիվը: Այսօր հետազոտվում է հղիների գրեթե 95 տոկոսը, այսինքն` բարելավվել է  ախտորոշման հետ կապված հարցերը:

Ամբողջ աշխարհում 2010-ի համեմատ, նոր դեպքերի թիվը զգալիորեն նվազել է: Աշխարհի մակարդակով նվազել է նաև մահացությունը և ՄԱԻՎ-ով տառապող մարդկանց թիվն այսօր  հաշվվում է 34 միլիոն:

Իհարկե, շատ ավելի արդյունավետ տարբերակ կլիներ, եթե կիրառվեր թեստային տարբերակով ախտորոշումը, սակայն դեռևս նման մեթոդ չի կիրառվում, և ոչ միայն մեզանում:

«Մեր կառավարությունը  համապատասխան ֆինանսական միջոցներ  չի տրամադրում»-, իր հերթին,  անդրադառանլով ՁԻԱՀ-ի հիմնախնդիրներին, ասաց «Հանրային տեղեկատվություն և գիտելիքի կարիք» ՀԿ-ի նախագահ Մամիկոն Հովսեփյանը:

Ըստ նրա հիմնական ֆինանսավորումը կատարում է համաշխարհային բանկը, ինչպես նաև դեղեր է տրամադրում: Իսկ այս տարի մեր երկրում ավելացել է հիվանդների քանակը, սակայն ֆինանսավորումը մնացել է նույնը:

Ի՞նչ էր անում վարչապետը «Jose» — խոհանոցում

«Jose» զվարճանքի կենտրոնը, որ մայրաքաղաքի ամենաթանկ ժամանցի վայրերից է, կառուցվեց օղակաձև զբոսայգու նախկին «Կռունկ» սրճարանի տեղում, շրջակայքի ծառախիտ տարածքից էլ մի մեծ պատառ յուրացնելով: Ավելորդ է ասել, որ բոլորի աչքի առջև, օրը ցերեկով ոչնչացվեցին հրաշալի հաստաբուն ծառեր: Ժամանակին մենք գրել ենք այդ մասին.սակայն համալիրի կառուցումը խնդիր էր առաջացրել. Այգու տարածքում հիմնական շինարարություն կառուցելն անթույլատրելի էր, իսկ այստեղ նպատակ էին դրել նաև նկուղային հարկ ունենալ, որ փորված էր գրեթե նույնքան խորությամբ, ինչքան վերին հարկերի բարձրությունն էր: Տևական ժամանակ հենց այդ պատճառով չէր տրվում շինարարությունը շարունակելու թույլտվությունը:

Այդ ժամանակ մենք զրուցեցինք նաև կառույցին առնչվող մարդկանց հետ, որոնք ասում էին, թե իրենց «օբյեկտից» քիչ վեր, այգու մի ավելի խոշոր հատված հոշոտած «մարզական համալիրի» սեփականատեր Գագիկ Ծառուկյանը հաստատ ավելի թափով չէ, քան այս կառույցի սեփականատերը և մեզ էլ հորդորեցին  հեռու մնալ լրագրողական հետաքննությունից, քանի որ` «շինության հետևում կանգնած մարդը վտանգավոր է»:

Այն որ կառույցն աշխատացնում են երկու եղբայրներ `Մհեր և Գևորգ Ավետիսյանները, որոնք Արարատյան հայրապետական թեմի առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Նավասարդ Կճոյանի սանիկներն են շատերը գիտեն, սակայն ո՞վ է «Jose» -ի  աղերծվածային տերը հարցի վրա լույս է սփռում «Չորրորդ ինքնիշխանություն» թերթի հրապարակումը.

Ավելի բացելով փակագծերը ավելացնենք, որ վերջերս ՀՀ վարչապետը այցել է «Jose» և ստուգել խոհանոցի վիճակը:

Ըստ «ՉԻ» -ի Արարատյան հայրապետական թեմի առաջնորդ Նավասարդ Կճոյանի շուրջ նոր գործընթացներ են սպասվում. վերջինիս անունն էլի հոլովվում է մի աղմկահարույց պատմության շրջանակներում: Բանն այն է, որ վերջինիս սանիկը` ՀՀ քաղաքացի Մհեր Ավետիսյանը, 12 միլիոն ԱՄՆ դոլար է «քցել» մի քաղաքացու, որը բավականին լուրջ անձնավորություն է Ռուսաստանի Դաշնությունում:

«Հարուցված քրեական գործը քննել է ՀՀ Ազգային Անվտանգության Ծառայությունը, սակայն Կճոյանի սանիկին այնքան լուրջ աջակցություն է ցուցաբերվել վերեւներից, որ գործը պարզապես «ջրել» են` ապավինելով այն մտքին, որ «քցված» ներդրողը չի բողոքի, եւ այս պատմությունը հրապարակային չի դառնա: Ի դեպ՝ Մհեր Ավետիսյանի ախորժակը ուտելուց է բացվել: Մինչ 12 միլիոն ԱՄՆ դոլարին հասնելը, անհասկանալի գործարքի արդյունքում, կորել է եւս մեկ քաղաքացու 8 միլիոն ԱՄՆ դոլար»,- գրել է «ՉԻ-ն» եւ հիշեցրել, որ Մհեր Ավետիսյանը Կճոյանի այն սանիկն է, որն իր քավորին «Բենթլի» մակնիշի ավտոմեքենա էր նվիրել. նկատենք, որ ավտոմեքենայի գինը` կախված մոդելից, տատանվում է 100-ից մինչեւ հինգ հարյուր հազար եվրոյի միջեւ:

Բացի այս, Մհերն այն անձնավորությունն է, որին հաջողվեց Խանջյան փողոցի երկայնքով ձգվող այգին ոչնչացնել եւ այնտեղ մեծ ռեստորանային համալիր կառուցել` «Jose» անունով. այստեղ կարելի է հանդիպել բազմաթիվ տժժացող «հոգեւորականների»՝ հոգեւորականի սեւ սքեմներով եւ քաղաքացիական հագուստով: Թերթի փոխանցմամբ` շրջանառվող խոսակցությունների համաձայն` Մհեր Ավետիսյանը գործունեություն է ծավալել եւ ծավալում է Նավասարդ Կճոյանի բարձր հովանու ներքո, իսկ Կճոյանն էլ հովանավորվում է ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի կողմից:

Հայաստանում երեխա մեծացնելը սխրանք է դարձել։

Քահանայի կերպարը մեր իրականության մեջ լայն լուսաբանման կարիք ունի. Այս հարցազրույցը, որ վարել է դերասանուհի Կարինե Ջանջուղազյանն իր համակուրսեցու`այժմ շատ հարգված քահանա Տեր Շահե Հայրապետյանի հետ, հենց դրա մասին է. մենք ճշմարիտ մտավորականի կարիք ունենք, իսկ քահանաները պարտավոր են լինել այդպիսին:

«Մենք արժեհամակարգի խնդիր ունենք: Ժամանակը շատ է առաջ վազել, բայց մենք նոր-նոր ողնաշար ենք շտկում», -ասում է Առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Շահե քահանա Հայրապետյանը, հավատալով, որ մեր ժամանակի հերոսը դեռ պետք է գա:

— Ո՞րտեղ է հայ մտավորականության ակունքը: Ո՞վ իսկապես կարող է համարվել մտավորական մարդ:

— Միտքը մարդու մեջ դրված մի հզոր դատավոր է, որը ստիպում է մարդուն քննելով ընտրել չարն ու բարին: Մտավորականը անպայման բարին ընտրողն է, որովհետև իր միտքը ուղղում է էնպիսի երևույթների վրա, որոնք հետաքրքրում են հասարակությանը և ինքն էլ դառնում է այդ ժողովրդի, այդ ազգի խիղճը: Դարեր շարունակ մեր մտավորականը եղել է քահանան, վարդապետը: Խրիմյան հայրիկը իր ժամանակի խղճի արտահայտողն էր նաև Ներսես Աշտարակեցին, Նարեկացին: Այսօր մենք ունենք աշխարհիկ մտավորականներ, որոնք , ցավոք, իրենց կերպարը ուղղել են ոչ թէ հոգևորի ծաղկմանը, մտքի ու հոգու աշխատանքին, այլ իրենց ես -ին, անհատի մատուցմանը: Արդյո՞ք դա պետք է մեր ազգին, սա է խնդիրը: Ու դրա համար մեր սերունդները մեզ կօրհնե՞ն , թե՞ կանիծեն: Օրինակ` ին՞չ արեց Խորհրդային միությունը մեր մտավորականության հետ` փչացրեց: Որովհետև, երբ դու չէիր գովերգում Լենին կամ ՍՄԿԿ , չէիր կարող որևէ արտոնություն ունենալ: Իսկ ով փորձում էր ողնաշարը ուղղել, նրան արտաքսում էին: Ցավոք, այդ մտածումը և այդպիսի մտավորականներ դեռ ունենք: Այսինքն` կերպը չի փոխվել: Այսօրվա մտավորականը չի բռնում ազգի զարկերակը, նստել ու սպասում է, որ ժողովուրդը բարեհաճի մոտենալ իրեն: Այսպիսին է իմ տպավորությունը: Թեև կարծում եմ, որ բոլորը չէ, որ էդպես են մտածում: Հավատում եմ, որ կան անհատներ, որոնք հավանական է` ճառագում են, բայց այսօր չենք տեսնում, և կան հոգիներ, որ դեռ խմորվում են ու վաղը պիտի գան::

— Կարո՞ղ է մարդը լինի հոգևոր և չլինի մտավորական:

-Եթե բացենք Ագաթանգեղոսի ՙՊատմություն Հայոց՚-ը, այնտեղ մի հրաշալի պատմություն կա. Գրիգոր Լուսավորիչը առաջին կրոնավորներին ձեռնադրում է հենց քրմերի զավակներից: Նա ընտրում էր կիրթ մարդուն, որովհետև հենց կիրթ մարդը պիտի լիներ մտավորական մարդը, առաջնորդը:

-Գուցե դա աստվածատուր կոչու՞մ է: Մտավորականը տարիքային սահմանափակում ունի՞:

-Եթե սահմանափակում լիներ, Ներսես Շնորհալուց երբեք Շնորհալի չէր ծնվի, որովհետև նա մանուկ հասակից արդեն ճառագում էր և բոլորը հրճվալից տեսնում էին, թե ինչպես է աճում: Շատ երիտասարդ տարիքում նա կաթողիկոս դարձավ: Դա յուրահատուկ պարգև է, որովհետև մտավոր մարդը խորհելու, ընտրելու, կռվելու առիթ ունի իր ներսում, ցավ ունի, որն ուղղում է դեպի այն հավիտենական արժեքները, որին ինքը ձգտում է հասնել, և դա անպայման ունի իր Գողգոթան, իր Փշեպսակը, իր Գեղարդը: Նա պիտի անցնի այդ ճանապարհով:

— Իսկ այժմյան պատկերն ինչպիսի՞ն է

— Մենք ունենք հրաշալի ձայներ, հայ երգիչ, երգչուհիներ, որոնք արտասահմանում են: Մեր երաժշտանոցն ավարտած մարդիկ գնում և աստղեր են դառնում Եվրոպայում: Ունենք գույնի հրաշալի զգացողություն ունեցող նկարիչներ, որոնք գնում, փայլուն դեմքեր են դառնում դրսում, ունենք սպորտսմեններ, որոնք օտար դրոշների տակ են հաղթանակներ ունենում, իսկ Հայաստանում տեղ չունեն:

— Ինչու՞ է այդպես

— Ինչուն քաղաքական է, սոցիալական է, գու՞ցե Խորհրդային շրջանի, պարսկական 400 տարվա լծի, Օսմանայան կայսրության տիրապետության հետևանքն է: Չգիտեմ ինչի՞ հետևանքն է, բայց մենք չենք կարողանում այդ բեռը շպրտել մեր ուսերից, ազատ ապրել, շնչել, պարզ շփվել մեկս մյուսի հետ:

— Ին՞չը կարող է մեր մտավորականներին միավորել

— Միայն հավատքը. մի կոնցեպցիա, որը հազարամյակների ընթացքում մշակել են մեր հոգևոր հայրերը: Ուղղակի վերադառնալ ակունքներին, ինչպես ձուկը, որ ծնվում է, գնում է դեպի օվկիանոս, հետո երբ պետք է ձվադրի, գալիս , վերադառնում է նույն տեղը: Ես հրավիրում եմ մտավորականներին.ՙ Եկեք Ձեր փարախը՚:

— Իսկ ին՞չն է տարանջատում

— Եսականությունը, հպարտությունը, նախանձը, ագահությունը, այսինքն` յոթ մահացու մեղքերը:

— Այսօր հասարակական ին՞չ պահանջ է դրված մտավորականի առջև:

— Ես պիտի խնդրեմ, որ մտավորականը գոնե չծախվի։ Հայերիս համար մեծ ինստիտուտ է ընտանիքը, որն առաջին սնման աղբյուրն է` կրթության առումով: Ճիշտ է, մեր տատիկ-պապիկները սովետական տատիկներ պապիկներ են, որոնք շատ լավ հատկություններ կորցրել են, բայց իրենք ավանդաբար բերում են բարոյական որոշ կատեգորիաներ, որոնք համընկնում են արդեն իրենց տատիկ-պապիկների ավանդական մտածողությանը: Հավանական է, որ սրանից հետո դժվար պիտի լինի, եթե մենք չվերադառնանք այն արժեքներին, որի պահանջն այսօր կա: Մի զուգահեռ անցկացնենք Ռումինիայի կամ Ռուսաստանի հետ, որտեղ մարդիկ վերադարձան իրենց հավատքին, խմբվեցին իրենց տաճարի շուրջը, զորացավ եկեղեցին և երկիրը գնալով սկսեց ծաղկել: Մենք պիտի մտածենք այդ մասին, որպեսզի Աստծո քաղցր սիրտը մեր հանդեպ փափկանա, դառնա աղբյուր, որ մենք սկսենք սնվել: Մենք ինքներս պիտի քայլ անենք դեպի Աստծված: ՙԹակեք դուռը և կբացվի՚: Այդ թակողների կարիքը մենք շատ ունենք:

— Ինչպե՞ս կվերաբերվեր Մաշտոցը այսօրվա կրթական համակարգին

— Մաշտոցի գերխնդիրն այն էր, որ Սուրբ Գիրքը դառնար հայերեն և լիներ մատչելի իր ժողովրդին: Արդյո՞ք այսօր մեր կրթական համակարգում Սուրբ Գիրքը դասավանդվում է: Ոչ: Լավ կլինի արժեհամակարգը վերանայվի:

— Տեր Շահե, ովքե՞ր են ստեղծել մեր ավանդույթները, արդյո՞ք դրանք համահունչ են մեր ժամանակին և որքանո՞վ են այսօր արժեքավոր

— Պատասխանը գտնվում է Թեսաղոնիկեցիներին ուղղված երկրորդ թղթում.ՙԱմուր պահեք այն ավանդությունները, որ սովորեցիք մեզանից, թե’ խոսքով, թե’ թղթով՚: Երկու տեսակի ավանդույթ է եղել` բանավոր և գրավոր: Գրավորը ամբողջ մարդկությունը ունի, դա Սուրբ Գիրքն է, իսկ բանավոր ավանդույթը` եկեղեցին : Աստվածաշունչը առանց եկեղեցու կիսատ է, եկեղեցին առանց Աստվածաշնչի եկեղեցի չէ: Երկնքի ու երկրի միջև կապը տեղի է ունենում, երբ այդ երկու ավանդույթները միանում են: Փառք Աստծո, մենք գոնե այն ազգն ենք, որ 30000 ձեռագիր է արտաշնչել: Ոչ մի ազգ միջնադարում այդքան ձեռագիր չի արտաշնչել` ոչ լատինը, ոչ հույնը, ոչ ասորին և ոչ էլ որևե մեկը: Էլ չեմ ասում, թե Մոնղոլական արշավանքների ժամանակ ինչքան գերևարության տարվեց, կոմունիստական շրջանում մեր վանքերի ինչքան ձեռագրեր այրվեցին: Փառք Աստծո, որ այսքան էլ մնացել ենք:

— Իսկ չե՞ք կարծում, որ մեր ժամանակաշրջանը նոր ավանդույթների կարիք ունի

— Որպեսզի նորը գա, կարիք կա, որ նախ հինը լավ ներշնչենք: Ավանդույթը ներսում մերը չի դառնա , եթե մենք նախ արտաքին պատկերների, նշանների խորհրդաբանությունը չհասկանանք: Օրինակ` խաչի պատկերը, որ կրում են կրոնավորները, իր բովանդակությամբ քրիստոնյայի պարծանքն է, իր խորհրդաբանությամբ կենաց ծառի խաչանման պատկերն է դրախտում, սակայն այն կրում են նաև կիսամերկ երգչուհիները: Նախ գիտակցական ընկալումը պիտի լինի, որ հետո այն ծլարձակի մեր սրտում ու պտղաբեր լինի: Մեր մտավորականները պիտի Նարեկացու,Օձնեցու, Մաշտոցի շարականները մեզ հետ ժամերգությամբ արտաշնչեն: Ինչպես Մարկեսը հին ավանդույթները կուտակեց-կուտակեց ու արտաշնչեց իր ՙՀարյուր տարվա մենությունը՚: Մենք այսօր գործ ունենք անելու:

— Տեր Շահե, մենք իրոք հրաշալի ժառանգություն ունենք, բայց կարծում եմ մատուցման խնդիր ունենք, ինչպես հարկն է չենք մատուցում մեր ժողովրդին: Համաձայն չե՞ք ինձ հետ

— Մենք արժեհամակարգի խնդիր ունենք: Ժամանակը շատ առաջ է վազել, բայց մենք նոր-նոր ողնաշար ենք շտկում: Փառք Աստծո, հիմա հրաշալի հոգևոր գրականություն է տպվում: Թեև արդեն ընթերցողը քիչ է, այնուամենայնիվ մեր կաթողիկոսը չի նայում ընթերցող կա՞, թե՞ չկա, տպագրվում է և մատուցվում: Մեր ժողովրդին ոչ թե սերիալներ, այլ հոգևոր զրույց է պետք: Պետք է մեր հերոսը արթնանա: Բայց հերոսի համար միջավայր է պետք ստեղծել, որ մանուկ հասակից սնվի այդ արժեքներով, և վերջում գա արդյունքը:

— Եկեղեցու ծեսերն ու ավանդույթները ի զորու՞ են փոխելու մեր ժողովրդի արժեհամակարգը

— Նայենք մի քանի կայսրությունների ծեսերին: Նույնիսկ ֆաշիզմը ուներ իր ծիսական կարգը, Խորհրդային միությունը ուներ իր ծիսակարգը, որն ազդում էր հասարակության վրա: Ծեսն անհրաժեշտ է հասարակությանը: Բայց կա Աստվածային երկխոսության տեսակ, որը կոչվում է արարողություն կամ ծիսակատարություն եկեղեցում: Այդ խորհուրդը ինքը` Քրիստոսն է: Մկրտության պահին մարդը զգեստավորվում է ի Քրիստոս և ճաշակում նրա մարմինն ու արյունը: Թեև պահի գիտակցումը շատ խորն է և անբացատրելի, բայց մարդու ներքինը փոխվում է: Այն ծեսերի մեջ, որտեղ չկա փրկության խնդիր, ժամանակավրեպ են, սակայն կան հավիտենական արժեքներ, որոնք կմնան կայուն, մինջև Տիրոջ գալուստը:

— Ինչպե՞ս եք վերաբերվում օտար դավանանքներին

— Մենք երբեք թույլ չենք տվել ձեռնոց նետել որևէ այլ ազգի կամ կրոնի, ընդհակառակը, մենք ընդամենը պաշտպանվել ենք, ինչպես Ավետարանն է ասում. ՙՀավը իր ձագերին հավաքում է թևերի տակ….՚ այդպես էլ մեր եկեղեցին հավաքել, պահպանել է, որ գոնե մեր լեզուն, մեր մշակույթը, մեր հավատը չկորչի: – Այսօր կարելի՞ է մեր ժողովրդին է քրիստոնյա անվանել

— Գիտես, եթե նույնիսկ չմկրտված հայ մարդուն ասես.ՙ դու քրիստոնյա չես՚, կարող է կռիվ անել: Բայց ինքը իրականում հեթանոս է: Սա մտածելու լուրջ առիթ է, որովհետև այն մարդը, որը լրջորեն Քրիստոսին իր սրտի մեջ չի ընդունել, չի ապրում այդ արժեքներով, նույնիսկ ՙ Հայր մեր՚-ը չգիտի, ինչպե՞ս կարող է քրիստոնյա համարվել: Շատերն են այսօր Աստվածաշունչը թևերի տակ գալիս, իբր Քրիստոս են բերում մեր ազգին, բայց իրականում գալիս են իրենց թագավորությունը հիմնելու, տոտալիտար ձևերով խեղելու մեր ժողովրդին: Ես ցավում եմ այս երևույթների համար:

— Կա՞ մի բան, որ դուք չասել չեք կարող

— Ես շատ եմ սիրում իմ պետականությունը, իմ եկեղեցին և բացերի մասին չեմ կարող լռել: Եթե իմ երեխային սիրում եմ, նրա բացերի վրա չեմ կարող աչք փակել, պիտի դաստիարակեմ : Չեմ կարող չասել, որ կարիք ունենք կրթվելու, հոգևոր խորհուրդները ուսումնասիրելու, չինովնիկների տեսակը փոխելու, կաշառակերությունը վերացնելու և, վերջապես, սերը հաստատելու մեր մեջ:

— Ձեր խոսքը` ուղղված հայ մտավորականին

— Երանի հոգով աղքատներին, որովհետև նրանցն է երկնքի արքայությունը: Միշտ քաղցն ու ծարավն ունենաք ավելի մեծ արժեքների: Այսօր շատ կան ալյա-ֆրանկա մտածող գրողներ, որոնք փորձում են իրենց պոեզիան նմանեցնել հաջողակ ֆրանսիացի գրողներին: Ես չեմ հասկանում այդ արվեստը: Կուզեյի, որ մեր մտավորականները իրենց խարիսխները դնեին հենց ազգային հիմքի վրա, իրենց խոյակները զարդարեին մեր մանրանկարների խորանների նման և իրենց գույները որդան կարմիր դառնար:

— Ձեր խոսքը այսօրվա մտածող երիտասարդին

— Ընթերցիր, ով երիտասարդ: Դա արժեք է, որովհետև այն ինչ կատարվում է դպրոցում կամ համալսարաններում ողբերգություն է: Մարդիկ չեն ընթերցում: Աստծո խոսքը իր մարգարեների, ավետարանիչների միջոցով, գրավոր ձևով Աստված ավանդել է մեզ: Այն մի հրաշալի միջոց է, որ մարդը ճանաչի ինքն իրեն, ճանաչի Աստծուն, տիեզերքը: Եթե երիտասարդը ընթեցող է, ես իր կողքին եմ, իր համար աղոթող եմ, Աստծո օրհնությունը պիտի գա իր վրա և պտղաբեր դարձնի: Անգրագիտությունը թշնամի է հասարակությանը: Հիսուսը եկավ` վերականգնելու մարդուն, խոսեց Աստծո խոսքը, որն այժմ ամփոփված է Սուրբ Գրքում:

— Ին՞չ եք երազում մեր ժողովրդի համար:

— Վերադարձել եմ Կիլիկյան Հայաստանից, եղա ողջ Մեծ Հայքում, Կապադովկիայում, Անտիոքում: Այն արժեքները, որ մենք թողել ենք, միայն հողային տարածքներ չեն, դա նաև սուրբ վայրեր են, 3 հազար վանքեր, որոնք լքյալ են: Էլ չեմ ասում ինչքան խաչքարեր, եկեղեցիներ, ձեռագրեր են կորսվել, գնացել Վենետիկ, Ֆրանսիա, Լոնդոնի ազգային գրադարաններ, Երուսաղեմ և այլն: Հորդորում եմ մեր երիտաարդին, որ նա ամպայման անրադառնա այդ արժեքներին, բայց դա միայն ընթերցելու շնորհիվ է լինում: Ընթեցանությունը արթնացնում է մարդու ներքին զգայարանները և կապում ավելի մնայուն արժեքների հետ, եթե այն վերաբերվում է նաև հոգևոր գրականությանը:

-Դուք անձնական երազանքներ ունե՞ք

— Ես իմ կյանքը հանձնել եմ Աստծուն: Պետք է գործել, արարել, Աստծո խոսքը մատուցել, ժամերգություններին զանգակները քաշել, աղոթել հիվանդների համար: Ամենառեալը դա է: Միթե՞ Հիսուսը երազանք ուներ: Աստված մարմնացել էր և ճշմարտություններ էր հաղորդում: Եթե մենք գոնե մի փոքր դառնանք Հիսուսի լեզուն, խոսքը փոխանցողը, կիմանանք, որ մեր երազանքները կատարվել են: Մեզ համար գերխնդիրը թող Քրիստոսը մնա:

— Հավատու՞մ եք մեր ժողովրդի ապագային

— Ապագան մեր ձեռքում է: Այն ժառանգությունը, որ մեզ փոխանցել են մեր հայրերը, ապագայում շատ է փայլատակելու: Մենք դեռ շատ պիտի հպարտանանք մեր հայրերով, բայց նաև հին արժեքների հիման վրա նոր արժեքներ է պետք ստեղծել: Հարկավոր է գոնե հավասարվել մեր պապերի արժեքներին, որ կարողանանք արտաշնչել նորը:

Կարինե Ջանջուղազյան

Շպրտենք բեռը մեր ուսերից, ազատ ապրենք, ու պարզ շփվենք միմյանց հետ

Քահանայի կերպարը մեր իրականության մեջ լայն լուսաբանման կարիք ունի. Այս հարցազրույցը, որ վարել է դերասանուհի Կարինե Ջանջուղազյանն իր համակուրսեցու`այժմ շատ հարգված քահանա Տեր Շահե Հայրապետյանի հետ, հենց դրա մասին է. մենք ճշմարիտ մտավորականի կարիք ունենք, իսկ քահանաները պարտավոր են լինել այդպիսին:

«Մենք արժեհամակարգի խնդիր ունենք: Ժամանակը շատ է առաջ վազել, բայց մենք նոր-նոր ողնաշար ենք շտկում», -ասում է Առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցու հոգևոր հովիվ Տեր Շահե քահանա Հայրապետյանը, հավատալով, որ մեր ժամանակի հերոսը դեռ պետք է գա:

— Ո՞րտեղ է հայ մտավորականության ակունքը: Ո՞վ իսկապես կարող է համարվել մտավորական մարդ:

— Միտքը մարդու մեջ դրված մի հզոր դատավոր է, որը ստիպում է մարդուն քննելով ընտրել չարն ու բարին: Մտավորականը անպայման բարին ընտրողն է, որովհետև իր միտքը ուղղում է էնպիսի երևույթների վրա, որոնք հետաքրքրում են հասարակությանը և ինքն էլ դառնում է այդ ժողովրդի, այդ ազգի խիղճը: Դարեր շարունակ մեր մտավորականը եղել է քահանան, վարդապետը: Խրիմյան հայրիկը իր ժամանակի խղճի արտահայտողն էր նաև Ներսես Աշտարակեցին, Նարեկացին: Այսօր մենք ունենք աշխարհիկ մտավորականներ, որոնք , ցավոք, իրենց կերպարը ուղղել են ոչ թէ հոգևորի ծաղկմանը, մտքի ու հոգու աշխատանքին, այլ իրենց ես -ին, անհատի մատուցմանը: Արդյո՞ք դա պետք է մեր ազգին, սա է խնդիրը: Ու դրա համար մեր սերունդները մեզ կօրհնե՞ն , թե՞ կանիծեն: Օրինակ` ին՞չ արեց Խորհրդային միությունը մեր մտավորականության հետ` փչացրեց: Որովհետև, երբ դու չէիր գովերգում Լենին կամ ՍՄԿԿ , չէիր կարող որևէ արտոնություն ունենալ: Իսկ ով փորձում էր ողնաշարը ուղղել, նրան արտաքսում էին: Ցավոք, այդ մտածումը և այդպիսի մտավորականներ դեռ ունենք: Այսինքն` կերպը չի փոխվել: Այսօրվա մտավորականը չի բռնում ազգի զարկերակը, նստել ու սպասում է, որ ժողովուրդը բարեհաճի մոտենալ իրեն: Այսպիսին է իմ տպավորությունը: Թեև կարծում եմ, որ բոլորը չէ, որ էդպես են մտածում: Հավատում եմ, որ կան անհատներ, որոնք հավանական է` ճառագում են, բայց այսօր չենք տեսնում, և կան հոգիներ, որ դեռ խմորվում են ու վաղը պիտի գան::

— Կարո՞ղ է մարդը լինի հոգևոր և չլինի մտավորական:

-Եթե բացենք Ագաթանգեղոսի ՙՊատմություն Հայոց՚-ը, այնտեղ մի հրաշալի պատմություն կա. Գրիգոր Լուսավորիչը առաջին կրոնավորներին ձեռնադրում է հենց քրմերի զավակներից: Նա ընտրում էր կիրթ մարդուն, որովհետև հենց կիրթ մարդը պիտի լիներ մտավորական մարդը, առաջնորդը:

-Գուցե դա աստվածատուր կոչու՞մ է: Մտավորականը տարիքային սահմանափակում ունի՞:

-Եթե սահմանափակում լիներ, Ներսես Շնորհալուց երբեք Շնորհալի չէր ծնվի, որովհետև նա մանուկ հասակից արդեն ճառագում էր և բոլորը հրճվալից տեսնում էին, թե ինչպես է աճում: Շատ երիտասարդ տարիքում նա կաթողիկոս դարձավ: Դա յուրահատուկ պարգև է, որովհետև մտավոր մարդը խորհելու, ընտրելու, կռվելու առիթ ունի իր ներսում, ցավ ունի, որն ուղղում է դեպի այն հավիտենական արժեքները, որին ինքը ձգտում է հասնել, և դա անպայման ունի իր Գողգոթան, իր Փշեպսակը, իր Գեղարդը: Նա պիտի անցնի այդ ճանապարհով:

— Իսկ այժմյան պատկերն ինչպիսի՞ն է

— Մենք ունենք հրաշալի ձայներ, հայ երգիչ, երգչուհիներ, որոնք արտասահմանում են: Մեր երաժշտանոցն ավարտած մարդիկ գնում և աստղեր են դառնում Եվրոպայում: Ունենք գույնի հրաշալի զգացողություն ունեցող նկարիչներ, որոնք գնում, փայլուն դեմքեր են դառնում դրսում, ունենք սպորտսմեններ, որոնք օտար դրոշների տակ են հաղթանակներ ունենում, իսկ Հայաստանում տեղ չունեն:

— Ինչու՞ է այդպես

— Ինչուն քաղաքական է, սոցիալական է, գու՞ցե Խորհրդային շրջանի, պարսկական 400 տարվա լծի, Օսմանայան կայսրության տիրապետության հետևանքն է: Չգիտեմ ինչի՞ հետևանքն է, բայց մենք չենք կարողանում այդ բեռը շպրտել մեր ուսերից, ազատ ապրել, շնչել, պարզ շփվել մեկս մյուսի հետ:

— Ին՞չը կարող է մեր մտավորականներին միավորել

— Միայն հավատքը. մի կոնցեպցիա, որը հազարամյակների ընթացքում մշակել են մեր հոգևոր հայրերը: Ուղղակի վերադառնալ ակունքներին, ինչպես ձուկը, որ ծնվում է, գնում է դեպի օվկիանոս, հետո երբ պետք է ձվադրի, գալիս , վերադառնում է նույն տեղը: Ես հրավիրում եմ մտավորականներին.ՙ Եկեք Ձեր փարախը՚:

— Իսկ ին՞չն է տարանջատում

— Եսականությունը, հպարտությունը, նախանձը, ագահությունը, այսինքն` յոթ մահացու մեղքերը:

— Այսօր հասարակական ին՞չ պահանջ է դրված մտավորականի առջև:

— Ես պիտի խնդրեմ, որ մտավորականը գոնե չծախվի։ Հայերիս համար մեծ ինստիտուտ է ընտանիքը, որն առաջին սնման աղբյուրն է` կրթության առումով: Ճիշտ է, մեր տատիկ-պապիկները սովետական տատիկներ պապիկներ են, որոնք շատ լավ հատկություններ կորցրել են, բայց իրենք ավանդաբար բերում են բարոյական որոշ կատեգորիաներ, որոնք համընկնում են արդեն իրենց տատիկ-պապիկների ավանդական մտածողությանը: Հավանական է, որ սրանից հետո դժվար պիտի լինի, եթե մենք չվերադառնանք այն արժեքներին, որի պահանջն այսօր կա: Մի զուգահեռ անցկացնենք Ռումինիայի կամ Ռուսաստանի հետ, որտեղ մարդիկ վերադարձան իրենց հավատքին, խմբվեցին իրենց տաճարի շուրջը, զորացավ եկեղեցին և երկիրը գնալով սկսեց ծաղկել: Մենք պիտի մտածենք այդ մասին, որպեսզի Աստծո քաղցր սիրտը մեր հանդեպ փափկանա, դառնա աղբյուր, որ մենք սկսենք սնվել: Մենք ինքներս պիտի քայլ անենք դեպի Աստծված: ՙԹակեք դուռը և կբացվի՚: Այդ թակողների կարիքը մենք շատ ունենք:

— Ինչպե՞ս կվերաբերվեր Մաշտոցը այսօրվա կրթական համակարգին

— Մաշտոցի գերխնդիրն այն էր, որ Սուրբ Գիրքը դառնար հայերեն և լիներ մատչելի իր ժողովրդին: Արդյո՞ք այսօր մեր կրթական համակարգում Սուրբ Գիրքը դասավանդվում է: Ոչ: Լավ կլինի արժեհամակարգը վերանայվի:

— Տեր Շահե, ովքե՞ր են ստեղծել մեր ավանդույթները, արդյո՞ք դրանք համահունչ են մեր ժամանակին և որքանո՞վ են այսօր արժեքավոր

— Պատասխանը գտնվում է Թեսաղոնիկեցիներին ուղղված երկրորդ թղթում.ՙԱմուր պահեք այն ավանդությունները, որ սովորեցիք մեզանից, թե’ խոսքով, թե’ թղթով՚: Երկու տեսակի ավանդույթ է եղել` բանավոր և գրավոր: Գրավորը ամբողջ մարդկությունը ունի, դա Սուրբ Գիրքն է, իսկ բանավոր ավանդույթը` եկեղեցին : Աստվածաշունչը առանց եկեղեցու կիսատ է, եկեղեցին առանց Աստվածաշնչի եկեղեցի չէ: Երկնքի ու երկրի միջև կապը տեղի է ունենում, երբ այդ երկու ավանդույթները միանում են: Փառք Աստծո, մենք գոնե այն ազգն ենք, որ 30000 ձեռագիր է արտաշնչել: Ոչ մի ազգ միջնադարում այդքան ձեռագիր չի արտաշնչել` ոչ լատինը, ոչ հույնը, ոչ ասորին և ոչ էլ որևե մեկը: Էլ չեմ ասում, թե Մոնղոլական արշավանքների ժամանակ ինչքան գերևարության տարվեց, կոմունիստական շրջանում մեր վանքերի ինչքան ձեռագրեր այրվեցին: Փառք Աստծո, որ այսքան էլ մնացել ենք:

— Իսկ չե՞ք կարծում, որ մեր ժամանակաշրջանը նոր ավանդույթների կարիք ունի

— Որպեսզի նորը գա, կարիք կա, որ նախ հինը լավ ներշնչենք: Ավանդույթը ներսում մերը չի դառնա , եթե մենք նախ արտաքին պատկերների, նշանների խորհրդաբանությունը չհասկանանք: Օրինակ` խաչի պատկերը, որ կրում են կրոնավորները, իր բովանդակությամբ քրիստոնյայի պարծանքն է, իր խորհրդաբանությամբ կենաց ծառի խաչանման պատկերն է դրախտում, սակայն այն կրում են նաև կիսամերկ երգչուհիները: Նախ գիտակցական ընկալումը պիտի լինի, որ հետո այն ծլարձակի մեր սրտում ու պտղաբեր լինի: Մեր մտավորականները պիտի Նարեկացու,Օձնեցու, Մաշտոցի շարականները մեզ հետ ժամերգությամբ արտաշնչեն: Ինչպես Մարկեսը հին ավանդույթները կուտակեց-կուտակեց ու արտաշնչեց իր ՙՀարյուր տարվա մենությունը՚: Մենք այսօր գործ ունենք անելու:

— Տեր Շահե, մենք իրոք հրաշալի ժառանգություն ունենք, բայց կարծում եմ մատուցման խնդիր ունենք, ինչպես հարկն է չենք մատուցում մեր ժողովրդին: Համաձայն չե՞ք ինձ հետ

— Մենք արժեհամակարգի խնդիր ունենք: Ժամանակը շատ առաջ է վազել, բայց մենք նոր-նոր ողնաշար ենք շտկում: Փառք Աստծո, հիմա հրաշալի հոգևոր գրականություն է տպվում: Թեև արդեն ընթերցողը քիչ է, այնուամենայնիվ մեր կաթողիկոսը չի նայում ընթերցող կա՞, թե՞ չկա, տպագրվում է և մատուցվում: Մեր ժողովրդին ոչ թե սերիալներ, այլ հոգևոր զրույց է պետք: Պետք է մեր հերոսը արթնանա: Բայց հերոսի համար միջավայր է պետք ստեղծել, որ մանուկ հասակից սնվի այդ արժեքներով, և վերջում գա արդյունքը:

— Եկեղեցու ծեսերն ու ավանդույթները ի զորու՞ են փոխելու մեր ժողովրդի արժեհամակարգը

— Նայենք մի քանի կայսրությունների ծեսերին: Նույնիսկ ֆաշիզմը ուներ իր ծիսական կարգը, Խորհրդային միությունը ուներ իր ծիսակարգը, որն ազդում էր հասարակության վրա: Ծեսն անհրաժեշտ է հասարակությանը: Բայց կա Աստվածային երկխոսության տեսակ, որը կոչվում է արարողություն կամ ծիսակատարություն եկեղեցում: Այդ խորհուրդը ինքը` Քրիստոսն է: Մկրտության պահին մարդը զգեստավորվում է ի Քրիստոս և ճաշակում նրա մարմինն ու արյունը: Թեև պահի գիտակցումը շատ խորն է և անբացատրելի, բայց մարդու ներքինը փոխվում է: Այն ծեսերի մեջ, որտեղ չկա փրկության խնդիր, ժամանակավրեպ են, սակայն կան հավիտենական արժեքներ, որոնք կմնան կայուն, մինջև Տիրոջ գալուստը:

— Ինչպե՞ս եք վերաբերվում օտար դավանանքներին

— Մենք երբեք թույլ չենք տվել ձեռնոց նետել որևէ այլ ազգի կամ կրոնի, ընդհակառակը, մենք ընդամենը պաշտպանվել ենք, ինչպես Ավետարանն է ասում. ՙՀավը իր ձագերին հավաքում է թևերի տակ….՚ այդպես էլ մեր եկեղեցին հավաքել, պահպանել է, որ գոնե մեր լեզուն, մեր մշակույթը, մեր հավատը չկորչի: – Այսօր կարելի՞ է մեր ժողովրդին է քրիստոնյա անվանել

— Գիտես, եթե նույնիսկ չմկրտված հայ մարդուն ասես.ՙ դու քրիստոնյա չես՚, կարող է կռիվ անել: Բայց ինքը իրականում հեթանոս է: Սա մտածելու լուրջ առիթ է, որովհետև այն մարդը, որը լրջորեն Քրիստոսին իր սրտի մեջ չի ընդունել, չի ապրում այդ արժեքներով, նույնիսկ ՙ Հայր մեր՚-ը չգիտի, ինչպե՞ս կարող է քրիստոնյա համարվել: Շատերն են այսօր Աստվածաշունչը թևերի տակ գալիս, իբր Քրիստոս են բերում մեր ազգին, բայց իրականում գալիս են իրենց թագավորությունը հիմնելու, տոտալիտար ձևերով խեղելու մեր ժողովրդին: Ես ցավում եմ այս երևույթների համար:

— Կա՞ մի բան, որ դուք չասել չեք կարող

— Ես շատ եմ սիրում իմ պետականությունը, իմ եկեղեցին և բացերի մասին չեմ կարող լռել: Եթե իմ երեխային սիրում եմ, նրա բացերի վրա չեմ կարող աչք փակել, պիտի դաստիարակեմ : Չեմ կարող չասել, որ կարիք ունենք կրթվելու, հոգևոր խորհուրդները ուսումնասիրելու, չինովնիկների տեսակը փոխելու, կաշառակերությունը վերացնելու և, վերջապես, սերը հաստատելու մեր մեջ:

— Ձեր խոսքը` ուղղված հայ մտավորականին

— Երանի հոգով աղքատներին, որովհետև նրանցն է երկնքի արքայությունը: Միշտ քաղցն ու ծարավն ունենաք ավելի մեծ արժեքների: Այսօր շատ կան ալյա-ֆրանկա մտածող գրողներ, որոնք փորձում են իրենց պոեզիան նմանեցնել հաջողակ ֆրանսիացի գրողներին: Ես չեմ հասկանում այդ արվեստը: Կուզեյի, որ մեր մտավորականները իրենց խարիսխները դնեին հենց ազգային հիմքի վրա, իրենց խոյակները զարդարեին մեր մանրանկարների խորանների նման և իրենց գույները որդան կարմիր դառնար:

— Ձեր խոսքը այսօրվա մտածող երիտասարդին

— Ընթերցիր, ով երիտասարդ: Դա արժեք է, որովհետև այն ինչ կատարվում է դպրոցում կամ համալսարաններում ողբերգություն է: Մարդիկ չեն ընթերցում: Աստծո խոսքը իր մարգարեների, ավետարանիչների միջոցով, գրավոր ձևով Աստված ավանդել է մեզ: Այն մի հրաշալի միջոց է, որ մարդը ճանաչի ինքն իրեն, ճանաչի Աստծուն, տիեզերքը: Եթե երիտասարդը ընթեցող է, ես իր կողքին եմ, իր համար աղոթող եմ, Աստծո օրհնությունը պիտի գա իր վրա և պտղաբեր դարձնի: Անգրագիտությունը թշնամի է հասարակությանը: Հիսուսը եկավ` վերականգնելու մարդուն, խոսեց Աստծո խոսքը, որն այժմ ամփոփված է Սուրբ Գրքում:

— Ին՞չ եք երազում մեր ժողովրդի համար:

— Վերադարձել եմ Կիլիկյան Հայաստանից, եղա ողջ Մեծ Հայքում, Կապադովկիայում, Անտիոքում: Այն արժեքները, որ մենք թողել ենք, միայն հողային տարածքներ չեն, դա նաև սուրբ վայրեր են, 3 հազար վանքեր, որոնք լքյալ են: Էլ չեմ ասում ինչքան խաչքարեր, եկեղեցիներ, ձեռագրեր են կորսվել, գնացել Վենետիկ, Ֆրանսիա, Լոնդոնի ազգային գրադարաններ, Երուսաղեմ և այլն: Հորդորում եմ մեր երիտաարդին, որ նա ամպայման անրադառնա այդ արժեքներին, բայց դա միայն ընթերցելու շնորհիվ է լինում: Ընթեցանությունը արթնացնում է մարդու ներքին զգայարանները և կապում ավելի մնայուն արժեքների հետ, եթե այն վերաբերվում է նաև հոգևոր գրականությանը:

-Դուք անձնական երազանքներ ունե՞ք

— Ես իմ կյանքը հանձնել եմ Աստծուն: Պետք է գործել, արարել, Աստծո խոսքը մատուցել, ժամերգություններին զանգակները քաշել, աղոթել հիվանդների համար: Ամենառեալը դա է: Միթե՞ Հիսուսը երազանք ուներ: Աստված մարմնացել էր և ճշմարտություններ էր հաղորդում: Եթե մենք գոնե մի փոքր դառնանք Հիսուսի լեզուն, խոսքը փոխանցողը, կիմանանք, որ մեր երազանքները կատարվել են: Մեզ համար գերխնդիրը թող Քրիստոսը մնա:

— Հավատու՞մ եք մեր ժողովրդի ապագային

— Ապագան մեր ձեռքում է: Այն ժառանգությունը, որ մեզ փոխանցել են մեր հայրերը, ապագայում շատ է փայլատակելու: Մենք դեռ շատ պիտի հպարտանանք մեր հայրերով, բայց նաև հին արժեքների հիման վրա նոր արժեքներ է պետք ստեղծել: Հարկավոր է գոնե հավասարվել մեր պապերի արժեքներին, որ կարողանանք արտաշնչել նորը:

Կարինե Ջանջուղազյան

Հովիկ Աբրահամյանի ԱԺ նախագահի լիազորությունը, դադարեցնելուց հետո խորհրդարանում կարծես վերադարձել են Տիգրան Թորոսյանի ժամանակները: Կիսադատարկ դահլիճում ոչ ոք իր տեղում չէ: Նիստերն անցնում են անտարբերության ու ձանձրույթի մեջ, նախարարները չկան, օրինագծերը ներկայացող չկա, և սա այն դեպքում, երբ նույնիսկ կառավարությունն է լինում արտահերթ նիստ հրավիրողը:

Հովիկ Աբրահամյանը գոնե կարողանում էր արտաքին մասն ապահովել, գոնե ձեւի համար խորհրդարանի դեմքը պահել: Վաղը դա էլ չենք ունենալու, և վերադառնալու են Թորոսյանի ժամանակները:

Հայաստանի խորհրդարանն ինքն էլ շատ լավ գիտի, որ իր գոյությունը եղած, թե չեղած մի հաշիվ է: Այստեղ գալիս են նեղ կուսակցական հարցեր լուծելու, գյալաջի անելու ու շարիկ գլորելու համար: Ու ավելին պետք էլ չէ սպասել քանի դեռ խորհրդարանը երկրում գործադիր մարմնի կցորդ է, ընդամենը նախագահի նստավայրի կամակատար, նշանակություն չունի, թե նիստերին քանի պատգամավոր կամ նախարար է գալիս, որովհետեւ այդ ամենը ընդամենը ձեւականություն է:

Սակայն ինչքան էլ երանելի լինեն Աբրահամայանի ժամանակները պատգամավորներին ոչ թե Հովիկ Աբրահամյանն, այլ սահմանադրական պարտքը եւ գիտակցությունը պետք է խորհրդարան բերի: Եթե դա չկա, ապա Հովիկ Աբրահամյանին Նիկոյանով փոխարինելը, երկրի համար որևէ էական հարց չի լուծելու:

Հարություն Առաքելյանը  նոր դաս է հրամցրել ՀՀ վարչապետին: Ի դեպ անցյալ շաբաթվա վերջում նրան հրավիրել էին քննության: Պրն Առաքելայնը պետք է հանդիպեր քննիչին հետաքրքիր է, ինչ է տեղի ունեցել քննության արդյունքում, որ նախկին կուսակցապետի մտքով անցել ֆաքս 2 օպերացիան նախաձեռնել.

«Հաշվի առնելով շրջանառվող այն լուրերը, որ մեծ ատելությամբ եք լցված ֆաքսի ապարատների հանդեպ, այնուամենայնիվ շարունակելով իմ բաց գործունեությունը և պատրաստակամությունը՝ աջակցելու ձեզ հարցաքննվելուց առաջ, ցանկանում եմ սույն բաց «ֆաքս-2»-ի միջոցով տեղեկացնել, թե քննչական խմբի մոտ ինչպիսի հարցեր կարող են առաջանալ, հետևաբար ձեզ հարկավոր է շատ լրջորեն նախապատրաստվել: Դուք, որպես պետական սեփականություն հանդիսացող «Նաիրիտ» գործարանի 10 տոկոս բաժնեմասի պատասխանատու պետք է կարողանաք հիմնավորել ձեր անգործությունը գործարանում իրականացված անօրինականությունների հանդեպ: Նույն կերպ լրջորեն նախապատրաստվելը չէր խանգարի նաև Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանին:

Եվ այսպես.

— Ինչո՞ւ 2006 թվականի ամռանը ՀՀ Կենտրոնական բանկի առաջարկությամբ կառավարությունը հապճեպ որոշում կայացրեց դադարեցնել «Նաիրիտ» գործարանի աշխատանքային նորմալ ընթացքը և գործարանի բաժնեթղթերը վաճառքի անվան տակ նվիրաբերվեցին քիմիական արդյունաբերության ոլլոլոլորտում (ծանո՞թ բառ է…) պատմություն և փորձառություն չունեցող «Rhinoville Property Limited» օֆշորային ընկերությանը: Եվ այս ամենը այն պարագայում, երբ գործարանը տնօրենության բարեխիղճ աշխատանքի արդյունքում արդեն խնդիրներ չուներ ո՛չ ֆինանսական և ո՛չ սպառման հարցերում, ստացված էր կաուչուկի մեծ խմբաքանակի համար կանխավճար և անխափան արտադրության համար առկա էին բոլոր հումքերը:

Հաջորդ հարցը.

Հիշեցնեմ, որ դուք, ս.թ. հունիսի 2-ին կառավարության նիստում հայտարարեցիք, որ «Նաիրիտում» հարկավոր է իրականացնել աուդիտորական ստուգումներ, որպեսզի ունենաք գործարանի ամբողջական ֆինանսական պատկերը, քանի որ «Նաիրիտը» կառավարելու համար մայիսին օպերատորի մրցույթ էր հայտարարվել և օպերատորը պետք է հստակ պատկերացում ունենա գործարանի իրական ֆինանսական վիճակի մասին: Այդ կապակցությամբ ՀՀ Ֆինանսների նախարարության Վերստուգիչ հանձնաժողովին հանձնարարվեց իրականացնել ֆինանսական ստուգումներ և ներկայացնել եզրակացություն: Ֆինանսական ստուգումների ժամանակ, երբ բացահայտվեցին լուրջ ֆինանսական խախտումներ, Վերստուգիչ հանձնաժողովի աշխատանքները դադարեցվեցին, իսկ Հանձնաժողովը, իր հերթին, ներկայացրեց միջանկյալ հաշվետվություն՝ կատարված իրավախախտումների վերաբերյալ:

Այդ խախտումներից մեկը, մասնավորապես, վերաբերում էր «Նաիրիտի» նախկին գլխավոր տնօրեն, այժմ գործարանի տնօրենների խորհրդի նախագահ Վահան Մելքոնյանին պատկանող «Մեգատեքս գրուպ» (նախկինում «Մահուդի գործարան») ընկերության հետ կատարված գործարքին: Այսպես` Վահան Մելքոնյանը «Մեգատեքս» ՍՊԸ գրավ է դնում ԱՊՀ Միջպետական բանկում և չի վճարում վերցված վարկի դիմաց, արդյունքում «Մեգատեքսն» անցնում է ԱՊՀ Միջպետական բանկին: 2009 թվականին «Նաիրիտը» ունենալով լուրջ ֆինանսական խնդիրներ, չգիտես ինչու, 3,7 միլիարդ դրամով ԱՊՀ Միջպետական բանկից վերցրած վարկի հաշվին գնում է «Մեգատեքսի» բաժնետոմսերը` նույն ԱՊՀ Միջպետական բանկից: Հիշեցման կարգով նշեմ, որ 2009 թվականի մայիսին տեղի ունեցած պայթյունի հիմնական պատճառ նույն Վահան Մելքոնյանը նշում էր 150.000 դոլար ֆինանսական միջոցների բացակայությունը: Ձեզ համար տարօրինակ չէ՞, որ «Նաիրիտ» գործարանը գնում է մեկ այլ գործարանի բաժնետոմսեր, որի պրոֆիլը կապ չունի «Նաիրիտի» հետ և վճարում դրա դիմաց շուրջ 12 միլիոն դոլար:

Հարց.

— Ինչո՞ւ «Նաիրիտ» գործարանի 10 տոկոս բաժնետեր հանդիսացող ՀՀ Կառավարությունը ի դեմս Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանի, ունենալով տնօրենների խորհրդում իր ներկայացուցիչը, որը քաջատեղյակ էր գործարանի ծանր ֆինանսական վիճակի մասին, տվել է համաձայնություն «Նաիրիտ» գործարանի ոլորտին առնչություն չունեցող «Մեգատեքս» ՍՊԸ-ի բաժնետոմսերը վարկային միջոցներով ձեռք բերելու համար: Դուք որպես ՀՀ վարչապետ եղե՞լ եք տեղեկացված, թե՞ գործարքը կատարվել է առանց ձեր իմացության կամ «Նաիրիտ» գործարանի փոխտնօրեն աշխատող ձեր եղբայրը ընտանեկան զրույցների ժամանա՞կ էլ չի տեղեկացրել գործարանը սննկացման տանող անիմաստ գործարքի մասին…

Այժմ անցնենք հաջորդ խախտմանը:

Իմ ուսումնասիրությունները պարզել են, որ Ֆիննախի նույն ակտում հաջորդ հայտնաբերված ֆինանսական խախտումը կապված է պարսկական NUMARD TRADING LTD կազմակերպությանը, որը 2010թ. հաղթել է «Նաիրիտի» դեմ 4.9 մլրդ դրամի պահանջի վերաբերյալ դատը: Ֆիննախի աուդիտը պարզել է, որ «Նաիրիտի» ղեկավարությունը միտումնավոր է պարտվել բավականին անհիմն պահանջ ներկայացրած պարսկական այդ կազմակերպությանը` նույնիսկ չբողոքարկելով դատարանի վճիռը: Այդ 4.9 մլրդ դրամը մինչ այս պահը որպես պարտք «նստած» է «Նաիրիտի» վրա (անհասկանալի կամ ավելի ճիշտ շատ պարզ պատճառով պարսկական ընկերությունը մինչ օրս չի դիմել ԴԱՀԿ-ին գումարը բռնագանձելու պահանջով): Միայն լրատվամիջոցների ահազանգումներից հետո` հավանաբար ֆինանսների նախարարության ցուցումով «Նաիրիտ» գործարանի ղեկավարությունը բողոք ներկայացրեց ՀՀ Վերաքննիչ դատարան` ընդդեմ ուժի մեջ մտած վճռի:
Հարց.

— Ինչո՞ւ Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության Վերստուգիչ հանձնաժողովի կողմից «Նաիրիտ» գործարանում իրականացված ստուգումների հիման վրա գրված միջանկյալ ակտը, որում արձանագրված են նմանատիպ բազմաթիվ ֆինանսական խախտումներ, մինչ օրս չեն ուղարկվել ՀՀ Գլխավոր դատախազություն, որպեսզի «Նաիրիտ» գործարանի հետ կապված «մութ» պատմությունները դառնան թափանցիկ և դուք էլ հետագայում կարողանաք լուսաբանել նշված փաստերը:

Առայժմ այսքանը: Մնացածը՝ հաջորդ դասին…
ՀՀ քաղաքացի Հարություն Առաքելյան