Այսօր Ժամանակավոր պահման մեկուսարան տեղափոխվեցին Տիգրանյան փողոցում գտնվող «Նիկո» կահույքի սրահի մոտ տեղի ունեցած փոխհրաձգության գործով ձերբակալված Նարեկ Մանվելյանը և Էդգար Նահապետյանը: Նրանցից առաջինը Davidoff ընկերության հայաստանյան ներկայացուցչության՝ «Ավերս» ընկերության բաժնետեր` Արթուր Մանվելյանի որդին է, իսկ երկրորդը` Էդգար Նահապետյանը` «ՆԻԿՕ» կահույքի սրահի սեփականատիրոջ եղբոր` Արմենի որդին: Երկու երիտասարդն էլ սովորում են Երևանի տնտեսագիտական համալսարանում։

Ոստիկանությունը տեղեկացնում է, որ 19-ամյա Էդգար Նահապետյանի նկատմամբ քրեական գործ է հարուցվել ՀՀ Քրեական օրենսգրքի 258 հոդվածի 3-րդ մասի հատկանիշներով, (խուլիգանությունը, որը կատարվել է նախկինում խուլիգանություն կատարած անձի կողմից) իսկ 18-ամյա Նարեկ Մանվելյանի նկատմամբ, օրենսգրքի 258 հոդվածի 4-րդ մասով` (խուլիգանություն, որը կատարվել է զենքի, կամ որպես զենք օգտագործվող առարկաների գործադրմամբ):

Հիշեցնենք, որ հունվարի 17-ին Երևանի Տիգրանյան փողոցի վրա գտնվող «Նիկո» խանութների ցանցի դիմաց մի խումբ երիտասարդների միջև տեղի էր ունեցել վեճ, ծեծկրտուք, որն ավարտվել էր կրակոցներով։ Հրազենային վնասվածքով հիվանդանոց էր տեղափոխվել Երևանի Տիգրան Մեծ 8 շենքի բնակիչ 22-ամյա Տիգրան Հակոբյանը:

Դեպքի վայրում հայտնաբերվել էին 3 տեսակի հրազենից արձակված 10-ից ավելի պարկուճներ։ Կրակոցի արդյունքում վնասվել էին նաև «Նիկո» խանութի ապակիները։

Այդ օրը դեպքի վայրում է եղել նաև Հովհաննես Վարդանյանը` «Լիդերը»: Ըստ որոշ տեղեկությունների նրա տղան ևս եղել է ռազբորկայի մասնակիցներից, սակայն նա պատճառաբանել է, որ ինքն ապրում է դեպքի վայրի հարևանությամբ, իսկ ծեծկրտուքի մասնակիցներն ընդամենն իր տղայի ընկերներն են:

Դեպքի վայրից ֆոտոն` Գագիկ Շամշյանի

Ինչ որ անհասկանալի փոփոխություն է տեղի ունեցել երգահան, հեղինակային երգերի կատարող  Ռուբեն Հախվերդյանի մոտ. Նա  նախկին դաշնակցական գաղափարակիրը, որը մեծ հաշվով թքած ուներ թե ինչ է կատարվում Հայաստանում, ու գերադասում էր չխառնվել ստեղծված քաոսին, այժմ քաղաքացիական ակտիվություն է հանդես բերում, նույնիսկ մասնակցում է Թեղուտի ակցիային, ասում բաներ, որ նախկինում էլ էր ասում, բայց միայն նեղ շրջանակում:

Նա այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասել է, թե իրեն տեսնում է մշակույթի նախարարի պաշտոնում: Սակայն վստահ է, որ նույնիսկ այդ դեպքում ոչինչ չի փոխի մեր երկրում. «Կոռուպցիոն համակարգում եթե նույնիսկ ես նշանակվեմ մշակույթի նախարար, ես էլ պիտի լափեմ, որովհետեւ եթե ես գնամ ու չլափեմ, ինձ դուրս կհանեն»,-

Նա ճշմարտացի է մի հարցում.մեր մշակույթի նախարարն իր կեցվածքով ստիպում է ոչ դրական կարծիք կազմել երկրի և նրա մշակույթի մասին. Ի՞նչ պարտադիր է` նախարարը կնիկ լինի, կարող է կին լինել», -ասում է Հախվերդյանը ու նրան համամիտ են բազմաթիվ արվեստագետներ: «Բայց ամենածիծաղելին խոսքի ազատությունն է, թողնում են խոսես, բայց դրանից եթե ոչինչ չի փոխվի, ո՞ւմ է պետք այդ խոսքի ազատությունը»,- տարակուսում է լռության ուխտից նոր — նոր դուրս եկած երգահանը:

Հախվերդյանը իր կուտակված զայրույթն է պարպում ու չի հանդարտվում. Ըստ նրա Ալլա Պուգաչովային Մեսրոպ Մաշտոցի անվան շքանշան տալը ոչ մի տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում: Նրա խոսքով, Մաշտոցը մեր սրբերի շարքում է դասվում, իսկ Ալլա Պուգաչովան «ոչ միայն նողկալի երգչուհի է, «պոպսայի» հիմնադիրը, այլեւ բարոյապես շատ կայուն երեւույթ չէ, որ ասենք Մեսրոպ Մաշտոցի նման սուրբը կախվի նրա կրծքավանդակին»:

«Մեսրոպ Մաշտոցը, եթե նրան տեսներ, բոլորովին ցանկություն չէր ունենա նրա հետ մերձենալու»,- համոզված է երգահանը:

Ասուլիսի մյուս բանախոսը դերասան Սերգեյ Դանիելյանն էր`Յոժը, որը Հախվերդյանի հետ համամիտ էր, թե` Երեւանում տեղադրված Արամ խաչատրյանի, Մարտիրոս Սարյանի, Կոմիտասի արձանները միջակից ցածր մակարդակ ունեն:

յ Դանիելյանի հարցին արձագանքեց Հախվերդյանը. Ո՞վ է ձեւավորում այս քաղաքի ճաշակը, «Օրինակ «Շարմը»` «Իմ զենքն իմ երգն է» պաստառներով:

Կորցրել ենք մեր ազգային խոհանոցը, մտածողությունը, եւ գլոբալացման վերջին հարվածը կլինի լեզվի մոռացումը, որպեսզի դառնանք զոմբի, թեպետ ուշացումով, բայց ի վերջո բարձրաձայնեց Հախվերդյանը:

«Գևորգս մի քանի անգամ ինձ ասել էր, որ իրեն օրեկան 3-ից 5 հազար դոլար են առաջարկել, որ կոնկրետ գործերի վրա աչք փակի, բայց ինքը հրաժարվել էր: Ասել էր`էդ հարցերով դիմեք Ալիկ Սարգսյանին: Հենց սրա պատճառով էլ ինքը գնաց: Ինձ իմ նպատակն է հետաքրքրում: Ես չեմ բավարարվի մի հոգուն պատժելով: Ոչ ոք իմ էրեխին կյանք չէր տվել, ու ոչ մի մարդ իրավունք չուներ կյանք խլելու», երեկ «ՀԺ»-ին ասել է Պետրոս Մհերյանը` 2009 թվականին սպանված փոխոստիկանապետ Գևորգ Մհերյանի հայրը, հայտնելով, որ գտել է որդուն սպանողին:

Հիշեցնենք, որ ժամանակին բավականին մեծ արտոնություններ վայելով երիտասարդ փոխոստիկանապետը սպանվել է իր տան մուտքում: Մինչ օրս սպանությունը բացահայտված չէ:

Պետրոս Մհերյանն ասել է նաև թե տեղյակ է, որ մարդասպանն այժմ կալանավորված է այլ հանցագործության համար:

«Կատարողն իր պատիժը իր ձևով կստանա, բայց ինձ հետաքրքիր են որդուս կյանքը լափողները, այդ ամենը կազմակերպողները: Ես գիտեմ, թե ինչու է մարդասպանը ուրիշ գործով նստած, թե ով է այնպես արել, որ ուրիշ գործով նստի: Այս ամեն ինչը գիտեմ, բայց ես ավելի խորն եմ ուզում հասնել: Ես ուզում եմ հասնել այն մարդկանց, որոնք տեղյակ են այս ամեն ինչից ու լուռ են մնում»,- ասել է սպանված փոխոստիկանապետի հայրը և նշել, որ դեռևս չի հայտնի սպանությունը կատարողի անունը»:

«Ես որդուս սպանության գործում լուրջ արդյունքների եմ հասել: Սպանությունից երկու օր անց տղայիս տնից կորել էր մի քանի բան: Գևորգը ֆլեշկա` կրիչ ուներ, միշտ իր մոտ էր պահում: Դեպքից երկու օր առաջ ինձ ասաց` սպասում է, որ Սերժ Սարգսյանը Մոսկվայից Երևան վերադառնա, որ նրան կարևոր բան հայտնի, որ կրիչի մեջ պահվող տվյալները նրան փոխանցի, բայց, փաստորեն, չհասցրեց դա անել:

Սպանությունից հետո ես գործը վարող մարդկանցից հարցրի, թե ուր է ֆլեշկան, ասացին, թե` բա ի՞նչ ֆլեշկա, այդպիսի բան չի եղել: Բայց ես վերցրեցի գործի նյութերը, դեպքի օրը Գևորգի տան սենյակում կազմված արձանագրությունները նայեցի, այնտեղ գրված էր, որ սենյակում ֆլեշկա է հայտնաբերվել, սեղանին դրված ֆաքսի ապարատ կար, որը ևս կորել էր, եղել են նաև բավականին լուրջ փաստաթղթեր, որոնք քրեական գործերի հետ են կապ ունեցել: Այստեղ մի հարց էլ է ինձ մոտ ծագել: Սպանության դեպքի վայրն ինչու էին թողել ու գնացել նրա սենյակում զննություն իրականացնում: Ի՞նչ է, նրա սենյակում գրված դրվա՞ծ էր մարդասպանի անունը: Ոչ, ուղղակի պետք էր սենյակը քրքրել: Արձանագրության մեջ գրված էր, որ եղել է փաստաթուղթ, որտեղ գրված է եղել Բնապահպանության նախարարություն. խիստ հսկողության տակ: Ո՞ւր է կորել այդ թուղթը: Ո՞ւր է դատախազությունը կորցրել այս թղթերը»,- պատմել է Մհերյանի հայրը թերթին:

Արդյո՞ք նա ի նկատի ուներ Իգիթյան եղբայրներից մեկին` որին այս գործի շրջանակներում կալանավորեցին, ապա ապացույցների բացակայության պատճառով չկարողացան մեղադրանք առաջադրել, ու քանի որ բավական երկար տևեց նրան կալանքի տակ պահելու ժամանակը, մեր ունեցած տեղեկություններով, (այդ մասին արդեն գրել ենք) այլ գործով նրան մեղադրեցին ու դատապարտեցին:
Հիշեցնենք, որ Իգիթյան եղբայրներից մեկը ժամանակին մեղադրվում էր սփյուռքահայ մեծահարուստ մի ընտանիքի քցելու ու խոշոր գումարներ յուրացնելու գործով: Երկար ժամանակ նրա մեղադրանքը չէր հաստատվում, տարիներ տևող դատավարությունը, որն ի դեպ կարծիք էր ստեղծել` թե երիտասարդ ամբաստանյալի թիկունքին հզոր մարդիկ են կանգնած, ի վերջո լուծում ստացավ Բաղրամյան 26-ի միջամտությամբ: Իսկ այն ժամանակ, այդ տեսակ գործերի կուրացիան վստահված էր Գևորգ Մհերյանին:
Ի վերջո, նաև փոխոստիկանապետի ջանքերով, Իգիթյանի մեղադրանքը հաստատվեց: Տարիներ անց Գևորգ Մհերյանի սպանության, որպես հնարավոր վարկած դիտվեց վրեժխնդրությունը, որ Իգիթյան եղբայրներից մեկն իրականացրել էր երկար տարիների դատապարտված իր եղբոր համար: Շատ հնարավոր է, որ Պետրոս Մհերյանը հենց այս անձին ի նկատի ունի, ասելով թե` գտել է մարդասպանին: Հնարավոր է նաև, որ Իգիթյանին այլ մեղադրանքով դատապարտելով, իրոք, ինչպես հայրն է պնդում, փորձել են թաքցնել շատ ավելի լուրջ հետքեր:
.

-Ապարանից առաջադրված անկախ պատգամավոր Լյովա Խաչատրյանը պնդում է, թե` «Տիգրան Մեծ» տպարանի տնօրեն Վրեժ Մարկոսյանին իր փոխարեն ԱԺ ում տեսնելու որոշ մարդկանց ցանկության վարկածն ընդամենը մամուլի միջոցով տարածված խոսակցություն է:Որը և պայմանավորված է զուտ ապարանյան կլանի, իսկ ավելի ստույգ` Խաչատրյանի հետ մեղմ ասած, ոչ բարեկամական հարաբերություններ ունեցող ամենազոր գլխավոր դատախազի ցանկությամբ: Սակայն մեր ոնեցած տեղեկությամբ, Մարկոսյանն իրոք առաջադրվելու է հենց նույն ընտրատարածքում, և ի հեճուկս Խաչատրյանի:
Վրեժ Մարկոսյանը հստակ հայտարարել է, որ չի թաքցնում ու առաջադրելու է իր թեկնածությունը Ապարանի թիվ 17 ընտրատարածքում, որտեղից պատգամավոր է ընտրվել Լյովա Խաչատրյանը: Վերջինս tert.am – ի հետ զրույցում ասել է. «Իհարկե, եթե իմ ընկերը բացատրի թերություններն իմ կողմից կատարած աշխատանքում, ես մեծ հաճույքով կհասկանամ ու կընդունեմ, բայց ամեն դեպքում ընտրության հնարավորությունը կթողնենք հենց ընտրողներին»:
Խաչատրյանն ասել է նաև, թե ինքն ամեն օր հանդիպում և շփվում է տեղաբնակների հետ: «Եթե հասկանամ, որ նրա անունն ավելի շատ է հնչում, քան իմը, այդ ժամանակ էլ կհասկանամ»,- ասել է նա:
Բան այն է, որ Վրեժ Մարկոսյանը Աղվան Հովսեփյանի մոտ ընկերն է:Նախկինում վերջինիս մտերիմներից էր նաև Լյովա Խոչատրյանը, սակայն ինչ ինչ շահեր նրանց բաժանեցին ու հիմա ի թիվս այլ բաների, Խաչատրյանը ստիպված կլինի հրաժեշտ տալ պատգամավորական մադատին:

Հունվարի 14 –ին 89տարեկանում,  մահացել է Ֆրանսիական թատրոնի դերասանուհի հայազգի  Ռոզի Վարդը: Այս մասին Ֆրանս – Պրես գործակալությանը  հայտնել է նրա ամուսինը, Պիեռ Բադելը.

ՌոզիՎարդն աշխատել է Ժան Վիլարի լեգենդար Ազգային ժողովրդական թատրոնում:
1985  1993 թ. Ռոզին  նկարահանվել է Ֆրանսիայում հայտնի հեռուստաշոուներում :Դերասանուհին խաղացել է ֆիլմաշարերում, որը հեռարձակվել են  շ (Ֆրանսիա 2).հեռուստաընկերության եթերում:

Նրա իրական անունը Նվարդ Մանուելյան է: Ծնվել է Թուրքիայում 1923 թ. նա երեխա էր, երբ, ծնողները տեղափոխվել են Ֆրանսիա.

1971 — ից Ռոզին աշխատել է  Փարիզում թատրոններում. Նա եղել է ֆրանսիական կոմեդիայի թատրոնի (Comédie française)առաջատար դերասանուհիներից մեկը:.

Վարդը հայտնի է նաև ֆրանսիական կինոյի վարպետներ` ռեժիսորներ Ժան Ռենուարի, Ֆրանսուա Տրյուֆոյի, Անրի Վերնյոյի, Կլոդ Սոտեի հետ իր համագործակցությամբ:

Հայ  հանդիսատեսին Ռոզի Վարդը առավել հայտնի է Անժելիկայի մասին պատմող ֆիլմաշարից, «Ֆրանսիական կանկան» ֆիլմից, որտեղ նա հանդես է եկել Ժան Գաբենի հետ, ինչպես նաև Ժան-Պոլ Բելմոնդոյի գլխավոր դերակատարությամբ «Վախը քաղաքի վրա» և «Ուրախ զատիկ» ֆիլմերից:

Հերթական անախորժ լուրը ստացվեց: Կրկին Վրաստանից: Այն, որ սա վերածվել է տխուր ավանդույթի, որևէ մեկի համար այլևս գաղտնիք չէ: Դեռ մեկ շաբաթն էլ չի բոլորել, որ մեր հարևանները գուժեցին Սուրբ Նշան եկեղեցու հրկիզման ու փլուզման մասին: Այժմ կորստի վտանգ է կախվել մեկ այլ հայկական մշակութային արժեք ներկայացնող կառույցի՝ Հովհաննես Թումանյանի տան վրա: Եվ վերստին կրկնվում է հին պատմությունը՝ վրացիները հետևողականորեն ջնջում են յուրաքանչյուր հայկական հետք, իսկ հայերը ուշացած աղմկում ու վշտանում են դրանց համար:

Թումանյանի տան շուրջ ծավալվող խմորումները նոր չեն: Նույնիսկ կարելի է ասել՝ դրանք այնքան հին են, որ այս ժամանակահատվածում միանգամայն հնարավոր էր ինչ-որ բան ձեռնարկել, գալ ընդհանուր համաձայնության, ստեղծված կացությունից ելք գտնել: Եթե, իհարկե, լիներ նման ցանկություն ու անհրաժեշտ հետևողականությունը: Բայց արի տես, որ չկար ոչ մեկը ոչ մյուսը:

Այդ հայտնի շինությունը, որ գնվում է Թբիլիսիի գեղատեսիլ անկյուններից մեկում և որի պատին ամրացված խոշոր հարթաքանդակը տեղեկացնում է, թե 1909-21 թթ. այս հարկի տակ ապրել է հայ մեծ գրող Հովհաննես Թումանյանը, կարծես թե իր պատկանելությունը ապացուցելու հետ կապված խնդիրներ պիտի չունենար: Բանն այն է, որ Վրաստանի իշխանությունները 1921 թ. բնակարանն անհատույց հանձնել էին  Թումանյանին՝ ի նշան նրա արվեստի գնահատանքի: Իշխանությունների տված մանդատով այն ենթակա չէր բռնագրավման կամ որևէ այլ փոփոխության: Մի խոսքով, կար ժամանակ, երբ վրացիները խոստովանում ու ճանաչում էին հայ մտավորականի ծառայությունները ոչ միայն հայկական, այլև վրացական մշակույթին: Սակայն ժամանակներն անցան, վերաբերմունքն էլ փոխվեց, և այսօր Թումանյանը նրանց հարկավոր չէ, մինչդեռ տունը անձից առավել մեծ արժեք է ներկայացնում:

Մի կարևոր դրվագ էլ՝ պարզաբանման կարգով: 1949 թ Թումանյանի կինը` Օլգա Մաճկալյանը, դիմում է Թբիլիսիի քաղաքային իշխանություններին և առաջարկում, որպեսզի շինության 7 սենյակներից 4-ը դարձնեն գրողի անունը կրող մանկական գրադարան: Ծրագիրն իրագործվում է, իսկ նույն տարում Թումանյանին պատկանող բոլոր իրերը փոխադրվել են Երևան՝ այդ բնակարանի նմանությամբ կառուցված գրողի տուն-թանգարան: Շատերն այսօր Թումանյանի ներկայիս տունը շփոթում են հանրահայտ «Վերնատան» հետ»: Ասենք, որ սրանք ոչ միայն տարբեր կառույցներ են եղել, այլև «Վերնատանը» գրողի ընտանիքը բնակվել է վարձով և այն երբեք չի եղել նրա սեփականությունը: Այդ տունը վաճառվել է վաղուց ու այնտեղ այսօր բնակվում է մի վրացի կին: Իսկ ահա մյուս՝ իրական տանը միանգամայն այլ ճակատագիր էր վիճակված:

Դեսևս 1990-ականների կեսերին Թբիլիսիի քաղաքապետարանը մի գործարք կնքեց վրացի բիզնեսմեններից մեկի՝ ոմն Արչի Լեժավայի հետ, ով քաղաքին բենզին էր մատակարարել, իսկ տեղի իշխանություններն էլ կուտակված պարտքերը մարելու այլ խելամիտ եղանակ չգտնան, քան իբրև փոխհատուցում նրան առաջարկել Թումանյանի գրադարանի տարածքը, որը փաստացի կազմում էր գրողի տան մի մասը: Մի քանի տարի տևած դատական քաշքշուկն այդպես էլ որևէ արդյունք չտվեց: Գործարքի գինը կազմեց  162,000 դոլար և տարածքը հանձնվեց վրացի օլիգարխին: Դեռ այն ժամանակ ամենքին ապշեցրեց Հայաստանի իշխանությունների պահվածքը: Մի քանի մտավորականներ ահազանգեցին այդ մասին, իսկ Վրաստանում Հայաստանի դեսպանը բարձրացրեց այդ հարցը և պաշտոնական խողովակով դիմեց արտգործնախարարությանը: Սակայն արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը պարզապես անպատասխան թողեց իր դեսպանին: Ասում են, որ դեսպան Հրաչ Սիլվանյանը նույնիսկ փորձել էր բանակցել սեփականատիրոջ հետ` տարածքը հետ գնելու առնչությամբ, սակայն Լեժավան հրաժարվել է այդ առաջարկից: Գործարարը մտադրվել էր Թումանյանի գրադարանը վերածել բնակելի տարածքի և լայնածավալ վերանորոգում էր սկսել:

Այսօր ճիշտ նույն իրավիճակում է հայտնվել տան մյուս հատվածը: Տեղի իշխանությունները վերջնականապես այն վաճառելու լուրջ մտադրություն ունեն, իսկ պատմական շինության միակ գնորդի դերում հանդես է գալիս ոչ այլ ոք, քան «ՋեոԹուրան» թուրք-վրացական համատեղ ընկերությունը: Հայ դասականի տունը թուրքերին հանձնելու հեռանկարը հատկապես վիրավորական է դիտվում հայերի համար, իսկ թուրքերն էլ իրենց հերթին են խտացնում արդեն իսկ մռայլ գույները՝ հայտարարելով, թե իրենց նպատակն է Թումանյանի տունը վերածել թուրք բանվորների հանրակացարանի: Ընկերության ղեկավարությունը նույնիսկ առաջարկությամբ դիմել է բանաստեղծի ծոռնուհուն՝ Ալինա Թումանյանին, ով ներկայումս բնակվում է շենքի երկրորդ հարկաբաժնում՝ այդ տարածքը ևս գնելու նկատառումներով, սակայն մերժում է ստացել:

Կասկած չկա, որ առևտուրը կկայանա և Թումանյանի տունը կհանձնվի օտարին: Թբիլիսիի հայերի միությունն այս օրերին հատարարություն է տարածել՝ ահազանգելով, որ եթե անմիջապես չձեռնարկվեն անհրաժեշտ քայլեր, ապա մեկընդմիշտ կկորցնենք հայ մշակույթի պատմությունը մարմնավորող ևս մի հուշարձան: Սակայն հազիվ թե նրանց հույսերը արդարանան: Հայաստանի մշակույթի նախարարությունը և մյուս պատկան կառույցները համանման իրավիճակներում անմիջապես վերածվում են գլուխն ավազների մեջ խրած ջայլամի՝ ոչինչ չենք տեսել, ոչինչ չենք լսել: Իսկ երբ վրա է հասնում վախճանը, անմիջապես լսելի է դառնում նրանց վշտահար, մտահոգ հառաչանքը: Եվ թումանյանական «Միտք եմ անում, միտք ու չեմ հասկանում՝ ով է մեղավոր…» հանրահայտ հարցը նման դեպքերում ունի իր պատասխանը, սակայն ի՞նչ է փոխվում այդ պատասխանից: Ոչինչ:

Արդեն գծագրվում է այն ոչ հեռու ապագան, երբ Թբիլիսիի քարտեզից ի սպառ կջնջվեն հայերի ներկայության մասին բոլոր վկայությունները, պատմությունը այլ իմաստ ու ձև կստանա, քաղաքը կկորցնի երբեմնի իրական տերերի վերջին նշխարները: Չէ, վրացիներին մեղադրելու մտադրություն չկա: Իրենց քաղաքն է, կարող են վարվել այնպես, ինչպես կցանկանան: Բայց պատմությունը, մշակույթը, հիշատակը հո մե՞րն է: Եվ կորուստն էլ մերն է: Միայն թե կորցնելն այլևս չի մտահոգում նրանց, ովքեր ոչինչ չեն ստեղծել, որպեսզի զգան կորստի ցավը:

Արման ՎԱՀԱՆՅԱՆ «Ազգային Գաղափար»

Հ.Գ. Այո, այսօր Վրաստանում ամեն ինչ անում են ջնջելու հայերի հետքերը: Տարիներ առաջ Վրաստանի նախկին նախագահ Էդուարդ Շեվադնաձեն հայ մեծերի պանթեոնի վերանորոգման առիթով Թբիլիսի մեկնած հայ պատվիրակներիս ասաց, թե` «Թիֆլիսը կառուցել են հայերն, իրենց ոսկե ձեռքերով»: Իսկ մերոնք`հայտնի արվեստագետներ ու մշակույթային կառույցների ղեկավարներ, այդ պահին հալվեցին հրճվանքից: Ցավոք այսօր այդ նույն մարդիկ լռում են, (և ոչ միայն այս հարցում) իշխանությունն էլ պահանջատեր չէ, իսկ զանազան  քաղաքացիական նախաձեռնություններ, լռում են այնտեղ` որտեղ չպետք է լռեն:

Ռ.Ա.

Փոքրիկ Հակոբը սպասում է հրաշքի

8 տարեկան Հակոբ Առաքելյանը շատ ծանր հիվանդ է, բալիկը սառկոմա ունի: Մոտ մեկ ամիս առաջ ծնողները երեխայի ուսագլխին մսի կոշտ ուռածություն են նկատել: Վախեցած տարել են բժշկի, բժիշկը հետազոտել է ու ավելի մանրամասն ուսումնասիրությունների համար ուղարկել մանկական ուռուցքաբանական հիվանդանոց:

Այնտեղ էլ են ստուգել ու եկել այն եզրահանգմանը, որ վիճակը ծայրահեղ է, անհապաղ վիրահատություն է անհրաժեշտ: Բժիշկները կարող են վիրահատել, սակայն միայն 80% հաջողության հավանականությամբ: Խորհուրդ են տվել տեղափոխել Հակոբին արտասահման`Ռուսաստան կամ Իսրաել: Ծնողները ընտրել են Իսրաելը, քանի որ այնտեղ է երեխաների ուռուցքաբանական լավագույն հիվանդանոցներից մեկը աշխարհում:

Հակոբը մայրիկի հետ շուտափույթ մեկնել է Իսրաել: Արդեն մեկ ամիս է անցել, բժիշկները նախնական ախտորոշմամբ որոշել են, որ փոքրիկ Հակոբին 2-3 կուրս քիմիոթերապիա է անհրաժեշտ, այնուհետև միայն` վիրահատություն:
Սակայն ընտանիքի ֆինանսական վիճակը հեռու է բավարար լինելուց, մինչդեռ քիմիոթերապիայի ամեն կուրսը արժի մոտ տասը հազար եվրո, իսկ բուն վիրահատության համար պետք է վճարել հիսունից յոթանասուն հազար եվրո: Ընտանիքը գումար չունի ու ծնողները արդեն վաճառել են ամեն հնարավոր բան, որպեսզի վճարեն ճանապարհածախսի ու ախտորոշման համար:

Բոլորս էլ Նոր Տարում հրաշքի ենք սպասում, մինչդեռ Դուք ինքներդ կարող եք հրաշք գործել` փոխանցելով ցանկացած գումար Ամերիա Բանկի հաշվեհամարին: Դուք փոքրիկ Հակոբին կյանք եք նվիրում:

Հաշվեհամարներն են

Ամերիկյան դոլարով փոխանցումների համար` 1570013172940201 ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ/AMERIABANK, Անահիտ Իսպիրյան/ANAHIT ISPIRYAN (մայրն է)
SWIFT: ARMIAM22

ՀՀ դրամով փոխանցումների համար` 1570013172940100 ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ/AMERIABANK, Անահիտ Իսպիրյան/ANAHIT ISPIRYAN (մայրն է)

Եվրոյով փոխանցումների համար` 1570013172940146 ԱՄԵՐԻԱԲԱՆԿ/AMERIABANK, Անահիտ Իսպիրյան/ANAHIT ISPIRYAN (մայրն է)

Ժաննա 099196655, 010446529

Լուսինե Թարլամազյան

«Ազատությունը լավ բան է, եթե գիտես նրա հետ ինչպես վարվել: Հակառակ դեպքում այն կարող է բեռ դառնալ ու ցավ պատճառել»: – սա իմ սեփական աֆորիզմներից է: Արդեն երրորդ շաբաթն է, ինչ ես առաջարկում եմ իմ վարկածն էս կայքում, բայց մոնոլոգ եմ անում: «Facebook»-ից դուրս չկա արձագանք, չկա առողջ բանավեճ, չկա երկխոսություն, զրուցակից… Ինչո՞ւ չես գրում կայքում, բարեկամ…

Միշտ սիրել եմ զբաղվել միայն էն աշխատանքով, որի արդյունքը շոշափելի ու շուտ երևացող է: Անձիս կարևորությունն էս աշխարհում ամրապնդելու, թե՞ գուցե ավելի խոր` հոգևոր ու բարվոք մղումներով է դա պայմանավորված, չգիտեմ, չեմ խորացել երբևէ: Գիտեմ, որ չեմ սիրում, և վերջ:

Երեկ ես չալարեցի մտածել, չափից դուրս շատ մտածեցի, թե ի՞նչ գրեմ, այնինչ պետք էր մտածել` ո՞ւմ գրեմ: Նամա՞կ: Ո՞ւմ: Ընկերո՞ջս: Ո՞ր: Ո՞ւր է նա, ի՞նչ է սպասում ինձնից: Եվ ես, որ մի փոքրիկ, միջին IQ-ի տեր կին եմ, և իմ ունեցած-չունեցածն էս կյանքում հենց ապրածս կյանքն է, իսկ դրա մասին ես գրում եմ, պատմում. ավելի ճիշտ, պատմում եմ, երբ ուզում եմ պատմել, ի՞նչ կարող եմ տալ աշխարհին էս կայքի միջոցով:

Ընկերներիցս մեկն ասում է, որ ես պետք է, որ նյութի պակաս չունենամ, որովհետև ես ինքս եմ իմ նյութը, բայց ես հոգնել եմ էդպիսինը լինելուց: Հիմա կանգնած եմ մի մեծ հարցի առջև. ինչո՞ւ գրեմ: Դե, մի կտոր հացի խնդիր, փառք Աստծո, չունեմ, ինչ-որ կերպ ապրվում է: Խորը դեպրեսիայից որևէ մեկին իմ մրոցով հանելու խնդիր ևս չկա, առավել ևս մի ողջ ազգի փրկելու: Ես գլոբալ առումով հեղափոխական չեմ, և սկսում եմ պայքարել, երբ կոնկրետ հարցը վերաբերվում է իմ բարեկամներին կամ ինձ: Ի՞նչ պատմեմ ես էստեղ, որ հետաքրքիր լինի յուրաքանչյուրին: Կյանքից բողոքողները լինքն են, առանց ինձ էլ կբողոքեն, լուսաբանողներ կան, ես ի՞նչ անեմ, ո՞րն է իմ նիշը: Եվ էս մտածմունքներն էին, որ դարձան ՑԱՎԻ կատալիզատոր:

Հենց սկզբից ես գրում էի ցավի մասին, բայց նորից շեղվեցի թեմայիցս, ու գրիչս նորից ինձ փակեց Դիոգենեսի տակառի մեջ: Կամ էլ չշեղվեցի, չգիտեմ: Կա մի ժողովրդական ասացվածք. «Մարդու որտեղը, որ ցավեց, հոգին էնտեղ ա»:

Քանի օր է ուշքի չեմ գալիս անտանելի գլխացավից, հոգիս էնտեղ է էս օրերին: Ասես մի մեծ փուչիկ փչված լինի գլխիս մեջ, և շարունակի փչվել: Դրսից էլ պանրի քսակ է հագցված, որը սեղմում է գլուխս, կարծես ուզում է քամել: Խնդիրը շատ տարօրինակ է` փուչիկից քամել պանիր:

Դե, իհարկե, կարելի է դիմել բժշկի, որը կարձանագրի, որ նման զգացողություններն, արագ սրտխփոցների հետ միասին ներգանգային բարձր ճնշման կլինիկական պատկեր են կազմում:

Դա կարող է լինել նաև ալերգիկ ռեակցիայի հետևանք:

Ալերգիկ ռեակցիան էլ շատ հավանական է, արդյունքն է մի շատ գեղեցիկ ծաղկի եռօրյա ներկայության «Շուշան» կանացի անունը ծնած, շատ հաճելի ու սուր բուրմունքով, որն առաջացնում է մարդկանց մոտ ուժգին, երկարատև գլխացավեր, գիտակցության մթագնում, քնկոտություն ու մտքերի խառնաշփոթ, իսկ նրա որոշ տարատեսակներ մահացու են կենդանիների համար:

Դա բժիշկը կասեր: Իսկ ես կասեմ, որ սա իմ հերթական դասն է կյանքից: Էս ծաղիկն իր բնույթով շատ նման է շքեղ, փառահեղ կյանքի ու անտանելիության հասնող հիացմունք բերող գեղեցկության տեր մարդու, որի բուրմունքն արբեցուցիչ է և քնեցնում է ժամանակիդ զգացողությունն ու մտքի ալարկոտություն բերում: Ինչ-որ ժամանակ եղել է նույնիսկ էսպիսի մի պատժամիջոց: Մարդուն գցում էին մի սենյակ, որտեղ շուշաններ էին դնում ու փակում պատուհանները: Առավոտյան մարդն արդեն մահացած էր լինում…

Եվ էնպես չի, որ դրա մասին դու անտեղյակ ես, իհարկե գիտես, բայց նա ունի մի հատկություն` ջնջում է հիշողությանդ նեգատիվն իր վերաբերյալ, ու ամեն անգամ, մոռանալով` ձեռքդ մեկնում, վերցնում, տուն ես բերում նրան ու դնում կողքիդ:

Եվ երբ արդեն փչված են լինում գլխիդ բոլոր փուչիկները, իսկ ցավիդ հնարավոր բոլոր պատճառների հիպոթեզները պայթած, հայացքդ հանկարծակի ընկնում է այդ գեղեցկուհու վրա: Մտածում ես. «Ափսո~ս, էնքան վատ եմ ինձ զգում, որ չեմ կարող հիանալ սրա անթերի գեղեցկությամբ ու աստվածային բուրմունքն ըմբոշխնել», որովհետև ամեն ինչ մշուշոտ է ու գիտակցությունդ աղոտ, մտքերդ էլ խառն են էնքան, որ միայն կարողանում ես մտածել, թե` ես հիմա աշխատանք ունեմ, բայց կորցնում եմ ընկերներիս, որովհետև ժամանակս եմ կորցրել, ունեմ միայն ցավ…

Բանականությունդ հանկարծ ձեռքդ մղում է ու հեռացնում նրան քեզնից:

Նրան վանելուց հետո ես միայն հասկանում, որ ցավդ բերողը նա էր, բայց էնքան էլ չէ, նա միայն կատալիզատորն էր, ուղղորդողն էր դեպի ցավը. իլյուզիոնիստի էն գրպանը, որտեղից թաշկինակներ են դուրս գալիս անհամար, և որի խորքում հոգիդ է:

Ու ընկերանում ես ցավիդ հետ արդեն եռօրյա ապարդյուն պայքարից հետո, սկսում ես փորփրել նրա էթիոլոգիան, հանձնվում ես նրան, և նա քեզ ուղեկցում է իր` ցավի ճանապարհով: Ու վերջիվերջո դառնում ես ինքդ ՑԱՎ, որպեսզի կարողանաս պարզել նրա առաքելությունը, իմանալ նպատակը, նրա տված դասը… «Ցավը ցավագարին է բռնում»:

Քո ցավագարության քոքն ես գտնում ու քոքից էլ կտրում ես: Գտե՞լ եմ իմ էս ցավի քոքը: Չգիտեմ: Դեռ ցավում է, չի անցել: Բայց գրում եմ, ու նա ինձ էլ չի խանգարում: Որովհետև գրում եմ:

Մարդկային բոլոր ցավերը սխալների արդյունք են: Հնարավոր է ազատվել բոլոր ցավերից, եթե կարողանանք իմանալ նրանց` մեր կյանքում հայտնվելու պատճառը: Վերացնենք պատճառը` սխալը, կվերանա հետևանքը: Մեր ցավերը պատճառահետևանքային կապի դասեր են տալիս: Շուշանները նույնպես: Իսկ ազատությունն այն ամենն անելու իրավունքն է, ինչը չի վնասում ուրիշներին։

Լուսինե Վայաչյան

Հեռուստատեսության և ռադիոյի վերլուծական — տեղեկատվական կենտրոնի տնօրեն Սամվել Ֆարմանյանն ազատվել է պաշտոնից: Առայժմ նրան ժամանակավորապես փոխարինում է Գևորգ Ալթունյանը, որն ըստ մեր ունեցած տեղեկությունների, հավանաբար կհաստատվի այդ պաշտոնում:

Ինչ վերաբերվում է Ֆարմանյանի հետագա գործունեությանը, ապա այն, նախնական վարկածով, կծավալվի Ազգային ժողովում, ուր որպես հավատարիմ կադրի նրան ԱԺ պատգամավորի մանդատ կշնորհեն:

Թուրքիայի նախագահին տված հարցազրույցը «Շարք աուսաթ» օրաթերթին, առաջին հայացքով նորություն չի բերում Հայոց ցեղասպանության նկատմամբ Անգարայի պաշտոնական կեցուածքների վրա: Հետեւյալ կետերում կամփոփվեն նախագահ Կյուլին ասածները.-

ա.- Փորձ է կատարվում Թուրքիան ավելի ժողովրդավար երկիր համարելու, քան Ֆրանսիան:  Ըստ նախագահին, թուրքական պետությունը հարգանքով է վերաբերվում պաշտոնական կեցուածքներից դուրս  հայտնված տեսակետների կամ այլընտրանքային մտածողների նկատմամբ: Ֆրանսիան, նման օրենքի ընդունումով, հարգած չի լինի կարծիքի ազատությունը:

բ.- 1915-ի պատահարները կարող են որակվել «պատմական իրադարձություններ» եւ ոչ ցեղասպանություն: Այդ ժամանակաշրջանում թուրքերը շատ ավելի տառապած են, քան հայերը:

գ.- Նոյն ժամանակահատվածում, Եւրոպայի իսլամները ենթարկվեցին տեղահանության. տվին 3 միլիոն զոհ:

դ.- Պատմաբանների միացյալ հանձնախմբի կազմության առաջարկի վերարծարծում:

ե.- Եթե Ֆրանսիան որդեգրի օրինագիծը, տարբեր մարզերում գոյություն ունեցող հարաբերությունները պիտի ազդվեն:

Յուրաքանչյուր կետին վրա կարելի է կեդրոնանալ եւ հակափաստարկներով ջրել առաջադրված գաղափարները, որոնք նորություն չեն համենայն դեպս: Այստեղ նշելը պարզապես, թե փորձ է կատարվում ամբողջ Եւրոպայի տարածքին իսլամ ազգաբնակչությունների տեղահան եւ ջարդված լինելը ընդգծելու` որոշ դիտավորությամբ է անշուշտ: Մոտեցումը` հարցը թրքական հարթութենեն համիսլամական հարթություն տեղափոխելու եւ Ֆրանսիայի նախաձեռնության համաեւրոպականացման փորձերը կանխարգիլելու նախանիշեր է պարփակում։

Անցնենք սակայն, որովհետեւ էականը վերջին կետն է էս դեպքում։ Վերջին կետով ուշագրավ տարբերություն, եթե ոչ հակասություն է երեվում վարչապետ Էրտողանի սպառնալիքներին եւ նախագահ Կյուլի արտահայտած «ե.» կետին միջեւ: Օրինագիծի առաջին հանգրվանի նախօրյակին վարչապետ Էրտողանի սպառնալիքներին առաստաղը բավական բարձր էր: Վարչապետ Էրտողանի վերագրվող ութ կետե բաղկացած սպառնալիքների եւ հակազդեցությունների հայտարարությունը փաստորեն գրեթե խզում էր երկու երկրների միջեւ եւ հարաբերությունների առկախումի համազոր առնվելիք քայլերի ծրագիր էր: Այժմ, խոսվում է հարաբերությունների վրա ունենալիք ընդհանուր ազդեցությունների մասին: Այն ալ գործընթացի երկրորդ հանգրվանի սեմին, մինչ առաջին հանգրվանի նախօրյակին հնչում էին ուժեղ սպառնալիքները:

Առաստաղի իջեցումը կարող է  բացատրվել նախագահին եւ վարչապետին միջեւ միշտ երեւցող հայտարարությունների ոճային տարբերություններով: Այստեղ սակայն, հարցը բովանդակային է եւ ըստ էության: Եթե առաջինը խոսւմ է շարունակական հարաբերությունների վրա ունենալիք հավանական ազդեցությունների մասին, երկրորդին նշած առկախումները խստորեն խնդրո առարկան են դարձնում Անգարա-Փարիզ միջպետական հարաբերությունները: Չմոռանանք, որ սպառնալիքը հայտարարողական մակարդակե անդին անցնելու շատ տվյալներ չի փոխանցում դիպաշարին հետեւողների մոտ: Այսուհանդերձ, ըստ էության, տարբերությունը ուշագրավ է:

Այս տրամաբանությունը կարող է մտածելու տեղիք տալ , որ պաշտոնական Անգարան համոզված է այս հանգրվանին իր կրելիք քաղաքական պարտության: Գեթ այս պահի դրությամբ ֆրանսիական կողմը ետդարձի ցուցանիշեր չի դրսեւորում: Այս կացութենեն նվազագույն առավելները ձեռք ձգելու փորձ է կատարում Անգարան: Արցախյան թղթածրարը կարող է դիտվել հավասարակշռումի խաղաքարտի վերածվելու  դասակարգումի տակ:

Այս գործընթացներին զուգահեռ առայժմ հարցումի կարգով, թե ինչո՞ւ հայաստանյան մի լրատուամիջոց  Ֆրանսիայի ծերակույտի քննարկումների նախօրյակին շրջանառության մեջ է դնում Երեւան-Անգարա գաղտնի բանակցությունների վերսկսման լուրը, որ անմիջապես կհերքվեր պաշտոնական Երեւանին կողմե:

Նախագահ Կյուլ այդ հարցին չէր անդրադարձած իր հարցազրույցում: Կարող էր հավելել պատմաբանների միացյալ հանձնախմբի կազմության առաջարկին:

Շահան Գանտահարյան

«Ազդակ»ի գլխավոր խմբագիր