Հանրապետական կուսակցության գրասենյակի դիմաց նստացույց են սկսել մի քանի խաբված քաղաքացիներ, որոնք ժամանակին վճարել են բնակարանների համար, սակայն այդպես էլ չեն ստացել իրենց կացարանները:

Lուրեր կան, որ կանանցից երկուսը սպառնում են ինքնահրկիզվել, եթե իրենց խնդիրներին անմիջապես լուծում չտրվի: ՀՀԿ գրասենյակի մամուլի բաժնից էլ տեղեկացրել են, որ համապատասխան հայտարարություն չի եղել:

Արդեն նրանց հետ զրուցել են մի քանի հանրապետականներ ու խոստացել հարցը կարգավորել: Սակայն ցուցարարները չեն հեռանում:

Բնակարանների չարչրկված հարցում , խարդախությունների ալիքը հասնում է նաև մինչև ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր  Հերմինե Նաղդալյան, որի  շուրջ պտտվող աղմկահարույց տեղեկությունները, սակայն, բնավ չխանգարեցին, որ նա զբաղեցնի առաջիկա ընտրություններում  ՀՀԿ համամասնական ցուցակի թիվ 11 գոլդ համարը:

Հերմինե Նաղդալյանը, լրատվամիջոցների հետ զրույցում, իհարկե, ժխտել է, որ Արարատի հարկայինի պետի պաշտոնից իր ամուսնու հրաժարականը կապված է, իրենց ընտանեկան բիզնեսի` «Նորաշեն-2007» կազմակերպության ձախողումների և անտուն մնացած մարդկանց բողոքի հետ: «Իմ ամուսինն աշխատանքից ազատվել է իր դիմումի համաձայն: Նման մտադրություն բավական երկար ժամանակ է ունեցել և հիմա է դա իրագործել: Դրա մեջ չկա որևէ քաղաքական մաս և չկա որևէ նման ենթադրություն ոչ «Նորաշենի», ոչ էլ այլ բանի հետ կապված: Ինքն ունի առողջական խնդիրներ, նաև իր աշխատանքը փոխելու: Ամուսինս դիմում է գրել աշխատանքից ազատվելու, նրան ասել են, որ ուզում ենք Ձեզ տեղափոխել ուրիշ աշխատանքի, որին պատասխանել է` ոչ, ուրիշ աշխատանքի չեմ ուզում տեղափոխվել, ուզում եմ դուրս գալ համակարգից », — ասել է տիկին Նաղդալյանը:

Նրանց հետ գործարքների գնացած  մարդիկ, սակայն  2.5 մլրդ դրամի խարդախություն կատարելու պատճառով, այսօր քրեական հետապնդման են ենթարկվում: Գործը քննվում է Հատուկ քննչական ծառայությունում, դրանում ներգրավված են մի շարք  ոչ անհայտ մարդիկ: Իսկ տիկին Նաղդալյանը շարունակում է պնդել. «Մենք դրա հետ որևէ կապ չունենք»:

Ներվե՞ց «Նորաշեն-2007»-ի հետ կապված խնդիրը, հարցին նրա ջղագռգիռ արձագանքը բնավ ոչինչ չի ասում: «Որևէ ներման խնդիր մենք չունենք: Եւ, եթե որևէ մեկն այսօր բնակարան չունի, դա իմ մեղքը չի: Ասեմ ինչու, որովհետև մարդկանց խարդախության պատճառով մեկ գույքը, մեկ բնակարանը տարբեր ճանապարհներով հասցեագրվել է մի քանի մարդու: Այսինքն` մեզ հետ կնքել են առքուվաճառքի պայմանագիր` նոտարական կարգով ձևակերպված, Կադաստրի մարմիններից վկայական ստացված, անկասկած, իրավական հիմքերով: Մյուսների հետ կնքել են տարբեր տեսակի նախավճարի պայմանագրեր, տարբեր ժամանակում: Կան մարդիկ, որոնց հետ նախավճարի պայմանագիր են կնքել մեր կողմից տվյալ բնակարանի կադաստրի վկայականը ստանալուց մեկ տարի հետո: Պարզապես շատ միամիտ և անխոհեմ մարդ է այդ մարդը»: Ո՞ւմ ի նկատի ունի տիկ. Նաղդալյանը. խաբված բնակիչները տալիս են Գագիկ Պապոյանի և Սիմոն Աղազարյանի անունները:

Իրականում, բանն այն է, որ `այօրվա իրենց զոհ համարող մի քանի մեծահարուստ անձիք, նրանց թվում և Հերմինե Նաղդալյանը, որոնք, իրենց ավելացած գումարները «գործի մեջ դնելու» ակնկալիքով, ամսական  24-ից ավելի տոկոսով վարկ են տվել կառուցապատողներին, (ինչն արգելում է օրենքը և պատիժ է նախատեսվում  «Վաշխառություն» հոդվածով) ու դրա փոխարեն, որպես գրավ` բնակարաններ ձևակերպել իրենց անունով, պայմանով, հետագայում, երբ կվերադարձվի իրենց տոկոսով տրված գումարները, դրանք կօտարեն,և մարդիկ` ովքեր իրականում դրանց տերն են կստանան իրենց գնած բնակարանները: Սակայն կառուցապատողների, հաշվարկները չեն իրականանում, և այսօր նրանցից պահանջում են` ոմանք իրենց գումարները, ոմանք էլ` բնակարանները: Նրանք հայտնվում են ճաղերի հետևում, իսկ տոկոսով գումար տված վաշխառուները ջրից չոր են դուրս գալիս,դեռ մի բան էլ իրենց համարում են տուժող:

Իսկ մարդիկ` ի դեմս պատգամավոր Նաղդալյանի, որ ապօրինի գործարքի մեջ են եղել, ակնկալելով անաշխատ եկամուտ, կարող են կրկին գնալ Ազգային Ժողով օրենք գրելու, այն օրենքը, որի հանդեպ իրենց արհամարական վերաբերմունքի պատճառով, բազմաթիվ քաղաքացիներ մնացել են անտուն:

 «Մեդիամաքս»-ին տված հարցազրույցում  Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը պարզաբանումներ է տվել մի քանի հարցերի, մասնավորապես` թե ի՞նչ կապ ունի ինքը «Բարգավաճ Հայաստանի» հետ:(http://www.mediamax.am/am/news/politics/4830/ ) 

«Ես սերտ համագործակցություն եմ ունեցել տարբեր կուսակցությունների հետ, բայց երբեք չեմ հաստատել այնպիսի կապեր, որոնք դուրս կլինեին քաղաքական գործընկերության շրջանակներից»,- ասել է նա:

Այն Դիտարկմանը, թե երկրում ընդունված է համարել, որ ԲՀԿ-ն իր կուսակցությունն է, հատկապես Վարդան Օսկանյանի` ԲՀԿ-ին անդամագրվելու վերջին փաստը, Քոչարյանը պատասխանել է. «Վստահ եմ, որ մեր իրողությունների պարագայում կուսակցական ներգրավվածություն չունենալը թույլ է տալիս նախագահին` լինել լիարժեք արբիտրի և քաղաքական մրցակցության երաշխավորի դերում»: Իսկ ԲՀԿ-ն հենց այն կուսակցություններից մեկն է, որի հետ ինքը համագործակցել է նշված ձևաչափով:

«Եթե այն իմը լիներ, ապա 2007 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին երեւի թե այնտեղ, այլ ոչ թե ՀՀԿ-ում կհայտնվեին նախարարների եւ մարզպետների մեծամասնությունը»,- ասել է Քոչարյանը:

Վարդան Օսկանյանի` ԲՀԿ-ին անդամակցելու վերաբերյալ, Քոչարյանը գաղտնիք է բացել . «Մի փոքր գաղտնիք բացեմ: Ես եմ համոզել նրան` չանդամակցել ԲՀԿ-ին և  չմասնակցել 2007 թվականի խորհրդարանական ընտրություններին (ինքն այդպիսի ցանկություն ուներ): Ես չէի ուզում արտգործնախարար փոխել այն պահին, երբ իմ նախագահական ժամկետի ավարտին մնացել էր 9 ամիս: Ուրախ եմ, որ Օսկանյանն այն ժամանակ հասկացավ ինձ: Ի դեպ, եթե ԲՀԿ «պատկանելությունը» որոշվում է ցուցակում ինձ հետ երկար տարիներ աշխատած մեկ նախարարի ներկայությամբ, ապա կառաջարկեմ նայել ՀՀԿ ցուցակին»:

Երկրորդ նախագահը շեշտել  է, թե իշխանության հետ որեւէ անդրկուլիսյան պայմանավորվածություն չունի: «Իմ հարաբերությունները իշխանության հետ միանշանակ չեն: Ես անկեղծորեն ցանկանում եմ, որ այն հաջողություն ունենա, բայց դժգոհ եմ դրա գործունեության արդյունքներից, հատկապես` տնտեսական: Ի դեպ, այդ մասին ես ուղիղ ասել եմ նաեւ նախագահին»,- նշել է նա:

Քոչարյանը ասել է, որ տեսնում է  ԲՀԿ-ը հաջողությունները. «Ուրախ եմ, որ ԲՀԿ-ն հաջողում է և ժողովրդականության զգալի աճ է արձանագրում: Կարծում եմ, դա լուրջ ազդեցություն կունենա հաջորդ գումարման Ազգային ժողովում կուսակցության ներկայացվածության չափի վրա»:

Հարցին, թե ապագայում հնարավոր է վերադառնա մեծ քաղաքականություն, Ռոբերտ Քոչարյանը պատասխանել է. « Հայաստանում այսօր փոփոխությունների հասարակական մեծ սպասում կա, իսկ դա նշանակում է, որ հասարակության անտարբերության աստիճանը անդառնալի չէ, ու այդ հանգամանքը խիստ դրական է: Որքանով են մարդիկ կապում այդ փոփոխությունները ակտիվ քաղաքականություն իմ վերադարձի հետ` սա է ինձ հետաքրքրող հարցը: Առայժմ լիարժեք պատասխան ես չունեմ»:

Այսօր Կիևյան կամրջից նետված անձը  փաստաբան է եղել: Մեր աղբյուրների փոխանցմամբ, ինքնասպան եղած անձի մոտ  հայտնաբերվել է Նորայր Միքայելյան անվամբ փաստաբանի պալատի անդամության վկայական: Միքայելյանի մոտ եղել է նաև  երկտող. «Իմ այս քայլից հետո խնդրում եմ ինձ ներեք»։

Գ. Շամշյանի տվյալներով, մինչև փաստաբան աշխատելը, ինքնասպան եղածն աշխատել է Շիրակի մարզում որպես դատախազ։

Հիշեցնենք որ, արդեն  հայտնել էինք այսօր, մոտ ժամը 11-ի սահմաններում Կիևյան կամրջից մոտ 45-50 տարեկան տղամարդ ինքնասպանության նպատակով իրեն ցած է նետել։

Մենք փորձեցինք լուրը ճշտել և մանրամասներ պարզել Փաստաբանների պալատից, սակայն թե,  պալատի նախագահ Ռուբեն Սահակյանի բջջայինին, թե պալատի քաղաքային հեռախոսներին , մեր զանգերը մնացին անպատասխան:

Այսօր՝ մայիսի 3-ին ինքնասպանություն է տեղի ունեցել Երևանում։ Ինչպես Tert.am–ին հայտնել  է ֆոտոլրագրող Գագիկ Շամշյանը, մոտավորապես ժամը 11-ի սահմաններում Կիևյան կամրջից մոտ 45-50 տարեկան տղամարդ ինքնասպանության նպատակով իրեն ցած է նետել։  Այս պահին ժամանել են ՀՀ Արտակարգ իրավիճակների նախարարության փրկարար ծառայության և Ոստիկանության, ինչպես նաև 1-03 ծառ–յան աշխատակիցները։ Ոստիկանությունը ձեռնարկում է միջոցառումներ՝ պարզելու համար կամրջից ցած նետված տղամարդու ինքնությունը։

ՀՀ նախագահ, Հանրապետական կուսակցության առաջնորդ Սերժ Սարգսյանն այսօր նախընտրական քարոզարշավի շրջանակներում այցելել է Կոտայքի մարզ և եղել է նաև Աբովյան քաղաքում։ Աբովյանում Սերժ Սարգսյանը բավական ծավալուն ելույթ է ունեցել խոսելով ինչպես երկրին վերաբերող ընդհանուր, այնպես էլ նախընտրական խնդիրներից։

«Բոլորիդ խորհուրդ եմ տալիս թշնամանքը չավելացնել: Մայիսի 6-ին հաջորդելու է մայիսի 7, 8, 9-ը, այսինքն կյանքը շարունակվելու է: Եվ ցանկալի է, որպեսզի մենք ընտրություններից հետո լինենք ավելի միասնական, որպեսզի կարողանանք մեր ջանքերը համադրել և ունենալ, կառուցել ավելի լավ Հայաստան»,-ասել է նա:

«Ես հասկանում եմ, որ Կոտայքի մարզում քաղաքական պայքարը թեժ է: Ես հասկանում եմ՝ շատ մարդիկ արդեն իրենց դիրքորոշումն ունեն, բայց, այդուհանդերձ, կոչ եմ անում նաև քվեարկել խղճի մտոք, կոչ եմ անում քվեարկել այնպես, որ ձեր քվեարկերությունը ձեր իսկ դուրը գա: Բնականաբար, ես եկել եմ այստեղ նաև կոչ անելու ձեզ քվեարկելու Հանրապետական կուսակցության օգտին: Մենք բավականաչափ փորձ ենք ձեռք բերել և վստահ ենք, որ այդ փորձը մեզ հնարավորություն է տալու գալիք հինգ տարիներին ավելի լավ աշխատելու:

Երբ ես ասում եմ քվեարկեք ՀՀԿ-ի օգտին, ես, բնականաբար, նկատի ունեմ ոչ միայն համամասնական ցուցակը, ես նկատի ունեմ նաև մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված պատգամավորներին: Դուք գիտեք, որ այս տարածաշրջանում ՀՀԿ-ն առաջադրել է և պաշտպանում է պարոն Համլետ Հայրապետյանին, ով ձեր դիմաց կանգնած է և ով կարող է արժանապատվորեն ներկայացնել Կոտայքի տարածաշրջանը Հայաստանի Ազգային Ժողովում: Նա սկզբունքային մարդ է, ունի քաղաքական փորձ և այդ փորձը ծառայեցնելու է հենց իր ընտրողների շահերին:

Եվ մի բան էլ պետք է ասեմ. մենք այնտեղ, որտեղ պատգամավորի թեկնածու չենք առաջադրել, պաշտպանում ենք մեր կոալիցիոն գործընկերներին: Եվ այստեղ մենք, բնականաբար, պաշտպանում ենք պարոն Գագիկ Ծառուկյանի թեկնածությունը: Բոլորիդ կոչ եմ անում քվեարկել մեր պատգամավորների օգտին»,-ընդգծել է ՀՀԿ ղեկավարը:

Հիշեցնենք, որ թիվ 28 ընտրատարածքում առաջադրված է միայն մեկ թեկնածու` Գագիկ Ծառուկյանը:

«Հայկական վարկած»-ին հասած տեղեկությունների համաձայն, Արաբկիրում  մեծամասնականով առաջադրված թեկնածու Արտակ Սարգսյանը՝ «ՍԱՍ»-ի  Արտակն, արդեն մի քանի օր է, ինչ լուրջ «քարոզչական» աշխատանքներ է սկսել իրեն պատկանող «ՍԱՍ» սուպերմարկետի աշխատակիցների հետ` վերջիններիս համոզելով իրենց ծանոթ — բարեկամ — խնամիներին ի մի բերել ու քվեարկել իր հաղթանակի համար: Պատգամավորական հովերով պատգամավորն  իր օգտի համար շատ ձայն հավաքողներին խոստացել է, որ լավ աշխատելու դեպքում, մայիսի 6-ից հետո հանգստյան տան ուղեգրեր կստանան, և իրենց ամառային հանգիստը կվայելեն ՀՀ-ի սահմաններից դուրս: Ի դեպ, այն աշխատակիցներն էլ, ովքեր լավ չեն աշխատի Արտակ Սարգսյանի համար, խոսակցություններ կան, որ կցուցակագրվեն՝ հետագայում իրենց տեղը զիջելով նոր աշխատողների:

Անի Սուլթանյան

ԱՆԻ  ՍՈՒԼԹԱՆՅԱՆ

ԵՊՀ Իրանագիտության   ամբիոնն այսօր,  ըստ էության,  Հայստանում առավել կայացած  հասարակագիտական հիմնարկներից է,  որն ունի  համաշխարհային ճանաչում և լայնորեն  ինտեգրված է  միջազգային  գիտական  դաշտում:

Մեր զրույցը, ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Գառնիկ Ասատրյանի հետ նպատակ ունի ներկայացնելու իր ղեկավարած ամբիոնի այն ձեռքբերումները, որոնք հայրենի գիտնականները ունեցել են այս տարիներին:

Բավական է ասել,  որ ամբիոնն  ավելի քան 15 տարի է հրատարակում է Iran and the Caucasus («Իրան և Կովկաս»)  միջազգային հանդեսը արտասահմանում,  որն այսօր  համաշխարհային արևելագիտական  ամենաճանաված  պարբերականերից է: Արևմտյան ու արևելյան երկրներից զատ, այն տարածվում է նույնիսկ  մինչև հարավ-արևելյան Ասիա,  Չինաստան ու Ճապոնիա: Համաշխարհային զուտ արևելագիտական  ակադեմիական  հանդեսների  շարքում  մի երկու  երեքը   կան,  որ կարող են  համեմատվել «Իրան և Կովկասի» հետ: Սրանից զատ, ամբիոնը տարեկան հրատարակում է արևելագիտության ամենատարբեր ուղղություններին նվիրված մի քանի գիտական մենագրություն և ուսումնական ձեռնարկներ: Ընդ որում, իրանագիտություն ասելով, մեզանում հաճախ հասկանում են միայն Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը: Այնինչ Իրանը մեզանում ներկայացված է իր պատմական- քաղաքակրթական ասպեկտով, որը ներառնում է կենտրոնական Ասիան, Մերձավոր և Միջին Արևելքը, Փոքր Ասիան և Կովկասը: Այդ տարածքում երբևէ ապրած և այսօր ապրող բոլոր ժողովուրդները կազմում են իրանագիտության ամբիոնի գիտակրթական հետաքրքրությունների շրջանակը: Բավական է ասել, որ այսօր գոյություն ունի չորս իրանալեզու պետություն՝ Իրանը, Աֆղանստանը, Տաջիկստանը և հարավային Օսեթիան: Փաստորեն, երկրագնդի վրա երկու հարյուր միլիոնից ավել մարդիկ խոսում են իրանական լեզուներով և, նախևառաջ, պարսկերենով: Այս իմաստով իրանագիտության ամբիոնն այսօր կարիք ունի ուսանողության լայն հոսքի, որոնք կմասնագիտանան ինչպես զուտ Իրանի գծով, այնպես էլ աֆղանագիտության, տաջիկագիտության, քրդագիտության, թալիշագիտության, օսագիտության և հարակից այլ բնագավառներում: Իսկ ադրբեջանգիտության ոլորտում այսօր Հայաստանում միակ լուրջ գիտական կենտրոնը իրանագիտության ամբիոնն է:

-Երևանում վերջերս տեղի ունեցան մի շարք միջազգային կոնֆերանսներ. ի՞նչ են դրանք մեզ տալիս:

-Հիրավի, անցյալ տարի մենք կազմակերպեցինք երեք միջազգային խոշոր համաժողով Երևանում, որին ընդհանուր առմամբ մասնակցեցին 22 երկրից ավելի քան երկու հարյուր արևելագետներ, կովկասագետներ և հասարակագետներ: Սա խոսում է նախ մեր դպրոցի բարձր հեղինակության և համաշխարհային գիտության մեջ ինտեգրացվածության ու կայացվածության մասին: Բնական է, գիտական համաժողովից նյութական շահաբաժին ստանալու մասին խորհելը տեղին չէ: Նման միջոցառումներն ունեն ինչպես ակադեմիական, այնպես էլ ոչ պակաս քաղաքական նշանակություն: Դա, կարծում եմ, շատ ավելին է քան այդ երկու հարյուր մարդու ծախսած միջոցները Երևանում: Օրինակի համար զազայագիտական միջազգային կոնգրեսը, թալիշագիտական միջազգային համաժողովը, «Իրան և Կովկաս» հանդեսի 15 ամյակին նվիրված կոնֆերանսը Հայաստանին բերում են և՛ հեղինակություն, և՛ քաղաքական  դիվիդենտ: Բայց ինձ համար, անկեղծ ասած, այդ բոլորից բացի, շատ ավելի կարևոր է, որ մեր երիտասարդները շփվում են արտասահմանյան խոշոր մասնագետների, հայտնի դպրոցների ներկայացուցիչների հետ և ձեռք են բերում ոչ միայն գիտելիք, այլև ծանոթանում են ակադեմիական վարվելակերպի նորմերին, հղկվում են և ձեռք են բերում այսպես ասած «կլաս», ինչը, ցավոք սրտի, մեզանում բացակայում է:

-Բացի Ձեր համաժողովներից ես մասնակցել եմ մի քանի այլ նմանօրինակ միջազգային միջոցառումների, բայց, ճիշտն ասած, և՛ մթնոլորտը ինձ դուր չի եկել, և՛ չեմ տեսել արտասահմանցիների այդպիսի հոծ քանակ, ինչպիսին Ձեր կոնֆերանսներում է լինում: Կարծես, վերջին տարիներին ով ինչ ժողով կազմակերպում է, անպայման այն կոչում է «միջազգային»: Առավելագույնս կանչում են մի քանի սփյուռքահայի, իսկ լավագույն դեպքում մի երկու ներկայացուցիչ համապատասխան դեսպանատներից: Ի՞նչ կասեք սրա մասին:

-Ի՞նչ կարող եմ ասել, Դուք արդեն պատասխանեցիք Ձեր հարցին: Իրավ էլ այդ «միջազգային» պիտակն այսօր ամեն տեղ են կպցնում: Դե, դա էլ, գուցե, միտված է ինչ-որ ֆինանսական միջոցների հայթհայթման համար համապատասխան հիմնավորում ունենալու համար:

-Բայց չե՞ք կարծում, որ դա կարող է փչացնել ակադեմիական դաշտը մեզանում:

-Իհարկե կարծում եմ: Բայց ի՞նչ անել:

-Լավ,  թալիշների հարցն այսօր շատ է քննարկվում: Հայտնի է, որ այդ ուղղությամբ հիմնական աշխատանքները տարածաշրջանում տարվում է Ձեր կողմից: Անցյալ տարի Ձեր ամբիոնի հրատարակած թալիշներին նվիրված ռուսերեն մենագրությունը արժանացավ նույնիսկ Իրանի իսլամական հանրապետության նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի հատուկ մրցանակին:

-Ինչ խոսք, թալիշական և առհասարակ Ադրբեջանի ազգային փոքրամասնությունների խնդիրն այսօր շատ արդիական է: Ես ուրախ եմ, որ այդ փոքր ժողովուրդների ուսումնասիրությամբ և ազգային մշակույթի քարոզչությամբ զբաղվում են հենց մեր գիտնականները: Դա հայ գիտական և հումանիտար մտքի դարավոր ավանդույթների շարունակականության լավագույն արտահայտություններից մեկն է: Պատահական չէ, որ այս տարվա հոկտեմբերի 5-ից 7-ը Երևանում տեղի է ունենալու արևելյան Կովկասի և կասպիական տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդներին նվիրված միջազգային գիտաժողով, որը վերստին ծրագրված է մեր դպրոցի՝ ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնի կողմից:

-Դե ինչ, մաղթում եմ Ձեզ կանաչ ճանապարհ:

Շնորհակալություն:

Շուշան Գալստյան

Համլետ Աբրահամյանն իմ ֆեյսընկերն է,գիտնական, գնացել է Հայաստանից ու ապրում է ԱՄՆ-ում: Անցյալ ձմեռ շատ էի հազում, Համլետը դեղ խորհուրդ տվեց, խմեցի` հազս անցավ, մենք էլ դարձանք լավ ընկերներ:  Համլետ Աբրահամյանն ու Արա Հարությունյանը` էլի գիտնական, նույնպես ֆեյսընկերներ են, ու ամբողջ ֆեյսբուքում կարող եմ ասել, որ ամենահաճելի ու ցիվիլ բանավիճողներն են: Չնայած հակաբեւեռ հայացքներին, նրանց մարդկային տեսակը թույլ է տալիս զանազան հարցերի շուրջ ցիվիլ բանավիճել: Ներկայացրել եմ իմ երկու ընկերներին նույն հարցերը, կապված գիտության ֆինանսավորման ավելացման հետ: Այսօր ներկայացնում եմ Համլետ Աբրահամյանի  տեսակետը:

Հայաստանում գիտության վիճակը լավ չի, ահելները ով գնացել, ով մնացել ա, բայց ջահելները գնում են` համատարած բոլորը: Քո էմիգրացիան կապ ունի՞ որեւէ կերպ դրա հետ:

Սովետական Միության փլուզումից հետո բավականաչափ բարդացավ նախկին հանրապետություններում գործող գիտական հիմնարկների վիճակը կապված կենտրոնացված ֆինանսավորման դադարեցման հետ: Հսկա Սովետական երկիրը լուրջ միջոցներ էր ներդնում գիտության մեջ հույս ունենալով դառնալ գիտական հետազոտությունների ասպարեզում համաշխարհային մասշտաբներով առաջատար: Սովետական անհաջող տնտեսակարգը ինչպես մյուս բոլոր ասպարեզներում, այնպես էլ գիտության ոլորտում թույլ չտվեց որպեսզի երկիրը իր գիտական հնարավորություններով հասներ զարգացած կապիտալիստական երկրների մակարդակին: Երկրի հետ միասին սովետական գիտական ողջ համակարգը սկսեց փլուզվել ու տրոհվել վերածվելով առաջացած անկախ երկրների գիտական միավորումների: Նման մի միավոր էլ դարձավ Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիան վերանվանվելով Գիտությունների Ազգային Աակադեմիայի իր ենթակայության տակ ունենալով երեսունից ավել գիտական ինստիտուտներ: Սովետական Միության տրոհման ժամանակ արդեն գիտա-տեխնիկական սարքավորումներով մեր գիտական հիմնարկների հագեցվածությունը էապես ետ էր մնում միջազգային միջին մակարդակից: Հետագա քսան տարիների ընթացքում այդ սարքավորումները ֆիզիկապես և բարոյապես այնքան հնացան որ այսօր արդեն վեր են ածվել ուղղակի մետաղակույտերի: Ասածիս լավագույն ապացույցներից մեկը Հայկական Արագացուցիչն է, որի ապամոնտաժման մասին վաղուց արդեն խոսվում է: Գիտական բազայի այդ անմխիթար վիճակին գումարվում է նաև եղած իսնտիտուտների աղքատիկ՝ ես կասեի ծիծաղելիության աստիճանի աննշան, ֆինանսավորումը այդպիսով գիտական աշխատանքների բարեհաջող կազմակերպումը գիտաշխատողների համար վերածելով տանջալի մի երևույթի: Ի պատիվ մեր գիտաշխատողների պետք է ասել որ նրանք հերոսական ջանքեր են գործադրում գոյատևելու և աշխատելու համար: Նույնիսկ ունենք լուրջ հաջողություններ մեր նախկին եղբայրական հանրապետությունների համեմատ: Սակայն այս կերպ շարունակել այլևս անհնարին է որովհետև դադարում է գիտական կադրերի հերթափոխը պայմանավորված երիտասարդների համար գիտական միջավայրի անհրապույր լինելու հանգամանքով:

Մեր երկրի անկախացման և դրան հաջորդած տարիների դժվարություններին չդիմանալով բազմաթիվ բարձր որակավորում ունեցող գիտաշխատողներ հեռացան երկրից: Այս ուղղությամբ պաշտոնական վիճակագրությունը բացակայում է, սակայն ես մոտավոր պատկերացում ունեմ հարցի վերաբերյալ Բյուրականի աստղադիտարանի օրինակով որտեղից գիտաշխատողների շուրջ մեկ երրորդը արտագաղթեցին արտասահմանյան տարբեր երկրներ: Նրանց մի մասին հաջողվեց մասնագիտությամբ աշխատանք ստանալ, մի մասն էլ սկսեց աշխատել հարակից ասպարեզներում: Երկրից հեռացած մասնագետները միջինում բարձր մասնագիտական որակավորումներ ունեին: Դա ակնհայտ է, որովհետև զարգացած երկրներում մրցակցությունը աշխատաշուկայում շատ բարձր է իսկ մերոնք դիմացան այդ մրցակցությանը և նույնիսկ բարձր դիրքեր գրավեցին գիտական հիմնարկներում: Հիշենք օրինակ աստղաֆիզիկոս Գարիկ Իսրայելյանին ով աշխատելով Կանարյան կղզիներում գերժամանակակից հագեցվածությամբ աստղադիտակներով կարողացավ կատարել լուրջ հայտնագործություններ և արժանանալ Վ.Համբարձույանի անվան միջազգային մրցանակին: Այլ ասպարազներից կարող եմ բերել տարրական մասնիկների ճանաչված մասնագետ Ֆ. Ահարոնյանի օրինակը, ով լուրջ հաջողությունների հասավ Գերմանիայում գամմա աստղագիտության ասպարեզում ղեկավարելով միջազգային գիտական խումբը: Օրինակները բազմաթիվ են: Մեր արտագաղթած հայրենակիցները այժմ արտասահմանում աշխատում են գիտության համարյա բոլոր ասպարեզներում: Չեմ կարող չնշել օրինակ տաղանդաշատ լեզվաբան Հրաչ Մարտիրոսյանին ով Լեյդենի համալսարանում հաջողությամբ զարգացնում է հայագիտությունը:

Այսօր Հայաստանում տարածված կարծիք է որ գիտնականների արտագաղթը բացասական երևույթ է: Սակայն պետք է ասեմ որ դա այնքան էլ այդպես չէ որովհետև արտագաղթը ստեղծված դժվարին դրությունից մի հաջողված ելք է արտագաղթողների համար, իհարկե մեր երկրի գիտության համար որոշ բացասական հետևանքներով հանդերձ: Մենք՝ արտագաղթածներիցս յուրաքանչյուրը մեծագույն երջանկություն կհամարեր եթե հայրենիքում ինքը հնարավորություն ունենար շարունակելու իր կյանքն ու գործը: Սակայն հաճախ հանգամանքները աշխսատում են ի վնաս մեզ և մեզանից ավելի զորեղ լինելով ստիպում են մեզ թողնել հարազատ վայրերն ու գնալ պանդխտության:

Կարծում եմ արտագաղթը մեր գիտական մտքի արտահանման ձևորից մեկը պետք է համարել և անհրաժեշտ է փնտրել հնարավորություններ այն Հայաստանի համար նպաստավոր ձևով օգտագործելու ուղղությամբ: Մենք այս եզակի հնարավորությունից չենք էլ փորձում օգտվել: Արտասահմանյան գիտական հիմնարկներում աշխատող մեր արտագաղթած գիտնականներին պետք է համարել մեր երկրի դեսպանները այդ գիտական հիմնարկներում և համակարգված ձևերով փորձել օգուտներ ստանալ այդ եզակի հնարավորությունից: Այս ուղղությամբ լուրջ զբաղվելու դեպքում օգուտները կարող են նույնիսկ շատ ավելի մեծ լինել այն օգուտներից որ կարող էր բերել տվյալ աշխատակիցը աշխատելով Հայաստանի որևէ գիտական հիմնարկում: Ասածս մի հնարավորություն է որից տասնամյակներ շարունակ օգտվում են հրեաները Իսրայելը վերածելով ժամանակակից գիտության ու տեխնոլոգիաների համաշխարհային մասշտաբի առաջատարի: Ես համոզված եմ ար այս խնդիրը համատեղ պետք է սկսեին իրականացնել մեր Սխյուռքի և Կրթության ու գիտության նախարարությունները:

Ո՞նց ես վերաբերվում գիտնականների «Պահանջում ենք գիտության ֆինանստավորման ավելացում»  նախաձեռնությանը, այն քեզ ազնի՞վ ա թվում, թե՞ հիմա գիտության փրկության անունով էլ գիտություն ենք շահարկում բարեհաջող էլի մի քանի ընտրյալների համար:

Վերջերս շատ լուրջ նախաձեռնություն ցուցաբերեցին Հայաստանի մի խումբ գիտաշխատողներ հիմնելով ֆեյսբուկյան «Պահանջում ենք գիտության ֆինանսավորման ավելացում» խումբը: Այն արդեն ունի շուրջ 4500 մասնակիցներ: Այս խումբը որոշակի շրջանակի քաղաքացիների պահանջները պետությանը քաղաքակիրթ ներկայացնելու լավագույն ու եզակի օրինակներից մեկն է Հայաստանում: Խումբը համակարգված լուրջ աշխատանք է կատարում գիտության վիճակը Հայաստանում բարելավելու ուղղությամբ օգտագործելով բոլորին պարզ ու հասկանալի տարրական մի պահանջ՝ ավելացնել գիտության ֆինանսավորումը: Ցավոք դեռևս հաջողվել է շատ քիչ արդյունքների հասնել գործադրված ահռելի ջանքերի դեպքում: Սակայն հուսով եմ որ խմբի հետագա գործունեության շարունակման դեպքում հաջողությունները շատ ավելի ակնառու կլինեն: Խմբի ակտիվ ջանքերով որոշ բարերարներ նշանակալի ֆինանսական օժանդակություն ցուցաբերեցին երիտասարդ և խոստումնալից երիտասարդներին:

Ի՞նչ կասես բարեգործության, ավելի շուտ մեցենատության  աժիոտաժի մասին գիտության ոլորտում` Գագիկ Ծառուկյանն է պարբերաբար ու արդեն կարծես քրոնիկ գումարներ տրամադրում, Նուշիկյանն է տեղից շարժվել կարծես թե…

Ցավոք` բարեգործությամբ շատ բանի չես հասնի գիտական ոլորտում: Իհարկե բարեգործությունն էլ է կարևոր, սակայն այն չի կարող փոխարինել պետական կենտրոնացված ֆինանսավորմանը: Գիտությունը մարդկային գործունեության թանկ արժեցող ոլորտներից է ու այն լիարժեք պետք է ֆինանսավորվի պետական միջոցներից: Հակառակ դեպքում ուղղակի գիտությունը կդադարի գոյություն ունենալուց:

 Ո՞վ է մեր երկրի գիտության էսօրվա վիճակի համար: գլխավոր պատասխանատուն:

Գիտության այսօրվա վիճակը այդպես էլ պիտի լիներ և այդ վիճակի համար մեղավորներ փնտրելը անիմաստ զբաղմունք կլինի: Հսկա երկիրը տրոհվեց ու այդ երկրի բոլոր ոլորտներն էլ տուժեցին այդ տրոհումից: Մարդիկ լավ չեն պատկերացնում այդ տրոհման ամբողջ բարդությունը: Պետք է փառք տանք Աստծուն որ տրոհումը հենց այս՝ ամենաանվտանգ եղանակով տեղի ունեցավ: Կարող էր շատ ավելի մեծ վնասներ պատճառել նախկին Սովետական տարածքում ապրող ժողովուրդներին: Բարեբախտաբար դա տեղի չունեցավ: Շատ ոլորտներ կամաց-կամաց սկսեցին վերականգնվել լրիվ նոր ու մինչ այդ չտեսնված բովանդակությամբ: Ասենք` օրինակ առևտուրը, բանկային ասպարեզը, ազգային բանակները, ազգային դրամական միավորները և այլն: Գիտության բնագավառը շատ ավելի բարդ ու նուրբ ասպարեզ է դրա համար էլ այն մեծ դժվարությամբ է նորացվում: Սակայն չնայած այդ դժվարություններին, ես վստահ եմ որ որոշ ժամանակ անց գիտական հետազոտություններն էլ կկարգավորվեն և կունենանք նաև այդ ասպարեզում առաջընթացներ:

Ի՞նչ ռեալ ելքեր ես տեսնում հենց էսօր,  ի՞նչ պետք է արվի, որ գոնե պահպանվի էսօրվա վիճակը, ու նաեւ` ինչ հեռագնա:

Գիտական հիմնարկներում իրավիճակը բարվոքելու շուտափույթ դեղատոմսեր իրականում գոյություն չունեն և դրանց փնտրտուքները իզուր ժամանակի կորուստ կարող են լինել առանց որևէ էական արյունքների: Գիտական հետազոտությունների կազմակերպումը շատ բարդ ու աշխատատար պրոցես է, պահանջվում են ժամանակի, ռեսուրսների հսկայածավալ ներդրումներ: Այն ինչ գիտական ասպարեզում գոյություն ունի այսօր Հայաստանում, պետք է ամեն կերպ պահպանել` մինչև կգան լավ ու բարի ժամանակները, երբ երկիրը բավարար չափով հարուստ կլինի ու կկարողանա լիարժեք ֆինանսավորել գիտությունը: Վստահ եմ որ մոտակա տարիները ևս լինելու են մեր գիտության համար դժվարին տարիներ և գիտաշխատողը շարունակելու է մնալ գոյատևման ռեժիմում: Այս ասածներս չպիտի մեր գիտաշխատողներին թևաթափ անեն, այլ պետք է նրանց մղեն եղած անմխիթար իրավիճակից ելքեր փնտրելուն: Այդպիսի մի ելք իմ կարծիքով կարող է հանդիսանալ գիտության և կրթության համակարգերի ինտեգրումը: Հայաստանում դեռևս պահպանվում է գիտության կազմակերպման սովետական արատավոր համակարգը երբ առանձին-առանձին էին աշխատում գիտական և կրթական համակարգերը: Ճիշտ է ստեղծվեց Գիտության և կրթության նախարարությունը, սակայն դա միայն չինովնիկական ապարատների մեխանիկական համատեղում էր առանց էական փոփոխությունների գիտության և կրթության կազմակերպություններում: Օգտագործելով արտասահմանայան առաջատար երկրների փորձը անհրաժեշտ է մեր երկրում գիտական հիմնարկները ինտեգրել համալսարանների և կրթական այլ հաստատությունների կազմում: Դա հնարավորություն կտա կրթության համար հատկացվող ֆինանսական միջոցները օգտագործել նաև գիտական նպատակներով: Մյուս կողմից էլ հնարավոր կդառնա գիտական աշխատանքների անմիջական ներդրումը կրթության ասպարեզում: Երկրորդ կարևոր միջոցառումը կարող է համարվել գիտական հիմնարկների և նրանցում ընդգրկված կադրային կազմի խելամիտ օպտիմալացումը եղած ֆինանսական միջոցների առավել նպատակահարմար օգտագործման նպատակով:

Կոնկրետ առաջարկներ` եթե կան:

Մեր երկիրը բնական ռեսուրսներով այքնան էլ հարուստ չէ որպեսզի մենք զարգացնենք երկրում բնական ռեսուրսների հենքի վրա աշխատող արդյունաբերություն և գյուղատնտեսություն: Մենք հարուստ ենք մտավոր բավարար կարողություն ունեցող մարդկանցով որոնց հնարավորությունները լիովին չեն օգտագործվում երկրի կարիքների համար: Անհրաժեշտ է երկրում ծավալել գիտելիքատար ժամանակակից ատրադրության ներդրումը: Դրա համար կարևոր ձեռնարկ կարող է հանդիսանալ հարկային ամնիստիան ժամնակակից գիտատար արդյունաբերական ձեռնարկությունների համար: Արտասահմանյան երկրներից ներդրողներին պետք է ազատ տնտեսական գոտիներով գրավել դեպի Հայաստան եթե նրանք պատրաստ են ներդրումներ կատարել գիտատար ձեռնարկություններում:

Մեր գիտական հիմնարկները գիտական աշխատանքների կազմակերպման տեսակետից շարունակում են մնալ նախկին սովետական արատավոր կաղապարների շջանակներում չփորձելով կիրառել կառավարման ժամանակակից մեթեդները: Գիտության կառավարման մեր երկրում կիրառվող ակդեմիական համակարգը վաղուց իրեն սպառել է ու ժամանակավրեպ է: Այն լուրջ բարեփոխումների կարիք ունի: Գիտությունների Ազգային Ակադեմիան պետք է վերածել հասարակական կազմակերպության և նրանից պետք է հանել գիտական հիմնարկների վերադասը լինելու կարգավիճակը: Ավելի նախընտրելի ձև է գիտական ինստիտուտների ինտեգրումը կրթական հաստատությունների հետ պահելով մեկ երկու կարևորագույն ինստիտուտները միայն որպես առանձին միավորներ կառավարության անմիջական ենթակայությամբ:

Գիտական թեմատիկաները պետք են արդիականացվեն: Հայաստանը էներգակիրներից աղքատ երկիր է, սակայն լիուբոլ ունենք արևային օրեր: Պետք ե երկրում զարկ տալ երկընտրանքային էներգետիկայի զարգացմանը ծավալելով այդ ուղղությամբ լուրջ հետազոտություններ: Հատկապես կարևոր են արևային էներգետիկայի և քամու էներգիայի օգտագործման ուղղությունները: Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները քիչ նյութատար ու էներգոտար են և պահանջում են մարդկային որկյալ կադրերի առատություն ինչից հարուստ է մեր երկիրը: Պետք է զարկ տալ նաև այդ ուղղությանը: Մյուս կարևորագույն ուղղությունը պինդ մարմնի ֆիզիկան է կապված նանոտեխնոլոգիաների հետ: Կարևոր ու ժամանակակից ուղղություներ են նաև կենսատեխնոլոգիաների հետազոտությունները զուգակցված ժամանակակից նորագույն դեղամիջոցների ստեղծման հետ:

Ընտրություններին մնացել է հաշված օրեր. արդեն իսկ պարզ է, որ այս խորհրդարանը էականորեն տարբեր է լինելու նախորդից, որ այնտեղ ներկայացված ուժերը որակական առում դարձյալ այլ են լինելու:

Հարցազրույցը Աժ պատգամավոր Ալվարդ Պետրոսյանի հետ,  կարծում ենք հետքաքրքիր կլինի` ընտրության առջև կանգնած մեր ընթերցողին:

« Այս սերունդը լակոնիկ է, ավելի ճշգրիտ, մի քիչ թեստային կարծես, իսկ մենք ճառերին վարժված, շատախոս սերունդ ենք», — համոզված է գրող, հրապարակախոս, ԱԺ պատգամավոր Ալվարդ Պետրոսյանը:

Ինչպիսի՞ն է մեր այսօրվա մտավորականի կերպարը:

Անկեղծ ասած΄ այսօրվա հայ մտավորականը շլինքը ծուռ, խեղճ արարած է, որի ինտելեկտը և սոցիալական կարգավիճակը հակադիր բևեռներում են: Նա ուզում է իր համար պարզել` միտքն է կառավարում, թե՞ որկորը: Որ օրը գտնում է, որ Աստծո տված միտքը, շնորհքը ավելի գերակա են, այդ օրն ավելի արժանապատվորեն է ապրում, մեկ-մեկ ճշմարտություններ է ասում, իսկ երբ ստիպված է լինում հոգալ հանապազօրյա հացի խնդիրը, այդ օրը մտավորական չէ: Այսօր շատ քաղաքականացված է մտավորականը, ընտրությունից ընտրություն: Ընդդիմադիր մտավորականները ձեռնասուն են դարձել, նույն ինքնաբուխ ընդդիմությունը չէ, որ 88- ին էր, երբ ժողովուրդը լույսին գնացող թիթեռի պես գնում էր նրա ետևից, ոչ էլ 90-ականների ընդդիմությունն է, երբ իսկապես ինչ-որ բան էինք ուզում անել: Ես ինքս էլ իմ կյանքի մեծ մասը որպես ընդդիմություն եմ ապրել: Երբ բառը ստուգաբանեցի, թե ինչ է նշանակում դիմություն կամ ընդդիմություն, տեսա որ երկուսն էլ ոչ ռեալ բաժանումներ են, ջրբաժան: Ես երկրի տեր եմ, ինձ համար կան մերժելի և ոչ մերժելի բաներ` անկախ նրանից, թե դա որ կողմում է գտնվում: Ես այն մտավորականներից եմ, որ քաղաքականության մեջ քիչ թե շատ գրագետ եմ դարձել, թեև ցավոք ավելի ծրագրավորված եմ մտածում քան առաջ, երբ ստեղծագործելիս ինձ արարման տիրակալ էի զգում: Ելնելով ձեռք բերած քաղաքական գրագիտությունիցս էլ` կարող եմ ասել, որ հայ մտավորականները երկփեղկված են, ըստ էության էլ օգտագործվում են և օգտագործվելուց հետո բնականաբար դեն են նետվում: Սա ողբերգություն է, որովհետև եթե միտքը չի կառավարում, ապա ազգը ապագա չունի:Սակայն մտածում եմ, որ սա հեղափոխական շրջաններին հատուկ բան է, ուրեմն և անցողիկ: Մակընթացություններից, տեղատվություններից հետո ծովը մաքրվում է, աղբը նետում է ափ, և խաղաղվում է ծովը: Իմ լավատեսությունն ուզում եմ ամրակայել ոչ թե հենց այնպես, այլ մտածում եմ, որ իմ սերունդը, որի մի ոտքն իր ազգային — ազատագրական տեսիլքների մեջ էր (և դա օգնեց, որ երրորդ հազարամյակ մտնենք Արցախյան հաղթանակով), իսկ մյուս ոտքը ստալինյան բռնապետության տակ ճզմված, երկփեղկված մեծացավ: Մենք խոհանոցային մտավորականներ էինք և համարձակվեցինք բարձրաձայնել: Իմ սերնդի գործիչները իրավիճակային քաղաքական գործիչներ են, թեև շատերը նեղանում են ինձանից: Ես երազում եմ այն ժամանակի մասին, երբ կգա այն սերունդը, որը հոմոսովետիկոս չէ, որի մի ոտքը ստալինյան հրասայլի տակ ճզմված չէ. այդ սերունդն է քաղաքացի լինելու: Ես չեմ նսեմացնում մեր դերակատարությունը, 88 թիվը մենք կերտեցինք, որով ես հպարտ եմ, բայց չեմ մտածում, որ մենք ենք անընդհատ շարունակելու: Թեև ավելի ենք կարդացել, քան այս սերունդը, բայց այս ժամանակի մեջ մի ուրիշ նշան կա, որը մենք չենք հասկանում: Այս սերունդը լակոնիկ է, ավելի ճշգրիտ, մի քիչ թեստային կարծես, իսկ մենք ճառերին վարժված, շատախոս սերունդ ենք: Ես ինձ գնահատում եմ նրանով, որ չեմ խանգարում իրենց, եթե չեմ հասկանում, չի նշանակում, որ դա վատ է, և պիտի մերժեմ:Մտածում եմ` գուցե այդտեղ հրաշք կա: Միշտ հրաշքի սպասում ունեմ:

Շատերն էլ, շատ բաներ չհասկանալով, շատախոսում են և մի ամբողջ ժողովրդի ճակատագիր կերտում: Մի՞թե դա վտանգավոր չէ:

Ես օրինակ պառլամենտում խուսափում եմ ամբիոնից խոսել, որովհետև բան ասելը շատ պատասխանատու է: Մեր ժողովրդի հիասթափությունը, արհամարհանքը, բանի տեղ չդնելը հենց դրանից է գալիս, որ ով ասես իրեն համարեց բան ասող: Ով մի քար դնում է ոտքի տակ ու կանգնում, կարծում է, թե ինքը առաջնորդ է: Ցավոք, մենք կորցրել ենք մեր հոգևոր առաջնորդներին:

Իսկ այսօ՞ր: Կարևորվա՞ծ է արդյոք մտավորականի դերը:

— Ինչ-որ նշմարներ կան: Մի քանի օր առաջ, երբ ֆիլհարմոնիայում աշուղներ էին օծում, ներկա էր մեր առաջին տիկինը: Դա հարգանք էր մեր ժողովրդի ամենահետաքրքրական դրսևորումներից մեկի հանդեպ: Ուրախացա, երբ տեսա, որ մեր հրաշք Սվետլանա Նավասարդյանին ունկնդրում են վարչապետը, առաջին տիկինը, Տիգրան Մանսուրյանը, երբ նրան Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրեցին: Ես հպարտանում եմ այդօրինակ ոսկե մշակներով, խոնարհ հերոսներով:

Իսկ հասարակությո՞ւնը: Ունի՞ այդ ակնածանքը: Ի՞նչ պահանջներ է դրսևորում:

Մեր հասարակության մեջ պատվիրանային, սրբազան բաների ակնածանքի պակաս կա: Վերջերս մեր բանակում շատ վատ բաներ տեղի ունեցան: Նման բաներ տեղի են ունենում ամբողջ աշխարհում, բայց սարսափելի էր այն բաժանությունը, բանակը վարկաբեկելու չարությունը, որ ես տեսա մամուլում մարդկանց կողմից, որոնց լեզուն ոսկոր չունի, որոնք Աստված չանի, եթե պահը գա, իրենց զավակների համար մկան ծակը հազար թումանով կառնեն ու կխցկեն: Ինչպես կարելի է սա խոսել մի երկրում, որը դեռ խաղաղություն չի հաստատել, որն անվերջ վտանգի տակ է: Բանակը մեզ համար սրբազան պիտի լինի: Չեմ ասում չխոսել, բայց զգուշորեն, սրտացավությամբ, ոչ թե չարախնդությամբ: Իրենց գործն է Սեյրան Օհանյանին սիրել-չսիրելը, չընդունելը, բայց չենք կարող չզգալ նրանից դուրս եկած վառոդի հոտը. թոհուբոհի մեջ մի ոտքը կորցրած երիտասարդ տղամարդն ակնածանքի է արժանի: Թող չընդունեն, բայց չի կարելի կեղտոտ ջուրը թափելու համար երեխային էլ գցել: Բանակը չի կարելի ոտնահարել այնպես, որ բանակ գնալը դառնա պատիժ: Ուրեմն քաղաքացիական գիտակցությունը լավ չէ ձևավորված մեր երկրում: Կարող են քննադատել մեր կառավարության ղեկավարին` Տիգրան Սարգսյանին, որովհետև ժողովրդի մեծ մասը լավ չի ապրում, և պահանջատիրոջ նման կարող են պահանջել, բայց երբ մարդուն ծաղրում են, որ նա Ներսես Շնորհալի է կարդացել, սա վկայում է այն մասին, որ փլուզված է արժեքային համակարգը, չգիտեն` ինչ բառերով և ում քննադատեն: Մարդիկ ուղեկցվում են գետնաքարշ, ստոր կրքերով և աղտոտում ամեն ինչ: Սա սարսափելի բան է: Մեր Ոչ-ը չպետք է մարդասպան լինի, այլ ավելի լավը դարձնելու նպատակ ունենա:

Չկա՞ մի օրենք, որն արգելում է խոցել ազգային արժանապատվությունը:

Վատ չէր լինի, եթե լիներ: Մենք կարող ենք չհամաձայնել մեր երկրի նախագահի հետ, բայց պիտի գիտակցենք, որ մեր երկրի նախագահն է, և չենք կարող վերաբերվել նրան հայհոյախոսությամբ: Արժեքային համակարգի ահռելի տեղաշարժ է:

Եվ մշակութայի՞ն տեղաշարժ:

Ես ազգային պետության ստեղծելու զինվոր եմ: Այն մարդկանցից եմ, ովքեր պատրաստ են ամեն ինչի, միայն թե ունենանք Հայոց անկախ և միացյալ պետություն, բայց երբեք չեմ մտածել, որ այն հսկայական մշակութային դաշտը, որ ունենք և ապրել ենք Սովետի ժամանակ, պիտի դեն նետենք: Երբ տեսնում ես, որ նետված է այդ ամբողջ հարստությունը, և ժողովուրդը հայացքը նետել է արևմուտքին, վերցնում է նրանց նետած աղբը, որն իրենք էլ չեն օգտագործում, դա ինձ համար ընդունելի չի: Մենք մեր ինքնությունը չպիտի կորցնենք, մենք պետականություն չենք ունեցել, բայց մնացել ենք միայն մեր մշակույթի շնորհիվ: Մեր երկիրը չի դիմանա, եթե հոգով չլցվի, իսկ հոգին մեր մշակույթն է:

Եվ ո՞րն է մեր ժամանակների ամենամեծ վտանգը:

Ամենամեծ վտանգը հոգևոր արժեքների կորուստն է: Երբ ասում են` համաշխարհայնացնում, գլոբալիզացիա, սարսափում եմ, դա նշանակում է` մեր լեզուն ենք կորցնում, կորցնում ենք ամեն ինչ: Տհասության պատճառով արդեն շատ բաներ կորցրել ենք: Մի ծաղկով գարուն չի գալիս: Հանրապետության նախագահ լինելը չի նշանակում ամենագետ լինել, բայց նրան չիմացնելու և չիմանալու պատճառով շատ հզոր մտավորականներ ենք կորցնում, վիրավորում: Մենք պիտի գաղափարական պահանջատերեր լինենք: Բաց լինենք, ասենք, որ չէր կարելի Արամ Ղարաբեկյանի պես երաժշտին, որը մշակութային երևույթ է, դատարկ աղմուկների մեջ վիրավորել, այնպես որ նա թողնի, գնա: Պիտի ասել, որ Սունդուկյանի անվան թատրոնի խնդիրը «բազարի» խնդիր չէ: Չենք նստում, մանրամասնում: Ինձ համար ողբերգություն է, որ կամերային նվագախմբի սքանչելի ղեկավարը, այդ ազնվական երաժիշտը խորապես վիրավորված գնաց, որովհետև երկու -երեք տգետ որոշեցին, որ իրենց հարմար չէ Արամ Ղարաբեկյանը: Վիրավորեցինք Օհան Դուրյանին, որին այնքան քաղաքականացրինք, որ ընդդիմությունն անգամ իր դրոշակը դարձրեց, բայց էդ բոլորից վեր նա մեծն Օհան Դուրյանն է: Չէր կարելի:

Շատերն են անհանգստացած, որ դատարկվում է Հայաստանը: Ի՞նչ կարծիք ունեք:

Ինձ համար էլ ցավալի է, բայց դա միշտ էլ եղել է: Ի դեպ, ինչքան գնացել են, այնքան էլ հետ են եկել: Ես համաձայն չեմ, որ հայտարարում են, թե դատարկվում է Հայաստանը, չի դատարկվում: Երբ ասում են` գնում են լավագույնները, ես վիրավորվում եմ, որովհետև ես մեկն եմ, որ հարյուր հնարավորություն ունեմ, բայց ինչպես իմ մի բանաստեղծության մեջ եմ ասել.« Ծերացած մի շան նման ես այս տան պահապանն եմ »: Մտքովս չի անցել ուրիշ տեղ ապրել: Ես այն կարծիքին չեմ, թե թերմացք եմ, որ լավագույնները գնացել են, իսկ ես մնացել եմ: Գնում են, Աստված նրանց հետ, Աստված տա` վերադառնան, բայց մնում են լավագույնները: Ես այդ կարծիքին եմ: Իհարկե, վիրավորված արժանավորներ էլ գնացին, բայց ինձ էլ ժամանակին որպես ազգի թշնամի էին նայում, ես էլ կարող էի քաղաքական ապաստարան խնդրել, բայց այդ էր պակաս, ո՞վ կարող էր ինձ իմ երկրից հեռացնել: Էդ ո՞ր նժարով են որոշել, որ գնացողներն ավելի լավն են, քան ես:

Ի՞նչ վերաբերմունք ունեք հայ-թուրքական հարաբերությունների հանդեպ: Ինչո՞ւ չեն վերականգնվում արդարությունը, մեր իրավունքները:

Մի ասուլիսում արդեն ասել եմ`ուրախ եմ, որ թուրքերը Աղթամարի վրա խաչը չդրեցին, որովհետև մենք սարսափելի խաբվող ժողովուրդ ենք: Ժողովրդի մի մասը հաստատ կմտածեր, որ ահա թուրքերը լավն են դարձել: Մենք դեռ ճանապարհ ունենք գնալու, դեռ մեր վերքերը փակելու ժամանակը չէ: Յուրաքանչյուր մարդու երազն անեզր է` ծովից ծով: Դա նաև իմ երազի չափն է, որ ունենալու ենք ծովից ծով Հայաստան: Հավատում եմ, բայց ոչ թե, որ հենց վաղը վերցնելու ենք Անին կամ Ղարսը, այլ հավատում եմ, որ եթե երկիր, պետություն ենք դառնում, ապա այդ ճանապարհը անցնելու ենք դաժան ու ծանր զոհողությունների գնով: Այսօր մենք մի սեղանի շուրջ նստում ենք որպես Հայաստանի անկախ հանրապետություն և Թուրքիա: Սա արդեն ձեռքբերում է: Ես դեռ թուրքի մեջ մարդասպանի եմ տեսնում: Թող հազարավորներն ասեն` մենք հայ ենք, մենք Դինք ենք, ներողություն ենք խնդրում, բայց դա հսկայական Թուրքիայում մի կաթիլ է: Ուզում եմ մտածել, որ ժամանակը առաջ է ընթանում, որ այդ հազարը կդառնա մեկ միլիոն, տասը միլիոն, բայց դեռ այդ ժամանակը չէ, և մենք պիտի նստենք սեղանի շուրջ, պիտի բանավիճենք, մեր դատը պաշտպանենք, աշխարհի հզորների դռները ծեծենք, բայց մեր հրացանը անփամփուշտ չպիտի լինի:

Ինչո՞ւ են ցանկացել մեզ միշտ խաբել, ոչնչացնել:

Ուրեմն մենք ինչ-որ մի բան ենք: Միշտ հայկական գործոնը, ֆենոմենը ամենակարևորն է եղել այս տարածքում: Հայկական սեպը շատ կարևոր է մեծ աշխարհների տարանջատման համար` ղուրանական աշխարհի և միացյալ աշխարհի: Հայկական սեպը, հայկական միտքը խանգարում է դրանց միանալու:

Կա՞ մի բան, որ չասել չեք կարող: Ձեր խռովքը:

Դուրսպրծուկները, դարձվորները շատացել են մեր կյանքում, որոնք ասպարեզում են, ոչ թե մութի մեջ: Եվ դա երևում է բոլոր ոլորտներում` մշակույթում, քաղաքականության մեջ: Դարձվորներ են: Սրանք որակավորող բառեր են:

Ձեր խոսքը` ուղղված մտավորականներին:

Ես համեստ մարդ չեմ, բայց անհամեստ էլ չեմ և ինքս եմ ինձ ուղղում. ողնաշարդ մի թեքի, մի ծռի, մի ստորացնի, մի քծնի, մի լքի:

Ձեր խրատը` երիտասարդին:

Հայրենիքն անորոշ բան չէ, այն սկսվում է քո շեմից: Ամեն մեկը թող իր տունն իր հայրենիքը համարի, ոչ թե հյուրանոց:

Հավատո՞ւմ եք մեր երկրի ապագային:

Եթե չհավատամ, ինքնասպան կլինեմ:

Ձեր երազանքները:

Ես կուզենայի` իմ երեխաները` տղաս, հարսս և երկու թոռնիկներս, որոնք հպարտ են, որ հայ են ծնվել, արժանապատվորեն իրենց հպարտությունը կրեն այս երկրում: Որովհետև երբ արժանապատվություն չունես, ուրիշ ոչ մի բան չունես: Մենք փոքր երկիր ենք, բայց մեր փոքր լինելը չպիտի խանգարի արժանապատիվ ապրելուն: Մենք դրա բոլոր տվյալներն ունենք` երրորդ հազարամյակ մտանք հաղթանակով, որը որպես հոգևոր սնունդ պիտի ուղղի մեր ողնաշարը: Պիտի հիշենք, որ թեկուզ ոչ ձիավոր, բայց մի քանի հազար տարվա հետիոտն ճամփորդներ ենք այս մոլորակի վրա, աշխարհում ընդամենը 15 ժողովուրդ այբուբեն ունի, մեր արյան բաղադրությունը մի քանի հազար տարի է` նույնն է: Մենք դասական ժողովուրդ ենք և, թերևս, միակն ենք, որ չենք սպառվել, դեռ մինչև վերջ մեր ասելիքը չենք ասել: Մենք մեր հաղթանակների տերն ենք:

Հարցազրույցը վարեց Կարինե Ջանջուղազյանը

Երեկ Սևանի ոստիկանությունից զանգահարել են Հայ Ազգային Կոնգրեսի ներկայացուցիչ, թիվ 23 ընտրատարածքում մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված թեկնածու Վարդան Ջհանգիրյանի   փաստաբան Վահե Հովսեփյանին, և հրավիրել ոստիկանություն բացատրություն տալու ՉԻ -ում տպագրված հոդվածի կապակցությամբ:

 Բանն այն է որ, Վարդան Ջհանգիրյանի նախընտրական շտաբը դիմում-բողոք էր ներկայացրել թիվ 23 ԸԸՀ ՕԵԿ կողմից առաջադրված թեկնածու Կարեն Բոթոյանի կողմից նախըտրական քարոզչության սահմանված կարգի խախտումների վերաբերյալ, ինչից հետո Վարդան Ջհանգիրյանի փաստաբան Վահե Հովսեփյանին է զանգահարել Բոթոյանի լիազոր-ներկայացուցիչը, որը նախ հետաքրքրվել է, թե ինչ դիմում-բողոք է ներկայացվել իրենց դեմ, ապա հեռախոսը փոխանցել է մեկ այլ անձի՝  որն իբր եղել է Եվրոպայի Սերգեյը` Բոթոյանի աները: Նա սպառնալիքներ է տեղացել Վահե Հովսեփյանի հասցեին:

«Այդ անձը նախ հարցրեց, թե որտեղ եմ ես բնակվում: Ես ասացի, որ ապրում եմ Երևանում: Դրանից հետո նա սպառնալիքներ հնչեցրեց իմ հասցեին՝ ասելով, թե ինչպե՞ս եմ ես պատկերացնում իմ հետագա կյանքը Երևանում՝ դիմում-բողոք ներկայացնելուց հետո, ինչին հաջորդեց ինձ ուղղված հայհոյանքների տարափը: Քանի որ իմ կողքին մարդիկ կային, ես ուղղակի անջատեցի հեռախոսը», -պատմել է Վահե Հովսեփյանը: