Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի Միջազգային հարաբերությունների ՄՊԻ-ի միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի Եվրատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը Bunin & Co telegram-ալիքի մեկնաբանության մեջ գրում է.

«Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը ժամանում է Թուրքիա։

Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարն արդեն շտապել է «պատմական» անվանել հայ գլխավոր դիվանագետի այցը։ Բրյուսելը չափազանց շահագրգռված է, որ Երևանն ինքնուրույն կառուցի հարաբերություններ իր բոլոր հարևանների հետ՝ առանց Մոսկվայի խնամակալության, hատկապես` Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ։

Բայց եթե մի կողմ թողնենք թողնենք Եվրամիության քաղաքական մոտեցումները, ապա հայ-թուրքական բարձր մակարդակի ցանկացած շփում առանձնահատուկ ուշադրություն է գրավում։ Անկարայի և Երևանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ դեռ չկան, և երկու պետությունների միջև տարաձայնությունները դեռ մեծ են։ Կարո՞ղ ենք Միրզոյանի այցը համարել ինչ-որ շրջադարձային կետ։

Առաջին հերթին արժե ուշադրություն դարձնել այցի համատեքստին։ Թուրքիան այժմ համազգային մասշտաբի ողբերգություն է ապրում: Երկրաշարժն առաջին հերթին հանգեցրեց մարդկային մեծ կորուստների։ Բայց դա նաև փորձություն դարձավ ամբողջ թուրքական հասարակության և պետական կառույցների՝ սթրեսի դեմ կայունության առումով: Այս իրավիճակում Հայաստանը հարևան երկիր է ուղարկել մարդասիրական բեռների մի քանի խմբաքանակ։ Երկրաշարժից տուժածներին օգնելու համար Թուրքիա է ժամանել 27 հայ փրկարար։ Հայաստանն ինքը մեկ անգամ չէ, որ հայտնվել է նմանատիպ իրավիճակներում, նրա քաղաքացիներին բացատրելու կարիք չկա, թե որքան կարևոր է աջակցությունն ու օգնությունը։ Իսկ այս երկրի բարձրագույն պաշտոնյաների գործողություններն անկեղծ են թվում։

Բայց բարի կամքի այս դրսևորումները կարո՞ղ են փոխել միջպետական հարաբերությունների քաղաքական բնույթը։ Այս հարցի պատասխանն այնքան էլ ակնհայտ չէ: Իհարկե, Անկարայում հայկական կողմի ժեստերը դրական կընդունվեն, և դրանք բարենպաստ մթնոլորտ կստեղծեն Միրզոյանի և նրա թուրք գործընկեր Մևլութ Չավուշօղլուի միջև բանակցությունների համար։ Սակայն խորհրդանշական քայլերին անխուսափելիորեն կհաջորդի բարդ երկկողմ օրակարգը։ Եվ այստեղ մենք չենք կարող շեղվել Լաչինի ճգնաժամի կամ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրներից կամ ընդհանրապես հայ-ադրբեջանական հարաբերություններից։ Բանակցություններում էմոցիոնալ և հոգեբանական մթնոլորտի փոփոխությունը կարևոր է, այն միանշանակ է: Բայց միայն դրանք, առանց երկու կողմերի համար ընդունված կոնկրետ որոշումների, դա չի հանգեցնի նրան, որ այցն առանց չակերտների պատմական կդառնա։

Իսկ թե իրականում ինչ է կատարվում, կարդացեք Panorama.am-ի  «Նույնիսկ Հայաստանի բյուջեի օգնությունը Թուրքիան օգտագործում է ի շահ իր նպատակների» վերնագրով նյութում։

Թրաֆիքինգը կամ մարդու շահագործումը սկսվում է գայթակղությամբ՝ հեշտ ու շահավետ աշխատանք, կյանքը կտրուկ բարելավելու խոստումներ: Ստրկական վիճակը գալիս է հետո, երբ արդեն զոհը մտնում է խաղի մեջ, կուլ տալիս խայծը, դառնում խոցելի ու կառավարելի: Այդ պահից սկսվում են սպառնալիքները, ծեծը, նվաստացումը:

Հայաստանում շահագործման ամենատարածված ձևերից մեկը մուրացկանության մեջ ներգրավելն է։ Եվ քանի որ մուրացկանությամբ գումար վաստակելու համար հարկավոր է մարդկանց մեջ առաջացնել գութ ու կարեկցանք, թրաֆիքինգի այս տեսակին զոհ են դառնում հասարակության խոցելի խմբերը` հիմնականում մանկահասակ երեխաներ ու տարեց մարդիկ: Ոստիկանության Նոր Նորքի բաժնի անչափահասների գործերով և ընտանիքում բռնության կանխարգելման բաժանմունքում ստացված տեղեկությունը վերաբերում էր հենց տարեց կնոջ շահագործմանը: Այդ դեպքում էլ ամեն ինչ սկսվել էր գայթակղությամբ:
2009 թվականին կինը վարձով բնակվել է Ծարավ աղբյուրի փողոցի սեփական տներից մեկում, որտեղ ծանոթացել է մեկ այլ վարձակալի հետ: Նորածանոթ տղամարդուն կինը խնդրել է սարքել իր մոր գերեզմանը: Ըստ կնոջ` գնի շուրջ նախապես չեն պայմանավորվել, իսկ հետո տղամարդը պահանջել է երեք հազար դոլար: Կինն այդ գումարը չուներ, և տղամարդը, գումարը թեկուզ մաս-մաս ստանալու պայմանով, կնոջը դրդել է զբաղվել մուրացկանությամբ: Եթե հաշվի առնենք, որ կինը մուրացկանությամբ ամեն օր վաստակում էր առնվազն 35-40 հազար դրամ, ապա պարտքը պետք է արագ փակեր: Բայց տղամարդու նպատակն այլ էր. կինն այլևս ոչ թե պարտապան էր, այլ գումար վաստակելու միջոց:
Հետագա միջոցառումերով Նոր Նորքի ոստիկանները պարզեցին, որ մուրացկանության դրդելուց զատ` տղամարդը կնոջը հաշվառել էր Բյուրեղավան քաղաքում, նրա անունով ձևակերպել կենսաթոշակ և վերջին երեք տարում ինքն էր ստացել թոշակը:
Կարող է հարց ծագել, թե ինչու այդ ողջ ընթացքում կինը չէր դիմել իրավապահներին: Պատասխանը նման դեպքերում միշտ նույնն է. սկզբում ամաչել է, հետո` վախեցել: Կինը ոստիկաններին պատմել է, որ նախկինում մի քանի անգամ փորձել է պարզապես փախչել տղամարդուց, սակայն նա իրեն գտել է, ծեծել ու սպառնացել: Ի դեպ, այդ ամենին տեղյակ էր և որոշակիորեն աջակցում էր նաև տղամարդու կինը:
Մինչ կոնկրետ գործողությունների անցնելը` իրավապահները տարեց կնոջը տեղավորեցին հատուկ կացարանում:
Փետրվարի 7-ին քրեական օրենսգրքի 188-րդ հոդվածի հատկանիշներով նախատեսված արարք կատարելու կասկածանքով ամուսինները ձերբակալվեցին: Ամուսնու խուզարկությամբ հայտնաբերվեցին տարեց կնոջ անձնագիրն ու սոցիալական քարտը: Ավելի տպավորիչ արդյունքներ տվեց ամուսինների բնակության վայրում կատարված խուզարկությունը: Հայտնաբերվեցին և առգրավվեցին կնոջ կենսաթոշակի բանկային քարտը, ավելի քան 70 հազար դոլար, ինչպես նաև տեսակավորած և առանձին պարկերում լցրած մետաղադրամներ` որոնց ընդհանուր գումարը կազմեց 1 միլիոն 299 հազար 750 դրամ:
Տղամարդուն ներկայացվել է մեղադրանք: Նա կալանավորվել է:
Նշենք, որ 188-րդ հոդվածի 1-ին մասը ենթադրում է պատիժ` ազատազրկում հինգից ութ տարի ժամկետով: Սակայն հատկապես նման հարցերում ոստիկանության նպատակը ոչ թե պատիժն է, այլ արատավոր երևույթի կանխումը: Եվ այդ երևույթները կանխելու նպատակով ոստիկանությունը մշտապես ձեռնակում է կանխարգելիչ միջոցառումներ, համագործակցում շահագրգիռ բոլոր կառույցների հետ:

Նույն հետևողականությամբ թրաֆիքինգի դեմ պայքարում են ոստիկանության տարածքային բոլոր ստորաբաժանումները, ու նաև այդ հետևողականության արդյունքում Հայաստանում նվազել են մարդու շահագործման դեպքերը: Սակայն երևույթը բացառելու անհրաժեշտ պայման է քաղաքացիների բարձր իրավագիտակցությունը: Նման դեպքեր նկատելիս, առավել ևս` թրաֆիքինգի զոհ դառնալիս, առանց ամաչելու և առանց վախենալու անպայման և անմիջապես պետք է դիմել իրավապահներին: Հիշեք, երբ ոստիկանությունը ձեր կողքին է` դուք չէ, որ պետք է վախենաք կամ ամաչեք: Ի վերջո, ամենաամոթալին այն է, որ այսօր մեր հասարակությունում հնարավոր են ստրկության ժամանակակից դրսևորումներ:

Արցախից եկող տեղեկությունները բավականին քիչ են և լիարժեք պատկերացում կազմել  դեռևս հնարավոր չէ։ Միակ բանը որ հայտնի է, դա այն է, որ գործող նախագահը եթե հրաժարական տա, դա չի նշանակում, որ  միաժամանակ պետք է ցրվի Ազգային ժողովը, այլ նշանակում է, որ նոր նախագահ պետք է ընտրեն։ Այս մասին Yerkir.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը՝ անդրադառնալով Արցախում հնարավոր սահմանադրական փոփոխություններին։

«Եթե մենք անգամ մի կողմ ենք դնում ներիշխանական ճգնաժամը, որն ընդամենը մի քանի շաբաթ առաջ Արցախում տեղի էր ունենում, 1-1.5 օր ընդհանրապես հայտնի չէր, թե Արցախը նախագահ ունի՞, թե՞ արդեն բոլորը հրաժարական են տվել։ Սա ոչ միայն դրանով է պայմանավորված, այլ նաև կա պետականությունը պահպանելու անհրաժեշտություն ու չպետք է մեկ անձի հրաժարականով պայմանավորված ամբողջ պետական համակարգը փլուզվի։ Իսկ ավելի գլոբալ կարող ենք թեմայի մասին խոսել, երբ ամբողջական փաթեթը ներկայացվի»,- ասաց նա։

Անդրադառնալով ՀՀ-ի կողմից Թուրքիային հումանիտար օգնություն ուղարկելուն և դա համեմատելով Արցախի շուրջ իշխանությունների վարած քաղաքականությանը` քաղաքագետը նշեց․

«Սրանից շատ պարզ կարող ենք հասկանալ, թե որոնք են այս իշխանությունների համար առաջնահերթություն։ Առաջնահերթություն է իշխանությունների համար Թուրքիայի հետ ձևավորել հարաբերությունների այնպիսի մակարդակ, որի շրջանակներում կստանան իրենց պաշտոնավարումը անվերջ երկարաձգելու երաշխիքներ՝ հենվելով արտաքին լեգիտիմության վրա։ Այդ երաշխիքները ոչ կարող է տալ Ռուսաստանը, ոչ Արևմուտքը, հետևաբար տրամաբանական է, որ իրենք փորձելու են թուրքերի հետ որոշակի համակարգ ստեղծել, դրա համար էլ իրենց օգնությունն են ուղարկում։ Բայց ոչ միայն Թուրքիայի պետական մակարդակով չի նշվում, որ Հայաստանը օգնություն է ուղարկել, այլ նաև հայկական հումանիտար օգնությունը, որը հասել է Թուրքիա, իրենք ներկայացնում են մի դրվագ, որ այդ օգնությունը մի հուշարձանի ֆոնին է, որը նվիրված է «ցեղասպանության զոհերին», որը իբրև հայերն են իրագործել։ Մենք տեսնում ենք, որ Թուրքիայի կողմից դիվանագիտական հաշվարկները շարունակվում են։ Իսկ Արցախի մասով Հայաստանը չի խառնվելու Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակին, որովհետև Պրահայում Հայաստանը Արցախը ճանաչել է որպես Ադրբեջանի մաս, և կարծում են, որ այլևս ոչ մի կերպ չպետք է խառնվեն այն գործընթացներին, որոնք տեղի են ունենում Արցախում և իրենք կարող են ազդել մոտեցման փոփոխությանը։ Դրա համար ոչինչ չեն անում, Արցախ հումանիտար օգնություն չեն ուղարկում»,- ասաց նա։

Քաղաքագետի խոսքով` այն ինչ մտածում են իշխանության վերին էշելոններում, այդ ամենը Գուրգեն Արսենյանը հրապարակայնացրել է․

«Նրանք 90-ականներից էլ դրա կողմնակիցն էին, որ հանձնենք Արցախը՝ ավելի լավ կապրենք։ Իրենք չեն հասկանում, որ նման մոտեցումներով վտանգի են ենթարկում Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությունը և տարածքային լեգիտիմությունը։ Մեր անվտանգային համակարգի խարիսխը Արցախի Հանրապետությունն է։ Իրենք երբ ասում են` Արցախը հանձնենք, դա նշանակում է փլուզել անվտանգային երաշխիքները։ Երբ Գուրգեն Արսենյանն ասում է հանձնենք, որ լավ ապրենք, դա նշանակում է, որ իրենք կամ այս խնդիրները չեն գիտակցում, կամ միտումնավոր մարդկանց խաբում են, որպեսզի երկարաձգեն իրենց պաշտոնավարումը»,- նշեց նա։

Անդրադառնալով ԱԺ պատգամավորներ Սեյրան Օհանյանի և Արմեն Չարչյանի դեմ բերված մեղադրանքներին, քաղաքագետը նշեց, որ երկուսի դեպքում էլ փաստերը, որոնց հիման վրա իշխանությունները քրեական գործերը են հարուցել, ավելի շուտ են հայտնի եղել իշխանություններին․

«Բայց քանի որ վերջերս ողբերգական դեպք եղավ, հրդեհվեցին 15 զինծառայող, որովհետև ոչ պատշաճ պայմաններում էին բնակվում, տրամաբանական է, որ իշխանությունները, որոնք շատ լավ տիրապետում են տեղեկատվական տեխնոլոգիաներին, մանիպուլյացիայի արվեստին, իրենք հրապարակայնացնում են դա հիմա ուշադրությունը շեղելու համար։ Նրանք այս գործերը հրապարկում են այն ժամանակ, երբ իրենց պետք է»,- եզրափակեց քաղաքագետը։

Զարմանալի չէր, որ պետական մակարդակով Թուրքիան «շնորհակալություն» չհայտնեց Հայաստանին հումանիտար օգնության և փրկարար խումբ ուղարկելու համար։ Հայկական փրկարար ջոկատի մասին թուրքական պետական և ընդդիմադիր մամուլը ոչինչ չգրեց, բացառությամբ «Անադոլու» գործակալության հրապարակած մի կարճ տեսանյութի, որն արվել է Իգդիրում՝ այսպես կոչված Ցեղասպանության հուրշարձանի տարածքում։ «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց թուրքագետ Մհեր Աբրահամյանը։

Նրա դիտարկմամբ՝ այստեղ ոչ գործակալությունն է պատահական ընտրված, ոչ էլ անգամ տեղանքը. թուրքական պետական լրատվամիջոցի նկարահանած փոքրիկ տեսանյութն անգամ ամբողջովին հաշվարկված էր, այն ևս հստակ ուղերձ էր պարունակում։

«Կարող էին հայկական բեռնատարները նկարել Տիգրիս քաղաքի ներսում, ոչ թե հուշարձանի և դրոշի ֆոնին։ Այստեղ կար ակնհայտ մեսիջ, երբ Անադոլուի տեսախցիկը ֆիքսում է հենց այս հուշարձանի և այս դրոշի ներքո ընթացող հայկական բեռնատարները ու հենց Իգդիրում, որը Կարսի պայմանագրով է անցել Թուրքիային և այսօր Թուրքիան նպատակ ունի, որ Հայաստանը վավերացնի Կարսի պայմանագիրը և վերջնականապես հրաժարվի Կարսից ու Իգդիրից»,- ասաց նա։

Նշենք, որ թուրքական դիվանագիտական կորպուսը սահմանափակվեց Քըլըչի՝ Twitter-ի միկրոբլոգում արված գրառմամբ, որտեղ վերջինս շնորհակալություն էր հայտնել հայ գործընկերոջը՝ Ռուբեն Ռուբինյանին և ԱԳՆ նորանշանակ փոխարտգործնախարար Վահան Կոստանյանին։
«Քըլըչ հանդիպում է Ռուբեն Ռուբինյանի հետ, ուստի շնորհակալություն հայտնեց նրան։ Բացի այդ՝ Թուրքիան կիրառեց դիվանագիտական քայլ, թե այսօր մեր հարաբերությունները Հայաստանի հետ Քըլըչ-Ռուբինյան-Վահան Կոստանյան ձևաչափում են, հետևաբար, թող նա էլ՝ շնորհակալություն հայտնի մինչև տեսնենք՝ ինչ է լինում»,- ասաց թուրքագետը։

Աբրահամյանը չի թաքցնում՝ առաջին իսկ օրից դեմ է արտահայտվել Թուրքիա հումանիտար օգնություն ուղարկելու որոշմանը։ Ասում է՝ սխալ քայլ է Հայաստանի կողմից, հատկապես արտաքին քաղաքական և Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների տեսանկյունից։ Թուրքագետը հիշեցնում է 1908 թվականի իրադարձությունները, երբ երիտթուրքերը եկան իշխանության և հայերը մեծապես օգնեցին երիտթուրքական հեղափոխության կայացմանը իբր թե Թուրքիայում դեմոկրատական կարգեր հաստատելու համար և ի՞նչ տեղի ունեցավ. ընդամենը 6-7 տարի հետո այդ նույն թուրք ենիչերիների ձեռքով կոտորվեց մի ամբողջ հայ ազգ, իսկ թուրքական քաղաքականությունը հիմք դրեց պանթուրքական նվաճողական քաղաքականությունը։

«Ցայսօր թուրքը չի փոխվել, միգուցե նա իր լոյալ վերաբերմունքը ցույց տա Հայաստանին, բայց նրա քաղաքականությունը տարածաշրջանի, Հայաստանի նկատմամբ չի փոխվում և դա պատմության տարբեր փուլերում ապացուցվել է։ Թուրքերը միշտ ունեցել են այդ քաղաքականությունը՝ հայերի հետ բարիդրացիական հարաբերությունների միջոցով ոչնչացնել հայերին»- ընդգծեց Աբրահամանը

Նրա խոսքով՝ Հայաստանի այսօրվա իշխանությունը կրում է քաղաքական և գիտական գործիչ Ժիրայր Լիպարիտյանի գաղափարախոսությունը։ Դեռ տարիներ առաջ վերջինս իր գրքերում ներկայացնում էր ընդգծված բարյացկամ վերաբերմունք Թուրքիայի հանդեպ և փորձում էր առաջ տանել այն գիծը, իբր Թուրքիան այլևս նախկին Թուրքիան չէ և հայերի համար վտանգ չի ներկայացնում։

«Այսօրվա կառավարությունը միտված է իրականացնել 90-ականների քաղաքականությունը և անգամ մերժել ու անտեսել 100 տարի առաջ տեղի ունեցածը, մերժել և անտեսել ընդամենը 2-3 տարի առաջ տեղի ունեցածը, մերժել և անտեսել 1988-1990 թթ. տեղի ունեցածը»,- հավելեց Թուրքագետը՝ ընդծելով, որ մարդասիրական տեսանկյունից Թուրքիայում տեղի ունեցածն, իհարկե, ողբերգություն է, բայց 1920 թվականին տեղի ունեցածը մեծագույն ողբերգություն էր, որն իրականացվեց այդ երկու պետությունների կողմից, ուստի պետք է հաշվի առնել նախ սեփական շահը, հետո մտածել՝ կարող ես օգնել, թե չէ, կամ պետք է օգնել, թե չէ։

Բագրատ Մանուկյանն ու քույրը՝ Սրբուհի Մանուկյանը, բնակվում են Երևանի Այգեստան 2-րդ փողոց, 18 հասցեում։ «Ման Գրուպ» ընկերությունը, որի տնօրենը Երևանի ավագանու «Իմ քայլը» դաշինքի անդամ,  քաղաքաշինության և հողօգտագործման մշտական հանձնաժողովի անդամ,  «ՄԼ մայնինգ» ընկերության վաճառքի գծով փոխտնօրեն Վահե Օհանջանյանն է, նախորդ տարվա նոյեմբեր ամսին շինարարություն է սկսել նույն փողոցում գտնվող Այգեստան 2-րդ փողոց 16 և 16/1 հասցեներում։ Շինարարության հետեւանքով վնասվել է Մանուկյանների տունը, բակի բետոնապատ հատվածում առաջացել են ճաքեր, գրում է «Հետք»-ը:

Քույր ու եղբայր Մանուկյանները 2019-ին, իրենց մի քանի հարևանների հետ, համաձայնագիր են ստորագրել, որ դեմ չեն Այգեստան 18 հասցեում գտնվող իրենց տան հարակից՝ Այգեստան 16 և 16/1 հասցեներում բազմահարկ շենքի կառուցմանը։

Բնակիչների խոսքով, կառուցումն ընթացել է մի շարք խախտումներով։ Նախ՝ շինարարությունը սկսվել է ավելի վաղ, քան ընկերությունը շինթույլտվություն է ստացել։

Իրականացված փորձաքննության արդյունքում հայտնաբերված խախտումները վերաբերել են սահմանազատմանը՝ որոշ հատվածներում չի պահպանվել ըստ համաձայնագրի սահմանված 1.5 մետր հեռավորությունը։

Նախագծի վերգետնյա երկրորդ հարկի հատակագծում երեւում է, որ առկա է բաց պատշգամբ՝ դեպի Այգեստան 2-րդ փողոց, թիվ 18/5 հասցեի ուղղությամբ դիտելիությամբ, որը ևս խախտում է: Մանուկյանները դիմել են նաև Քաղաքաշինության տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմին, որտեղից պատասխանել են, որ Այգեստան 2-րդ փողոց 16 տուն հասցեում իրականացվող շինարարական աշխատանքների վերաբերյալ քաղաքաշինական փաստաթղթերի ուսումնասիրության արդյունքում Երեւան համայնքի ղեկավարի կողմից նախագծման թույլտվության եւ ներկայացված աշխատանքային պատճենների միջեւ հայտնաբերվել են նախագծի անհամապատասխանություններ։

«Ման գրուպ» ՍՊԸ տնօրեն Վահե Օհանջանյանը, սակայն, համաձայն չէ անկախ փորձագիտական կենտրոնի փորձաքննության եզրակացության հետ։

Մանուկյանները դիմել են դատարան։ Մայիսին նշանակված է  առաջին դատական նիստը։

«Ման գրուպ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Վահե Օհանջանյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, Բագրատ Մանուկյանը դեռ նախորդ տարի, երբ շինարարությունը սկսված չէր, առաջարկել է 400 000 դոլարով ձեռք բերել իր տունը՝ 200 քմ մակերեսով և ընդլայնել կառուցապատվող տարածքը։

Այնինչ Բագրատ Մանուկյանի խոսքով՝ երբ ընկերությունը ձեռք էր բերել հողատարածքը, որի վրա պետք է շինարարություն սկսեր, Բագրատին նման առաջարկ է արվել, բայց ինքը մեկ քառակուսի մետրի համար 2000 դոլար է առաջարկել։ Ընկերության սեփականատերերը կարծել են, որ դա շատ մեծ գումար է և չեն շարունակել խոսակցությունը։

«ՄԱՆ գրուպ» ընկերությունը բնակելի շենքի կառուցման շինթույլտվությունը ստացել է 2022-ի  նոյեմբերին, քանդման աշխատանքներ կատարելու թույլտվությունը՝ սեպտեմբերին։ Մինչդեռ ընկերության ֆեյսբուքյան էջում բնակելի շենքի նախագծի նկարներն ու գնառաջարկները տեղադրված են հունիսից։ Ստացվում է, որ ընկերությունը հստակ իմացել է, որ ստանալու է շինթույլտվությունն, ու բնակելի շենքը կառուցվելու է։

Կառուցապատվող հողամասը, ըստ Կադաստրի կոմիտեի տվյալների, 2022 թ.-ից սեփականության իրավունքով պատկանում է Արթուր Հարությունյանին։ 

Կառուցապատող «Ման գրուպ» ՍՊԸ-ն հիմնադրվել է 2012 թ.-ին Արթուր Հարությունյանի կողմից (կառուցապատվող գույքը նույնպես պատկանում է նրան)։ Ընկերության 100 % բաժնեմասը մինչ օրս պատկանում է Արթուր Հարությունյանին։ Երևանի ավագանու «Իմ քայլը» խմբակցության անդամ Վահե Օհանջանյանը «Ման գրուպ» ՍՊԸ-ի տնօրեն է նշանակվել 2022 թ-ի մայիսի 23-ին։ Այդ ժամանակ «Ման գրուպ» ՍՊԸ-ն դեռ չէր ստացել շինարարության թույլտվությունը, ընկերությանը 2021 թ.-ին Երևանի քաղաքապետը միայն նախագծման թույլտվություն էր տվել։ Ավագանու անդամի կողմից «Ման գրուպ» ՍՊԸ-ի ղեկավարումը ստանձնելուց 6 ամիս անց՝ 2022-ի նոյեմբերի 21-ին, Երևանի քաղաքապետ Հրաչյա Սարգսյանը ՍՊԸ-ին շինթույլտվություն է տալիս։

Ի դեպ, «Ման գրուպ» ՍՊԸ-ի բաժնետեր Արթուր Հարությունյանը 100% բաժնեմաս ունի նաև «Փարիզ հոթել» ՍՊԸ-ում։ Արթուր Հարությունյանը փոխկապակցված է ԱԱԾ տնօրենի նախկին տեղակալ Գրիգորի Հարությունյանի հետ (ԴԱՀԿ ծառայության նախկին պետ Միհրան Պողոսյանի քեռուն)։

Թուրքիայի երկրաշարժերը մտել են աշխարհում երբևէ գրանցված, ցամաքային էպիկենտրոն ունեցող խոշորագույն ստորգետնյա ցնցումների տասնյակի մեջ, հայտարարել Է Կանադայի Բրիտանական Կոլումբիայի նահանգի Վիկտորիանական համալսարանի սեյսմոլոգիայի պրոֆեսոր Էդվին Նիսսենը: Այդ մասին «Արմենպրես»-ը տեղեկանում Է «РИА Новости» գործակալությունից:

Նիսսենի խոսքով` Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժերը տեղ են գտել «երբևէ գրանցված մայրցամաքային ամենաուժգին երկրաշարժերի հնգյակի կամ տասնյակի մեջ»: «Դրանց այդքան ավերիչ է դարձնում մասշտաբների և Թուրքիայի խիտ բնակեցված հատվածում գտնվելու զուգակցումը», — ասել է պրոֆեսորը:

Նա նշել է, որ ամենաուժեղ երկրաշարժերը սովորաբար տեղի են ունենում օվկիանոսներում։ Նիսսենը հիշեցրել է, որ տարերային աղետն ամենամահաբերն է դարձել Թուրքիայի պատմության մեջ՝ 1939 թվականին երկրի արևելքում գտնվող Էրզինջանի նահանգում տեղի ունեցած երկրաշարժից ի վեր. այն ժամանակ երկրաշարժի հետևանքով զոհվել Էր ավելի քան 30 հազար մարդ։

Գիտնականը հավելել է, որ «հատկապես անբարենպաստ» է եղել երկրաշարժի ժամանակը, քանի որ այն տեղի է ունեցել գիշերը և խստաշունչ ձմռան պայմաններում: «Սա ևս մեկ գործոն է, որով պայմանավորված Է զոհերի ու վիրավորների նման մեծ թիվը», — ասել Է գիտնականը։ Փետրվարի 6-ի վաղ առավոտյան 7,7 մագնիտուդ հզորությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Թուրքիայի հարավ-արևելքում։ Նույն օրը ցերեկը 7,6 մագնիտուդով ևս մեկ երկրաշարժ է տեղի ունեցել։ Ինչպես ավելի վաղ հայտնել էր  «Արմենպրես»-ը, երկրաշարժի հետևանքով Թուրքիայում և Սիրիայում զոհերի թիվը հասել է 34 179-ի:

Արդեն երկու ամսից ավել է, ինչ Արցախը շրջափակված է, և այս պահի դրությամբ Ադրբեջանը չի լուծել իր առջև դրված ոչ մի խնդիր, որոնք հույս ուներ լուծել՝ Արցախը շրջափակման մեջ վերցնելով։ Այդ մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասաց պատմական գիտությունների թեկնածու, ադրբեջանագետ Տաթևիկ Հայրապետյանը։

«Ադրբեջանի նպատակն է՝ ստեղծել մի իրավիճակ, որ արցախահայությունը թողնի ու դուրս գա Արցախից։ Դրա համար նաև կենսական առումով անտանելի պայմաններ են ստեղծել Արցախում։ Նշեմ, որ նման երկար դիմադրության չէին սպասում ադրբեջանցիները, կարծում էին, թե կարճ ժամանակ անց տեղի են տալու Արցախի մեր հայրենակցիները։ Այսինքն, կարող ենք փաստել, որ իրենց առջև դրված որևէ խնդիր չեն լուծել ադրբեջանցիները, ընդամենը հերթական անգամ ապացուցել են իրենց հայատյաց բնույթը և այն, որ լուրջ սպառնալիք են ներկայացնում Արցախի բնակչության համար՝ անվտնագային առումով»-ասաց ադրբեջանագետը։

Արցախի շրջափակումից ակնկալվող արդյունքը չստանալով, որ Ադրբեջանը կարող է ագրեսիվ գործողությունների գնալ, օրինակ, ներխուժել հանք ու այդպես փորձի ցույց տալ, թե հաջողության է հասել, Հայրապետյանը չի բացառում։

«Ադրբեջանը, հնարավոր է, փորձի նաև Արցախում դիմադրությունը կոտրել։ Ակտիվ քարոզչական գիծ են տանում հիմա՝ փորձելով ցույց տալ, թե, իբր, Արցախի խնդիրները մի քանի հոգու հետ են կապված, օրինակ՝ Ռուբեն Վարդանյանի։Իրականում Վարդանյանը հակառակն է արել՝ եկել ու բարձրաձայնել է Արցախում առկա խնդիրները՝ օգտագործելով իր կապերը՝ այդպես նաև խնդիրներ ստեղծելով Ադրբեջանի համար»,-նկատում է մեր զրուցակիցը։

Արցախի հետ կապված միջազգային իրավական գործընթացները դրական է գնահատում Հայրապետյանը՝ շեշտելով որ բավականին աշխատանք է տարվում հայկական կողմից, ուղղակի արդյունքը դեռևս տեսանելի չէ։

«ՄԻԵԴ-ի որոշումը կարևոր նշանակություն ունեցավ այն առումով, որ Կարմիր Խաչի մեքենաներն անարգել անցնում են արդեն միջանցքով, առաջին անհրաժեշտության պարագաների որոշակի քանակություն է անցկացվում նաև։ Օրեր առաջ Եվրոպական խորհրդարանի ֆրանսիացի պատգմավոր Ֆրանսու Բելամին է մոտեցել Լաչինի միջանցքին ու տեղում փորձել ծանոթանալ իրավիճակին։ Ճիշտ է, պատժամիջոցներ չկան ու դրա հույսն էլ չկա, բայց միջազգային իրավական գործընթացներ ընթանում են, ուղղակի, ինչպես ասացի, դրանց արդյունքը կարճ ժամկետում տեսանելի չի լինում»,-նկատեց Հայրապետյանն ու շեշտեց, որ ԵՄ առաքելության ՀՀ-ում գտնելու առիթը պետք է օգտագործել և նրանց հրավիրել Լաչինի միջանցք՝ սեփական աչքով տեսնելու, գնահատելու իրավիճակը։

Տաթևիկ Հայրապետյանը նաև նշում է՝ խորհրդարանական դիվանագիտությունը պետք է աշխատեր ու աշխատի, որպեսզի եվրոպացի հանրավորինս շատ պատգամավորներ այցելեն Լաչինի միջանցք։

ՀՀ իշխանությունը ԵՄ դիտորդների տեղակայումը դիտարկում է որպես պաշտպանություն ոչ թե բուն անվտանգային առումով, այլ՝ եվրոպացիներին հավաստիացնելու, որ Ռուսաստանի հետ Ադրբեջանի դեմ ագրեսիա չի նախապատրաստում, ԱԺ-ում ճեպազրույցների ժամանակ նման դիտարկում արեց ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը։

Ըստ նրա՝  սա, առաջին հայացքից, անտրամաբանական, ոչ մի տեղ չտանող թեզ է, բայց օրեր առաջ ԱԺ-ում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, թե հիմնական նպատակներից մեկն այն է, որ հավաստիացվի՝ իրականում, Հայաստանն ու Ռուսաստանը Ադրբեջանի դեմ ագրեսիա չեն նախապատրաստում։

«Այս իրավիճակի աբսուրդն այն է, որ չեմ կարծում, որ միջազգային հիմնական խաղացողներից որևէ մեկի համար նորություն է, որ 44-օրյա պատերազմը սանձազերծել է Ադրբեջանը՝ Թուրքիայի հովանավորությամբ, դրանից հետո 5 հարձակում է տեղի ունեցել Արցախի ու Հայաստանի նկատմամբ, այս պահին էլ Ադրբեջանը բլոկադայի է ենթարկել Արցախը։ Բոլորի համար էլ ակնհայտ է, որ եթե կա ագրեսոր, ապա դա Ադրբեջանն է»,- ընդգծեց Աբրահամյանը։

«Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղարը չի կարծում, որ ԱՄՆ-ն, Եվրոպան կամ Ռուսաստանը այնքան միամիտ են, որ կարող են կասկածել, որ Հայաստանը որևէ գործողություններ է նախապատրաստում։

«ՀՀ իշխանությունն ամեն ինչ անում է իր գործողություններով ու հայտարարություններով Հայաստանին ներքաշելու Արևմուտք-Ռուսաստան դիմակայության դաշտ, որի պայմաններում ՀՀ-ն գործընթացից շահած դուրս գալու հնարավորություն պարզապես չունի»,- հայտարարեց Տիգրան Աբրահամյանը։

Նրա գնահատմամբ՝ միջազգային ուշադրությունը Արցախում ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ գնալով նվազում է։

«Ես կարծում եմ, որ միջազգային հանրությունը, հատկապես, ռեգիոնալային խաղացողները, ունեին լուրջ հնարավորություն ազդելու Ադրբեջանի վրա ու իրավիճակը որոշակի հանգուցալուծման տանելու»,- ասաց նա։

Ընդդիմադիր պատգամավորի խոսքով՝ Արցախում ճգնաժամը շարունակվում է, բավականին մեծ խնդիրներ կան։

«Այն իրավիճակը, որն այսօր առկա է Արցախում, բավականին ծանր է։ Արցախում մեր  հայրենակիցները բավականին ծանր, բավականին բարդ շրջան  են ապրում ու նրանք, ցավալիորեն, միայնակ են»,- նշեց Աբրահամյանը։

Հայաստանի արտաքին գործերի նախկին փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանն այն կարծիքին է, որ անհնարին է չտեսնել Թուրքիայում տեղի ունեցած երկրաշարժի քաղաքական բաղադրիչը: 168.am–ի հետ զրույցում նա ասել է․

«Կիպրոսն առաջարկել է օգնություն՝ Թուրքիան չի ընդունել: Եթե մարդասիրական է, ինչո՞ւ չես ընդունում: Ես կասկած չունեմ, որ եթե Արցախն էլ լիներ, էլի չէր ընդունելու: Լավ, Հայաստանը գնում է այդ քայլին, դրանից հետո Էրդողանն ասում է, որ դա կարող է նպաստել հարաբերություններին, դրանով նա ապտակ է հասցնում. քո քայլը մարդասիրական չէր: Բայց չէ՞ որ այս իշխանությունները շեշտը դնում են մարդասիրականի վրա: Դու այդ ապտակը ստացար: Քաղաքական բաղադրիչ է այն հանգամանքը, որ Արցախը շրջափակված է: Ի վերջո, ընդամենը երկու տարի է անցել, որ Թուրքիան ուղղակի մասնակցել է 44-օրյա պատերազմին, Էրդողանն էլ դա հայտարարում է: Պետք էր սահմանափակվել արժանապատիվ ցավակցական մեկ հայտարարությամբ, այլ ոչ թե միմյանց հրելով՝ վարչապետը, նախագահը, ԱԺ նախագահը… Կարծես ամեն մեկը փորձում է ապացուցել, որ ինքն ավելի հավատարիմ է Էրդողանին»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:

Արտաքին գործերի նախկին փոխնախարարի խոսքով՝ Հայաստանի իշխանությունները մեկ նպատակ ունեն՝ փոխել Հայաստանի արտաքին կողմնորոշումը. «Դրա համար ի՞նչ խանգարող հանգամանքներ կան՝ Ռուսաստանի ներկայությունը և Արցախի խնդիրը: Ուրեմն՝ քայլ առաջին. պետք էր ինչ-որ ձևով ազատվել Արցախից, դրա ամենահարմար ձևը ծրագրավորված պատերազմն էր՝ ծրագրավորված պարտությամբ, ինչը արվեց: Բայց ռուսները թույլ չտվեցին, որ դա բերի Արցախի ամբողջական գրավման, որովհետև ինքը իր շահն ուներ և պահեց այն կտորը, որի առկայությունն իր համար արդարացում է, որ ինքն այնտեղ զորք ունենա: Ճիշտ այդպես Սահակաշվիլիի օրոք իրենց Օսեթիան և Աբխազիան խանգարում էին գնալ դեպի Եվրոպա, դեպի ՆԱՏՕ, և Սահակաշվիլին հենց Ռուսաստանի դեմ գնաց արկածախնդրության, պարտվեց, որից հետո ժողովուրդը իրենից հո չէ՞ր պահանջի, ասեր՝ գնա բեր: Հիմա սրանք նույնն են օգտագործում, ասում են՝ բա տեսա՞ք՝ Ադրբեջանն ու Թուրքիան միասին էին, հիմա ի՞նչ եք ուզում՝ պատերազմ հայտարարենք Թուրքիային և Ադրբեջանի՞ն»:

Պ.գ.թ., թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյանը գրում է. 

«Հայաստան-Թուրքիա սահմանը չի բացվել։

Հայաստանի շրջափակումը, որը սկսվել է 1993 թվականին և դրսևորվել է Թուրքիայի կողմից Հայաստանի Հանրապետության հետ սահմանի միակողմանի կերպով փակմամբ, շարունակվում է և դեռ շարունակվելու է։

Հետևաբար, Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս եկած բեռնատարը Թուրքիայի թույլտվությամբ է մտել Թուրքիայի կողմից փակված սահմանով։

Իսկ ինչո՞ւ է Թուրքիան թույլատրել հայկական մեքենայի մուտքը «Մարգարա» անցակետով և այսչափ գովազդում այդ իրադարձությունը։

Երկու հիմնարար պատճառով.

1. «Մարգար» անցակետով մի քանի բեռնատարի երթևեկությունը ներկայացվելու է արտաքին լսարանին որպես Հայաստան-Թուրքիա հակամարտության կարգավորման ապացույց և կոչ է արվելու որևէ կերպ չմիջամտել այդ հարցին, իսկ իրականում՝ չճնշել Թուրքիային Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու հարցերում։

2. Անցակետի բացումը թուրքական կողմը ՀՀ դե-ֆակտո թուրքամետ իշխանությունների հետ միասնաբար հայկական լսարանում ներկայացվելու(ում) է որպես տխրահռչակ «խաղաղության» գործընթացի մեկնակետ, որը նպատակ է հետապնդելու թուլացնել հայ հասարակության զգոնությունը թուրքական վտանգի առջև։

Դե իսկ հայերի կողմից ստացված անվճար օգնությունը այս դեպքում դառնում է պարզապես հաճելի «բոնուս» վերոնշյալ փաթեթում։

Թուրքիան և Ադրբեջանը շարունակում են շրջափակված պահել Հայաստանի Հանրապետությունը իր հիմնադրման օրվանից, որը միջազգային իրավունքում փաստացի պատերազմական գործողություն է։

Ադրբեջանը, Թուրքիայի օգնությամբ, 2022 թ. դեկտեմբերի 12-ից՝ ավելի քան 2 ամիս՝ լիարժեք շրջափկման մեջ է պահում հայկական Արցախը։

Սա է մեծ պատկերը, որտեղ շահում են թուրքերը։

Մի՛ տրվեք մանիպուլիացիայի»։