«Այս իշխանությունները, չգիտես ինչու, վազելով թուրքական սայլի դեմից, ինչ – որ կոնցեպտուալ հարց են ուզում լուծած լինել, որը, բնավ, չի բերի ո՛չ խաղաղության, ո՛չ կայունության։ Ավելին՝ այն ֆորմատով, որ հայ – ադրբեջանական, այսպես կոչված, բանակցությունների ընթացքում դիտարկվում է Արցախի և Հայաստանի կոմունիկացիաների բացման պրոցեսը, հանգեցնելու է հայկական կողմի հաշվին՝ ադրբեջանական պահանջների իրականացման։ Հետևաբար, այս ամենի ֆոնին, Լավրովի՝ այսօր արված հայտարարութունը, թե մինչ սահմանազատման աշխատանքների ավարտը, չի կարող Խաղաղության պայմանագիր ստորագրվել, շատ բնական է»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասել է քաղաքագետ, ԲՀԿ քաղխորհրդի անդամ Արման Աբովյանը։

Հիշեցնենք, որ Մոսկվայում այսօր տեղի է ունեցել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ հարաբերությունների կարգավորման հերթական փուլը։ Հայաստանի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի արտգործնախարարների մասնակցությամբ եռակողմ հանդիպումից հետո Սերգեյ Լավրովը հայտարարել էր, որ «գործընկերներն այսօր հաստատել են, որ առանց սահմանազատման, տրանսպորտային և տնտեսական հաղորդակցությունների ապաշրջափակման հարցերի լուծման, առանց Ղարաբաղում և հայ-ադրբեջանական սահմանին անվտանգության իրավիճակի ընդհանուր բարելավման, դժվար է առաջ շարժվել խաղաղության պայմանագրի կոնկրետ ասպեկտներով»։

Աբովյանը նկատում է՝ այս իշխանությունն, իրականում, ադեկվատ չէ, որովհետև, երբ նա ասում է՝ չի տեսնում, թե որտեղ են ավարտվում ադրբեջանական կողմի առաջ քաշած պահանջները, այսինքն՝ չի երևում հայկական կողմից պատրաստվելիք զիջումների եզրագիծը, մյուս կողմից, զրնգուն ձայնով հայտարարում է, թե իրենք եկել են համաձայնության, սա ցույց է տալիս, որ առանց Հայաստանի և Արցախի իրական շահերի ապահովման հարցը չի լուծվելու, այսինքն՝ մեզ սպառնում է Հայաստանի և Արցախի ոչնչացում։

Ըստ նրա, մի կողմ դնելով ամպագոռգոռ բառերը, պետք է ինքներս մեզ համար պարզենք մի քանի հարցերի պատասխաններ՝ ի՞նչ են հասկանում խաղաղություն ասելով Թուրքիան և Ադրբեջանը, իսկ դա Հայաստանի իսպառ չգոյությունն է։
«Ի՞նչ է հասկանում հայաստանյան օրվա իշխանությունը խաղաղություն ասելով՝ հանձնել, հանձնել ու էլի հանձնել այնքան, ինչքան թշնամին է պահանջում, մինչև հետո տեսնենք՝ ինչ կլինի, իսկ թշնամու պլաններում մինիմում պահանջը Երևանն ու Արարատն է, Սյունիքի մասին էլ չենք խոսում»,- ասում է քաղաքագետն ու ավելացնում։

Նրա արձանագրմամբ՝ այստեղ ՝ Հարավային Կովկասում, Հայաստանի ու Արցախի գոյությունը պետք է Իրանի Իսլամական Հանրապետությանն ու Ռուսաստան Դաշնությանը։ Ընդ որում՝ երկուսին էլ պետք է, բացառապես, սեփական ազգային և պետական շահերից ելնելով։

«Եվ վերջապես, ո՞ւմ համար է միևնույն, թե ի՞նչ կկատարվի այստեղ՝ Հայաստանում և Արցախում, կամ, ո՞վ է, նույնիսկ, պատրաստ մեր կենսական շահերը ոտնահարելու գնով, միայն թե իրենց սեփական շահը, հանկարծ, երկրորդ պլան չմղվի՝ զոհաբերել մեզ՝ Հավաքական Արևմուտքի։ Ուրեմն, եկեք ճիշտ կողմնորոշվենք, թե ո՞վ է մեր բարեկամը և ով՝ թշնամին և, ըստ այդմ էլ, ի վերջո, կառուցենք մեր ստրատեգիական քայլերը, քանի դեռ աշխարհաքաղաքական այս թոհուբոհում, վերջնականապես, չենք զրկվել Հայրենիք ունենալու իրավունքից»,- ասում է Արման Աբովյանը։

Նկատառմանը, թե հերթական անգամ ռուսական կողմը՝ այս անգամ Լավրովի բերանով, այսօր կայացած եռակողմ հանդիպման ընթացքում, շեշտեց սահմանազատման գործընթացի կարևորության մասին, հավելելով, որ առանց այդ և մի քանի այլ գործառույթների ապահովման, խաղաղության պայմանագիր չի կարող ստորագրվել, այնինչ, հայատանյան օրվա իշխանությունը, կարծես, չի զբաղվում այդ հարցով, Արման Աբովյանը պատասխանում է՝ այն, ինչ վեջին ամիսներին կատարվում է Հայաստանի հարավային սահմաններին, այլ բան չէ, քան սահմանազատման գործընթաց, պարզապես, դա տեղի է ունենում չհայտարարված, գաղտնի, ինչպես բնորոշ է այս իշխանությունների գործելաոճին։

«Շտապեմ ձեզ հիասթափեցնել՝ սրանք դելիմիտացիան և դեմարկացիան, մասամբ, արդեն սկսել են, պարզապես դա, ըստ էության, վերոհիշյալ պրոցեսները չեն, այլ Հայաստանի և Արցախի օկուպացված տարածքների լեգիտիմացում։ Խոսքն, օրինակ, Տեղ գյուղի, Գորիս – Կապան ճանապարհի, Հակարիին տեղադրված անցակետի և բազմաթիվ այլ օրինակների մասին է։ Ի՞նչ է այսօր, հերթական անգամ ասել ռուսական կողմն՝ ի դեմս Լվարովի՝ պետք է, նախ, հանվեն սուր հարցերը, որից հետո, միայն, կհանգեն որոշակի կետերի, օրինակ՝ Խաղաղության պայմանագրի ստորագրման։ Հայկական կողմը, սակայն, առաջնորդվում է՝ սպասարկելով այս կամ այն քաղաքական կողմի շահը, ինչ -որ բաներ հանձնել, իսկ թե հետո ի՞նչ կկատարվի՝ Աստված գիտի։ Այս կերպ խաղաղություն չի լինելու, որովհետև մեր թշնամին, ինչպես արդեն ասեցի՝ Խաղաղություն ասելով, հասկանում է միայն՝ հայի, Հայաստանի ու Արցախի իսպառ բնաջնջում»,-նշել է Արման Աբովյանը։

ՀՀ քննչական կոմիտեի ԵՔՔՎ Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանի քննչական բաժնում իրականացված քննչական և վարութային ծավալուն գործողությունների արդյունքում պարզվել են գերեզմանատան հսկիչի կողմից գերեզմանատեղեր տրամադրելու գործընթացի շրջանակներում տարբեր քաղաքացիներից խարդախությամբ գումար հափշտակելու դեպքերի մի շարք հանգամանքներ:

ՔԿ-ից  հայտնում են, որ քննությամբ ձեռք բերված փաստական տվյալների համաձայն՝ Երևան քաղաքի 47-ամյա բնակիչը, 2015թ․ դեկտեմբերից մինչև 2021թ․ մարտն ընկած ժամանակահատվածում հանդիսացել է «Բնակչության հատուկ սպասարկման» ՀՈԱԿ-ի «Ավան» գերեզմանատան հսկիչ։ Չունենալով ՀՈԱԿ-ի ենթակայության տակ գտնվող «Քանաքեռ» գերեզմանատանը գերեզմանատեղիներ հատկացնելու, հուղարկավորություններ կազմակերպելու, գերեզմանատան շահագործման և պահպանման հետ կապված լիազորություններ՝  նա «Քանաքեռ» գերեզմանատանը, որտեղ տվյալ ժամանակահատվածում գերեզմանատեղիի հատկացումը կատարվել է անվճար, մի շարք քաղաքացիների հարազատների հուղարկավորության նպատակով գերեզմանատեղեր հատկացնելու համար, հանդես գալով որպես դրանց վերաբերյալ համապատասխան փաստաթղթեր տրամադրելու իրավասություն ունեցող անձ, չարաշահելով նրանց վստահությունը, վերջիններիս հայտնել է, թե իբր գերեզմանատեղերը տրամադրվում են գումարի դիմաց:

Քաղաքացիներին տրամադրելով այլ անձանց անվամբ գերեզմանի կեղծված քարտեր՝ գերեզմանատեղիի հատկացման նպատակով նա հափշտակել է տարբեր չափերով գումարներ՝ գույքային վնաս պատճառելով ինչպես քաղաքացիներին, այնպես էլ` Երևան համայնքին։

Բացի այդ, 47-ամյա տղամարդը հուղարկավորության համար գերեզմանատեղիներ տրամադրելու նպատակով կազմել է քաղաքացիների անվամբ գերեզմանի քարտեր՝ դրանցում որպես հիմք ներառելով կեղծ տվյալներ։ Այդ կերպ նա հուղարկավորության գրանցման և գերեզմանի վկայականի հատկացման համար ստեղծել է կեղծ հիմքեր, ինչպես նաև` այդ կերպ թաքցրել նոր գերեզմանատեղիի հատկացման փաստը:

Գերեզմանատան հսկիչը նաև ստեղծել է մի քանի տասնամյակ առաջ, իբրև թե, հուղարկավորված անձանցով գերեզմանատեղիների առկայության կեղծ հիմքեր։ Դրա արդյունքում ՀՈԱԿ-ի հուղարկավորությունների գրանցման բաժնում հնարավոր չի եղել ստուգել գերեզմանի քարտում լրացված՝ իրականությանը չհամապատասխանող կեղծ տվյալները, քանի որ առկա չեն եղել նախկինում՝ 1980 թվականի դրությամբ, կատարված հուղարկավորությունների վերաբերյալ հաշվառումներ: Նշված գործողությունների արդյունքում բազմաթիվ անձանց հուղարկավորությունը գրանցվել է, և «Երևանի բնակչության հատուկ սպասարկում» ՀՈԱԿ-ի կողմից տրվել են գերեզմանների վկայականներ:

Մեկ դեպքում էլ պարզվել է, որ հուղարկավորված անձի աճյունը, վերջինիս որդու խնդրանքով, նույն գերեզմանատանն ավելի հարմար վայր տեղափոխելու համար, որպես նոր գերեզմանատեղի, օրենսդրությամբ սահմանված կարգի խախտմամբ, իր իրական կամ ենթադրյալ իրավունքն ինքնակամ իրականացնելով՝ նա 35քմ մակերեսով հողատարածք է հատկացրել «Քանաքեռ» գերեզմանատանը հարակից՝ սեփականության իրավունքով մեկ այլ քաղաքացու պատկանող հողատարածքում՝ այն համարելով գերեզմանատան տարածք: Արդյունքում, հիշյալ անձի գերեզմանատեղին տեղափոխվել է նշված հողատարածք, որի հետևանքով էական վնաս է պատճառվել այդ հողամասի սեփականատիրոջ իրավունքներին՝ վերջինիս զրկելով հողատարածքը սեփական հայեցողությամբ տնօրինելու իրավունքից:

Քննությամբ տվյալներ են ձեռք բերվել նաև այն մասին, որ գումար հափշտակելու դիտավորությամբ, 2020թ․ սեպտեմբեր ամսից մինչև 2021թ․ հունվարի 20-ն ընկած ժամանակահատվածում, 47-ամյա տղամարդն անարգանքի է ենթարկել հիշյալ գերեզմանատանը գտնվող ընտանեկան 3 գերեզման։ Մասնավորապես՝ նա ոչնչացրել է դրանց վրա եղած տապանաքարերը, որից հետո ազատված գերեզմանատեղին ներկայացնելով իբրև նոր գերեզմանատեղի` խարդախությամբ, գումարի դիմաց այն հատկացրել է մեկ այլ քաղաքացու՝ հարազատի հուղարկավորության համար։ Քաղաքացին 47-ամյա տղամարդու պահանջով, գերեզմանատեղին մաքրելու, գերեզմանափոսը փորելու և գերեզմանատեղի վկայականը հատկացնելու պատրվակով, փոխանցել է պայմանավորված գումարի մի մասը, իսկ գումարի մյուս մասը պետք է փոխանցվեր գերեզմանի քարը տրամադրելուց հետո: Սակայն 47-ամյա տղամարդուն չի հաջողվել ապահովել գերեզմանի վկայականի հատկացումը:

Ձեռք բերված բավարար փաստերի հիման վրա 47-ամյա տղամարդուն մեղադրանք է ներկայացվել՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 255-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 44-255-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 255-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետով (չորս դրվագ), 457-րդ հոդվածի 1-ին մասով (ինը դրվագ), 306-րդ հոդվածի 1-ին մասով (3 դրվագ) և 460-րդ հոդվածի 1-ին մասով:

Նախաքննությունը շարունակվում է:

Ալեն Սիմոնյանի գլխավորած պատվիրակությունը մայիսի 18-ին Մինսկում մասնակցել է Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության խորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նիստին:

ՀՀ Ազգային ժողովից հայտնում են, որ մինչ խորհրդի նիստը՝ անդամ երկրների պատվիրակությունների ղեկավարների հետ հանդիպել է Բելառուսի Հանրապետության նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն: Բելառուսի նախագահը խոսել է միջազգային հարաբերությունների նոր համակարգի ձեւավորման անհրաժեշտության մասին, որը հիմնված կլինի միջազգային իրավունքի համընդհանուր ճանաչված նորմերի եւ սկզբունքների վրա: «Մինսկը մտադիր է աշխատել ՀԱՊԿ երկրների համախմբվածության բարձրացման ուղղությամբ: Կազմակերպության ամրապնդումը, նրա պատասխանատվության գոտում անվտանգության ապահովումը հնարավոր է առկա հակասությունների լուծումից հետո»,- ասել է նա:

Հանդիպումից հետո խորհրդարանների ղեկավարները Հաղթանակի հրապարակում ծաղկեպսակ եւ ծաղիկներ են դրել Հայրենական մեծ պատերազմում զոհվածների հիշատակին:

ՀԱՊԿ ԽՎ խորհրդի նիստում ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի ելույթը ներկայացվում է ամբողջությամբ.

«Հարգելի՛ Վյաչեսլավ Վոլոդին,

Հարգելի՛ Վլադիմիր Անդրեյչենկո,

Կոլեգիայի նիստի մասնակիցնե՛ր,

Ողջունում եմ բոլորին Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության խորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նիստում:

Շնորհակալություն եմ հայտնում Վլադիմիր Պավլովիչ Ձեզ եւ մեր բելառուս գործընկերներին ջերմ ընդունելության եւ Վեհաժողովի միջոցառումների կազմակերպման համար:

Ողջունում եմ նաեւ կազմակերպության նոր գլխավոր քարտուղար պարոն Տասմագամբետովին եւ մաղթում նրան արդյունավետ աշխատանք պատասխանատու պաշտոնում:

Գործընկերնե՛ր,

Գոհունակությամբ նշեմ, որ խորհրդարանական վեհաժողովի կողմից շարունակվում են աշխատանքները Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության գործունեության իրավական ապահովմանն աջակցելու, ազգային խորհրդարանների օրինաստեղծ գործունեության համակարգման վերաբերյալ առաջարկությունների մշակման մասով՝ ուղղված կազմակերպության նպատակների եւ խնդիրների իրականացմանը: Կարիք չկա թվարկել բոլոր մշակված առաջարկությունները, մոդելային օրենքներն ու հայտարարությունները, որոնք վերաբերում են ՀԱՊԿ գործունեության բոլոր բեւեռներին:

Կարեւոր է նաեւ հասկանալ, թե որքանով ենք մենք ընկալունակ ընդհանուր խնդիրների նկատմամբ: Եվ երբ խոսում ենք մեր աշխատանքի դրական փորձի մասին, պետք է հստակ հիշել, որ փոխադարձ հարգանքը, միմյանց շահերը հաշվի առնելու ձգտումը, կոնսենսուսային մոտեցումների մշակումը, բարդ իրավիճակներում դաշնակիցների աջակցությունը կոնկրետ արդյունքների հասնելու համար այն հիմքն է, որի վրա կառուցված է մեր կազմակերպությունը:

Գործընկերնե՛ր,

Խորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նիստը տեղի է ունենում մի ժամանակաշրջանում, երբ մենք կանգնած ենք անվտանգության լուրջ սպառնալիքների եւ մարտահրավերների առջեւ: Աշխարհը գտնվում է բարդ աշխարհաքաղաքական իրադարձությունների եւ վերափոխումների խաչմերուկում, որոնք կարող են անդառնալի հետեւանքներ ունենալ շատ երկրների համար: Եվ Հավաքական անվտանգության պատասխանատվության գոտին եւս բացառություն չէ:

Հայտնի է, թե ինչ իրադարձություններ են տեղի ունեցել անցած տարի, եւ այժմ ես կցանկանայի տեղեկատվություն տրամադրել Հարավային Կովկասում անվտանգության իրավիճակի մասին: Իրավիճակը բավականին լարված է: Չնայած բոլոր պայմանավորվածություններին՝ Ադրբեջանը շարունակում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությանը սպառնալու քաղաքականությունը, թեժացնում է իրավիճակը Հայաստանի հետ սահմանին, Լեռնային Ղարաբաղում եւ Լաչինի միջանցքում:

5 ամիս Լաչինի միջանցքի ապօրինի կեղծ-բնապահպանական արգելափակումից հետո ապրիլի վերջին Ադրբեջանը դիմեց արդեն Լեռնային Ղարաբաղի պաշտոնական շրջափակմանը: Լաչինի միջանցքում ռուսական խաղաղապահ զորակազմի պատասխանատվության գոտում հսկիչ անցակետ տեղադրելու Բաքվի որոշումը 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության եւ այս տարվա փետրվարին ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանի՝ իրավաբանորեն պարտադիր ուժ ունեցող որոշման կոպիտ խախտում է:

Գրեթե կես տարի Լեռնային Ղարաբաղի 120 հազար հայեր ապրում են լիակատար շրջափակման, առաջին անհրաժեշտության ապրանքների, դեղորայքի սուր դեֆիցիտի պայմաններում: Ադրբեջանի իշխանությունները ժամանակ առ ժամանակ սահմանափակում են Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի մեքենաների տեղաշարժը եւ միջանցքով հիվանդների տեղափոխումը:

Վերոնշյալի համատեքստում մեզ համար կարեւոր են դաշնակիցների եւ գործընկերների կողմից իրական հասցեական հայտարարություններն ու քայլերը՝ եռակողմ հայտարարության պարտավորություններին համապատասխան Լաչինի միջանցքի գործարկման ռեժիմի վերականգնման եւ միջազգային իրավունքի սկզբունքների համաձայն՝ անվտանգության եւ անօրինական գործողություններից պաշտպանվածության պայմաններում Լեռնային Ղարաբաղի կյանքը կարգավորելու նպատակով:

Գործընկերնե՛ր,

Մենք հետեւում ենք Ադրբեջանի կողմից հայկական հարուստ մշակույթը ոչնչացնելու եւ հայկական ինքնության հետքերը ջնջելու փորձերին: Կարեւոր է նշել, որ ՄԱԿ-ի Միջազգային դատարանը նաեւ հաստատել է հայերի իրավունքներին անդառնալի վնաս հասցնելու սպառնալիքի առկայությունը ռասայական խտրականության բոլոր ձեւերի վերացման միջազգային կոնվենցիայի շրջանակում:

Բաքուն մինչ օրս հրաժարվում է վերադարձնել հայ ռազմագերիներին եւ պատանդ պահվող քաղաքացիական անձանց՝ նրանց դեմ շինծու դատավարություններ անցկացնելով:

Գործընկերնե՛ր,

Անդրադառնամ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին:

Մենք բազմիցս հայտարարել ենք խաղաղության պայմանագիր կնքելու եւ տարածքային ամբողջականությունը փոխադարձաբար ճանաչելու Հայաստանի պատրաստակամության մասին: Ադրբեջանը, սակայն, շարունակում է ագրեսիվ դիրքորոշում իրականացնել:

Օրեր առաջ Ադրբեջանի զինված ուժերը հերթական անգամ ականանետերի եւ հրետանու կիրառմամբ կրակ են բացել Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի ուղղությամբ, ինչի հետեւանքով կան զոհեր եւ վիրավորներ: Իրավիճակի նման զարգացումն ապացուցում է, որ ադրբեջանական կողմի հրահրած համակարգված սադրանքները միտված են խաթարելու բանակցային ակտիվ գործընթացները՝ Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու նպատակով: Նման բան տեղի ունեցավ նաեւ երեկ:

Հայաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ Ադրբեջանի կողմից վերջին երեք տարիների ընթացքում իրականացված սողացող ռազմական օկուպացիայի մարտավարության եւ լայնածավալ ռազմական գործողությունների հետեւանքով ապօրինաբար օկուպացվել է Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի շուրջ 150 քառ. կմ, որը ՀԱՊԿ-ի պատասխանատվության գոտի է:

Ցավում ենք, որ մեր կազմակերպությունում այդպես էլ չկա ընդհանուր գնահատական Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ Ադրբեջանի ագրեսիայի փաստին, որ Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքում պահպանվում է ներխուժած ադրբեջանական զինված ուժերի հակաիրավական ներկայությունը: Ադրբեջանի հետ սահմանին ՀԱՊԿ դիտորդական առաքելության համատեքստում ընդգծվել է, որ որպեսզի առաքելությունն արդյունավետ լինի երկրի եւ ամբողջ տարածաշրջանի համար, անհրաժեշտ է հստակեցնել ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտին: Տարակուսելի է գործընկերների դիրքորոշումների անորոշությունը, երբ կան ագրեսիայի եւ Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների խախտումների անհերքելի փաստեր:

Մեր նախորդ հանդիպման ժամանակ ես գործընկերներին զգուշացրել էի Ադրբեջանի վարած քաղաքականության ապակայունացնող հեռանկարների մասին: Բաքուն արհամարհանք է դրսեւորում միջազգային գործընկերների նկատմամբ, որոնց ներկայությամբ եւ միջնորդությամբ պաշտոնական Բաքուն ճանաչել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությունը եւ պարտավորություններ ստանձնել նաեւ Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա Հայաստանի Հանրապետության եւ Ադրբեջանական Հանրապետության միջեւ սահմանազատման հարցում:

Հարգելի՛ գործընկերներ,

Տարածաշրջանում խաղաղության հաստատումն այն նպատակն է, որը հետապնդում է Հայաստանի Հանրապետությունը: Իսկ տարածաշրջանի կայուն խաղաղության, անվտանգության եւ կայուն զարգացման հիմքը կարող է լինել միայն բաց եւ կառուցողական երկխոսությունը: Անցած տարվանից Հայաստանն ու Թուրքիան սկսել են հարաբերությունների կարգավորման գործընթաց, որի շրջանակում որոշակի պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել, սակայն դեռեւս շոշափելի արդյունքներ չկան, եւ դեռ շատ հարցեր մնում են չլուծված: Մենք կարծում ենք, որ կարգավորման գործընթացը պետք է լինի առանց նախապայմանների:

Ավարտելով ելույթս՝ ցանկանում եմ եւս մեկ անգամ շեշտել դիվանագիտական ջանքեր գործադրելու կարեւորությունը: Կոչ եմ անում այս դահլիճում ներկա տարածաշրջանի խաղաղությամբ եւ կայունությամբ հետաքրքրված բոլոր գործընկերներին, որոնք սերտ հարաբերություններ ունեն Ադրբեջանի հետ, գործուն քայլեր ձեռնարկել միջազգային իրավունքի խախտումները վերացնելու եւ ուժի կիրառումը բացառելու ուղղությամբ: Այս բոլոր մարտահրավերները ՀԱՊԿ անդամ բոլոր պետություններից պահանջում են առկա հարցերը լուծել կազմակերպության ամբողջ գործիքակազմի կիրառման միջոցով, եւ ամենակարեւորը՝ հստակ դիրքորոշումներ հայտնել դրանց վերաբերյալ՝ առանց կանխակալ քաղաքական նախասիրությունների եւ առաջնահերթությունների: Եթե մենք չկարողանանք միասին դա անել, վաղը նման մարտահրավերներ կարող են առաջանալ ՀԱՊԿ անդամներից յուրաքանչյուրի համար:

Տարածաշրջանի խաղաղ զարգացումն այլընտրանք չունի:

Շնորհակալություն ուշադրության համար»:

«Եթե որևէ երկրից ուղեկցող փաստաթղթերով ապրանքը պետք է տեղափոխվի մեկ այլ երկիր՝ վերջնակետ, այն նշանակում է տարբեր բաներ»,-կառավարության շենքի դիմաց հայտնեց ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանը՝ պատասխանելով հարցին, թե ինչպես է Հայաստանի սահմանը հատել 1 տոննա կոկայինը, որի մասին ԱԱԾ-ն հաղորդագրություն է տարածել:

Նրա ներկայացմամբ՝ տարբեր երկրներ մշակում են տարբեր ալգորիթմներ, որոնց հիման վրա պետք է վեր հանեն, թե որ կոնտեյները կամ բեռնատարն են ստուգում, ինչի մասին գիտեն նաև մաքսանենգ ճանապարհով բեռներ տեղափոխողները:

Բադասյանը հավաստիացրեց, որ այդ եղանակով եկող ապրանքն ինչպես կարող է հասնել վերջնակետ, այնպես էլ՝ կորել ճանապարհին:

Նա հայտնեց, որ ամբողջ աշխարհում և Հայաստանում օգտագործվող թմրանյութերի ծավալն ավելացել է:

Հավաստիացնելով, որ ՊԵԿ-ի վերջին գործողությունները կապ չունեն ԱԱԾ-ի հայտնաբերված 1 տոննա կոկայինի հետ՝ Բադասյանն ասաց. «Մենք ոստիկանության հետ ունեինք հատուկ ծրագիր, թե ինչպես մեկ օրվա ընթացքում իրականացնենք համատեղ ծավալային հսկողություն մաքսային հսկողության գոտիներիում, որպեսզի բացահայտեինք հնարավոր մաքսանենգությունը»:

ՊԵԿ նախագահը հայտնեց, որ թմրանյութերի հայտնաբերումից հետո ՊԵԿ-ը հրապարակայնություն չի ապահովում, քանի որ դրան հաջորդում են այլ գործողություններ և հավաստիացրեց, որ ՊԵԿ-ը նոր նշանակալի բացահայտումներ է արել, որոնց մասին  կլսեն առաջիկայում:

«Հայաստանում հայտնվում են այնպիսի թմրանյութեր, որոք խիստ մահաբեր են և պետք է մտածենք, թե մեր կարողություններն ինչպես ենք զարգացնում, աշխարհն էլ է իր կարողությունները զարգացնում»,-հայտարարեց Բադասյանը:

Անդրադառնալով Իտալիայում հայտնաբերված 3 տոննա կոկայինի դեպքին՝ ՊԵԿ նախագահը հայտնեց, որ այնտեղ բարդ սկանավորման և շների միջոցով 78 տոնայի մեջ հայտնաբերել է 2.8 տոննա թմրանյութ և հավաստիացրեց, որ Հայաստանն էլ ունի սկանավորման սարքավորումներ և շներ:
 

Միջազգային մամուլը կրկին ահազանգում է Ռուսաստանի կողմից արևմտյան պատժամիջոցները շրջանցելու ջանքերում Հայաստանի հնարավոր ներգրավվածության մասին, որը վերլուծաբանների կողմից ստացել է «եվրասիական կարուսել» անունը, գրում է «Ամերիկայի ձայնը»:

2022 թվականի փետրվարին Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումից հետո Միացյալ Նահանգները, իր դաշնակիցների և գործընկերների հետ միասին, տնտեսական ճնշման մի շարք միջոցառումներ իրականացրեց Ռուսաստանի դեմ, որոնք աննախադեպ են Երկրորդ աշխարհամարտից հետո, գրավոր արձագանքել է ԱՄՆ պետքարտուղարության ներկայացուցիչը, ով ցանկացել է մնալ անանուն, ի պատասխան «Ամերիկայի ձայնի» հայկական ծառայության հարցմանը Ռուսաստանի կողմից արևմտյան պատժամիջոցները շրջանցելու ջանքերում Հայաստանի հնարավոր ներգրավվածության մասին: 2017 թվականին օրենք դարձած «Պատժամիջոցների միջոցով Ամերիկայի հակառակորդներին հակազդելու մասին» ակտից բխող պատժամիջոցները, ինչպես նաև արտահանման վեահսկողությունը, մաքսատուրքերը և այլ միջոցառումները սահմանափակում են ժամանակակից արդյունավետ պատերազմ վարելու Ռուսաստանի հնարավորությունները և նվազեցնում դրա համար Ռուսաստանի ֆինանսական ռեսուրսները, հայտնել են պետքարտուղարությունից:

«Շատ կառավարություններ, ներառյալ Հարավային Կովկասի, պարտավորվել են հետևել միջազգային պատժամիջոցներին և արտահանման վերահսկմանը, և մենք կշարունակենք աշխատել այդ կառավարությունների, մասնավոր ընկերությունների և ֆինանսական հաստատությունների հետ՝ ապահովելու սահմանափակումների պահպանումը, ինչպես դրանք հայտարարվում են»,- ասել է պետքարտուղարության ներկայացուցիչը:

Սակայն միջազգային մամուլը շարունակում է ահազանգել արևմտյան պատժամիջոցների շրջանցմամբ հատկապես ռազմական նշանակության ապրանքների Ռուսաստան ներմուծման մասին, և այդ շղթայում Հայաստանի ու հետխորհրդային մի շարք այլ երկրների ներգրավվածության վերաբերյալ:

American Enterprice Institute հաստատության ավագ վերլուծաբան Մայքլ Ռուբինը, անդրադառնալով վերջերս Նյու Յորք Թայմսի հրապարակմանը Հայաստանի միջոցով արգելված տեխնոլոգիաների ու չիպերի տարանցմանը դեպի Ռուսաստան, մտահոգիչ է որակում այդ հաղորդումները: Միևնույն ժամանակ, վերլուծաբանը հայտնում է, որ ամերիկյան պաշտոնական շրջանակների իր աղբյուրները վկայում են, որ հայկական կողմը դրսևորում է ճկուն մոտեցում, և վարչակազմը դժգոհություններ չունի, թե ինչպես է Հայաստանը վերահսկում ապրանքները:

«Կարծում եմ՝ ԱՄՆ վարչակազմը գտնում է, որ Հայաստանն այստեղ ճիշտ է վարվելու, և որ այն ավելի շատ համագործակցում է (ամերիկյան կողմի հետ), քան խոչընդոտում»,- նշել է Ռուբինը:

Հայաստանը, սակայն, հերքում է իր որևէ ներգրավվածությունը այս շղթայում: Վերջերս ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը չեխական «Respekt» ամսագրին տված հարցազրույցում շեշտել է, որ պատժամիջոցները Հայաստանի կարմիր գիծն են, որի մասին շատ հստակ ասվել է ռուսական կողմին:

«Պատժամիջոցի տակ գտնվող ապրանքների մասով փորձում ենք հնարավորինս թափանցիկ լինել: Համագործակցում ենք ԵՄ-ի, ԱՄՆ-ի և նույնիսկ հենց Ռուսաստանի հետ։ Մենք ԵԱՏՄ անդամ ենք և շատ սերտ տնտեսական կապեր ունենք Ռուսաստանի հետ և հայկական բիզնեսը սիրում է մասնակցել այն ծրագրերին, որոնք ստեղծվել են վերջինիս շրջանում»,- «Արմենպրեսի» հաղորդմամբ ասել է վարչապետ Փաշինյանը հարցազրույցում:

Ամերիկյան հայտնի Wall Street Journal թերթն այս կապակցությամբ հարցում է ուղարկել ՀՀ կառավարություն: Ըստ պարբերականի՝ Հայաստանի կառավարության խոսնակն ասել է, որ երկիրը «ներքաշված չէ ԵՄ կամ ԱՄՆ պատժամիջոցները շրջանցելուն ուղղված որևէ գործընթացում կամ գործողության մեջ»։ Նա հավելել է, որ Հայաստանի մաքսային ծառայությունը ուժեղացրել է հսկողությունը պատժամիջոցների տակ գտնվող ապրանքների նկատմամբ, և որ իշխանությունները քննարկել են այդ հարցը ԱՄՆ-ի հետ։

Այդ նույն հրապարակման մեջ, սակայն, Wall Street Journal-ը պնդում է, որ «ԱՄՆ-ի և Եվրոպական Միության զգայուն, այսպես կոչված, երկակի նշանակության ապրանքների արտահանումը դեպի Ռուսաստանի հարևան երկրներ կտրուկ աճել է 2022 թվականին»: ՄԱԿ-ի առևտրային տվյալների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ նմանատիպ աճ է արձանագրվել այս երկրների կողմից դեպի Ռուսաստան այդ ապրանքների առաքման հարցում, նշել է թերթը:

Ըստ պարբերականի՝ «ընդհանուր առմամբ, ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի ապրանքների արտահանումը Հայաստան, Վրաստան, Ղրղզստան, Ուզբեկստան և Ղազախստան անցյալ տարի հասել է մինչև 24,3 միլիարդ դոլար՝ 2021 թ-ի՝ 14,6 միլիարդ դոլարի փոխարեն: Այս երկրները միասին անցյալ տարի ավելացրել են իրենց արտահանումը դեպի Ռուսաստան մոտ 50 տոկոսով՝ այն հասցնելով մոտ 15 միլիարդ դոլարի»:

Wall Street Journal-ը ընդգծում է, որ զգալի չափով աճել է Հայաստանի ու Արևմուտքի միջև երկակի նշանակության ապրանքների առևտուրը: «ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն անցյալ տարի Հայաստան են արտահանել ավելի քան 8,5 մլն դոլարի ինտեգրալ սխեմաներ, որը 16 անգամ ավել է, քան 2021 թվականին արտահանված 530 հազար դոլարի ապրանքը, ըստ ՄԱԿ-ի տվյալների»։ Միևնույն ժամանակ, Հայաստանից դեպի Ռուսաստան դրանց արտահանումը 2021 թվականին 2000 դոլարից հասել է 13 միլիոն դոլարի։

Նույնանման պատկերը Wall Street Journal-ը արձանագրում է հետխորհդային այլ երկրներում ևս, ներառյալ Ղազախստանում, Վրաստանում, Ղրղզստանոււմ ու Ուզբեկստանում:

Նման տեխնոլոգիաները չափազանց կարևոր են Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմի համար, Wall Street Journal-ին ասել են փորձագետները։ Ռուսաստանն ունի արևմտյան բաղադրիչները սեփական արտադրանքով փոխարինելու սահմանափակ հնարավորություններ։

«Էլեկտրոնային սարքերը անհրաժեշտ են ամենուր՝ ինքնաթիռների և թեւավոր հրթիռների արտադրությունից մինչև զրահատեխնիկայի և տանկերի հրամանատարության, կառավարման և կապի համակարգեր», — ասում է Ռուսաստանի ռազմական գծով փորձագետ և Թաֆթս համալսարանի վերլուծաբան Պավել Լուզինը, ըստ պարբերականի:

Wall Street Journal-ը հայտնել է, որ Վաշինգտոնում գործող Silverado Policy Accelerator-ի գործադիր տնօրեն Սառա Ստյուարտը, ով վերլուծում է ռուսական առևտրի տվյալները, այս առիթով պնդել է. «Ռուսաստանի շարունակական հասանելիությունը այդ ապրանքներին, ներառյալ ուղին փոխած արտասահմանյան ապրանքատեսակներին, որոնց նկատմամբ գործում է արգելք ՌԴ դրանք արտահանելու համար, ավելի շուտ սնուցում է, այլ ոչ թե խափանում Ռուսաստանի պատերազմական ջանքերը»:

Այս աճող առևտրային հարաբերությունները Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի վերլուծաբանների կողմից ստացել է «եվրասիական կարուսել» անունը, գրում է Wall Street Journal-ը:

«Շատ կասկածելին է, որ պատժամիջոցների ավելացումից հետո հանկարծ աճում է այդ ապրանքների արտահանումը Կենտրոնական Ասիա և Կովկաս»,- Wall Street Journal-ին ասել է Վերակառուցման և զարգացման Եվրոպական բանկի գլխավոր տնտեսագետ Բիետա Ջավորչիկը:

Ըստ Wall Street Journal-ի հրապարակման՝ եվրոպական պատժամիջոցների վերջին առաջարկված փաթեթում, որը պետք է հաստատվի անդամ երկրների կողմից, Եվրահանձնաժողովն առաջին անգամ առաջարկել է պատժամիջոցներ կիրառել Ուզբեկստանից երկու ընկերությունների և Հայաստանից՝ մեկ ընկերության հանդեպ՝ Ռուսաստանին երկակի նշանակության ապրանքներ մատակարարելու համար:

Մայիսի 17-ին՝ ժամը 21:25-ի սահմաններում, Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության «Սևան» քրեակատարողական հիմնարկի դիտաշտարակներից մեկում ծառայություն իրականացնող պահպանության ապահովման բաժնի աշխատակցից ահազանգ է ստացվել այն մասին, որ անօդաչու թռչող սարքի (դրոնի) միջոցով փորձ է կատարվել հնարավոր ներնետում հիմնարկի տարածք:

Ահազանգից անմիջապես հետո իրականացվել է տարածքի զննություն, որի արդյունքում պատժախցերի մասնաշենքի տանիքի վրայից հայտնաբերվել է կպչուն ժապավենով ամրացված փաթեթ՝ մետաղյա կախիչով:

Փաթեթում առկա են եղել լիրիկա տեսակի 50 դեղապատիճ, 23,9 գրամ քաշով դեղնականաչավուն զանգված, 11 գրամ քաշով սպիտակ, փոշենման զանգված, 6,7 գրամ թափանցիկ և 5,7 գրամ դեղնավուն բյուրեղանման զանգվածներ, 8,3 գրամ քաշով սև կպչուն զանգված, ինչպես նաև 2 ներարկիչ՝ յուրաքանչյուրում՝ 4,5մգ սուր հոտով անգույն հեղուկ, 3 բջջային հեռախոս, USB լար և դատարկ, ապակյա ծխամորճ:

Հայտնաբերված իրերն ուղարկվել են ՀՀ ՔԿ Կոտայքի մարզային քննչական վարչություն: Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ:

Փաստաբան Վահան Հովհաննիսյանը տեսանյութ է երևում, համաձայն որի՝ Աշոտ Փաշինյանն ինքն է նստել զոհված զինծառայողների ծնողների մեքենան, նրան չեն առևանգել։

«ՀՀ քրեական օրենսգրքի 191 -րդ հոդվածը (մարդուն առևանգելը)պատասխանատվություն է նախատեսում անձին առևանգելու համար,որը կատարվել է.

1.Իր կամքին հակառակ

2.կամ նրա կամքը անտեսելով

3.կամ նրա անօգնական վիճակն օգտագործելով:

Ստորև ներկայացվող տեսանյութը հերքում է հանցակազմի առկայությունը:

Մնացածի մասին հաջորդիվ»,- գրել է նա։

«Որդիների կանչ» կազմակերպությունը տարածել է հայտարարություն, որտեղ ասված է.

«Ներկա պահին մամուլում շրջանառվող ինֆորմացիային ի պատասխան

Լուրեր են տարածվում, թե իբր «Որդիների Կանչ» սոցիալ-հայրենասիրական Հասարակական Կազմակերպության անդամները առևանգել են Աշոտ Փաշինյանին։

Պետք է պարզաբանենք և հստակեցնենք մեկ բան, որ նշված երիտասարդը իր ոտքով-ձեռքով է նստել մեր հերոսամայրերից մեկի մեքենան, այնուհետև մեզ համար անհասկանալի պատճառով իրեն նետել մեքենայից։

Եռաբլուրում, սեպտ. 21-ի գործով հերթական դատական նիստից հետո «Որդիների Կանչ» ՀԿ-ի անդամները դատարանից դուրս գալուց պատահաբար հանդիպել են Աշոտ Փաշինյանին։
Բացառապես մայրերով մոտենալով Ա. Փաշինյանին առաջարկել են նստել իրենց իսկ մեքենան, խոսել և միասին գնալ Եռաբլուր։

Աշոտ Փաշինյանը առանց առարկումների, առանց որևիցե մեկի միջամտության նստել է մայրերից մեկի մեքենան և ճանապարհ ընկել դեպի Եռաբլուր զինվորական պանթեոն։
Այնուհետև ճանապարհին այդպես էլ մեզ համար անհասկանալի պատճառով Ա. Փաշինյանը իրեն դեն է նետել ավտոմեքենայից։

Մեքենայի մեջ եղել են միայն տվյալ հերոսածին մայրը և Աշոտ Փաշինյանը։

Մնացած բոլոր տեղեկությունները չեն համապատասխանում իրականությանը»։

Երբ Թուրքիան և նրա ժխտողական կողմնակիցները պարտվում են Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը արգելափակելու ճակատամարտում, նրանք դիմում են անհեթեթ հարձակումների, ինչպես, օրինակ՝ հայտարարելով նախագահ Բայդենին պաշտոնազրկելու իրենց ցանկության մասին նրա պաշտոնավարումից հետո, ծիծաղելի մի գաղափար, որը բացահայտել եմ իմ ավելի վաղ հոդվածում:

Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը հակազդելու թուրքական մեկ այլ նույնքան անհույս փորձով՝ Թուրքական հակազրպարտչական զինակցության (Turkish Anti-Defamation Alliance) փաստաբան Բրուս Ֆեյնը 2023 թվականի ապրիլի 24-ին ծավալուն նամակ է ուղարկել Կոնգրեսի անդամներին՝ բողոքելով այդ օրն ավելի վաղ նախագահ Բայդենի արած հայտարարության վերաբերյալ։

Ֆեյնը Վաշինգտոնում գտնվող Bruce Fein & Associates իրավաբանական ընկերության նախագահն է: Տարիների ընթացքում նա տարբեր պաշտոններ է զբաղեցրել՝ աջակցելու Թուրքիայի արշավին ընդդեմ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման: Նա եղել է Ամերիկայի թուրքական համախմբման գիտաշխատող, Թուրք-ամերիկյան ընկերակցությունների համաժողովի գիտաշխատող, Turkish Times թերթի սյունակագիր, Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետության խորհրդատու, թուրքական հեռուստատեսության մեկնաբան և Թուրքական հակազրպարտչական զինակցության խորհրդական։
Նախքան Ֆեյնի նամակի բովանդակության մեջ խորանալը, կցանկանայի երկու կարևոր հարց տալ.

1) Ինչու՞ է Ֆեյնը նախագահ Բայդենի դեմ բողոքել միայն այն բանից հետո, երբ նա ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը Ապրիլի 24-ին։ Արդյոք նա չպե՞տք է իր նամակը գրեր նախքան նախագահի հայտարարության հրապարակումը։ Ես չգիտեմ, թե արդյոք Ֆեյնը վարձատրվել է իր նամակի համար որպես Թուրքիայի հակազրպարտչական զինակցության խորհրդական: Եթե վարձատրվել է, ապա Թուրքական միությունը վատնել է իր փողերը:

2) Ինչո՞ւ է Ֆեյնը գրել Կոնգրեսի անդամներին և ոչ ուղղակիորեն նախագահ Բայդենին՝ բողոքելու Ապրիլի 24-ի իր հայտարարության համար։ Ֆեյնի նամակն ավելի քան երեք տարի ուշացել է։ Ներկայացուցիչների պալատը ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը 2019 թվականի հոկտեմբերի 29-ին, 405 կողմ, 11 դեմ ձայների հարաբերակցությամբ, իսկ Սենատը այն ճանաչել է 2019 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, միաձայն քվեարկությամբ։ Նախագահ Բայդենը Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող իր առաջին հայտարարությունն արել է 2021 թվականի ապրիլի 24-ին: Որտե՞ղ էր Ֆեյնը 2019 և 2021 թվականներից ի վեր:

Անդրադառնալով Ֆեյնի վիճահարույց նամակի բովանդակությանը՝ նա անամոթաբար գրել է, որ «Բայդենի հայտարարությունը գնել և վճարել է Ամերիկայի Հայ դատի հանձնախումբը (ANCA): Քանի որ Ֆեյնը ոչ մի ապացույց չի ներկայացրել իր զրպարտչական նամակում, ANCA-ն իրավունք ունի դատի տալ Ֆեյնին զրպարտության համար: ANCA-ն նույնիսկ չի կողմակցել Բայդենին նախագահական ընտրությունների ժամանակ: Այնուամենայնիվ, Ֆեյնը շարունակել է. «Սակայն քաղաքականության մեջ ճշմարտությունն անօգնական է, երբ հարձակման է ենթարկվում քարոզարշավի շռայլ ներդրումներով ու ձայներով… Հայոց ցեղասպանության սուտը պահպանվում է ANCA-ի հարուստ աջակցության և նրանց գնած քաղաքական պնակալեզների շնորհիվ: Արhամարհելի է, որ նախագահ Բայդենն այդքան ցածրացել է»։

Այնուհետև Ֆեյնը շարունակում է մի շարք կեղծ հայտարարություններ անել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի, ՄԱԿ-ի և մի քանի գիտնականների վերաբերյալ, ինչպես օրինակ, Փրինսթոնի համալսարանի վիճահարույց պրոֆեսոր Բեռնարդ Լուիսի, որը հակասական հայտարարություններ էր արել Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ: Նա Աթաթուրքի անվան խաղաղության միջազգային մրցանակի դափնեկիր էր։ ANCA-ն նրան անվանել է «ակադեմիական վարձկան»:

Ահա թե Վիքիպեդիան ինչ է բացահայտում Լուիսի մասին.

«Լուիսի «Ժամանակակից Թուրքիայի առաջացումը» գրքի առաջին երկու հրատարակություններում (1961 և 1968 թթ․) Հայոց ցեղասպանությունը նկարագրված է որպես «1915 թվականի սարսափելի Հոլոքոստ, երբ զոհվեց մեկուկես միլիոն հայ»: Հետագա հրատարակություններում այս տեքստը փոխվել է «1915-ի սարսափելի կոտորածի, երբ, ըստ հաշվարկների, զոհվեց ավելի քան մեկ միլիոն հայ, ինչպես նաև անհայտ թվով թուրքեր»: …Լուիսի կողմից Հայոց ցեղասպանության տեքստային նկարագրության փոփոխությունը և Կոնգրեսի բանաձևի դեմ խնդրագրի ստորագրումը վիճելի էր որոշ հայ պատմաբանների, ինչպես նաև լրագրողների շրջանակում, որոնք ենթադրում էին, որ Լուիսը զբաղվում է պատմական ժխտողականությամբ՝ ծառայելու իր քաղաքական և անձնական շահերին… 1995 թվականին Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած երեք անձանց կողմից հարուցված քաղաքացիական դատավարության ընթացքում ֆրանսիական դատարանը Քաղաքացիական օրենսգրքի 1382-րդ հոդվածի համաձայն դատապարտեց Լուիսին իր հայտարարությունների համար և տուգանեց մեկ ֆրանկով ու հրամայեց վճիռը Լուիսի ծախսով հրապարակել Le Monde թերթում: Դատարանը վճռեց, որ թեև Լուիսն իրավունք ունի արտահայտելու իր տեսակետները, սակայն դրանց արտահայտումը վնասում է երրորդ կողմին, և որ «միայն իր թեզին հակասող տարրեր թաքցնելով է, որ ամբաստանյալը կարողացել է հայտարարել, որ «լուրջ ապացույց» չկա Հայոց Ցեղասպանության մասին»։

Բազմաթիվ այլ պնդումներ կան Ֆեյնի կողմից իր նամակում, ինչպես. «Ցեղասպանության կոնվենցիան բացառում է քաղաքական դրդապատճառներով սպանությունները»: Այսպիսով, Ֆեյնը խոստովանում է, որ հայերին իսկապես կոտորել են, բայց քաղաքական դրդապատճառներով…

Պնդելով, որ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ դատարանի ոչ մի վճիռ չի կայացվել՝ Ֆեյնը հավանաբար մոռացել էր 1919 թվականին Ստամբուլի թուրքական ռազմական դատարանի կողմից Հայոց ցեղասպանության կազմակերպիչների նկատմամբ արձակված մահապատժի մասին։

Ֆեյնը նաև խեղաթյուրել է 1919 թվականին բրիտանացիների կողմից օսմանյան առաջնորդների աքսորումը Մալթա՝ իրենց հանցագործությունների համար դատելու նպատակով։ Մեծ Բրիտանիան ազատ էր արձակել 144 թուրքերի 22 բրիտանացի գերիների փոխանակման դիմաց՝ հայտարարելով, որ մեկ բրիտանացի գերին արժե թուրքերով բեռնված մի ամբողջ նավ։

Վերջապես, Ֆեյնի «փայլուն միտքը» կարելի է ցուցադրել՝ հղում անելով 2022 թվականի նոյեմբերի 25-ին The Hill-ում հրապարակված նրա ծիծաղելի հոդվածին, որտեղ ասվում է, որ Կոնգրեսը «կարող է վերջ տալ Ուկրաինայի պատերազմին․․․ Միացյալ Նահանգները ՆԱՏՕ-ից դուրս բերելու մասին օրենք ընդունելով»։

Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ

Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի

ԱԺ նախկին պատգամավոր Արթուր Ղազինյանը գրում է.

«Արցախից պահանջում են, որ Հայաստանի իշխանությունը արտահայտի իր դիրքորոշումը Արցախի ապագայի վերաբերյալ: Հայաստանի ներսում էլ դեռ կան ուժեր և շերտեր, որ նախանձելի համառությամբ իշխանությունից պահանջում են դիրքորոշում հայտնել Արցախի մասով:

Բայց ի՞նչը չեք հասկացել, կամ ի՞նչն է, որ չի ասել այս իշխանությունը, որ անընդհատ փորձում եք ստիպել, որ ասի:

Էլ ի՞նչ լեզվով ասի, որ Արցախն իրենց համար այլևս գոյություն չունի, Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքն իրենց համար վերացել է, Արցախի իշխանություն և սահմանադրություն չկա, և մեծ հաշվով չի էլ եղել երբեք:

Արդեն երեք տարի է բաց տեքստով, իսկ մինչ այդ քողարկված, հայտարարում են, որ իրենց համար Արցախը բեռ է, որից պետք է ազատվել, հանձնել ադրբեջանին, հանձնվել թուրքերին ու կուշտ փորով ապրել:

Սա են ասում, սա են անում, առանց այլևայլության, սեթևեթանքի, ուղիղ, բաց տեքստով, բոլոր հասանելի ու հասկանալի լեզուներով: Ի՞նչ դիրքորոշում եք ցանկանում լսել, որ դեռ չեք լսել ու տեսել։

Հ.Գ. Հայաստանն այսօր նման է մի անառակ կնոջ, ով մեկ զույգ թանկ կոշիկի ու Hermes պայուսակի համար վաճառում է իր երեխային, ում պահելը, պաշտպանելն ու խնամելը մեծ բեռ է համարում:

Հ.Հ.Գ. Չասեք վիրավորում եք պետությանն ու ազգին, մենք բոլորս վաղուց արդեն վիրավորված ու ստորացված ենք ինչպես մեր, այնպես էլ ամբողջ աշխարհի աչքերում»։