Այս մասին հայտնել է ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը հայտնել է Երասխի ուղղությամբ ադրբեջանական ագրեսիայի առնչությամբ փաստահավաք աշխատանքները շարունակելու մասին։

«2023 թվականի հունիսի 13-14-ին Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմում ստացվել են ահազանգեր առ այն, որ ադրբեջանական զինված ուժերը թիրախային կրակոցներ են արձակել ՀՀ Արարատի մարզի Երասխ համայնքի ուղղությամբ: 

Կրակահերթերը եղել են նպատակային և թիրախավորված. վնասվել են քաղաքացիական նշանակության օբյեկտներ, այդ թվում՝ նոր կառուցվող մետալուրգիական գործարանը և համայնքի բնակչին պատկանող ավտոմեքենան:

Այսօր՝ հունիսի 14-ի առավոտյան, գործարանի ուղղությամբ ադրբեջանական զինված ուժերի կրակոցների պատճառով վիրավորում է ստացել Հնդկաստանի երկու քաղաքացի, ովքեր տեղափոխվել են բուժհաստատություն և վիրահատվել:

Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմում շարունակվում են մի քանի ուղղություններով փաստահավաք աշխատանքները, ամփոփումից հետո Պաշտպանը հանդես կգա հայտարարությամբ»,- ասված է հաղորդագրության մեջ:

Միացյալ Նահանգները կոչ է անում Հայաստանում գտնվող իր քաղաքացիներին զգուշանալ ՀՀ սահմանային որոշ վայրեր այցելելուց։ Այս մասին դեսպանատունը ՀՀ-ում գտնվող ԱՄՆ քաղաքացիներին անվտանգային հերթական նախազգուշացումն է արել:

ԱՄՆ քաղաքացիների համար նախատեսված հաղորդագրությունում մասնավորապես ասվում է․

«Հայաստանում ամառային ճանապարհորդությունների սեզոնով պայմանավորված Երևանում ԱՄՆ դեսպանատունն ԱՄՆ քաղաքացիներին հիշեցնում է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև շարունակվող հակամարտության պատճառով ԱՄՆ դեսպանատան աշխատակիցներին և նրանց ընտանիքներին արգելվում են անկարևոր ճանապարհորդությունները հետևյալ ուղղություններով, ինչն արտացոլում է մի փոքր մեղմացում, քանի որ սահմանափակումները սկսել են կիրառվել 2022 թվականի սեպտեմբեր ամսից»։

Դեսպանատան տարածած հաղորդագրության մեջ ներառված վայրերն են՝

• Տավուշի մարզի Վարագավանից արևելք՝ Հ37 ավտոճանապարհը,
• Տավուշի մարզի Նավուր գյուղից արևելք՝ Հ36 ավտոճանապարհը,
• Գեղարքունիքի մարզում Վարդենիսից արևելք,
• Արարատի մարզի Երասխ գյուղով երթևեկությունը թույլատրվում է, կանգառը՝ ոչ.
• Ճանապարհորդությունը դեպի Ջերմուկ, Վայոց ձորի մարզի Գետիկի կողքով Հ42 և Հ43 ճանապարհներով:
• Սյունիքի մարզ։
• Ճանապարհորդությունը դեպի Լեռնային Ղարաբաղ շարունակում է արգելված մնալ։

Դեսպանատունն իր քաղաքացիներին հորդորում է շարունակել զգուշանալ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բոլոր միջազգային սահմաններից և խուսափել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտի և շփման գծի մերձակայք ճանապարհորդություններից։

«ԱՄՆ կառավարությունը չի կարող շտապօգնության ծառայություններ տրամադրել ԱՄՆ քաղաքացիներին Լեռնային Ղարաբաղում և նրա շրջակայքում, քանի որ մուտքն արգելված է»,-ասված է զգուշացման մեջ։

ԱՄՆ դիվանագիտական առաքելությունը հորդորում է ՝

• Գրանցվել Smart Traveler Enrollment Program-ում (STEP)՝ անվտանգության թարմացումներ ստանալու համար,
• Հետևել տեղական լրատվամիջոցներին թարմացումների համար,
• Խուսափել մարդաշատ վայրերից,
• Խուսափել ցույցերից,
• Տեղեկացրեք ընկերներին և ընտանիքին ձեր անվտանգության մասին,
• Զգոն եղեք շրջապատում,
• Զգույշ եղեք գիշերը քայլելիս կամ վարելիս:

Ես կասկած չունեմ, որ Շուշիում Թուրքիան ամենայն  հավանականությամբ  հյուպատոսություն կբացի։

Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության նախագահի խորհրդական Դավիթ Բաբայանն՝ արձագանքելով Էրդողանի՝ Շուշիում հյուպատոսություն բացելու հայտարարությանը։

«Այս ամենը թուրքական միասնականության գաղափարի արտացոլումն է։ Որտե՞ղ էր Էրդողանի առաջին պաշտոնական այցը․ թուրքական Կիպրոս՝  կապ չունի ճանաչված է, չճանաչված է։ Նրան ընդունում են պետական մակարդակով, հավասարը հավասարի հետ Կիպրոսի նախագահի հետ է հանդիպում։  Այնուհետև մեկնում է Ադրբեջան, տեսնո՞ւմ եք՝  թուրքական եղբայրների միասնությունը։ Դժբախտաբար, ուշ թե շուտ նրանք Շուշիում բացելու են հյուպատոսություն կամ դեսպանություն, որովհետև իրենք համար Շուշին արժեք է՝ չնայած նրան, որ իրենցը չէ», — նշեց նա:

 Արցախի նախագահի ներկայացուցիչի համոզմամբ՝ Էրդողանն իր հայտարարությամբ ցույց է տալիս, որ «թքած» ունի անգամ աշխարհի վրա։ Բաբայանն ընդգծեց, որ հյուպատոսության բացելով՝ Էրդողանը հաստատում է, որ Ադրբեջանի հետ միասին են գրավել Շուշին։

Դավիթ Բաբայանի խոսքով՝ Էրդողանի խոսքերը նախ և առաջ ուղերձ են հենց հայերին․ «Միգուցե մեր ոտնահարված արժանապատվությունն ինչ- որ տեղ այս հայտարարությունից հետո արթնանա»,- նշեց նա։

 Հիշեցնենք, Էրդողանն այսօր պաշտոնական այցով մեկնել է Ադրբեջան: Ալիևի հետ հանդիպմանը նա հայտարարել է, որ պատրաստ են ցանկացած պահի գլխավոր հյուպատոսություն բացել Շուշիում, դա ոուղերձ կլինի ողջ աշխարհին, հատկապես՝ Հայաստանին։

Լաչինի միջանցքում Բաքվի կողմից անցակետի տեղադրումը հակասում է կողմերի միջև վստահություն կառուցելու ջանքերին: «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ՝ նման հայտարարություն է արել ԵՄ դիվանագիտության ղեկավար Ժոզեպ Բորելը Եվրոպական խորհրդարանում «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունները և Լեռնային Ղարաբաղում ու Լաչինի միջանցքում տիրող իրավիճակը» թեմայով քննարկման ժամանակ:

Հարցուպատասխանի ժամանակ Եվրախորհրդարանի պատգամավորը Ֆրանսուա Քսավիե Բելավին խստորեն քննադատել է Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը, որը Լեռնային Ղարաբաղում հանգեցրել է հումանիտար ճգնաժամի:

«Արդարադատության դատարանը դատապարտել է Ադրբեջանի կողմից շրջափակումը, սակայն այս պետական ահաբեկչությունը չի հանգեցրել Խորհրդի կողմից որևէ պատժամիջոցի, իսկ Հանձնաժողովը, թվում է, անկարող է, ինչպես հարկն է, դատապարտել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի հիմնարար իրավունքների այս շատ լուրջ խախտումը», — նշել է ԵԽ պատգամավորը:

Անդրադառնալով պատգամավորի դիտարկումներին՝ ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելն ընդգծել է. «Ադրբեջանի կողմից կայացված միակողմանի որոշումը՝ այս անցակետը տեղադրելու վերաբերյալ, լիովին հակասում է կողմերի միջև վստահություն կառուցելու ջանքերին»:

Բորելը շեշտել է, որ Լաչինի միջանցքը գտնվում է ԵՄ դիտորդական առաքելության պատասխանատվության աշխարհագրական գոտուց դուրս:

«Կան տարածքային գոտիներ, Հայաստանի հետ սահմանային հատվածներ, որտեղից երևում է, թե ինչ է կատարվում Լաչինի միջանցքում, սակայն միջանցքն ինքնին առաքելության իրավասությունների և նրանց պատասխանատվության գոտուց դուրս է: Այժմ մենք փորձում ենք կոնկրետ այս խնդրի համար լուծում գտնել», — նշել է Բորելը:

Ինչ վերաբերում է ԵԽ պատգամավորի կողմից նշված անգործությանը, Բորելը շեշտել է, որ օրերս Մոլդովայում շատ կարևոր հանդիպում է տեղի ունեցել Ֆրանսիայի նախագահի, Գերմանիայի կանցլերի և Եվրոպական խորհրդի նախագահի միջև: Բացի այդ, ըստ Բորելի, Շառլ Միշելի հետ ևս մեկ հանդիպում նախատեսվում է հուլիսին Բրյուսելում:

Ըստ Ժոզեպ Բորելի՝ ջանքեր են գործադրվում հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը լուծելու համար, կողմերը նույնպես պատրաստակամություն են հայտնել՝ շարունակելու բանակցությունները:

Ոստիկանության կենտրոնական բաժնում փաստաբան Կարեն Ալավերդյանի նկատմամբ ոստիկանների կողմից ոչ միայն բռնություն է կիրառվել, այլ նաեւ ձերբակալվել է: Այս մասին այսօր՝ հունիսի 13-ին, լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց ինքը՝ Կարեն Ալավերդյանը:

Նա պատմեց, որ հունիսի 7-ին՝ ժամը 16:00-ին, ինքն իր պաշտպանյալի հետ Երեւան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի Կենտրոն նստավայրում մասնակցել են քրեական գործով նշանակված դատական նիստի, որի ընթացքում պաշտպանյալի եւ նրա ընկերոջ միջեւ ընկերական նեղվածության հարցերի շուրջ առաջացել է խոսակցություն, որը, փաստաբանի գնահատմամբ, չի կարող պարունակել հանցակազմի հատկանիշներ.

«Դատական նիստը հետաձգվել է վկաների՝ չներկայանալու պատճառով: Նիստից հետո ես ու պաշտպանյալս հանգիստ քայլում էինք դատարանի դիմացի մայթով, երբ մեզ են մոտեցել 20-30 ոստիկաններ եւ պարեկներ՝ տարբեր բաժիններից: Նրանք ցուցաբերելով ոչ արհեստավարժ մոտեցում՝ տեւական ժամանակ չէին կարողանում բացատրել իրենց մոտենալու նպատակը, թե այդ մեծաքանակ ծառայողներից ով կոնկրետ ինչ դատավարական գործողություն է պատրաստվում իրականացնել եւ այլն: Ի վերջո հասկացա, որ ոստիկանները պաշտպանյալիս հրավիրում են ոստիկանական բաժին: Ես պահանջել եմ նրան կողմից կատարվող գործողությունների փաստական եւ իրավական հիմքերը, եւ որ ծառայողի հետ ենք գործ ունենալու, սակայն այդ ամենը պարզել չի հաջողվել, այնուհետեւ պաշտպանյալս ցանկություն է հայտնել ներկայանալ ոստիկանական բաժանմունք, եւ խնդրել է, որ ես՝ որպես փաստաբան հետեւեմ իրեն՝ իրավաբանական աջակցություն ցուցաբերելու նպատակով: Նա առանց հարկադրանքի նստել է պարեկային ծառայողների ավտոմեքենան: Հատկանշական է, որ գործողությունն իրականացրել են պարեկներ, որոնց վրա ամրակցված են տեսախցիկներ, եւ այդ ամենը ֆիքսված պետք է լինի: 5 րոպե անց ներկայացել եմ ոստիկանական բաժին, նշել եմ այցիս նպատակը, ներկայացրել վկայականը եւ այլն»:

Փաստաբանի խոսքով՝ բաժնում 5-10 րոպե ամեն կերպ արհեստական խոչընդոտներ են ստեղծել՝ իր պաշտպանյալի մոտ բարձրանալու համար. «Համառ պայքարից հետո ինձ հաջողվեց բարձրանալ նրա մոտ: Դրսից լսեցի պաշտպանյալիս գոռոցները, եւ իրեն չհարվածելու պահանջները: Նախ ոստիկանության երկու ծառայողներ փորձեցին ինձ խոչընդոտել, որ բացեմ աշխատասենյակի դուռը: Ես հաղթահարելով նրան արգելքները՝ բացեցի դուռը եւ հայտնաբերեցի պաշտպանյալիս՝ գետնին ընկած, ձեռնաշղթաները հետեւից ամրացված եւ ոստիկանության 5-6 ծառայողներ միաժամանակ նրան հարվածներ էին հասցնում: Մոտեցել եմ պաշտպանյալիս, նրան բարձրացրել եմ գետնից, փորձել եմ արգելել, կանգնել եմ ձեռքերս նրա վրա պարզած: Նրանց հորդորել եմ պաշտպանյալիս հետ երկխոսության մեջ չմտնել, քանի որ նրանց մոտեցման եւ խոսակցության մակարդակը նման էր փողոցային ռազբորկայի: Իմ պահանջով ոստիկանները դուրս եկան սենյակից, որ մնա դատավարական գործունեություն իրականացնող ծառայողը»:

Ալավերդյանը պատմեց, որ կարճ ժամանակ անց բռնությունը կրկնվել է. «Ես մի պահ ծխախոտ եմ ծխել, շատ հանկարծակի ոստիկանության նշված ծառայողը սկսել է գոռալ պաշտպանյալիս վրա եւ անմիջապես նորից դուռը բացվել է, ու այդ նույն խումբը մուտք է գործել աշխատասենյակ՝ ինձ մի կողմ հեռացնելով: Ինձ աշխատասենյակից դուրս բերելուց հետո ագրեսիվ պահանջներ են ներկայացրել՝ ոստիկանական շենքը թողնելու: Ես առարկել եմ ամեն կերպ, փորձել եմ վերադառնալ պաշտպանյալիս մոտ, իմ նկատմամբ հանկարծակի կիրառվել է անհարկի ֆիզիկական ուժ: Իմ կողմից որեւէ հակաիրավական գործողություն չի կատարվել, որի հիմնավոր կասկածով իմ նկատմամբ ձերբակալում իրականացվեր: Առանց որեւէ հիմքի իմ նկատմամբ իրականացվել է անհարկի ֆիզիկական ուժի գործադրում, ձերբակալվել եմ, կիրառվել է ձեռնաշղթա եւ հատուկ միջոցներ: Ինձ ձերբակալման գործընթացի հետ կապվաշ թույլ են տրվել բոլոր հնարավոր խախտումները: Կար հիմնավոր կասկածի բացակայություն, նշվում է փախուստի դիմելու մասը. ի՞նչ փախուստի մասին կարող է խոսք լինել, եթե ես ամեն կերպ փորձում էի վերադառնալ պաշտպանյալիս մոտ, ձերբակալման արձանագրությունը կազմվել է ինձ արգելանքի վերցնելուց 50 րոպե անց, այն պարագայում, երբ հետաքննական մարմնում եղել են բազմաթիվ աշխատակիցներ եւ որեւէ օբյեկտիվ պատճառ չի եղել ձերբակալման արձանագրությունը այդքան ժամանակային խզումով կազմելու համար, ինձ չի հանձնվել ձերբակալման պատճենը, Փաստաբանների պալատի նախագահին չի տեղեկացվել իմ ձերբակալման մասին եւ այլն»:

Նա հայտնեց, որ ձերբակալման առավելագույն 6 ժամը լրանալուց հետո քննիչն իրեն ազատ արձակելու մասին որոշում է կայացրել:

Արցախի Հանրապետության նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հունիսի 12-ին շնորհավորական ուղերձ է հղել Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ Ռուսաստանի օրվա առթիվ: Ուղերձում, մասնավորապես, ասվում է.

«Մեծարգո՛ Վլադիմիր Վլադիմիրի,

Սրտանց շնորհավորում եմ Ձեզ և ռուս ժողովրդին՝ Ռուսաստանի օրվա առթիվ:

Հայ և ռուս ժողովուրդների դարավոր բարեկամությունը, ինչպես նաև հայոց ու ռուսական պետականությունների ռազմավարական և դաշնակցային հարաբերությունները ձևավորել են նշանակալի պատմություն և մեծ ներուժ հետագա զարգացման համար:

Այդ հարաբերություններում իր ուրույն տեղն է ունեցել և ունի նաև Արցախը՝ որպես Հարավային Կովկասի կարևոր սուբյեկտներից մեկը: Այդ կարևորության ցուցիչներից մեկն էլ 2020թ. պատերազմի հրադադարի կնքումն էր Ռուսաստանի ակտիվ միջնորդությամբ ու երաշխավորմամբ:

Ուստի, մենք բարձր ենք գնահատում Ռուսաստանի և անձամբ Ձեր դերակատարությունը 2020թ. արյունահեղության կասեցման և Արցախում հետագա նոր լայնածավալ ագրեսիաների ու ողբերգությունների կանխման հարցում: Արցախի ժողովուրդը սրտաբաց է ընդունել ռուս խաղաղապահների առաքելությունը՝ նրանց մեջ տեսնելով սեփական հայրենիքում ազատ ու արժանապատիվ ապրելու ամուր երաշխիքներ:

Այժմ, երբ Ադրբեջանն ամեն ինչ անում է փլուզելու Արցախի և տարածաշրջանի անվտանգության փխրուն ճարտարապետությունը և ՌԴ երաշխիքները՝ Արցախի շարունակվող շրջափակման ու սպառնալիքների միջոցով, մենք վստահ ենք, որ մեր ռազմավարական շահերի ներդաշնակեցման և ջանքերի համատեղման միջոցով մեր երկու ժողովուրդներին կհաջողի ապահովել տարածաշրջանային կայուն ու արժանապատիվ միջավայր բոլոր կողմերի համար»:

2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունից հետո, ՀՀ ՊՆ N զորամասի 1-ին հրաձգային գումարտակի 120 հոգանոց անձնակազմը՝ փոխգնդապետ Ջ.Մ.-ի հրամանատարությամբ, 2020 թվականի նոյեմբերի 26-ից անցել է Պաշտպանության բանակի հրամանատարի անմիջական ենթակայության ներքո և մարտական հերթապահության ընդգրկվել «Հին Թաղեր» տեղամասի արևելյան սահմանի 12 մարտական դիրքերում՝ ստանձնելով մարտական հերթապահություն։ Այս մասին հայտնում են ՀՀ դատախազությունից։

2020 թվականի դեկտեմբերի 15-ին հարուցված քրեական գործից (քրեական վարույթ) 2023 թվականի մայիսի 26-ին առանձնացված քրեական վարույթով հիմնավորվել է, որ 2020 թվականի դեկտեմբերի 11-ին՝ ժամը 20:30-ի սահմաններում, Ադրբեջանի ԶՈւ զինծառայողները, խախտելով հրադադարի ռեժիմը, գրոհ են ձեռնարկել նշված ստորաբաժանման պահպանության տեղամասի N մարտական դիրքի վրա, որտեղ մարտական հերթապահության էր ընդգրկված նաև նույն ստորաբաժանման շտաբի պետ, մայոր Վ.Ղ.-ն։ 40 րոպե տևած մարտական գործողությունների արդյունքում, մայոր Վ.Ղ.-ի հրամանով և ղեկավարությամբ, անձնակազմը հարկադրաբար նահանջել է, ինչի հետևանքով մարտական դիրքն անցել է հակառակորդի վերահսկողության տակ։ Մայոր Վ.Ղ.-ն, պատասխանատվություն կրելով ծառայողական գաղտնիք պարունակող փաստաթղթերի պահպանման համար, նահանջի ժամանակ միջոցներ չի ձեռնարկել գումարտակի մարտական դիրքերի տեղակայման քարտեզը դուրս բերելու ուղղությամբ, ինչի արդյունքում հակառակորդը տիրացել է այդ քարտեզին և տեղեկացել «Հին Թաղեր» տեղամասի արևելյան հատվածի բոլոր դիրքերի տեղակայման վայրերի կոորդինատներին և ուրվագծերին:

Նույն ժամանակաշրջանում մարտական հերթապահության ընդգրկված անձնակազմի հրամանատար, փոխգնդապետ Ջ.Մ.-ն ոչ պատշաճ է կատարել իր ծառայողական պարտականությունները: Մասնավորապես՝ Ջ.Մ.-ն վերադաս հրամանատարությանը զեկուցել է միայն N մարտական դիրքի վրա հակառակորդի հարձակման ու դրա արդյունքում վիրավորների առկայության մասին: Բացի այդ, վերադաս հրամանատարությանը զեկուցել է իրավիճակի հանդարտեցման մասին, մինչդեռ առկա էր հակառակորդի ուժերի կուտակում: Այնուհետև, Ջ.Մ.-ն, տեղյակ լինելով հակառակորդի կողմից կուտակումների մասին, տեղեկացված լինելով նաև մեկ այլ մարտական դիրքից անձնակազմի դուրս գալու հնարավորության մասին, առանց բավարար հիմքերի, նշված դիրքի անձնակազմին հրամայել է մնալ դիրքում և շարունակել շրջանաձև պաշտպանությունը՝ հավաստիացնելով, որ կարճ ժամանակահատվածում օգնության կհասնի:

Արդյունքում՝ 2020 թվականի դեկտեմբերի 11-ին՝ ժամը 20:30-ից մինչև 2020 թվականի դեկտեմբերի 12-ի ժամը 12:00-ն, N դիրքի անձնակազմը, հրամանատար Ջ.Մ.-ի կարգադրության համաձայն գործելու արդյունքում, աստիճանաբար հայտնվել է հակառակորդի կողմից լրիվ շրջափակման մեջ և զրկվել շրջափակումից ժամանակին դուրս գալու հնարավորությունից: 2020 թվականի դեկտեմբերի 12-ին` ժամը 12:00-ի սահմաններում, մյուս մարտական դիրքում ծառայություն իրականացնող զինծառայողներ Ա.Շ.-ն, Ռ.Մ.-ն, Ս.Ա.-ն, Ա.Մ.-ն, Գ.Բ.-ն, Ս.Հ.-ն, Հ.Ա.-ն, Հ.Մ.-ն և Գ.Ա.-ն, խոստացված օգնության բացակայության պայմաններում, չունենալով այլ ելք, սեփական նախաձեռնությամբ դիրքից դուրս են եկել, հայտնվել կուտակված հակառակորդի զինված ուժերի տեսադաշտում և սպանվել, իսկ նույն դիրքի դիտորդներ Ա.Հ.-ն և Դ.Ո.-ն, այլ երթուղով գնալու ու քողարկվելու արդյունքում, 2020 թվականի դեկտեմբերի 13-ին գերեվարվել են հակառակորդի կողմից։

2023 թվականի հունիսի 2-ին ՀՀ զինվորական դատախազությունում ստացվել են քրեական վարույթի նյութերը՝ ըստ մեղադրանքի՝ հրամանատար, փոխգնդապետ Ջ.Մ-ի և ստորաբաժանման շտաբի պետ, մայոր Վ.Ղ.-ի՝ 18.04.2003 թվականին ընդունված Քրեական օրենսգրքի 376-րդ հոդվածի 3-րդ մասով (անփույթ վերաբերմունքը ծառայության նկատմամբ)։

2023 թվականի հունիսի 8-ին հսկող դատախազը հաստատել է մեղադրական եզրակացությունը և վարույթի նյութերի հետ հանձնել Սյունիքի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարան:

Ծանուցում. հանցագործության համար մեղադրվողը համարվում է անմեղ, քանի դեռ նրա մեղավորությունն ապացուցված չէ Քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով` դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

«Հունիսի 4-ից սկսած՝ Արցախի իշխանությունների կազմակերպմամբ ու ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի աջակցությամբ և ուղեկցությամբ, Արցախի Հանրապետությունից Հայաստան և հակառակ ուղղությամբ՝ Հայաստանից Արցախի Հանրապետություն քաղաքացիներ են տեղափոխվում՝ անցնելով «Լաչինի միջանցք»-ում տեղակայված ադրբեջանական ապօրինի անցակետով: Մենք, Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանի հետ վերջին հանդիպման ընթացքում, դեմ էինք արտահայտվել այս նախաձեռնությանը և գտնում ենք, որ սրանով Արցախում խախտվել են բոլոր վտանգավոր կարմիր գծերը»,- «Փաստինֆո» լրատվականի հետ զրույցում ասել է Արցախի Ազգային Ժողովի ընդդիմադիր «Արդարութուն» խմբակցության պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը, ով այս օրերին հանդես է գալիս նաև որպես նորաստեղծ՝ «Արցախի անվտանգության և զարգացման ճակատ» հանրային շարժման խորհրդի ընտրված անդամ։

Հիշեցնենք, որ օրեր առաջ «Արցախի անվտանգության և զարգացման ճակատ» հանրային շարժման խորհուրդը հանդես էր եկել հայտարարությամբ, որով իր հազարավոր համակիրների անունից, Արցախի Հանրապետության իշխանություններից պահանջել էր անհապաղ վերանայել «Լաչինի միջանցք»-ում տեղակայված ադրբեջանական ապօրինի անցակետով
քաղաքացիների երթևեկի վերաբերյալ որոշումը, ինչպես նաև՝ Արցախի իշխանություններին հորդորել զերծ մնալ առանց հանրային քննարկումների, առանց այդ որոշումներից բխող վտանգների ուսումնասիրման ռազմավարական նշանակություն ունեցող որոշումներ ընդունելու արատավոր երևույթից:

Մետաքսե Հակոբյանը նկատում է՝ դեռևս մայիսի 23-ին Արայիկ Հարությունյանը հանդես էր եկել ուղերձով, որում նշել էր, թե Արցախ – Հայաստան ցամաքային կապը կարմիր գիծ է, որը չպետք է հատվի. «Հիմա ստացվում է, որ, հենց, ինքն է հատում իր իսկ կողմից սահմանված վտանգավոր կարմիր գիծը։ Նրանք ինչ – որ բացառություններից են խոսում, թե, իբր, կան այդ ճանապարհն օգտագործելու հետ կապված որոշակի անհրաժեշտություններ, սակայն, մենք շարունակում ենք պնդել, որ կարմիր գիծը չի կարող անցքեր ունենալ՝ կարմիր գիծը, դա կարմիր գիծ է և վերջ»։

Պատգամավորը նշում է՝ հարց են տվել նախագահ Հարությունյանին՝ որո՞նք են այդ բացառությունները կամ ինչպե՞ս են որոշվում՝ տվյալ իրավիճակը բացառությո՞ւն է, իսկ մյուսը՝ ոչ. «Արայիկ Հարությունյանը մեզ պատասխանեց, որ այդ հարցով ինքը չի զբաղվում և տեղեկացված չէ։ Ասեց, որ դա Արցախի Պետնախարարի և Կառավարության գործառույթների տիրույթում է։ Գիտե՞ք, երբ պետական մակարդակով խոսվում է ճանապարհի օգտագործման մասին, շատերն, ուղղակի, խորը չեն մտածում, կարծելով, որ դա օրենքի շրջանակներում է, հետևաբար, յուրաքանչյուրի համար իր գնալն ավելի առաջնային ու կարևոր է դառնում»։

Այս պահի տվյալներով, ըստ պատգամավորի, արդեն օգտագործելի անցակետից Արցախից դուրս եկող մարդկանց թիվը մեծ չէ.«Հստակ թիվ, այս պահին ձեռքիս տակ չունեմ, սակայն, դուրս են գալիս մեծամասամբ միայն նրանք, ովքեր Արցախ էին եկել Հայաստանից՝ գործուղման կամ աշխատանքի նպատակով և քանի – որ հիմա այստեղ, արդեն,կենսական նշանակության՝ աշխատանքի, ինչպես նաև վճարումների հետ կապված լուրջ խնդիրներ են առաջ եկել, այդ մարդիկ վերադառնում են Հայաստան։ Ինչ վերաբերում է արցախցիների՝ Արցախից հեռանալու մասին լուրերին, ապա այդպիսի մասսայական դեպքեր այստեղ, իհարկե, չկան»։

Այդուհանդերձ՝ պատգամավորը հավելում է.«Մենք Արայիկ Հարությունյանից պահանջել ենք, որպեսզի նա հանրային հաշվետվություն ներկայացնի՝ կա՞ն արդյո՞ք և, եթե կան, ովքե՞ր են արցախցի այն քաղաքական գործիչները, ովքեր այս օրերին դուրս են եկել Արցախից՝ միայնակ կամ իրենց ընտանիքների անդամների հետ։ Սպասում ենք իշխանությունների հայտարարությանը։ Մեզ ասացին, որ այդ մասին պաշտոնական հաղորդում կլինի, հանձնարարականն ԱԱԾ-ին, արդեն, տրված է՝ առաջիկայում Արցախի իշխանությունների կողմից հստակ տեղեկություն կհրապարակվի»։

Ամփոփելով զրույցը, պատգամավոր Մետաքսե Հակոբյանը նշում է՝ քանի – որ Արցախի իշխանությունները բոլոր տեսակի կարմիր գծերը հատելով հասան նրան, որ այսօր, արդեն, ապօրինի տեղադրված անցակետում կանգնած ազերին է որոշում, թե ո՞ւմ թողնի դուրս գալ Արցախի Հանրապետության տարածքից, ինչպես նաև՝ նրանք են որոշողը՝ արդյո՞ք պետք է Արցախից դուրս եկած անձանց թույլ տալ՝ կրկին մուտք գործել, այսինքն՝ վերադառնալ Արցախի տարածք, ապա ստացվել է այնպիսի իրավիճակ, որ այնտեղից դուրս եկած ոչ բոլորն են կարողանում կրկին վերադառնալ Արցախ. «Ստեղծված իրավիճակի ֆոնին, Արցախի իշխանությունները հիմա շատ ակտիվ հանդիպումներ են անցկացնում քաղաքացիների շրջանում, բացատրում և համոզում նրանց, որ անցակետով ճանապարհի օգտագործումը խիստ անհրաժեշտություն է, որ այլ ելք չունենալու պատճառով են այդ ճանապարհից օգտվում, ինչպես նաև՝ ակտիվորեն տարածում այնպիսի մանիպուլատիվ գաղափարներ, որոնք լսելուց, ակամա մտածում ես՝ երևի Նիկոլ Փաշինյանն Արայիկ Հարությունյանի մոտ մանիպուլացիաների արվեստը յուրացնելու դասերի պետք է հաճախի»։

Ռուսական կողմի մոտեցումն այն է, որ եռայողմ հայտարարությամբ ամրագրված կետերը պետք է իրականացվեն հենց եռակողմ ֆորմատով, ոչ թե երրորդ, չորրորդ  երկրներից ներկայացուցիչներ լինեն: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրւոյցում  ասաց քաղաքագետ Բենիամին Մաթեւոսյանը՝ խոսելով ապաշրջափակման վերաբերյալ Մոսկվայույմ տեղի ունեցած եռակողմի հանդիպման մասին:

«Նախօրեին ՌԴ փոխվարչաչապետ Օվերչուկը նույնպես հայտարարություն  տարածեց հենց դրա վերաբերյալ՝ նշելով, որ ապաշրջափակման բանակցությունների վերաբերյալ արդեն գրեթե եկել են համաձայնության, մի քանի տեխնիկական հարց է մնացել, ինչը այսօր նաեւ Մուստաֆաեւը  հայտարարեց, իսկ ՌԴ փոխարտգործնախարարը նաեւ հայտարարեց, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների հարցում անբեկանելի են նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը,այսինքն ամեն ինչ պետք է դրա վրա տեղի ունենա: Այսինքն՝ բավականաին երկարատեւ դադարից հետո, մենք տեսել ենք այդ մարաֆոնը արեւմտյան հարթակներում բանակցությունների՝ Վաշինգտոն, Բրյսւոսել, Պրահա, եւ այլն, դրանից հետո փաստորեն իրենք առնվազն այս փուլում կարողացել են վերահսկողությունը բանակցային գործընթացում վերադարձնել իրենց եւ այս  հայտարարությունը պետք է այս համատեքստում դիտել: Ռուսական կողմի մոտեցումն այն է, որ եռայողմ հայտարարությամբ ամրագրված կետերը պետք է իրականացվեն հենց եռակողմ ֆորմատով, ոչ թե երրորդ, չորրորդ  երկրներից ներկայացուցիչներ լինեն, սա դրա դրսեւորումն  է»,-ասաց նա:

Անդրադառնալով նրան, որ ապաշրջափակման վերաբերյալ հայ պաշտոնյաների հայտարարությունները տարբերվում է ադրբեջանցի եւ ռուս գործընկերների հայտարարություններից քաղաքագետը նշեց.  «Իսկ ինչը վերաբերում է նրան, Հայաստանի պաշտոնյանների կարծիքը տարբերվում է այս հարցում ռուսական եւ ադրբեջանական պաշտոնյաների կարծիքից, սա ավելի շատ ներքաղաքական երանգ ունի. ՀՀ  ներկայիս իշխանությունների մոտ հստակ գիտակցում կա  առ այն, որ եթե նոյեմբեր 9-ի փաստաթղթի համաձայն հնարավոր լինի փոխգործակցության ինչ-որ մեխանիզմ ստեղծել, ինչը թույլ կտա կոնֆլիկտի մենեջմենթ իրականացնել , ՀՀ իշխանությունները կդադարեն լինել Ռուսաստանի համար նախընտրելի միակ դաշնակիցը, գործընկերը  ՀՀ-ում: ՀՀ իշխանությունների պահվածքը եւ հայտարարությունները, ես նույնիսկ ավելի շատ կկենտրոնանյի երկրի ղեկավարի գործողությունների եւ պահվածքի վրա, պայմանավորված է հենց  այս հանգամանքով: Այս համատեքստում պետք է դիտել  այս հայտարարությունները»:

Հիշեցնենք, որ Ադրբեջանի փոխվարչապետ Շահին Մուստաֆաեւը այսօր հայտարարել էր, որ  2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության համաձայն՝ քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների եւ բեռների անարգել երթեւեկություն կազմակերպելու նպատակով վերահսկողութուն կիրականացնեն Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության մարմինները։

Իսկ օրեր առաջ ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը Հանրյաին ՀԸ-ում հարցազրույցի ժամանակ հայտարարել էր, որ ապաշրջափակումը ՀՀ կոնտեքստում նշանակում է, որ սահմանապահ ծառայությունն իրականացվելու է միայն հայկական ծառայությունների կողմից:

Pատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը բաց նամակով դիմել է ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանին. 

«Քրեորեն հետապնդելի առնվազն երեք արարք՝ ԿԳՄՍ-ի կատարմամբ

ԲԱՑ ՆԱՄԱԿ – 2
ՀՀ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ, ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ, ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՆԱԽԱՐԱՐ ՏԻԿԻՆ ԺԱՆՆԱ ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆԻՆ

Հարգելի տիկին Անդրեասյան,

Անցյալ ամիս մամուլում հրապարակվեց «Հայոց պատմություն» առարկայի 9–րդ դասարանի դասագրքերի երկու հրատարակությունների իմ գրախոսականը, որի արդյունքում պարզ դարձավ, որի Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը հանրակրթական դպրոցում կիրառելու համար երաշխավորել է երկու դասագրքեր, որոնք ի սկզբանե հանդիսացել են խոտան՝ թե բովանդակային առումով և թե որպես գրահրատարակչական միավոր։

2014 և 2019 թթ․ լույս տեսած «Հայոց պատմություն» առարկայի դպրոցական դասագրքերի նախապատրաստման ընթացքում կազմողները համապատասխան պահանջկոտություն չեն ցուցաբերվել ու չեն գիտակցել նման հրատարակության ռազմավարական ու կրթադաստիարակչական կարևորությունը։

Դասագրքերում առկա են բազմաթիվ սխալներ՝ փաստագրական ու լուսանկարչական նյութի մատուցման մեջ։ Դասագրքերը որեւէ քննություն չեն բռնում գեղագիտական պահանջների տեսանկյունից, քանզի դրանց թե՛ կազմերի, և թե՛ միջուկի ձեւավորումները սիրողական աշխատանքի տպավորություն են թողնում։ Ինչ վերաբերում է լուսանկարչական նյութի ընտրությանը, ապա դրանք կրել են կամայական, բայց ոչ տեսողական նյութի միջոցով աշակերտների շրջանում հավելյալ տեղեկություն ու հետաքրքրություն առաջացնելու նպատակ։ Լուսանկարների մեծ մասը վերցվել է Համացանցից, անորակ են, շատ դեպքերում էլ սխալ վերնագրված։

Մեղմ ասած, տարակուսանք է առաջացնում 2019 թ. վերահրատարակված դասագրքում որպես խմբագիր ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանի անվան հիշատակումը, առանց որեւէ նշումի, որ վերջինս կապ չունի դասագրքում 2017 թ. հետո հիշատակվող իրադարձությունների, ի մասնավորի՝ այսպես կոչված «թավշյա հեղափոխության» հետ, քանի որ վերջինս մահացել է 2017 թ. մարտին։ Ակնհայտ է, որ դասագրքի հեղինակները թույլ են տվել բարոյականության տեսանկյունից անընդունելի քայլ, կոպտորեն խախտելով նաև հեղինակային իրավունքի միջազգային նորմերի ու պահանջների մի շարք դրույթներ։ 

Արդյունքում ունենք պետությանը հասցված խոշոր նյութական վնաս, որի քննությամբ պետք է զբաղվեն համապատասխան մարմինները։ Կատարվել է փնթի ու անպատասխանատու աշխատանք, պատշաճ կերպով չի իրականացվել գիտական ու լեզվական նյութի սրբագրման ու խմբագրական աշխատանքները։ Այս տեսքով երկու դասագրքերը տպագրության երաշխավորելով ԿԳՄՍ նախարարությունը թույլ է տվել առնվազն երեք քրեորեն հետապնդելի գործողություններ․
ա․ պետությանը հասցվել է զգալի նյութական վնաս, մսխվել են պետական միջոցներն ու հարկատուների գումարները,

բ․ կոպտորեն խախտվել են երեխաների իրավունքները, ի մասնավորի՝ նրանց հրամցնելով ոչ ճշմարտացի, հակագիտական նյութ, պարտադրելով նաև քաղաքական ներկա վարչախմբի պահանջով դասագիրք ներմուծված դրույթներ ու գնահատականներ,

գ․ կոպտորեն խախտվել են հեղինակային իրավունքի մի քանի միջազգային իրավական նորմեր։
Որպես գլխավոր երաշխավոր, ԿԳՄՍ նախարարությունը պատասխանատվություն պետք է կրի նման հրատարակությունը տպագրությունից առաջ անհրաժեշտ փորձաքննության չենթարկելու եւ այդ տեսքով վերահրատարակման երաշխավորելու համար։

Հայտնի է, որ  2019թ․ Կրթության և գիտության նախարար Արայիկ Հարությունյանի 82–Ա/2 հրամանով ստեղծվել է հանձնաժողով՝ 2014 թ․ հրատարակված այս դասագրքերը վերանայելու և առաջարկություններ ներկայացնելու նպատակով։ Արդյունքում դասագիրքն էլ ավելի խայտառակ տեսք է ունեցել՝ բազում սխալներով ու անճշտություններով լի։

Բազմաթիվ ծնողների ու ուսուցիչների անունից պահանջում եմ ներքին հետաքննություն սկսել նյութական ու բարոյական վնասի ճշգրտման ու հատուցման, ինչպես նաև մեղավորներին, այդ թվում՝ նախկին պաշտոնյաներին պատասխանատվության ենթարկելու համար։

Ավելորդ չեմ համարում նշել, որ նոր չափորոշիչներով այս տարվա ընթացքում նոր դասագրքեր հրատարակելու հանգամանքը բացարձակապես չի կարող կանխել իրավական գործընթացի իրականացումը և բոլորովին էլ չի չեղարկում պետությանը հասցված վնասի հատուցման արդարացի պահանջը։

 Գրախոսականին կարող եք ծանոթանալ «Առավոտ» օրաթերթի մայիս ամսին լույս տեսած երեք համարներում»։